Inhoud
Adaptive skill Building in High-Functioning Adaptive Skill Building in HighYouth with ASD functioning Youth with ASD
(1) Uitgangspunten Onderzoekslijn
(3) Inhoud en resultaten 4 studies
U IS
(2) Overzicht studies Het aanleren van adaptieve vaardigheden bij hoog-functionerende jongeren en jong-volwassenen met ASS
(4) Conclusies en Aandachtspunten
KA N
N ER H
Drs. Annemiek Palmen orthopedagoog/GZ-psycholoog Dr. Leo Kannerhuis Doorwerth Radboud Universiteit Nijmegen
Onderwerpen van studies
Beperkingen in adaptieve vaardigheden - Discrepantie IQ - adaptieve vaardigheden (Bolte & Poustka, 2002)
Systematische Review: - Gedragsinterventie-studies 1990-2011(augustus)
- Adaptief gedrag (VABS) hoogste correlatie met ‘sociaal en zelfstandig functioneren’ (Farley ea, 2009)
EO
Uitgangspunten onderzoekslijn
Directe interventie: - ‘Vragen stellen’: generalisatie-effect van een groepsprogramma - Vrije Tijds vaardigheden: effect van een ambulant groepsprogramma
Beperkt onderzoek bij jongeren/volwassenen
D R
- Interventiestudies adaptief gedrag gering: ASS met/zonder VB (Matson e.a., 1996, 2012)
.L
- Transitie-gedrag in het dagprogramma: effect van digitale agendacoach
- Edwards e.a. (2012) 2009-2012: 146 interventiestudies: 11% leeftijd 15-20 jr, 4% >20 jr
Het gebruik van Prompts (hulpvormen) in de begeleiding: - Prompt-gebruik bij het aanleren van zelfredzaamheidsvaardigheden - Rangorde in Prompts: onderscheid in hoeveelheid hulp - Prompts als maat voor gedrag in een Meetschaal Zelfredzaamheid
D O
M
Toegepaste Gedrags Analyse (ABA) als invalshoek voor interventie-procedures
Indirecte interventie: - Trainen van arbeidstrainers: effecten op gedrag van trainers en trainees
Review Behavioral Intervention Research
EN
Periode: 1990-2011 (augustus) RASD: Palmen, Didden, & Lang 2012
Review: Resultaten Analyse Studies I Categorie vaardigheden
Interventie Procedures
Sociaal interactief (8)
-
Twintig studies (16 sinds januari 2000): - 97 deelnemers conform criteria: 12 vrouwen (12%) - IQ range: 71 - 144; leeftijd range: 16 - 55jr - Steekproefgrootte: 1 - 22 deelnemers; 7 studies > 6 - Doelgedragingen: vier categorieën sociaal interactieve vaardigheden (n = 8) academische vaardigheden (n = 6) werkvaardigheden (n = 5) huishoudelijke vaardigheden (n = 1)
Academisch (6)
- iPod (2), Video self-modelling (1) - Strategie-training (1) - Specific Instruction (2)
Werk (5)
- Video-modelling (3) - Supported Employment (2)
Huishoudelijk (1)
- Self-prompting met iPod (1)
EI G
Inclusie criteria: - minimaal 1 persoon > 16jr met ASS en IQ > 70 - minimaal 1 afhankelijk variabele betreft adaptief gedrag - interventie: componenten gebaseerd op ABA, (cognitive-) behavioral - systematische dataverzameling gericht op gedrag
Socials Skills Training Groups (5) Behavioral Skills Training (1), Power Card Strategy (Social scripts) (1) Self-management strategy (1)
1
Certainty of Evidence
Review: Resultaten Analyse Studies II
Bewijskracht (oa Lang et al., 2010)
Designs: Variaties op n = 1 designs (15) Variaties op groep designs (5); 1 studie pre-post met controle groep
Conclusive, overtuigend: 5 studies, 25% Categorie: Sociaal (2), Academisch (2), Huishoudelijk (1)
Dataverzameling: Directe Observatie (16) in reguliere- of trainingsituatie, rollenspel Self-reports of (semi-) structured interviews bij deelnemer (3) Vragenlijst ingevuld door verwant (1)
Follow-up: 8 (40%) Korte termijn: handhaving Lange termijn: afname
Suggestive, suggestief: 8 studies, 40%: - Pre- of quasi experimentele designs (n = 6) Categorie: Sociaal (3), Academisch (1), Werk (2)
N ER H
Generalisatie-effecten: 11 (55%) Positief :7 Gemixt :3 Negatief :1
U IS
: 13 (65%): 4 sociaal, 5 academisch, 3 werk, 1 huishoudelijk : 6 (30%): 3 sociaal, 1academisch, 2 werk, : 1 (5%): sociaal
- Procedure niet duidelijk omschreven en geen procedurele betrouwbaarheid (n =2) Categorie: Sociaal (1), Werk (1)
KA N
Uitkomsten: Positief Gemixt Negatief
Preponderant, veelbelovend: 7 studies, 35% Categorie: Sociaal (2), Academisch (3), Werk (2)
Vragen Stellen in Begeleidingsgesprek
Conclusies
Autism: Palmen, Didden, & Arts (2008) • Aantal studies beperkt; oa geen studies Vrije Tijd Vaardigheden
Effect van een Groepstraining op gedrag in Natural Setting
EO
• Resultaten gedragsinterventies bemoedigend voor doelgroep Deelnemers: 9 jongeren, leeftijd 17-25 jaar, IQ: 80-131; 2 vrouwen
.L
• Veelbelovende procedures: Gebruik hulpmiddelen en self-management Specific Instruction en Differential Reinforcement Social Skills: correctieve feedback met prompting?
D O
M
D R
• Toekomstig onderzoek: – Externe validiteit – Experimentele controle en methodologische transparantie (oa supported employment, SSTGs) – Dataverzameling en generalisatie in natural setting – Follow up Lange Termijn
Interventie: Groepstraining: groepen van 3 personen, 6 weken 1 uur per week Inhoud: - Concept Instruction, introductie criteria - Evaluatie gesimuleerde conversaties (visual cue, modelling, correctieve feedback) - Rollenspel met trainer: 5 scenario’s per deelnemer (flowchart, least-to-most prompting, reinforcement) - Beoordeling rollenspel (correctieve feedback, reinforcement) - Feedback Eindresultaat Sessie
Flowchart
START
EN
Overige Methodologische Kenmerken
Bepaal gespreksonderwerpen met begeleider
Criteria Correcte Vraag: - Vraag binnen 5 s na introductie onderwerp - Vraag betreft onderwerp, - Vraag start met vragend voornaamwoord of werkwoord
Introductie onderwerp
EI G
Heb je een vraag over het onderwerp?
Stel je vraag: - over onderwerp - binnen 5 s - start met vragend voornaamwoord ..of werkwoord .
Stelt begeleider vraag?
nee
ja
Design: MBD over groepen
Afhankelijke variabelen: - % correcte vragen in begeleidingsgesprek - % response-efficientie
- Zeg het - Wacht op antwoord
ja
Condities: - 5-s Silence prompts in Baseline en Interventie - Common stimuli bij training: flow-chart, gespreksitems (Stokes & Osnes, 1989)
Dataverzameling: - Audio tapes van begeidingsgesprekken - Partial Interval Recording: 20sec, criteria en opportunity 5 s
nee no
Antwoord begeleider
Beantwoord vraag
Heb je meer yes vragen over dit
ja
n oonderwerp?
nee
nee
Laatste onderwerp ?
ja
STOP
2
Resultaten I Basislijn
Interventie
Resultaten II
Follow-up
80
Gemiddelde percentage per deelnemer en voor groep
Dick
60
T om
40
Correcte Vragen
Kees
Naam
20 0
% correcte vragen
100
Basislijn Training
Rob
60
Linda Piet
40
0
54
58
50
90
100
15
43
50
100
100
100
Kees
17
57
53
55
100
100
62
91
100
Linda
29
52
48
100
100
Piet
0
55
40
62
-
14
59
26
92
45
80
100
Jan
29
59
64
100
100
Klaas
30
57
84
66
93
GROEP
27
50
57.5
76.7
98.3
100
97 100
100
100
100
100
99.6
N ER H
% correcte vragen
100 80
Follow-up
Dick
Sarah
20
Respons-efficiëntie Basislijn Training
Tom Rob
80
Follow-up
U IS
% correcte vragen
100
60
Sarah Jan
_____________________________________________________________________________________________________________________________
40
Klaas
Resultaten Tijdserie Data: statistisch significante toename t(11) = 3.58, p = .004
20 0
KA N
Dagen Observaties
Conclusies
Vrije Tijds Besteding in woon-setting Developmental Neurorehabilitation: Palmen, Didden, & Korzilius 2011
Samenwerking Dr. Leo Kannerhuis en Provincie Gelderland
Criteria deelname: 16-35 jr, ASS en IQ > 85, VT-moeilijkheden, wens VT-besteding te veranderen, ervaring met groepen
Werving: Locale media Deelnemers: 12 (2 vrouwen), leeftijd 16-31 jaar
Design: Pre-test-post-test controle groep design (quasi-experimenteel) Experimentele groep n = 7, M lft: 22.7, range: 17-31 jr, 2 vrouwen Controle groep n = 5, M lft: 18.4, range: 16-20 jr, geen vrouwen
D O
M
D R
.L
Aandachtspunten: • Trainingspakket: welk element verklarend? • Geen data betreffende prompts van groepsleiding • Toename beperkt bij 2 clienten (basislijn > 50%): normen? • Effectiviteit bij andere Initiatie-vaardigheden?
Effect van een ambulante groepsprogramma: Een pilot-studie
EO
• Korte groeps-interventie heeft generalisatie-effect • Gedragsinterventie meerwaarde boven silence-prompts • Communicatieprobleem als Performance Deficit (Warreyn et al., 2007) • Spel en feedback houden deelnemers actief betrokken
EN
Vrije Tijds Besteding in woon-setting EG
CG
Dagbesteding
EI G
School/universiteit Regulier werk Supported employment Vrijwilligerswerk Geen
2 2 2 2 1
3 1 0 2 1
Bijeenkomsten en procedures EG
CG
Woonsituatie Bij ouders 4 Begeleid wonen 2 Studentenhuis 1
4 1 0
Dataverzameling: vragenlijsten deelnemers en verwanten (1) Ondersteuningsbehoefte VT-management 8 items, “hoe vaak heb jij begeleiding nodig bij…”; 5-puntsschaal: ‘bijna nooit’…..‘vrijwel altijd’ (2) Patroon VT-Invulling 8 items, “hoe vaak neem jij deel aan…”; 5-puntsschaal (3) VT-tevredenheid 15 items, “in hoeverre ben jij tevreden over …”; 6-puntsschaal: “zeer ontevreden…zeer tevreden” (4) Vragenlijst verwanten 16 items, 5-puntsschaal
Bijeenkomsten: 15 in 6 maanden, 2 à 2.5 uur afbouw van wekelijks naar 1x per 6 weken Twee subprogramma’s:
VT-Invulling centraal (8 bijeenkomsten) VT-Management centraal (7 bijeenkomsten) Cognitieve-gedragsmatige procedures - Concept instructie - Praktische oefening oa rollenspel, VT-plan maken - Positieve en correctieve feedback (prompting) door trainer - Feedback en ondersteuning door deelnemers onderling - Aandacht voor generalisatie: self-management strategieën: zelf-analyse, zelf-evaluatie visueel materiaal common stimuli: programma setting, gebeurtenissen in natural setting huiswerk, VT-portfolio uitfaden bijeenkomsten
3
Resultaten Verwanten-schaaln
Resultaten
Schaal ingevuld door 5 verwanten experimentele groep
Programma gevolgd: Begeleidingsbehoefte minder? M Tot
Experimentele groep (EG) Pre-test Post-test 3.1 (2.6-3.8) 2.2* (1.6-3.1)
Controle groep (CG) Pre-test Post-test 2.6 (2.0-3.0) 2.4 (2.0-3.6)
Bevindingen - Geen significante pre-post wijzigingen - Trends tot afname begeleidingsbehoefte: met name ‘Kiezen VT-activiteiten’ (-.80) - Trends meer regulier patroon VT besteding: met name ‘Deelname aan dezelfde activiteiten’ (+.80) - Geen significante verschillen in pre-post changes tussen deelnemers en verwanten - In algemeen: participanten meer positief over resultaten - Interrater agreement (ICC) in pre-test scores deelnemers en verwanten, oa: Begeleiding: ‘VT-Planning weekend’: 0.80, p = .009 ‘Kiezen VT-activiteiten’: 0.69, p = .03 Vrije tijdsbesteding Frequentie ‘Thuis-activiteiten’ : 0.71, p = .03
* p = .02
Programma gevolgd: Meer regulier patroon VT-besteding? Experimentele groep (EG) Pre-test Post-test 1.8 (1.3-2.3) 2.1*
Controle groep (CG) Pre-test Post-test 1.6 (1.0-2.2) 1.8**
U IS
M Tot
* p = .01; ** p = .03
Programma gevolgd: Meer tevreden met VT? Controle groep (CG) Pre-test Post-test 51.4 57.2
N ER H
Experimentele groep (EG) Pre-test Post-test 45.7 64.29* * p = .02
KA N
M Tot
Conclusies
Digitale Agendacoach en Transitie-gedrag
• Bevindingen en beperkingen - Resultaten suggereren effectief pogramma: begeleidingsbehoefte en tevredenheid; resultaten VT-invulling: minder overtuigend - Verwanten signaleren trends - Geen at random toewijzing groepen; geen data verwanten controle groep - Data niet gedifferentieerd per sub-groep - Schalen zelf ontwikkeld
• Transitie-problemen oa Hendricks & Wehman, 2009, Cihak ea., 2010
Palmen, Didden, & Verhoeven, submitted
EO
• Digitale Coach (Personal Digital Assistant, PDA) - Toename zelfstandig functioneren (oa Smith Myles, 2007) - Cognitief Hulpmiddel (Gentry ea., 2010) • PDA als hulpmiddel bij Transities tussen Activiteiten - Twee studies in doelgroep (Ferguson ea., 2005; Gentry ea., 2010) • Onderhavige studie: - Toename zelfstandige transities in programma dagbehandeling? - Afname gebruik aanvullende prompts groepsleiding ? - Follow-up resultaten?
D O
M
D R
.L
• Toekomstig Onderzoek - Sensitiviteit schaal VT-invulling? frequenties en/of items specificeren (oa Orsmond ea, 2004) - Wat is accurate visie? Gebruik van actuele gedragsmaten - Normen adequate VT-invulling? - Procedurele betrouwbaarheidsmetingen - Reguliere Ondersteunings Systeem betrekken bij programma: generalisatie (Orsmond et al., 2004) - Follow up metingen
• Interventies - Traditionele prompting procedures (oa MacDuff ea., 2001) - (Technische) Visuele hulpmiddelen (oa Banda & Grimmett, 2008)
EN
Digitale Agendacoach en transitie-gedrag
EI G
Deelnemers uit 2 groepen dagbehandeling - 4 jongeren, leeftijd 14-20 jaar; IQ 84-140; 2 vrouwen - 6 reguliere groepsleiding (registratie en interventie) Transitiegedrag Problematisch - Lage frequentie (<40%) zelfstandige transities in dagprogramma, of - Zeer variabel patroon Voorwaarden - minimaal 5 transitiemomenten per dag - geen systematische training in transitiegedrag Materiaal - PDA : Apple iPod Touch 8 GB met WIFI verbinding naar software “Coach2Care Agendacoach” van Rephrase BV (http://www.re-phrase.com/nl/home.html). Google Calendar - Instructiemateriaal: programmeren PDA, gedragsregistratie en toepassing interventie
Methode I Dataverzameling per transitiemoment: welk hulpmiddel, welke prompt(s) 8 registratiecategoriën transitie binnen de geplande tijd (= correct) Betrouwbaarheid observatie: M = 93%, range 87-100% Afhankelijke variabelen % correcte, zelfstandige transities per dag % incorrecte, geprompte transities per dag % incorrecte, niet geprompte transities per dag Design: MBD over personen Pre-Basislijn, Basislijn, Pre-Interventie, Interventie, Post-Interventie, Follow-up
4
Methode II
Resultaten Gemiddeld Percentage Correcte, Zelfstandige Transities per dag.
Interventie: - deelnemer heeft PDA
___________________________________________________________________________________________________________
Part.
- na PDA-alarm: groepsleiding wacht 10s op initiatief geen initiatief of incorrect zonder PDA: non-specifieke prompt geen/incorrect initiatief na PDA-prompt: reguliere prompt correct initiatief: reguliere reactie
Basislijn
Interventie
Post-Interventie
Follow-up
M Range
M Range
M Range
M Range
___________________________________________________________________________________________________________
35 13-50
48 17-86
61 17-88
82 60-100
29 14-57
47 20-80
41 14-80
43 20-57
U IS
Procedurele Betrouwbaarheid: - Flowchart procedure - Feedback tijdens reguliere groepsvergadering - Procedurele Betrouwbaarheidsmetingen: 3 aspecten M = 86%, range 64-98%
1. 2. 3.
56 20-100
68 20-100
60 20-100
47* 20-80
4.
46 0-86
63 20-100
61 0-100
-
Groep
42
56
56
-
KA N
N ER H
Statistische analyse tijdseriedata F(1,3) = 203.87, p = .0007 Gebruik PDA: M = 29% interventie, 26% post-interventie Gebruik ‘no help’: M = 39% basislijn, 27% interventie (p = .1367), 30% PI
Resultaten
Conclusies I
Gemiddeld percentage incorrecte, geprompte transities per dag, per prompt type _______________________________________________________________________________ Persoon Baseline Interventie Post-Interventie Follow-up FB BV NSP VI
FB BV NSP VI
FB BV NSP VI
FB
_______________________________________________________________________________ ________
1.
0
43 22 0
0
29 17 3
21 13 0
0
0
2.
7
24 39 1
11
9 31 0
13 12 29 2
0
15 42 0
3.
1
12 27 2
3
9 20 0
0
6 34 0
13* 33
4.
3
18 29 2
0
4 31 0
3
0 36 0
-
24 29
13 25
-
10 28
0
0
0 0 -
-
.L
Groep
0
EO
BV NSP VI
Korte eenvoudige interventie in gebruik PDA: effectief
_______________________________________________________________________________
D R
NB. BV = bevestiging; NSP = non-specifieke prompt; VI = verbale instructie; FB = fysieke begeleiding; * Conditie Follow-up gelijk aan Baseline
Statistische Analyse Tijdseriedata: Afname Respons-Correctie met NSP tussen Basislijn en Interventie significant, p = .02
Post-interventie: geen systematische interventie, diverse prompts in gebruik PDA, geen significante verschillen Verdere toename 1 deelnemer: mogelijke verklaringen
Significante afname gebruik ‘No Help’ in interventie: PDA neemt controle over, wachten op automatische prompt? Post-interventie: bij 2 deelnemers met name gebruik ‘No Help’ - bekend zijn met PDA instructies, technische problemen ?
- vermijden PDA gebruik en consequentie niet reageren?
EN
Conclusies II
D O
M
M % Incorrecte, niet geprompte transities: 1, 2, 2, 8, respectievelijk
significante toename zelfstandige transities significante afname gebruik non-specifieke prompts (NSP) FU 2 personen: verdere toename en stabilisatie
Prompt-gebruik door groepsleiding
EI G
Verbale instructies meest gebruikt (MacDuff, 2001) Visueel schema slechts 1 persoon Oordeel Groepsleiding algemeen: enige afname sinds PDA Weinig niet geprompte, incorrecte transities: response correctie grl. hoog
Zelfstandigheid hoger, maar… in 32-53% transities per dag nog prompts nodig - aandacht bij prompts, mogelijk een bekrachtiger? - PDA als middel mogelijk bekrachtigend, consequentie niet? - Interventie: intensiever? (van Laarhoven ea , 2009) - Belang Functional Assessment Overig: 4 data-points missen bij 2 personen geen generalisatie data individuele verschillen: striktere inclusie criteria
Conclusies en Aandachtspunten • Grootte onderzoeksgroepen 4-9 deelnemers, Review: 35% > 6 deelnemers • Gedragsinterventies effectief • Generalisatie: Common stimuli, Betrekken systeem • Promptafhankelijkheid ondanks vooruitgang Belang prompt fading in natural setting: staff training (Palmen, Didden, & Korzilius, 2010)
Gebruik (technische) hulpmiddelen • Individuele verschillen: Skill deficit versus Performance deficit Verklaringen, Normen • Implementatie procedures in praktijk behandeling Ervaringen, belemmeringen?
5
