ACTUEEL
‘een spanjaard moet je halen, een vluchteling is al hier’
WELKOM IN NEDERLAND?
12
FORUM 08.10.15
Vergrijzing, vakmanschap, inburgering, genoeg redenen om ervoor te zorgen dat vluchtelingen snel aan een baan worden geholpen. Bedrijven willen wel, maar het zou helpen als er wat meer gecoördineerd zou worden. ‘Niks handje ophouden, gewoon aan het werk.’ Tekst: Remko Ebbers | Foto: Angeliek de Jonge/ANP
‘M
elanya heeft vakmanschap in de vingers, dat leren ze nu niet meer op de banketbakkersopleiding.’ René Jacobi, assistent-bedrijfsleider van Cake.nl in Rotterdam is alleen maar lovend over de Armeense vluchtelinge. In Armenië was ze ook banketbakker, met een eigen winkel. Zij kwam bij Jacobi met een fotoboek vol voorbeelden. ‘Daar kunnen we wel iets mee, dacht ik. Melanya is heel bedreven in versieringstechnieken en het decoreren van bruidstaarten met spuitwerk. Dat kan niet iedereen. Tegenwoordig leren ze op school alleen nog met fondant friemelen. Het is heel prettig dat er nu iemand is die dat werk kan doen en ik mij op iets anders kan concentreren.’ TIMMERMANNEN
Begin september riep VNO-NCW-voorzitter Hans de Boer op vluchtelingen ruimhartig op te vangen. Hij wil graag om tafel met het kabinet om te praten over werkmogelijkheden. Ondertussen komen ondernemers ook zelf al in actie. Zo heeft een bedrijf in Twente twee timmermannen gerekruteerd door bij het plaatselijke asielzoekerscentrum aan te kloppen. Er moet alleen nog wel wat gebeuren om ervoor te zorgen dat grote groepen vluchtelingen snel aan het werk kunnen. Want hoewel 13
FORUM 08.10.15
ACTUEEL
de wetten en regels misschien niet tegenwerken, meewerken doen ze ook niet. In elk geval zou er meer vaart moeten komen in de procedures, vindt Frank van Gool, directievoorzitter van uitzendbureau Otto Work Force in Venray. ‘Je kunt vaststellen dat de mensen uit Syrië niet binnen een paar maanden terug zijn’, zegt hij. ‘Waarschijnlijk blijven die permanent hier. Deze mensen staan midden in het leven, ze willen een toekomst voor
FRANK VAN GOOL, OTTO WORK FORCE
‘deze vluchtelingen kunnen bijdragen aan de economie’
zichzelf opbouwen. Hoe langer het duurt voor ze aan het werk kunnen, hoe minder kracht ze hebben om er op uit te gaan. Mijn ervaring is dat na één of twee jaar stilzitten bij hen alle perspectief op werk is weggevloeid.’ VERDRINGING? WELNEE
Kom bij Van Gool niet aan met angst voor verdringing op de arbeidsmarkt. Hij wijst er op dat in Nederland vierhonderdduizend OostEuropese arbeidsmigranten wonen. ‘Als we tienduizend naar Nederland gevluchte Syriërs aan werk helpen, betekent dat hoogstens dat we 390 duizend Polen en Bulgaren moeten halen. Dat is geen verdringing. Als je naar het langetermijnperspectief kijkt: we krijgen te maken met vergrijzing. Dat wordt straks ook een probleem in Polen, die komen dan niet meer naar Nederland. Deze vluchtelingen kunnen bijdragen aan de economie. Niks handje ophouden, gewoon aan het werk.’ ‘Er gaat vaak een paar jaar overheen voordat
Een stille tocht naar het Binnenhof in Den Haag om aandacht te vragen voor het lot van vluchtelingen in Europa. Elders in het land wordt juist tegen de komst van asielzoekers gedemonstreerd
14
FORUM 08.10.15
vluchtelingen aansluiting vinden bij de arbeidsmarkt’, zegt Henk Nijhuis, stafmedewerker arbeidsparticipatie van VluchtelingenWerk Nederland. De afgelopen jaren voerde de organisatie diverse projecten uit om vluchtelingen te helpen een baan te vinden. ‘Er is zeker een groep vluchtelingen, niet iedereen, met een passende opleiding en werkervaring. Dan kun je denken aan it’ers, maar vooral aan ambachtelijke beroepen zoals timmerman of loodgieter.’ BESLISSING
Hoewel op dit moment de afhandeling van asielaanvragen niet al te lang is, verwacht Nijhuis wel dat de tijdspanne voordat een beslissing is genomen gaat oplopen door de toestroom van vooral Syriërs. En dan nog moeten zij uit de opvangcentra naar woningen in de gemeenten. Er zitten ongeveer 13 duizend vluchtelingen met een verblijfstatus in opvangcentra. Die moesten dus eigenlijk al
een woning hebben ergens in Nederland. Er komt een enorme druk op de centra en veel vluchtelingen horen niet waar ze gaan wonen, voorziet Nijhuis.
Brainport, vertelt Nijhuis. Dat is voor andere regio’s moeilijker, denkt hij. Maar in elk geval zouden bij de aanmeldingsprocedure de competenties van de vluchtelingen beter in beeld gebracht moeten worden volgens hem. Het zou ook enorm helpen als er een versnelling kan komen in het traject door aanvullende opleidingen te koppelen aan sectorgelden. Die heeft minister Asscher in 2013 beschikbaar gesteld als onderdeel van het Sociaal Akkoord voor versterking van de arbeidsmarkt.
HUIS BIJ WERK
In die uitstroom uit de vluchtelingenopvang ziet Nijhuis een belangrijk punt voor verbetering. ‘Ik zou graag een vluchteling koppelen aan een bedrijf. Maar wat als de man of vrouw in Ede verblijft en het werk in Friesland is? Of als een vluchteling uit het centrum in Ede een baan vindt op de Veluwe en een huis krijgt in Noord-Holland? Dat is voor een werkgever ook een risico, dan ben je een werknemer kwijt waar je in hebt geïnvesteerd. Misschien moet zo iemand eerst even in een pension of zo, zodat hij in de buurt van zijn werk een woning kan zoeken.’ Er wordt wel gewerkt aan een proef door het Centraal Orgaan Asielzoekers om it’ers te huisvesten in een centrum bij Eindhoven, dicht bij
PLUIM VERDIEND
‘een armeense banketbakker, daar kunnen we iets mee’ met name het mkb. Werkgevers in die sector zitten natuurlijk heel dicht op de werkvloer. Zij hebben echt een pluim verdiend.’ VAKMENSEN TEKORT
Projectmanager Onderwijs Wim Overeem van de NVKL, de Nederlandse Vereniging voor ondernemingen op het gebied van Koudetechniek en Luchtbehandeling, zou zo snel mogelijk aan de slag willen met een traject om vluchtelingen op te leiden voor werk in koude
anp
Over de mogelijkheden die bedrijven bieden, is Nijhuis zeer tevreden. VluchtelingenWerk heeft de afgelopen weken veel telefoontjes gehad van bedrijven die iets willen doen. Nijhuis: ‘Wij hebben heel veel behoefte aan werkgevers die zeggen: ‘Laat vluchtelingen maar komen als stagiair zodat ze kunnen leren hoe het werkt in een Nederlands bedrijf.’ De afgelopen jaren hebben we heel vaak aansluiting kunnen vinden bij
RENÉ JACOBI, CAKE.NL
Zes obstakels op weg naar werk Vluchtelingen komen moeilijk aan een baan. De zes belangrijkste obstakels zijn: 1. Omdat ze relatief kort in Nederland zijn, hebben veel vluchtelingen een taal achterstand; 2. Diploma’s die ze hebben behaald in het land van herkomst, worden in Nederland vaak niet erkend; 3. Door hun vlucht en (lange) asielprocedure, hebben vluchtelingen vaak een flink gat in hun cv; 4. Om diezelfde redenen zijn ze vaak al wat ouder; 5. Een groot deel van de vacatures in Nederland wordt ‘via via’ vervuld; de meeste vluchtelingen hebben nog geen netwerk opgebouwd dat hen hierbij kan helpen; 6. Veel werkgevers zijn onbekend met vluchtelingen en daardoor soms huiverig hen aan te nemen. Bron: VluchtelingenWerk
15
FORUM 08.10.15
ACTUEEL
technische branche. ‘In onze sector stromen elk jaar vijfhonderd mensen uit en worden er tweehonderd opgeleid’, zegt Overeem. ‘Dat betekent dat we jaarlijks driehonderd vak mensen tekort komen op een totaal van nu ongeveer vierduizend. Wij waren al met een partner in overleg om te kijken of we Spanjaar den naar Nederland konden halen om hier opgeleid te worden. Maar je hebt ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid en
WIM OVEREEM, KOUDETECHNIEK EN LUCHTBEHANDELING
‘je hebt ook een maatschappelijke verantwoor delijkheid’
Spanjaarden moet je nog ophalen, terwijl vluchtelingen al hier zijn.’ NVKL, Vluchtelingenwerk, een opleidings instantie en een detacheerder hebben de han den inmiddels ineengeslagen. Overeem: ‘We houden er rekening mee dat we geen kant en klare koudetechnici krijgen. Het is heel speci alistisch werk. We hebben het over de men sen die de machinekamer ontwikkelen en bouwen in indoor skihallen, de koelvitrines in de supermarkt en de grote koelpakhuizen. Daar komen koudemiddelen, soms in de vorm van gevaarlijke stoffen, aan te pas. Daar heb je goed opgeleide mensen voor nodig. Met de opleider is dat al helemaal doorge sproken. Er worden ook taalkundigen bij betrokken zodat de inburgeringsuren gewoon tijdens de opleiding ingepast kunnen wor den. Nu alleen de financiering nog. Daar zou de overheid bij kunnen helpen.’
Asielzoeker of vluchteling? Asielzoeker of vluchteling, het klinkt hetzelfde, maar dat is het niet. Iemand is asielzoeker als hij of zij nog in de toelatingsprocedure zit. Een vluchteling heeft al te horen gekregen dat hij of zij in Nederland mag blijven. Wie vluchteling is, mag werken. Alleen niet bij politie, defensie of in de rechterlijke macht. Daarvoor moet je genaturaliseerd zijn. Asielzoekers mogen pas na zes maanden werk zoeken voor maximaal 24 weken per jaar en dan nog alleen als het Centraal Orgaan Asielzoekers schriftelijk bevestigt dat geen sprake is van uitzetting. Voor een asielzoeker moet ook een tewerkstellingsvergunning worden aangevraagd, een vluchteling heeft die niet nodig.
corné sparidaens/hh
Asielzoekers stappen uit in Ter Apel. Vanaf daar is het nog 500 meter lopen tot het aanmeldcentrum van het AZC
16
FORUM 08.10.15
