Actieprogramma ‘Afstemming Low Tech - High Tech West-Brabant’
iNDEX Technocentrum
Breda, september 2005
Inhoudsopgave Voorwoord................................................................................................................. 4 1. Inleiding................................................................................................................. 5
2.
3.
4.
1.1
Nederland.........................................................................................................5
1.2
Provincie Noord-Brabant................................................................................6
1.3
Regio West- Brabant.......................................................................................8
Actieprogramma ‘Afstemming Low Tech – High Tech West-Brabant’ .... 11 2.1
Missie .............................................................................................................11
2.2
Doelstellingen................................................................................................11 2.2.1 Hoofddoelstelling.................................................................................11 2.2.2 Subdoelstellingen ................................................................................11
2.3
Doelgroepen ..................................................................................................12
2.4
Te bereiken resultaten ..................................................................................12
2.5
Kenmerken.....................................................................................................13 2.5.1 Afstemming .........................................................................................13 2.5.2 Samenhang .........................................................................................14 2.5.3 Activiteiten...........................................................................................14
2.6
Ketenbenadering...........................................................................................14 2.6.1 Schoolloopbaanoriëntatie....................................................................15 2.6.2 Schoolloopbaanontwikkeling ...............................................................15 2.6.3 Werkenden/Arbeidsmarkt....................................................................15 2.6.4 Monitoring en evaluatie .......................................................................15 2.6.5 Imago techniek algemeen ...................................................................15
Projecten....................................................................................................... 16 3.1
Projecten in ketenbenadering......................................................................16
3.2
Korte projectbeschrijvingen ........................................................................17
Organisatie ................................................................................................... 21 4.1
Betrokken partijen.........................................................................................21
4.2
Deelname .......................................................................................................22
4.3
Organogram...................................................................................................22
4.4
Organisatiestructuur.....................................................................................22 4.4.1 Comité van aanbeveling......................................................................23 4.4.2 Stuurgroep en netwerk afstemming Low Tech – High Tech ...............23 4.4.3 Programmabureau ..............................................................................24 4.4.4 Communicatietafel ..............................................................................25
© iNDEX Technocentrum, september 2005 2/28
4.4.5
5.
Monitoring en evaluatie .......................................................................25
Communicatie .............................................................................................. 26 5.1
Communicatietafel ........................................................................................26
5.2
Communicatiemiddelen................................................................................26
5.3
‘Technowijzer’ ...............................................................................................26
5.4
Conferentie en kennismarkt.........................................................................26
6.
Planning........................................................................................................ 27
7.
Begroting & Financiering ............................................................................ 28
© iNDEX Technocentrum, september 2005 3/28
Voorwoord Het actieprogramma ‘Afstemming Low Tech - High Tech West-Brabant’ is een bundeling van activiteiten van een groot aantal actoren in de regio West-Brabant. Kern van het programma is het realiseren van samenhang tussen de verschillende activiteiten en het afstemmen ervan in de tijd (voorkomen van overlap). In de West-Brabantse regio zijn al langer zeer veel partijen actief op het gebied van het ‘promoten van techniek en het technische beroepsonderwijs’. Dat onderstreept de in de regio gevoelde noodzaak aan voldoende en voldoende goed opgeleide technici. Ook geeft dit aan dat men bereid is ‘de handen uit de mouwen te steken’ en mensen en middelen weet te mobiliseren. Al met al werden en worden er ten behoeve van de gehele onderwijskolom (BO tot en met HBO) activiteiten georganiseerd en projecten ontwikkeld die moeten bijdragen aan het verbeteren van de instroom, doorstroom en uitstroom in het technische beroepsonderwijs. Tot nu toe zijn deze echter onvoldoende op elkaar afgestemd en weinig samenhangend. Dat de regio dit zelf ook onderkend is gebleken uit het resultaat van de cyclus om te komen tot het Masterplan Technisch Beroepsonderwijs – editie 2005. De opdracht die aan iNDEX Technocentrum is verstrekt door de regio luidt: “Concentreer de inzet van iNDEX tijd en middelen op de vergroting van de instroom van zowel leerlingen als werknemers in het technische beroepsonderwijs. Stem daarvoor activiteiten ten behoeve van techniekpromotie in de regio beter op elkaar af en betrek daarbij ook relevante overheden”. Samen met het Centrum Onderwijsontwikkeling van Avans Hogeschool heeft iNDEX met onderliggend actieprogramma invulling gegeven aan die opdracht. Dit actieprogramma borgt de continuïteit van de activiteiten van de verschillende actoren. Het draagt structureel bij aan de verbetering van het technologische klimaat in West-Brabant, door afstemming en ontwikkeling van techniekpromotie-activiteiten en samenhangende implementatie van techniek op alle onderwijsniveau’s. Dit met als doel “het verbeteren van de attitude van jongeren (primair onderwijs t/m hoger beroepsonderwijs), (technische) werknemers en onderwijzend personeel ten opzichte van techniek en het beïnvloeden van het keuzegedrag van jongeren bij de keuze voor de sector techniek”. In dit programma wordt samenwerking en afstemming gerealiseerd tussen alle partijen die belanghebbend/betrokken zijn bij de ontwikkeling van de technische sector in de regio WestBrabant. Bij dit programma zijn onderwijs, bedrijfsleven en overheden betrokken.
© iNDEX Technocentrum, september 2005 4/28
1. Inleiding 1.1
Nederland
Het rapport ‘Pieken in de Delta’1constateert dat het groeivermogen van de Nederlandse economie hapert. Als belangrijke oorzaak wordt de wereldwijde conjuncturele malaise aangegeven. Er komen ook steeds meer structurele tekortkomingen van de Nederlandse economie aan het licht. In het rapport wordt opgemerkt: “Uit recente internationale ranglijsten blijkt dat de Nederlandse economie slechter scoort in vergelijking met die in concurrerende landen. Herstel van het groeivermogen van de Nederlandse economie en verbetering van onze concurrentiepositie zijn daarom belangrijke doelstellingen van het kabinet. Met 'Pieken in de Delta’ wil het kabinet een bijdrage leveren aan het bereiken van die doelstellingen". Nederland werkt, net als de andere Europese landen, aan het bereiken van de Lissabon doelstellingen om te komen tot een dynamische en concurrerende kenniseconomie. Met het innovatiebeleid wil Nederland een uitdagend en aantrekkelijk innovatieklimaat bevorderen. In de innovatiebrief van het Ministerie van EZ2 komen de woorden kenniswerkers, kennisoverdracht, kennisintensieve bedrijvigheid en kennisontwikkeling en -benutting veelvuldig voor. Dat onze toekomst is gelegen in de kenniseconomie wordt nog eens benadrukt in het ‘∆-plan β techniek’3. Kennis die wordt belichaamd door werknemers die door hun opleiding en hun functioneren bijdragen aan de continue innovatie van producten en bedrijfsprocessen, wordt daarmee steeds belangrijker. Maar er wordt geconstateerd dat er structurele tekorten aan kenniswerkers te verwachten zijn. Er dreigen vooral tekorten te ontstaan aan bèta’s en technici. Om deze dreiging af te wenden is een integrale aanpak nodig. Integraliteit wordt bereikt: A) door samenhangende maatregelen te nemen op het onderwijsterrein, de arbeidsmarkt en de migratie; B) in de wijze waarop onderwijsinstellingen en overheid gezamenlijk hun verantwoordelijkheid hebben en nemen voor de maatregelen. Belangrijk richtsnoer daarbij is de in Europees verband onderschreven doelstelling om de uitstroom uit hogere bèta en techniekopleidingen in de Europese Unie met gemiddeld 15% te laten stijgen. Voor 2007 wordt gemikt op 15% meer instroom in deze opleidingen, waaronder meer vrouwen. Door overheid, onderwijs en bedrijfsleven is aan het in 2004 opgerichte Platform Bèta Techniek de opdracht gegeven om deze doelstelling te realiseren. In juni 2005 heeft iNDEX Technocentrum een convenant4 gesloten met het Platform. Partnerschap is een logische stap om de kwaliteit en effectiviteit van de Bèta Techniek aanpak zowel landelijk als in de regio’s te vergroten. De kracht van de samenwerking is dat wordt aangesloten bij de feitelijke samenwerkingsactiviteiten van onderwijsinstellingen en bedrijven zelf. De bèta/techniek thematiek wordt zo onderdeel van de regionale economische en innovatieagenda. 1
Pieken in de Delta, Gebiedsgerichte Economische Perspectieven, Ministerie van Economische Zaken, (juli 2004) 2 In actie voor Innovatie, Ministerie van Economische Zaken, 2003 3 ∆-plan β techniek: actieplan voor de aanpak van tekorten aan bèta’s en technici, Ministerie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (december 2003) 4 Samenwerking Technocentra – Platform Bèta Techniek, Samen aan de slag voor meer instroom in de techniek en betere aansluiting technisch beroepsonderwijs – bedrijfsleven, mei 2005 © iNDEX Technocentrum, september 2005 5/28
iNDEX Technocentrum zal regionaal invulling geven aan de uitvoering van de door het Platform Bèta Techniek ontwikkelde programmalijnen. Ten behoeve van onderliggend actieprogramma wordt op het moment van schrijven bekeken of dit voor het VMBO ambitieprogramma kan worden ingevuld. Verder of er een koppeling kan worden gemaakt met het Sprintprogramma ten behoeve van het HBO. 1.2
Provincie Noord-Brabant
Ook de economische ontwikkeling van Noord-Brabant hangt sterk af van het innovatievermogen van de Brabantse industrie en andere takken van het bedrijfsleven. De toekomstige concurrentiekracht van de regio staat of valt met het vermogen om voldoende toegevoegde waarde te creëren met bedrijvigheid. In het ‘Actieprogramma Innovatie Noord-Brabant: Connecting, Creating and Enabling Winners’5 staat hierover geschreven: "Brabant wil haar economische positie en internationale concurrentiekracht versterken. Dat is bittere noodzaak als we onze voorsprong niet willen verliezen. De oplossing? Innovatie, mits in samenspel. Uiteraard zijn de Brabantse bedrijven de belangrijkste bron van innovatie. Maar de overheid kan in stimulerende en faciliterende zin voor een extra impuls zorgen”. Het programma gaat vergezeld van de volgende missie: "Noord-Brabant wil haar positie als Europese topregio op het gebied van innovatie verder versterken door voorop te blijven lopen in het genereren van kennis, sterker te worden in het benutten van deze kennis in nieuwe producten en diensten en dit te vertalen in meer omzet en werkgelegenheid". Wanneer dit niet gebeurt, verdwijnt de werkgelegenheid naar het buitenland. Eén van de belangrijkste voorwaarden voor innovatievermogen is voldoende gekwalificeerd personeel. Een tweede belangrijke voorwaarde is dat het bedrijfsleven zichzelf zo organiseert dat leren en innoveren dagelijkse bedrijfsprocessen zijn. Binnen het innovatiebeleid van de provincie Noord-Brabant6 is het verhogen van de arbeidskwalificatiegraad van de Brabantse beroepsbevolking in het algemeen een belangrijk aspect. De provincie wil daar dan ook een krachtige impuls aan geven7. Het accent wordt daarbij gelegd op het nastreven van voldoende en voldoende gekwalificeerd technisch personeel. Om deze verhoging van de arbeidskwalificatiegraad van de Brabantse beroepsbevolking te realiseren zal de provincie zich enerzijds richten op het vergroten van het rendement van het beroepsonderwijs. Anderzijds wil de provincie stimuleren dat er in opleiding en ontwikkeling van zittend personeel wordt geïnvesteerd. Om hieraan te werken zal een sterk samenspel van alle betrokken partijen tot stand moeten komen dat zich concentreert op de hele keten van basisonderwijs tot de werkpraktijk toe.
5
Actieprogramma Innovatie Noord-Brabant, Innovatieve topregio Brabant: Creating, connecting and enabling winners, Provincie Noord-Brabant, december 2004, en de uitgave van juni 2005 6 “Brainport Brabant, Startnotitie versterking innovatieve topregio Brabant”, GS (oktober 2003) 7 Naar een beter opgeleide Brabantse beroepsbevolking, naar voldoende en goed gekwalificeerd personeel, Provincie Noord-Brabant, december 2004 © iNDEX Technocentrum, september 2005 6/28
Er moet in dit kader per regio een samenhangende, meerjarige, programmatische (keten) aanpak van de problematiek met betrekking tot technisch gekwalificeerd personeel tot stand komen, waarbij alle verantwoordelijke actoren betrokken zijn. “Door het vergroten van de samenwerking tussen onderwijs, bedrijfsleven en gemeentelijke overheid kan de aansluiting van onderwijs en arbeidsmarkt worden verbeterd in termen van instroom, doorstroom en uitstroom, in met name technische beroepen”. “Daarbij is het van belang dat alle bestaande initiatieven in de afstemming worden betrokken, zodat witte vlekken kunnen worden opgespoord en overlap kan worden vermeden.” “Tevens kan een begin worden gemaakt met het monitoren van de effecten van de programma's zodat bepaald kan worden welk beleid het meest effectief is.” Het Actieplan ‘Kennis = Meedoen’ (K=M)8 is de uitwerking van een onderdeel van ‘Connecting, Creating and Enabling Winners’. Het betreft het flankerende beleid op het terrein van onderwijs-arbeidsmarkt. ‘K=M’ intensiveert en verbreedt de al in gang gezette uitvoering van eerder vastgesteld provinciaal arbeidsmarktbeleid zoals geformuleerd in de notitie 'Naar een beter opgeleide Brabantse beroepsbevolking'. Het Actieplan kent vier peilers waarbinnen projecten tot ontwikkeling en uitvoering worden gebracht, die een bijdrage leveren aan het bereiken van de Lissabon doelstellingen (o.a. 15% meer hoger technisch gekwalificeerden). Er wordt vooral ingezet op een regionale en samenhangende aanpak die zich richt op de gehele onderwijsketen, van basisonderwijs tot en met de werkvloer. De doelen zijn: - techniek wordt een structureel onderdeel van het basisonderwijs; - er komen doorlopende leerlijnen in het VMBO en tussen het VMBO en het MBO; - de kwaliteit en aantrekkelijkheid van het beroepsonderwijs verbetert; - de aantrekkelijkheid van het werk in de techniek wordt vergroot, waardoor meer werknemers voor de sector behouden blijven; - de samenwerking tussen beroepsonderwijs, bedrijfsleven en overheid wordt sterker (regionale arrangementen). In drie regio's hebben samenwerkende partijen inmiddels met steun van de Provincie meerjarenprogramma’s ontwikkeld: in Eindhoven (Technific), Midden-Brabant (Platform Promotie Techniek) en Uden-Veghel-Schijndel (Techniek is Troef). Daarnaast is de Provincie betrokken bij twee projecten in Den Bosch en Breda (VTB) om techniek te implementeren in het basisonderwijs. De Provincie vindt het haar taak de overhead van dergelijke regionale samenwerkingsvormen (coördinatie, communicatie, projectontwikkelkosten en monitoring) te financieren. Op initiatief van de Provincie vindt er vanaf 2004 overleg plaats tussen de verschillende interregionale samenwerkingsverbanden. Ook dit initiatief neemt hier vanaf de start aan deel. Belangrijke winst die is geboekt, is dat er kennis met elkaar is gemaakt en kennis is opgedaan van de activiteiten in de verschillende regio’s. De eerste stap naar concrete samenwerking is genomen door Technific en iNDEX, op het gebied van monitoren van in- en uitstroom in het technische beroepsonderwijs in de regio.
8
Kennis = Meedoen, Actieplan, Provincie Noord-Brabant, april 2005
© iNDEX Technocentrum, september 2005 7/28
iNDEX Technocentrum heeft in samenwerking met het Centrum Onderwijsontwikkeling van Avans Hogeschool het actieprogramma 'Afstemming Low Tech - High Tech West-Brabant' opgesteld. Daarmee is invulling gegeven aan de door de regio aan iNDEX verstrekte opdracht als resultaat van het Masterplan Technisch Beroepsonderwijs - editie 20059. 1.3
Regio West- Brabant
De regio West-Brabant kent vergelijkbare problematieken waar het de beschikbaarheid van voldoende en voldoende gekwalificeerd technisch personeel betreft. Er bestaat nu al een tekort aan technisch geschoold personeel en naar verwachting zal dat tekort alleen maar groter worden. Enerzijds doordat een groot aantal technische vaklieden binnenkort met pensioen gaat. Anderzijds doordat de belangstelling bij jongeren voor technische beroepen afneemt. Bovendien vermindert het aantal jongeren door de ontgroening van de Nederlandse bevolking. Het bedrijfsleven heeft moeite met het invullen van technische vacatures. Het technische beroepsonderwijs ervaart dat de belangstelling voor techniek weer wat toeneemt, maar dat het uitstroomniveau nog niet past op de vraag vanuit het bedrijfsleven. Daarbij baart de kwalitatieve mismatch de meeste zorgen. Alleen door intensieve regionale samenwerking tussen het bedrijfsleven, het technische beroepsonderwijs en overheden kan dit tij gekeerd worden. Met de realisatie van het Masterplan Technisch Beroepsonderwijs – editie 2005 is iNDEX in vijf stappen10 gekomen tot het actieprogramma ‘Aanpakken!’, waarvan dit programma de concrete uitwerking is. Het Masterplan heeft ons gebracht tot een duidelijke slotconclusie: de door iNDEX geraadpleegde stakeholders willen dat er vooral geïnvesteerd wordt in het vergroten van de instroom in het regionale technische beroepsonderwijs. Zij zien afstemming van regionale techniekpromotie en het vergroten van regionale ‘life long learning’-faciliteiten, als de meest geschikte methodes om dat te bereiken. Tijdens onze ronde door de regio zijn we daarnaast gestuit op twee opmerkelijke constateringen:
9
Masterplan Technisch Beroepsonderwijs – editie 2005: Aanpakken! Actieprogramma Midden- en West-Brabant, iNDEX Technocentrum, april 2005 10
Stap 1: Aan de hand van beschikbare publicaties heeft iNDEX een overzicht van relevante trends gemaakt. Stap 2: Op basis van dit overzicht hebben we interviews gehouden met 23 personen en een internet-enquête gestuurd naar 75 regionale stakeholders. (De enquêteresultaten en de uitgewerkte interviews zijn te downloaden op www.index-tc.nl. Een gedrukt exemplaar van de interviews kunt u aanvragen via
[email protected].) Stap 3 De resultaten van Stap 1 en Stap 2 hebben we gebruikt als input voor een bijeenkomst met stakeholders uit het bedrijfsleven en de regionale overheid en één bijeenkomst met stakeholders uit het technische beroepsonderwijs. Stap 4 De uitkomsten van de bijeenkomsten van Stap 3 zijn gebruikt bij het opstellen van de slot-enquête. Deze is verstuurd aan ca. 200 regionale stakeholders. Stap 5 Op basis van de uitkomst van de slot-enquête is de nieuwe opdracht geformuleerd en zijn we begonnen met het voorbereiden en in gang zetten van daaruit voortvloeiende acties. De uitslag van de enquête vindt u op www.index-tc.nl.
© iNDEX Technocentrum, september 2005 8/28
1. Er is geen gezámenlijk probleem! Op de eerste plaats zijn we tot de conclusie gekomen dat er tot nu toe steeds vanuit is gegaan dat het technische beroepsonderwijs en het bedrijfsleven een gezamenlijk probleem hebben als de kwantitatieve en kwalitatieve aansluiting tussen hen niet optimaal is. Onze gesprekspartners hebben ons er echter op gewezen dat het wellicht effectiever is te erkennen dat het technische beroepsonderwijs en het bedrijfsleven elk hun eigen problemen hebben. Het technische beroepsonderwijs heeft een probleem door een beperkte instroom en doorstroom, terwijl het bedrijfsleven kampt met een tekort aan technisch gekwalificeerd personeel op korte termijn. Hoewel de beperkte instroom en doorstroom in de toekomst voor een probleem zal zorgen bij het bedrijfsleven, heeft het bedrijfsleven reeds nu een probleem. Vervolgens concluderen we dat deze partijen elkaar wel degelijk nodig hebben om hun eigen problemen aan te kunnen pakken. 2. Elkaar versterken is wél noodzakelijk! Een tweede constatering is dat ook de regionale overheden een fors probleem krijgen als de relatie tussen het technische beroepsonderwijs en het bedrijfsleven in de regio niet verbetert. Toenemende werkloosheid onder steeds lager geschoolde jongeren zal bijvoorbeeld op straat en in de financiële huishouding van gemeenten te merken zijn. En wat te denken van afnemende welvaart door verdringing van autochtone werknemers door beter geschoolde buitenlandse collega’s of door het weglekken van werk naar lagelonenlanden? De regionale overheden, als sturende kracht achter het ontwikkelen en uitvoeren van algemeen beleid, ontbreken echter in de discussie over de gevolgen van verminderende aansluiting tussen het technische beroepsonderwijs en het regionale bedrijfsleven. In december 2004 heeft iNDEX samen met het Centrum Onderwijsontwikkeling van Avans Hogeschool het initiatief genomen voor de aftrap van de invulling van door de regio verstrekte opdracht. Een groot aantal partijen (zie bladzijde 21) in de regio West-Brabant heeft enthousiast gereageerd op de uitnodiging om in samenwerking onderliggend actieprogramma te ontwikkelen. Het actieprogramma draagt structureel bij aan de verbetering van het technologische klimaat in West-Brabant, door afstemming en ontwikkeling van techniekpromotie-activiteiten en samenhangende implementatie van techniek op alle onderwijsniveau’s. In dit programma wordt samenwerking en afstemming gerealiseerd tussen alle partijen die belanghebbend/betrokken zijn bij de ontwikkeling van de technische sector in de regio WestBrabant. Bij dit programma zijn onderwijs, bedrijfsleven en overheden betrokken. Het actieprogramma is gericht op de realisatie van de volgende doelstellingen: Het verhogen van de in- en uitstroom van het technisch (beroeps-)onderwijs; Het verbeteren van de attitude van jongeren (PO t/m HBO), (technische) werknemers en onderwijzend personeel ten opzichte van techniek; Het realiseren van aantrekkelijke/innovatieve onderwijstrajecten binnen technische onderwijsinstellingen (doorlopende leerlijnen, PGO, leerwerktrajecten, ed.); Het verbeteren van de aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt (kwantiteit & kwaliteit); Het vergroten en versterken van de samenwerking tussen regionale stakeholders (onderwijs, ondernemers, overheid).
© iNDEX Technocentrum, september 2005 9/28
…en wordt gekenmerkt door: lange termijn (meerjaren) visie; afstemming en samenhang (waaronder inventarisatie van huidige activiteiten); ketenaanpak (van basisonderwijs t/m hoger onderwijs); gezamenlijke en eenduidige communicatie; monitoring van resultaten van projecten en waar mogelijk van de effecten van de inspanningen.
© iNDEX Technocentrum, september 2005 10/28
2.
Actieprogramma ‘Afstemming Low Tech – High Tech West-Brabant’
2.1
Missie
Het (toekomstige) tekort aan voldoende en voldoende gekwalificeerd technisch personeel is het uitgangspunt voor de verschillende deelnemers om zich te committeren aan de afspraken en activiteiten opgenomen in dit meerjarenprogramma. De ketenbenadering (van basisonderwijs tot en met HBO) is hierbij een belangrijke voorwaarde. De missie luidt: “‘Afstemming Low Tech - High Tech West-Brabant’ draagt structureel bij aan de verbetering van het technologische klimaat in de regio, door afstemming van techniekpromotieactiviteiten op alle onderwijsniveau’s en onderling samenhangend”. 2.2
Doelstellingen
2.2.1
Hoofddoelstelling
Afstemming van techniekpromotie-activiteiten heeft tot voornaamste doel: “Het verbeteren van de attitude van jongeren (primair onderwijs t/m hoger beroepsonderwijs), (technische) werknemers en onderwijzend personeel ten opzichte van techniek en het beïnvloeden van het keuzegedrag van jongeren bij de keuze voor de sector techniek”. Er wordt aangesloten bij de kwantitatieve doelstelling van het Platform Bèta Techniek: structureel 15% meer leerlingen en studenten in bètatechnisch onderwijs (en een betere benutting van bestaand talent in bedrijven en onderzoeksinstellingen) in 2007. 2.2.2 -
Subdoelstellingen
Het verbeteren van de in-, door- en uitstroom van technische beroepsopleidingen middels verantwoorde voorlichting/promotie; Het realiseren van aantrekkelijke/innovatieve onderwijstrajecten binnen technische onderwijsinstellingen (doorlopende leerlijnen, PGO, leerwerktrajecten, e.d.); Het verbeteren van de aansluiting onderwijs - arbeidsmarkt (kwantiteit & kwaliteit); Het vergroten en versterken van de samenwerking tussen regionale stakeholders (onderwijs, ondernemers, overheid).
Binnen deze doelstellingen wordt onderscheid gemaakt in vier werkgebieden met aparte subdoelstellingen: Werkgebied Funderend onderwijs Schakelend onderwijs Beroepsonderwijs Werkveld
Subdoelstelling - Juiste beeldvorming techniek en beïnvloeden keuzegedrag - Meer instroom in technisch vervolgonderwijs - Juiste beeldvorming - Meer uitstroom van technisch gekwalificeerden - Beter gekwalificeerd personeel - Meer technisch gekwalificeerden werkzaam - Vasthouden technisch personeel
© iNDEX Technocentrum, september 2005 11/28
2.3
Doelgroepen
Verbetering van het regionale technologische klimaat (voldoende en voldoende gekwalificeerd technisch personeel) gaat gepaard met een algemene verbetering van het economische klimaat. Hierdoor worden volgende partijen allen belanghebbend: 2.4
Het bedrijfsleven: continuïteit en groei; Onderwijsorganisaties: aantrekkelijk en praktijkgericht onderwijs, afstemming onderwijs – arbeidsmarkt, meer en meer gemotiveerde leerlingen en docenten; Overheid: creëren van een economische stabiele situatie met potentieel; Scholieren/studenten: aantrekkelijk, modern onderwijs met goed toekomstperspectief; Technische medewerkers: bredere inzetbaarheid, gekwalificeerd en gemotiveerd, betere/stabielere arbeidspositie; Ouders: breder inzicht in mogelijkheden voor toekomst in techniek van hun kinderen. Te bereiken resultaten
In de voorbereiding op het programma worden er in 2005 de volgende acties ondernomen om in 2006 goed van start te kunnen gaan: -
Inventarisatie bestaande initiatieven in de regio; Bundeling van activiteiten en organisaties in onderliggend actieprogramma; Kick-off bijeenkomst waar samenwerkende partijen met elkaar kennismaken; Opzet organisatiestructuur; Ondertekening intentieverklaring door deelnemende partijen; Start met het ontwikkelen van de huisstijl en het communicatieplan.
Jaar 1 (2006) en jaar 2 (2007): -
-
Afstemming (qua tijd/data) regionale activiteiten; Toepassing gezamenlijke communicatiemiddelen en huisstijl; Aanvang monitoring activiteiten; Ontwikkeling vier nieuwe projecten gericht op ‘warme overdracht’ van basisonderwijs naar het VMBO/VO, van het VMBO/VO naar het MBO, van het MBO naar het HBO en van het HBO naar het werkveld (de arbeidsmarkt). Er zal worden gestart met de ontwikkeling van een nieuw project op het gebied van werkenden; Jaarlijkse conferentie (open regiobijeenkomst).
Projectactiviteiten: Activiteit Kwartaal 3.1.1 Regio conferentie BO 3.2.1 VTBII 3.2.2 Netwerk Aandacht voor Techniek in het BO 3.2.3 Te@ch 3.2.4 Bizworld
Q1
2006 Q2 Q3
Q4
Q1
2007 Q2 Q3
Q4
© iNDEX Technocentrum, september 2005 12/28
BO VMBO/VO 3.3.1 Techniekfestival WBr. 3.3.2 Beroepsambassadeurs 3.3.3 Promotie Beroepsonderwijs BoZ 3.3.4 First Lego League 3.3.5 De Brug VMBO/VO 3.4.1 Kijk op Bedrijf en Beroep 3.4.2 Kennismaking met Techniek 3.4.4 Testbaan 3.4.5 Learning Company 3.4.6 Week van de Procestechniek VMBO/MBO 3.5.1 Innovatieve Techniek MBO 3.6.1 Regionaal Opleidings- en Adviescentrum (ROAC) 3.6.2 Student Company MBO HBO 3.7.1 Versterking Beroepskolom Technische Opleidingen HBO 3.8.1 College Company Werkenden Nog te ontwikkelen Monitoring 3.10.1 Kwantitatieve regioanalyse
2.5
Kenmerken
2.5.1
Afstemming
Binnen dit programma worden ‘fysieke’ en ‘mentale’ afstemming nagestreefd. Met fysieke afstemming wordt het afstemmen van activiteiten op kalenderniveau bedoeld, zodat de verschillende activiteiten verdeeld over het jaar plaatsvinden en deze elkaar niet overlappen. Op deze wijze wordt de impact van de techniekpromotie-activiteiten versterkt. Mentale afstemming verwijst naar eensgezindheid over de visie, vorm en inhoud van techniekpromotie. Het bundelen van krachten en gedachten.
© iNDEX Technocentrum, september 2005 13/28
2.5.2
Samenhang
Het programma streeft naast afstemming, ook naar samenhang tussen alle techniek initiatieven in de regio West-Brabant. Hiertoe wordt een gezamenlijk communicatieplan, inclusief een huisstijl, ontwikkeld. Het is daarnaast belangrijk dat de activiteiten op de hele onderwijsketen gericht zijn, van het basisonderwijs tot en met het hoger beroepsonderwijs. De doelgroep, jongeren, worden op deze manier op continue en consistente wijze bereikt. Het actieprogramma is samengesteld uit bestaande/lopende activiteiten van de verschillende deelnemers. In het eerste jaar van het programma is de samenhang van de activiteiten nog niet zoals die moet zijn. Het streven is om in 2007 een optimaal pakket van activiteiten te hebben gerealiseerd. Ze worden dan in hun samenhang gepresenteerd. 2.5.3
Activiteiten
Het afstemmingsprogramma wil vooral ‘horizontaal’ (techniek/branche breed) en ‘verticaal’ (over de hele onderwijskolom) programmeren. Hiertoe zullen, waar nodig, nieuwe initiatieven en projecten worden ontwikkeld. In de begroting wordt er per jaar een ‘reserve’ opgenomen voor het ontwikkelen van nieuwe projecten. De gemaakte inventarisatie (zie pagina 16) van bestaande techniek (promotie) activiteiten geeft een duidelijk beeld van de dekking van de huidige activiteiten. Het streven is om, op consistente wijze, de gehele onderwijskolom te dekken. Bij de start van het actieprogramma ligt het accent van de activiteiten vooral op de schoolloopbaanoriëntatie. In het jaar 2007 zal de nadruk meer komen te liggen op de schoolloopbaanontwikkeling. Tevens wordt ernaar gestreefd activiteiten ten behoeve van het werkveld onderdeel te laten uitmaken van het totale programma. 2.6
Ketenbenadering
De ketenbenadering bestaat uit drie hoofdlijnen: schoolloopbaanoriëntatie (imago), schoolloopbaanontwikkeling (afstemming onderwijs – arbeidsmarkt) en meerjarige monitoring (kwantitatief en kwalitatief). Basisonderwijs VMBO, HAVO/VWO
-
MBO HBO Werkveld/Arbeidsmarkt
-
Positiever beeld techniek Positiever zelfbeeld Techniek in de samenleving Meer keuze voor en inzicht in technisch vervolgonderwijs Vergroten van de rol van techniek in het onderwijsproces Nieuwe competenties (opleidingsconfiguraties) Nieuwe didactiek (innovatief onderwijs) Vergroten aanpassing onderwijs – arbeidsmarkt Moderne techniek in moderne organisaties (innovaties) Behoud van mensen in technische sector
© iNDEX Technocentrum, september 2005 14/28
2.6.1
Schoolloopbaanoriëntatie
Techniek is overal om ons heen, maar wordt door de meeste mensen niet als zodanig herkend. Omdat onbekend (per definitie) onbemind maakt, is het belangrijk dat techniek zichtbaar wordt gemaakt. De basis voor oriëntatie op de samenleving en beroepskeuze ligt al in het primair onderwijs. Het is daarom van groot belang techniekpromotie-activiteiten te richten op leerlingen, ouders en leerkrachten in het basisonderwijs. 2.6.2
Schoolloopbaanontwikkeling
Om een verantwoorde keuze te maken over een schoolloopbaan en toekomstige beroepskeuze, is goede/eerlijke voorlichting noodzakelijk. Eerlijke voorlichting geeft een duidelijk beeld van alle kanten (positieve en minder positieve) van een opleiding en van de mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Aantrekkelijke opleidingstrajecten waarbij de aansluiting op de arbeidsmarkt centraal staat, zijn essentieel voor het bevorderen van de instroom en het behoud van leerlingen in het (technisch) beroepsonderwijs. Zo wordt ook de doorstroom van het VMBO naar het MBO gestimuleerd en het uitstroomniveau verhoogd. 2.6.3
Werkenden/Arbeidsmarkt
Op het moment van schrijven zijn de projectactiviteiten nog onvoldoende concreet geformuleerd. Ten behoeve van het ontwikkelen van een of meerdere projecten wordt in de begroting een reservering opgenomen. 2.6.4
Monitoring en evaluatie
Om de effecten van individuele projecten en het afstemmingsprogramma te kunnen meten en ontwikkelingen te kunnen volgen zullen diverse monitoring- en evaluatie-activiteiten worden ontplooid. Onder andere een kwantitatieve regioanalyse technisch beroepsonderwijs en arbeidsmarkt. Er wordt in dit kader afstemming gezocht met Technific. 2.6.5
Imago techniek algemeen
Ten behoeve van het actieprogramma wordt er gewerkt aan het ontwikkelen van een herkenbare huisstijl en communicatie. Deze zal voor wat betreft de activiteiten veelal gericht zijn op de doelgroep jongeren. Voor de deelnemers en sponsors van het programma zal jaarlijks een conferentie worden georganiseerd waar de resultaten van de activiteiten worden gepresenteerd en actuele thema’s worden besproken.
© iNDEX Technocentrum, september 2005 15/28
3.
Projecten
3.1
Projecten in ketenbenadering
In onderstaand overzicht wordt in de keten (BO – VMBO/VO – MBO – HBO – Werkveld) weergegeven welke projectactiviteiten op stapel staan. BO Schoolloopbaan oriëntatie
Schoolloopbaan ontwikkeling
VMBO/VO
MBO
HBO
Werkveld
VTB2 Netwerk aandacht voor techniek in het BO Te@ch Bizworld Techniekfestival Breda Beroepsambassadeurs Promotie Beroepsonderwijs BoZ en Roosendaal First Lego League De Brug Kijk op bedrijf en beroep Kennismaking Techniek Testbaan Learning Company Week v/d Procestechniek Innovatieve Techniek ROAC Student Company Versterking Beroepskolom Technische Opleidingen College Company
Werkveld Longitudinale monitoring Imago Techniek algemeen
Nader te bepalen Kwantitatieve regioanalyse technisch beroepsonderwijs en arbeidsmarkt Monitoring effecten individuele projecten Regionale huisstijl/communicatie Kick off bijeenkomst Jaarlijkse conferentie/presentatie resultaten
© iNDEX Technocentrum, september 2005 16/28
3.2
Korte projectbeschrijvingen
In de onderstaande tabel wordt per project een korte toelichting gegeven. Voor een meer uitgebreide beschrijving wordt verwezen naar de bijalge met projectbeschrijvingen.
© iNDEX Technocentrum, september 2005 17/28
Project 3.1.1 Kick off bijeenkomst BO 3.2.1 VTB2 3.2.2 Netwerk Aandacht voor Techniek in het BO - Excursie Nemo - Snuffelbijeenkomsten 3.2.3 Te@ch
3.2.4 Bizworld
BO VMBO/VO 3.3.1 Techniekfestival WestBrabant 3.3.2 Beroepsambassadeurs
3.3.3 Promotie Beroepsonderwijs Bergen op Zoom en Roosendaal 3.3.4 First Lego League
Korte omschrijving De organisatie van een bijeenkomst om de officiële start van het programma luister bij te zetten en een eerste publicitaire slag te slaan. Het landelijke programma Verbreding Techniek in het Basisonderwijs (VTB) wordt regionaal ingevuld door het CO in samenwerking met EDUX. Conform de eis vanuit het VTB-programma richt het CO een Regionaal Steunpunt in van waaruit de projectactiviteiten met en in het basisonderwijs worden gecoördineerd. Jaarlijks worden afgevaardigden van de 45 basisscholen, die lid zijn van het netwerk ‘Aandacht voor Techniek in WestBrabant’ uitgenodigd om aan de excursie naar Nemo deel te nemen. Deze “ontdekkingsreis tussen fantasie en werkelijkheid” wordt aangeboden aan directies, techniekcoördinatoren en leerkrachten. Met ‘snuffelbijeenkomsten techniek’ worden collega’s in het basisonderwijs enthousiast gemaakt voor techniek. Het Netwerk begeleidt de deelnemende scholen bij het implementeren van techniek in het basisonderwijs. Te@ch is een project van iNDEX Technocentrum en wordt georganiseerd i.s.m. het Netwerk Aandacht voor Techniek in West-Brabant en het Centrum Onderwijsontwikkeling van Avans Hogeschool. Te@ch is een actieve bijeenkomst waarin advies en informatie gegeven wordt aan basisschoolleerkrachten en -directies over inbedding van techniek in hun onderwijsprogramma. Een project van Stichting Jong Ondernemen i.s.m. onder andere VNO-NCW en ABN AMRO waarin basisschoolleerlingen leren hoe ze een (technische) onderneming moeten runnen. Bedoeld om het (technisch) ondernemersschap te stimuleren. iNDEX Technocentrum organiseert jaarlijks het Techniek Festival Breda. Regionale technische bedrijven stellen hun deuren open voor (voor)laatstejaars van het basisonderwijs en eerste- en tweedejaars van het VMBO. De bedrijfsbezoeken vinden onder begeleiding van de ouders plaats, zodat ook zij voorgelicht worden over technische beroepen en bedrijven. Doel is om de instroom in het technische beroepsonderwijs te bevorderen. Leerlingen in het basisonderwijs (groep 7 en 8) en leerlingen van het eerste en tweede leerjaar van het VMBO worden voorbereid op de keuze voor vervolgonderwijs door middel van kennismaken met verschillende bedrijven. Daarnaast wordt gewerkt aan het verruimen van de beeldvorming van docenten in het basisonderwijs ten aanzien van de keuze van het type vervolgonderwijs. Beroepsambassadeurs uit bedrijfsleven beïnvloeden de beeldvorming over en interesse voor beroep en het beroepsonderwijs positief door bij scholen op bezoek te gaan en op een aansprekende manier over beroepen te vertellen. Het organiseren van een tweetal promotionele en voorlichtingsactiviteiten voor basisschoolleerlingen. Het organiseren van bedrijfsstages voor het voortgezet onderwijs in het kader van de praktische beroepsoriëntatie. Een wereldwijde robotwedstrijd voor jongeren tussen de 9 en 15 jaar. Teamwork en creativiteit staan centraal bij het
© iNDEX Technocentrum, september 2005 18/28
3.3.5 De Brug VMBO VO 3.4.1 Kijk op Bedrijf en Beroep 3.4.2 Kennismaking met Techniek 3.4.4 Testbaan
3.4.5 Learning Company 3.4.6 Week van de Procestechniek
VMBO/VO MBO 3.5.1 Innovatieve Techniek
MBO 3.6.1 Regionaal Opleidings- en Adviescentrum (ROAC)
ontwerpen en programmeren van de robot, net als bij onderzoek naar een maatschappelijk relevant onderwerp dat de teams uitvoeren. Samenwerking op techniekgebied tussen Dongemondcollege (VMBO-HAVO-Atheneum) Locatie Raamsdonksveer en basisschool De Radonkel te Raamsdonksveer gericht op houdingsbeïnvloeding. Leerlingen uit 5 HAVO en 6 VWO (met profiel Natuur en Techniek of Natuur en Gezondheid, bezoeken een bedrijf en lopen mee met een stagiair of afstudeerder van een van de technische opleidingen van Avans Hogeschool. Zij krijgen zo inzicht in het werk dat een HBO-er doet en zij maken kennis met een technisch bedrijf. Leerlingen uit 3 HAVO en 3 VWO staan nog voor hun profielkeuze. Als zij in dit stadium interesse in techniek ontwikkelen, overwegen zij in elk geval de keuze van Natuur en Techniek of Natuur en Gezondheid als profiel. Deze profielen maken het mogelijk om techniek te gaan studeren. Een project van de Kamer van Koophandel West-Brabant. Testbaan bestaat uit snuffelstages voor scholieren uit het (V)MBO, HAVO en VWO. Testbaan heeft als doelstelling om een verbetering van de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt te bewerkstelligen door middelbare scholieren in een korte oriëntatiestage (snuffelsstage) kennis te laten maken met het West-Brabantse bedrijfsleven. Bedrijven (branches) kunnen zich profileren bij toekomstige arbeidskrachten. Leerlingen kunnen zich beter oriënteren op een vervolgopleiding en/of toekomstige werkkring. Een project van de Stichting Jong Ondernemen i.s.m. onder andere VNO-NCW en ABN AMRO, waarin VMBOleerlingen leren hoe ze een (technische) onderneming moeten runnen. Bedoeld om het (technisch) ondernemersschap te stimuleren. VMBO-leerlingen maken d.m.v., door de deelnemers van PZW (Procestechniek Zeeland West-Brabant: bedrijven en onderwijsinstellingen) ontwikkelde, doe-activiteiten intensief kennis met een aantal eenheidsbewerkingen uit de procesindustrie. Hierdoor ontstaat een reëel beeld van de procesindustrie en zal ook een juiste attitude t.o.v. van deze bedrijfstak ontstaan; het loopbaankeuzeproces zal gunstig worden beïnvloed. Een samenwerkingsproject van het Prisma College (Voortgezet Onderwijs) en het Baronie College (MBO). Een nieuwe, unieke technische opleiding met doorlopende leerlijn. De volledige opleiding duurt 7 jaar, instroom in het eerste jaar van het VMBO (direct praktijkcomponent aanwezig) en uitstroom op MBO niveau 4. De opleiding werkt (inhoudelijk) nauw samen met het bedrijfsleven. Initiatief van het Baronie College in samenwerking met een aantal samenwerkingsverbanden (zoals SSPB en ROI) om in de regio meer structurele en duurzame samenwerking tussen het bedrijfsleven en het beroepsonderwijs (VMBOMBO) te realiseren. Betreft een op moderne leest geschoeide brancheschool. Bedrijfsleven krijgt meer verantwoordelijkheid voor de initiële opleiding van leerlingen en het onderwijs krijgt meer verantwoordelijkheid voor de employability en innovatieve kracht van het bedrijfsleven. Integratie van scholing en opleiding met advies en innovatie(leer)systemen (specifiek ten gunste van het MKB).
© iNDEX Technocentrum, september 2005 19/28
3.6.2 Student Company
MBO HBO 3.7.1 Versterking Beroepskolom Technische opleidingen HBO 3.8.1 College Company
Werkenden Monitoring en evaluatie 3.10.1 Kwantitatieve regioanalyse
Een project van Stichting Jong Ondernemen i.s.m. onder andere VNO-NCW en ABN AMRO waarin MBO-leerlingen leren hoe ze een (technische) onderneming moeten runnen. Bedoeld om het (technisch) ondernemersschap te stimuleren. Een samenwerkingsproject van het Baronie College, het ROC Midden-Brabant en ABM, AIM, ATM en ATGM (technische academies van Avans Hogeschool), gericht op het optimaliseren van de doorstroom van het technisch MBO naar het HBO. Een project van Stichting Jong Ondernemen i.s.m. onder andere VNO-NCW en ABN AMRO waarin MBO-leerlingen leren hoe ze een (technische) onderneming moeten runnen. Bedoeld om het (technisch) ondernemersschap te stimuleren. Nog te ontwikkelen in de loop van het programma. iNDEX Technocentrum brengt leerlingenaantallen en uitstroomgegevens gediplomeerden per opleidingsniveau (VMBO tot en met HBO) en afdeling/sector jaarlijks in kaart voor de regio Midden- en West-Brabant. Er wordt een vergelijking gemaakt met de ontwikkelingen op landelijk niveau. Vanaf 2005 worden deze gegevens vergeleken met de werkgelegenheidsontwikkeling in de verschillende sectoren.
© iNDEX Technocentrum, september 2005 20/28
4.
Organisatie
Er is een groot aantal partijen betrokken bij het actieprogramma. Daarmee wordt feitelijk invulling gegeven aan de vraag die naar aanleiding van de Masterplan cyclus is gesteld aan iNDEX Technocentrum: “Concentreer de inzet van iNDEX tijd en middelen op de vergroting van de instroom van zowel leerlingen als werknemers in het technisch beroepsonderwijs. Stem daarvoor activiteiten ten behoeve van techniekpromotie in de regio beter op elkaar af en betrek daarbij ook relevante overheden”. 4.1
Betrokken partijen
Onderstaande partijen uit onderwijs (de gehele keten), bedrijfsleven en overheid zijn betrokken bij het actieprogramma ‘Afstemming Low Tech - High Tech West-Brabant’. Onderwijs: Centrum Onderwijsontwikkeling, Avans Hogeschool; Pedagogisch Onderwijs, Avans Hogeschool; Netwerk Aandacht voor Techniek West-Brabant; Verbreding Techniek Basisonderwijs (VTB2, programma van het Platform Bèta Techniek); Regionaal Platform Onderwijs Arbeidsmarkt: Lowys Porquin Stichting Stichting Mark & Aa; Netwerk middelgrote besturen Primair Onderwijs: Stichting Katholiek Onderwijs Drimmelen Stichting Primair Christelijk Onderwijs West-Brabant; Netwerk kleine besturen, West-Brabant; ROC West-Brabant (Radius College, Markiezaat College); Avans Hogeschool (Technische Academies). Bedrijfsleven: BZW; Kamer van Koophandel West-Brabant; Bosch Security Systems; Maxdata; Deelnemende bedrijven per project (zie bijlage met projectbeschrijvingen). Overheid: gemeente Breda; gemeente Roosendaal; gemeente Bergen op Zoom. Intermediair: iNDEX Technocentrum; Edux Onderwijsadviseurs; Stichting Jong Ondernemen; Stichting Beroepenpromotie West-Brabant; Stichting Procestechniek Zeeland en West-Brabant (PZW); Stichting Techniek Promotie.
© iNDEX Technocentrum, september 2005 21/28
4.2
Deelname
Het afstemmingsprogramma kent een open aanmelding. Iedere organisatie die zich aan wil sluiten kan dit doen. Minimale voorwaarden zijn het beschikbaar stellen van de eigen projectinformatie en bereidheid tot afstemming van eigen activiteiten in de tijd. Verder moet er op het gebied van communicatie en meten van resultaten eenduidigheid zijn. 4.3
Organogram
De organisatiestructuur die wordt opgezet ten behoeve van het actieprogramma ‘Afstemming Low Tech - High Tech West-Brabant’ staat in onderstaand figuur.
Comité van aanbeveling Stuurgroep Communicatietafel
Programmabureau
Werkgroep Monitoring
Projectleiders
4.4
Organisatiestructuur
Het actieprogramma bundelt initiatieven van een groot aantal actoren in de West-Brabantse regio op het gebied van techniekpromotie, beïnvloeding van keuzegedrag van jongeren, vernieuwend technisch beroepsonderwijs, samenwerking tussen de verschillende onderwijsniveau’s en het stimuleren van ondernemerschap. Met de bundeling van de activiteiten van de individuele partijen wordt ‘fysieke en mentale’ afstemming nagestreefd. Om dit organisatorisch in goede banen te leiden is een organisatiestructuur gekozen waarin het programmabureau de spil vormt in het opzetten van de samenwerking. Voor het enthousiasmeren van partijen, het openen van deuren en het werven van additionele fondsen is een comité van aanbeveling in het leven geroepen waarin prominenten uit bedrijfsleven, onderwijs en overheid zijn vertegenwoordigd. Zij zullen optreden als ambassadeur voor het actieprogramma.
© iNDEX Technocentrum, september 2005 22/28
Bij de start van het programma zal een (kleine) stuurgroep worden samengesteld met daarin een vertegenwoordiging uit alle geledingen van de onderwijskolom, gemeenten en bedrijfsleven. De stuurgroep krijgt als belangrijke taak mee: het realiseren van afstemming tussen projectactiviteiten van deelnemers in het actieprogramma (fysieke afstemming) en het bevorderen van verticale (over de gehele onderwijskolom) en horizontale (techniek/branche breed) afstemming. De stuurgroep zal daarbij ondersteund worden door het programmabureau. Ten behoeve van de afstemming in de regio is het belangrijk dat de verschillende partijen elkaar beter leren kennen en kennis nemen van elkaars activiteiten. Het programmabureau neemt het initiatief voor het opzetten van een netwerk waar de deelnemende organisaties elkaar kunnen ontmoeten en kennis kunnen nemen van elkaars activiteiten. Daartoe wordt er jaarlijks een kennismarkt georganiseerd. Het programmabureau is ‘de spin in het web’ (netwerk) en draagt zorg voor het programmamanagement, voortgangsrapportage, financiële administratie, opzetten netwerk van deelnemers en het inrichten van het secretariaat. Het wordt daarbij ondersteund door twee werkgroepen: de communicatietafel en de werkgroep monitoring. 4.4.1
Comité van aanbeveling
In het comité van aanbeveling nemen zitting: - Rob Burgerhoudt Directeur Maxdata - Rob Franken Lid College van Bestuur ROC West-Brabant - Harry Koopman Voorzitter College van Bestuur Avans Hogeschool - Frans Pross Bosch Security Systems - Jan Schipper Voorzitter Kamer van Koophandel West-Brabant - Hans van Agt Burgemeester Etten-Leur Taken/verantwoordelijkheden: - Regionale partijen enthousiasmeren voor deelname aan het actieprogramma; - Benaderen en enthousiasmeren potentiële deelnemers stuurgroep; - Ambassadeur voor het actieprogramma. Omvang taken: - Tweejaarlijkse bijeenkomsten; - Tijdsinvestering (2 x 4 uur) 8 uur per persoon per jaar. 4.4.2
Stuurgroep en netwerk actieprogramma ‘Afstemming Low Tech – High Tech’
Stuurgroep: In de stuurgroep nemen zitting vertegenwoordigers uit de verschillende geledingen van het onderwijs, een vertegenwoordiger van de overheid en een van het bedrijfsleven. Taken/verantwoordelijkheden: - Algemeen overleg en controle over (voortgang) programma; - Realiseren afstemming projectactiviteiten van deelnemers in het actieprogramma (fysieke afstemming); - Bevorderen verticale (over de gehele onderwijskolom) en horizontale (techniek/branche breed) afstemming; © iNDEX Technocentrum, september 2005 23/28
- Bepalen ‘toetredingsvoorwaarden’ nieuwe deelnemers. Omvang taken: - Twee keer per jaar een bijeenkomst; - Tijdsinvestering 8 uur (2 x 4 uur) per persoon per jaar. Netwerk ‘Afstemming Low Tech – High Tech West-Brabant’: In het Netwerk zijn alle deelnemers, belanghebbenden en sponsors vertegenwoordigd:
-
Netwerk aandacht voor techniek in het BO; VTB2/ Basisonderwijs; Algemeen Voortgezet Onderwijs; Centrum Onderwijsontwikkeling, Avans Hogeschool; Prisma College (VMBO); Radius College (MBO); Markiezaat College (VMBO – MBO); Avans Hogeschool; Stichting PZW; Stichting Jong Ondernemen; Stichting Beroepenpromotie West-Brabant; Stichting Techniek Promotie; BZW; MKB; SSPB; ROI; Vakopleiding Metaal; Provincie Brabant; Gemeente Roosendaal; Gemeente Breda; Gemeente Bergen op Zoom; iNDEX Technocentrum.
4.4.3
Programmabureau
Het programmabureau houdt kantoor bij iNDEX Technocentrum. De programmamanagers zijn: - Ambria Sebregts iNDEX Technocentrum - Mieke van den Berg iNDEX Technocentrum - Jan Wolsing Centrum Onderwijsontwikkeling, Avans Hogeschool Taken/verantwoordelijkheden: - Programma-management; - Ontwikkeling nieuwe projecten volgens programmavisie (horizontaal/verticaal); - Secretariaat en financiële administratie; - Bewaken projectvoortgang binnen het actieprogramma; - Rapportage voortgang aan de stuurgroep;
© iNDEX Technocentrum, september 2005 24/28
- Onderhouden van contacten met (en eventueel aansturen van) projectleiders van de verschillende projecten. Omvang taken: - 0,2 fte op jaarbasis (gemiddeld 1 dag per week). 4.4.4
Communicatietafel
De deelnemers voor de communicatietafel zijn communicatiedeskundigen van de deelnemende organisaties. Op 11 oktober 2005 wordt de communicatietafel West-Brabant gestart met het ROC West-Brabant (Radius College) en de samenwerkingsverbanden in de bouw (SSPB), installatiebranche (ROI) en metaal (SVM). Taken: - Communicatieplan opstellen; - Gezamenlijke huisstijl ontwikkelen/bewaken; - Algehele communicatie rondom programma verzorgen; - ‘Technowijzer’ (jaaroverzicht promotie-activiteiten) ontwikkelen; - Jaarlijkse conferentie organiseren. Omvang taken: - Minimaal één keer per kwartaal overleg, afhankelijk van lopende zaken; - Tijdsinvestering minimaal 16 uur (4 x 4 uur) per persoon per jaar, maximaal 40 uur. 4.4.5
Monitoring en evaluatie
De werkgroep Monitoring wordt door het programmabureau opgezet. Programmamanagers gaan met de projectleiders de verschillende projecten evalueren. Dit gebeurt zowel op basis van de resultaten van het project zelf (zijn de beoogde doelen bereikt) als voor de bijdrage aan de doelstelling van het programma als geheel. De werkgroep draagt bovendien zorg voor de jaarlijkse update van de kwantitatieve regioanalyse technisch beroepsonderwijs en arbeidsmarkt. Er wordt in het kader van Monitoring afgestemd met de ontwikkelingen bij Technific in Eindhoven en het Platform Bèta Techniek. Omvang taken: - Eén keer per kwartaal overleg; - Evalueren individuele projectresultaten; - Kwantitatieve regioanalyse technisch beroepsonderwijs en arbeidsmarkt. Bij de monitoring wordt gebruik gemaakt van de opgebouwde kennis bij iNDEX Technocentrum over de kwantitatieve regioanalyse. Verder beschikt iNDEX over de resultaten van de monitoring keuzegedrag zoals die wordt uitgevoerd door het PPT Tilburg. In de periode juni 2005 – april 2006 werkt een stagiaire van de TU Eindhoven in opdracht van iNDEX Technocentrum aan haar afstudeeronderzoek. Zij zal in deze periode onderzoek doen naar de effecten van techniekpromotie-activiteiten op het keuzegedrag van de doelgroep (jongeren in groep 7 en 8 van het basisonderwijs en leerlingen in de eerste twee jaren van het voortgezet onderwijs).
© iNDEX Technocentrum, september 2005 25/28
5.
Communicatie
Communicatie over de afzonderlijke projectactiviteiten en over de samenwerkende partijen in het actieprogramma is erg belangrijk. Daarom wordt er ten behoeve van het ontwikkelen van effectieve communicatiemiddelen een zogenaamde communicatietafel ingesteld11. Belangrijke doelstelling van de te ontwikkelen communicatiestrategie is een eenduidige communicatie over techniek naar de doelgroep jongeren. Subdoelstelling is de deelnemers en de sponsors in het programma te informeren over de verschillende activiteiten. De communicatietafel gaat in oktober 2005 van start met het ontwikkelen van het communicatieplan en de bijbehorende communicatiemiddelen. iNDEX Technocentrum zal er voor zorgdragen dat de communicatie rondom het actieprogramma voor een ieder herkenbaar is. Het Technocentrum doet dit tot het moment waarop de ‘eigen communicatiemiddelen’ voor het actieprogramma ontwikkeld zijn. iNDEX zal onder andere op haar website een aparte omgeving creëren voor het programma. Geïnteresseerden kunnen daar informatie vinden over de projecten en activiteiten van de verschillende deelnemers. Verder zal iNDEX haar logo, briefpapier etc. beschikbaar stellen voor de communicatie zodat herkenbaarheid in de opstartfase gewaarborgd wordt. 5.1
Communicatietafel
Communicatiedeskundigen afkomstig van de betrokken partijen vormen de communicatietafel. Zij zijn verantwoordelijk voor het opstellen van een gezamenlijk communicatieplan, het ontwikkelen van een huisstijl en herkenbare profilering in/naar alle media. 5.2
Communicatiemiddelen
De communicatietafel zal beslissen over de inzet van communicatiemiddelen (website, nieuwsbrief, regionale/lokale pers, e.d.) en de ontwikkeling van de huisstijl. 5.3
‘Technowijzer’
De communicatietafel zal zorg dragen voor het ontwikkelen en verspreiden van een ‘Technowijzer’; een kalender waarin een jaaroverzicht van alle regionale techniekpromotieactiviteiten is opgenomen. Deze technowijzer dient als ondersteuningsmiddel voor fysieke afstemming van activiteiten en is tevens te gebruiken als algemeen promotiemiddel. Opgemerkt wordt dat de ambitie is om een dergelijke Technowijzer voor geheel Brabant te ontwikkelen in samenwerking met het PPT, Technific en Techniek is Troef. 5.4
Conferentie en kennismarkt
Het streven is om nog in 2005 een kick-off bijeenkomst te organiseren namens en met de deelnemende partijen. Vanaf 2006 zal de communicatietafel jaarlijks een conferentie en kennismarkt organiseren voor alle deelnemende partijen en andere geïnteresseerden. Onderwerpen van deze bijeenkomst zijn o.a. behaalde resultaten en nieuwe plannen. Uiteraard dient deze bijeenkomst ook een netwerk- en wervingsfunctie. 11
iNDEX Technocentrum heeft in Midden-Brabant het initiatief genomen voor de oprichting van de Communicatietafel Midden-Brabant. Daar zijn goede ervaringen opgedaan met het ontwikkelingen van o.a een gezamenlijk beeldmerk en het opstellen van een communicatieplan voor het PPT Tilburg. © iNDEX Technocentrum, september 2005 26/28
6.
Planning
In het voortraject om te komen tot het actieprogramma hebben iNDEX Technocentrum en het CO van Avans Hogeschool voorwerk gedaan om te komen tot onderliggend document. Daar is feitelijk in december 2004 mee gestart met een eerste bijeenkomst om de verschillende regionale partijen te interesseren. Beoogde startdatum van het actieprogramma is oktober 2005. In onderstaand schema staan de meer ‘procesmatige’ activisten benoemd voor de duur van het programma. Activiteit K1
2005 K2 K3
K4
K1
2006 K2 K3
K4
K1
2007 K2 K3
K4
Inventarisatie bestaande initiatieven Ontwikkeling programma Benaderen deelnemers Comité van aanbeveling Intentieverklaringen Opzet en invulling organisatiestructuur Ontwikkeling huisstijl en communicatieplan Ontwikkeling monitoring activiteiten Kick-off bijeenkomst Programma-management Afstemming (‘fysiek’) Toepassing communicatie en huisstijl Uitvoering monitoring activiteiten Jaarlijkse conferentie
© iNDEX Technocentrum, september 2005 27/28
7.
Begroting & Financiering
Voor een gedetailleerde begroting wordt verwezen naar de projectenbijlage bij het Actieprogramma. Onderstaand staat een samenvatting van de begroting en de financiering.
© iNDEX Technocentrum, september 2005 28/28