21-11-2013
Verbinding maken…. met datgene wat onbesproken blijft
Alcohol en drugs Waar denken we aan?
Nadine Mouchart, MSc Medewerker Verslavingspreventie
Wat zien we binnen de huisartsenvoorziening? En wat missen we? Of waar lopen we tegenaan?
Hersenschade Geen alcohol
Ouderen en alcohol Zware drinker
1
21-11-2013
Alcohol en Ouderen • Stijging van alcoholproblematiek – verdubbeling in 10 jaar • Verslavingszorg – 55+ eenderde is vrouw • Zorgelijke ontwikkeling – Meer drinksituaties – Meer dagelijks gebruik – Meer te besteden – Vergrijzing
…en medicijnen • 1 + 1 = 3-effect • Medicijnen kunnen afbraak alcohol vertragen • Alcohol kan afbraak van sommige medicijnen vertragen • Alcohol kan de werking van sommige medicijnen versterken, verzwakken of zelfs opheffen • Bijwerkingen van medicijnen kunnen versterkt worden
Alcoholadvies • Voor ouderen – Niet meer dan 7 glazen per week – Niet meer dan 3 glazen per gelegenheid
Welke hoeveelheid is schadelijk? • Hoe meer drank, hoe meer risico • Risico hangt ook af van: – – – – – –
Meer zwangerschappen, meer schade Gewicht en voeding moeder Hoeveelheid lichaamsvocht moeder Genetische factoren bij moeder en kind Snelheid waarmee moeder alcohol afbreekt Hoeveelheid en moment van alchoholinname
• Niet alleen alcoholisme leidt tot schade, ook sociaal drinken kan tot schade leiden!!
Alcohol en zwangerschap
In Nederland • In Nederland gebruikt ongeveer 80 % van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd alcoholhoudende drank. • Veel vrouwen staken het alcoholgebruik zodra ze zwanger zijn of eerder al, als ze zwanger willen worden. • Toch blijft naar schatting 35% tot 50% van de zwangere vrouwen in Nederland alcoholhoudende drank gebruiken.
2
21-11-2013
Vroegsignalering alcohol
Volgens WHO Verantwoord Alcoholgebruik
In een gemiddelde huisartsenpraktijk van 2350 patiënten zijn ca. 200 probleemdrinkers te verwachten. Hiervan wordt 10 tot 30% in de praktijk herkend.
– niet meer dan 1 glas per dag voor een vrouw – niet meer dan 2 glazen per dag voor een man – tenminste twee dagen per week geen alcohol • Géén alcohol bij verkeer, werk, studie en zwangerschap
– Wanneer is alcoholgebruik problematisch?
Overmatig Alcoholgebruik – meer dan 21 glazen per week voor een man – meer dan 14 glazen per week voor een vrouw
• Wanneer spreken we dan van een verslaving?
Fasen van gebruik
Afhankelijkheid
Probleemgebruik/ misbruik
Gewoonte / functioneel gebruik
recreatief gebruik
Experimenteren
Problematisch alcoholgebruik (NHG)
Een drinkpatroon wat leidt tot lichamelijke klachten en/of psychische of sociale problemen, dan wel verhindert dat bestaande problemen adequaat worden aangepakt
Signalen probleemdrinken • Veelvuldig bezoek aan de praktijk met vage lichamelijke klachten • Psychische problemen (stress, angst, somberheid) • Sociale problemen (werk, relatie) • Slaapstoornissen • Klachten als moeheid, tremor, hartkloppingen, overmatig transpireren, maag-darmproblemen, jicht • Geregeld verzoek om tranquillizers
3
21-11-2013
Bespreekbaar maken - Prochaska en DiClemente -
Terugvallen
Voorbeschouwing
Behoud
STADIUM PATIËNT
ACTIES HULPVERLENER
Voorbeschouwing
Twijfel wekken aan gewoonten
Overwegen
Balans beïnvloeden/ zelfvertrouwen versterken
Voorbereiden
Actiemoment bepalen en voorbereiden
Uitvoering
Adviseren en begeleiden van gedragsverandering
Behoud
Terugvalpreventie
Terugval
Geruststellen/ inventariseren/ afspraken vernieuwen
Overwegen
Uitvoering
voorbereiding
Motivatie ontstaat
Balans
• Als je iets wilt • Als je iets kunt • En als je er aan toe bent.. Voordelen van Gebruik
Nadelen van Niet Gebruik
Nadelen van Gebruik
Voordelen van Niet Gebruik
Verandertaal (DRANC)
Schaal van verandering Willen: hoe belangrijk?
1 2 3 4
Desire (iets willen….) Reasons (omdat….) Ability (iets kunnen…) Need (eraan toe zijn…)
helemaal niet
belangrijk
heel erg belangrijk
Kunnen: hoeveel vertrouwen? geen vertrouwen
veel vertrouwen Klaar zijn: hoe gereed?
5 Commitment (wat ga ik doen..)
helemaal niet
helemaal gereed
4
21-11-2013
Vijf basisprincipes Motiverende gespreksvoering is het uitlokken en versterken van verandertaal
1. 2. 3. 4. 5.
Weersta de reparatiereflex Druk empathie uit Ontwikkel discrepantie Beweeg mee met weerstand Vergroot zelfvertrouwen, ondersteun persoonlijke effectiviteit
Vragen? Bedankt voor uw aandacht!
5
