activiteitenverslag 2008
Activiteitenverslag 2008 Inleiding Jaaroverzicht & evoluties Opleidingsinitiatieven voor werknemers »» Werknemers-risicogroepen (0,08%-bijdrage) »» Inleiding »» Definitie Risico-groepen »» Werknemers-alle arbeiders (0,1%-bijdrage) »» Doelgroep »» Jaarbudget voor de bedrijven »» Opleidingen »» Georganiseerde opleidingen »» Open aanbod »» FTMA opleidingen »» Intersectorle opleidingen »» Anttec/Limtec opleidingen »» Bedrijfsopleidingen »» VDAB-opleidingen »» On-the-job-training »» Outplacement
Inhoudstafel 4 8 10 10 10 11 12 12 12 13 13 13 14 15 16 17 18 19
Projecten voor werkzoekende-risicogroepen »» FTMA-werkzoekendewerking »» De problematieken die de basis vormen voor onze werkzoekendewerking »» De belangrijkste uitgangspunten »» Oproep voor projecten »» Samenwerkingsovereenkomst VDAB »» Helper/pijpfitter
20 20
Campagnes voor het onderwijs (0,1%-bijdrage) »» Promotie »» Samenwerking RTC
30 31 32
20 21 22 28 29»
»» Opleiding voor leerkrachten »» VCA voor leerlingen »» Specifieke lasopleidingen voor leerlingen en leer-krachten van het technisch- en beroepsonderwijs »» Mecatrophy Extra inning 0.10% »» Outplacement »» Anttec »» Ondersteuning werkzoekendeprojecten Sectorconvenant met de Vlaamse overheid »» Inleiding »» 12 artikels »» Uitvoeringsperiode ANTTEC »» Uitgangsituatie »» Bedrijfsopleidingen »» Opleidingen op maat van bedrijven »» Open aanbod bedrijven »» Acties naar het onderwijs »» Infovergadering »» Workshop frequentieregelaars »» Opleidingen voor docenten »» Gebruik van de infrastructuur door het technisch onderwijs »» Gips 4 Vips Interne organisatie »» Raad van Bestuur »» Algemene vergadering Bijlage 1: Historiek
33 34 34 35 36 36 37 37 38 38 38 41 42 42 44 44 45 46 46 46 47 48 48 49 49 49 50
3
Inleiding FTMA werd opgericht in 1987 als paritair sectorfonds voor opleiding en tewerkstelling van arbeiders in de metaalverwerkende nijverheid - paritair comité 111.1 & 2 - binnen de provincie Antwerpen.
Onze doelgroepen: »» Bedrijven en arbeiders uit de sector »» Werkzoekenden met interesse voor de sector »» TSO/BSO scholen, hun leerkrachten en leerlingen
4
Onze sectoren:
Onze activiteiten:
»» Metalen & materialen »» Metaalproducten »» Kunststoffen »» Machinebouw »» Elektrotechniek & elektronica »» Informatie- & communicatietechnologie »» Automobiel »» Luchtvaart & ruimtevaart »» Defensie & veiligheid »» Contracting & maintenance »» Industriële automatisering »» Bouwprodukten
»» Opleidingsinitiatieven voor arbeiders »» Projecten met zicht op tewerkstelling voor werkzoekenden »» Promotie en imagoverbetering van het technisch- en beroepssecundair onderwijs (TSO/ BSO).
Ons werkterrein: »» 30.099 arbeiders »» 1005 bedrijven.
Activiteitenverslag 2008
Inleiding
Situatie op 31 december 2008
Aantal Arbeiders in dienst
Aantal Bedrijven
% Bedrijven
Totaal aantal Arbeiders
% Arbeiders
0*
69
6,87%
0
0,00%
1-4
373
37,11%
835
2,77%
5-9
187
18,61%
1235
4,10%
10-19
155
15,42%
2162
7,18%
20-49
148
14,73%
4719
15,68%
50-99
33
3,28%
2116
7,03%
100-199
20
1,99%
2505
8,32%
200-499
12
1,19%
3654
12,14%
500-999
2
0,20%
1161
3,86%
+1.000
6
0,60%
11712
38,91%
1005
100,00%
30099
100,00%
* Deze bedrijven hebben op 31/12/2008 geen arbeiders in dienst, maar hadden bvb. in september wel nog arbeiders in dienst of hebben nog geen aangifteformulier teruggestuurd
5
Situatie op 31 december 2008
1005 bedrijven volgens arbeidsklasse
Aantal arbeiders (%) per arbeidsklasse
* Deze bedrijven hebben op 31/12/2008 geen arbeiders in dienst, maar hadden bvb. in september wel nog arbeiders in dienst of hebben nog geen aangifteformulier teruggestuurd
6
Aantal arbeiders in dienst 0* 1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-199 200-499 500-999 + 1 000
0
Aantal arbeiders in dienst 0* 1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-199 200-499 500-999 + 1 000 0
50
5
100
10
15
150
20
200
25
250
30
35
300
40
350
Aantal bedrijven
45
% arbeiderstotaal
Activiteitenverslag 2008
Inleiding
Wetgeving
De activiteiten van het FTMA worden gesubsidieerd door CAO-bijdragen voor opleiding en tewerkstelling. Overzicht situatie i.v.m. inningpercentages voor vorming en opleiding van arbeiders (werknemers) Nationale C.A.O.: »» 0,08%: opleidingen voor werknemers-risicogroepen »» inning: Fonds voor Bestaanszekerheid (FBZ) »» periode: driemaandelijks Provinciale C.A.O.: »» 0,10%:opleiding- en tewerkstellingsbevorderende maatregelen »» inning: FTMA »» periode: jaarlijks »» 0,15%: »» inning: »» periode:
syndicale opleidingsinitiatieven FTMA jaarlijks
CAO 2007-2008 Op 31 mei 2007 werd binnen het paritair comité 111/1&2 Metaal-, machine en elektrische bouw een nationaal akkoord gesloten voor 2007-2008. Dit betekent een verlenging van de bestaande akkoorden voor wat betreft de provinciale overeenkomsten en bijdrage voor risicogroepen. Maar vanaf 2005 is er voor onbepaalde duur op provinciaal vlak een bijkomende inning van 0,1% van de bruto loonmassa van de arbeiders. Deze zal worden geïnd door het Fonds van Bestaanszekerheid.
7
Evoluties
Jaaroverzicht
SECTOR »» Bedrijven »» Arbeiders »» Aantal bereikte bedrijven WERKNEMERS Open aanbod »» Bedrijven »» Cursussen »» Arbeiders »» Lesuren »» Manlesuren Bedrijfsopleidingen »» Bedrijven »» Cursussen »» Arbeiders »» Lesuren »» Manlesuren VDAB-Opleiding »» Bedrijven »» Cursussen »» Arbeiders »» Lesuren »» Manlesuren On-the-job-training »» Bedrijven »» Arbeiders »» Manlesuren »» Gem. Duurtijd (in uren) Outplacement »» Bedrijven »» Arbeiders WERKZOEKENDEN »» Projecten »» Deelnemers
8
2004 822 31 397
2005 803 31 456
2006 868 31 515 120
2007 980 31 957 143
2008 1 005 30 099 170
32 26 94 672 1 680
17 22 66 384 1 104
41 59 185 1 815 6 656
63 62 271 2 456 9 152
71 61 244 1 760 6 638
65 417 2 432 7 556 39 315
47 180 1 174 2 992 20 046
66 222 1 516 4 096 20 968
68 148 1 087 2 754 12 035
98 291 1 524 4 477 18 209
26 43 133 2 520 10 376
25 53 255 2 291 10 063
39 96 331 3 868 14 336
41 116 363 4 016 8 920
39 78 146 2 424 4 727
25 1 792 223 811 124,89
22 1 268 197 689 155,9
26 502 54 457 108
25 972 100 941 104
30 1 644 113 941 69
2 58
4 53
10 166
12 55
8 771
2 18
3 21
5 140
4 106
5 204
Activiteitenverslag 2008
S n e ln i e u w s : h
Jaaroverzicht
De belangr ijks ANTTEC Open aanbod »» Cursussen »» Bedrijven »» Scholen »» Arbeiders »» Leerkrachten »» Lesuren »» Manlesuren Bedrijfsopleidingen »» Cursussen »» Bedrijven »» Arbeiders »» Lesuren »» Manlesuren Studiedagen/workshops »» Cursussen »» Deelnemers »» Lesuren »» Manlesuren Opleidingen voor docenten »» Cursussen »» Deelnemers »» Lesuren »» Manlesuren Opleidingen voor studenten »» Cursussen »» Deelnemers »» Lesuren »» Manlesuren
2007
2008
18 38 3 168 3 784 6 440
18 48 6 107 8 648 4 106
0 0 0 0 0
18 2 190 808 8 080
3 37 24 296
3 48 24 384
1 5 96 96
2 14 40 304
3 14 24 112
0 0 0 0
-
-
o o f dp un t e n
te ontw ik kelin
gen:
1 Een lichte st ijging (+2,5%) va n het aantal bed omwille van ee rijven. Dit waars n echte toenam chijnlijk niet e, maar door ee Tamsys softwar n betere registra e. tie via de 2 Het aantal ar beiders is lichtje s gedaald. Dit is vloeiingen bij G vooral te wijten eneral Motors di aan de afe voor het eers 3 Bij het aant t in de cijfers zijn al bedrijven da t verwerkt. ee n b ed rijfsopleiding behoorlijke stijg organiseert, is er ing. Zowel voor he een t aantal bedrijv deelnemers(+25 en (+44%) als he %). En dit, terwijl t aa in nt al tegenstelling to training relatief t vorig jaar, ook op niveau is ge de OTJbleven. 4 Bij de VDAB -dossiers is er ee n sterke daling. opleidingen (-2 Niet alleen in ge 4%) maar ook in organiseerde aantal deelnem te maken met ers (-60%). Dit he enkele grote be eft vooral drijven die in he opleidingstrajec t najaar (tgv de t bij VDAB hebb cr isis) hun en stopgezet. 5 Wat het op en aanbod be treft is er ongeve aantal arbeider er een status qu s en bedrijven. o wat betreft Het aantal lesure aan enkele gean n is gedaald. Dit nuleerde opleid is te wijten ingen. 6 On-the-job -training : Het aa nt al bedrijven dat in training dossier 2008 een on-the heeft ingedien d is gestegen, m -jobnemende arbe aar vooral het aa iders stijgt (+ 69 nt al % deel) alsook het aant 7 Outplacem ent: In 2008 he al manlesuren (+ bben slechts 8 13 % ). dossier ingedien bedrijven een ou d maar het tota tplacemental aantal deelne nomen, mede do mers is met 1400 or het General M % toegotors dossier ; er deelnemende ar was een totaal beiders van 771 8 Werkzoeke ndeninitiatiev en (+): 5 proj Werkvormm, D ecten in samen e Steenschuit, St werking met eunpunt Tewer Van Hool kstelling, het Fiet satelier en Besluit: De op leidingsdossiers zitten op die bi Vanaf 2007 zijn j de VDAB na, in we met een ca stijgende lijn. m pagne begonn om meer bedrijv en via bezoeken en en arbeiders en promotie va n het aanbod ge kunnen voorzich bruik te laten m tig concluderen aken. We dat deze acties werpen. Er zijn voorlopig hun zoals steeds ve vr uc rs hten afchuivingen tuss maar als we zien en de “soorten dat het aantal opleidingen” bereikte bedrijv twee jaar tijd is en (en dus ook gestegen van 12 arbeiders) in 0 naar 170 (+41 van een gevoel % ), kunnen we to ige stijging. ch spreken
9
Opleidingsinitiatieven voor werknemers Werknemers-risicogroepen (0,08%-bijdrage) Inleiding In november 1991 werd gestart met het inrichten van FTMA-cursussen voor “werknemers-risicogroepen”. In het kader van de interprofessionele akkoorden en de nationale C.A.O.’s voor arbeiders in de metaalsector werd de mogelijkheid geschapen opleiding en vorming aan werknemers (arbeiders) te verschaffen binnen de bijdrage voor risicogroepen. Tijdens de CAO-periode 2007 -´08 hebben we voor de risicogroepen een 0,10%-bijdrage en deze is opgesplitst in twee delen: »» 0,02% voor het industrieel leerlingenwezen; »» 0,08% voor werknemers-risicogroepen, die wordt doorgestort aan de provinciale opleidingsfondsen (m.n. FTMA voor de provincie Antwerpen). Deze bijdrage wordt driemaandelijks geïnd door het Fonds voor Bestaanszekerheid.
10
Activiteitenverslag 2008
Opleidingsinitiatieven voor werknemers
Definitie Risico-groepen »» laaggeschoolde arbeiders, van 18 jaar of ouder, die geen houder zijn van een getuigschrift van hoger secundair onderwijs; »» arbeiders van minstens 40 jaar oud die geconfronteerd worden met collectief ontslag, herstructurering van de onderneming, introductie van nieuwe technologieën of nieuwe werkmethodes of reorganisatie van functies, cellen of diensten van de onderneming; »» arbeiders waarbij er geen overeenkomst bestaat tussen diploma en huidige functie; »» laaggeschoolde arbeiders die vervangers van bruggepensioneerden zijn; »» arbeiders die ten gevolge van een arbeidsongeval of een beroepsziekte definitief ongeschikt zijn geworden om hun arbeidsovereenkomst uit te voeren; »» gehandicapten; »» uitkeringsgerechtigde werkzoekenden die aan één van de volgende voorwaarden voldoen: >> de laatste 12 maanden zonder onderbreking werkloosheids- of wachtuitkeringen hebben genoten; >> ten hoogste een diploma lager secundair onderwijs bezitten; >> jonger zijn dan 18 jaar, onderworpen aan de deeltijdse leerplicht en geen secundair onderwijs met volledig leerplan volgen; >> minstens 45 jaar zijn; >> minstens 6 maanden ontslagen zijn uit een onderneming ressorterend onder het Paritair Comité 111.1&2; >> betrokken zijn bij tewerkstellingsprojecten van de overheid; »» herintreders die geen werkloosheids- of onderbrekingsuitkeringen genieten en die in de laatste drie jaar geen beroepsactiviteit hebben verricht; »» werkzoekenden die het bestaansminimum trekken; »» allochtone arbeiders en werkzoekenden, met of zonder Belgische nationaliteit.
11
Werknemers – alle arbeiders (0,1%-bijdrage)
Inleiding
Jaarbudget voor de bedrijven
De nationale CAO voor paritair comité 111/1&2 voorziet naast de 0,10%-bijdrage voor risicogroepen (zie eerder) de verlenging van de specifieke regionale bijdragen voor de duurtijd van het akkoord.
Wat kan u als bedrijf recupereren in 2008? Vanaf 2007 wordt er geen verschil meer gemaakt in het budget voor de ris- en niet risicogroepen. UW JAARBUDGET 2008 = € 30 X aantal arbeiders in dienst op 31/12/2007 (gelimiteerd tot 100% van de provinciale FTMA bijdrage) en met een minimum van €1500
In 2008 gelden de volgende inningmodaliteiten en algemene principes voor aanwending van de provinciale geïnde bedragen: »» 0,15% met de doelstelling de syndicale vorming te bevorderen; »» 0,10% om opleiding- en tewerkstellingsbevorderende maatregelen te realiseren ingevolge initiatieven die hiertoe door de Raad van Bestuur zullen genomen of goedgekeurd worden.
De volgende activiteiten komen in aanmerking voor uw recuperatie: 1. Interbedrijfsopleidingen 2. Bedrijfsopleidingen 3. On-the-job-training U bent als bedrijf vrij om te kiezen in de besteding van uw jaarbudget.
Doelgroep
Deze bijdrage wordt jaarlijks geïnd door FTMA. Alle arbeiders (waaronder ook de risicogroepen)
12
Activiteitenverslag 2008
Opleidingsinitiatieven voor werknemers
Georganiseerde opleidingen
Open aanbod - FTMA opleidingen Wat FTMA verspreidt in het voor- en najaar een opleidingskalender naar de bedrijven. Zowel technische als persoonsgerichte opleidingen komen aan bod. Subsidie »» FTMA betaalt de volledige organisatiekost die in mindering wordt gebracht van uw opleidingsbudget. Voor bedrijven <20 arbeiders is dit volledig gratis. »» Bij cursussen die 32u of meer duren, zorgt het Betaald Educatief Verlof voor een loonkostrecuperatie..
Feiten en cijfers »» 22 cursussen werden georganiseerd i.v.m. 14 verschillende onderwerpen; »» in totaal hebben 116 werknemers deelgenomen; »» Er was een spreiding over 41 verschillende bedrijven. Zowel werknemers van kleine, middelgrote als grote ondernemingen hebben deelgenomen aan de cursussen; »» Er werden 392 lesuren aan opleiding voor werknemers gespendeerd; in totaal werden er 2332 manlesuren gerealiseerd. De volgende opleidingen werden o.a. het afgelopen jaar ingericht : »» Heftruckchauffeur »» Rolbrug »» Hoogwerker »» Leidinggeven »» Word, excel, acces »» ...
13
Open aanbod - Intersectorale opleidingen Wat Sinds het najaar 2007 is er een samenwerking op intersectoraal vlak. (o.a. Ivoc, Ipv, FTML, RTM, Educam, Eduplus, Cobot, OCH...). Deze samenwerking maakt dat bepaalde opleidingen door het bundelen van de krachten voldoende inschrijvingen hebben, waarbij wij vroeger te kampen kregen met annulaties. Deze opleidingen zijn vooral gericht naar sociale vaardigheden. Subsidie »» FTMA betaalt de volledige organisatiekost die in mindering wordt gebracht van uw opleidingsbudget. Voor bedrijven <20 arbeiders is dit volledig gratis. »» Bij cursussen die 32u of meer duren, zorgt het Betaald Educatief Verlof voor een loonkostrecuperatie.
14
Feiten en cijfers »» 14 cursussen werden georganiseerd waarvan er 7 effectief hebben plaatsgevonden; »» In totaal hebben 31 werknemers deelgenomen; »» Er was een spreiding over 19 verschillende bedrijven. Zowel werknemers van kleine, middelgrote als grote ondernemingen hebben deelgenomen aan de cursussen; »» Er werden 144 lesuren aan opleiding voor werknemers gespendeerd; in totaal werden er 752 manlesuren gerealiseerd. De volgende opleidingen werden o.a. het afgelopen jaar ingericht : »» Leiding geven op de werkvloer »» Instructies geven op de werkvloer »» Beknopt vergaderen op de werkvloer »» Peter –en meterschap op de werkvloer »» Probleem oplossend denken op de werkvloer »» Assertief communiceren op de werkvloer »» Feedback geven op de werkvloer
Activiteitenverslag 2008
Opleidingsinitiatieven voor werknemers
Open aanbod - ANTTEC/LIMTEC-Opleidingen Wat FTMA verspreidt i.s.m. ANTTEC (Antwerps Technologiecentrum), LIMTEC (Limburgs Technologiecentrum voor de metaalsector), VIBAM en INOM in het voor –en najaar een opleidingskalender naar de bedrijven. Enkel technische opleidingen komen aan bod. Subsidie Het merendeel van deze opleidingen zijn gratis voor de lidbedrijven. De opleidingen BA4/BA5 en Siemens zijn betalend. Uiteraard kunnen hier subsidies voor worden aangevraagd. Feiten en cijfers »» 62 cursussen werden georganiseerd waarvan er 58 effectief hebben plaatsgevonden »» In totaal hebben 97 werknemers deelgenomen aan 32 opleidingen (enkel de Antwerpse bedrijven zijn hier opgenomen) »» Er was een spreiding over 29 verschillende bedrijven. Zowel werknemers van kleine, middelgrote als grote ondernemingen hebben deelgenomen aan de cursussen; »» Er werden 1224 lesuren aan opleiding voor werknemers gespendeerd; in totaal werden er 3554 manlesuren gerealiseerd.
De volgende opleidingen werden o.a. het afgelopen jaar ingericht : »» PLC Siemens S7 onderhoud & storingzoeken »» WIN CC procesvisualisatie »» Siemens S7 PLC deel 1+2 »» Profibus DP met Siemens S7 PLC »» PLC Omron »» Machine –en arbeidsmiddelenrichtlijn »» Inventor basis »» Industriële pneumatica »» Industriële hydraulica »» Human Machine Interfaces »» Frequentieregelaars »» Ethernet & Siemens S7 PLC »» Elektriciteit & schakeltechnieken »» Beckhoff PLC »» BA4 / BA5 (elektrisch –en niet elektrisch geschoolden) »» Autocad basis »» Technisch tekenen en mechanische meettechnieken Sommige opleidingen werden verschillende keren georganiseerd. Andere werden geannuleerd omwille van gebrek aan inschrijvingen.
15
Bedrijfsopleidingen Wat Technische of persoonsgerichte opleidingen die door het bedrijf zelf worden georganiseerd. Dit kan zowel bedrijfsintern als extern gebeuren. Subsidie »» FTMA subsidieert € 25/u/cursist »» Bij cursussen die 32u of meer duren, zorgt het Betaald Educatief Verlof voor een loonkostrecuperatie. »» De normale procedure dient gevolgd te worden voor het informeren van de Syndicale Delegatie of Ondernemingsraad. Feiten en cijfers »» 291 cursussen werden georganiseerd i.v.m.101 onderwerpen; »» in totaal hebben 1 524 werknemers deelgenomen; »» Er was een spreiding over 98 verschillende bedrijven. Zowel werknemers van kleine, middelgrote als grote ondernemingen hebben deelgenomen aan de cursussen; »» in totaal werden er 4477 lesuren en 18209 manlesuren gerealiseerd.
16
De volgende opleidingen werden o.a.het afgelopen jaar ingericht : »» 3D Meetbank »» Heftruck »» Aanslaan van lasten »» Hoogwerker »» Ademluchtbescherming »» Introductietraining magazijnier »» BA4/BA5 »» Montage techniek »» Bedrijfseerstehulp »» Nijverheidshelper »» Basisveiligheid »» Orderpicker »» Cam Topsolid »» PLC Omron »» CNV Draaien/frezen »» Programatie robots »» Communicatie en leidinggeven »» Rolbrugbedienaar »» EHBO »» Siemens »» Excel »» Technisch tekenen »» Flensmonteur ..... Sommige opleidingen werden verschillende keren georganiseerd
Activiteitenverslag 2008
Opleidingsinitiatieven voor werknemers
VDAB-opleidingen Wat In ruil voor gratis opleidingsuren (4.656 voor werknemers en 1.440 voor leerkrachten en leerlingen uit het TSO/BSO) investeert FTMA 96.030 euro in de uitbouw van opleidingspatrimonium en didactisch materiaal ten behoeve van de secties Metaal, meer specifiek de sectie electromechanica die onder het eigen beheer van de VDAB-centra, provincie Antwerpen, staan. Subsidie »» Deze opleidingen zijn gratis voor de lidbedrijven. »» Bij cursussen die 32 u of meer duren, zorgt het Betaald Educatief Verlof voor een loonkostrecuperatie. Feiten en cijfers »» 78 cursussen werden georganiseerd; »» in totaal hebben 146 werknemers deelgenomen; »» Er was een spreiding over 39 verschillende bedrijven. Zowel werknemers van kleine, middelgrote als grote ondernemingen hebben deelgenomen aan de cursussen; »» in totaal werden er 2424 lesuren en 4728 manlesuren gerealiseerd.
De volgende opleidingen werden o.a. het afgelopen jaar ingericht: »» BA4/BA5 »» Buislasser/hoeknaadlasser/plaatlasser »» CNC Draaien/Frezen »» Electriciteit en schakeltechnieken »» Heftruck »» Hijsmachinist »» Hydraulica »» Onderhoudsmecanicien »» Plc »» Pneumatica »» VCA »» ..... Sommige opleidingen werden verschillende keren georganiseerd.
17
On-the-job-training
Wat Eén van de belangrijkste vormen van opleiden voor het eigen arbeiderspersoneel is de zogenaamde on-the-job-training. Deze opleiding bestaat uit een individuele en praktische begeleiding op de werkvloer. Meestal sluiten deze opleidingen zeer nauw aan bij het vaktechnische of functiegerichte. Via het dubbellopen met een collega wordt specialistische kennis en vaardigheden i.v.m. diverse jobs doorgegeven (bv. een operator die zowel aan CNC-machines als aan machinestraten zijn job kan uitvoeren; een lasser die zowel kan plaatlassen als constructielassen; een frezer die tegelijk wordt opgeleid als draaier). Deze opleidingsvorm is meer dan ooit belangrijk, omdat polyvalentie en flexibiliteit van de arbeiders een significant gegeven is in het moderne bedrijfsbeleid. Het is één van de belangrijkste middelen om de kans tot het creëren van een ‘risico-arbeider’ te verminderen. Om deze reden biedt FTMA de mogelijkheid om deze opleiding voor de arbeiders gedeeltelijk te subsidiëren. De subsidiëring bestaat uit het terugbetalen van een gedeelte van het loon voor de opleidingstijd.
18
Subsidie Voor de subsidiëring worden volgende voorwaarden gehanteerd: »» Duurtijd van de opleiding max. 1 jaar; »» just returnprincipe: een bedrijf kan niet meer recupereren dan het jaarbudget ; »» Een tussenkomst in de loonkost pro rata van € 7/ uur / deelnemer; »» Geen tussenkomst in de opleidingskost (cursussen, » lesgever, ...); »» De Ondernemingsraad (OR) of bij afwezigheid de Syndicale Delegatie (SD) moet de opleiding goedkeuren om controle en opvolging toe te laten. Indien er geen OR of SD is, dient er paritaire controle mogelijk te zijn. Feiten en cijfers In totaal dienden 30 bedrijven een dossier in voor 1644 werknemers. Daarbij werden er 113 201 manlesuren gepresteerd.
Activiteitenverslag 2008
Opleidingsinitiatieven voor werknemers
Outplacement
Wat FTMA heeft een interessant financieel ondersteuningsprogramma voor outplacement of ontslagbegeleiding. De onderneming dient wel bereid te zijn outplacement aan te bieden en financieel tussen te komen voor deze vorm van ontslagbegeleiding. De bedrijven zijn vrij om bij collectief, meervoudig of individueel ontslag te kiezen met welk erkend outplacementbureau ze in zee willen gaan. Het maximaliseren van de kansen tot hertewerkstelling voor de ontslagen arbeider is de belangrijkste doelstelling.
Subsidie Per arbeider die een outplacementbegeleiding heeft gevolgd, krijgt het bedrijf een subsidie van 500,00 €, met als limiet 10% van het aantal arbeiders in dienst op 31/12/2007 en een minimum van 5 arbeiders. Deze tussenkomst staat los van het opleidingsbudget. Feiten en cijfers In 2008 werden er 771 personen begeleid uit 8 bedrijven. Het General Motor verhaal is hier natuurlijk de reden van deze sterke stijging in het aantal deelnemers.
Voor wie is outplacement of ontslagbegeleiding bestemd ? Iedere metaalarbeider van een onderneming behorend tot het paritair comité 111/1&2, provincie Antwerpen, die ontslagen wordt en waarvoor de onderneming bereid is outplacement aan te bieden en financieel tussen te komen.
19
Projecten voor werkzoekende-risicogroepen FTMA-werkzoekende werking M.b.t. de werkzoekende werking dienen we het jaar 2008 in twee op te splitsen: voor en na het uitbreken van de crisis. In het voorjaar waren de meeste bedrijven nog volop aan het aanwerven, maar in het najaar viel de nood aan arbeidskrachten behoorlijk terug. Toch blijven er vele knelpuntvacatures in onze sector en worden we op iets langere termijn geconfronteerd met de vergrijzing. Indien we in de toekomst in onze sector concurrentieel willen blijven, moeten we ons dus blijven inzetten op het vormen en opleiden van werkzoekenden. De problematieken, de uitgangspunten, de partnerships en de concrete initiatieven worden hierbij verder besproken.
De problematieken die de basis vormen voor onze werkzoekendewerking »» Onze bedrijven hebben nood aan gekwalificeerde arbeiders met een technische opleiding of bijscholing en dit zowel bij laag- als hoogconjunctuur. Voor diverse knelpuntberoepen zijn gekwalificeerde arbeidskrachten bijna niet te vinden. »» We stellen eveneens vast dat het TSO/BSO-onderwijs onvoldoende gekwalificeerde kandidaten kan leveren (kwantitatief probleem). Het aantal afstuderende leerlingen TSO/BSO blijkt elk jaar te laag te zijn om aan de behoeften van de bedrijven tegemoet te komen. »» Het beeld dat werklozen hebben van de sector en de functies binnen de sector is niet optimaal. Op dit vlak kan er een pak werk worden geleverd om de beeldvorming van onze sector te verbeteren.
20
Activiteitenverslag 2008
Projecten voor werkzoekende-risicogroepen
De belangrijkste uitgangspunten We wensen als FTMA een eigen visie op de sectorale werklozenwerking uit te bouwen, waarbij we concrete doelstellingen en resultaatverbintenissen realiseren. Wat zijn we binnen de werkzoekendenwerking van plan? De vraag naar specifiek gekwalificeerde arbeidskrachten in de bedrijven en het aanbod aan opgeleide werzoekenden nauwer bij mekaar te laten aansluiten. Dit door de realisatie van op maat gemaakte opleidings- en tewerkstellingsinitiatieven, waarbij bedrijven specifiek in contact gebracht worden met de mogelijkheden van VDAB en derden. »» Eigen rol: Wij hebben een eigen rol te vervullen en gaan in geen geval de rol van VDAB, noch die van de derden overnemen. Wij wensen de noden van de sector te benadrukken binnen het werkzoekendenwerkveld, zodat de opleidingen van VDAB en van de derden nog meer op maat van onze sector worden gerealiseerd. Wij willen additioneel werken zodat hun initiatieven nog meer en effectiever naar onze sector vertaald worden op basis van concrete vragen van de bedrijven. »» Vraaggericht: Wij ontplooien vraaggerichte initiatieven op basis van concreet arbeidsmarktonderzoek bij de bedrijven in onze sector. Wij betrekken van bij de start de potentiële werkgevers bij de opleidings- en tewerkstellingstrajecten. »» Economiegevoelig werken: Onze acties worden aangepast aan de economische hoog- of laagconjunctuur. Bv. : indien er minder vraag is, zullen er minder opleidingen worden georganiseerd. »» Meerwaarde: Wij wensen een meerwaarde te realiseren: o.a. opleidingsprogramma’s op maat van de bedrijven, (financiële) ondersteuning bij stageplaatsen en mogelijkheden tot permanente vorming voor de arbeider via ons budgettensysteem voor werknemers.
21
Projecten
Oproep aan sociale tewerkstellingsprojecten / werkzoekende projecten Met als basis de besproken uitgangspunten op de vorige pagina lanceert FTMA een oproep naar sociale tewerkstellings- en werkzoekende projecten. Deze oproep staat in het kader van de CAO 2005-2006 voor de sector PC 111. Deze CAO voorziet o.a. in een bijkomende bijdrage van 0,10 % op de loonmassa, bestemd om bijkomende initiatieven op het vlak van opleiding en tewerkstelling te financieren. Een deel van deze 0,10% willen de sociale partners binnen FTMA besteden aan projecten die zich bezighouden met sociale tewerkstelling, alsook aan organisaties (derden) die werkzoekenden opleiden om te kunnen instromen in de sector van de metaalverwerkende nijverheid. De knelpuntberoepen vormen immers een bijzonder punt van aandacht, zowel voor de politiek als voor de sociale partners. Dat er in de technologische sector veel knelpuntberoepen voorkomen – wie hiervan niet overtuigd is, kan de geactualiseerde VDAB-lijst van knelpuntberoepen raadplegen -, verhoogt alleen maar de actualiteitswaarde van het onderwerp. Ondanks de crisis blijft deze lijst zeer actueel. En ook met het oog op de toekomst moeten we als sector blijven investeren in de instroom van nieuwe werkkrachten.
22
Kort samengevat: We lanceren een oproep, in het kader waarvan men concrete initiatieven neemt om de instroom van arbeidskrachten in onze sector te optimaliseren. We denken daarbij in de eerste plaats aan de sociale tewerkstellingsinitiatieven en organisaties die werkzoekenden opleiden in een metaal gerelateerde opleiding. Bedoeling is dan dat FTMA deze projecten gaat subsidiëren, zodat de financiële drempel om een instroomproject te ontwikkelen wordt verlaagd. Concreet maakte de raad van bestuur van FTMA een keuze tussen de ingediende projecten op basis van de uitgewerkte selectiecriteria. Er is een budget voorzien om 7 projecten te ondersteunen. Uiteraard zijn er een aantal selectiecriteria waar de projecten moeten aan voldoen.
Activiteitenverslag 2008
Projecten voor werkzoekende-risicogroepen
Selectiecriteria Hier volgt een beschrijving van de 4 selectiecriteria : Inhoudelijke uitwerking en timing van het project Het project moet zo worden uitgeschreven dat de probleem- en doelstelling duidelijk worden geformuleerd, dat een inzicht wordt gegeven in hoe het project zal worden uitgevoerd en welke concrete resultaten, eindproducten verwacht worden. Daarnaast is het van belang dat deze inhoudelijke beschrijving een logisch geheel vormt met het tijdpad, waarin de verschillende stappen chronologisch worden opgesomd en beschreven. Vertrouwdheid met de thematiek Een volledige kennis hebben van alle arbeidsmarktgerelateerde problemen of knelpunten kun je als organisatie niet altijd in je eentje aanpakken. De aanvrager kan dus op zoek gaan naar complementaire partners die bijkomende of andere kennis en expertise kunnen inbrengen. Samenwerking met andere actoren zou dus een toegevoegde waarde kunnen vormen en zal dus ook in overweging genomen worden bij de goedkeuring van het project door FTMA. Resultaten Het belangrijkste criterium. De vooropgestelde resultaten die men denkt te bereiken met de uitwerking van dit project. Zowel het kwantitatieve als
kwalitaitieve luik zijn hier van belang. Het streven naar een beperkte maar meer duurzame tewerkstelling is uiteraard belangrijk maar ook een massale tewerkstelling die beperkt blijft in tijd, heeft zijn meerwarde. Beide criteria worden dus in overweging genomen. Financiën In het aanvraagdossier wordt een begroting opgenomen, wat een raming is van de uitgaven(kosten) die verbonden zijn aan het project. Tevens worden de effectieve kosten/uitgaven opgenomen die verbonden zijn aan het uitgevoerde project. Wij vragen ook een financieel engagement van de indiener van het dossier. 50% van de totale kosten van het project kan door FTMA gefinancierd worden, voor de andere 50% moet de organisatie dus zelf zorgen. De maximum inbreng van FTMA is €30.000 per project. Volgende projecten dienden een dossier in en hebben in 2008 ondersteuning gekregen:
23
Werkvormm vzw Vzw Werkvormm organiseert in samenwerking met VDAB basisopleidingen metaalbewerking aangevuld met nederlands en rekenen voor de kansengroepen.
leid die daar zonder deze laagdrempelige opleiding niet in terecht kunnen; de vlotte doorstroming naar werk duidt dit aan dat er op de arbeidsmarkt duidelijk vraag is naar werknemers met het profiel van deze ex-cursisten.
Het project behelst de verderzetting van de basisopleiding metaalbewerking en lassen en de finaliteitsopleiding Containerherstelling. Het project speelt in op twee hoofd- en twee secundaire doelstellingen:
In functie van doelstellingen a en b wordt (verder) gewerkt aan netwerkvorming en structurele samenwerking met de bedrijven uit de sector, zodat de inhoud en randvoorwaarden van de opleiding permanent kunnen geoptimaliseerd worden dankzij inbreng en feedback van de containerherstelbedrijven. Het samenwerkingsverband en de projectnaam “Smeed-Werk” (ontwikkeld in het kader van het experimentele en innovatieve ESF-project met FTMA, Plus Uitzendkrachten, CDO Don Bosco en CDO het Leercentrum met vzw. Werkvormm als promotor) worden gehandhaafd, inclusief de doelstellingen van dat project, in overeenstemming met de intenties van de projectpartners zoals blijkt uit de eindevaluatie van het project. In 2008 doorliepen in totaal 62 cursisten een metaalgerelateerde opleiding bij Werkvormm, waarvan er 51 uitstroomden. Van deze 51 kwamen er 36 in het NEC (normaal economisch circuit) of kregen een vervolgopleiding. (70%)
a. Doelstelling tav de werkzoekenden: een laagdrempelig aanbod realiseren tbv gemotiveerde maar moeilijk bemiddelbare werkzoekenden die dankzij een meestal korte en zeer praktijk- en bedrijfsgerichte beroepsopleiding naar de arbeidsmarkt kunnen toegeleid worden; een vlotte toestroom van kandidaten duidt aan dat er bij toeleiders en werkzoekenden duidelijk vraag is naar deze opleiding b. Doelstelling tav de sector: door kandidaten uit de kansengroepen op te leiden voor tewerkstelling in de metaalsector en meer in het bijzonder voor een lokaal reëel knelpuntberoep worden naar deze sector mensen toege-
24
Activiteitenverslag 2008
Projecten voor werkzoekende-risicogroepen
Samenwerking Steunpunt Tewerkstelling
Lasatelier Mechelen
De doelgroep van Steunpunt Tewerkstelling zijn achtergestelde jongeren die problemen ondervinden om in het normale economische circuit tewerkgesteld te worden. Zij zijn van mening dat dit te wijten is aan een cumulatie van factoren en dat deze jongeren wél voldoende potentieel in zich hebben om zich waar te maken in een tewerkstellingssituatie. Steunpunt gaat deze jongeren op leiden en begeleiden naar werk. Zij gaan de jongere opleiden tot lasser of een andere aan de metaal gerelateerd profiel.
Momenteel loopt in Mechelen een lasopleiding als samenwerkingsovereenkomst tussen stad Mechelen, VDAB, Steunpunt Tewerkstelling, CDO-TSM en CDO – Spoor 5. Deze samenwerking loopt sinds 1 juni 2002. Dit lasatelier is niet een echt competentiecentrum van VDAB zoals in Herentals of Antwerpen. En zij kunnen dus geen gebruik maken van de kredietlijn die FTMA heeft afgesloten met VDAB. Vandaar dat zij ook via deze oproep een aanvraag tot ondersteuning hebben ingediend. Het project beschikt over 8 lascabines die momenteel gedeeld worden tussen VDAB en deeltijds onderwijs. In het verleden werd er gestart met groepsopnames van cursisten temeer omdat het om laaggeschoolden ging en de theoretische momenten anders moeilijk inplanbaar waren. Met de komst van Welding@, een online cursus over theorie lassen, die tevens op maat van laaggeschoolde (anderstalige) werkzoekenden is gemaakt, is het echter mogelijk door de implementatie hiervan een continue opname te verwezenlijken waardoor de capaciteit van het lascentrum moet geoptimaliseerd worden. Hiervoor dienen de cursisten echter te kunnen beschikken over enkele computers. Ook de instructeur dient opvolging via een PC te kunnen doen. Daarnaast dient ook de verouderde infrastructuur aangepast te worden (afzuiging en lintzaag). In 2008 werden 16 cursisten opgeleid tot lasser.
Dit project speelt dus rechtstreeks in op een bestaande nood op de arbeidsmarkt en op het toeleiden naar werk van een doelgroep die oververtegenwoordigd is in de werkloosheid en die dus een grote maatschappelijke uitdaging vormt. In 2008 doorliepen in totaal 67 cursisten een opleiding bij Wervormm, waarvan er 50 uitstroomden. Van deze 50 kwamen er 34 in het NEC (normaal economisch circuit) of kregen een vervolgopleiding. (68%)
25
Samenwerking met De Steenschuit Binnen het Steenschuitproject wordt er aan twee verschillende groepen een opleiding / werkervaring metaalbewerking gegeven. De eerste groep is de kansengroep met een VDAB statuut, , m.a.w. werkzoekenden die de “voeling” met de arbeidsmarkt verloren hebben. De tweede groep is de groep van de deeltijds leerplichtige leerlingen die via PTS Boom een deeltijdse “tewerkstelling” aangaan binnen ons “brugproject”, een leer – werk plaats waar de “school” theorie en de “atelier” praktijk elkaar vinden en verder opgebouwd worden. Doormiddel van scheepsbouwprojecten in het kader van behoudt van maritiem erfgoed wordt er een opleiding metaalbewerking gegeven. Deze opleidingsmodule loopt voor de cursisten met VDAB statuut over een periode van max. 12 Maanden, en voor het “Brugproject over een periode van 10 maanden. In deze periode gaan we de kansengroepen voorbereiden op een tewerkstelling binnen een knelpuntberoep. Eén van deze scheepsbouwprojecten is de bouw van een stalen schip (De Clotilde) met werkzoekenden. Het is een stalen “klipperaak” van 20m lang, die echter niet meer te restaureren valt. In het najaar 2007 is begonnen met de bouw van een replica, Clotilde II, die zal gebruikt worden voor toeristische rondvaarten op de Rupel en de Schelde. De extra dimensie is dat het schip zal worden uitgerust met een revolutio-
26
naire waterstofmotor - een primeur in Europa. De toenemende inzet van maritiem transport vereist een steeds milieuvriendelijkere energievoorziening voor de schepen. In veel scenario’s voor de toekomstige energievoorziening wordt veel verwacht van waterstof als energiedrager. Waterstof kan immers, indien deze duurzaam wordt aangemaakt, een zeer brede waaier van toepassingen (draagbare systemen, transport en stationaire systemen) voorzien van de nodige schone energie. In 2008 doorliepen in totaal 23 cursisten een opleiding bij de Steenschuit, waarvan er 16 uitstroomden. Van deze 16 kwamen er 9 in het NEC (normaal economisch circuit) of kregen een vervolgopleiding. (56,25%)
Fietsenatelier Mol Het fietsenatelier is een erkende sociale tewerkstellingsplaats. Zij willen langdurig werkzoekenden opleiden en nadien begeleiden naar tewerkstelling in het NEC. Het fietstatelier heeft een programma uitgewerkt waaraan iedereen kan deelnemen. Ook mensen zonder enige technische ervaring , mensen die niet kunnen lezen of schrijven, enz… Tijdens de beginfase worden er wrakfietsen ontmanteld. Goede onderdelen worden opgepoetst voor het magazijn. Niet meer bruikbare onderdelen wor-
Activiteitenverslag 2008
Projecten voor werkzoekende-risicogroepen
den gesorteerd al naar gelang het soort metaal en verkocht. Indien vanuit de begeleiding (omkadering) wordt geconstateerd dat mensen problemen hebben bij het demonteren van onderdelen krijgen zij een extra begeleiding en vorming. Tijdens fase twee leren de deelnemers (met dezelfde werkwijze als fase 1) van de herbruikbare onderdelen tweedehandsfietsen maken. Tijdens fase 3 worden zij nagekeken en klantvriendelijk in orde gemaakt. Belangrijk om weten is dat de fiets een middel is en geen doel op zich. Wij willen een doorgedreven (werk)attitudenbegeleiding aanbieden. Bedoeling is dat er wordt geleerd onder gezag te werken, opdrachten zelfstandig ui te voeren en veilig en ordelijk te werken. De ervaring leert dat deze aanpak zeer duidelijk zijn vruchten afwerpt. Verschillende deelnemers vinden na fase 3 werk binnen het NEC en hebben een netwerk aan sociale contacten leren uitbouwen. In 2008 doorliepen in totaal 28 cursisten een opleiding in het fietstaelier, waarvan er 13 uitstroomden. Van deze 13 kwamen er 10 in het NEC, wat zeer uitzonderlijk is. Bij de meeste sociale tewerkstellingstellingsplaatsen wordt de tewerkstelling als definitief beschouwd en worden er niet altijd de nodige inspanningen geleverd om deze mensen te laten doorstromen.
Project Belgica Met dit project is het de bedoeling dat er met werkzoekenden en leerlingen van het deeltijds onderwijs een replica van de belgica wordt gebouwd. »» Solidair project : werkzoekenden van zowel VDAB als FOREM bouwen samen de Belgica. »» Sociaal project : Speciale aandacht gaat naar de kansengroepen. »» Ecologisch project : bouwen met hernieuwbare grondstoffen en groene energie een duurzaam product : een replica van de Belgica »» Klimaatproject : de Belgica zal met een klimaatmissie de wereldzeeën bevaren. Tijdens de bouwfase zal op de werf een tentoonstelling lopen over klimaatsproblematiek. »» Historisch project : het celebreert de ontdekkingsreis van een grote Belg : Adrien de Gerlache . Tijdens de bouwfase zal op de werf een tentoonstelling lopen over deze legendarische ontdekkingsreis. »» Actueel project : Het project is opgestart t.g.v. het Internationaal Pooljaar 2007-2008 en zal blijvend refereren naar de actuele aanwezigheid van Belgen op de Zuidpool in de Prinses Elisabethbasis. FTMA financeerde hier de aankoop van een rolbrug voor het maken van dit schip.
27
Samenwerkingsovereenkomst met de VDAB
Situatieschets
De initiatieven in 2008
In ruil voor gratis opleidingsuren (4.656 voor werknemers en 1.440 voor leerkrachten en leerlingen uit het TSO/BSO) investeert FTMA 96.030 euro in de uitbouw van opleidingspatrimonium en didactisch materiaal ten behoeve van de secties Metaal, meer specifiek de sectie electromechanica die onder het eigen beheer van de VDAB-centra, provincie Antwerpen, staan.
In het kader van de nieuwe overeenkomst leidde VDAB in de provincie Antwerpen volgende werkzoekenden op
Daarnaast neemt VDAB het volgende engagement wat betreft het opleiden van werkzoekenden in de metaalverwerkende nijverheid: »» VDAB Antwerpen zal jaarlijks 40 werkzoekenden trachten op te leiden in een finaliteitopleiding die kan leiden tot tewerkstelling binnen de metaalsector provincie Antwerpen. »» VDAB Herentals zal jaarlijks 40 werkzoekenden trachten op te leiden in een finaliteitopleiding die kan leiden tot tewerkstelling binnen de metaalsector provincie Antwerpen. »» VDAB Mechelen zal jaarlijks 24 werkzoekenden trachten op te leiden in een finaliteitopleiding die kan leiden tot tewerkstelling binnen de metaalsector provincie Antwerpen.
28
VDAB Antwerpen leidde: »» 65 werkzoekenden op tot lasser (die één of meerdere modules volgden), »» 12 werkzoekenden tot onderhoudsmecanicien, »» 3 werkzoekenden tot onderhoudselectomechanicien »» 24 werkzoekenden tot onderhoudselektricien. »» 41 werkzoekenden werkzoekenden tot elektromechanisch operator »» 13 werkzoekenden tot industrieel tekenaar + 9 werkzoekenden die een aantal tekenmodules volgden. »» 28 werkzoekenden kregen een opleiding Basistechnieken Metaal »» 190 werkzoekenden hebben samen 364 RX-lasexamens afgelegd »» In totaal werden 87.682 manlesuren gerealiseerd.
Activiteitenverslag 2008
Projecten voor werkzoekende-risicogroepen
Helper – pijpfitter
VDAB Herentals leidde: »» 20 werkzoekenden op tot (CNC)draaier en/of frezer, »» 30 werkzoekenden tot lasser »» 2 werkzoekenden tot onderhoudsmecanicien. »» 45 werkzoekenden kregen een opleiding Basistechnieken Metaal. In totaal werden 45.529 manlesuren gerealiseerd. VDAB Mechelen leidde: »» 16 werkzoekenden op tot lasser. In totaal werden 9.383 manlesuren gerealiseerd. Wat betreft de tewerkstelling van deze werkzoekenden kon VDAB vooralsnog geen uitsluitsel geven over de totale tewerkstelling (al dan niet binnen de sector).
FTMA heeft de handen in elkaar geslagen met VDAB om een ad hoc opleiding voor werkzoekenden te organiseren en dit voor het knelpuntberoep van helper/pijpfitter. Deze opleiding is gestart in het najaar 2007 in het bedrijf Storc Mec. Het bedrijf zorgde ook voor een instructeur tijdens de duurtijd van de opleiding (vier maanden). Het probleem was het vinden van geschikte kandidaten (werkzoekenden). Via diverse kanalen (werkwinkels, advertentie in de streekkrant, VDAB-consulenten, brief naar werkzoekenden met technische achtergrond) hebben wij gepoogd voldoende werkzoekenden te informeren van dit gratis opleidingsproject met zo goed als gegarandeerde tewerkstelling. Toch kwamen er slechts een twintigtal geïnteresseerden naar de informatievergadering. Na de nodige selectiegesprekken konden we in december 2007 starten met acht kandidaten, waarvan er zeer snel een aantal afhaakten. Aan het einde van de opleiding zijn er uiteindelijk zes werkzoekenden doorgestroomd naar een IBO. Een vrij duur project dus met een zeer beperkt resultaat.
29
Campagnes voor het onderwijs Onze communicatiecampagnes ter promotie van het technisch- en beroepsonderwijs zijn gestart vanuit een aantal paradoxale vaststellingen: »» ten eerste zijn er in onze sector doorlopend vacatures, voornamelijk voor technische functies, die niet worden ingevuld bij gebrek aan degelijk geschoolde en gespecialiseerde jongeren of werklozen. Vaak handelt het hier over knelpuntberoepen, waarbij ook in crisis periode de vraag in ernstige mate het aanbod overtreft;» »» ten tweede bestaat bij heel wat deskundigen de indruk dat jongeren niet echt kiezen voor een technische- of beroepsopleiding, maar daar via een cascadesysteem in terechtkomen. Vaak kiezen ze eerst voor het algemeen secundair, daarna voor het technisch-, en tenslotte voor het beroepsonderwijs. Met alle frustraties en verloren jaren vandien;» »» ten derde wordt het technisch- en beroepsonderwijs nog steeds gehinderd door een soort negatief imago. Dit imagoprobleem slijt echter maar langzaam weg ondanks de toename van de intrinsieke kwaliteiten van dit onderwijs. Ook de toekomstmogelijkheden na het technisch- of beroepsonderwijs worden alsmaar ruimer.
30
Activiteitenverslag 2008
Campagnes voor het onderwijs
Promotie
FTMA stelt zich in het algemeen tot doel het imago van het technisch- en beroepsonderwijs aan te passen aan de veranderde realiteit en tegelijk de kwaliteit van dit onderwijs permanent te ondersteunen. Er komen steeds meer individuele aanvragen van scholen binnen tot financiële ondersteuning van hun open-deur dagen, info momenten en andere promotionele activiteiten. Daarom is er een actieplan uitgewerkt met drie speerpunten: »» per schooljaar krijgt elke school een budget van €3000 om promotie te maken voor de “metaalrichtingen”, in het kader b.v. van open-deur dagen. Deze aanvragen moeten wel eerst goedgekeurd worden door de raad van bestuur van FTMA; in 2008 hebben volgende scholen reeds een toelage gekregen ter ondersteuning van promotionele activiteiten of andere leuke ideeën: PTS Boom, TSM Mechelen, VTI Lier, GTI Mortsel, CDO Spoor 5 Mechelen, Sint Lambertusinstituut Heist o/d Berg, Spectrumschool Antwerpen, KTA De Beeltjes Westerlo en Sint-Jozef Schoten.; Ook Resoc Kempen die “techniek karren” heeft ontwikkeld, kreeg een ondersteuning.; »» we hebben actief meegewerkt aan de website www.verrassendmetaal.be. Een website waar de beroepen in de metaal mooi zijn uitgewerkt en gelinkt aan mogelijke studierichtingen én hun respectievelijke scholen. Maar liefst 26 scholen in de provincie Antwerpen hebben hun gegevens op deze website ingevuld. Hieraan gekoppeld gaan is er eveneens een beroepengids ontwikkeld die we in samenwerking met onze collega’s metaalfondsen over heel Vlaanderen verspreiden ; »» elke school heeft recht op een leuke FTMA-sweater per leerling en leerkracht uit de tweede en derde graad van de metaalrichtingen. Daarenboven willen we ook t-shirts maken die kunnen uitgedeeld worden aan b.v.deelnemers van open-deur dagen. Er zijn maar liefst 8000 sweaters verdeeld en 6300 t-shirts.
31
Samenwerking RTC
Regionale Technologische Centra zijn samenwerkingsverbanden tussen de verschillende spelers in het opleidingsveld: scholen, VDAB, Syntra, bedrijfssectoren en ondernemingen. Ze ontmoeten er elkaar en werken samen om hoogtechnologische, dure infrastructuur en apparatuur voor TSO/BSO-scholen en andere opleidingsverstrekkers beschikbaar te stellen. Bij het RTC Antwerpen richt men zich binnen de studiegebieden mechanica-elektriciteit en chemie specifiek naar de beroepenvelden: procesoperatoren, onderhoudstechnici en kunstofbewerkers. De Raad van Bestuur van FTMA heeft zijn goedkeuring gegeven om in te staan voor de co-financiering van het RTC-project in Antwerpen. Het gaat in 2008 over een bedrag van €30 000.
32
Activiteitenverslag 2008
Campagnes voor het onderwijs
Opleiding voor leerkrachten en leerlingen
Situatieschets In ruil voor gratis opleidingsuren (4.656 voor werknemers en 1.440 voor leerkrachten en leerlingen uit het TSO/BSO) investeert FTMA 96.030 euro in de uitbouw van opleidingspatrimonium en didactisch materiaal ten behoeve van de secties Metaal, meer specifiek de sectie electromechanica die onder het eigen beheer van de VDAB-centra, provincie Antwerpen, staan. Wat krijgen de scholen in ruil? De organisatiekost is ten laste van FTMA wanneer het dossier voor de start van de opleiding werd ingediend bij FTMA. Feiten en cijfers: »» Opleidingen 15 »» Scholen 13 »» Deelnemers 47 »» Lesuren 536 »» Manlesuren 1440
Vanaf 2008 kunnen leerkrachten via FTMA gratis 5 lascertificaten behalen bij VDAB. In 2008 ontving FTMA 6 aanvragen goed voor een totaal van 15 certificaten en 7 diploma’s wat overeenkomt met een kost van € 2.200 De volgende opleidingen werden o.a. het afgelopen jaar ingericht: »» TIG-lassen »» Europees hoeknaadlasser met electrode/halfautomaat »» Koeltechnieken voor onderhoudstechnici »» CNC Draaien/Frezen »» Autocad »» Metaal basistechnieken »» Hoeknaadlassen »» Plc
33
VCA voor leerlingen
Het VCA-certificeringssysteem heeft sinds enige tijd een vaste plaats verworven in onze sector. Steeds meer werknemers hebben dit attest nodig om opdrachten te mogen uitvoeren. Om jongeren een extra troef te geven wanneer ze zich op de arbeidsmarkt begeven, heeft FTMA besloten om de volledige VCA-examenkost te betalen voor alle leerlingen uit de richtingen metaal en elektrotechniek in de provincie Antwerpen. Het betreft een tussenkomst pro rata van 25 euro per leerling. In 2008 ontving FTMA 18 subsidieaanvragen, voor in totaal 986 leerlingen die deelnamen aan een examen VCA. Wat dus overeenkomt met een kost van €24.650.
34
Specifieke lasopleidingen voor leerlingen en leerkrachten van het technisch en beroepsonderwijs
Bedrijven die specifieke initiatieven nemen voor het geven van vakgerichte vorming aan leerlingen en leerkrachten van technisch- en beroepsonderwijs worden door FTMA gesubsidieerd. In 2008 zijn er specifieke opleidingen ‘fotolassen’ doorgegaan voor leerlingen van diverse zevende specialisatiejaren fotolassen en dit in samenwerking met Van Hool. Bij de firma Stork hebben we dan weer mee de zaterdagopleidingen lassen en pijpfitten gefinancierd voor leerlingen uit het technisch onderwijs. En bij Continental te Mechelen worden de acties die het bedrijf organiseert met scholen in de omgeving eveneens ondersteund.
Activiteitenverslag 2008
Campagnes voor het onderwijs
Mecatrophy
Mecatrophy is een wedstrijd, georganiseerd door Inom, voor leerlingen van het 6de en 7de jaar Metaal, afdeling werktuigmachines. Vorig schooljaar vond de wedstrijd voor de derde keer plaats in Vlaanderen. Aan Mecatrophy 2007-2008 werkten de sociale partners uit de metaal- en technologische sector (Paritair Comité 111/.1.2.3) mee, de opleidingscentra van VDAB, Dienst Beroepsopleiding departement Onderwijs (DBO) en de bedrijven uit de metaal en technologische industrie. Waar voordien alleen Inom in stond voor de organisatie hebben nu ook de provinciale opleidingsfondsen meegewerkt. Alle technische beroepsscholen in Vlaanderen kunnen deelnemen met maximaal twee leerlingen per school, voornamelijk de richtingen mechanische vormgevingstechnieken en werktuigmachines hebben zich vorig jaar ingeschreven. Alle richtingen die iets te maken hebben met draaien-frezen komen in aanmerking, bijvoorbeeld matrijzenbouw.
De opdracht van Mecatrophy 2007-2008 situeerde zich net als bij de vorige edities binnen het conventionele draaien-frezen. De opgelegde stukken in beide ronden bestonden telkens uit industriële toepassingen. In de eerste ronde maakten de leerlingen hun opdracht in een opleidingscentrum van VDAB, zij hadden hiervoor twee dagen de tijd en kregen de opdracht op voorhand. De 10 beste leerlingen gingen door naar de finale. Daar kregen ze een nieuwe opdracht die zij op max. 5 dagen moesten afwerken op productiemachines in een bedrijf en onder begeleiding van een ervaren bedrijfsmedewerker. De juryleden kozen de tekening en beoordeelden de stukken. In deze editie hebben de provinciale sectorfondsen dus ook geparticipeerd in de organisatie. Een krachtig partnership tussen INOM-Arbeiders en de regionale fondsen zorgt ervoor dat het draagvlak van de Mecatrophy vergroot wordt, en dat de wedstrijd een nieuw elan krijgt en verder kan groeien. Samenwerking met de regionale fondsen betekent een extra troef: dankzij hun intense lokale verwevenheid hebben ze erg nuttige contacten met bedrijven en scholen in hun regio; ze beschikken over heel wat know-how die ze kunnen gebruiken om nieuwe ideeën te formuleren, de wedstrijd bij te sturen waar nodig, sponsors te zoeken, prijzen mee te kiezen etc. In het kader van Mecatrophy zijn er door FTMA bezoeken georganiseerd voor de deelnemende scholen en dit aan de volgende bedrijven: Atlas Copco, CNH, Continental en Hansen Transmission. Negen scholen uit de provincie Antwerpen hebben deelgenomen aan de wedstrijd.
35
Extra inning 0,10% Bij CAO bepaald is er een extra inning van 0,10% op de bruto loonmassa. In 2007 is er beslist wat er met die bijdrage gaat gebeuren. Het beheer van de budgetten alsook het lanceren van de initiatieven zijn aan FTMA toevertrouwd. Drie actiepunten zijn uitgewerkt.
36
Outplacement
FTMA wenst de huidige inspanningen rond outplacement die zij doet voor bedrijven uit de sector uit te breiden en te toetsen aan het aanbod bij meerdere HR consultancy bedrijven. Deze uitbreiding valt ondermeer samen met de komst van het generatiepact dat, naast tal van maatregelen, ook outplacement in het voetlicht plaatst, vooral als verplicht instrument naar 45 plussers. Er is een kwalitiatief luik uitgewerkt waarbij FTMA tracht een overzicht te krijgen van het gevarieerde aanbod outplacement geboden door de diverse bureaus en een kwantitatief (subsidiëring) luik. Dit kwantitatief luik houdt in dat bij collectief en/of individueel ontslag de onderneming een ondersteuning kan vragen aan FTMA van €500 per ontslagen arbeider (los van het opleidingsbudget). Een voorwaarde is wel dat er een overeenkomst moet zijn afgesloten met een erkend outplacementbureau.
Activiteitenverslag 2008
Extra inning 0,10%
ANTTEC
Een tweede besteding is toegewezen aan ANTTEC voor het uitwerken van een beroepenobservatorium. ANTTEC kan als opleidingscentrum immers slechts optimaal functioneren als de activiteiten steunen op informatie omtrent toekomstige opleidingsnoden. In die informatiebehoefte kan ANTTEC zelf voorzien door te functioneren als een kenniscentrum, meer bepaald als een observatorium dat tendenties in technologieën, markten en beroepen registreert, en de daaruit voortvloeiende behoeften aan opleidingen vertaalt in concrete modules voor ANTTEC en voor andere opleidingsinstanties. Daarmee zou ANTTEC beantwoorden aan een kennisbehoefte, die zowel bij de overheid, als bij de bedrijven, de sociale partners en de onderwijsinstellingen bestaat.
Ondersteuning werkzoekende projecten
De knelpuntberoepen vormen ook een bijzonder punt van aandacht, zowel voor de politiek als voor de sociale partners. Dat er in de technologische sector veel knelpuntberoepen voorkomen verhoogt alleen maar de actualiteitswaarde van het onderwerp. Kort samengevat: FTMA heeft een oproep gelanceerd, in het kader waarvan men concrete initiatieven neemt om de instroom van arbeidskrachten in onze sector te optimaliseren. (zie werkzoekende projecten).
37
Sectorconvenant met de vlaamse overheid Inleiding In 2008 werd een sectorconvenant afgesloten tussen de Vlaamse regering en de Vlaamse sociale partners van de sector PC 111. Via dit protocol van samenwerking willen de partijen een wezenlijke bijdrage leveren om actuele knelpunten op de arbeidsmarkt in Vlaanderen en in de sector in het bijzonder aan te pakken. Volgende artikels zijn opgenomen in de convenant:
Artikel 1: stimuleren van samenwerking met scholen(gemeenschappen) De sectorale sociale partners en de Vlaamse Regering stimuleren de samenwerking tussen scholen (gemeenschappen) en bedrijven (uit de omgeving) om te komen tot een operationeel netwerk voor de lokale uitvoering van bepalingen uit dit protocol. De (globale) samenwerkingsovereenkomsten die hieruit voortvloeien worden opgenomen als addenda bij dit protocol. Artikel 2: stimuleren van een geïnformeerde studie- en beroepskeuze en het waarderen van het technisch- en beroepsonderwijs De sectorale sociale partners en de Vlaamse Regering werken samen om een geïnformeerde studie– en beroepskeuze te realiseren. Hiertoe zal de sector haar contacten met de scholen(gemeenschappen) intensifiëren. De sectorale sociale partners en de Vlaamse Regering werken in dit kader samen aan de waardering van het technisch- en beroepsonderwijs en het doorbreken van het watervaleffect. Artikel 3: ondersteunen van meer en beter werkplekleren De Vlaamse regering en de sectorale sociale partners wensen het werkplekleren verder te ondersteunen en te implementeren, waarbij wordt gestreefd naar een verdere uitbreiding van het aanbod en een kwalitatieve verbetering van werkplekleren als methodiek.
38
Activiteitenverslag 2008
Sectorconvenant met de vlaamse overheid
Artikel 3.1: ondersteunen van systemen van afwisselend leren en werken In de deeltijdse leersystemen, m.n. het deeltijds beroepssecundair onderwijs (DBSO), de leertijd en de deeltijdse vorming, wordt resoluut de overgang van een deeltijdse leerplicht naar een voltijds engagement beoogd, met werkervaringsplaatsen waar mogelijk, met voortrajecten, brugtrajecten en persoonlijke ontwikkelingstrajecten waar dat niet onmiddellijk mogelijk is. De finaliteit is steeds (een verhoogde kans op) de doorstroming naar werk. Op die manier wil de Vlaamse Regering komen tot een sluitende aanpak. De sectorale sociale partners engageren zich tot het aanbieden van meer (en betere) werkervaringsplaatsen en staan mee borg voor de wisselwerking tussen opleiding en werkervaring. Een degelijke begeleiding, zowel op de werkvloer als door de onderwijsverstrekker, is daarbij noodzakelijk.
Artikel 3.3: ter beschikking stellen van stages voor leerkrachten en opleiders De sectorale sociale partners en de Vlaamse Regering werken samen om tot engagementen te komen inzake stageplaatsen voor leerkrachten en opleiders. Idealiter zou elke leerkracht of opleider technische vakken en praktische vakken om de vijf jaar minstens een week op stage moeten gaan in een stageplaats die relevant is voor het onderwijs of de opleiding die ze verstrekken.
Artikel 3.2: meer en kwaliteitsvolle stages voor leerlingen De sectorale sociale partners en de Vlaamse Regering werken samen om tot sluitende afspraken en sterke engagementen te komen over het aantal en de kwaliteit van de stageplaatsen die de sector voor het voltijds onderwijs ter beschikking stelt. Het aantal ter beschikking gestelde stageplaatsen dekt zo veel mogelijk de behoefte aan stages. Het dient te gaan om interessante stageopdrachten die aansluiten bij de (leerplan)doelstellingen van de betrokken studierichting en gepaard gaan met een verantwoorde stagebegeleiding door de stagegever en de onderwijsinstelling.
Artikel 4: ontwikkelen van beroepscompetentieprofielen van de SERV De sectorale sociale partners werken samen met de SERV actief verder aan de ontwikkeling van een beroepenstructuur met uitgewerkte beroepscompetentieprofielen, rekening houdend met het kwalificatieraamwerk. Om de validiteit van dit werk te garanderen stimuleren de sectorale sociale partners bedrijven om hieraan mee te werken. Ondertussen werkt de SERV een snellere en meer efficiënte door ICT-ondersteunde werkmethode uit.
Artikel 3.4: ondersteunen van andere vormen van werkplekleren De sectorale sociale partners engageren zich om ook andere dan de hierboven besproken vormen en methodieken van werkplekleren bij bedrijven uit de sector te ondersteunen met het oog op een soepelere aansluiting tussen leren en werken.
39
Artikel 5: ondersteunen Regionale Technologiecentra De sectorale sociale partners ondersteunen via de RTC’s de samenwerking tussen het onderwijs, de bedrijfswereld en de socio-economische organisaties op het vlak van infrastructuur en hoogtechnologische apparatuur en nemen daartoe het initiatief om actief te bemiddelen om de infrastructuur en apparatuur in de bedrijven open te stellen. Artikel 6: bevorderen van basiscompetenties De sectorale sociale partners en de Vlaamse Regering bevorderen de ontwikkeling van basiscompetenties, in het bijzonder Nederlands als tweede taal en functionele geletterdheid De sectorale sociale partners blijven verder inspanningen leveren om hiertoe bij te dragen. Onder functionele geletterdheid wordt verstaan: geletterdheid, gecijferdheid, multimediale en digitale vaardigheden om te kunnen functioneren in verschillende breed-maatschappelijke en sociaal-economische contexten.
Artikel 7: stimuleren van competentieontwikkeling De sectorale sociale partners engageren zich om verder bijkomende inspanningen te leveren op het vlak van competentieontwikkeling met bijzondere aandacht voor KMO’s en niet-vormingsbedrijven.
40
Artikel 8: stimuleren van instroom van werkzoekenden De sectorale sociale partners en de Vlaamse Regering werken samen om te zorgen voor een hoge en kwaliteitsvolle instroom van werkzoekenden op de arbeidsmarkt om op die manier bij te dragen tot het verminderen van het aantal knelpuntvacatures. Artikel 9: meewerken aan de ontwikkeling en de inzet van het ervaringsbewijs en loopbaanbegeleiding De sectorale sociale partners en de Vlaamse Regering werken samen aan de waardering (in termen van “erkenning”) van verworven competenties verbonden aan de uitoefening van een beroep/functie en aan het stimuleren van het actief beheren van de eigen loopbaan van de werknemers. De sectorale sociale partners ondersteunen het ontwikkelwerk en de dienstverlening (dienstverlening ervaringsbewijs, loopbaanbegeleiding,..) terzake. Artikel 10: actief ondersteunen van het strategisch competentiebeleid binnen bedrijven Met het oog op de erkenning, inzet en verdere ontwikkeling van élk talent in de onderneming ondersteunen de sectorale sociale partners de bedrijven van de sector bij het ontwikkelen van een strategisch competentiebeleid. Strategisch competentiebeleid laat toe om de competentieontwikkeling van personeelsleden af te stemmen op de organisatiedoelstellingen. Het omvat het op een strategische manier onderkennen, inzetten en ontwikkelen van
Activiteitenverslag 2008
Sectorconvenant met de vlaamse overheid
competenties. Een constructieve dialoog tussen werkgevers en werknemers is bij het realiseren van een competentiebeleid een kritieke succesfactor. Artikel 11: aangaan van partnerschappen De sector kan op maat en ritme van de sector multilaterale samenwerkingsakkoorden aangaan met VDAB, Syntra en andere opleidingsverstrekkers met het oog op de realisatie van competentieontwikkeling en het verhelpen van de knelpuntberoepen.
Uitvoeringsperiode De uitvoeringsperiode loopt van 1 januari 2008 tot 31 december 2009. FTMA heeft in het kader van deze convenant een heel actieplan uitgewerkt. Vele initiatieven die u in dit activiteitenverslag hebt kunnen lezen, vloeien voort uit dit actieplan.
Artikel 12: begeleiding bij herstructurering De sectorale sociale partners verbinden zich ertoe actief ondersteuning te geven aan de mogelijkheden voor intensieve begeleiding van de met ontslag bedreigde werknemers. Dit kan gebeuren via hun betrokkenheid in de tewerkstellingscel en via de mogelijkheden van het Herplaatsingsfonds. Aan de betrokken bedrijven wordt zoveel mogelijk informatie verstrekt over sectorale mogelijkheden op dit vlak. Bij de ondersteuning van deze begeleiding wordt gestreefd naar een snelle reïntegratie op de arbeidsmarkt, bij voorkeur in de sector, van de ontslagen werknemer.
41
ANTTEC Specialistische modules
Uitgangssituatie Tijdens het voorjaar van 2007 werd Anttec officieel opgericht. ANTTEC dient in de eerste plaats opgevat te worden als een opleidingscentrum, dat ingeschakeld wordt in bestaande of nieuwe modulaire opleidingsprogramma’s met een klassikaal karakter. Dit opleidingscentrum moet gefocust zijn op de beantwoording van reële opleidingsbehoeften vanwege de lidbedrijven. Vanuit deze finaliteit wordt gekozen voor een opleidingscentrum met een specialisatie in onderhoudstechniek. Bovendien zal deze keuze ANTTEC in staat stellen om maximaal de eerder opgebouwde ervaring bij LIMTEC te benutten. Inhoudelijk heeft men ook enkele knopen doorgehakt. Men kan binnen het concept van ANTTEC vier volgende bestanddelen onderscheiden: (1) de organisatie van specialistische modules, (2) de organisatie van een basisopleiding, (3) de organisatie van bijkomende activiteiten gericht op specifieke niches in de markt en (4) de oprichting van een beroepenobservatorium.
42
De meeste door ANTTEC aangeboden modules hebben een specialistisch karakter: zij bouwen voort op bestaande competenties en kunnen geïntegreerd worden in een opleidingstraject, dat vooraf wordt vastgelegd met de betrokken onderneming en/of cursist. In elk geval weet men van elke module welke voorkennis verondersteld wordt aanwezig te zijn bij de deelnemers. Inzake de specialistische modules geldt het principe dat zij slechts op één plek worden georganiseerd, hetzij ANTTEC, hetzij LIMTEC. Praktisch betekent dit dat het niet uitgesloten is dat ofwel de cursist zich verplaatst naar een andere provincie, ofwel dat de docent en de apparatuur zich verplaatsen naar een andere provincie. In elk geval dienen dubbelinvesteringen in dezelfde technologie ten behoeve van deze specialistische modules te allen tijde vermeden te worden.
Basisopleiding De noodzakelijke basiskennis onderhoudstechniek is bij de cursisten vaak afwezig of wordt onvoldoende onderhouden. Vooraleer specifieke specialistische modules aan te kunnen vatten, moeten de cursisten de gelegenheid krijgen om hun basiskennis verder te ontwikkelen of tenminste op te frissen. Hoewel in de vorige paragraaf een taakverdeling tussen beide centra wordt voorgesteld, dient men te onthouden dat deze taakverdeling niet geldt voor de basisopleiding en voor opleidingen waarvoor de vraag te groot is. De basisopleiding wordt dus bewust en in haar geheel dubbel georganiseerd: in Antwerpen en in Genk.
Activiteitenverslag 2008
ANTTEC
Bijkomende niches Tijdens de vele discussies omtrent de mogelijke inhoudelijke opvulling van het ANTTEC-programma, hebben diverse technici specifieke thema’s naar voren gebracht, die behoren tot het domein van onderhoudstechniek & industriële automatisering. Voor deze thema’s blijken op de opleidingsmarkt belangrijke hiaten te bestaan, terwijl zij niettemin naadloos kunnen geïntegreerd worden binnen het basisconcept van ANTTEC. De belangrijkste van deze thema’s’ zijn: »» Robotica, robotkalibratie, optische meetsystemen.» »» “Tool & die”-opleidingen, eventueel uit te werken door een op te richten Taskforce “Press & Bodyshop” binnen de Agoria-werkgroep van Automotive Suppliers; interessante studiegebieden zijn stempels, matrijzen, onderhoud van persmallen, vonkerosie, tekeninglezen, plaatbewerking en behandeling van verchroomde werktuigen.»
Daarnaast werd herhaaldelijk gesuggereerd om binnen de infrastructuur van ANTTEC ook een mini-werkplaats te voorzien, waar de competenties van de cursisten getoetst kunnen worden aan de oplossing van real-life problemen in een mini-productieomgeving. Tot deze infrastructuur zouden o.a. didactische opstellingen behoren voor montage en demontage, koppelingen, verbindingen, revisies van pompen en motoren.
Beroepenobservatorium ANTTEC kan als opleidingscentrum slechts optimaal functioneren als de activiteiten steunen op informatie omtrent toekomstige opleidingsnoden. In die informatiebehoefte kan ANTTEC zelf voorzien door te functioneren als een kenniscentrum, meer bepaald als een observatorium dat tendenties in technologieën, markten en beroepen registreert, en de daaruit voortvloeiende behoeften aan opleidingen vertaalt in concrete modules voor ANTTEC en voor andere opleidingsinstanties. Daarmee zou ANTTEC beantwoorden aan een kennisbehoefte, die zowel bij de overheid, als bij de bedrijven, de sociale partners en de onderwijsinstellingen bestaat.
»» Lasertechnologie: deze unieke technologie werd oorspronkelijk ingezet in automobielbedrijven, maar het toepassingsgebied wordt alsmaar groter. Aangezien de laser gemonteerd wordt op een CNC-machine of robot kan de kennis over deze technologie als een geheel of per module worden aangeboden.
43
Bedrijfsopleidingen
Bij het organiseren van bedrijfsopleidingen zijn er twee mogelijkheden om de medewerkers te trainen.
Opleidingen op maat van bedrijven
Het partnership met LIMTEC Het werd eerder in deze tekst al opgemerkt: inzake de organisatie van specialistische modules is een taakverdeling tussen LIMTEC en ANTTEC raadzaam, wil men structureel dubbel investeren in kennisontwikkeling en infrastructuur vermijden. De idee komt hierop neer dat LIMTEC zou focussen op elektriciteit en schakeltechniek, terwijl ANTTEC zich zou toeleggen op de combinatie mechanica-materialenleer. Dit staat het eerder vermelde principe, dat voor de basisopleiding bewust wordt geopteerd voor een dubbele organisatie, dus zowel in Antwerpen als in Genk, niet in de weg.
44
»» In samenspraak met het bedrijf worden de onderwerpen en duur vastgelegd rekening houdende met : >> functie van de deelnemers >> vooropleiding >> ervaring »» De screening van de deelnemers om de juiste voorkennis te bepalen kan gebeuren door middel van aangepaste vragenlijsten of een gesprek met de deelnemers »» De gepaste didactische opstellingen worden opgebouwd »» Regelmatig overleg met deelnemers en docenten moet leiden tot een eventuele bijsturing van de opleiding Tijdens het voorjaar en najaar 2008 werd een opleidingstraject voor General Motors uitgevoerd : Een 80-tal medewerkers volgde een 10-daagse opleiding “Elektriciteit-schakeltechnieken en storingzoeken in contactorschakelingen”, aansluitend op deze opleiding werd voor een 100-tal medewerkers een opleiding “Veiligheidstechnologie” gepland.
Activiteitenverslag 2008
ANTTEC
Open aanbod “technische opleidingen” ANTTEC verspreidt in samenwerking met LIMTEC, FTMA, VIBAM en INOM in het voor– en najaar een opleidingskalender naar de bedrijven. Dit aanbod met technische opleidingen biedt, de kleinere bedrijven of de bedrijven die slechts enkele medewerkers kunnen missen in het productieproces, de mogelijkheid hun medewerkers de gepaste opleidingen te laten volgen. »» 23 cursussen werden georganiseerd waarvan er 18 effectief hebben plaatsgevonden i.v.m. 11 onderwerpen; »» in totaal hebben 107 werknemers en 8 leerkrachten deelgenomen; »» er was een spreiding over 48 verschillende bedrijven. 41 uit de provincie Antwerpen, 6 uit de provincie Limburg en 1 uit de provincie Oost Vlaanderen. Zowel werknemers van kleine, middelgrote als grote ondernemingen hebben deelgenomen aan de cursussen; »» er werden 648 lesuren aan opleiding voor werknemers gespendeerd; in totaal werden er 4106 manlesuren gerealiseerd. De volgende opleidingen werden o.a. het afgelopen jaar ingericht : »» PLC Siemens S7 onderhoud & storingzoeken »» Beckhoff PLC »» Machine en arbeidsmiddelenrichtlijn »» Human Machine Interfaces : TP177 en WinCC Flexible »» Siemens S7 PLC deel 1+2 »» Profibus DP met Siemens S7 PLC »» Inventor basis
»» Industriële pneumatica »» Industriële hydraulica »» Frequentieregelaars »» Elektriciteit & schakeltechnieken »» BA4 / BA5 (elektrisch –en niet elektrisch geschoolden) »» Autocad basis »» Technisch tekenen en mechanische meettechnieken
Sommige opleidingen werden verschillende keren georganiseerd.
45
Acties naar het onderwijs
Infovergadering
Workshop Frequentieregelaars
Het FTMA heeft reeds jaren een goede band met het technisch onderwijs en neemt allerlei initiatieven om het technisch onderwijs te ondersteuning. Waar mogelijk zal ook ANTTEC een ondersteuning bieden aan docenten en studenten uit het technisch onderwijs. Op 17 oktober organiseerde ANTTEC een infovergadering voor de directies van de technische scholen. Op deze infovergadering werd de uitgangssituatie en doelstellingen van het ANTTECproject toegelicht. Verder werd gepolst naar de noden van het technisch onderwijs. 50 directeurs/directrices of technisch adviseurs hebben hier aan deelgenomen. Om voldoende voeling te houden met de directies en in te kunnen spelen op de noden van het technisch onderwijs zal jaarlijks een overleg gepland worden.
Op 10,17/12 en 7/1 organiseerde ANTTEC een workshop “frequentieregelaars” voor docenten uit het technisch onderwijs. Op deze manier willen we het project ANTTEC bekendmaken bij de docenten en hen gelijktijdig kennis aanreiken over een aantal nieuwe technologieën die toegepast worden in de industrie. Volgende onderwerpen werden tijdens de workshop behandeld : »» Theoretische achtergrond en inleiding omtrent asynchrone motoren »» Werkingsprincipe van de scalaire regelaar »» Aansluiten van frequentieregelaars »» Basisfuncties van frequentieregelaars »» Voorzorgen bij het installeren van frequentieregelaars en EMC problematiek »» Presentatie en gebruik van programmasoftware »» Inleiding in theorie van Flux Vector Control en eigenschappen »» Hands-on oefeningen op frequentieregelaars 48 leerkrachten verspreidt over 30 scholen hebben hieraan deelgenomen. Na afloop van de studiedag mocht elke school gratis een pakket met een frequentieregelaar, programmeerkabel en softwarepakket ter waarde van 400 euro in ontvangst nemen. Op deze manier kan de verworven kennis overgebracht worden naar de studenten van de individuele scholen.
46
Activiteitenverslag 2008
ANTTEC
Opleidingen voor docenten Jaarlijks wordt er overlegd met de directies van de technische scholen welke behoeften er zijn wat betreft technische opleidingen, en hoe we hierop vanuit ANTTEC kunnen inspelen. Indien er voldoende interesse is, wordt er een opleiding voor docenten georganiseerd, voor individuele opleidingsvragen kunnen ze aansluiten bij het ”open aanbod INOM-ANTTEC”
Aansluiting van docenten bij het open aanbod
Duur Dlnrs opleiding Totaal
Opleidingen en studiedagen op maat voor docenten uit onderwijs
Duur Dlnrs opleiding Totaal
CNC Draaien
32
1
EPLAN P8 basis
24
10
BA4/BA5 Veilig werken aan elektrische installaties
32
2
EPLAN P8 Advances
16
4
Frequentieregelaars
16
3
Porfibus DP met Siemens S7 PLC
24
2
totaal opleidingsuren
104
totaal opleidingsuren
totaal cursistenuren
192
totaal cursistenuren
40 304
totaal deelnemers
8
totaal deelnemers
14
totaal opleidingen
4
totaal opleidingen
2
47
Gebruik van de infrastructuur door het technische onderwijs Docenten uit het technisch onderwijs zullen het opgebouwde didactisch materiaal van ANTTEC kunnen gebruiken om lessen te geven aan hun studenten. Ze kunnen zelfs hun lessen in de lokalen van ANTTEC laten doorgaan. In de praktijk is het natuurlijk nog even wachten tot de didactische opstellingen opgebouwd zijn en de lokalen in gebruik worden genomen.
GIPS4VIPS Reeds enkele maanden wordt er druk overleg gepleegd met een aantal partners in verband met het inrichten van een wedstrijd om de “geïntegreerde proeven” van leerlingen extra in de belangstelling te brengen. Dit initiatief heeft het gepaste acroniem “GIPS4VIPS” meegekregen. De leerlingen uit de 6de leerjaren TSO en de 7de leerjaren BSO zullen immers wedijveren voor de “Beste” GIP. De leerlingen die aan deze uitdaging mogen en willen deelnemen verdienen alvast de titel van VIP. De metaalsector wil samen met het RTC-Antwerpen het belang van vakoverschrijdend werken in combinatie met een procesmatige benadering tijdens het volledige wordingsproces van een GIP, nog veel sterker benadrukken.
48
Een dergelijke wedstrijd zal, bijna als vanzelfsprekend, leiden tot een betere samenwerking tussen het nijverheidsonderwijs en het bedrijfsleven. De ruime aandacht die dit initiatief zal krijgen, zal in positieve zin afstralen op het imago van het TSO en het BSO. De rechtstreekse samenwerking tussen leerkrachten én scholen onderling zal eveneens zeer sterk gestimuleerd worden. De eerste editie van deze wedstrijd zal volgend schooljaar (2009-2010) georganiseerd worden. Deze wedstrijd wordt georganiseerd voor de leerlingen van: »» De 6de leerjaren TSO en »» De 7de jaren BSO, »» die een studierichting volgen die behoort tot een van de volgende studiegebieden: »» Auto; »» Koeling en Warmte; »» Mechanica – Elektriciteit. In de provincie Limburg bestaat een dergelijke wedstrijd reeds 11 jaar. Tijdens de “Dag van de Technologie” wordt de zogenaamde “Peter Heller prijs” uitgereikt aan de beste geïntegreerde proeven.
Interne organisatie Raad van Bestuur De Raad van Bestuur van het FTMA bestaat uit drie werkgevers- en drie werknemersafgevaardigden.
Situatie eind 2008: samenstelling Raad van Bestuur Werknemerszijde: »» dhr. Ivan Aerts (ABVV-Metaal) »» dhr. Frank Van den Bogaert (ACLVB) »» dhr. Eddy De Decker (ACV-Metaal) Werkgeverszijde: »» dhr. Mick Kerremans (Agoria) »» dhr. Jan Vrints (Atlas Copco Aripower Nv) »» dhr. Toon de Smet (Philips Innovative Applications Nv)
Algemene vergadering De algemene vergadering is een afspiegeling van het gewestelijk paritair comité 111. Deze dient jaarlijks samen te komen voor het einde van de maand juni.
Medewerkers De FTMA-medewerkers eind 2008: »» dhr. Kris Van Eeckhout »» mevr. Suzy Van der Voort »» mevr. Petra Bruininkx
Op 31 december 2008 is dhr. Ivan Aerts voorzitter; dhr. Jan Vrints ondervoorzitter.
49
Bijlage 1: historiek »» 1987-1990: De werking van het FTMA, gestart in 1987 voor de CAO-periode 1987-´88, werd ingevolge de CAO van 9 januari 1989 verder gezet voor de CAO-periode 1989 -´90. In 1989 en 1990 werd er 0,32% van de loonmassa geïnd voor opleiding en/of tewerkstelling op gewestelijk sectorieel vlak. »» 1991-1992: De CAO van 15 april 1991, bekrachtigd in het Nationaal Paritair Comité van 3 juni 1991, voorzag tegelijkertijd in een aanpassing en een verlenging van deze maatregel. Artikel 2 van de CAO van 15 april 1991 bepaalde inderdaad dat de bijdrage van 0,32% werd gebracht op 0,25% en verlengd tot 31 maart 1992. Deze overeenkomst werd daarna verlengd tot 31 december 1992. »» 1993-1994: In de CAO van 15 februari 1993 werd gestipuleerd in artikel 4, paragraaf 2: ‘de in 1992 in de provinciale en gewestelijke collectieve arbeidsovereenkomsten bepaalde en door de regionale opleidingsfondsen geïnde bijdragen, die het gedeelte van de 0,25% voor de risicogroepen overtreffen, worden verlengd in 1993 en 1994 (0,1% begeleidingsplan en 0,15% risicogroepen)’. »» 1995-1996: De nationale CAO van 19 juni 1995 stipuleerde in artikel 5.1. §1 opnieuw de verlenging van de 0,15%-bijdrage voor risicogroepen in 1995 (0,20% voor 1996). Artikel 5.1. §2 verlengde de provinciale collectieve arbeidsovereenkomsten van de bijdragen die door de regionale opleidingsfondsen worden geïnd. »» 1997-1998: De nationale CAO van 13 mei 1997 voor paritair comité 111/1&2 zorgt voor een 0,10%-bijdrage voor risicogroepen voor de CAO-periode 1997-´98. Van deze 0,10% zal nationaal 0,02% worden aangewend voor het
50
industrieel leerlingenwezen en 0,08% door de regionale opleidingsfondsen. Tevens worden met deze overeenkomst de specifieke regionale bijdragen voor de duurtijd van het akkoord verlengd. »» 1999-2000: De nationale CAO van 19 april 1999 voor paritair comité 111/1&2 zorgt voor een 0,10%-bijdrage voor risicogroepen met een identieke verdeling als in 1997-´98, voor de CAO-periode 1999-´00. De verlenging van de specifieke regionale bijdragen voor de duurtijd van het akkoord werden tevens voorzien. Tevens werd hierbij gestipuleerd dat het begrip risicogroepen bij aparte nationale CAO van 19 april 1999 zal vastgelegd worden. »» 2001-2002: De nationale CAO van 23 april 2001 voor paritair comité 111/1&2 zorgt voor een 0,10%-bijdrage voor risicogroepen met een identieke verdeling als in 1999-2000, voor de CAO-periode 2001-´02. De verlenging van de specifieke regionale bijdragen voor de duurtijd van het akkoord werden tevens voorzien. »» 2003-2004: Op 7 april 2003 werd binnen het paritair comité 111/1 & 2 Metaal-, machine en elektrische bouw een nationaal akkoord gesloten voor 2003-2004. Dit betekent een verlenging van de bestaande akkoorden voor wat betreft de provinciale overeenkomsten en de bijdrage voor risicogroepen. »» 2005-2006 Op 30 mei 2005 werd binnen het paritair comité 111/1&2 Metaal-, machine en elektrische bouw een nationaal akkoord gesloten voor 2005-2006. Dit betekent een verlenging van de bestaande akkoorden voor wat betreft de provinciale overeenkomsten en bijdrage voor risicogroepen. Maar vanaf 2005 zal er voor onbepaalde duur op provinciaal vlak een bijkomende inning van 0,1% van de bruto loonmassa van de arbeiders worden geïnd.
De foto’s werden genomen in volgende bedrijven, waarvoor dank: »» New Holland Tractor limited N.V., »» Continental Automotive Systems, »» Stork MEC N.V., »» Allard-Europe, »» Pauwels Trafo Belgium, »» Werkvormm vzw, »» Alcatell-Lucent Bell N.V.
T 03 280 47 43 F 03 280 47 52
[email protected] www.ftma.be
Vormgeving: www.dhondt-ravijts.be
F. Williotstraat 9 2600 Berchem