Open Stadion Gent Een voorstel van spirit Gent, de Gentse afdeling van de Vlaamse links-liberalen Vanuit haar bevoegdheid duurzame ontwikkeling, en meer in het bijzonder maatschappelijk verantwoord ondernemen, formuleerde staatssecretaris Els Van Weert onlangs haar antwoord op de problematische situatie van het Belgische voetbal: het Open Stadion-model. Waar een steeds grotere bereidheid bestaat bij onze bedrijven om op een maatschappelijk verantwoorde wijze te ondernemen, is het haar overtuiging dat ook onze voetbalclubs (en indirect zelfs de samenleving) gebaat zijn met het zich omvormen tot maatschappelijk verantwoorde ondernemingen die hun wervende kracht ook benutten voor maatschappelijke doeleinden. De overheid kan hen daarin steunen. Dat is de essentie van het Open Stadion-model. spirit Gent vraagt KAA Gent en de Stad Gent bij de ontwikkeling van het Open Stadionmodel in Vlaanderen een pioniersrol te vervullen. De stad en de club zijn immers de ideale partners om van Gent de eerste Open Stadion-stad in Vlaanderen te maken.
a. Voetbal voor de gemeenschap In het Verenigd Koninkrijk werd het Open Stadion-model (‘the football in the community model’) reeds geïmplementeerd in tal van clubs. Ook in Nederland en Frankrijk krijgt het vorm. In ons land staat het model nog in de kinderschoenen. De Belgische profclubs laten heel wat kansen liggen om hun maatschappelijk draagvlak te vergroten. Wie Gent kent, voelt bij het kennis nemen van de verschillende, hierna vermelde concepten binnen het model Open Stadion dat een enorm potentieel bestaat voor Gent, KAA Gent en de functies van het te bouwen Arteveldestadion: a) Een club van de gemeenschap: de club treedt in actieve samenwerking met lokale en regionale, openbare en particuliere actoren. b) Een positief èn eigenzinnig volks karakter: de identiteit van de supportersgemeenschap wordt op een positieve manier veruitwendigd in de uitstraling en communicatie van de club. c) Inzet voor het goede doel en sensibilisatie rond maatschappelijke thema’s: de club, de spelers en de oud-spelers zetten zich in voor sociale initiatieven, geven kansengroepen een stem, lenen hun naambekendheid en voorbeeldfunctie om de gemeenschap in beweging te zetten,… d) Supportersdemocratie: supporters worden gehonoreerd als partners bij uitstek. Zij krijgen een stem in het beleid van de club. e) Het stadion als ontmoetingsplaats: de deuren van het stadion worden opengegooid voor de lokale gemeenschap. De infrastructuur wordt niet enkel benut voor sportieve of commerciële doeleinden maar evenzeer voor het verhelpen van maatschappelijke noden. f) Verantwoord ondernemerschap: als echte KMO’s nemen de clubs initiatieven in het kader van interne milieuzorg, sociale economie (onderhoudsdienst, uitbating cafetaria,…), etc. Ook acties rond eerlijke handel en het opnemen van sociale clausules bij aanbestedingen passen in dit kader. Open Stadion hoeft zich niet tot voetbal te beperken. Samenwerking met andere sportverenigingen (bv. Gent Dragons Basketball) kan het model versterken.
Open Stadion Gent – 31.10.2005
1
b. Een model voor KAA Gent: iedereen wint in het Open Stadion KAA Gent is een club met toekomst. De financiële zorgen worden weggewerkt, de sportieve bakens zijn uitgezet en de samenwerking met de Stad Gent is beter dan ooit. De Gentse eersteklasser heeft een meervoudige missie: het creëren van een economisch draagvlak als noodzakelijke voorwaarde bij de uitbouw van een competitieve voetbalclub; het spelen van een ambassadeursrol voor de stad en de regio; het uitstralen van de waarden betrouwbaarheid, transparantie, veiligheid, comfort, correctheid; het uitbouwen van de jeugdopleiding en het realiseren van het Arteveldestadion als ontmoetingsplaats voor sponsors, supporters, bestuur en beleidsmensen. Al deze elementen kunnen gekaderd worden in het Open Stadion-model. Maar er is meer. spirit Gent is er van overtuigd dat KAA Gent de bouw van het Arteveldestadion moet aangrijpen om ook het maatschappelijk draagvlak van de club te vergroten. In samenwerking met de Stad Gent, de Vlaamse overheid en de federale overheid kan KAA Gent een pioniersrol vervullen door het model Open Stadion als eerste Belgische voetbalclub in zijn werking op te nemen. Duidelijk is dat Open Stadion alle betrokkenen (clubs, overheden, lokale sterkhouders, private partners) voordelige perspectieven biedt: i) Voor de club: via Open Stadion doorbreken clubs hun traditionele imago van louter voetbalclub. De relaties met de fans varen er wel bij. Hetzelfde geldt voor de relaties met de lokale gemeenschap rond de clubs, wat onder meer tot een grotere en meer diverse aanhang leidt. Het publiek wordt meer een afspiegeling van de reële samenleving, voetbal wordt ook veel meer dan nu het geval is een familiegebeuren. De sociale investeringen leiden dus ook tot een economische winst voor de clubs. ii) Voor de betrokken overheden: Open Stadion blijkt een uiterst efficiënt middel te zijn om investeringen in onderwijs, welzijn, enz. maximaal te laten renderen. De voetbalclub overbrugt de koudwatervrees tussen de lokale gemeenschap en initiatieven van de overheid. iii) Voor de lokale sterkhouders: er zijn uiteraard de nieuwe initiatieven die voor een vernieuwde dynamiek zorgen. Bovendien functioneren de voetbalclubs ook als hefboom om bestaande initiatieven naar een hoger niveau te tillen. iv) Voor de private partners: zij schragen met Open Stadion een uniek marketingconcept waar zij op hun beurt creatief mee aan de slag kunnen. Open Stadion is ook een oproep aan het Gentse bedrijfsleven om niet aan de kant te blijven staan. Wie KAA Gent of Open Stadion steunt, steunt voortaan de hele Gentse gemeenschap.
c. KAA Gent en de Stad Gent maken werk van het Open Stadion De structurele inbedding van Open Stadion in het beleid en de organisatie van KAA Gent is onontbeerlijk wil het concept tot een succesformule uitgroeien. KAA Gent steunt reeds enkele maatschappelijk relevante initiatieven die door supporters (vzw Buffalo Action Front, SFEER.KOM, Supportersfederatie KAAG) worden genomen. Er is ook de samenwerking met sponsor Creyf’s om werklozen terug aan een baan te helpen. Wat ontbreekt is een visie en een kader waarbinnen deze initiatieven passen en een structurele inbedding ervan in het beleid en de organisatie van de club. Daarom stelt spirit Gent vier maatregelen van structurele aard voor:
Open Stadion Gent – 31.10.2005
2
i) KAA Gent werkt een engagementsverklaring uit, die niet alleen de filosofie van het Open Stadion-model verwoordt, maar eveneens engagementen omschrijft die de club zal nemen om dit model te concretiseren. Deze kunnen bv. betrekking hebben op het verhogen van het aantal vrouwelijke en allochtone supporters, op het milieubeleid van de club, op het benutten van de stadioninfrastructuur voor maatschappelijk relevante initiatieven, op het supportersbeleid en het betrekken van de supporters in het clubbeleid, enzovoorts. Staatssecretaris Els Van Weert bereidt een standaardengagementsverklaring voor. spirit Gent roept KAA Gent op deze opportuniteit te benutten. Inspiratie kan ze daarvoor putten uit de concrete actievoorstellen van spirit Gent, vermeld onder “Samen achter Gent”. ii) spirit Gent gelooft sterk in de toegevoegde waarde die supporters kunnen bieden aan het clubbeleid. Ervaringen in het Verenigd Koninkrijk bevestigen deze opvatting. Steeds meer clubs nemen supporters op in het clubbestuur en in sommige gevallen besturen ze zelfs de club. De clubliefde van supporters gaat zo ver dat ze willen meewerken aan de stabiliteit en groei van hun club. spirit Gent roept KAA Gent op deze uitdaging aan te gaan en een representatieve supportersvertegenwoordiging in haar bestuur op te nemen. iii) Om Open Stadion goed van start te kunnen laten gaan is een lokale sociale omgevingsanalyse nodig. Een dergelijke analyse inventariseert de bestaande initiatieven binnen de club, brengt de lokale belanghebbende actoren in kaart, reikt suggesties aan voor samenwerking en concrete projecten en doet op basis van indicatoren een nulmeting over de huidige maatschappelijke inbedding van de club in de stad en de regio. Staatssecretaris Els Van Weert zal een standaard-sociale omgevingsanalyse laten uitwerken, waarvan de clubs gebruik zullen kunnen maken. Ook hier roept spirit Gent KAA Gent op deze opportuniteit te benutten. iv a) Ook de Stad Gent moet meewerken aan het Open Stadion. Het proces dient immers begeleid te worden door een Open Stadion-manager. Hij/zij is verantwoordelijk voor de concrete uitvoering en begeleiding van de projecten (opmaken van beleidsplannen, coördinatie van de projecten, overleg met de belanghebbenden,…) en voor het structureel inbedden van het model in de werking van de club. De Open Stadion-manager is in een ideaal scenario een personeelslid van de Stad. spirit Gent roept de Stad Gent op om meer te doen dan het project passief opvolgen en dit door haar diensten actief in te schakelen om Open Stadion actief (logistiek en financieel) te ondersteunen. iv b) Om het Gentse Open Stadion-model slaagkans te bieden, heeft ze ook nood aan een breed draagvlak. Hiertoe bepleit spirit Gent dat de Open Stadion-manager een Open Stadion-comité samenstelt waarin alle belanghebbende actoren (de club, de spelers, de oud-spelers, de supporters, vertegenwoordigers van het wijkplatform, actoren uit welzijns-, culturele- en onderwijswereld, de Stad, de veiligheidsdiensten, de private partners,…) vertegenwoordigd zijn. Dit comité functioneert als permanente stuur- en klankbordgroep.
d. Koken kost geld Om het Open Stadion-model in Gent te realiseren kan veel op korte termijn maar hoeft niet alles in één keer te gebeuren. Gradueel, stap voor stap kunnen maatregelen en acties ontplooid worden, ingebed in één visie, die na een zekere tijd uitmonden in een omvattende en samenhangende praktijk. Een realistische houding is op haar plaats. Open Stadion is een model dat onmogelijk is zonder samenwerking, het uitbreiden van netwerken, de steun van vrijwilligers en een goede begeleiding. Hoe groter de steun, hoe sneller Open Stadion vorm zal krijgen.
Open Stadion Gent – 31.10.2005
3
Hoewel dit model voor alle betrokken partijen winst oplevert, kan het nooit worden gerealiseerd zonder voldoende middelen. De steun van de overheid is onontbeerlijk voor het welslagen van het Open Stadion-model. De Stad Gent is in deze context een kapitale partner. Dit project staat of valt met de politieke, logistieke en financiële steun van de lokale overheid. Het inzetten van stadsdiensten in het Open Stadion-model is dan ook noodzakelijk. Maar spirit Gent wil meer. De links-liberalen vragen dat de stad de tewerkstelling van de Open Stadionmanager op zich neemt. spirit Gent bepleit echter ook dat op het vlak van ondersteuning verstandig wordt gehandeld en dat de mogelijkheden tot steun die vanuit de federale (i.h.b. Staatssecretaris Els Van Weert) en de Vlaamse overheid (bevoegdheden rond sociale integratie, onderwijs, welzijn en sport) worden aangereikt, worden onderzocht en optimaal benut. Daarnaast moet actief worden gezocht naar financieringsmogelijkheden in de private sector.
e. Samen achter Gent: 15 concrete voorstellen Partnerschap en samenwerking zijn sleutelwoorden in het Open Stadion. Zo dient het project van bij het begin politiek, financieel èn logistiek gesteund te worden door een brede waaier van mensen, verenigingen, organisaties en instellingen. spirit Gent doet 15 concrete actievoorstellen: 1. Een Buffalo in elke wijk Elke wijk van de stad krijgt een speler uit het A-team van KAA Gent toegewezen als peter. Hij wordt in samenwerking met het buurtcentrum en het samenspraakmodel “Gebiedsgerichte werking” het gezicht van de Open Stadionacties in de wijk rond sport, onderwijs, tewerkstelling, maatschappelijke integratie, supportersactiviteiten, enz. Gedurende enkele uren per week verzorgt de speler er gemeenschapsdienst. Hij is tevens de ambassadeur van het straatvoetbal in de wijk. 2. Straatvoetbal brengt Gent samen Straatvoetbal is niet enkel een kweekvijver voor voetbaltalent, het is ook een leuke manier om de vrije tijd te besteden. In Open Stadion is KAA Gent de motor van het straatvoetbal in Gent. Plaats van het straatvoetbal zijn de polyvalente sportterreinen in de verschillende wijken van de Stad. Straatvoetbal vindt plaats in de buurt, met vriendjes, buurkinderen en klasgenootjes. Fair play en respect voor elkaar staat voorop. Oud-spelers en jeugdtrainers van KAA Gent zijn de motor en begeleiden de straatvoetballertjes. Op deze manier overbrugt KAA Gent samenlevingsproblemen tussen jonge mensen van verschillende sociale en culturele achtergronden. Deelname van zowel jongens als meisjes wordt nagestreefd. 3. Met de Buffalotram naar het stadion Met de openbare vervoersmaatschappij De Lijn worden afspraken gemaakt rond de bereikbaarheid van het voetbalstadion. In een ideaal scenario nemen supporters bij elke thuismatch de Buffalotram en/of Buffalobus naar het stadion. Dit kan door tram- en busverbindingen van en naar het stadion te garanderen wanneer er in en rond het stadion activiteiten plaatsvinden. De club kan het
Open Stadion Gent – 31.10.2005
4
gebruik van het openbaar vervoer eenvoudig stimuleren door supporters die er gebruik van maken een substantiële korting te geven op hun jaarabonnement. 4. KAAG, UGent en de Hogescholen: een gezonde samenwerking De hoger onderwijsinstellingen en KAA Gent hebben elkaar heel wat te bieden. Samenwerking tussen KAA Gent, de Universiteit Gent, de Hogeschool Gent en de Arteveldehogeschool ligt dan ook voor de hand. Topsport en wetenschap gaan immers hand in hand. Bovendien kunnen deze instellingen, in samenwerking met LOGO Gent (Lokaal Gezondheidsoverleg), samen projecten rond gezondheid en bewegingsleer opzetten voor de Gentenaars. Door specifieke acties en samenwerking met de Gentse studenten, ook in het kader van Open Stadion worden de banden aangehaald tussen de studentengemeenschap en KAA Gent. 5. KAA Gent gaat voor duurzame ontwikkeling KAA Gent maakt werk van Interne Milieuzorg: in en rond het stadion wordt aandacht besteed aan het rationeel verbruiken van energie, het vermijden van afval door het gebruik van recycleerbare materialen, het vermijden van pesticiden, een duurzaam aankoopbeleid,… Ze verbindt zich tot het nemen van een waaier aan maatregelen die het milieu ten goede komen. Bovendien wordt het nieuwe Arteveldestadion voor zover dat mogelijk is opgetrokken volgens de principes van duurzaam bouwen. 6. Het stadion biedt plaats voor jongerencultuur Het Arteveldestadion wordt meer dan een voetbalstadion. Het wordt een open evenementenhal waarrond tal van commerciële functies worden ontwikkeld. Toch is er meer mogelijk. Het nieuw te bouwen stadion biedt tevens de mogelijkheid om plaats te voorzien voor jongeren: een fuifzaal, repetitieruimtes voor jonge muzikanten, skatemogelijkheden, spuitmuren voor graffitikunstenaars,… 7. Het Buffalo-studiecentrum In het Buffalo-studiecentrum kunnen schoolkinderen na de lesuren terecht. In samenwerking met de onderwijsnetten, de CLB’s en de Universiteit worden kinderen met leerproblemen er begeleid. Er is ook naschoolse opvang met animatie en studieondersteuning, ook op maat van het buitengewoon onderwijs. Oudere kinderen kunnen er terecht voor onder meer taallessen, ondermeer via digitale vriendschapsbanden met voetbalclubs in het buitenland. 8. “Samenspel” geeft jongeren een toekomst “Samenspel” is een project waarbij jongeren met samenlevingsmoeilijkheden de aandacht krijgen die ze nodig hebben om zich staande te houden in de maatschappij. In het stadion krijgen deze jongeren een aangepast programma rond onderwijs, arbeid, sociale vaardigheidstraining en natuurlijk sport. De leerlingen zitten niet in de schoolbanken, maar studeren aan de barkrukken van het supportershome. Ze lopen geen stage, maar helpen onder meer de stewards bij allerhande werkzaamheden in en rond het stadion. Op deze manier krijgen ze de kans om werkervaring op te doen. Ze maken het stadion schoon, helpen bij de renovatie van de trainingsaccommodatie of doen PR-activiteiten. Jongeren die er klaar voor zijn, kunnen aan de slag via een uitzendbureau dat ook een kantoor in het voetbalcomplex heeft, of bij één van de winkels of bedrijven in of rond het stadion. De maatschappelijke uitstraling van de club verricht hier wonderen, en werkt erg faciliterend voor potentiële werkgevers.
Open Stadion Gent – 31.10.2005
5
9. Open de stadionpoorten KAA Gent biedt in het stadion voor verenigingen en organisaties uit de lokale gemeenschap faciliteiten aan een betaalbare prijs aan. Zo kunnen jongerenverenigingen, cultuurverenigingen, ouderorganisaties, huisvestingsmaatschappijen, tewerkstellingsadviesbureaus, welzijnsorganisaties of sportverenigingen in het stadion terecht voor vergaderingen en activiteiten. 10. KAA Gent tegen racisme Racisme is een maatschappelijk probleem dat ook het voetbalstadion heeft bereikt. Ook het Ottenstadion is niet racismevrij. Onder impuls van SFEER.KOM worden, in samenwerking met KAA Gent, reeds acties opgezet om de onverdraagzaamheid uit het stadion te bannen. Open Stadion biedt de kans om deze acties, die steeds aanwezig moeten zijn in het stadion, ook structureel in te bedden in concrete projecten. 11. Iedereen sportief In samenwerking met zelforganisaties van allochtone jongeren wordt een specifiek project opgezet gericht op allochtone en kansarme meisjes uit de Gentse kansenwijken. Sporten voor allochtone meisjes - zonder de sociale controle van familie - is nog steeds geen evidentie. Open Stadion biedt ruimte om deze groep onder begeleiding sportactiviteiten te laten kan beoefenen en om hun vrije tijd op een aangename manier in te vullen. Daarnaast wordt ook de dialoog aangegaan met familieleden en wordt er gewerkt aan een mentaliteitswijziging op basis van wederzijds vertrouwen. 12. Samen werken aan een sociale economie De Sociale Economie is een volwaardige economische sector, maar wel een die niet het louter winstbejag naar voor schuift als hoofddoelstelling, maar wel juist een economische sector die duurzaamheid, inspraak, sociale ontplooiing en gemeenschapsopbouw vooropstelt als hoofddoel. De banen die worden gerealiseerd gaan naar de moeilijkst bemiddelbare groep werkzoekenden. Vandaar dat samenwerking met bedrijven uit de sociale economie ook voor KAA Gent een meerwaarde biedt. In het zoeken naar partners voor het uitbaten van de kantines en het stadionrestaurant of bij het onderhoud van de oefenterreinen kan op deze sector een beroep gedaan worden. 13. Vrouwen en voetbal Meisjes en vrouwen voelen zich minder snel tot voetbal aangetrokken dan jongens en mannen. Er lijken drempels te bestaan die meisjes er doen van afzien om zelf voetbal te spelen. In Gent is dat ook niet vanzelfsprekend. KAA Gent heeft geen damesvoetbalploeg. Gentse meisjes en vrouwen kunnen in Drongen, Melle en Merelbeke terecht. Via Open Stadion worden ook meisjes en vrouwen betrokken bij de voetbalclub. Niet enkel als supporters, maar evenzeer als speelsters. KAA Gent zou minstens samenwerking moeten nastreven met de damesvoetbalclubs in de regio. Waarom zelf geen damesafdeling beginnen? 14. Sport je er in Sport staat centraal in de vrijetijdsbeleving van personen met een handicap. In het voetbalstadion worden voor hen uiteraard makkelijk bereikbare plaatsen met een goede zichtbaarheid voorzien. Ook bij de sportbeoefening van mensen met een handicap kan de voetbalclub helpen. Via Open Stadion helpt KAA Gent de uitbouw van een minivoetbalclub stimuleren. Door ook andere sportactiviteiten
Open Stadion Gent – 31.10.2005
6
voor personen met een handicap te faciliteren leidt de club hen naar het reguliere sportcircuit. Door sportactiviteiten met een vaste groep van deelnemers op te zetten werkt men bovendien aan groepsdynamische aspecten waarbij psychosociale ontwikkelingswaarden worden aangeleerd. Op deze manier draagt KAA Gent zijn steentje bij aan de integratie van mensen met een handicap in de samenleving. 15. Nieuwe Gentenaars: nieuwe Buffalo’s Vandaag komen in een zaaltje in de Offerlaan tweemaal per week tientallen jongeren samen voor een potje voetbal. De Jeugddienst van de Stad Gent organiseert dit. De jongeren worden begeleid door een vrijwiliger. In samenwerking met de vzw Kom-pas (Centrum voor anderstalige nieuwkomers) komen ook jongeren uit onthaalklassen er voetballen. KAA Gent nodigde de jongeren reeds uit om een training en een competitiematch mee te maken. Dergelijke projecten verdienen navolging. Ook kunnen spelers en oud-spelers ingezet worden om de jongeren te begeleiden.
f. Informatie Het dossier Open Stadion Gent staat vanaf maandag 31 oktober 2005, 15.00u op www.spiritgent.be/openstadion
Namens spirit Gent,
Jan Roegiers Vlaams Parlementslid
Annelies Storms Volksvertegenwoordiger
Dit dossier werd opgesteld door: Wim Beelaert, Maarten Bekaert, Frank Bombeke, Peter Craeyeveld, Lieven Decaluwe, Willy De Raedt, Guido Poppelier, Jan Roegiers, Annelies Storms en Pieter Van de Poele i.s.m. Els Van Weert, staatssecretaris voor Duurzame Ontwikkeling en Sociale Economie. 31 oktober 2005
Open Stadion Gent – 31.10.2005
7
