1
2
INFORMATIE OVER COMENIUS Adviesburo Comenius bestaat al ruim 20 jaar en is in Midden Nederland bij ouders, scholen en huisartsen inmiddels een begrip. Wij mogen daarom met recht zeggen een ruime ervaring te hebben op het gebied van psychodiagnostiek. Onze orthopedagogen en (GZ)-psychologen zijn gespecialiseerd in persoonlijkheids-, neuropsychologisch- en intelligentieonderzoek bij kinderen en jeugdigen met uiteenlopende problematiek. Kinderen en jongeren kunnen vastlopen in hun ontwikkeling. Door de jarenlange ervaring met kinderen en jeugdigen is er veel expertise opgebouwd als het gaat om het herkennen en onderkennen van leerproblemen bijvoorbeeld dyslexie, gedragsen ontwikkelingsstoornissen zoals AD(H)D en autismespectrum stoornissen en sociaal-emotionele problemen zoals faal- en sociale angst. Aan ouders en school worden handvatten en adviezen aangereikt die voorwaarden scheppen om het kind zich te laten ontwikkelen. Soms is er meer voor nodig, en heeft het kind een intensieve begeleiding of behandeling nodig. Comenius behandelt kinderen met dyslexie zoals beschreven in deze folder. Het overige aanbod bestaat uit: -
-
Plusklas : Comenius verzorgt voor (hoog)begaafde kinderen een Plusklas, Hoofdwerk genaamd. In deze klas worden kinderen gestimuleerd en uitgedaagd, waardoor deze kinderen - zo is onze ervaring - beter functioneren binnen het reguliere onderwijs. Cogmed Werkgeheugen Training : Dit trainingsprogramma heeft als doel de concentratie te verbeteren. Bij de meeste deelnemers is na afloop van de training niet alleen de concentratie, maar ook het vermogen problemen op te lossen aanzienlijk verbeterd. Wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat kinderen met ADHD zich significant beter kunnen concentreren na de Cogmed training. De training is ook geschikt voor kinderen (én volwassenen) met werkgeheugen problematiek.
Daarnaast is Comenius een zusterorganisatie van PsyMens Kind en Jeugd. Dit team, dat bestaat uit psychotherapeuten, GZ-psychologen en een kinderpsychiater, is gespecialiseerd in het behandelen van kinderen, jongeren, ouders en gezinnen; ook met complexe problematiek. Om een indruk te krijgen van het zorgaanbod van PsyMens Kind en Jeugd verwijzen wij u naar de website www.psymens.nl. Wilt u informatie of advies? De dagelijkse leiding over de praktijk in Bilthoven is in handen van Jantien van der Wijngaard en in Utrecht van Marjolein Mallens. Zij zijn het eerste aanspreekpunt bij vragen en aanmeldingen, telefoon 030 - 220 43 75 (Bilthoven) of 030 - 605 25 00 (Utrecht). 3
INFORMATIE VOOR DE OUDERS
Dyslexie is een hardnekkig lees- en/of spellingsprobleem. Het is aangeboren en staat los van de intelligentie. Het is een beperking die de schoolprestatie en daarmee het plezier in leren en naar schoolgaan behoorlijk in de weg kan zitten. Bij kinderen met dyslexie is vaak onnodig sprake van onderprestatie. Deze kinderen raken vaak gefrustreerd en boos. Ook voelen ze zich vaak dom en minderwaardig. Tijdige onderkenning en behandeling kan veel leed bij het kind en ouders voorkomen. Behandeling van dyslexie kan de leesvaardigheid verbeteren, de beperking tot een acceptabel niveau doen verminderen en het kind ermee leren om te gaan. Comenius heeft een eigen behandelprogramma ontwikkeld voor kinderen met ernstige enkelvoudige dyslexie en heeft daarvoor het keurmerk gekregen van het kwaliteitsinstituut dyslexie (Breda).
Sinds 2009 is er een mogelijkheid om de diagnostiek en behandeling van ernstige dyslexie vergoed te krijgen vanuit de zorgverzekering
Voor de overige vormen van dyslexie (ook in combinatie met andere (leer)stoornissen wordt de definitie van de Stichting Dyslexie Nederland aangehouden: Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en/of vlot toepassen van het lezen en/of het spellen op woordniveau (definitie SDN, 2008)
Voor de diagnostiek en behandeling van ernstige enkelvoudige dyslexie wordt het Protocol Diagnostiek en Behandeling Blomert (2006) aangehouden; Dyslexie is een subtiele stoornis in de ontwikkeling van de hersenen op basis van een genetische predispositie, die leidt tot verstoringen in de verwerking van taalspecifieke informatie, die vooral tot uiting komt bij de verwerking van fonologisch-orthografische informatie en zich uit in het lezen en spellen van woorden. Dit specifieke lees- en spellingsprobleem beperkt in ernstige mate een normale educatieve ontwikkeling, die op grond van de overige cognitieve capaciteiten geïndiceerd zou zijn (PDDB Blomert, 2006).
4
STAPPENPLAN: VAN SIGNALERING, AANMELDING TOT BEHANDELING Stap 1: Is er sprake van dyslexie? Wanneer uw kind lees- en spellingproblemen heeft, dan hoeft hij of zij niet altijd dyslexie te hebben. Uw kind heeft dan extra begeleiding op school nodig. Er is sprake van dyslexie als de lees- en/of spellingontwikkeling van een kind voldoet aan twee criteria (Stichting Dyslexie Nederland/SDN, 2008), nl.: Criterium van de achterstand: lezen en/of spelling ligt significant onder hetgeen van uw kind, gegeven zijn of haar leeftijd en omstandigheden, verwacht mag worden; Criterium van de hardnekkigheid: de lees- en/of spellingproblemen zijn hardnekkig, de problemen met lezen- en/of spellen op woordniveau blijven bestaan, ondanks adequate remediërende instructie en begeleiding. De handelingsplannen waarin dit staat beschreven bevinden zich in het leerlingdossier. Stap 2: Toetsen van het leerling-dossier De orthopedagoog-onderzoeker van Comenius toetst het leerling-dossier of er mogelijk sprake is van ernstige, enkelvoudige dyslexie. Uw kind komt voor de vergoede diagnostiek en behandeling in aanmerking wanneer hij of zij: •
jonger is dan 12 en ouder is dan 6 jaar
•
extra begeleiding heeft gehad bij het lezen en spellen voor minimaal een periode van 3 tot 6 maanden
•
de vooruitgang, ondanks deze begeleiding, gering blijkt. Kinderen die ongeveer tot de 10% - 16% zwakste lezers en/ of spellers (E scores) behoren, mogen naar de diagnostische zorg worden doorverwezen, mits de scores zijn vastgesteld in drie opeenvolgende meetmomenten en na extra begeleiding.
Zijn bovenstaande gegevens bekend en de vermoedens van ernstige enkelvoudige dyslexie worden goed onderbouwd, dan kan besloten worden tot diagnostisch onderzoek.
5
Stap 3: Het diagnostisch onderzoek Als het vermoeden van ernstige enkelvoudige dyslexie goed is onderbouwd, wordt besloten tot diagnostisch onderzoek dat bestaat uit een intelligentie onderzoek, onderzoek naar lees- en spellingvaardigheden, klank tekenkoppeling (grafeem-foneem koppeling) en het vermogen klanken te onderscheiden en correct te gebruiken (fonologische verwerking) en het serieel benoemen. Uit het onderzoek kan het volgende naar voren komen: 1. Uw kind heeft geen of een lichte tot milde vorm van dyslexie. Indien uw kind een remediërende behandeling nodig heeft, kan Comenius die geven. Voor de remediërende behandeling is een alternatieve financiering nodig. De kosten van het onderzoek worden echter wél vergoed door de zorgverzekeraar. 2. Uw kind blijkt ernstige enkelvoudige dyslexie te hebben. Aansluitend kan de vergoede behandeling worden gestart. 3. Uw kind blijkt ernstige dyslexie te hebben, maar er is ook sprake van een andere stoornis zoals bijvoorbeeld AD(H)D of een ontwikkelingsprobleem. Uw kind komt dan in aanmerking voor een 2de lijns behandeling. Deze behandeling wordt door de zorgverzekeraar vergoed. Voor deze vergoede behandeling kan u en uw kind terecht bij de zusterorganisatie van Comenius, PsyMens. Stap 4: De behandeling De behandelingen verlopen volgens een protocol met vaste modules, echter met aandacht en ruimte voor aanpassing voor ieder kind. De oefeningen worden deels aangeboden via de computer. In de dyslexiebehandeling staat het verbeteren van de lees- en spellingvaardigheden bij enkelvoudige ernstige dyslectici centraal. Het doel is het leren omgaan met dyslexie, de achterstanden te verkleinen en een voldoende stabiel niveau te behalen om zelfstandig te kunnen functioneren. De behandeling bestaat uit maximaal 60 behandelingen van één uur per week waarbij regelmatig geëvalueerd en getoetst wordt. Deze gegevens worden besproken met u en school. Afstemming met u en school is belangrijk vanwege het dagelijks herhaald oefenen thuis en/of op school. Uw kind krijgt namelijk elke week huiswerk mee om het aangebodene te oefenen en te herhalen.
6
School & Ouders
Adviesburo Comenius
Aanmelding O nderwijs
Vermoeden Dys lexie
Comenius bepaalt o.a. op basis van leerling- dossier, gesprek met ouders of er voldoende onderbouwing is voor een onderzoek naar dyslexie. Criteria: - Ouder dan 6 en jonger dan 12 jaar - 3 tot 6 maanden RT ; gering ef fect - Kind behoort tot de 10 % - 16% zw akste lezers en/of spellers
Leerlingdos s ier
-
Psycho- diagnostiek wordt vergoed door verzekeraar en bestaat uit Intelligentie Quotiënt Lees- en spellingsvaardigheden Klanktekenkoppeling Vermogen om klanken te onderscheiden en correct te gebruiken
j
j
lichte, milde enkelvoudige dyslexie
Ernstige enkelvoudige dyslexie
Andere problemen wel of niet in combinatie met dyslexie
Behandeling op basis van alternatieve financiering
Behandeling 6 0 sessies vergoed door zorgverzekeraar
Onderzoek & behandeling PsyMens
Ouders
Kind Afs temming & terugkoppeling
School
Geen dyslexie of andere problematiek
Comenius
7
8
