Activeringscentrum Power Enschede
Korte karakteristiek In diverse wijken in Enschede zijn activeringscentra opgezet waar mensen met grote afstand tot de arbeidsmarkt zelf activiteiten kunnen organiseren om zodoende te werken aan hun zelfvertrouwen en stappen te zetten richting arbeid en zinvolle dagbesteding. De centra worden door de doelgroep zelf gerund. Doelgroepen Het activeringscentrum richt zich in aanvang op de doelgroep die meer dan 10 jaar werkloos en daarbij nog de nodige problemen heeft (gezinsproblemen, verstandelijke beperking, verslaving etc ). In de loop van de tijd is de doelgroep uitgebreid tot iedereen met grote afstand tot de arbeidsmarkt en mensen die niet op eigen kracht hun dagstructurering kunnen vinden. Via de activiteiten richt het zich ook op de gewone wijkbewoners. Soort activiteiten Het soort activiteiten verschilt per wijk en sluit aan bij de behoeften in die wijk. Het kan een schildercursus betreffen, taalles, interviews houden in de wijk om te horen waar behoefte aan is, nieuwsbrief maken, administratie voeren etc.
Indicaties nodig Het betreft niet-geïndiceerde activiteiten, al zijn er ook mensen actief onder de noemer gesubsidieerde arbeid in het kader van de Wet Werk en Bijstand (WWB). Betrokken organisaties De activeringscentra zijn opgezet vanuit de gemeentelijke verantwoordelijkheid voor werk en bijstand. Het is dus een gemeentelijk initiatief. Binnen de powercentra wordt samengewerkt met andere organisaties die actief zijn in de wijk om bijv. activiteiten aan te bieden. Met de volksuniversiteit wordt samengewerkt in het organiseren en aanbieden van cursussen. Bekostiging De powercentra draaien op gemeentelijke subsidie voor het gebouw en de coördinator per centrum. Daarnaast werken er mensen onder de noemer van gesubsidieerde arbeid.
Beschrijving van het project Start Enkele jaren geleden zijn mensen van gemeente Enschede in Liverpool gaan kijken naar de activeringscentra aldaar, zogeheten knowledge mills. Dat heeft het idee gevoed om in de eigen gemeente iets dergelijks op te zetten voor mensen in de bijstand. Kerngedachte van de activeringscentra is: zet de Powercentra als hulpmiddel in om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt te activeren. De weg richting de arbeidsmarkt is voor sommigen erg lang. Power helpt mensen in ritme vinden, groei van zelfvertrouwen en waardering, waardoor deze mensen een stapje kunnen zetten in de richting van arbeid. In de Powercentra organiseert de doelgroep activiteiten voor de wijk, zodat wijkbewoners daar bijv. kunnen deelnemen aan een schildercursus. In het organiseren van dergelijke activiteiten en het runnen van het powercentrum, doet de doelgroep vaardigheden op die hen in het verdere leven vooruit kunnen helpen. Vanuit de gemeente is er de wens dat de powercentra toeleiden tot regulier werk. Voor velen is de afstand tot regulier werk echter zo groot dat gesubsidieerde arbeid vaak het hoogst haalbare is. Activering is daarom veel meer het doel; wijkbewoners te ontwikkelen door middel van wijkbewoners. De methode die daarbij gevolgd wordt is mensen weer grip te laten krijgen op hun situatie. Een groep vrijwilligers, mensen uit de wijk, houdt samen het Powercentrum draaiende. Mensen met verschillende achtergronden en culturen zorgen er samen voor dat de activiteiten voor de buurtbewoners goed verlopen. Zelfverantwoordelijkheid en zelfsturing zijn daarom belangrijke kernwaarden, net als samenwerking en teambuilding.
Voor het eerste powercentrum is voornamelijk in het bestand van de langdurig werklozen (meer dan 10 jaar werkloos) gerekruteerd. Deze eerste groep mensen zijn opgeleid tot interviewer in de wijk. Zij zijn vervolgens in de eigen wijk WWB-ers gaan interviewen wat er nodig is in de wijk en wat er nodig is om henzelf te activeren. Zo is een breder bestand geworven van mensen die in de powercentra actief zijn. Sinds januari 2009 is het eerste powercentrum in zuid actief. Inmiddels zijn er 5 powercentra, verdeeld over de wijken. De powercentra kunnen in eigen gebouwen zitten, waar iedereen kan binnenlopen of deelnemen aan een activiteit. Soms is het powercentrum ondergebracht in een wijkcentrum, maar ook daar hebben ze dan hun eigen ruimten zodat de open inloop geboden kan worden. Power gelooft in de eigen kracht van mensen, steunt mensen in het ontdekken van hun kwaliteiten en het opbouwen van hun zelfvertrouwen, ontwikkelt het zelfvertrouwen en laat mensen leren vanuit een actieve situatie. Dat gaat niet vanzelf. De medewerkers van Power hebben ondersteuning nodig in het ontwikkelen en activeren van wijkbewoners. Hiervoor heeft Power contact gezocht met de volksuniversiteit om cursussen te ontwikkelen zodat de medewerkers hun vaardigheden op het gebied van teambuilding, gesprekstechnieken, feedbackgeven konden uitbreiden. Organisatie Elk powercentrum draait op de inzet van mensen zelf, die daarin worden ondersteund door een professionele kracht en gesubsidieerde arbeid. Enschede kent zogeheten klimopbanen, dat is gesubsidieerde arbeid voor maximaal één jaar (met mogelijkheid van een jaar uitloop). Het is de bedoeling dat deze mensen doorstromen naar reguliere arbeid. Deze klimoppers werken 10-=20 uur per week in een powercentrum en bieden ondersteunde dienstverlening. De professionele kracht leidt het powercentrum, legt verbindingen in de wijk, en haalt nieuwe mensen binnen. Minstens zo belangrijk is de taak in het ondersteunen van de doelgroep, die als vrijwilligers worden benaderd. Daarbij brengt de professional structuur aan in de groepen en groepsbijeenkomsten, verdeelt taken die niemand wil doen (schoonmaken bijvoorbeeld). Tevens voert deze persoon individuele gesprekken met mensen om hen te laten ontdekken waar hun talenten liggen, wat ze kunnen , wat ze willen leren en maakt duo’s zodat mensen ook van elkaar kunnen leren. Activiteiten Aangezien in elk powercentrum andere mensen actief zijn en er wordt aangehaakt bij de noden en wensen in de wijk, heeft elk centrum een eigen range aan activiteiten. Op de website staat bijv. het volgende in activiteiten in Zuid:
In en vanuit Power Zuid organiseren we activiteiten voor alle wijkbewoners van Stroinkslanden, Wesselerbrink en Helmerhoek. Wij zijn nu al bezig met de volgende activiteiten:
Praatgroep om Nederlandse taal te leren Wandelen in de wijk en omgeving Taalles Nederlands Schilderen/tekenen Kookworkshop Schaken en dammen Handwerkgroep: – ‘tassen, kussens en sjaals maken’, ‘ophypen kleding” Muziek Kennis maken met de computer en met internet Rondleidingen organiseren o.a. in het stadshuis
Hebt u zelf talenten/ ideeën, die u graag samen met de activeerders zou willen ontwikkelen? Bel dan meteen Power. Een nieuwe groep activeerders zal ook projecten gaan ontwikkelen of wijkbewoners gaan helpen met het ontwikkelen van activiteiten die zij wensen.
De betrokken mensen verzorgen dus ook zelf de webteksten, de promotie van activiteiten en dergelijke. Elk centrum heeft een diversiteit aan activiteiten in het eigen centrum, maar er vinden ook activiteiten elders plaats. Zo kan er ook worden aangehaakt bij de klussendienst van de welzijnsorganisatie, als mensen daar meer feeling mee hebben. In gesprekken met de begeleider komt aan bod wat iemand zou willen leren en wordt daar, samen met de persoon in kwestie, actie op ondernomen. Aanvankelijk werd ook de administratie van het centrum door de mensen zelf gedaan. Dat leverde onvoldoende informatie op voor de doorstroming naar vormen van (betaalde) arbeid en bleven de resultaten grotendeels uit beeld. Inmiddels wordt de administratie meer door professionals gedaan, zodat de verantwoording van de bestede middelen naar de gemeente beter in kaart is gebracht. Op dat punt is er wel een spanning in de doelstellingen. De gemeente ziet de powercentra als een opstap naar – uiteindelijk – betaalde arbeid. De professionals werken daaraan, maar signaleren tegelijkertijd dat dat doel voor veel mensen ver weg ligt of te hoog gegrepen is. Uiteraard zijn er de successen. Zoals een moeilijk plaatsbare autistische jongen met een boekhoudkundige achtergrond die nu administrateur is geworden bij een zorgboerderij voor autisten. Of de exverslaafde vrouw die nu een opleiding volgt om andere verslaafden te helpen. Zij heeft haar leven weer op de rit en de uithuisgeplaatste kinderen zijn weer bij haar terug. Het is een moeilijke
groep, vaak met een diversiteit aan problemen. Het voordeel van de powercentra is dat naar het geheel gekeken wordt en samen met de persoon in kwestie gewerkt wordt aan verbetering in de persoonlijke situatie. Voor iedereen is verbetering mogelijk, op z’n minst in groei van het zelfvertrouwen, opbouwen van sociale contacten e.d. Er worden dus stappen gezet, maar niet voor iedereen is het einddoel van betaalde arbeid in zicht.
Leerervaringen De Powercentra zijn opgezet om langdurig werklozen weer perspectief op arbeid te geven. Het concept werkt voor velen. Binnen de groep langdurig werklozen zijn er veel mensen met een psychische of verstandelijke beperking, met taalachterstand, (ex-)verslaafden en anderen voor wie het leven een ongelukkige samenloop van omstandigheden heeft geboden. In die zin is er sprake van menging van doelgroepen. André Kraayevanger van de gemeente zegt daarover: De mix van individuele taakstellingen en groepsgerichte activiteiten werkt voor deze mensen. Er is weliswaar ondersteuning maar mensen moeten zelf de kansen grijpen.
Professionals nodig
De activering vanuit de professionals is in de loop van de tijd wel iets veranderd en zwaarder geworden. Aanvankelijk was het beeld dat mensen elkaar konden activeren en geen ondersteuning nodig hadden van de professionals. Als de groep een mix heeft waarin ook
mensen met een hoger niveau participeren, dan is dat haalbaar. Dat is niet in elke groep het geval. Mensen die lange tijd werkloos zijn geweest, zijn niet van de ene op de andere dag in staat om zichzelf en anderen te organiseren. Professionals moeten daarom vaak de structuur aanbrengen maar ook de volgende stap aankaarten. En als mensen een stap kunnen maken die hen dichter bij werk of werkgerelateerde activiteiten brengt, blijft het veelal nodig dat de begeleiders hen blijven ondersteunen. Het is een doelgroep waarbij terugval op kan treden.
Zelforganiserend vermogen
Het grote succes van de activeringscentra is toch wel dat mensen met een soortgelijke problematiek elkaar ondersteunen. De methode om met een eerste groep langdurig werklozen de wijk in te trekken om anderen te motiveren mee te doen, spreekt aan. Immers, het is een doelgroep die vaak al veel hulpverleners over de vloer heeft (gehad) en zelf niet veel geloof of vertrouwen meer heeft in het eigen kunnen. Als zij dan anderen zien die vanuit een soortgelijke situatie in staat zijn om activiteiten te ondernemen, stimuleert dat en roept dat minder drempels op dan een professional.
Linda Sanders, 7 maart 2013
