Re po rtag e tek s t m o n i q u e lu b b er s | f oto g r a f i e pegg y ja nssen | i llus tr ati e s ja n pe ter b o ele m a
‘We wilden duurzaam en levensloopbestendig bouwen’
High-tech huis in natu Maurice (49) en Ingrid Beijk (47) wonen samen met hun kinderen Iris (17) en Guido (11) in een heel bijzondere woning. Ze namen een risico toen ze in 2000 een flinke lap grond kochten aan de Vikkerhoekweg in Hengelo. Het bestemmingsplan stond geen woningbouw toe, maar na een jarenlange strijd met de gemeente mocht de schop in 2008 eindelijk in de grond. Het unieke huis, een project dat zowel van de bewoners als van de aannemer een flexibele instelling vereiste, is duurzaam, levensloopbestendig en inmiddels meer dan energieneutraal.
Maurice, Ingrid en Guido Beijk en hond Sneppe. Dochter Iris staat niet op de foto.
42 Verbouwblad | 2012/2013
A
ch, zo’n risico was het ook weer niet”, relativeert Maurice. “We hebben de grond voor 15 gulden per vierkante meter gekocht, wat natuurlijk een schijntje is vergeleken met de kosten van bouwgrond. En als het echt niet was gelukt om er ons huis op te bouwen, hadden we er een kinderparadijs van gemaakt.” De aanleiding voor dat idee was het overlijden van dochter Jessa. Al snel na haar geboorte in maart 1999 werd een zeldzame stofwisselingsziekte geconstateerd die haar in december van datzelfde jaar fataal werd. Maurice en Ingrid wilden ter nagedachtenis aan Jessa een bijzondere plek creëren. En dát is het huis - met de natuurlijke zwemvijver ervoor en een heus amfitheatertje met kampvuurplek ernaast - zeker geworden. Tegelijkertijd fungeerde het meerjarenproject als bezigheidstherapie, zoals Maurice het omschrijft. “Het was fijn om onze aandacht op iets anders te kunnen richten.”
Geen ‘meters maken’ Maurice, zelf interieurarchitect, ontwierp het bijzondere huis zelf en liet de tekeningen uitwerken door een architect. Behalve over de vormgeving hadden Ingrid en hij duidelijke ideeën over de voorzieningen in en om het huis. “We wilden duurzaam en levensloopbestendig bouwen en het huis moest energiezuinig, maar liever nog energieneutraal zijn”, vertelt Maurice. “Voor we offertes gingen aanvragen bij aannemersbedrijven, heb ik me grondig verdiept in alle mogelijkheden. Aan de ene kant wisten we dus al behoorlijk goed wat we wilden, aan de andere kant hebben we nadrukkelijk aangegeven dat we de vrijheid wilden houden om tijdens het bouwproces veranderingen aan te brengen. Bovendien hadden we besloten te bouwen met eigen geld, wat inhield dat er af en toe een pauze in de bouw zou zijn. We zochten dus een avontuurlijk ingestelde aannemer die bereid was flexibel te werken en met ons mee te denken. Bij Bas ter Avest van aannemersbedrijf Mulder hadden we het beste gevoel en dat is ook terecht gebleken.” “Vanaf het begin was duidelijk dat dit geen huis zou worden van ‘meters maken’”, grinnikt aannemer Bas ter Avest. “De meeste mensen willen hun huis zo snel mogelijk klaar hebben, maar voor Maurice en Ingrid was ‘mooi en goed’ veel belangrijker dan ‘snel’. Er is tijdens de bouw regelmatig afgeweken van het originele plan. De offerte die we hebben uitgebracht was dus een richtlijn.” “Als je als opdrachtgever aangeeft dat je tussendoor de
urlijk jasje
Duurzaam bouwen Bij duurzaam bouwen wordt rekening gehouden met het milieu. Dat betekent onder andere dat met milieuvriendelijke materialen wordt gewerkt en dat er zo weinig mogelijk afval wordt geproduceerd. Het eindproduct is zo energiezuinig mogelijk of zelfs energieneutraal door een goede isolatie en gebruik van bijvoorbeeld zonnepanelen.
Verbouwblad | 2012/2013 43
‘We hebben de grond voor 15 gulden per vierkante meter gekocht’
boel wilt kunnen omgooien en flexibiliteit van de aannemer verwacht, spreekt het voor zich dat daar extra kosten aan verbonden zijn”, vervolgt Maurice. “Bas is steeds heel open en duidelijk geweest over de nacalculaties voor werkuren en materiaal als gevolg van onze veranderde keuzes. Die openheid en dat vertrouwen over en weer zijn de basis geweest voor een uitstekende samenwerking.”
Tanken in de tuin
Levensloopbestendig bouwen Levensloopbestendig betekent zo bouwen dat mensen er gedurende verschillende fasen van hun leven in kunnen (blijven) wonen. Ook met eventueel (toekomstig) rolstoelgebruik is rekening gehouden. Een levensloopbestendige woning heeft dus bijvoorbeeld extra brede deuren, geen drempels en de mogelijkheid om op eenvoudige wijze een slaapkamer en een doucheruimte te creëren op de begane grond.
Wat al snel opvalt als je de oprit op rijdt, zijn de elektriciteitsmasten met de kabels die - zij het hoog in de lucht in de buurt van het huis en de tuin hangen. Maar uiteraard is het huis voorzien van een elektrosmogfilter: een soort folie onder het dak en in de spouwmuren dat ervoor zorgt dat de elektrosmog in het huis zelfs lager is dan in een gemiddeld huis dat níet in de buurt staat van een elektriciteitsmast. De lange rij zonnepanelen langs de oprit wekt meer energie op dan het gezin verbruikt. Dat de panelen naar de zwemvijver zijn gericht, is geen toeval: de reflectie van de zon op het water verhoogt het rendement. Maurice: “Het huis was al zo goed als energieneutraal, onder meer door het golvende dak dat op het zuiden ligt, de uitstekende isolatie, de warmtepomp en warmteterugwininstallaties. De extra energie die de zonnepanelen genereren, kunnen we salderen met het nutsbedrijf en weer gebruiken in maanden dat we meer energie verbruiken. We gaan binnenkort elektrisch rijden en ook het opladen van de auto’s kan vanaf de zonnepanelen. We kunnen straks dus ‘tanken’ in de tuin.”
Vijf meterkasten Over werkelijk alles in en om het huis is nagedacht. De roestvrijstalen palen waarop de overkapping aan de zijkant van het huis rust, zijn tegelijkertijd regenpijpen. Ze zijn aangesloten op een drainagesysteem dat het hemelwater naar de zwemvijver transporteert. Het huis heeft vijf meterkasten vol buizen, waaronder een aantal loze die in de toekomst kunnen worden gebruikt voor bijvoorbeeld glasvezel- en elektronische toepassingen. Drempels ontbreken en de deuren zijn extra breed, zodat er een rolstoel door kan, mocht dat ooit nodig zijn. In de hoek van de woonkamer is door het plaatsen van een muurtje heel gemakkelijk een slaapkamer te creëren. Er is een centraal stofzuigersysteem (CSS) met meerdere aansluitpunten door het huis heen, dat ook het fijnstof opzuigt en afvoert. Onder de douchebakken lopen buizen die de warmte van het afvoerwater terugwinnen. In de ruime schuur zijn alvast alle leidingen en toevoerbuizen voor bedrading aangelegd
44 Verbouwblad | 2012/2013
Energieneutraal bouwen Een energieneutrale woning (ook wel nulwoning, balanswoning of CO2-neutrale woning genoemd) is een huis dat over een heel jaar gezien evenveel energie opwekt als er wordt verbruikt. Dit kan onder meer worden gerealiseerd met verregaande isolatie, het gebruik van energiezuinige apparaten en de toepassing van een warmtepomp, thermische collectoren en zonnepanelen. Een teveel aan energie dat in de zomer wordt gewonnen, bijvoorbeeld door de zonnepanelen, kan aan het nutsbedrijf ‘in bewaring’ worden gegeven en in de winter worden verbruikt.
Verbouwblad | 2012/2013 45
‘We zochten een avontuurlijk ingestelde aannemer’
46 Verbouwblad | 2012/2013
6 7
5
6
Bas ter Avest
3 4
1 7
voor het geval ze er ooit een bed & breakfast willen maken. En, niet onbelangrijk, het huis bestaat uit twee woningen met elk een eigen ingang, zodat later bijvoorbeeld één van de kinderen er zijn of haar intrek in zou kunnen nemen. “We gebruiken het nu als gastenverblijf”, vertelt Ingrid. “Na de zomer komt er een Canadese schaatser wonen die een jaar in Enschede komt trainen. We hoorden via via dat hij woonruimte zocht en toen hebben we hem het appartement aangeboden.”
2
Begane grond Woonkamer TV-hoek Entree Berging
Leisteenmozaïek
1 2 3 4
Bas: “Duurzaam, levensloopbestendig en energiezuinig bouwen heeft de laatste jaren een hoge vlucht genomen. Maar toen we aan dit huis begonnen, was er nog een stuk minder over bekend. Natuurlijk hebben wij onze kennis ingebracht, maar ik heb tijdens de bouw ook veel van Maurice geleerd, want hij heeft zich er tot in de puntjes in verdiept. Ingrid en Maurice lieten zich niet opjagen en andersom joegen ze ons ook niet op. Dat zorgde voor rust en het werkte uiteindelijk veel efficiënter. Soms lag de bouw even stil, omdat Maurice bijvoorbeeld nog op zoek was naar tweedehands materiaal of omdat ze er nog niet uit waren hoe ze een bepaalde wens het beste konden realiseren. En sommige werkzaamheden waren een stuk tijdrovender dan we van tevoren hadden ingeschat. Neem bijvoorbeeld de twee buitenmuren van de hoofdwoning. Die zijn helemaal bekleed met een mozaïek van leisteen, de restpartij van de leisteen die op het terras en in de woonkamer ligt. Zoiets hadden we nog niet eerder gedaan en het was een heel gepuzzel. Maurice en Ingrid gaven ons de extra tijd die ervoor nodig was, waardoor we mooi werk konden leveren waar de werklui zelf ook echt trots op zijn. Eén van hen is zelfs al eens met familieleden langsgekomen om het hen te laten zien.”
5 Keuken 6 Toilet 7 Studeerkamer
4
2
1
1
3
1
Alles op z’n tijd “Het is een heerlijk huis”, glimlacht Ingrid. “Het is ruim zonder dat je je er verloren in voelt. Het is lekker koel in de zomer en behaaglijk warm in de winter. En dan het uitzicht: we zijn aan alle kanten omringd door groen. De beplanting in de tuin is het volgende projectje. Alles op z’n tijd.” “Eerst sparen, dan bouwen, dat is steeds ons motto geweest”, zegt Maurice. “Dit huis is voor maar 15 procent eigendom van de bank. Zelfs als we allebei onze baan zouden kwijtraken, kunnen we hier nog blijven wonen. Dat geeft een goed gevoel.”
Verdieping
1 Slaapkamers 2 Toilet
3 Badkamer 4 Gastenverblijf
Verbouwblad | 2012/2013 47
