Aardgaslekkage in transportleidingen
Middelen
Tactiek
Gevaar
· · · · ·
1. 2. 3. 4. 5.
Inhoud
Explosiegevaar, let op voor gasophoping in besloten ruimten. Aardgas is lichter dan lucht (0,6). In geval het gas niet brandt: niet sproeien In geval het gas wel brandt: niet blussen Hoofdleidingen ruiken niet, regionale leidingnet wel. Respecteer de veiligheidszones in de tabel, ook als er geen brand is: er is altijd ontstekingsgevaar! Explosiemeter aanzetten. Benader bovenwinds. Ontruim het directe gevaargebied: kubus Verwijder ontstekingsbronnen. Ga niet verkennen in het brongebied voordat de leiding drukloos is gemaakt.
Waarschuw het gasbedrijf via de GMK.
Waarschuw Centrale Leiding diameter
Midden druk
Hoge druk
4ʺ 10 cm
8ʺ 20 cm
12ʺ 30 cm
16ʺ 41 cm
24ʺ 61 cm
36ʺ 91 cm
48ʺ 122 cm
Opstellijn Brandweer
50 m
100 m
150 m
200 m
400 m
550 m
800 m
Afzetting Publiek
100 m.
200 m.
250 m.
350 m.
650 m.
950 m.
1300 m.
Zie ook volgende kaart uit repressief handboek → sept-09
BRANDWEER MIDDEN- EN WEST-BRABANT repressief handboek
Aardgaslekkage in transportleidingen
versie 3
18-05-10
Inhoud
Algemene informatie Bij het bepalen van de inzetprocedure aardgaslekkage moet er eerst gekeken worden of het in een leiding van de Gasunie / Zebra of in een leiding van de energiebedrijven is. Dit is van groot belang omdat in beide systemen over hoge druk gesproken wordt, terwijl er een groot verschil is in die hoge druk. In onderstaande tabel is de stippellijn aangegeven als scheiding in het systeem. Winnen: 300 bar Reduceren: tot ca 100 bar
100 – 70 bar Hoge druk
Mengen i.v.m. Slochteren kwaliteit met stikstof / propaan Reduceren: tot 60 bar Afleverstations
60 bar Hoge druk
Levering aan zeer grote afnemers en internationaal
Meet en regel station Odoriseren met mercaptaanachtige stoffen Reduceren: 40 bar Afleverstations
40 bar Midden druk
Industrie
Gasunie / Zebra
Gasontvangststation Reduceren, afh. van afnemers van 1 tot 8 bar
Energiebedrijven Afleverstations
1 – 8 bar Hoge druknet
Grootverbruiker
Districtstation Reduceren, afh. Van afnemers, eventueel in drie fasen van 8 tot 0,03 bar 30 of 100 mbar Lage druknet
huishoudelijk
Niet huishoudelijk Klein verbruiker
huishoudelijk
huishoudelijk Niet huishoudelijk Klein verbruiker
BRANDWEER MIDDEN- EN WEST-BRABANT repressief handboek
Bij een lekkage in het Gasunie / Zebra net: · Waarschuw zo spoedig mogelijk de Centrale Commandopost (CCP) in Groningen of Zebra via de GMK en geef locatie en telefoonnummer door. · Ga niet verkennen in het brongebied voordat de leiding drukloos is gemaakt. · De brandweer treedt alleen op in het effectgebied en beperkt zich tot het veiligstellen van de omgeving van het incident. ·TS · HV Alarmering ·OVD · ROGS Conform procedure OGS · Primaire activiteit: omgeving veilig stellen · Gebruik (continu) explosie/O2-meter voor zekerheid, aanwezigheid en concentratie (Let op responssnelheid van de meter (kan oplopen tot 60 seconden, afhankelijk van het toegepaste apparaat)
· Optreden alleen als er geen gevaarlijke concentratie brandbaar gas aanwezig is. Niet inzetten in gebied boven 10% LEL. · Blijf buiten de binnenring (10kW/m2 grens), ook als er geen brand is: er is altijd gevaar voor ontbranding. (Zie tabel voor de afstanden). · Voorkom ontsteking van het gas. - Schakel alle mogelijke ontstekingsbronnen uit zoals trein en autoverkeer - Laat alle elektrische apparatuur achter in het voertuig · Uitsluitend de schade door hittestraling beperken door de omgeving te koelen met water. · Grote gasbrand is niet te blussen. In geval het gas niet brandt: niet besproeien, in geval het gas brandt: niet blussen · Gebruik gehoorbescherming. · Afsluiten van gastoevoer overlaten aan Gastransport Services (max. opkomsttijd 1 uur). · Geen terreinen van Gastransport Services betreden zonder toestemming van deskundige medewerkers van Gasunie. Inzet/Tactiek · Aardgas stijgt vanzelf op; het sproeien van water vertraagt dit proces en kan daardoor het ontstaan van een explosief mengsel bewerkstelligen. · Zet een gebied af voor de veiligheid en ontruim (binnenring en buitenring). - Zorg dat alle mensen (ook hulpverleners) uit de binnenring (10kW/m2) zijn verwijderd (uitrukkleding biedt onvoldoende bescherming). - Houd alle mensen zonder persoonlijke beschermingsmiddelen (ook hulpverleners) buiten de buitenring.(3 kW/m2). - Eventueel verkeer stil leggen (ook luchtvaartverkeer boven plaats incident). - Neem bij onzekerheid de afstand behorende bij de eerstvolgende grotere leidingdiameter. Midden druk (40 bar)
Straal
Leiding-diameter Binnenring 2 (10 kW/m ) Buitenring 2 (3 kW/m ) Afzetting (1 kW/m²)
4 inch 10 cm.
8 inch 20 cm.
12 inch 30 cm.
16 inch 41 cm.
50 m.
50 m.
100 m.
100 m.
50m.
100 m.
150 m.
200 m.
100m.
200m.
250m.
350m.
BRANDWEER MIDDEN- EN WEST-BRABANT repressief handboek
Hoge druk (60-100 bar) 36 24 inch inch 48 inch 61 cm. 91 122 cm. cm. 300 200 m. 400 m. m. 550 400 m. 800 m. m. 950 650m. 1300m m.
Gasdruk en grote hoeveelheid vrijkomend gas. Brand/Explosie (door vorming gaswolk). Stralingshitte bij brand. Gas t/m meet- en regelstations en transportleidingen is reukloos. Geluid > 120 dBA. In een gesloten ruimte kan aardgas door verdringing van zuurstof verstikking veroorzaken. · Onderste explosie-/ontstekingsgrens: ca.5%(vol.)aardgas in lucht (=100%LEL) · Bovenste explosie-/ontstekingsgrens: ca. 16% (vol.) aardgas in lucht. ·Leidraad “Buisleidingincidenten” Nibra/BZK 2000
Bijzondere Gevaren
· · · · · ·
Verwijzing naar
· Operationeel handboek OGS
·Optreden bij incidenten in het aardgastransportsysteem (Gasunie) 1. Hoofdtransportleidingen: - Diameters: 18-48 inch (45-122 cm); - Druk: 50 - 60 bar (5 - 6 MPa) (incidenteel drukken van 80 bar); - Meeste afsluiters vanuit de CCP (centrale commandopost gasunie) bedienbaar; - Geen 'gasgeur' (ongeodoriseerd).
Overig
2. Regionale leidingen: - Diameters: 2 - 24 inch ( 5 - 61 cm); - Druk: 20 – 40- bar (2 - 4 MPa); - Afsluiters lokaal met de hand bedienbaar; - Gasgeur, reukgraad odorant = 0,5% (vol.) aardgas in lucht = 10% LEL 3. Aardgasspecificaties: - Samenstelling: ca. 81% methaan (CH4), ca. 14% stikstof (N2) en ca. 5% andere componenten; - Dichtheid t.o.v. lucht: ca. 0,65; - Volumieke massa: ca. 0,83 kg/m3; - Toxiteit: niet giftig.
Bijstand / Logistiek
·Gasunie. · VHD (verzekeraarshulpdienst): Een nationale 24-uurs meldkamer van de VELIN. Zij zien op basis van (dichtstbijzijnde) postcode welke leidingen er liggen (diameter, lading, hoge/lage druk, eigenaar). · VELIN: Vereniging van Leidingeigenaren waarbij alle eigenaren en beheerders van interregionale pijpleidingen van Nederland zijn aangesloten. Het gaat hierbij om ondergrondse transport van gassen en vloeistoffen die als ‘gevaarlijk’ zijn aangemerkt. · Politie: voor ontruiming en gebiedsbewaking.
BRANDWEER MIDDEN- EN WEST-BRABANT repressief handboek
Bij een lekkage in het net van de energiebedrijven: · Waarschuw het energiebedrijf (voor BMWB meestal Enexis of Intergas) via de GMK · Stel z.s.m. de 10% LEL grens vast en ontruim alles in dat gebied · Alleen optreden in het effectgebied en beperken tot het veiligstellen van de omgeving van het incident. ·TS · HV Alarmering ·OVD · ROGS Conform procedure OGS · Primaire activiteit: omgeving veilig stellen · Gebruik (continu) explosie/ O2-meter voor zekerheid, aanwezigheid en concentratie (Let op responssnelheid van de meter kan oplopen tot 60 seconden, afhankelijk van het toegepaste apparaat)
· Optreden alleen als er geen gevaarlijke concentratie brandbaar gas aanwezig is. Niet inzetten in gebied boven 10% LEL. · Voorkom ontsteking van het gas. - Schakel alle mogelijke ontstekingsbronnen uit zoals trein en autoverkeer - Laat alle elektrische apparatuur achter in het voertuig · Uitsluitend de schade door hittestraling beperken door de omgeving te koelen met water. · In geval het gas niet brandt: niet besproeien, in geval het gas brandt: niet blussen Inzet/Tactiek · Afsluiten van gastoevoer overlaten aan energiebedrijven (max. opkomsttijd 1 uur). · Aardgas stijgt vanzelf op; het sproeien van water vertraagt dit proces en kan daardoor het ontstaan van een explosief mengesel bewerkstelligen. · Indien gewenst de gaswolk met een waterscherm van richting veranderen, zorg ervoor dat het water niet in de leiding loopt. · Zet een gebied af voor de veiligheid en ontruim alles binnen de 10% LEL zone. · Inzet energiebedrijf > 10% LEL in uitzonderlijk geval mogelijk na overleg met leidinggevende brandweer. Vraag hierbij om 2e lijns (werkverantwoordelijke) ter plaatse via de aanwezige monteur (1 e lijns). · Storingsleider Enexis / Intergas herkenbaar aan blauw hesje.
Bijzondere Gevaren
· · · · · ·
Verwijzing naar
Gasdruk en grote hoeveelheid vrijkomend gas. Brand/Explosie (door vorming gaswolk). Stralingshitte bij brand. In een gesloten ruimte kan aardgas door verdringing van zuurstof verstikking veroorzaken. Onderste explosie-/ontstekingsgrens: ca.5%(vol.)aardgas in lucht (=100%LEL) Bovenste explosie-/ontstekingsgrens: ca. 16% (vol.) aardgas in lucht.
· Operationeel handboek OGS
BRANDWEER MIDDEN- EN WEST-BRABANT repressief handboek
1. Hogedrukleidingen: - Druk: 1-8 bar; - Afsluiters lokaal met de hand bedienbaar; - Gasgeur, reukgraad odorant = 0,5% (vol.) aardgas in lucht = 10% LEL
Overig
2. Lagedrukleidingen: - Druk: 30 – 100- milibar; - Gasgeur, reukgraad odorant = 0,5% (vol.) aardgas in lucht = 10% LEL 5000 ppm 3. Aardgasspecificaties: - Samenstelling: ca. 81% methaan (CH4), ca. 14% stikstof (N2) en ca. 5% andere componenten; - Dichtheid t.o.v. lucht: ca. 0,65; - Volumieke massa: ca. 0,83 kg/m3; - Toxiteit: niet giftig.
Bijstand / Logistiek
·Energiebedrijf (b.v. Intergas, Enexis, etc.). · Politie: voor ontruiming en gebiedsbewaking.
BRANDWEER MIDDEN- EN WEST-BRABANT repressief handboek
