Actueel Nieuw college: 1 jaar later. 5 Rapport inspectie vernietigend. AC sluit in 2016

Vrijdag 10 juli 2015

| Vrije Horizon

Actueel Windmolens splijten coalitie

5

jaargang 9 nummer 426 € 2,50

}<(l(tp$=adbcb <

Het plein Sevilla: het gestapelde plein

Actueel Nieuw college: 1 jaar later

7

8/9

Rapport inspectie vernietigend

AC sluit in 2016

De toekomst van het Aloysius College (zie foto's) is zeer onzeker. Sluiting van de school lijkt onafwendbaar. | Foto's: DHC/Liza Letsch

Door Casper Postmaa en Jasper Gramsma

Het Aloysius College in het Benoordenhout heeft woensdag aangekondigd dat het 1 augustus 2016 de deuren gaan sluiten. Op dit moment heeft de school 600 leerlingen. Aanleiding is een vernietigend rapport van de onderwijsinspectie. Twee afdelingen werden als zwak bestempeld, één als zeer zwak. Ook over het bestuur van de school werd een hard oordeel geveld. Het Aloysius College was in vroeger tijden hét opleidingsinstituut voor de Haagse katholieke elite, maar door te weinig leerlingen en financiële tekorten kwam de school de laatste jaren steeds meer in problemen. Een groots opgezette reddingscampagne, waaraan tal van oud-leerlingen meededen en waarvoor naar men zei miljoenen euro’s waren opgehaald, kon sluiting dit jaar ternauwernood voorkomen. Een gezamenlijke reddingsoperatie van middelbare scholen in de regio verdween daardoor in de prullenmand. Het AC heeft zijn laatste hoop nu gevestigd op een fusie of een overname. Arno Peters, voorzitter van het Col-

Scholen blijven dicht voor leerlingen van AC: ‘We willen chaos ’ voorkomen

ik kan wel zeggen dat men in het Haagse onderwijsveld dit plan niet erg realistisch vond. Als je eerst met een beleidsplan komt waarin staat dat je 150 nieuwe leerlingen nodig hebt, minimaal honderd, en je gaat uiteindelijk met vijftig leerlingen door, kun je zelf de optelsom wel maken”. Peters wil niet ingaan op een mogelijk reddingsplan voor het AC, maar zegt in elk geval te zullen meewerken aan een oplossing.

lege van Bestuur VO Haaglanden (onder meer Dalton, Segbroek College, Gymnasium Haganum en Maerlant Lyceum) laat weten dat de gezamenlijke besturen van de Haagse scholen hebben besloten de deuren voor leerlingen van het Aloysius College gesloten te houden. “We willen kost wat kost chaos voorkomen. Het mag niet zo zijn dat degene die het hardst rent het eerst een plek heeft. Iedere leerling moet op de juiste plaats terechtkomen. Het is bovendien een uiterst ongelukkig moment, zo vlak voor de zomervakantie. Het werken aan een oplossing moet een geordend proces zijn”. Peters wil geen oordeel geven over het handelen van het AC-bestuur. “Maar

Onverantwoord Zijn collega Ewald van Vliet, bestuursvoorzitter van Lucas Onder-

wijs (onder meer Zandvliet College, De Populier, Hofstad Lyceum, Stanislas College) naar wie het eerst is gewezen als mogelijke overnamekandidaat omdat deze organisatie, net als het AC, een confessionele grondslag heeft, noemt een overname van het AC onverantwoord. “We hebben een jaar geleden een onderzoek door Cap Gemini laten doen naar een overname. Dat bleek toen te risicovol, ik denk dat de situatie sindsdien eerder is verslechterd. Ik zie weinig lichtpuntjes. Wij wachten nu af of zich nog een partij meldt die het AC wil overnemen, anders moeten we de

leerlingen bij scholen in de regio zien onder te brengen. Dat is het volgende scenario. Wij zullen in elk geval meewerken, want het is een drama voor leerlingen, ouders en docenten”. Jos Heymans, woordvoerder van de vereniging ‘Het AC gaat door’, dat de aanvankelijke redding bewerkstelligde, noemt de voorgenomen sluiting een klap in het gezicht. “Ik ben ontzettend teleurgesteld, als je ziet wat er is geïnvesteerd in de school. Maar met dit rapport van de inspectie is het vertrouwen weg. Het is vooral voor een drama voor de leerlingen”.

Reactie wethouder Van Engelshoven

Onderwijswethouder Ingrid van Engelshoven (D66) heeft begrip voor de beslissing van de overige schoolbesturen tot een inschrijfstop voor de leerlingen van het noodlijdende Aloysius College. “Ik merk dat de schoolbesturen, net als ik, maar één belang voor ogen hebben: de scholieren van het AC. Het besluit om nu geen leerlingen toe te laten, neem je niet licht. De reden is dat we nu niet iedereen een passende oplossing kunnen bieden. Omdat niemand mag achterblijven, moeten alle leerlingen in één keer worden overgeplaatst”. Daarmee anticipeert de wethouder op het niet slagen van een te onderzoeken fusie of samenwerking. Ze is al in gesprek met de andere schoolbesturen en heeft vertrouwen in een oplossing. “Vorig jaar is er ook een noodplan gemaakt. Toen konden alle leerlingen worden ondergebracht op een school die bij ze past”. Van Engelshoven noemt het moment, vlak voor de schoolvakantie, ‘buitengewoon ongelukkig’ en ‘een zwaar gelag voor ouders en scholieren’. “We willen het liefst vandaag nog duidelijk geven, maar dat kan niet”.

2|

Den Haag Centraal | Vrijdag 10 juli 2015

snoek onder ons Recent wees een anonieme tipgever mij erop toch eens in het belendende Rijswijk te gaan kijken, alwaar de lokale gemeenschap er nogal ouderwetse manieren en gebruiken in de omgang op na scheen te houden. Nu ik er geweest ben, lijkt het mij het beste niets te willen veroordelen en het bij een korte omschrijving te laten van hetgeen ik aantrof. De knots is vervaardigd van oranje, synthetisch elastisch materiaal met grijze bolpunten en is in goede staat. De schouderband ontbreekt. Met dit verwondende wapen werd na een enkele slag vanuit de pols de opponent geveld onder het toeziend oog van een secondant. Later las ik dat dit tafereel al vanaf de dertiende en de veertiende eeuw in het westen van Europa te zien is. Een lange traditie. Otto Snoek

Otto Snoek (1963) is een internationaal werkende fotograaf uit Rotterdam. Sinds hij voor Den Haag Centraal werkt, is hij gefascineerd geraakt door het leven in Den Haag. Alsof hij naar een ander werelddeel reist.

Vitra: bank Alcove Plume

alle prijzen in € en incl btw

4.997,- 25% 3.748,Cassina: bank Maralunga 8.855,- 50% 4.427,Wittman: fauteuil Kubus 8012 4.834,- 50% 2.417,Vitra: fauteuil Slow Chair 2.381,- 25% 1.786,Cassina: fauteuil LC2 4.495,- 35% 2.922,Vitra: stoel DSW 632,- 30% 442,- nog 2 st. Flexform: bank Lifesteel 10.014,- 25% 7.510,Cassina: fauteuil P22 3.105,- 30% 2.173,Vitra G-Star: divan Lit Flavingny 3.679,- 50% 1.839,Cassina: bank La Mise 5.040,- 50% 2.520,Cassina: stoel Eve 1.370,- 80% 274,- nog 4 st.

advertentie

kortingen tot 80%

Wij maken plaats voor nieuwe stukken. Daarom is een aantal fraaie meubelen van onze mooiste merken nu afgeprijsd. Kom langs in de winkel, waar nog veel meer voordeel te halen valt. Twee uur gratis parkeren! Langstraat 29 of Achterweg 11, Wassenaar. 070 - 511 9226 [email protected] www.justhaasnoot.nl

actueel |

Vrijdag 10 juli 2015 | Den Haag Centraal

3

Grimmig debat in raad na rellen Schilderswijk Door Jan van der Ven

De dood van de Arubaan Mitch Henriquez als gevolg van gewelddadig politieoptreden en de daarop volgende geweldsexplosie in de Schilderswijk heeft diepe sporen getrokken in de Haagse gemeenteraad. Woensdagmiddag was er een eerste debat over. Partijen betrokken stellingen en ruzieden met elkaar. Vanuit de linkse oppositie klonk vooral veel kritiek op het optreden van de politie en de discriminatie zoals die door veel bewoners van de Schilderswijk wordt ervaren. “Er doen gewoon veel verhalen de ronde over buitensporig geweld door de politie”, aldus Inge Vianen

van GroenLinks. De oppositiepartij SP vindt dat paal en perk gesteld moet worden aan het preventief fouilleren en de ID-controles. Pal hier tegenover staat de fractie van de VVD. Die steunt burgemeester Van Aartsen (VVD) vierkant. De VVD weersprak bij monde van fractievoorzitter Wörsdörfer dat de Haagse politie zich schuldig maakt aan stelselmatige discriminatie. De VVD verwijst in dit verband naar een onderzoek door de nationale Ombudsman. “Maar er kan wel sprake zijn van een gevoel van discriminatie”, voegde de VVD-fractievoorzitter er aan toe. De fractie van D66 maakt zich in tegen-

stelling tot coalitiegenoot VVD meer zorgen over de discriminatie die allochtone Hagenaars vaak ondervinden. Het D66-raadslid Van de Werf zei: “Er zijn mensen die het optreden van de Haagse politie als discriminerend ervaren. Het gaat om een gevoel en de manier waarop ze benaderd worden. En dat gevoel is niet meetbaar”. D66 vindt dat het politiekorps van Den Haag meerkleuriger moet worden. Herhaling De fractie van de PvdA maakt zich zorgen over de gevolgen van de rellen voor de Schilderswijk en andere achterstandswijken. Fractievoorzitter Balster:

“Er is sprake van intolerantie ten aanzien van een substantiële groep Hagenaars. Er is sprake van een onherroepelijk gevoel van achterstelling”. Balster noemde zijn ‘grootste zorg’ dat sprake is van diep wantrouwen ten opzichte van de politie, de werkgevers die discrimineren, de overheid en de politiek. “Dat wantrouwen is er en wordt sterker”, oordeelde de PvdA’er. Hij is somber gestemd over de toekomst. “Ik ben bang voor een herhaling, vroeg of laat”. De socialisten willen de problemen in de Schilderswijk oplossen met meer welzijnswerkers. Dit plan stuitte echter weer op kritiek, ook van coalitiegenoot CDA, die vindt dat er al genoeg welzijns-

werkers in de wijk actief zijn. Het raadslid De Mos van de Groep de Mos zei rond de aanhouding van Mitch Henriquez geen reden te hebben gezien die duidt op discriminatie door de politie. Deze week heeft de politie aan de hand van de bestudering van camerabeelden opnieuw drie verdachten van geweld aangehouden. Het aantal aanhoudingen na de rellen van vorige week loopt nu richting 250. Hiervan zijn er meer dan 80 minderjarig. Volgende week moeten de eerste verdachten voor de snelrechter verschijnen. Bij het verstrijken van de deadline van deze krant was het raadsdebat nog gaande.

Kosten ruim half miljard

Renovatie Binnenhof: van 5,5 tot 22 jaar Door Casper Postmaa

Het Binnenhof kan het best in één keer, in zijn geheel, worden verbouwd. De duur van het project zal dan ongeveer 5,5 jaar zijn. Bij een gefaseerde operatie, waarbij alleen de afdelingen moeten verhuizen waaraan wordt gewerkt, zal dat volgens ambtenaren tenminste dertien jaar duren. Maar externe adviseurs waarschuwen dat de duur van de renovatie in deze variant kan oplopen tot 22 jaar. Deze conclusies zijn het resultaat van een onderzoek dat oud-minister Spies op verzoek van minister Blok (VVD, Wonen en Rijksdienst) heeft gedaan. Spies raadt de minister aan voor de kortste verbouwing te gaan. Mogelijk dat deze uiteindelijk iets goedkoper uitvalt. Dat zou betekenen dat de gehele Eerste en Tweede Kamer voor 5,5 jaar van het Binnenhof verdwijnen.

Betonrot, lekkages en optrekkend vocht tasten de constructie aan. | Foto: Corné Bastiaansen

In deze variant verhuizen beide Kamers tijdelijk naar het ministerie van Buitenlandse Zaken. Het ministerie van Alge-

mene Zaken en de Raad van State kunnen naar het gebouw van de Hoge Raad (dat zelf naar nieuwbouw aan het Korte

Meer ruimte voor ondernemers

Revis wil kwaliteit en sterren op het strand Door Casper Postmaa

De kwaliteit van voorzieningen en aanbod op het Scheveningse strand zullen volgend jaar, als het aan wethouder Revis (VVD, buitenruimte) ligt, sterk zijn verbeterd en uitgebreid. Ondernemers op het strand krijgen te maken met minder en duidelijker regels. De wethouder is daarover in gesprek met tal van organisaties die belangen hebben op het strand. Revis wil dat er meer strandpaviljoens komen die het hele jaar open zijn. Hij denkt dan in de eerste plaats aan het sportgebied ten noorden van de haven. In zijn algemeenheid moeten de strandtenten meer toonbaar zijn. “Als je rondkijkt, zie je voorbeelden van mooi ontworpen paviljoens – met veel variatie, dat is leuk – maar met name voor het Kurhaus zijn strandtenten gebouwd, die nadrukkelijk met de achterkant naar de boulevard staan. Vaak staan er afvalcontainers, wordt het dak als opslag voor allerlei rommel gebruikt en ziet het er gewoon slordig uit. Daar gaan we ondernemers op aanspreken”, aldus Revis. Als het aan de wethouder ligt mogen de ondernemers straks meer. Zo kunnen paviljoens vanaf volgend jaar tot 1 november

openblijven, nu is dat nog tot de eerste week van oktober. Alcohol Daarnaast mogen op sport gerichte ondernemers straks alcohol schenken. Het onderscheid tussen paviljoens met een horecabestemming en strandtenten die zich met sportactiviteiten bezighouden, zal komen te vervallen. De huidige regelgeving verbiedt watersportpaviljoens wijn en bier te verkopen. “Terwijl er wel gewone strandpaviljoens zijn die op commerciële basis surflessen aanbieden. Op die manier ontstaat oneerlijke concurrentie. Bovendien mogen sportverenigingen in Den Haag ook alcohol schenken”, aldus Revis, die de exploitanten eveneens wil toestaan kleine winkeltjes te openen die bijvoorbeeld zonnebrand, badpakken en dergelijke verkopen. Eventueel kan dat door een ondernemer die onderhuurt. Een uitbreiding met een culturele bestemming is straks ook mogelijk. De gemeente wil sterk inzetten op duidelijk herkenbare sferen op het elf kilometer lange strand van Den Haag. Dat varieert van eigengereid, creatief en hip bij het Zwarte Pad, toeristisch, goed bereikbaar met openbaar vervoer en uitgaan voor het Kurhaus, tot natuur, rust, kindvriendelijk aan het

Zuiderstrand en sport en ‘surfmekka’ bij het beachvolleybal stadion. Kijkduin blijft het predicaat kleinschalige familiebadplaats behouden. Huisjes Revis wilde zich tijdens een wandeling over de boulevard niet uitspreken over de kwaliteit van het eten in de strandpaviljoens. “Ik wil niet te veel in de schoenen van de ondernemers gaan staan, maar het strand kan wel een kwaliteitsimpuls gebruiken. Er is plaats voor een tweesterren-restaurant. Niet alleen qua ruimte, ook commercieel”. De gemeente zal ook zelf voorzieningen verbeteren. “We denken aan het neerzetten van openbare toiletten, meer douches, gratis watertappunten bij de strandopgangen en openbare sport- en speelvoorzieningen op het strand. Als je als gemeente zelf investeert laat je zien dat je erin gelooft. Dan gaan ondernemers ook investeren”. Na jaren van aarzelend beleid krijgen ook strandhuisjes de komende jaren meer kansen. De gemeenteraad heeft al toestemming gegeven om in 2016 veertig tijdelijke (huur)huisjes ten zuiden van Kijkduin te bouwen, als dat een succes wordt zullen ook locaties op het Scheveningse strand in aanmerking komen.

Voorhout verhuist) aan het Lange Voorhout. Dit Huis de Huguetan, gebouwd in 1734, heeft een lange geschiedenis. Koning-Willem I woonde er van 1813 tot 1815 en de Koninklijke Bibliotheek was er lang gevestigd. Dat het Binnenhof een grondige renovatie nodig heeft, daarover zijn alle betrokken partijen het wel eens. Het rapport van Spies voorziet in een lange lijst van aanzienlijke gebreken, zoals tekortschietende brandveiligheidsmaatregelen. Er kan brand uitbreken door kortsluiting, omdat sommige bedrading blootligt, ook zijn kabelgoten zo overvol, dat oververhitting kan ontstaan. Als er nu een behoorlijke brand uitbreekt, kan dat door de beperkte bestrijdingsmiddelen en verouderde signalering leiden tot escalatie, waarbij de mensen wel in veiligheid kunnen worden gebracht, maar de gebouwen mogelijk verloren gaan.

Daarnaast zijn vrijwel alle installaties aan het einde van hun levensduur, in de meeste gevallen zijn nieuwe onderdelen niet meer verkrijgbaar. Dat geldt voor vrijwel alle liften en roltrappen, de klimaatbeheersing, elektrische systemen en branden ontruimingsinstallaties. Verder gaat het gebouw gebukt onder lekkende daken, waardoor de draagconstructie is aangetast, er is sprake van betonrot en scheurende muren waardoor instortingsgevaar dreigt. Er zijn wel maatregelen genomen, maar die bieden slechts tijdelijk een oplossing. Om de renovatiewerkzaamheden te kunnen uitvoeren is eerst een algehele asbestsanering gewenst. Spies beklemtoont, dat de staat waarin het Binnenhof zich nu bevindt, vraagt om politieke keuzes waarin de hoofdrichting van de renovatie snel wordt vastgelegd. De renovatie zou uiterlijk in 2020 kunnen beginnen.

Bouw aan garage tot eind 2016 Ontwikkelingscombinatie PTV is deze week op het Tournooiveld officieel begonnen met de bouw van een parkeergarage voor 320 auto’s. De werkzaamheden zullen tot eind 2016 duren. Omdat verkeer richting de binnenstad over het Tournooiveld in die tijd niet mogelijk is, zal tegelijkertijd de herinrichting van de Lange Vijverberg worden aangepakt. De bouw van de garage ging niet zonder slag of stoot. Projectontwikkelaar Sens trachtte in de afgelopen vijf jaar eerst de garage mogelijk te maken onder het Lange Voorhout, tussen de Posthoorn en de Amerikaanse ambassade. Dat stuitte op zoveel verzet dat voor ‘plan B’, het Tournooiveld, is gekozen. ‘We weten het nu, het Lange Voorhout is heilige grond’, aldus een woordvoerder van de ontwikkelingscombinatie. Ook het besluit om onder het Tournooiveld te bouwen was niet onomstreden. Milieuorganisaties verzetten zich tegen het omhakken van oude kastanjes en er

ontstonden zelfs politieke spanningen toen bleek dat bij het verleggen van leidingen voor de stadsverwarming wortels van twee acacia’s zo zwaar waren beschadigd, dat ze om moesten. Bouwer Dura Vermeer ging bij het begin van de echte bouwwerkzaamheden door het stof. ‘Dit had niet mogen gebeuren. Hier hebben we van geleerd’. Blijdschap was er wel bij de culturele instellingen rond het Voorhout en de ondernemers van Buurtschap Centrum 2005. Zij hadden als eersten om de garage gevraagd. Met de oplossing zijn ze meer dan tevreden liet voorzitter Theo Heere weten, ook al ligt deze verder weg van de Denneweg dan de gewenste variant onder het Voorhout. De parkeergarage is inmiddels verkocht aan Interparking, die zal werken met een lagere prijs voor auto’s met een A-energielabel, en verschillende tarieven tijdens piek- en daluren. Het ontwerp van de garage aan het Tournooiveld is van het Haagse bureau Braaksma & Roos.

Kijken naar hoe het gaat worden op het Tournooiveld. | Foto: DHC

4|


stadsmens

‘Tafelen met elkaar’ geeft gezinnen zorgeloze avond met diner en amusement voor de jeugd De fraai gedekte tafel vinden de gezinnen al zo bijzonder. Als er dan ook nog ruimtes zijn waar de kinderen zich volop kunnen vermaken, is de verrassing compleet. Stralend middelpunt is steeds een jarig jongetje of meisje voor wie een versierde stoel klaarstaat. Na afloop van het driegangendiner krijgt ieder kind een cadeautje mee naar huis. Ziehier kort samengevat het ‘Kookproject Tafelen met elkaar’. De commissie Vincentius’ Hof, onderdeel van de Vincentiusvereniging ’s-Gravenhage, is daar twee jaar geleden mee begonnen. Eenmaal per maand ontvangt een team van 24 vrijwilligers in het restaurant van de Vincentius’ Hof aan het Westeinde 101a acht gezinnen die staan ingeschreven bij de Voedselbank. Kookproject Tafelen met elkaar zorgt dat de gezinnen de uitnodiging krijgen voor een feestelijke viering van de verjaardag van hun kind . En een feest wordt het! Vooral als de jeugd de afdeling Kinderamusement heeft ontdekt waar ze tussen de gangen door naartoe mogen. “In het begin gaan de kinderen er een beetje schoorvoetend heen. Daarna zijn ze er niet meer weg te slaan. ‘Wanneer mogen we weer spelen’, is een veel gehoorde

Pauline (links) en Nathalie Lutter: ‘Heerlijk om die blije gezichten te zien’. | Foto Eveline van Egdom

kreet”, vertelt Pauline Lutter-Berkens, vrijwilligster bij Tafelen met elkaar. Haar dochter Nathalie, vrijwilligster bij Kinderamusement, kan dat beamen. “Vooral de schminkhoek is heel populair. Zo vragen kinderen om als spiderman te worden geschminkt en ze willen bijvoorbeeld, vanwege het voetbal, de vlag van Spanje op hun gezicht”.

Spelletjes, tafelvoetbal, tafeltennis en airhockey zijn evenzeer gewild. Bij de kleintjes is de Wii spelcomputer een topper. Nathalie: “Ze zijn daar helemaal bezeten van”. Moeder en dochter vertellen met betrokkenheid over ‘Tafelen met elkaar’. Het project heeft het hart van de familie gewonnen, zo blijkt. Paulines an-

advertentie advertentie

Exclusief voor u: De Tour de France snelt weer door Nederland, net als in 1954. Dat was de eerste keer dat de Tour buiten Frankrijk startte en daarbij ook Den Haag aandeed. Casper Postmaa, hoofdredacteur van Den Haag Centraal, vertelt erover tijdens een speciale ‘Tourlunch’ in restaurant Le Bistroquet. De vier typisch Franse gerechten van chef Dimitri Heinrichs gaan vergezeld van bijpassende, Franse wijnen van Bosman Wijnkopers. Tussen de gangen door houdt Casper Postmaa een korte lezing over de zwarte randen van de gele trui: de verhalen over La Grande Boucle die nooit worden verteld. Bijvoorbeeld over de laatste avond van de Gele Dwerg en de twee doden die de legendarische kampioenen Fausto Coppi en Gino Bartali met elkaar verbonden. En ook: het geheim ontraadseld van de tijdrit waarmee Jan Janssen in 1968 als eerste Nederlander de Ronde van Frankrijk won.

DHëtC eit

Soci

Praktische informatie Datum: zondag 12 juli Adres: Lange Voorhout 98 Tijd: 12.30 – 14.30 uur Reserveren Via societeit@ denhaagcentraal.net, bellen kan ook: 070 364 40 40. Als abonnee van Den Haag Centraal betaalt u € 49,50. Bent u nog geen abonnee? Dan kunt u aanschuiven voor € 59,50. Bij deze prijs is een proefabonnement inbegrepen (tien weken voor € 10,00)

dere dochter, Marjolein, en zoon Serge zijn eveneens vrijwilligers. De opzet van het project is om mensen goede aandacht te geven en gastvrijheid te laten ervaren. Een belangrijk streven is onder meer ook om het dagelijks leven van deze gezinnen, dat meestal in het teken staat van armoede en sociale uitsluiting, op een aangename manier te onderbreken. De Vincentiusvereniging ’s-Gravenhage maakt zich al meer dan 160 jaar sterk voor het goede doel. Voor het Kookproject Tafelen met elkaar wordt samengewerkt met de stichting Leergeld Den Haag, Stichting Jarige Job en de Voedselbank. Pauline Lutter, die 27 jaar voor de Vincentiusvereniging werkte, was net met pensioen toen ze ruim twee jaar geleden werd gevraagd voor het project. Zij heeft de leiding over het restaurantgedeelte. “Het is een prachtige locatie met een keuken die helemaal up to date is. Per keer komen er acht gezinnen, die elk acht personen mogen meenemen. Dat kunnen ook vriendjes en vriendinnetjes zijn of opa’s en oma’s”. De bijeenkomst duurt van 16.00 tot 19.00 uur. Het keukenteam staat onder leiding van een voormalige beroepskok. Het pro-

ject stopt in de zomer en begint weer in september. Op het laatste diner, in juni, stonden er soep, vis met aardappelkroketjes en vruchten met ijs op het menu. Pauline Lutter: “Sinds kort is er ook muziek. Het werd wel erg stil in het restaurant als de kinderen aan het spelen waren. Er is nu een groep die Engelse ballades brengt en een gezelschap dat countrystijl speelt. Ook zij doen alles vrijwillig”. Over de sfeer op de bijeenkomst zegt ze: “Je ziet de kinderen glunderen en de ouders waarderen het diner. Iedereen kan eventjes onbezorgd zijn. Laatst was er een meisje dat als prinsesje was verkleed. Ze zat helemaal in haar wereldje. Dat is heerlijk om te zien”. En Nathalie Lutter: “Het geeft zoveel voldoening als je naar al die blije gezichten kijkt. Veel meer mensen zouden vrijwilligerswerk moeten doen. We leven toch al in zo’n individualistische maatschappij. Als je meer samen onderneemt, word je minder egocentrisch”. Joke Korving Vrijwilligers zijn altijd welkom. Informatie: www.vincentiusdenhaag.nl of secretariaat@ vincentiusdenhaag.nl

Nog enke le Reser veer v plaatsen oor v besc rijdag hikb a 10 jul i, 17.0 ar! 0 uur

Tourlunch en -lezing bij Le Bistroquet voor slechts € 49,50 Arrangement Voorgerecht: Grove paté | venkel | beukenzwammetjes | cornichons | kruidensla Wijn: Well of Wine 2013, pinot noir, I.G.P. Pays d’Oc, Frankrijk Tussengerecht: Bisque | gegrilde sliptong | gamba | zuurdesemcrouton en rouille Wijn: Château de Petit Roubié, ‘l Arbre blanc 2010, Picpoul de Pinet, A.O.C. Coteaux du Languedoc. Frankrijk / Biologisch Hoofdgerecht: Lamsschenkel van de barbecue | linzen uit Puy | tomaat en lamsjus Wijn: Château Gravade 2014, 70% syrah en 30% mourvèdre, AOC Minervois, Frankrijk / Biologisch Nagerecht: Crème brûlée van vanille, sinaasappel sorbet Wijn: Domaine Singla, Héritage du Temps 2013, muscat, AOC Muscat de Rivesaltes, Frankrijk / Biologisch

actueel |


Windmolens op zee

Splijtzwam voor coalitie Door Jan van der Ven

De mogelijke bouw van tientallen windmolens voor de kust van Scheveningen en Kijkduin splijt de coalitie. De fractie van de VVD is mordicus tegen, omdat de molens de horizon vervuilen en zo toeristen wegjagen. D66, PvdA en de Haagse Stadspartij verzetten zich er niet tegen, omdat windmolens duurzame energie leveren. Ook het CDA is voor de bouw van de torenhoge windmolens, maar niet te dicht bij de kust. De kwestie van de bouw van windmolens voor de kuststrook ScheveningenKijkduin is sinds enkele weken actueel geworden. Tot voor kort speelde het probleem alleen voor de kust van plaatsen als Katwijk, Noordwijk en Zandvoort. Den Haag dacht aan het gevaar van de windmolenparken op zee te kunnen ontsnappen. Maar minister Kamp van Economische Zaken heeft onlangs schetsen gepresenteerd over grotere gebieden waarin zeemolens eventueel gebouwd kunnen worden. Die tekeningen wijzen uit dat ook voor de kust van Scheveningen en Kijkduin zeemolens gebouwd kunnen worden. En dit gebied ligt dichter voor de kust (18,5 kilometer) dan in de oorspronkelijke bouwplannen voor windmolens elders op de Noordzee (22,5 kilometer). Het vraagstuk van de bouw van windmolens heeft sinds enkele weken een extra gevoelige lading gekregen. Dit naar aanleiding van de uitspraak van de rechter dat de Nederlandse staat meer haast moet gaan maken met het verduurzamen van de energievoorziening. Nederland blijft ver achter in vergelijking met andere landen, aldus de rechter in zijn uitspraak, die tot ver over de grenzen de aandacht trok. Bloot De kwestie van duurzame energie, opgewekt via wind, legt de verschillen tussen politieke partijen genadeloos bloot. De VVD kiest voor helderheid: geen windmolens op zee. De liberalen vrezen een hekwerk voor de kust. VVD-fractievoorzitter Martin Wörsdörfer laat er geen misverstand over bestaan. “Wat we belangrijk vinden is dat het volstrekt

Ludiek protest van de burgemeesters van Wassenaar, Katwijk, Noordwijk, en Zandvoort tegen horizonvervuiling. | Foto: Marlies Wessels

niet zeker is dat die windmolens na zoveel jaar nog nut hebben. Maar als ze er eenmaal staan, dan is dat hekwerk er definitief, en is het uitzicht definitief bedorven. Je haalt ze dan niet zomaar weer even weg”. Hij haalt onderzoek aan dat laat zien dat de badplaats Scheveningen minder bezoekers trekt als aan de horizon windmolens staan te draaien. De toeristen willen onbekommerd kunnen genieten van de ondergaande zon. Coalitiegenoot D66 denkt geheel anders over de eventuele bouw van de zeemolens. Duurzaamheid staat wat D66 betreft voorop en vanuit die optiek zal deze partij zich niet tegen de bouw van molens verzetten. Het raadslid Tobias Dander zegt: “Als je duurzaamheid nastreeft en het CO2-gehalte wilt reduceren, kun je niet voorbij aan windenergie. Ja, ook op zee. We kunnen ons de luxe niet permitteren geen windmolens op zee te bouwen”. De mogelijke horizonvervuiling neemt D66 op de koop toen. “Alleen bij heel helder weer zie je dan

misschien stipjes aan de horizon”, stelt Dander. De Democraat krijgt bijval van het PvdA-raadslid Lobke Zandstar. “Als je kiest voor duurzaamheid, kun je niet voorbij gaan aan windmolens op zee. In dat geval nemen we de mogelijke horizonvervuiling op de koop toe”. Ook de Haagse Stadspartij (HSP) kiest voor deze route, maar wil als het even kan de windmolens zo ver mogelijk in zee gebouwd zien. Dat de stroom daardoor wat duurder wordt in verband met de langere en duurdere zeekabels, neemt deze partij dan op de koop toe. Het raadslid Oudshoorn heeft zich in het dossier verdiept. Volgens hem moet in de discussie onderscheid gemaakt worden vanaf welke plek in Scheveningen de windmolens aan de horizon zichtbaar zijn. “Wat ons betreft moeten de molens vanaf het strand en vanaf de boulevard niet te zien zijn”. Anders is het voor de bewoner van een hoog gelegen appartement met uitzicht op zee. Oudshoorn brengt

een nieuw element in de discussie: wat doe je met de rode lampjes die ’s nachts op de toppen van de windmolens branden in verband met de veiligheid? Schoenen Begin deze maand trokken de burgemeesters van Wassenaar, Katwijk, Noordwijk en Zandvoort hun schoenen uit. Ze namen blootsvoets plaats achter een tafel op het strand uit protest tegen de plannen voor de bouw van honderden windmolens voor de kust. Burgemeester Van Aartsen onbrak op de foto. De burgemeester van Den Haag is niet zo’n actievoerder. Hij wacht liever af welk standpunt de verantwoordelijke wethouder Wijsmuller (HSP) inneemt. Die moet nog een knoop doorhakken. Hij dubt en zegt desgevraagd: “Ik plaats heel grote vraagtekens bij het bouwen van windmolens zo dicht voor de kust. Want het is nog onvoldoende duidelijk wat zo’n park voor invloed heeft op de horizon”.

bestemmingsplan dat nu niet uitsluit. Evenmin gelukkig was de raadsvoorzitter met de terrassen die dicht bij appartementengebouw Residence Zeehaghe liggen. In een motie in de gemeenteraad was juist afgesproken dat die terrassen op afstand zouden blijven. Maar die afspraak is blijkbaar niet goed uitgewerkt in het bestemmingsplan. Discotheek Daarnaast is met een nieuwe regeling voor de horeca misschien wel onbedoeld ook een discotheek mogelijk gemaakt. Daar zitten de bewoners van de Residence helemaal niet op te wachten. Maar een woordvoerder van ontwikkelaar FRED Develo-

pers maakte, geïrriteerd door het verzet van de bewoners, bekend dat hij de vestiging van een discotheek nu niet meer wil uitsluiten. Verder zit de gemeente in de knel met een groenstrook in vakantiecentrum Kijkduinpark aan de rand van het zwaar beschermde Natura 2000-gebied. De strook ligt binnen de grenzen van het vakantiepark, maar ook in het Natura 2000-gebied. De stichtingen Duinbehoud en Westlandse Natuur vinden dat die natuur nu niet voldoende wordt beschermd. De gemeente claimt dat het om een enclave gaat waarbinnen bestaande bebouwing mag blijven staan. Nieuwe bebouwing is uitgesloten. Bij de raadsvoorzitter wordt daaraan getwijfeld. Volgens de stichtingen

maak het bestemmingsplan wel degelijk verdere bebouwing mogelijk. In de strook is nu ruimte voor honderd kampeerplaatsen. De gemeente wordt ook, zoals gebruikelijk, bestookt door de provincie die minder winkelruimte wenst in Kijkduin. De gemeente maakt meer winkels mogelijk terwijl er nog niet eens gegadigden voor zijn, zegt de provincie. Dat kan leiden tot leegstand elders in Den Haag. Opmerkelijk is dat de provincie een kleine uitbreiding van de winkelruimte wel zou willen toestaan. Maar omdat de gemeente haar poot stijf houdt, doet de provincie dat ook. De Raad van State moet dus weer ingrijpen. De uitspraak volgt binnen enkele maanden.

Münninghoff genomineerd voor Libris Geschiedenis Prijs De Haagse journalist/schrijver Alexander Münninghoff is met zijn boek ‘De stamhouder’ genomineerd voor de Libris Geschiedenis Prijs 2015. Münninghoff, mede-

Oud-raadslid moet zitten Het Haagse oud-raadslid voor de Politieke Partij Scheveningen en oud-speler van Holland Sport, Dick de J., is veroordeeld tot tien maanden gevangenisstraf waarvan vijf maanden onvoorwaardelijk. Ook moet hij een schadevergoeding van 192.000 euro betalen. In 2008 had De J. 225.000 euro verduisterd van twee Hagenaars. Het stel had een vordering op De J., die niet kon worden geïnd. Daarop stelde hij aan het tweetal voor deel te nemen in vastgoedprojecten van hem, om zo hun geld terug te verdienen. In plaats van in onroerend goed te investeren, gaf De J. het geld aan allerlei andere doelen uit. Hij nam privé geld op, stortte bedragen op bv’s van hem en gaf € 40.000 aan de vriendin van een medeverdachte. Tijdens de zitting, waar De J. niet kwam opdagen, bleek dat hij al eerder met justitie in aanraking was geweest. De rechtbank legde de helft van de straf voorwaardelijk op omdat de zaak zich al zeven jaar geleden heeft afgespeeld.

Nieuwe acteurs Nationale Toneel

Bestemmingsplan Kijkduin komt met gebreken De Raad van State gaat de gemeente Den Haag mogelijk weer op de vingers tikken over een gebrekkig bestemmingsplan. De omvangrijke verandering van het winkelcentrum en de boulevard in Kijkduin had beter geregeld kunnen worden, zo werd duidelijk tijdens een zitting vorige week bij de Raad. De raadsvoorzitter zette vraagtekens bij het ontbreken van hoogtematen van de nieuwe boulevard, die flink verhoogd zal worden. Volgens de gemeente is die hoogte voldoende verankerd in andere regelingen, maar voor de raadsvoorzitter is het bestemmingsplan daarvoor de beste regeling. Hij constateerde dat er straks een dijk van 20 meter hoogte kan worden aangelegd, omdat het

5

werker van deze krant, is met negen andere auteurs geselecteerd uit een longlist van driehonderd historische boeken. De winnaar wordt zondag 25 ok-

tober bekendgemaakt. Ook genomineerd zijn onder anderen Annegreet van Bergen voor ‘Gouden jaren’, Cees Fasseur voor zijn biografie van Piet Gerbrandy, minis-

ter-president van Nederland in de Tweede Wereldoorlog, en Laura Starink voor de ‘De schaduw van de grote broer’. Bij de prijs hoort een geldbedrag van 20.000 euro.

Vijf ervaren acteurs en twee jonge regisseurs gaan het ensemble van het Nationale Toneel (NT) versterken. In het theaterseizoen 2016-2017 verwelkomt het NT de acteurs Tamar van den Dop, Hein van der Heijden, Bram Coopman en Romana Vrede en regisseurs Daria Bukvic en Jeroen de Man. Acteur Bram Suijker sluit komend seizoen al aan om Reinout Scholten van Aschat te vervangen. Met deze keuze geeft Eric de Vroedt invulling aan zijn rol als artistiek leider van het gezelschap, waar hij in 2016 begint. In 2018 volgt hij Theu Boermans op als artistiek directeur.

Videokanaal voor Niven Sterrenchef Niven Kunz heeft sinds afgelopen week een eigen videokanaal op de website FoodTube. Op de site staan nu al veel filmpjes over koken met vlees, maar de website wilde ook groenten een podium geven. De chef van het Rijswijkse restaurant NIVEN kookt al jaren volgens het 80/20 principe: 80 procent groente en 20 procent vlees of vis. Hij bracht een kookboek uit over deze methode en begin dit jaar werd zijn restaurant door vakgenoten verkozen tot beste groenterestaurant. In zijn eerste video’s gaat Kunz aan de slag met asperges, snijbonen, bloemkool, rabarber en laat hij enkele technieken zien.

Filmprijzen voor jonge regisseur Zowel de prijs voor de beste Filmacademieproductie van de Kring van Nederlandse Filmjournalisten (KNF) als de VPRO Documentaire Prijs is dit jaar gewonnen door de jonge Haagse regisseur Jasmijn Schrofer. Haar korte film ‘Tarikat’, over Derya die terechtkomt in de wereld van de Islamitische Soefi-traditie, heeft volgens de KNF-jury een compromisloze vorm ‘die je inwijdt in een intiem ritueel, dat zonder sensatielust en vanuit oprechte nieuwsgierigheid is benaderd’. De jury van de VPRO Documentaire Prijs schrijft: ‘De crew heeft hard gewerkt om het vertrouwen van de personages te winnen en deze toewijding is duidelijk in beeld te zien. Het gekozen perspectief, het camerawerk, het geluid en vooral de montage vormen op een indrukwekkende manier één geheel’.

6| terugblik


foto’s uit het haags gemeentearchief

Van Kleef ‒ een distilleerderij van goede naam Schiedam, Rotterdam en Delfshaven waren weliswaar de grootste producenten als het ging om de productie van sterkedrank, maar Den Haag vervulde omstreeks 1850 met zijn veertien distilleerderijen in het oude centrum een vooraanstaande rol in de distillatiegeschiedenis van Nederland. In een omgeving van opkomende industrialisering nam Lambertus Theodorus van Kleef in 1842 aan de Lange Beestenmarkt de distilleerderij Het Anker, die daar sinds 1776 was gevestigd, over. Het midden van de negentiende eeuw ademde bedrijvigheid. Lambertus had een actief leven, sinds 1795 was hij lid van de Scheveningse burgerwacht. Van 1822 tot 1828 was hij kastelein in ’t Jagertje aan de Keizerstraat in Scheveningen. Hij werd vervolgens koopman in houtwaren en daarna vond hij een bestaan als distillateur en wijnkoper bij ’t Anker aan de Lange Beestenmarkt. Het is 1842, Lambertus was inmiddels 69 jaar en voelde zich waarschijnlijk thuis tussen alle bedrijvigheid rond de Lange Beestenmarkt. Distillateurs stonden vanwege de uitoefening van hun beroep maatschappelijk hoog in aanzien. Van Kleef produceerde op basis van zuivere graanalcohol en natuurlijke ingrediënten vele alcoholische dranken, maar creëerde op basis van alcohol ook parfums en eau de

cologne in eigen parfumflesjes. Ook verkocht hij ruwe alcohol aan lokale apothekers en schilders. Lambertus van Kleef startte een familiebedrijf. Op 28 december 1881 diende Wilhelmus Cornelis Petrus van Kleef, de kleinzoon van Lambertus, bij de gemeente Den Haag een verzoekschrift in om ‘sterke drank in het klein’ te mogen schenken in de winkel gelegen aan de Lange Beestenmarkt 73. Hij kreeg de vergunning. Van Kleef & Zoon ontwikkelde zich eind negentiende eeuw tot een bedrijf van aanzien, zowel binnen de stad als ver daar buiten. Toen in september 1883 het eerste exemplaar uitkwam van de ‘Officieele gids der Nederlandsche Bell-Telephoon Maatschappij’ kreeg Van Kleef telefoonnummer 1 toebedeeld. Op 27 mei 1892 verleende de gemeente Den Haag aan distilleerderij Van Kleef toestemming tot het oprichten van een stoomketel van vijf paardenkracht ten behoeve van het verwarmen van de distilleerketel. In de omschrijving behorende bij het verzoek, staat te lezen dat de stoomketel werd gestookt met steenkolen en moest worden geplaatst op de reeds bestaande stenen vloer. De firma produceerde niet alleen, maar importeerde ook producten uit het buitenland. Er werd wijn en cognac ingekocht via Frankrijk, en vanuit Curaçao werd anijs- en

Interieur van de stoomdistilleerderij Van Kleef & Zn, circa 1897. | Foto: Collectie Haags Gemeentearchief

sinaasappellikeur geïmporteerd. Maar de roem kende ook zijn keerzijde. Het werk in de slecht geventileerde distilleerderij was zwaar, en omringd door stoom, alcohol en zwaveldampen maakten de arbeiders lange werkdagen. Bij gebrek aan opvolging verkocht de familie Van Kleef het bedrijf in 1929. Er kwamen andere eigenaren en eind jaren tachtig leek ook het doek te vallen voor de allerlaatste distilleerderij

van Den Haag. In 1987 kwam het pand aan de Lange Beestenmarkt evenwel in handen van Stadsherstel Den Haag en brak er een nieuwe tijd aan. In het gebouw van de voormalige distilleerderij Van Kleef kwam nu Museum Van Kleef. Het museum floreert als nooit tevoren. De museumwinkel ademt met zijn vele originele details de sfeer van de negentiende eeuw en is zo een passend

eerbetoon aan Lambertus Theodorus van Kleef. De vriendelijke en gastvrije ontvangst en de mooie verhalen van gastvrouw Fleur Kruyt dragen op een structurele manier bij aan het behouden van dit unieke stukje historisch erfgoed binnen Den Haag. Idsard Bosman www.denhaag.nl/haagsgemeentearchief

Bewoners Laan van Meerdervoort gaan in zonne-energie Het vermogen aan zonne-energie per Hagenaar is 14,2 Wattpiek, blijkt uit onderzoek van Natuur & Milieu. Een magere score, want tussen de tien grootste steden staat Den Haag op plaats acht. Negen huishoudens aan de Laan van Meerdervoort geven het goede voorbeeld. Door Tristan van Oorschot

Vanaf eind volgende week liggen er 138 zonnepanelen op het dak van de huizen aan de Laan van Meerdervoort tussen de Rozenstraat en de Azaleastraat. Negen huishoudens kunnen in één klap energieleverancier worden in plaats van verbruiker. Een gedurfde investering van de buurtbewoners nu de subsidie op zonnepanelen is stopgezet. De aanschaf van zonnepanelen kwam in een stroomversnelling toen de coöperatieve vereniging 070Energiek in april buurtvoorlichting over energiebesparing gaf in een van de huizen aan de Laan van Meerdervoort. Toen bleek dat de terugverdientijd van een zonnepaneel wordt geschat op zeven tot tien jaar, terwijl deze vijftien jaar lang meegaat. Irene Coenen, wonend met haar man en drie kinderen in het rijtje, is enthousiast: “Wij krijgen negentien panelen. Ik verwacht natuurlijk niet dat het rendement negatief zal zijn. De aanschaf van negentien zonnepanelen is wel een investering, maar deze valt voor ons te overzien”. Volgens Coenen is het belangrijk geweest met buren te overleggen, omdat de meeste mensen helemaal geen weet hebben van de voor- en nadelen van zonnepanelen. Martin Koopmans heeft in september al acht panelen op zijn dak laten plaatsen. “Toen wij ze net hadden, begonnen de minder zonnige maanden. Dan zie je heel wat minder resultaat. Wij waren daarover ingelicht, maar twijfels hadden wij wel. Maar zoals het er nu naar uitziet met acht panelen hebben wij onze investering over 6,5 jaar terugverdiend. Dat had ik niet gedacht”.

Behalve kostenbesparing is het milieu een belangrijk argument voor Kok en Koopmans om de panelen te kopen. “Duurzaamheid is belangrijk voor ons, maar ook als burger een bijdrage leveren als de kans zich voordoet”, aldus Coenen. Koopmans is naar eigen zeggen veel energiebewuster geworden sinds het plaatsen van de panelen. “Het wordt eigenlijk een soort wedstrijd. Nadat we de zonnepanelen hadden aangelegd, ben ik wel even het huis doorgelopen om te kijken hoe nog meer stroom bespaard kon worden. Wij hebben nu veel meer led- en spaarlampen dan voorheen”.

Hoog Nu lijkt een zonnepaneel aanschaffen een aanrader voor iedereen, maar toch ligt het niet zo makkelijk. Sommige buurtbewoners zijn nog niet overtuigd, terwijl voor andere bewoners de investering simpelweg te hoog is. Een van de nota’s laat een bedrag van bijna 4000 euro exclusief btw zien voor de aanschaf van twaalf panelen. Tot 2015 gaf de gemeente Den Haag nog subsidie, maar die is sinds dit jaar stopgezet. Van een stad die energieneutraal wil worden verwacht je dit niet. Wethouder Joris Wijsmuller (HSP, duurzaamheid) legt de nadruk op effectiviteit van subsidiëren en het maken van keuzes. Zijn woordvoerder: “De terugverdientijd op zonnepanelen is korter geworden; die is nu ongeveer acht jaar. Dit betekent dat het al rendabel voor particulieren is om hierin te investeren. Een subsidie geef je juist als het niet rendabel is. Het zou kunnen zijn dat twee mensen in het rijtje niet willen investeren in zonnepanelen, terwijl dit met een subsidie anders was geweest. De subsidie is niet meer effectief omdat je ook huishoudens financiert die zonder subsidie ook zonnepanelen hadden aangeschaft”. Koopmans heeft nog net kunnen profiteren van de subsidieregeling. Hij heeft 500 euro aangevraagd en gekregen. Dit betekent niet dat de gemeente Den Haag niets meer doet aan een duurzame ontwikke-

‘Stroom besparen wordt eigenlijk een soort wedstrijd’ | Foto: Thomas Vahé

ling van de stad. “Wij proberen Den Haag nu lokaal duurzamer te maken”, aldus de woordvoerder. “Wij richten ons met name op samenwerkingsverbanden van buurtbewoners om de duurzaamheid in de wijk te vergroten. Dit jaar zijn er 43 van dit soort duurzame initiatieven, waarvan zeven op zonnepanelen gericht zijn. Daarnaast willen wij bijvoorbeeld een terrein opkopen langs het spoor bij Mariahoeve. Dit terrein stellen we dan ter beschikking aan investeerders, particulieren of crowdfunders om zonnepanelen te plaatsen. Dan kunnen ook mensen die geen dak hebben ervan profiteren”. De bewoners aan de Laan van Meerdervoort

hebben het geluk dat zij een groot plat dak hebben. Bovendien kunnen zij het zich financieel veroorloven, erkennen Coenen en Koopmans. Als hun panelen straks meer energie opleveren dan hun eigen gebruik, besparen ze niet alleen op de kosten, maar krijgen zij in principe een vergoeding van de energiemaatschappij voor de energie die zij terugleveren aan het net. “Ik heb daar geen rekening mee gehouden”, zegt Coenen. De hoogte van de vergoeding verschilt van maatschappij tot maatschappij en is onzeker. “Het is vooral hartstikke leuk als je dat metertje ziet teruglopen”, besluit Koopmans, die regelmatig naar zijn meterkast loopt.

actueel |


7

Een jaar na aantreden nieuw college

Verhoudingen coalitie gestabiliseerd Door Jan van der Ven

Mariahoeve-incident Nooit meer iets vernomen van die burenbonje in Mariahoeve waar een oudere vrouw zich het leplazarus schrok toen ze haar flatdeur opende, net op de ochtend dat ze de blits wilde maken door op haar kont de trapleuning af te roetsjen. Een vrouw van 68, Trudy. Helemaal fit nog. Een bodyflirtlegging van de Hema, doorschijnend wit, zodat het rode stringetje een oud hoofd kon maskeren. Ze ging joggen. Witte zijden blouse met een veelbelovende beha. Nieuwe gympies. Dat ze kras was wisten de buren wel, maar vandaag wilde ze extra jazzy de trap af. Ze had uit het raam gekeken en stoere vaklui gezien met torso’s, oh, als eieren zo groot. Haar laatste hormonen waren op hol geslagen toen ze haar ogen langs hun overige essentialia had laten gidsen. Een niet te beschrijven opwinding had zich van haar meester gemaakt. Ze dacht terug aan de tijd dat ze 20 was, de snorkelweekendjes, de duinen, het zachte warme zand en die nerveuze jongensvingers. Vandaag dus geen seksloos dichtgeknoopt zwart-wit trainingspak van VUC. Ook geen oorwarmers. Weg met die krulspelden. De ouwe fantasieën tolden door haar hoofd en ineens, eureka, het idee. Ze zocht een matje, smeerde het in met glijmiddel en droomde weg in de zalige verbeelding onder aan die trap door ruwe, jonge werkmannenhanden tot stilstand te worden gebracht. Nog een paar keer in de spiegel gekeken. Legging strak? Stringetje op z’n plaats? Yeeees. Daar ging ze. A dirty old lady on the catwalk. Totdat ze zag dat de mannen vlak voor haar deur een beledigende traplift aan het monteren waren. Op slag was haar hele imago naar de kloten. Het Mariahoeve-incident, winter 2015. Ik las het op www.dichtbij.nl De ouderdomsstoel bleek zonder haar voorkennis in opdracht van de woningcorporatie bestemd voor buurvrouw Ans. Die was 75. Elke dag beklom Ans die trap in dezelfde tijd als waarmee Trudy na het glijden met de borsten vooruit ook nog vier rondjes had gelopen op het voetbalveld van Het Kleine Loo met die wereldberoemde houten tribune van Bertus de Harder als ochtendsilhouet. Ze finishten boven altijd gelijk, hijgend. Trudy na drie kwartier succesvol joggen, Ans met een zwak hart nadat ze als een marmotje veertien traptreden had overbrugd. Maar eindelijk was er nu die lift en meteen ook bonje. De stoere werklui hadden het karwei nog niet geklaard of Trudy begon campagnegewijs al aan de ontmanteling. Tot zover heb ik het kunnen volgen. Daarna werd het stil. Tot ik vorige week door de Schilderswijk fietste. Toen bedacht ik dat je dan toch maar beter in zo’n gezellig haatflatje in Mariahoeve kunt wonen. Jan D. Swart

De strijd tussen de twee PvdA’ers duurde vele maanden. Maar uiteindelijk gaf PvdA-staatssecretaris Jetta Klijnsma van sociale zaken zich gewonnen. Ze erkende onlangs in een briefje aan de Tweede Kamer dat ze een fout heeft gemaakt ten aanzien van de verdeelsleutel rond de Participatiewet, een nieuwe wet op het gebied van sociale zekerheid. De erkenning van de PvdA-staatssecretaris zorgde bij PvdA-wethouder Rabin Baldewsingh voor grote vreugde. Want nu hoeft hij bij zijn collega’s niet te gaan bedelen om 27 miljoen euro, die hij jaarlijks tekort dacht te komen. Het gladstrijken van de plooien tussen de twee PvdA’ers heeft tot gevolg dat één jaar na het aantreden van de coalitie van D66, PvdA, Haagse Stadspartij, VVD en CDA de toekomst er ineens zonniger uitziet. Want de dreigende tekorten rond de Participatiewet hingen als donkere wolken boven de coalitie. Helemaal onbezorgd zullen de politici deze keer echter niet aan hun zomervakantie beginnen. Want de zwarte bladzijde over het politiegeweld, dat Mitch Henriquez het leven kostte en de daarop volgende geweldsexplosie in de Schilderswijk, zullen niet snel vergeten zijn. Dat geldt wel voor de onderlinge ruzies die de vijf partijen afgelopen jaar uitvochten. Tijdens de twisten werden de randen van de coalitie opgezocht, hetgeen soms leidde tot een cri-

sisachtige sfeer. Het wapengekletter was echter niet zo heel erg vreemd, want vijf partijen in één coalitie is al heel erg veel. En als daar dan ook nog eens twee uitersten (de VVD en de Haagse Stadspartij) en twee zware verliezers (VVD en PvdA) zitting in hebben, dan laat het zich raden dat er scherpe meningsverschillen ontstaan.

Gelikt Intussen lijken de verhoudingen zich te hebben gestabiliseerd. De PvdA en de VVD hebben hun wonden gelikt en hebben zich geschikt in hun nieuwe, marginale rol in de politiek. Dat ze beide over slechts één wethouder in het college van B en W beschikken, doet ze nog steeds pijn. Zeker omdat daar tegenover staat dat D66 zich met twee wethouders sterk kan profileren. De VVD is intussen in de ban van het optimisme, zeker nadat deze partij tijdens de verkiezingen voor de provinciale staten een belangrijk deel van het stemmenverlies in Den Haag heeft weggewerkt. VVD-voorman Boudewijn Revis stroopt de mouwen op en hij mikt op een grote VVD. Nu telt de fractie slechts vier zetels. Op een partijbijeenkomst in juni in een bovenzaaltje van café Rootz voorspelde hij dat zijn partij tijdens de volgende raadsverkiezingen kan doorschieten naar liefst twaalf zetels. “Dat halen we met gemak”, verzekerde hij zijn achterban in een bui van grenzeloos optimisme. Aan de andere kant van het politieke

spectrum lijkt de Haagse Stadspartij zich steeds meer te voegen in het keurslijf van de coalitie. Soms zijn er in de fractie nog gebalde vuisten, zoals vorige week direct na de dood van Mitch Henriquez toen de HSP een onderzoek eiste naar de cultuur bij de Haagse politie. Maar in grote lijnen voegt de HSP zich steeds meer binnen de grenzen van de coalitie. Zelfs het laatste debat over de sluiting van het voormalige krakersbolwerk De Vloek verliep gesmeerd. “Maar we hebben de strijd vorig jaar al verloren”, stelde fractievoorzitter Bos berustend. Ruzies De tweede grote verliezer van de raadsverkiezingen, de PvdA, heeft afgelopen jaar afscheid genomen van een roerig verleden dat vooral bol stond van onderlinge ruzies en heel veel gefit. De wethouders Norder en Kool zijn alweer vergeten. Wethouder Baldewsingh koerst nu naar links en krijgt daarbij steun van de PvdA-fractie. Baldewsingh roemt de goede verstandhoudingen binnen de PvdA, hij werkt er zelf aan mee. Bijvoorbeeld toen hij op 20 april ’s avonds bij hem thuis lekker kookte voor de fractie. De afgeslankte fractie houdt zich intussen vooral heel erg stil. De fractie zelf wil vooral laten zien dat de PvdA weer een betrouwbare bestuurderspartij is die gehoorzaam de afspraken in het coalitieakkoord uitvoert. In het college van B en W dat een jaar geleden aantrad, zaten veel oude gezichten, zoals de altijd drukke CDAwethouder Karsten Klein. De enige

echte nieuwkomer was D66-wethouder Tom de Bruijn van financiën. Hij lijkt het makkelijker te hebben dan zijn voorganger. Den Haag zit tenslotte ruim bij kas en het nieuwe college kan daardoor tientallen miljoenen extra uitgeven. De nieuwbakken wethouder heeft zich afgelopen jaar ontpopt tot een bestuurder van formaat. Hij schept zichtbaar genoegen in zijn rol van politicus die zichzelf niet meer hoeft te bewijzen. De bijna 67-jarige De Bruijn heeft zijn carrière tenslotte al ruimschoots achter de rug. Hij heeft een enorme staat van dienst en werkte op hoge functies bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, was gestationeerd in Genève, in Brussel en keerde weer terug naar Buitenlandse Zaken. Bruggen Deze oud-diplomaat die zijn sporen over de grenzen heeft verdiend, is daardoor wars van politieke spelletjes. De Bruijn weet als geen ander bruggen te slaan en heeft altijd een luisterend oor. Want eens diplomaat, altijd diplomaat. Maar hij heeft als geen ander ook direct politieke spelletjes door, vooral als die bedoeld zijn om hem geld afhandig te maken. Dat overkwam fractievoorzitter Balster van de PvdA. Die trachtte vorige week tijdens de algemene politieke beschouwingen een greep te doen in de lonkende reserves van de gemeente. Op elegante wijze ging wethouder De Bruijn hier dwars voor liggen. Een rasdiplomaat in de politiek, dat werkt ontwapenend.

Het kersverse college bij de installatie, nu een jaar geleden. | Foto: Capital Images

‘Doubletstraat eerder sluiten’

De fractie van de ChristenUnie/SGP in de Haagse gemeenteraad wil met een reeks makkelijk te nemen maatregelen de overlast van de twee prostitutiestraten indammen. Het gaat om de overlast van de Geleenstraat en de Doubletstraat. Fractievoorzitter Grinwis vindt het de hoogste tijd worden dat de gemeente kiest voor de omwonenden van in het bijzonder de Doubletstraat, die veel hinder ondervinden van de prostitutiestraat. Grinwis komt met het voorstel de Doublet-

straat eerder te sluiten. “Net als bij winkels moet de straat om elf uur ’s avonds gesloten worden”, aldus Grinwis. Nu is de straat tot één uur, half twee in de nacht geopend. Een andere ingreep is het maximeren van de parkeerduur tot een halfuur. De plannen van Grinwis zijn een reactie op een nota die het college van B en W vorige week uitbracht over de prostitutie in Den Haag. Daarin wordt de stand van zaken beschreven van de aanpak van de problemen rond de prostitutie, variërend van hulp aan

sekswerkers tot het beperken van de overlast voor omwonenden. Het college blijft voorstander van het verplaatsen van de raamprostitutie van de Doubletstraat naar een locatie buiten het Oude Centrum. ‘Het initiatief daartoe moet wel vanuit marktpartijen zelf komen’, schrijft het college. Enkele jaren geleden diende zich een bedrijf aan dat voornemens was een commercieel centrum te openen naast het Schenkviaduct, aan de kant van de Lekstraat/Binckhorst. Het plan is

nooit tot uitwerking gekomen. Het college wil levensvatbare initiatieven bekijken voor de vestiging van kleinschalige werkgemeenschappen van zelfstandig werkende sekswerkers. Hierbij moet worden gedacht aan kleine groepjes van twee tot vier sekswerkers die samen een werkruimte willen delen en daarmee hun eigen exploitant zijn. Tot op heden hebben zich daarvoor geen belangstellenden met een concreet en haalbaar plan gemeld.

8 | het plein


HET PLEIN Deel 7 Door Jasper Gramsma

Het gestapelde plein

Achter de schermen woedt een felle strijd om de bouwopdracht voor het nieuwe Spuikwartier. En wat de stad er ook van vindt, het winnende ontwerp wordt uitgevoerd. Over het nieuwe Spuiplein mag Den Haag vooralsnog wel meepraten. Daarom trekt DHC de wereld in op zoek naar voorbeelden – goede en slechte – waarvan we kunnen leren. Deze week tot besluit de Plaza de la Encarnación in Sevilla.

D

e Sevillaanse zomerzon is alles verzengend; temperaturen van rond de veertig graden zijn in de Andalusische koningsstad geen uitzondering. Hoe maak je dan een plein waar het de hele dag goed toeven is? De Duitse architect en kunstenaar Jürgen Mayer-Hermann zag in de ‘Metropol Parasol’ het antwoord. Voor de Plaza de la Encarnación, in een eenvoudige woonwijk aan de noordkant van het historische centrum, ontwierp hij een futuristische constructie die dienstdoet als zonwering. Maar onder én bovenop die eyecatcher biedt het plein nog meer. Bij het verlaten van de oude smalle straatjes rondom ‘la Encarnación’ doemt uit het niets het enorme bouwwerk op. Zes ogenschijnlijk willekeurig verspreide pilaren houden het gewelfde skelet – in de volksmond paddenstoelen genoemd – in de lucht. Het complex telt vier lagen, elk met een eigen functie. Een gestapeld plein zou je kunnen zeggen. Onder het maaiveld bevindt zich een archeologisch museum, op de begane grond een overdekte markt, daar bovenop het eigenlijke plein en op bijna dertig meter hoogte een loopbrug met uitzicht over de stad. Het dynamische voorkomen van de Metropol Parasol heeft op deze doordeweekse maandagochtend echter nauwelijks z’n weerklank op straat. Het leven komt wat langzaam op gang. Bussen en taxi’s tuffen gemoedelijk achter elkaar aan, de terrassen zijn slechts dun bevolkt door wat koffiedrinkers achter een El País en een bejaard echtpaar sjokt gearmd voorbij met een tas boodschappen. Terwijl we onderaan de trappen wachten op Estela González, onze officiële stadsgids voor vandaag, raast langs de leuning een paar stuntende skateboarders naar beneden. Hun aanwezigheid is een kenmerkende gelijkenis met het Spuiplein, net als de hoofdpijn die het stadsbestuur kreeg bij de ontwikkeling van dit stukje centrum. Want aan het gereedkomen van het plein, vier jaar geleden, gaat een lange historie vooraf. Ruïnes Vanaf de invasie van Napoleons troepen, waarbij het klooster op deze plek sneuvelt, tot 1973 is hier een levensmiddelenmarkt gevestigd. Vanwege de tanende populariteit maakt de hal plaats voor parkeerruimte en wordt de markt gereduceerd tot enkele kramen in een

De Metropol Parasol kreeg de bijnaam ‘setas’, paddestoelen. | Foto’s: DHC

hoek van het plein. Een status quo die ruim een kwart eeuw gehandhaafd blijft, totdat de gemeente eind jaren negentig besluit de Mercado de la Encarnación in ere te herstellen, en wel met een parkeergarage eronder. Als de schop in de grond gaat, beginnen de problemen. Men stuit op Romeinse en Moorse ruïnes, waaronder een zeldzame ‘fabriek’ voor het inmaken van vis. Dat alles is ook nog eens in uiterst goede conditie. Weg plan, weg plein. In de apathische jaren die volgen ligt het terrein braak, bouwhekken schermen de opgraving af. Dan, in 2004, schrijft de stad een internationale

competitie uit voor een nieuw plan. Jürgen Mayer uit Berlijn maakt het winnende ontwerp dat de plek haar

ruimte stelt eenieder namelijk in staat de archeologische ontdekking met eigen ogen te bewonderen.

Het bochtige, glooiende tochtje over de passerelle is een vervreemdende ervaring die nog het meest doet denken aan een wandeling over een ruimteschip lang beloofde markt teruggeeft zonder de opgravingen geweld aan te doen. Een ondergrondse bezoekers-

Voor het ontwerp van de ‘parasol’ laat Mayer zich inspireren door de bestaande stad. Zo is de organische

vorm een verwijzing naar de reusachtige vijgenbomen die her en der voor de broodnodige schaduw zorgen. En de wafelstructuur waaruit het skelet bestaat, is afgeleid van de gotische plafonds in de kathedraal van Sevilla. Eind goed, al goed, zou je denken. Toch doet de architect zijn huiswerk op één cruciaal punt niet goed. Het idee om het ontwerp in metaal uit te voeren blijkt onhaalbaar door het hoge gewicht. De keuze valt uiteindelijk op Fins hout, waardoor het aanvankelijke budget van 54 miljoen euro met 23 miljoen omhoog moet. Een pijnpunt voor zowel burgers als bestuur, zeker als

het plein |


+ Verschillende functies boven en door elkaar + Markante vormgeving met symboliek + Positieve impact op de buurt

González neemt ons mee naar het ‘Museo Antiquarium’ beneden, dat wegens herstelwerkzaamheden gesloten is. Door de glazen wand vangen we evenwel een glimp op van de opgravingen, een wirwar van funderingen met af en toe een oprijzende zuil en goed bewaard gebleven mozaïeken. “Het unieke is dat hier kleine visjes voor de gewone man werden geconserveerd, in tegenstelling tot de bekende Romeinse verwerkingsplekken waar alleen tonijn werd ingemaakt voor de elite. Met knoflook en olie ging de vis een paar dagen de grond in”, legt ze uit als we de lift nemen naar de passerelle bovenop de Metropol

Bovenop de Metropol Parasol ben je in een andere wereld.

Het plein is vrij van obstakels en daardoor multifunctioneel.

de economische crisis uitbreekt op het moment dat de bouw van start gaat. Bij de oplevering in het voorjaar van 2011 blijkt ook de tweede raming schromelijk overschreden. De totale kosten komen uit op 102 miljoen euro. En daar blijft het niet bij, want hoewel het hout is afgedekt met polyurethaan krimpt het en dijt het uit als gevolg van vocht en temperatuurwisselingen. Elk seizoen moeten daarom alle bouten van de constructie opnieuw worden aangedraaid. Relatie Nabij het plein is ‘El Rinconcillo’, een

authentiek café uit 1670 waar het vet uit de Ibericohammen op de bar druipt. Daar is naar verluidt de tapa uitgevonden en de tijd lijkt er sindsdien te hebben stilgestaan. De moderne Metropol Parasol kan in dit conservatieve deel van Sevilla dan ook niet bij iedereen op een warm onthaal rekenen. “In het begin vond niemand het mooi”, vertelt gids González. “Een veel gehoord punt van kritiek was dat het plein niet in relatie staat tot de omliggende gebouwen. Sommigen waren van mening dat het beter buiten de stad gebouwd had kunnen worden dan in het traditionele stadscentrum. De vraag is na-

tuurlijk of het dan ook nut zou hebben”. Inmiddels is het meeste leed geleden en wordt het plein door de buurt omarmd. “Dit project heeft ontzettend veel betekend. Ooit was dit een woonwijk met een paar winkeltjes waar in feite niemand van buiten kwam. Nu weten zowel toeristen als locals deze plek steeds beter te vinden voor de bars en de tapasrestaurants, waardoor dit gebied meer is gaan leven. Bovendien hebben we eindelijk weer een markt. Men noemt dit opkomende deel van de stad ook wel het Soho Sevilliano. Dat is allemaal te danken aan het plein”.

‘Men noemt dit opkomende deel van de stad ook wel het Soho Sevilliano. Dat is allemaal te danken aan het plein’

9

- Duur van de realisatie - Kosten van bouw en onderhoud

hoogde plein. Een kiosk en een omheinde speeltuin zijn de enige vaste elementen. Verder is het een met grijze tegels geplaveide vlakte waar zich al voetballend wat jongeren ophouden bij gebrek aan parken in de buurt. Aangenaam is die leegte niet, maar de opzet geeft veel mogelijkheden. González: “De trappen vormen de centrale ontmoetingspunten. Daar hangt men rond of zit men wat te drinken. Het plein zelf is in het weekend vaak het decor van allerlei evenementen. Bedrijven gebruiken het voor meetings, er worden concerten gegeven en tijdens de wereldkampioenschappen hangt er een groot scherm”. Demonstranten weten de Plaza de la Encarnación inmiddels ook te vinden. Tijdens de massale studentenprotesten in mei 2011 stond het voor het eerst helemaal vol en sindsdien vervult het plein steeds vaker een politieke rol.

Parasol. De gestanste cirkels in de metalen wanden van de lift symboliseren de stippen op een flamencojurk, opnieuw een knipoog naar de identiteit van de stad. Zodra we eruit stappen, maken we een sprong in de tijd van tweeduizend jaar. Er ontvouwt zich een imposant panorama dat strekt van de oude stad tot de heuvels van de buitenwijk Aljarafe, aan de overkant van de rivier Guadalquivir. Voor inwoners van de stad is het uitzicht gratis, anderen betalen drie euro om op de passerelle te komen. Een goed alternatief voor wie niet wil wachten in de lange rij onderaan de toeristische Giraldatoren van de kathedraal.

Terug op de begane grond duiken we de markt in waar het avontuur ruim vijftien jaar geleden om begon. Grote fotowanden vertellen de geschiedenis in een notendop. Binnen is het schoon, licht en koel. Op de achtergrond klinkt onbeduidende muziek uit de speakers, net als in een supermarkt. Zo’n veertig vaste stands liggen vol met verse producten. Zo vers dat de slakken nog leven en de dode, maar ongevilde konijnen ons met doffe ogen aanstaren vanuit de vitrine. De Spanjaard kan met het grote aanbod van onder meer kazen, hammen, meloenen en olijven zijn hart ophalen. En wie moeilijk kan kiezen, neemt een voorproefje in één van de twee inpandige cafés die alleen producten gebruiken, die rechtstreeks van de markt komen. Ook hier laat de bezoeker het vanmorgen afweten. “Vandaag is er geen vismarkt, omdat de vissers op zondag niet uitvaren. De beste dagen zijn dinsdag tot en met zaterdag”, is de verklaring van González.

Ruimteschip Het bochtige, glooiende tochtje dat volgt is een vervreemdende ervaring die nog het meest doet denken aan een wandeling over een ruimteschip. In de hoogte verstomt het gedruis van de stad, zodat de hitte nog intenser lijkt. Op een paar flanerende stellen na zijn we de enigen. “Het kan erg druk zijn”, verzekert de gids ons. “Vooral ’s avonds, omdat het restaurant hierboven tot één uur in de nacht openblijft en soms langer”. Tijd om af te dalen naar de eerste etage, naar het ver-

De tour is ten einde. In de schaduw van de ‘paddenstoelen’ aanschouwen we het plein nog één maal. Ineens schiet ons de Eiffeltoren te binnen. Het ooit zo verketterde statement van de vooruitgang, dat gedoemd was zo snel mogelijk weer met de grond gelijk gemaakt te worden, is nu het symbool van Parijs en zelfs van heel Frankrijk. Zo ver is het met de Metropol Parasol nog lang niet, maar zijn markante gestalte heeft potentie. De buurt is veroverd, nu de rest van de wereld nog.

Plaats

10 | interview

Elke week bespreekt Marcel Verreck heden en verleden van een bijzondere Haagse plek.

Vaillantlaan

Er zit ontwikkeling in het Haagse nachtleven. Geheel tegen de aard van de stad, die het op de meeste plaatsen na half zes al heel rustig aan begint te doen, was de afgelopen week de hectiek na twaalven ongeëvenaard. Of je nou wilde of niet, de politiehelikopter en de loeiende sirenes hielden je bij de les. Het raam sluiten was bij deze hitte geen optie. Temperaturen boven de 25 graden zijn in Den Haag normaal gesproken een abc’tje voor de politie: een peloton ME’ers staat dan paraat. Deze keer was de primeur nou eens niet voor het Laakkwartierse Jonckbloetplein, maar begon het feest op de Vaillantlaan en de omliggende krachtwijk. Zoals bekend ging de lont in het kruitvat door de dodelijke arrestatie van Mitch Henriquez. De vernielingen waren dermate ernstig dat we niet alleen kunnen spreken van uit de hand gelopen ramadanfestiviteiten. Natuurlijk, jonge mannen willen wat in de zomer en de verzamelde media berusten niet meer in een ouderwetse komkommertijd: oorlogsverslaggeving in eigen land! Lang geleden, tijdens de kroning van Beatrix, verkeerde ik in het epicentrum van binnenlands oorlogsgeweld en dat was niet voor herhaling vatbaar. Ook al zijn sirenes van oudsher lokkende fenomenen, de sinistere geluiden van een paar kilometer verderop noodden niet tot een bezoek aan het slagveld. Toen het weer licht geworden was, het geteisem en de scherven weggebezemd waren, beklom ik mijn fiets voor een rondje Den Haag. In drie kwartier kan je een wereldreis maken. Op de markt was het ‘business as usual’ en ook bij de Vaillantlaan heerste de kenmerkende vrolijke bedrijvigheid. Alles stond nog recht overeind, behalve in het buurttheater waar verdwaasde beeldenstormers een vleugel hadden omgekieperd. Zo ga je niet met zo’n instrument om. Beter muziekonderwijs? Dat had zeker geholpen. Zo reed ik voort langs het nog dommelende zandstadion op de Hofvijver (speelde ADO anderhalf jaar geleden niet ook op een vergelijkbare ondergrond?), het zich in afwachting van het losbarsten van het Zeeheldenfestival langzaam opwarmende Prins Hendrikplein en de boulevard, langs welke miljoenen murw gebrande bloterikken zich koest lagen te houden. Een verpletterend besef kwam over mij, een totale omkering der waarden was aanstaande, een paradigmaverandering van jewelste had zich aangekondigd. In Den Haag is overdag nacht geworden. Want in de nacht, we hadden nooit gedacht, maar in de nacht, dan gebeurt het in onze stad! Marcel Verreck


Pauline Levick, danseres, choreograaf, docent

‘Het is tijd voor een volgende stap’ Op haar tiende wist ze al dat ze danseres wilde worden. Ze danste bij gezelschappen in Frankrijk en Duitsland én bij het Nederlands Dans Theater (NDT). Ze trad op voor het Koninklijk Huis, maakte choreografieën met David Bowie en was bevriend met Pina Bausch. Ook werkte ze bij De Appel en het Nationale Toneel en ze maakte locatietheater met Guusje Eijbers. Maar honderden leerlingen kennen haar vooral als juf ‘Peewee’.

O

Door Floor de Booys

‘Never fear, Peewee is here’

p het raam van haar sfeervolle hoekwoning in de Bloemenbuurt zit een ‘Te koop’-bord geplakt. Vanmiddag komen er mensen kijken. Pauline Levick (64) is niet het type dat zich voorgoed ergens settelt. “Leven is bewegen, in beweging blijven. Nu ik na twintig jaar stop met lesgeven op het Maerlant Lyceum en het Dalton Den Haag, is het tijd voor een volgende stap. Ik wil gaan reizen. Nu ben ik nog fit en gezond. Over tien jaar misschien niet meer”. Door de veel te vroege dood van haar goede vriendin actrice Will van Kralingen beseft ze meer dan eens dat je zo veel mogelijk moet doen wat je graag wilt. “Niet uitstellen, maar gáán”. Dat is ook de rode draad in haar leven. Ze was geselecteerd voor het Royal Ballet in Londen, maar vond het toekomstperspectief nogal ‘boring’ en vertrok op haar negentiende naar Lyon, zonder een woord Frans te spreken. Ze danste ook een paar jaar in Keulen en streek in 1977 neer in Den Haag. Ze kon aan de slag bij het Nederlands Dans Theater, waar Jiri Kylián net was begonnen. “Ik heb prachtige jaren bij het NDT gehad. Toen ik begon, waren de studio’s nog in de Koningstraat. Een bouwvallig pand. De gang stond door lekkages regelmatig blank. Het was echt

pionieren. We traden op in het Circustheater en de Koninklijke Schouwburg. Van een eigen theater konden we alleen maar drómen. Het is fantastisch dat Carel Birnie dat voor elkaar heeft gekregen”. Ze vindt het vreselijk dat het Danstheater van Koolhaas moet wijken voor het nieuwe Spuikwartier.

haar dertigste kinderen kreeg: Penny en Tristan. “Ik had er niet meer op gerekend dat ik moeder zou worden. Dus toen ik toch zwanger werd, was dat een groot geschenk. Pas na vijf maanden had ik door dat ik zwanger was”. De verwondering over haar uitdijende lichaam kon ze delen met danseres

‘Voor het eerst van mijn leven sta ik mezelf toe om de vermoeidheid te voelen’ “Maar dat zijn emoties van een oude danseres, verstandelijk weet ik dat je vernieuwing moet toejuichen”. Monomaan Toen ze begin dit jaar ging nadenken over wat ze zou willen doen na het afsluiten van haar werkzame leven, voelde ze de drang om te reizen. “De danswereld is heel internationaal. Ik ben twee keer de wereld rond geweest. Maar ik was vooral met dans bezig. Je lichaam is een instrument. Het was een mooie tijd waar ik geen seconde spijt van heb, maar het was ook wel monomaan”. Ze stopte met dansen op het allerhoogste niveau toen ze rond

Pina Bausch, de oprichter van Tanztheater Wuppertal. “Zij was gelijk met mij zwanger. We hebben een avond in een café afgesproken en bij een kop thee uren over zwangerevrouwenonderwerpen gekletst, héérlijk was dat”. In 2009 overleed Pina Bausch. Toen in 2011 in 3D de dansfilm ‘Pina’ uitkwam, had Pauline net haar derde heupoperatie – slijtage door intensief gebruik – achter de rug. “Maar ik moest en zou naar die film, een weergaloos eerbetoon aan Pina”, vertelt Pauline, terwijl ze melk schuimt voor een grote café au lait. Haar amberkleurige, Engelse cockerspaniël Tuppence wijkt geen tel van haar zijde. Pauline Levick is een kleine, frêle

interview |


11

| Foto: Piet Gispen

gestalte. Haar sierlijke bewegingen verraden dat ze een danseres is en altijd zal blijven. Terugkijkend op haar carrière herinnert ze zich die keer dat ze midden in de nacht werd gebeld door David Bowie. “Hij vroeg of ik de choreografie voor ‘The Glass Spider Tour’ (1987, red.) wilde doen. Zijn eigen choreograaf had op het laatste moment afgehaakt en hij had gehoord dat ik ervaring had in het werken met acteurs en muzikanten. Het was een geweldige ervaring. Ik zal nooit vergeten hoe David reageerde toen een van zijn dansers hoogtevrees bleek te hebben. Hij stuurde de rest van de groep weg en samen hebben we die danser over zijn angst heen geholpen. Toen het lukte, riep hij alle dansers terug en deed hij samen met die danser de afdaling waarvoor hij zo bang was geweest. Iedereen stond te klappen”. Pauline is altijd blijven dansen, onder meer bij de Dutch Don’t Dance Division. Afgelopen Bevrijdingsdag danste ze nog voor koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Beatrix. “Ik danste tijdens mijn jaren bij het NDT al eerder voor Beatrix. Zij is een grote dansliefhebber”. Na haar optreden in mei had ze ’s avonds op de terugweg in de auto wel pijn in haar heup. “Ach, je moet je als mens voortdurend aanpassen. In je hoofd kun je nog

alles, maar je wordt door je lichaam teruggefloten”. Na het NDT kwam ze bij het toneel terecht. “Bewegingstheater was toen hot en Erik Vos wilde me bij De Appel hebben. Ik heb ook als choreograaf bij het Nationale Toneel gewerkt. Uit die tijd stamt ook mijn vriendschap met actrice Will van Kralingen. Onze kinderen gingen ook naar dezelfde basisschool, dus we stonden samen op het schoolplein. Eeuwig zonde dat ze zo jong is overleden”. Dat ze zich ook in het theater als een vis in het water voelde, komt volgens haar door de brede Britse opleiding die ze bij de Arts Educational School in Yorkshire heeft genoten. “Daar moesten we alle disciplines leren: dans, theater, muziek. Een instrument was verplicht, ik heb viool gespeeld. En je naaide zelf je kostuums, leerde schminken. Ik heb er ook leren tapdancen, flamenco dansen, castagnettes. Ik heb er een heerlijke tijd gehad waarin ik me helemaal kon uitleven. En ik heb er in de rest van mijn leven altijd profijt van gehad dat ik zo allround was. Ik vind het jammer dat het Nederlandse kunstonderwijs zo specialistisch is”. Den Haag is de stad waar ze tot nu toe het langst heeft gewoond. “Dat komt ook door de kinderen. Die moeten naar school, die moeten aarden. Dan kun je niet als een

rolling stone door blijven rollen. Ik heb Den Haag in mijn hart gesloten. Veel vrienden gemaakt. Uren met de hond gewandeld. Op bijzondere locaties theater gemaakt met Guusje Eijbers. In de oude tramremise en de voormalige bad- en zweminrichting De Regentes. Wij stonden samen aan de wieg van Theater De Regentes. Voor dat soort projecten kreeg je toen de handen op elkaar, nu is daar geen geld meer voor. Ik besef regelmatig hoeveel geluk ik heb gehad. Het is nu een stuk moeilijker om je geld als theatermaker of danser te verdienen”. Comfortzone Haar woonkamer is één bloemenzee. Pauline heeft net afscheid genomen van de leerlingen van het

manier om het Engels spelenderwijs onder de knie te krijgen. Mijn leslokaal was ‘a Dutch free zone’. Best lastig voor pubers, die het liefst niet willen opvallen om in een andere taal toneel te gaan spelen en zich bloot te geven. Uit hun comfortzone te komen. Maar het werkte wel heel goed. Ik heb er enorm van genoten”, vertelt ze in Nederlands met zo’n typisch Brits accent. “Veel leerlingen wisten niet eens dat ik Nederlands kan spreken”. Ze werd door de leerlingen liefkozend ‘Peewee’ genoemd. En ging ook vaak mee op werkweken. “Er werd zelfs gezegd: ‘Never fear, Peewee is here’. Daar ben ik trots op. Dat ik leerlingen een veilig gevoel heb kunnen geven. Dat is zó belangrijk, zeker voor pubers”.

‘ Ik vind het jammer dat het Nederlandse kunstonderwijs zo specialistisch is’ Maerlant Lyceum en het Dalton Den Haag. Met een spetterende voorstelling van Shakespeare’s ‘A Midsummernights Dream’. “Na afloop gaven alle leerlingen me een roos. Zó ontroerend”. Twintig jaar gaf ze op beide scholen Engelse dramalessen. “Drama was een

In november wordt ze pas 65, maar om er nou halverwege het schooljaar tussenuit te knijpen. “Dat is niet fijn voor de leerlingen en ik vond het voor mezelf ook geen goed idee. Aan het einde van een schooljaar met een spetterende voorstelling afscheid nemen, is

veel leuker”. Nu alles achter de rug is, voelt ze pas hoe moe ze is. “Voor het eerst van mijn leven sta ik mezelf toe om de vermoeidheid te voelen. Ik ga het komende jaar gebruiken om mijn accu op te laden”. Dat gaat ze om te beginnen doen in Queuillette, een ‘hameau’ (gehucht) in de Auvergne. “Daar hebben we met een vriendengroep een paar vervallen huizen op een berg gekocht en opgeknapt. Het is daar heerlijk stil. Een perfecte plek om tot rust te komen. In Den Haag kom ik nauwelijks aan het lezen van een boek toe, daar lees ik ze allemaal uit. En het is een fijne plek om vrienden en familie uit te nodigen. Het is midden in Frankrijk, dus een goede tussenstop op weg naar het zuiden. Ik ga daar vooral lekker koken. Om drie uur begin ik vaak al met het snijden van groenten zodat het de hele middag kan pruttelen. Ik maak altijd grote pannen, zodat ik bij onverwacht bezoek nooit tekortkom. Veel (oud-)dansers zijn fanatieke koks. Het is therapeutisch”. Maar heel lang zal Pauline waarschijnlijk niet achter de potten en pannen blijven staan. “Er is in de buurt van mijn Franse huis een oude, leegstaande fabriek. Dan krijg ik meteen de kriebels. Een prachtige locatie voor spektakel. Het leven moet worden gevierd”.

12 | opinie


‘De gemeente Wassenaar wil de doorstroming van kruisend verkeer verbeteren, waardoor files op de N44 ontstaan’ | Foto: DHC

Tuinkabouters of de N44? Door Ward van Alphen

Sinds 2005 maak ik als Scheveningse forens regelmatig gebruik van de N44/A44, al jarenlang bekendstaand als één van de belangrijkste verkeersknelpunten in de regio Haaglanden. De N44 is een belangrijke uitvalsweg voor Wassenaar, maar ook voor Den Haag, Voorschoten en Leidschendam, met een verkeersbelasting van 60.000 voertuigen per dag. In 2014 heeft een automobilist een regelkastje van de stoplichten op de N44 bij de Rozenlaan in Wassenaar omvergereden. Dit zorgde voor een toename van verkeersopstoppingen, tot de regelkast werd vervangen door een tijdelijk exemplaar, waarbij de afstelling van de verkeerslichten enigszins gewijzigd werd, ten nadele van het doorstromende verkeer op de N44. Recent is er een heel nieuw regelsysteem geïnstalleerd, waarbij een verbetering van de doorstroming werd beloofd. Opvallend: direct nadat dit gebeurd was, ontstond er wederom een enorme toename van files, zowel richting Amsterdam/Leiden als richting Den Haag/Wassenaar. Als betrokken en belanghebbende burger probeer je dat dan ergens onder de aandacht te brengen. Eerst maar eens Rijkswaterstaat bellen, want het gaat tenslotte om de Rijksstraatweg. Maar die gaan er niet over, het beheer van de N44 blijkt over verschillende partijen verdeeld te zijn. Het gedeelte met de kruispunten met de Rozenweg en de Lange Kerkdam valt onder beheer van de gemeente Wassenaar. Een ambte-

naar van de gemeente Wassenaar legde vervolgens uit, dat hier vooropgezet politiek beleid aan ten grondslag ligt: de gemeente wil de doorstroming van kruisend verkeer verbeteren (vanuit het wijkje bij Den Deijl, en van en naar Tuincentrum De Bosrand). Overigens hoopte men met een goede onderlinge afstemming van alle verkeerslichten op de N44 de doorstroming beter op gang te krijgen, maar dat is tot nu toe (twee maanden later) nog niet gelukt. Even een stukje historie: er wordt al heel lang gepraat over knelpunten op de N44. Over de in 2012 voltooide fietstunnel bijvoorbeeld, de plannen daarvoor ontstonden al in de vorige eeuw. In 2008 heeft een groep Wassenaarders op eigen initiatief laten onderzoeken of het haalbaar is de N44 te ondertunnelen. Dit zou 350 tot 600 miljoen euro gaan kosten. Er werd toen al gewezen op een toekomstige toename van verkeersdruk, als de N14 verder zou worden aangepakt. Daar komen nog eens de aanleg van de Rijnlandroute bij en de effecten van nieuwbouw in de gemeente Voorschoten. Andere belangrijke factoren zijn de logistiek van en naar attractiepark Duijnrell (1,3-1,4 miljoen bezoekers per jaar) en niet te vergeten Tuincentrum De Bosrand, opgericht in 1980, een grote en gewaardeerde werkgever en in 2011 nog uitgebreid met een groothandel op de locatie Wassenaar. Ondertussen heeft het stadsgewest Haaglanden in 2008 een aanvang gemaakt met de MIRT-verkenning 2020-2040, in 2012 is het gekomen tot besluitvorming. Het knelpunt N44 had daarbij geen prioriteit.

Al mijmerend in de file vraag je je dan af, welk politiek proces hier speelt. Moet je het misschien zó zien: de gemeente Wassenaar heeft last van verkeer van en naar Den Haag. Haar insteek: laat de Hagenezen (en de Leienaren) dat maar oplossen (en betalen), met zo min mogelijk overlast voor Wassenaar. Dus: meteen een lange tunnel, ben je in één keer klaar. Dat kost een hoop geld, en gierig als ze zijn willen de Hagenezen dat niet bij elkaar brengen. Zij hun Rotterdamsebaan, wij onze fietstunnel, zoiets? Of moet je het anders bekijken? De geografische positie van Wassenaar tussen Den Haag en Amsterdam/Leiden is al eeuwenlang een gegeven feit. Dankzij Den Haag heeft Wassenaar één van de rijkste gemeenten van Nederland kunnen worden. De Rijksstraatweg ligt er al eeuwenlang, en de A44 is één van de oudste snelwegen van Nederland. Die is er niet alléén voor Wassenaar aangelegd, maar is wel erg belangrijk voor lokale ondernemers en ruim 25.000 inwoners van Wassenaar. Nu de moderne tijd om aanvullende oplossingen vraagt, wil de gemeente Wassenaar voor een dubbeltje op de eerste rang zitten. Op basis van wat haar inwoners aan woonlasten moeten afdragen, zou er geld zat moeten zijn. Echter: om de buurgemeenten nog verder onder druk te zetten, draaien we nog wat aan de knoppen van de stoplichten ten faveure van de tuinkabouters van De Bosrand. Maar misschien is het gemeentelijk beleid helemaal niet zo doordacht. Een fors verlies op de fietstunnel, waar grote projecten als de Hubertustunnel en de Sluiskiltunnel keu-

rig binnen budget gebouwd kunnen worden? Opgeteld bij de bekende affaires in de Wassenaarse gemeentepolitiek: is het beleid ten aanzien van de N44 niet een voorbeeld van amateuristisch geklungel, ten koste van eigen inwoners én hun buren, en dat al jarenlang? En hoe constructief is de rol van de overige betrokken gemeenten? Als gebruiker van de N44 ben je regelmatig te gast in de gemeente Was-

senaar, en als gast hou je je altijd een beetje gedeisd, uit respect voor de mensen die je gastvrijheid verlenen. Maar alle burgers mogen van de politiek verwachten dat er in gezamenlijkheid fatsoenlijke oplossingen worden bedacht voor regionaal belangrijke kwesties zoals die van de N44. Ward van Alphen woont in Den Haag en werkt in Oegstgeest

uw mening

De nachtmerrie van Joke Visser Geachte Joke Visser (DHC 3 juli), wat leef ik met u mee! Steeds maar weer stoppen, optrekken en maar weer stoppen. Waarom is het toch zo slecht geregeld? De oplossing is zo eenvoudig: fietsers kunnen makkelijk een klein eindje omrijden, voor een auto is dat veel moeilijker. Immers, die auto wil snel van A naar B en wil niet worden gehinderd door stoplichten, voetgangers, fietsers, trams en bussen. Daar is die auto voor gemaakt! Laat de gemeente gewoon ruim baan maken voor alle autoverkeer. Probleem opgelost! Jammer is voor u, mevrouw Joke Visser, dat bovenstaande opvatting al heel lang geen meerderheid meer kan vinden in de Haagse gemeenteraad. Al snel na 1970 (!) vonden veel burgers dat de geplande doorbraak vanaf het Bernhardviaduct, vierbaans over de Veerkades, dwars door het Heilige Geesthofje, rechtstreeks

naar de Loosduinseweg, geen goed idee was. In Amsterdam vonden de plannen van commissaris Kaasjager om de grachten te vervangen door vierbaansautowegen ook al geen genade in de ogen van het stadsbestuur en de bewoners. Mevrouw Joke Visser, wees gerust boos op uw stadsbestuur dat geen oog heeft voor uw noden. Prima! Maar lost boosheid uw probleem echt op? Valentijn van Koppenhagen

Den Haag Centraal verwelkomt ingezonden brieven van maximaal 200 woorden. De redactie behoudt zich het recht voor deze te redigeren. Vermeld altijd uw adres (en liefst ook uw telefoonnummer), ook wanneer u e-mailt.

Verantwoording De hoofdredactie draagt geen verantwoording voor de inhoud van de stukken op deze pagina. Die ligt bij de auteurs

Citylight | Vrijdag 10 juli 2015 | Den Haag Centraal

13

Het andere nieuws over de stad

Mode | ambacht | eten | en meer....

‘Knallen’ voor de eerste Haagse modeglossy

Haags OBJECT | In deze voorlopig laatste aflevering

een zomers object. De Haagse interieurarchitect Karel Bodegom is de bedenker van dit handzame tafeltje, de ‘Royal. hand’. Eenvoud, functie en techniek zorgen voor de juiste balans om uit de hand te genieten van een hapje en drankje tijdens bijvoorbeeld een barbecue of één van de vele openluchtrecepties deze zomer. Prijs vanaf 40 stuks: € 12,50 p.p. inclusief 120 serviesdelen Voor meer informatie: www.karelbodegom.nl

Wendy Troost, Michelangelo Winklaar en Allan Vos (rechts) op de redactie van Hague Magazine. | Foto: Mgr. Madhatter

Door Jasper Gramsma

G

a er maar aan staan: in twee weken tijd een compleet nieuw Haags fashion magazine uit de grond stampen. En nog wel ‘The September Issue’, het qua tijd belangrijkste nummer in modebladenland. Ontwerpers Allan Vos en Michelangelo Winklaar en PR-consultant Wendy Troost gaan de uitdaging aan. Samen met jongeren, begeleid door een team van professionals, maken zij deze zomer de eerste editie van ‘Hague Magazine’. De droom van een Haags modeblad leefde bij Allan Vos al een tijdje voordat het initiatief een aantal weken geleden de AD Lenteprijs won, een toelage à vijfduizend euro van Fonds 1818 voor maatschappelijke projecten. “Van kinds af aan wilde ik al een tijdschrift maken, ik vond het heerlijk om te knippen en te plakken”, zegt Vos, die zijn ontwerpcarrière even in de ijskast heeft gezet om zich op andere dingen te storten. “In de Haagse modewereld hoorde ik veel geluiden over een gebrek aan zichtbaarheid. Er zijn weinig podia voor jong talent en als die er zijn, gaat na een paar keer de stekker eruit. Denk aan Residence de la Mode. Daarnaast draait het bij de grote jaarlijkse evenementen zoals Art & Fashion Noordeinde of Shoppingnight vooral om winkels en niet om ontwerpers. Dat terwijl er zo veel studenten op het mbo en op de Academie zitten die echt wat kunnen. Er is hier genoeg te halen en dat willen we met Hague Magazine laten zien”. Het maatschappelijke karakter van het blad zit ’m in de summerschool. Van 10 tot en met 21 augustus worden jonge vrijwilligers gekoppeld aan twintig professionele fotografen, tekstschrijvers, illustratoren, visagisten en stylisten om de inhoud te verzorgen. Vos: “Uit ervaring weet ik dat veel stagiaires op het mbo uit gezinnen komen die thuisblijven in de zomer. Het is zonde om het talent van die jonge mensen, die vaak veel meer kunnen dan er van ze gevraagd wordt, onbenut te laten. Sommigen hebben net dat duwtje in de rug nodig om hun creativiteit tentoon te spreiden”. In totaal zijn er veertig stagefuncties te verdelen, waarvan ongeveer de helft nu is ingevuld. Ook studenten van het hbo en uit andere richtingen

dan de mode zijn welkom. “Op de scholen krijgen we heel enthousiaste reacties. Er zijn bijvoorbeeld studenten bij die heel graag willen schrijven. Hoe leuk is het dan om meteen in een blad te staan? Maar mensen kunnen ook met eigen ideeën komen om een bijdrage te leveren”. Zonnebril Hoewel hij denkt te weten hoe het moet, heeft Vos nooit eerder een tijdschrift gemaakt. “Ik heb Wendy en Michelangelo in dit avontuur meegesleurd. Met z’n drieën zijn we eindverantwoordelijk: Wendy voor de tekst, Michelangelo voor het beeld en ik voor de organisatie. In mijn loopbaan heb ik vaak de regelneef gespeeld met bijvoorbeeld modeshows. Het aansturen en organiseren gaat me goed af en volgens mij bestaat een groot deel van het maken van een blad uit regelen”. Om ervoor te zorgen dat de schaarse tijd goed wordt besteed, staan de belangrijkste fotoshoots en interviews al gepland. Bovendien leggen de professionals steeds de laatste hand aan de bijdrage van de jongeren en worden de verschillende teams met meetings en lezingen ondersteund. “Elk groepje maakt vooraf een plan met de professional waarin de werkzaamheden in kaart worden gebracht. Die kunnen variëren van helpen bij fotograferen tot het zoeken van een blauwe zonnebril. Ook geven Caroline Ludwig en Charlot de Graaf van het blad LEVEN! een presentatie over bladen maken”. Zodra het werk is gedaan moet de zestig pagina’s tellende glossy als een razende naar de drukker, want op 15 september verschijnt Hague Magazine. “We stoeien nog met de oplage, maar we hopen dat we er vijfduizend kunnen laten drukken. Het hangt ook af van sponsoring en advertenties. Gelukkig werken bekende mensen als fotograaf Herman van Gestel belangeloos mee. Ook voor hun portfolio is het leuk”. Een deel van de oplage ligt straks bij Van Stockum, de rest wordt verspreid tijdens de UITmarkt en de Museumnacht. “Dat wordt knallen. Als het goed gaat, willen we er een vervolg aan geven”, aldus Vos. Voor meer informatie en aanmelden: www.haguemagazine.nl

14


Column: onderwijs

Normen en waarden

Ooit was ik lid van de normencommissie. Dat moet ik uitleggen. Want de normencommissie gaat niet over de Balkenendenorm, of over de fatsoensnormen van Rutte. De normencommissie gaat over de bevorderingsnormen. Waar wel fatsoenlijk mee moet worden omgegaan, natuurlijk. Het schooljaar loopt ten einde. De gangen zijn leeg, geen rennende voetstappen meer, geen gelach of geroep of gestoei of gedraaf. Rust. Kalmte. Zo op het eerste gezicht. Maar die kalmte is schijn. Ook dat moet ik vriendinnen altijd uitleggen. ‘Jij hebt toch al vakantie?’, vragen ze, met iets van jaloezie in hun stem. Ik zie hun ongeloof, als ik zeg dat ík nog geen vakantie heb, ook al struikelen zíj al dagen over bikinibroekjes en zonnebrillen op de trap, zand op de keukenvloer, teenslippers all over the place en natte handdoeken op de nieuwe bank. Zonnebrandcrème in de badkamer, zonder dopje. Dat ligt halverwege de wasmachine, of eronder. Dus, zo luidt de conclusie van mijn vriendinnen, de vakantie is begonnen. Nee, toch niet. Niet voor ons. Niet voor mij. En ook niet voor die vaders en moeders die zich zorgen maken over de cijfers van hun kind. De normen worden erbij genomen. De bevorderingsnormen. Niet de fatsoensnormen. Niet noodzakelijkerwijs. Ga je met twee vijven over? Wordt er afgerond op één decimaal? Hoe zit het met een 5,45? Is dat afgerond een 5,5 of toch gewoon een 5? Kijk, en dáár ben je dan nog mee bezig, die laatste weken voor de vakantie. Als docent, als mentor, als coördinator. Eerst neem je ook zelf, voor de zekerheid, alle regeltjes en uitzonderingen nog een keertje door. Want je wilt zorgvuldigheid. Dat is cruciaal. De normen zijn glashelder. Maar er blijven schrijnende gevallen. Op één-honderdste niet bevorderd. Het vervelende is, dat blijft. Geldt een 5,5 als voldoende, dan is een 5,49 sneu. Wordt 5,45 een 5,5, dan is 5,44 sneu. Zie je die ene honderdste door de vingers, dan staat 5,43 op de stoep. Eén honderdste te weinig. Maar ergens ligt een grens. Niet iedere leerling begrijpt dat, zeker niet als de teleurstelling groot is. Van ouders mag je dat wel verwachten. Of niet? Er zijn uitzonderingen. Bijzondere omstandigheden, heet dat. Een zieke oma, een heftige scheiding of een gebroken pols tijdens de proefwerkweek. Dan maak je een kans. Dan kun je, met een beetje een goed verhaal van je mentor, toch bevorderd worden. Buiten-reglementair. Niet volgens de bevorderingsnormen, maar volgens de normen van menselijkheid en fatsoen. Ook daar moet zorgvuldig mee worden omgegaan. Hij staat al het hele jaar op doubleren. Er is veel gepraat. Er is hulp geboden. Maar het is niet gelukt. Dat wordt zittenblijven. En dan komt er een mail, van de moeder, over hoofdpijn, faalangst, niet goed in zijn vel… We zijn licht verbaasd. Dit wisten we niet. Na al die gesprekken. Maar toch, ook hoofdpijn is geen teenslipper waar je lichtjes overheen stapt. En dus brengen we de jongen alsnog in bespreking. Maar ik vraag me in stilte af welke normen hier overeind blijven staan, en over welke lichtjes wordt heengestapt. Emmy van der Woude Docente wiskunde Maerlant Lyceum

Muriël Ligtvoet aan het werk in haar winkel annex atelier. | Foto: DHC

Ambacht.

Tassenwinkel a een klein fabriek Door Jasper Gramsma

Van oudsher is het Hofkwartier een buurt van ambachtslieden. Op de hoek van de Oude Molstraat en de Nobelstraat blaast Muriël Ligtvoet dat gegeven nieuw leven in met haar tassenlabel ‘RubbishBag’: een winkel en werkplaats in één.

E

igenlijk is de zaak van Muriël Lig tvoet een klein fabriekje. Aan de muur hangen vellen leer in bonte kleuren, twee grote naai- en overlockma-

chines domineren de ruimte en middenin staat een tafel waarop het leer gesneden wordt. “Mensen vinden het leuk, omdat je het nog zo weinig ziet. Ze staan vaak met hun neus tegen het raam”, vertelt ze. RubbishBag is nu driekwart jaar open, maar bestaat al veel langer. “Ik ben altijd al een echte maker geweest: kleding, schilderijen, lampen. Toen ik jaren geleden in München woonde, ontstond het idee om tassen te maken van vuilniszakken. Ik kwam thuis met de boodschappen en zag mijn nieuwe lockmachine staan. Die wilde ik testen, maar ik had geen schaar bij de hand, dus besloot ik uit één hele vuilniszak een tas te maken. Vandaar de naam”. Na verloop van tijd maakte het plastic plaats voor gerecycled leer. “Eenmaal terug in Nederland ging ik met een busje oude banken en stoelen bij mensen thuis ophalen. Daar sneed ik dan het leer uit, de rest ging naar de dump. Omdat ik nooit met leer gewerkt had, haalde ik oude tassen uit elkaar en oefende ik veel met behulp van YouTube-filmpjes”. Inmiddels is Ligtvoet overgestapt op nieuw leer dat ze ook combineert met andere materialen, zoals jeansstof en canvas. “Geen tas is echt hetzelfde en mijn hand-

schrift is heel divers. Wel is de stijl een beetje rauw, omdat ik met de hand snijd en niet alles glad afwerk. Dat is juist mooi, want dan zie je het ambacht. Wat ook kenmerkend is, is dat ik bijna niets weggooi. Van de kleinste strips kan ik straks nog armbandjes maken”, legt de tassenmaakster uit. Als autodidact leert Ligtvoet bij elke tas wat er de volgende keer beter kan. “Ik maak eerst een schets en bepaal dan welke onderdelen ik nodig heb en in welke volgorde de tas in elkaar gezet moet worden. Dat is steeds opnieuw een ontdekking”. Klanten kunnen bij RubbishBag ook hun eigen wensen in een tas laten vertalen. “Natuurlijk wel binnen de grenzen van wat mogelijk is. Meestal komt het neer op het customizen van een bestaand model in kleur, voering en indeling. En soms wil iemand zijn lievelingstas laten repareren of zelfs laten namaken. Dat zijn vaak tassen die van generatie op generatie zijn doorgegeven”. Voor het raam hangt één oranje tas met rood-wit-blauwe voering waar een bijzonder verhaal aan zit: “Die heb ik gemaakt voor koningin Máxima. Mijn gedachte was om de tas aan haar mee te geven voor het WK in Brazilië en ’m vervolgens te verloten voor het goede

15


Werkplaats.

Stadsgroen.

‘Make It Art Worthy’ werkt graag met iedereen samen Door Saskia Herberghs

N

u ‘Make It Art Worthy’ (MIAW) vaste voet aan de grond heeft gekregen op de Noordwal ziet oprichter en stichtingsdirecteur Cis Deyl kans om meer kunstenaars werkplekken aan te bieden. “We willen daarvoor de entresol nog dit jaar uitbreiden”. Ook cursusleiders zijn welkom om in het gebouw naast Artifac groepen te ontvangen en liefst zou Deyl een kunstboot in de gracht leggen voor kinderen. Ze voorziet dat een loket opengaat voor kleine horeca en de maandelijkse exposities kunnen nu langer van tevoren worden voorbereid. De aanplant van een weelderige geveltuin, aansluitend bij vergroeningsactie Operatie Steenbreek, lijkt symbool te staan voor de rust die de stichting is gegund nadat MIAW in 2014 de Goudsbloemlaan betrok. MIAW moest daar ook weer bijna onmiddellijk vertrekken en kreeg het verblijf aan de Noordwal alleen onder de noemer antikraak ter beschikking. Op 5 mei had een afscheidsfeest plaats maar wooncorporatie Staedion bleek net op de valreep onder de indruk van het bedrijfsplan. “Per 1 juni zijn we vaste huurder geworden”. In dat bedrijfsplan staat dat het aantal werkplekken van nu acht wordt uitgebreid naar 25. “Als we de deelnemers huur vragen, wordt dit rendabel”. Staedion bood een lage ingroeihuur, waardoor MIAW even de tijd heeft om te groeien. “In september het volgend jaar moeten we op volle kracht zijn. Daarom moet de entresol eind februari 2016 klaar zijn. Dat is het kantelpunt”. Met behulp van haar sociale netwerk en crowdsourcing moet die ambitie worden gehaald, zegt Deyl, die aan ideeën geen gebrek heeft en zich graag laat voeden door anderen. “Wij plaatsen kunst midden in de samenleving”.

als kje doel. Helaas ging dat niet. Nu hangt-ie hier in de uitverkoop”. Zadelmakersmachine Een middelgrote tas van RubbishBag kost zo’n tweehonderd euro. “Dat valt volgens mij erg mee”, verdedigt Ligtvoet. “Zeker als je bedenkt dat alles met de hand gemaakt is en je zelf je kleur en leersoort kunt kiezen. Bovendien is de tas na bestelling binnen ongeveer twee weken al klaar”. Hoewel het aantal opdrachten slechts gestaag toeneemt, hoeft ze zich bepaald niet te vervelen. “Het leer blijft spannend omdat het vol technische uitdagingen zit. En je kunt er ontzettend veel mee doen. Zo maak ik ook sleutelhangers die je aan je tas kunt clippen zodat je niet steeds onderin hoeft te zoeken. Ik heb hier ook een oude zadelmakersmachine uit 1920 die geschikt is voor heel dik leer. Daarmee wil ik binnenkort prullenmanden gaan maken”. Van vuilniszak tot leren prullenmand, dat maakt de cirkel rond. RubbishBag, Oude Molstraat 16. Open: donderdag tot en met zaterdag van 10.00 tot 18.00 uur, zondag van 12.00 tot 17.00 uur en maandag en dinsdag op afspraak. Voor meer informatie: www.rubbishbag.nl.

Zonnepanelen Dat betekent dat de maandelijkse exposities voor iedereen openstaan. Kunstenaars, ook van buiten de stichting, worden niet geballoteerd en hoeven niks te betalen voor deelname met drie kunstwerken. “Bij verkoop van hun werk vragen we wel 20 procent”. Tijdens de feestelijke samenkomsten met levende muziek worden hapjes en drankjes meegenomen door bezoekers zelf. “Er is altijd genoeg”. Ze vindt dat MIAW een plek moet zijn waar iedereen alles mag zijn en waar door samen te zijn nieuwe plannen vorm krijgen. Daarom is MIAW ook een goede plek voor workshops en cursussen over allerhande onderwerpen, zoals eerder bijvoorbeeld zonnepanelen. “Zolang je het voordeel ziet van een creatieve omgeving”. Al langer is Deyl betrokken bij Repair Kid, een initiatief dat zij met behulp van de Lenteprijs van Fonds 1818 vormgaf nadat ze als vrijwilliger betrokken was bij Repair Café waar kapotte apparaten door vrijwilligers worden opgeknapt. “Want als je echt duurzaam wil zijn, moet je er kinderen bij betrekken”. Met de bus ‘Tante’ bezoekt ze evenementen en scholen. Kinderen krijgen in de veilige omgeving van Repair Kid de gelegenheid apparaten uit elkaar te halen, te onderzoeken en iets nieuws te maken. “Wat ze maken, mogen ze hebben. Het gaat erom dat ze vrij kunnen denken en niet bang hoeven te zijn voor rommel. Achteraf ruim ik alles op. Wat we doen bij MIAW is eigenlijk hetzelfde in het groot. Hier kan ook alles”. Voor meer info: miaw.nl

Make It Art Worthy heropent op 11 juli hun plek aan de Noordwal met een feestje nu duidelijk is dat de stichting hier mag blijven. | Foto: DHC/Liza Letsch

Met je neus in de rozen

Deze week trof de internationale rozenwereld elkaar in het rosarium in het Haagse Westbroekpark om er het Rozenconcours te houden. En dat is niet geheel toevallig: in deze zomermaand juli zijn de rozen er op hun mooist! Het was dit jaar al weer voor de 55ste keer dat er in dit park meer dan 350 verschillende rozenrassen tegelijk geurden en kleurden, en zoals altijd dongen zo’n veertig ervan mee naar een trofee. De vakjury, die in de afgelopen maanden al een paar keer naar de struiken was komen kijken, keurde het groene goed eerder reeds nauwgezet op groeiwijze, bladontwikkeling en kleur. Ook de samenstelling van de bloem werd bekeken en beschreven: de blaadjes kunnen immers gekwartierd, half gevuld, dubbel gevuld of alleen rond het hart staan. Op de keurdag zelf werden de planten nog één keer van alle kanten bekeken, waarbij de jury werd ondersteund door vakbroeders uit binnenen buitenland. Een belangrijke categorie om te beoordelen, was die van de nieuwe soorten rozen, de kweekproducten die nog niet in de handel zijn. Deze exemplaren stonden twee jaar lang

anoniem mooi te wezen op een proefveld in het park, slechts voorzien van een nummer. En denk niet dat het alleen maar handelaren waren die deze nieuwste variëteiten inzonden, ook amateurs stuurden hun zelfgekweekte roos in. Een andere categorie bestond uit zo’n veertig verschillende officiële en reeds langer bestaande handelsrassen die vanuit de hele wereld werden aangemeld en ingevlogen. Daar zaten trosrozen, grootbloemige rozen, parken heesterrozen, patiorozen en klimrozen bij. De rassen die tenminste zestig punten behaalden, ontvingen een certificaat van aanbeveling. En het waren uiteindelijk slechts deze geselecteerde rozenrassen die deze week kans maakten op de allerhoogste onderscheiding van de internationale jury: de felbegeerde Gouden Roos van de stad Den Haag. Het Rozenconcours wordt dit weekend, zondag 12 juli afgesloten met De Dag van de Roos, een hele gezellige Engelse fair. Verspreid over het park treft u kraampjes van diverse groene verenigingen, er is een stand met prachtige rozen van de firma Belle Epoque, de vereniging Groei & Bloei organiseert een uitgebreide plantenruilbeurs met doorlopende demonstraties bloemschikken en er wordt een heerlijke Engelse high tea met scones en zalige cupcakes geserveerd. Het enige wat u zondag hoeft te doen is uw hoed opzetten en uw neus in de rozen steken. Wendy Hendriksen Dag van de Roos, 12 juli 10.0016.00 uur. Lokatie Rosarium Westbroekpark, Kapelweg 35 (bus 21 en tram 9, halte Nieuwe Parklaan)

advertorial

Vis verkopen en netten repareren

Vrouwen deelden de lakens uit

E

mancipatie bestond nog niet, maar in de 18de en 19de eeuw stonden Scheveningse vrouwen hun mannetje. De mannen op zee bemoeiden zich nauwelijks met het leven aan de wal. Hadden er ook weinig kaas van gegeten. Vrouwen deelden de lakens uit als het ging om het gezin, de financiën en de locale handel in vis.

Op 80-jarige leeftijd is mevrouw Den Heijer-den Heijer het boeten van netten nog niet verleerd. | Foto W.M. den Heijer

Zomers steak en kreeftmenu bij Brasserie NL 5 jaar Brasserie NL

Grote gezinnen waren eerder regel dan uitzondering. Zodra hij een beetje mans was, ging zoonlief, op sleeptouw genomen door vader of oom, op zoek naar een plekje aan boord van een logger of trawler. Hetzij op Scheveningen, in Vlaardingen of Maassluis hetzij lopend over het strand naar IJmuiden. Als 11-jarige of 12-jarige maakten die zoons hun eerste reizen. Met een peuk tussen de lippen lieten ze zien dat ze wat in hun mars hadden. Onderwijl hield moeder de boel in het gezin draaiende. Het salaris kregen de opvarenden pas aan het einde van de teelt, in december, of als het een trawler betrof een paar weken na de reis. De vrouwen konden overigens aanspraak maken op een voorschot. Dan klopten zij vol schaamte bij de rederij aan, want anderen konden zien dat ze tekortkwamen. Een absurde veronderstelling, maar vanuit het calvinistische gedachtegoed begrijpelijk. Om van enig inkomen op korte termijn verzekerd te zijn, gingen durfals aan de slag met het verkopen van verse vis of haring. Met behulp van een hondenkar of een juk trokken ze er in de regio op uit om hun waar aan de man te brengen. Een ander beroep waar de vrouwen in uitblonken, was het boeten (repareren) van netten. Op 12-jarige leeftijd zochten meisjes emplooi bij de rederijen om ’s zomers ‘op het land’ in de duinen en ’s winters in de schuur op het erf de vleetnetten te boeten. Over de visserij zijn ontzettend veel boeken geschreven, maar de rol en de inzet van vissersvrouwen zijn altijd onderbelicht gebleven.

Vanaf maandag 6 juli serveert Ruben van Dieten in zijn Brasserie NL, gelegen in het voormalig PTT laboratorium aan het Neherpark in Leidschendam, een zomers ‘steak en kreeft’ menu. Voor 25 Euro kunt u een aantal heerlijke bereidingen van Hollands weiderund en Canadese kreeft proeven zoals bijvoorbeeld een klassiek bereide steak tartaar en een halve kreeft vakkundig bereid op de barbecue om heerlijk af te sluiten met zomerse aardbeien met luchtige Mascarpone onder een amandel maccaron. Brasserie NL viert dit jaar het 5-jarig bestaan en vele gasten weten inmiddels de weg naar de vintage Brasserie onder de toren van het Dr. Neherlab te vinden. “Onze constante kwaliteit en vriendelijke prijs zorgt ervoor dat gasten graag bij ons terugkomen” aldus Ruben van Dieten, chefkok en eigenaar. Dat dit niet onopgemerkt bleef door de culinaire liefhebber, resulteerde in het verkrijgen van de felbegeerde Bib gourmand in de Michelingids sinds 2014. Een zomers steak en kreeftmenu voor 25 Euro sluit daar naadloos bij aan. Het interieur is na vijf jaar aangepast met een aantal sfeerbepalende elementen zoals ronde tafels met linnen en een heuse chefsbar waaraan je de keukenbrigade letterlijk op de vingers kunt kijken. De dinerkaart bevat nog steeds klassiekers als salade Niçoise en Tournedos Rossini, weliswaar met een moderne twist maar zonder te beknibbelen op de porties. Daarnaast specialiteiten van de chef zoals de oesters ‘NL-style’ en cote de boeuf waar gasten maar wat graag voor omrijden!

Brasserie NL|Neherpark 5|2264 ZD Leidschendam|www.brasserienl.com|[email protected]

17


Koken met ...

Paul van Waarden Paul van Waarden is één van de bekendste Haagse chef-koks. Jarenlang zwaaide hij de scepter in zijn gelijknamige sterrenrestaurant in Rijswijk, restaurant At Sea in Scheveningen en De Keuken Van Waarden-Azië. Momenteel is hij culinair adviseur en geeft hij les op de Horeca Academie aan het Esperantoplein 5. Voor Den Haag Centraal schrijft hij wekelijks eenvoudig te bereiden recepten.

Adres Gevers Deynootplein 105, Scheveningen Telefoon 070 3521156 Info www.lagalleria.nl Geopend dagelijks van 09.00 tot 00.00 uur Voorgerechten vanaf € 7,50‒ Hoofdgerechten vanaf € 18,50 Pizza’s en pasta’s vanaf € 11,– Nagerechten vanaf € 3,30

Gemakkelijke strandwraps Nodig voor 4 personen: ◯ 1 pak grote wraps ◯ 1 bakje Hummus ◯ 1 komkommer ◯ gebakken uitjes ◯ rucola sla ◯ 200 gram kalfstong gesneden ◯ 4 gekookte eieren

Als ik naar het strand ga, neem ik graag iets simpels te eten mee. Zo lekker liggend aan de waterkant is het heerlijk genieten van zon en zee. En daar krijg ik dan al weer snel honger van. Een grote fles water en wat lekkers te eten, behoort samen met een fles zonnebrand dan ook tot mijn standaard strand uitrusting. Maar wat neem je dan mee hoor ik u vragen? Het moet vooral lekker, licht en verfrissend zijn. Het mag niet zoet, maar wel hartig zijn. En het liefst ook nog een beetje gezond. Vaak maak ik heerlijke wraps. Die vul ik met allerlei lekkers. Snij ze in tweeën en verpak ze één voor één in plastic. Dan zijn ze makkelijk mee te nemen. Probeert u deze maar eens. U hoeft er voor mij niet voor naar het strand. Een feestelijke lunch kan ook, voor wie, of wanneer u maar wilt. Geniet ervan.

Contant, pin & creditcards

Eetrubriek

Bereidingswijze: Leg de wrap heel even op de gril. Maar niet te lang anders is hij na afkoeling helemaal uitgedroogd. Besmeer de binnenkant van de wrap met een streep van de hummus. Pel de gekookte eieren en snij ze in stukjes, verdeel deze over de hummus. Bestrooi dit weer met wat gebakken uitjes. Maak met de kaasschaaf of met een dunschiller lange plakken van de komkommer. Leg die daar weer bovenop. Strooi daar weer wat rucola op. Verdeel de kalfstong over de sla en rol daarna de wrap stevig op en druk hem ietsje aan. Snij en verdeel met een groot koksmes de wrap in tweeën, gebruik hier geen zaagmes voor, want dan trek je de hele vulling er uit. Dresseer de wraps op een mooie schaal en eet ze meteen op. Als je ze wilt meenemen rol ze dan strak in het plastic. En varieer met allerlei soorten vullingen.

advertentie

Een kwestie van smaak met ...

Marius van der Vliet Sinds Marius van der Vliet in oktober 2005 zijn zaak Marius, Jouw Wijnvriend! opende aan de Piet Heinstraat, weten buurtbewoners en horecazaken hem te vinden. Hij werkt het liefst met ambachtelijk werkende wijnboeren. En dat die meestal beperkt produceren, vindt Marius juist prima. Die kleine oplagen treft u aan in zijn wijnwinkel.

‘Volle, krachtige witte wijn, heerlijk bij zomerse salades Collefrisio Falanghina 2004

N

aast de uitstekende basiswijnen maakt Collefrisio een krachtige, droge witte wijn van de bijzondere falanghinadruif, waarvan de bakermat bij Napels ligt. Deze falanghina is met z’n zuivere, volle en sappige droge smaak een serieuze concurrent van de luxe Campanische wijnen van dezelfde druif. Wijnmaker Amedeo De Luca gebruikt de bâtonnagetechniek, waarbij de gistcellen tijdens het rijpingsproces in de tank ‘rondgeroerd’ worden en zo in contact blijven met de wijn. Dit geeft rondheid, smeuïgheid en zelfs een idee van licht eikenhout. Heel geslaagd en een mooie begeleider van zomerse gerechten, zoals vis of kip van de grill en maaltijdsalades. Vol gele, complexe droge witte wijn met nuances van rijp geel fruit, zoals perzik, appel en iets anijs. De volle, zachte en ronde smaak is geurig en intens; de afdronk is lang, met een vleugje eiken. Heerlijk bij: Een uitstekende begeleider van uiteenlopende smaakvolle gerechten met vis, blank vlees of kip.

Prijs: € Normaal € 10,95 / juli ’15-aanbieding € 9,60 Bestellen bij: Marius, Jouw Wijnvriend! Piet Heinstraat 93, 2518 CD Den Haag. [email protected] of 070 3633100

- Onsmakelijk grote porties zonder verfijning + Wijnen

La Galleria Italiaans

W

e hoorden al zoveel Amerikaans om ons heen, zou het daardoor komen? Mijn tagliatelle al gamberetti staat dampend voor me in een gigantisch groot, diep bord. Het lijkt wel alsof de chef een hele zak pasta voor me gekookt heeft, een supersize portie, zoals je krijgt in Amerika. Het hoofdgerecht is eigenlijk net zo onsmakelijk groot als de voorgerechten, maar goed, laat ik maar bij het begin beginnen. We zijn vanavond neergestreken op het Kurhausplein bij La Galleria, de Italiaan die hier al sinds 1981 gevestigd is en in de daaropvolgende jaren diverse vestigingen opende aan de boulevard van Scheveningen maar ook in Noordwijk en Kijkduin. Het is druk in het vrij grote restaurant en om ons heen horen we verschillende talen. Waarschijnlijk zijn we omgeven door toeristen en zakenlui, daardoor heeft de zaak bijna iets weg van een hotel. Het is er niet ongezellig, aan de muur hangen foto’s van de familieleden die de zaak ooit begonnen en de vloer is voorzien van mooie, mediterrane tegels. Onze plichtmatige gastvrouw schenkt twee aardige glazen wijn in, een Pinot Grigio Santa Margherita (€ 4,80) en een Bianco Runc van Vigna Runc uit Friuli Venetië (€ 4,50) en brengt ons het menu. Op de vrij drukke kaart vinden we een combinatie van Italiaanse klassiekers en toeristische strandfavorieten. Ik noem carpaccio, meloen met ham, vitello tonato tegenover gefrituurde inktvisringen, salade geitenkaas en tomatensoep. Mijn gast is benieuwd naar de vitello (€ 11,50) en ik kan niet kiezen dus zwicht uiteindelijk voor de antipasto la Galleria, een proeverij van verschillende voorgerechten à € 13,50. Beide gerechten worden op een enorm bord voor ons gepresenteerd. Enorm bord één is helemaal bekleed met malse plakjes kalfsvlees en voorzien van een goede hoeveelheid saus, afgetopt met een grote bos gemengde sla met logge stukken komkommer. Enorm bord twee is afgeladen vol met vleeswaren als Coppa di Parma, Milano salami en mortadella, gedroogde tomaten, olijven, mozzarella en zelfs roze garnalen in een cocktailsaus en gerookte zalmsnippers met een kwak roomkaas. Even denk ik dat de serveerster mij een antipasto voor twee personen heeft voorgeschoteld, maar niets is minder waar. De smaken van de verschillende producten op mijn bord zijn allemaal niet verkeerd, maar mede door de hoeveelheid staat het hele gerecht me na een tijdje behoorlijk tegen. We schrikken dan ook van de hoofdgerechten, de hierboven genoemde tagliatelle met gamba’s (€ 14,50) bijvoorbeeld. Opnieuw een portie van formaat XXL en tot overmaat van ramp proeven we melige pasta, smakeloze garnalen en een halve zak rucola als topping. Dit gerecht werd op de kaart aangeprezen als de specialiteit van de chef, nou, ik zou er niet trots op zijn. Mijn gast snijdt zijn gebakken zeeduivel (€ 19,50) met moeite aan. Deze normaal zo delicate vis is veel te ver doorgebakken en is smakeloos. De saus van tomaten en olijven is niet onaardig, maar mist alle verfijning. Hetzelfde geldt voor de spaghetti die erbij geserveerd wordt, een te grote portie zielloze pasta. De forse glazen Vermentino (€ 4,50) die we erbij drinken, stemmen ons gelukkig wel tevreden. We proberen nog een huisgemaakte panna cotta tradizionale met bosvruchtensaus en een met espresso overgoten nougat parfait met nootjes (beide € 6,50). Beide desserts inclusief onze espresso’s (€ 2,50) staan binnen drie minuten op tafel. We zijn wat kritisch vanavond maar de bediening is efficiënt. De desserts zijn niet onaardig maar opnieuw missen we subtiliteit en verfijning. La Galleria is er meer voor de toerist of hongerige strandganger, voor echt subtiel Italiaans kun je beter ergens anders je heil zoeken. We rekenen € 95,30 af.

Daphne Browne

18 | sport


Chris

Ik snap er dus niets van

Dat het voetbal vroeger beter en leuker zou zijn, is pure onzin. Neem de jonge voetballertjes van vandaag die grote sterren nabootsen, bijvoorbeeld als ze hebben gescoord. Met hun vingertjes een hartje maken, het clubembleem op de linkerborst een kusje geven, naar iets onbestemds in de hemel wijzen of een grappig dansje maken bij de cornervlag, dat is toch genieten? Ook ouders langs de lijn verrijken het voetbal van vandaag. Waar wij vroeger, omdat we abusievelijk dachten dat dit beschaafd was, onze monden hielden en tegenstander en arbitrage respecteerden, daar zijn hedendaagse voetbalouders gelukkig een stuk assertiever. Tijdens wedstrijden van hun zoontjes en dochtertjes serveren ze schreeuwend de gehele medische encyclopedie uit. Ook dat is een verbetering ten opzichte van vroeger, want wij kwamen niet veel verder dan ‘Boterletter!’, ‘Eigenheimer!’ of het extreem onbeschofte ‘Eikel!’. De allergrootste progressie op voetbalgebied hebben we evenwel geboekt bij de samenstelling van selecties. Ik vond in mijn archieven een ADO-foto uit 1958, waarvoor je destijds kon sparen bij de ESSO. Er staan tien veldspelers en één doelman op. Uiterst rechts, onwennig voorover gebogen, zien we de piepjonge Guus Haak, die in 1970 als eerste en tot in de eeuwigheid ook laatste Hagenaar een Europa Cup I zal gaan winnen. De enige die op de foto ontbreekt, is trainer Rinus Loof. Hij zat naast de drie reserves (één keeper en twee spelers) in de dug-out toen de kiek werd genomen. Dat was het dus vroeger, veertien man en één trainer. Wat een armoe eigenlijk. Want tegenwoordig is het veel professioneler. Neem de Delftse hoofdklasser DHC, die zo aardig was de club naar deze krant te vernoemen, en die zo’n vijftien jaar lang is getraind door dezelfde Guus Haak. Op het Internet zag ik een teamfoto die door een topfotograaf is geschoten. Kaarsrecht zitten de DHC’ers in kuipstoeltjes op een tribune, de handen simultaan op de knieën, in vijf rijen van zeven en eentje van vijf bovenaan. Tussen de voetballers in hun groenzwarte uitmonstering zien we ook in lichtblauw: trainer, assistent-trainer, keeperstrainer, trainer tweede team, fysiotherapeut, verzorger en drie teammanagers. Jawel, veertig man op één teamfoto anno 2015. En zo hoort het ook. Mensen die zeuren dat het voetbal vandaag de dag op allerlei gebieden uit de hand is gelopen, snappen er niets van. Chris Willemsen

Hockeyontmoeting HDM-Amsterdam. Een verwarrende situatie voor het domein van HDM-doelman Jan Veentjer tijdens een ontmoeting met Amsterdam. | Foto: ANP/Ben Hansen

Jan Veentjer, ‘sluitpost’ van HDM

Pluimbal dankzij de luchtvaart Dit artikel maakt deel uit van de veertig hoofdstukken uit het op 1 juli verschenen boek ‘Sportstad Den Haag, al eeuwen onverslaanbaar’, uitgeverij Haagse Sportboeken Club, prijs € 24,95

Door Theo Bollerman

H

DM-erelid Jan Veentjer (1938) was in de periode tussen 1962 en 1965 keeper van het nationale hockeyteam. Hij was er dus bij tijdens de Olympische Spelen van 1964 in Japan. In zijn woning aan de Paul Gabriëlstraat pakt hij zijn plakboeken erbij. Grijs haar, guitige ogen. Zijn prachtige Australische herder weet precies wat ze wil: spelen. Maar daar is nu geen tijd voor en minutenlang hard blaffend geeft ze aan het daar niet mee eens te zijn. Er amper bovenuit komend legt Veentjer uit, hoe hij in het hockeydoel terecht is gekomen.

“Mijn moeder was de oudere zuster van de voetbalinternationals Bas en Jaap Paauwe, dus het ballen zat mijn drie broers en mij in het bloed. Ik voetbalde natuurlijk ook. Vlak na de oorlog verhuisden we van Rotterdam naar Den Haag. Als Rotterdammer had ik aanvankelijk nog niets met hockey. Mijn vader ging op het hoofdkantoor van de KLM werken, waar nu het ministerie van VWS is gehuisvest”. Tijdens de oorlog was de bouw van dat karakteristieke pand, dat overeenkomstig de vorm van een vliegtuig twee vleugels zou krijgen, stopgezet. De architect was Dik Roosenburg, grootvader van Rem Koolhaas. Slechts één vleugel was op dat moment af. Het scheelde zelfs niet veel of het pand moest worden afgebroken. Pas na de oorlog werd het voltooid. De oprichter van de KLM, Hagenaar Albert Plesman, hechtte grote waarde aan de fitheid van zijn personeel en daarom had hij Roosenburg opdracht gegeven om ook een sportzaal te ontwerpen. Voor zover bekend was dat de eerste keer dat een kantoorgebouw in Nederland ook sportgelegenheid bood en dat de directie actief stimuleerde daar gebruik van te maken. Veentjer: “Elke afdeling kreeg tijdens werktijd een paar uur per week om in

die zaal actief te zijn. De kinderen van de employees mochten hem ook gebruiken om te tafeltennissen en te badmintonnen. Ik maakte daar samen met wat vrienden gretig gebruik van. Na afloop gingen we dan een biertje drinken in Café De Kleine Wittebrug. Mijn broers Piet en Puck werden zo goed in badminton dat zij juniorenkampioen van Nederland werden. Piet is toen naar Engeland vertrokken om zijn spel te verbeteren, maar uiteindelijk bleek hij nog meer talent te hebben voor de tennissport. Hij behoorde tot de top tien van Nederland en maakte jarenlang deel uit van het Metselaarsteam dat onder leiding van Hans van Dalsum zesmaal kampioen van Nederland is geworden. Zijn bijnaam Piet Pluimbal heeft hij dus te danken aan het KLMkantoor”. De sportzaal van de KLM moest plaatsmaken voor de eerste computer, die medio jaren zestig in gebruik genomen werd. Wat nu op één bureau zou kunnen staan, nam toen de plaats in van zes kantoorkamers, inclusief de toestanden erom heen, zoals de waterkoeling. Fitheid moest wijken voor rekensnelheid. Hockeybuur Gelukkig voor Veentjer had hij al ruim voor die tijd kennisgemaakt met de hockeysport: “Wij kwamen te wonen op de Harstenhoekweg en ik ging naar de HBS op de Nieuwe Parkweg. Ik kwam op mijn zestiende met hockey in aanraking toen Kees Bovelander ‒ je weet wel, de vader van Floris Jan ‒ in de vijfde klas naast me kwam te zitten en me enthousiast maakte voor die sport. Hij hockeyde op HDM. Mijn vader was het aanvankelijk niet eens met mijn voornemen om te gaan hockeyen. Maar gelukkig was de chef van mijn vader ook een hockeyfan en dat gaf de doorslag. Ik mocht lid worden van HDM. Hockeytechnisch liep ik achter bij mijn leeftijdsgenoten, maar ik kon wel uitmuntend trappen. Dus al snel verhuisde ik van het veld naar het goal”. Amonsvlakte De Haagsche Delftsche Mixed was in

1908 opgericht en speelde aanvankelijk op Houtrust. In 1938 kon een eigen terrein bespeeld worden op de Amonsvlakte. De flatgebouwen rond het Willem Royaardsplein bestonden nog niet. Je bereikte de velden door het ijzeren hek aan het einde van de Waalsdorperweg te passeren. Het hoofdveld grensde aan Clingendael en lag voor de plek waar nu de Ruychrocklaan eindigt. In de periode voor en na de verhuizing behoorde HDM tot de beste clubs van Nederland. In totaal werd tussen 1924 en 1942 zevenmaal de landstitel behaald. In 1992 lukte dat de mannen nog een keer. Toen Veentjer lid werd, was de club echter afgezakt. “Wij hadden een goed team en zijn dan ook snel gepromoveerd. In ons team speelde bijvoorbeeld Frans Fiolet, die ook deel zou uitmaken van het Nederlands elftal. Kees Bovelander was ook heel handig met de stick. Hij kon zijn pols razendsnel omrollen, zodat hij een backhand met de bolle kant loeihard in de bovenhoek kon slaan. Het was weliswaar verboden met die kant te slaan, maar het ging zo snel, dat geen scheidsrechter het zag. In die tijd was het overigens bijna niet te doen om met een backhand te scoren. Als ik zag dat een tegenstander de bal links van hem kreeg, wist ik dat ik hem makkelijk zou stoppen”. Lef Veentjer beschikte over uitmuntende reflexen en kon met beide benen trappen. Hij was in die periode de beste lijnkeeper van Nederland, maar het uitlopen vond hij lastiger. De uitrusting van de keeper in die tijd was minimaal. De benen werden beschermd door opgevulde cricketlegguards en het kruis door een tok. Je droeg een trui tegen de kou en een pet tegen de zon. Dat was het. Met de zware, houten Karachi-sticks schoot men de witgeverfde, kurken bal overigens minder hard dan tegenwoordig. Toch vergde het wel enig lef om je goal ten koste van alles schoon te willen houden. Clubleven Het clubleven vulde bijna alle vrije tijd.

Op maandagavond was Jan Veentjer alweer op de club om te helpen bij het maken van het clubkrantje. “De hele meute kwam dan in het clubhuis bij elkaar. Natuurlijk werd er dan uitvoerig gepraat over hoe goed iedereen wel niet geweest was. Maar het clubkrantje moest ook in elkaar worden gezet. De uitslagen van zondag werden vermeld, maar natuurlijk ook de opstelling voor de volgende keer. Gelukkig was er een meisje dat snel kon typen. Alle spelers werden vermeld met voornaam en al, dus dat was een enorm geratel van de tikmachine. Daarna moest de inkt in de stencilmachine worden gedaan. En dan maar draaien aan het ding. Eerst de ene kant van het papier, daarna de andere, zodat we een tweezijdig A4’tje konden maken. Dat pakket moest dan voor twaalf uur ’s nachts bij het hoofdkantoor van de PTT worden afgeleverd, anders kwamen de berichten niet op tijd in de bus”. Nederlands elftal Jan Veentjer debuteerde in 1962 voor het Nederlands elftal. Dat gebeurde tijdens de India-tournee, waar Nederland tegen zeven andere landen in het strijdperk moest. Tegenwoordig zou dat de Champions Trophy heten. Een gevoelige wedstrijd was die tegen Indonesië. De Nieuw-Guinea-kwestie had tot grote spanningen geleid. Minister Luns dreigde met oorlog. De Amerikanen drongen achter de schermen aan op onderhandelingen zonder onhaalbare eisen van Nederlandse kant. Luns moest bakzeil halen. Nieuw-Guinea werd aan Indonesië afgestaan. Nederlandse kranten schreven wrang: ‘De Indonesische hockeyers marcheerden wel op de marsmuziek van ‘Piet Hein’ en ‘Wij Willen Holland Houen’ het stadion in’. In het nationale elftal speelde Veentjer met legendarische spelers als Nico Spits en Jaap Leemhuis. Leemhuis hockeyde en crickette in Bilthoven. Hij ging bij Shell werken en is in 2014 op 72-jarige leeftijd in Den Haag overleden. Viermaal kwam hij ook uit voor het nationale cricketteam. Veentjers blik krijgt een weemoedige uitstraling als hij terugdenkt aan die hoogtijdagen.

sport |


19

Teleurstelling vanwege zilver overheerst

Zinderend WK beachvolleybal verdiende beter slot Er is het gevaar dat het bij een evenement als het WK beachvolleybal alleen maar gaat over het decor, de entourage en de sfeer. En daar was van 26 juni tot en met 5 juli dan ook niets op aan te merken. Maar we zouden het beachvolleybal zelf tekortdoen als de teleurstelling vanwege het uitblijven van goud in het dampende ‘Drijfpaleis’ niet overheerste: “Wij deden niets fout, zij deden alles goed”. Door Martin van Zaanen

Nee, aan complimenten en loftuitingen geen gebrek. En dat tot vanuit de hoogste kringen. Volgens president Ary Graça van de internationale volleybalbond FIVB was ‘ons’ WK zelfs het best georganiseerde toernooi ooit: “Het unieke concept met de vier speelsteden Den Haag, Rotterdam, Amsterdam en Apeldoorn pakte fantastisch uit. De organisatie gaf onze beste beachvolleyballers een fantastisch podium en creëerde daaromheen een geweldige sfeer”, aldus Graça. Nederlandse Volleybalbond; zelfde laken een pak. Toernooidirecteur Bas van de Goor: “Met 110.000 bezoekers en veel positieve exposure was het een overweldigend succes”. Dat er een Nederlands team in de finale stond, droeg daaraan in hoge mate bij. Vooraf kwamen er drie duo’s voor een plek in de eindstrijd in aanmerking: Alexander Brouwer/Robert Meeuwsen, Marleen van Iersel/ Madelein Meppelink en Reinder Nummerdor/Christiaan Varendonk. Het was

het laatste tweetal dat het daadwerkelijk voor elkaar kreeg. Iedere topsporter gaat voor het hoogste, en zo hoort het. Toch wordt alles anders wanneer dat hoogste ‒ in dit geval niet alleen een wereldkampioenschap maar ook een wereldkampioenschap in eigen land ‒ echt mogelijk wordt. Dan gaat het, welke tak men ook beoefent, ineens om een andere sport: die van het winnen. Vijf matchpoints kregen Reinder Nummerdor (38) en zijn dertien jaar jongere lange ploeggenoot Christiaan Varenhorst zondagavond in de zinderende WK-finale. Ze wisten die niet te benutten. Dat deden hun Braziliaanse tegenstanders Alison en Bruno Schmidt wel met hun derde matchpoint. Uiteindelijk werd het 21-12 14-21 20-22. Dat de mannen ‘Het Drijfpaleis’, zoals het stadion op de Hofvijver gedurende twee weken door het leven ging, in de aanloop en vooral in de eindstrijd zelf meerdere malen tot een dampend kookpunt hadden gebracht, woog daar niet tegenop. Varenhorst: “We hadden een goed tactisch plan, maar hadden het misschien anders moeten aanpakken. Het had een gigantisch feest kunnen worden”.

Oranje zee aan fans als één man achter routinier Reinder Nummerdor. | Foto: Gemeente Den Haag/Valerie Kuypers

Rio Ook bij Nummerdor droop de teleurstelling er vanaf: “Ik dacht na Londen (bij de Spelen werd hij samen met toenmalig partner Richard Schuil vierde, red.) dat het niet pijnlijker kon, maar blijkbaar moet de gifbeker helemaal leeg”. Op waar het precies mis was ge-

gaan kon hij niet de vinger leggen: “We deden niks fout, zij deden alles goed. Het ging om een punt verschil. Zo dicht kom je er niet meer bij”. Kortom: voor die twee betekende de tweede plaats gewoon die van de eerste verliezer. En Nummerdors verkiezing tot meest waardevolle speler van het toernooi was

slechts een troostprijs. Zo hoort het ook. Toch hoeft niemand zich zorgen te maken dat ze te erg bij de pakken gaan neerzitten. Het zit in hun karakter om automatisch, al is het maar omdat er niets anders opzit, meteen de horizon af te speuren naar een nieuw doel. En dat ligt komende zomer bij de Olympi-

sche Spelen in Rio. Nummerdor: “We blijven doortrainen en ervoor leven totdat het wel lukt. Het WK was pas ons negende toernooi samen, eigenlijk absurd dat we hier al stonden. Geredeneerd richting Spelen had de uitslag niet beter gekund. Door dit verlies zijn we enorm gehard”.

Roos van der Zwaan over haar tenniscarrière:

‘Voor mislukking heb ik geen ruimte ingebouwd’ Weinig tieners leiden het leven van Roos van der Zwaan. De 19-jarige Rijswijkse zet de komende jaren alles op het tennis. Dat betekent trainen of wedstrijden spelen. Iedere dag. De basis van een monotoon bestaan. “Nee hoor, elke dag is anders”. Door Klaas-Jan Droppert

Terwijl haar leeftijdgenoten met uitgaan, studie of bijbaantjes bezig zijn, bestaat het leven van Roos van der Zwaan uit maar één ding: tennissen. En eigenlijk is dat nooit anders geweest. “Toen ik vijf jaar was, zei ik al tegen mijn moeder dat ik Wimbledon en een rode Ferrari wilde winnen. Waarom die auto? Geen idee, die kon je waarschijnlijk bij een toernooi winnen en dat is blijven hangen. Al snel was duidelijk dat ik talent had. Op mijn zesde werd ik voor bondstrainingen uitgenodigd. Er was dus al vroeg weinig tijd voor andere dingen. Het was trainen of spelen op toernooien. Ook in het buitenland. Daardoor was ik heel weinig op feestjes of verjaardagen. Maar ik heb niet het gevoel iets te hebben gemist, dat ik er veel voor opzij moest zetten”. Dat tennisleven is door de jaren heen alleen maar geïntensiveerd. Elke dag traint de vijfvoudig Nederlands jeugdkampioen in Almere of Alphen aan den Rijn. Daarnaast probeert ze via futuretoernooien in de hele wereld de nodige punten voor de WTA-ranking bij elkaar te sprokkelen. Pas met zo’n

Roos van der Zwaan: ‘Het doel is binnen twee jaar ergens tussen plek 300 en 400 op de WTA-ranking te staan’ | Foto: Bert Tielemans

ranking tel je mee in het tennis. “Dat is soms echt geen pretje. Toernooien in bijvoorbeeld Egypte of Turkije zijn vaak slecht geregeld. Je speelt voor lege tribunes, de omstandigheden of het eten zijn niet goed. En van een land zie je alleen in de taxi iets. Voor de rest is het trainen, eten, slapen en wedstrij-

den spelen. Of dat saai is? Nee, elke dag is anders, je ontmoet nieuwe mensen en speelt tegen nieuwe tegenstanders. Je werkt altijd toe naar een wedstrijd. Dat is toch waarvoor je het doet. Hoe beter je speelt, hoe beter de toernooien worden. Het is een proces. Iedere tennisser moet zich door zulke toernooi-

en heen worstelen. Ook de toppers zijn zo begonnen”. Grijpstuiver Maar toch. Er moeten heel wat offers geleverd worden. De te verdienen bedragen op futuretoernooien zijn vaak een grijpstuiver, niet eens voldoende

om de reis- en verblijfskosten te dekken. Een trainer meenemen naar het buitenland is financieel onmogelijk en haar ouders moeten bijspringen om haar tenniscarrière te bekostigen. “Ja, het zou fijn zijn als ik naast mijn racketsponsor nog andere geldschieters zou hebben. Nu staan mijn ouders me bij, want een bijbaantje nemen gaat natuurlijk niet. En wat het ontbreken van een coach betreft, we proberen vaak met een groepje speelsters naar hetzelfde toernooi te gaan. Dan kan soms wel een coach mee als je de kosten deelt. Maar ach, op de baan moet je het toch zelf doen. Op een gegeven moment weet je zelf echt wel wat je goed of fout doet”. Twee jaar geeft Roos van der Zwaan, die dit seizoen in de Eredivisie voor het Haagse Leimonias uitkwam, zichzelf om een ranking op te bouwen. “Dit wil ik voorlopig fulltime doen. Over twee jaar moeten we kijken hoe ik ervoor sta. Het doel is om dan ergens tussen plek 300 en 400 op de WTA-ranglijst te staan. Dat is een basis om door te gaan met tennissen. Ik weet dat het kan mislukken, maar daarvoor heb ik geen ruimte ingebouwd. Of ik wel eens onzeker ben? Soms, als een partij niet goed loopt. Maar ik doe iets waarin ik geloof, dat is het waard om door te gaan. Daarom concentreer ik me volledig op het tennis. Als ik dat niet zou doen, weet ik zeker dat het niet lukt. Dit is nu eenmaal mijn droom, hiervoor wil ik gaan. Veel mensen hebben een droom, alleen die van mij, Wimbledon winnen, is vrij groot. En hopelijk komt die uit”.

20 | de achterpagina


1

Ter plekke Door Caroline Ludwig

Monica Braccini Kledingwinkel “Black & White in de Aert van der Goesstraat is een leuke zaak. Ik draag eigenlijk altijd zwart. In felle kleuren zie je me alleen in Italië. Thérèse weet precies wat ik moet hebben en ze maken ook zelf mooie dingen”. Taart “Michèlle Auriel was vijf jaar mijn souschef. Nu kookt ze in Café De Oude Mol. Daar serveert ze ook haar heerlijke taarten. Voor Da Braccini maak ik zelf de taarten, maar naar haar recept. Vooral die met chocola en karamel <4> is vreselijk lekker”.

Afhalen “Bij Soeboer haal ik graag kip cashew, petehbonen, dikke noodles, zoetig touwtjesvlees en pisang goreng”. Lunchroom “Het nadeel van ons vak is dat je alles weet en ziet. Maar de spullen van Bij Clarence zijn echt goed”. Sportplek “In dit werk maak je lange dagen, dus je moet fit zijn. Daarom volg ik de Personal Performance Training bij Joel van Wijk. Ook ga ik naar CrossFit op Scheveningen”.

4

Hagenaar (m) “Nachtburgemeester René Bom doet veel voor de stad. Hij is een prachtig mens. En hij is eindelijk een beetje rustig geworden”. Hagenaar (v) “Ik heb bewondering voor Joy Falkena. Zij werkt bij het Straat Consulaat en zet zich in voor daken thuislozen en druggebruikers. We ontmoeten elkaar ieder jaar bij de Verwendag voor vrouwen <5>, waar wij de lunch sponsoren. Ook kapper Haagse Kopjes en de Oude Mol zetten zich daarvoor in”.

| Foto: Facebook/VeroniqueSodano

Buurt “Ik woon met veel plezier in het Regentessekwartier. Mijn huis staat in dezelfde straat als dat van mijn ouders. Ook het restaurant is in deze buurt. Het is een veelzijdige wijk met veel kleine ondernemers en kunstenaars. De laatste jaren zijn er veel leuke eettentjes gekomen. Verder is het supercentraal: tien minuten van de stad en van de zee”.

en Gran Sasso in Rijswijk, vertegenwoordigde Nederland bij het WK pasta koken in Italië. Hij heeft geen pretenties en

3

Gebouw “De Grote Pyr vind ik een interessant gebouw waar veel wordt gedaan. Er zijn kleine winkeltjes, een leuk vegetarisch restaurant en je kunt er workshops volgen. De oude school wordt zo in ere gehouden. Het is een klein walhalla”.

Koffie “Ik wissel een beetje af tussen Madeleine op het Valkenbosplein, Bij Clarence in de Piet Heinstraat en Lolapalooza aan de Weimarstraat”. Uitgaan “Een avondje theater bij Strandpaviljoen De Fuut is voor mij echt een avond uit. Ik zag er in juni ‘Solo’s @ the Sea’ van The Dutch Don’t Dance Division. En binnenkort ga ik er naar het concert van Veronique Sodano <2>, de Haags-Italiaanse zangeres en cabaretière. We doen veel dingen samen, ze is heel eigen”. Chef-kok “Angelo Barbagallo <3>, van Vino e Cucina aan de Parkstraat

Restaurant “Eén keer per week ga ik met de jongens uit eten. Bijvoorbeeld bij Little V op het Rabbijn Maarsenplein. Ook komen we graag bij de Wicked Wines op het Anna Paulownaplein. Dat is relaxed en niet te ingewikkeld”.

Afbreken “De Haagse Tieten en al die andere nieuwbouw, daar begrijp ik niets van. Zelf heb ik een oud en tochtig huis, maar ik vind het er heerlijk”.

| Foto: PR

durft te combineren. Het is puur, vers en hij maakt zijn eigen pasta. Ook is hij één van mijn beste vrienden”.

Leermeester “Dat is mijn vader: Maurizio Braccini. Op mijn dertiende begon ik in de spoelkeuken bij Marco Polo. Hij leerde me het vak: de liefde voor de keuken, alles proeven – zelfs hersenen en stierenballen, anders kun je je smaak niet ontwikkelen – en vooral doorzetten”.

| Foto:Facebook/deoudemol

Eetwinkel “Goed Eten aan de Reinkenstraat is een nieuw biologisch winkeltje met bijzondere producten en broodjes of salades om mee te nemen. Ik haal er onder meer heerlijke honing”. Lekkernij “De truffels van truffelkoning André Lentz zijn geweldig”. Omrijden “Voor een broodje rosbief bij slager Beijk op de Veenkade hoek Bilderdijkstraat maak ik graag een omweg”.

5

| Foto: PR

| Foto: Eveline van Egdom

2

Van haar Nederlandse moeder en Italiaanse vader kreeg Monica Braccini <1> (1965) lekker eten van huis uit mee. Z0 groeide ze op in het Regentessekwartier, waar ze nog steeds woont, en in de horecazaken van haar vader: Marco Polo en Da Braccini. Na een opleiding tot schoonheidsspecialiste stond ze in de stand van Yves Saint Laurent in de Haagse Bijenkorf. Daarna riep de keuken, onder meer die van Da Toni in de Prinsestraat. Sinds november 2007 heeft ze haar eigen restaurant, Da Braccini aan de Regentesselaan. Monica deelt haar huishouden met zoon Dario; haar oudste, Luca, is het huis uit.

Actueel Nieuw college: 1 jaar later. 5 Rapport inspectie vernietigend. AC sluit in 2016

Recommend Documents