Adolescentenstrafrecht Aanpak met perspectief
• De ambitie • Wat er verandert
Februari 2014
Ambitie • Adolescenten 16 tot 23 jaar • Gerichte aanpak: rekening houden met ontwikkelingsfase • Effectieve aanpak biedt perspectief: - Voor adolescent (toekomst) - Voor professional (maatwerk) - Voor de samenleving (veiligheid)
2
Adolescentenstrafrecht – Aanpak met perspectief
Achtergrond • Adolescenten tot 23 jaar vaak nog in ontwikkeling • Aanpak effectiever, als die aansluit bij de ontwikkelingsleeftijd • Jeugdstrafrecht biedt soms meer mogelijkheden • Vooral bij ontwikkelingsachterstand of kwetsbaarheid (bijvoorbeeld door licht verstandelijke beperking of psychische problemen) van jongvolwassenen van 18 tot 23 jaar • Vermindering recidive bij adolescenten belangrijk: plegen een kwart van alle delicten
3
Adolescentenstrafrecht – Aanpak met perspectief
Veranderingen in grote lijnen • Geen apart adolescentenstrafrecht • Wel betere aansluiting jeugdstrafrecht en volwassenenstrafrecht • 16- en 17-jarigen kunnen onder volwassenenstrafrecht gebracht worden (geen verandering) • Jongvolwassenen tot 23 jaar kunnen onder jeugdstrafrecht gebracht worden • Aanpassingen jeugdstrafrecht • Bevorderen goede afweging
4
Adolescentenstrafrecht – Aanpak met perspectief
Betrokken professionals Adolescentenstrafrecht vraagt samenspel •Volwassenenreclassering
•Jeugdreclassering •Raad voor de Kinderbescherming •NIFP •CJIB
•Openbaar Ministerie •Advocatuur •Zittende magistratuur •Justitiële jeugdinrichtingen •Jeugdhulp aanbieders •Gemeenten 5
Adolescentenstrafrecht – Aanpak met perspectief
Cruciaal: inzet professionals De afweging: jeugdstrafrecht of volwassenenstrafrecht
• Raad voor de Kinderbescherming adviseert bij 16- en 17-jarigen • Volwassenenreclassering adviseert bij 18- tot 23-jarigen. Landelijk afwegingskader. Consult bij Raad voor de Kinderbescherming mogelijk. Bij inzet jeugdstrafrecht: ook advies over keuze toezicht en begeleiding (jeugdreclassering of volwassenenreclassering) • Openbaar ministerie vordert • Rechter beslist. Bij 16- tot 18-jarigen de kinderrechter. Bij 18- tot 23-jarigen de politierechter of de meervoudige kamer
6
Adolescentenstrafrecht – Aanpak met perspectief
Cruciaal: inzet professionals Kaders en ruimte voor de professional
•Aanpak strafbaar gedrag bij adolescenten vraagt om maatwerk •Werken met adolescenten is mensenwerk •Methodiek reclasseren met adolescenten voor (jeugd)reclassering •Deskundigheidsbevordering rond adolescenten met licht verstandelijke beperking •Ieder in een eigen rol, samen naar zelfde doel: perspectief voor adolescent én samenleving
7
Adolescentenstrafrecht – Aanpak met perspectief
Veranderingen per thema 1. Jeugdstrafrecht bij 18- tot 23-jarigen 2. Sluitende aanpak 3. Wijzigingen jeugdsancties
a. Plaatsing in een inrichting voor jeugdigen (PIJ) b. Gedragsbeïnvloedende maatregel (GBM) c. Taakstraffen d. Andere wijzigingen
8
Adolescentenstrafrecht – Aanpak met perspectief
Veranderingen per thema 1. Jeugdstrafrecht 18-23 jaar • Volwassenenreclassering adviseert • Bij voorgeleiding kan OM al voornemen tot jeugdstrafrecht aangeven. RC kan dan jongvolwassene in JJI laten plaatsen • OM vordert jeugdstrafrecht of volwassenenstrafrecht
• Rechter beslist. Bij 12-18 jarigen kinderrechter, bij 18+ politierechter of meervoudige kamer • Tenuitvoerlegging van sancties volgt het toegepaste strafrecht • Daardoor zijn onder andere jeugdreclassering, jeugddetentie, leerstraffen (gedragsinterventies), GBM en PIJ beschikbaar voor 18- tot 23-jarigen
9
Adolescentenstrafrecht – Aanpak met perspectief
Veranderingen per thema 2. Sluitende aanpak • Bij veroordeling volgens jeugdstrafrecht (16- tot 23-jarigen) kan de rechter toezicht en begeleiding opdragen aan de jeugdreclassering of de volwassenreclassering • Jeugdreclassering en volwassenenreclassering werken met aanvullende methodiek ‘reclasseren met adolescenten’ • Bevordering deskundigheid bij volwassenenreclassering rond adolescenten met licht verstandelijke beperking
10
Adolescentenstrafrecht – Aanpak met perspectief
Veranderingen per thema 3a. Wijzigingen jeugdsancties -PIJ • PIJ alleen nog mogelijk bij ‘gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van de geestesvermogens’. Vastgesteld door psychiater. • PIJ kan op einddatum omgezet naar TBS met dwangverpleging. Daarvoor is advies nodig vanuit de JJI, plus een dubbelrapportage door in ieder geval een psychiater. • Ook bij verlenging PIJ na 4 jaar is een dubbelrapportage nodig. • Bij voorwaardelijke PIJ is time-out opname mogelijk van maximaal 7 weken bij niet naleven van de voorwaarden of wanneer de veiligheid dit vereist.
11
Adolescentenstrafrecht – Aanpak met perspectief
Veranderingen per thema 3b. Wijzigingen jeugdsancties - GBM • GBM kan aangevuld worden met nachtdetentie of elektronisch toezicht (controle met enkelband). • Bij onvoldoende medewerking aan GBM kan rechter maximaal 2 keer een time-out opname in een JJI bevelen, voor 4 weken. Deze time-out schorst de looptijd van de GBM. • Rechter kan GBM opleggen bij 18- tot 23-jarigen op basis van advies door gedragsdeskundige en haalbaarheidsonderzoek reclassering.
12
Adolescentenstrafrecht – Aanpak met perspectief
Veranderingen per thema 3c. Wijzigingen jeugdsancties - Taakstraffen • Bij ernstige gewelds- en zedendelicten is niet meer uitsluitend een taakstraf mogelijk. Combinatie met andere sancties kan wel. • Consequente reactie bij mislukken van een taakstraf: vervangende jeugddetentie, tenzij er sprake is van uitzonderlijke omstandigheden.
13
Adolescentenstrafrecht – Aanpak met perspectief
Veranderingen per thema 4. Overige wijzigingen jeugdstrafrecht • Elektronische controle (elektronisch toezicht met enkelband) ook in jeugdstrafrecht beschikbaar • Volgen van onderwijs kan als bijzondere voorwaarde opgelegd worden • Bezoekregeling JJI’s aangescherpt
14
Adolescentenstrafrecht – Aanpak met perspectief
Dank voor uw aandacht!
Deze presentatie is met de meeste zorgvuldigheid samengesteld. Er kunnen echter geen rechten aan ontleend worden. De jongeren op de foto’s hebben geen relatie tot de inhoud van deze presentatie.
15
Adolescentenstrafrecht – Aanpak met perspectief