Maatschap Neurologie/Afdeling Fysiotherapie
Rugklachten
Diaconessenhuis Leiden Algemeen Deze folder geeft informatie over rugklachten en is bedoeld voor: • mensen met rugklachten, bij wie (nog) geen diagnose is vastgesteld; • mensen bij wie een hernia is vastgesteld en die wachten op een operatie; • mensen bij wie een hernia is vastgesteld en die niet geopereerd worden. Rugpijn Rugpijn is een van de meest voorkomende en moeilijkst te beoordelen gezondheidsklachten van de Nederlandse bevolking. 60 tot 90% van de bevolking krijgt in zijn leven te maken met rugklachten. De rug is een zeer complex geheel van botten, spieren en zenuwen. Er zijn dan ook veel verschillende oorzaken van rugklachten. Lichamelijke conditie, sociale omstandigheden en spanningen kunnen een rol spelen. In tegenstelling van wat veel mensen denken is de oorzaak van de rugklachten niet altijd op een röntgenfoto, CT-scan of MRI-scan te zien. De meeste rugklachten gaan na vier tot zes weken spontaan over. Indien dit niet het geval is kan uw huisarts fysiotherapie voorschrijven of u doorverwijzen naar een specialist. Belangrijk bij rugklachten is de soort pijn die u voelt. Lokale pijn (op één plek) die constant of bij bepaalde houdingen of bewegingen aanwezig is, kan op een ander probleem duiden dan uitstralende pijn naar één van uw benen. Indien u uitstralende pijn, tintelingen, een doof gevoel en/of vermindering van kracht in één van uw benen ervaart, dan zou dit kunnen wijzen op een hernia (maar dit hoeft niet per definitie zo te zijn). Een hernia is een uitstulping van een tussenwervelschijf die op een zenuwwortel drukt. Niet elke hernia hoeft geopereerd te worden. Met een goede verhouding tussen rust en beweging en met behandeling van een fysiotherapeut gaat 70 tot 80% van alle hernia’s over. Vaak wordt pas geopereerd als de klachten langere tijd blijven bestaan of als er een spoedindicatie is (ernstige gevoelsstoornissen of ernstige uitvalsverschijnselen). Wordt u geopereerd, vraag dan aan de verpleegkundige de aparte folder over deze operatie. Fabeltjes over de hernia Er bestaan nog veel fabeltjes over de hernia. De volgende beweringen zijn niet juist: 1.
Als er een hernia is vastgesteld, is een operatie altijd noodzakelijk.
2.
Op röntgenfoto’s, CT-scans en MRI-scans kun je de oorzaak van de pijn altijd zien.
2
Diaconessenhuis Leiden 3.
Bij rugpijn moet je het kalm aan doen tot de pijn overgaat.
4.
Rugpijn komt meestal van een ongeval of zwaar tillen.
5.
Rugpijn leidt meestal tot invaliditeit.
6.
Iedereen met rugpijn moet een röntgenfoto laten maken.
7.
De belangrijkste behandeling is bedrust.
Adviezen De volgende adviezen zijn bedoeld als richtlijn. Uitgangspunt hierbij zijn de rugklachten die u ervaart. Lokaal (dus op één plek) mag u rugklachten hebben; u mag deze houdingen en bewegingen ondanks de pijn toch uitvoeren. Maar als u bij een bepaalde houding of beweging een uitstralende pijn voelt, mag u deze houding of beweging niet uitvoeren. Afhankelijk van uw rugklachten en in overleg met de fysiotherapeut zult u meer of minder van de onderstaande houdingen en bewegingen mogen uitvoeren. Overlegt u bij twijfel altijd met de fysiotherapeut. Houdingen in bed • U mag in rug en zijligging liggen. • In rugligging mag de hoek van de beddensteun maximaal 30° zijn. Indien u twijfelt over de juiste hoek, vraagt u dit dan na bij de verpleegkundige. Transfers Van rug- naar zijligging • Trekt u uw beide benen één voor één op (voor zover mogelijk), met de beide voeten op het matras. • Draait u in één beweging op uw zij, waarbij u uw rug recht houdt. • Indien dit niet gaat, vraagt u dan de verpleegkundige om hulp. Van lig naar zit • Gaat u eerst op uw zij liggen (zoals hierboven beschreven). • Sla uw benen over de rand van het bed en druk uzelf met uw armen zijwaarts omhoog. Houd bij deze beweging de rug recht. Mobilisatieschema Zodra u van de specialist mag gaan mobiliseren kunt u het volgende schema aanhouden. Indien u vanaf de opname direct mag mobiliseren, begin dan de eerste dag na de opname met dit schema. De fysiotherapeut zal bij u langskomen voor instructie en adviezen. De eerste dagen ligt het accent bij het mobiliseren op korte tijd uit bed komen, opstaan en lopen. Het is beter meerdere malen per dag kort uit bed
3
Diaconessenhuis Leiden te komen dan een enkele keer lang. Eerste • • • •
dag Bedhoudingen: rug- en zijligging (zie hiervoor). Elke 1½ uur een stukje lopen, per keer 5 tot 10 minuten. Maximaal 3 maal per dag zitten op het randje van het bed, per keer 5 tot 10 minuten. Bij het zitten de rug goed rechtop houden.
Tweede dag • Bedhoudingen: idem als de eerste dag. • Lopen en bedrust afwisselen in het schema; 1 uur op bed, 15 tot 20 minuten lopen. • Maximaal 3 maal per dag zitten op het randje van het bed of een stoel, per keer 10 tot 15 minuten. Derde dag • Mobiliseren in het schema; half uur op bed, half uur op. • Zitten per keer maximaal 15 minuten. Vanaf de vierde dag U mag het mobiliseren nu indelen naar eigen kunnen. U kunt dit rustig uitbreiden. Forceer niets! Neem wel ’s middags nog een uurtje rust op bed. Adviezen voor thuis Belangrijk bij deze adviezen is het afwisselen van rust en beweging. 1.
Houd tot minimaal vier weken na het ontstaan van de klachten het uur rusten op bed (’s middags) aan.
2.
Indien u zich ’s ochtends bij het opstaan pijnlijk of stijf voelt, kunt u een warme douche of een warm bad nemen.
3.
In overleg met uw fysiotherapeut mag u na één week zwemmen. Hierbij moet u zelf uitproberen hoelang u dit volhoudt en dit rustig uitbreiden. Zwem hierbij rustig op de buik of rug. U mag niet springen of duiken.
4.
In overleg met uw fysiotherapeut mag u na twee tot drie weken weer proberen te fietsen. Ook hierbij geldt dat u zelf moet uitproberen hoelang u dit volhoudt en dit rustig uitbreiden.
5.
Contactsporten en sporten waarbij u veel draaibewegingen maakt (zoals voetbal en tennis) kunt u beter een seizoen overslaan. Indien u twijfelt kunt u dit bespreken met uw fysiotherapeut of specialist.
6.
Autorijden kunt u de eerste maand beter niet zelf doen. Als u met iemand meerijdt moet u elk half uur even uitstappen en bewegen. Reizen met het openbaar vervoer kunt u de eerste vier tot zes weken beter niet doen in verband met het wachten en te krappe stoelen of
4
Diaconessenhuis Leiden banken. 7.
De eerste vier tot zes weken kunt beter nog geen huishoudelijke activiteiten doen als stofzuigen, dweilen, ramen zemen of zware boodschappen doen. U kunt het beste met licht huishoudelijke activiteiten beginnen en dit rustig opbouwen.
8.
Meestal is zes weken nabehandeling door de fysiotherapeut voldoende. Afhankelijk van het revalidatieproces en uw werkbelasting kan dit langer zijn. U kunt dit met uw fysiotherapeut overleggen.
9.
Wanneer u weer mag gaan werken is afhankelijk van het revalidatieproces en uw werkbelasting. Overlegt u dit met uw fysiotherapeut en/of specialist en met uw bedrijfsarts.
Heeft u nog vragen na het lezen van deze informatie, dan kunt u contact opnemen met de maatschap Neurologie/Neurochirurgie (voor vragen over de operatie) of de afdeling Fysiotherapie (voor vragen over de therapie).
Maatschap Neurologie/Neurochirurgie Telefoon: 071 - 517 83 58 Afdeling Fysiotherapie Telefoon: 071 - 517 80 40 1206/5017458/DIA1045
5
