8 topfotografen over portretfotografie deel 2

ONDERWERP, THEMA, CONCEPT, MOODBOARD A/DD

Han Sieveking

8 topfotografen over portretfotografie deel 2 Han Sieveking Whitepapers © 2014 Fotoacademie

MISSION STATEMENT De Fotoacademie leidt op inspirerende wijze een student op tot een bewuste, zelfstandige (beroeps)fotograaf in het hogere segment, met een eigen visie en onderscheidend werk.

Portretfotografie

portretfotografie deel 2 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Auteur:

Han Sieveking Copyright: Fotoacademie, 2014. Uitgave: Fotoacademie, Postbus 22, 1000 AA Amsterdam. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur, c.q. de Fotoacademie.

3

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

5

Inhoud

inhoud _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Deel 1

1 PORTRETFOTOGRAFIE

6

1.1 Inleiding

6

1.2

Wat is portretfotografie?

6

1.3

De fotografen

6

...........................................

Deel 2

2

INSPIRERENDE VOORBEELDEN

7

2.1

Chantal Heijnen

7

2.2

Marieke van der Velden

12

2.3

Malou van Breevoort & Manon van der Zwaal

17

2.4

Rink Hof

22

2.5

Linelle Deunk

26

2.6

Mike Roelofs

31

2.7

Robin de Puy

37

...........................................

3 TIPS

42

...........................................

Inspiratie door de Fotoacademie

43

Hoofdstuk 2 > Inspirerende voorbeelden > 2.4 Rink Hof

22

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 2.4 Rink Hof (1990) is in 2011 afgestudeerd aan de Fotoacademie.

RINK HOF Waarom portretfotografie? Het niet zo dat ik alleen portretfotografie doe. Ik werk voor de krant, dat is een bewuste keuze, en dan maak je naast portretten ook journalistieke beelden. Ik vind de spanning die hoort bij het maken van een portret heel leuk. Ik ben best wel zenuwachtig als ik een portret moet maken, maar tegelijk leer je iemand in heel korte tijd kennen. Je hebt meestal maar een kwartiertje en daarin moet je dan wel een goede foto maken, iedere keer weer een uitdaging en dat is het aantrekkelijke. Wat is voor jou belangrijk in portretfotografie? Ik ben tevreden als ik heb kunnen maken wat ik vooraf van plan was. Meestal zit het in de ogen: als de blik in de ogen goed is dat is het voor mij al snel een geslaagd portret. Ogen zijn heel belangrijk. Vaak zie je daar het hele verhaal. Wat is je werkwijze? Ik probeer mensen snel op hun gemak te stellen. Voor mij is het belangrijk dat iemand er zo naturel mogelijk op komt. Ik werk graag met de omgeving en met natuurlijk licht. Ik kijk meestal wel even op internet wat voor type het is die ik moet fotograferen, zodat ik een beetje een beeld heb vantevoren. Meestal werk ik op intuïtie, maar het maakt natuurlijk ook uit bij wat voor verhaal de foto gebruikt gaat worden. Bijvoorbeeld bij de serie ‘Stadsgezichten’ maak ik graag gebruik van de omgeving. Maar bij de foto van een jongen met een groot afro kapsel was het voor mij meteen duidelijk: “die zet ik voor een zwarte achtergrond”. Welke apparatuur gebruik je? Canon 1D X met een 50 mm of een 85 mm. En met omgeving gebruik ik een groothoek. Het liefst werk ik met de 50 mm, voor mij is dat een portretlens. Dan kom je er wat dichter op en dat vind ik belangrijk. Wat zijn je inspiratiebronnen? Stephan Vanfleteren. Dat is de beste portretfotograaf. En verder Koos Breukel en Joost van den Broek. Ik heb een sterke voorkeur voor zwart-wit, helaas is daar weinig vraag naar. Wat is je beste foto? Dat is lastig. Bij mij speelt ook mee of ik iemand aardig vind. Je kijkt toch naar het portret van iemand en dan speelt dat automatisch mee. Ik vind het heel moeilijk om


23

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _


24

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ echt een beste uit te kiezen. Het portret van Remco Campert staat wel in mijn top vijf. Wat is kenmerkend voor jouw stijl? Ik heb een voorkeur voor een rustig portret en ik probeer iedereen in zijn waarde te laten. En ik zie graag iets vrolijks in de foto. Ik druk niet duidelijk een stempel op mijn foto’s, ik pas me liever aan aan de persoon. Wie zijn je opdrachtgevers? Het Parool, Algemeen Dagblad, Hollandse Hoogte. Ik ben gestart in vaste dienst bij Het Parool en na twee jaar ben ik voor mezelf begonnen waardoor ik langzaamaan steeds meer opdrachtgevers krijg. De afgelopen twee jaar ben ik helemaal niet aan vrij werk toegekomen, maar nu heb ik een ticket geboekt naar de West Coast van Amerika en daar ga ik vrijuit portretten maken, waarschijnlijk van jongeren van mijn eigen leeftijd. Het is belangrijk regelmatig vrij werk te maken. Hoe is het traject gegaan na de Fotoacademie? In eerste instantie woonde ik nog in Raalte en daar kwam ik al snel tot de conclusie dat ik daar niet de opdrachten zou vinden waar ik gelukkig van word. Toen heb ik contact gezocht met Het Parool en ben ik daar stage gaan lopen. Dat betekende 7 dagen per week fotograferen, dus ik ben toen ook meteen naar Amsterdam verhuisd. Op die manier word je wel voor de leeuwen gegooid maar dat werkt uitstekend. En na een half jaar kreeg ik een vast contract. Daar ben ik de redactie wel dankbaar voor. Heb je misschien nog tips? Als je wilt slagen als portretfotograaf is het belangrijk om elke dag minstens een portret te maken. Dat lijkt heel eng, maar in de praktijk valt het mee. Mensen zijn vaak vereerd als je ze vraagt en het is makkelijker om mensen te fotograferen die je niet kent dan mensen die je (heel) goed kent. Kijk veel naar goede portretfoto’s, kijk naar het lichtgebruik en probeer dat toe te passen. Neem de tijd en gedraag je rustig, daardoor zullen mensen eerder zichzelf zijn. Je hebt best veel macht als fotograaf, maar daar moet je zuinig mee omgaan: geef mensen de kans om zichzelf te zijn.


25

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Hoofdstuk 2 > Inspirerende voorbeelden > 2.5 Linelle Deunk

26

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 2.5 Linelle Deunk (1967) is in 2010 afgestudeerd aan de Fotoacademie. Prijzen & onderscheidingen: 2010: Photo Academy Award: 2x categoriewinnaar. 2010: Fotoprijs: nominatie. 2010: Zilveren Camera: eerste prijs Portret Serie. 2011: Hasselblad Master Awards: halve finale. 2011: Photo Academy Award: 5 nominaties. 2011: Photo Academy Award: derde plaats overall. 2012: Zilveren Camera: tweede prijs Portret Serie. 2012: Zilveren Camera: eerste prijs Portret Enkel. 2013: Zilveren Camera: tweede prijs Portret Serie. 2013: Nationale Portretprijs: tweede prijs.

LINELLE DEUNK Waarom portretfotografie? Dat is aanvankelijk geen bewuste keuze geweest, het interesseert me blijkbaar het meest voor de lens en in het leven. Tijdens de opleiding voerde ik vrijwel alle opdrachten uit met mensen en bij series was het portret het sterkste beeld. Bovenal doe ik dit het liefst. Het contact maakt het grootste gedeelte van mijn werk. Toen ik begon aan de Fotoacademie fotografeerde ik amper, behalve in mijn hoofd en ik wilde leren hoe ik die plaatjes werkelijk kon maken. Ik begon aan de basisopleiding, niet met het idee fotograaf te worden, maar om te leren. Het idee dat ik professioneel met fotografie bezig kon zijn, kwam vlak voor het afstuderen. Voor mij is het een voordeel, dat ik op latere leeftijd ben begonnen. Ik ben anders naar het leven en mensen gaan kijken en heb minder schroom me vrij te voelen in contacten met anderen en het fotograferen zelf. Ik zoek vooral naar de basis van de persoon tegenover me, lichamelijk, intiem, zonder te veel context. Eigenlijk wil ik dat je mijn portret onbevooroordeeld bekijkt en alleen nieuwsgierig wordt naar de geportretteerde. Wat is voor jou belangrijk in portretfotografie? Ik spreek alleen voor mezelf, want ik vind het juist mooi dat iedere fotograaf zijn eigen visie en werkwijze heeft. Het gaat ook om smaak. Een portretfoto, maar eigenlijk elke foto van mijn hand, is voor mij goed als het een bepaalde houdbaarheid heeft en de persoon niet inwisselbaar is. Het liefst laat ik mijn foto’s een tijd liggen om zo te ervaren of ik zelf nieuwsgierig blijf naar wat ik zie en of het me niet verveelt. Via opdrachtfotografie kom ik wel regelmatig tot vrij werk. Wat is je werkwijze? Ik heb zelf meestal ruim de tijd, maar niet veel tijd nodig. Ik bedenk zelden iets van te voren. Ik praat wel graag van te voren met iemand. Tijdens het gesprek zie je iets, een houding, een blik, dat je in het latere portret graag wil zien. Tijdens de shoot praat ik, geef directe aanwijzingen en laat vaak meekijken. Zo krijgt de geportretteerde inzicht waarom ik wat vraag, dat geeft vertrouwen. En dat is belangrijk. Ook omdat ik veel met kinderen werk. Dat wil ik niet beschamen, ik wil ze beschermen, maar ook mijn eigen beeld maken. Het mooiste portret is vaak niet het interessantste. Ik zal alleen nooit iemand met opzet belachelijk maken of besproken grenzen overschrijden. In opdrachtfotografie doe ik regelmatig concessies in vorm en uitstraling, in mijn autonome werk niet. Het mooiste is als dit samenkomt. Bij Jan Hoet kreeg ik de vrije hand: dus jasje uit, stropdas en bril af. Hij zei: “U bent de kunstenaar, u


27

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _


28

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ mag bepalen hoe ik in beeld kom”. Het is heel erg fijn als iemand zich zo opstelt en een bepaalde ijdelheid laat varen. Bijzonder is daarbij, dat ik ook een heerlijke ochtend heb gehad, dwalend met hem door zijn museum en het een nominatie voor de Nationale Portretprijs opleverde. Ik ben echt geïnteresseerd waar iemand mee bezig is. Welke apparatuur gebruik je? Ik gebruik een Nikon D800 en een Mamiya RB67. Ik oriënteer me nu op de aanschaf van een digitale middenformaatcamera. Ik hou eigenlijk niet van apparatuur en technische snufjes. Ik werk intuïtief. Ik kijk wel naar het histogram om de belichting te checken. Soms kies ik bewust voor iets onderbelichting wat ik dan later via beeldbewerking weer corrigeer. Dat geeft wat meer sfeer in het portret, wat minder glad. Overigens heeft het formaat van de RB67 mijn voorkeur, ik kan slecht met de staande 2:3 verhouding omgaan. Ik fotografeer het hele beeld, maar dan moet er toch een stukje af van mij. Wat zijn je inspiratiebronnen? Ik word vooral geïnspireerd door mensen op me heen, door ontmoetingen, maar ook door films en documentaires. En soms door een enkel zinnetje. Het is vooral mijn eigen belangstelling. Mijn inspiratie ligt in het algemene idee, dat het een kwestie van geluk is waar je bent geboren en het idee dat we uiteindelijk misschien allemaal op elkaar lijken in wat we basaal wensen. Verder hou ik erg van familieverbanden en relaties. Voordat ik begon te fotograferen had ik vooral schilders die mij pakten zoals Lucian Freud, Gerhard Richter en de oude portretmeesters. Nu heb ik zeker favoriete fotografen waaronder Andrea Sanguinetti, Jacob Aue Sobol, Richard Avedon, maar ik hou ook van vooroorlogse (portret)fotografie. Het wil trouwens niet zeggen, dat ik geïnspireerd wordt doordat het me allemaal bevalt, maar vooral omdat werk me aan het denken zet. Verder vind ik het fijn te horen en te zien hoe andere fotografen werken. Wat is je beste foto? Ik geloof niet dat ik die heb, daar denk ik eigenlijk ook nooit aan. Ik kijk vooruit. Ik ben wel blij met een aantal foto’s. De foto van Roos, die op de poster van de Photo Aacademy Award is gebruikt is, is houdbaar. En de 3 zusjes op bed ook. Belangrijk is dat ik er met nieuwsgierigheid naar kan blijven kijken, dat ze me niet vervelen. Maar ik beoordeel mijn foto’s waarschijnlijk anders dan de kijker, omdat het moment van maken ook meetelt. Als ik naar Paul uit Oeganda kijk, voel ik fysiek bijna weer hetzelfde als toen. Wat is kenmerkend voor jouw stijl? Ik denk dat het rustige, context- en tijdloze, maar ook indringende portretten zijn, waardoor je je gaat afvragen wie die persoon is. Het is niet aaibaar, maar wel lichamelijk, intiem, en hopelijk heel menselijk. In mijn vrije serie over jonge vuurwerkslachtoffers hoop ik dat je eerst de persoon ziet en dan pas de fysieke schade. Dat is echt een onderwerp van mij. De persoon voorop los van context. Ik vind het


29

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _


30

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ vreselijk dat je een overlever bent, maar de omgeving je afstoot omdat je lichamelijk imperfect bent. Het is een heel geworstel voor veel mensen om aan de norm te voldoen. Frans, die in zijn jeugd grotendeels verbrand is, werd regelmatig gevraagd waarom hij zich niet laat opereren, terwijl hij al 100 operaties achter de rug heeft! Dit soort portretten maak ik heel graag. Ik hoor achteraf ook vaak dat het de geportretteerde ook veel heeft gebracht nadat het gepubliceerd is. Een soort erkenning. Mijn eindexamendocent Joost van den Broek heeft mij precies de juiste ruimte gegeven om mezelf te ontdekken en te ontwikkelen zoals ik het zelf wilde. Hij zei “een goede foto per week, dan heb je aan eind van het jaar een prachtig portfolio”. Met die gedachte ga ik vaak op pad en ben ik toen ook naar Zambia gegaan. Niet digitaal maar met de Mamiya en 20 filmrolletjes. Pas veel later zie je dan het resultaat. Dat is fijn. En daar zat dan wel het portret van Kunda bij waarmee ik de Zilveren Camera win. Wie zijn je opdrachtgevers? De Volkskrant, Psychologie Magazine, Opzij, Yoga, Radar Magazine, het Leger des Heils, ABNAmro, KWF, Ministerie van Sociale Zaken, UAF, Marie Stella Maris en nog heel veel anderen bedrijven en stichtingen en particulieren. Daarnaast doe ik eigen projecten. Zowel langlopende die ik over mijn reizen uitspreid, onder andere van tijdloze mensen in stadsparken over de hele wereld. Maar ik volg ook al heel wat jaren wat jongeren sinds ze 10 zijn, zoals Bart. Daarnaast maak ik zelf of met een journaliste portretten en series over onderwerpen die mij raken of waar ik een (ander) licht op wil laten schijnen, zoals psychiatrische jongeren op een zorgboerderij of de vuurwerkslachtoffers. Hoe is het traject gegaan na de Fotoacademie? Het was echt een vliegende start! Ik won enkele categorieën bij de Photo Academy Award en een maand na mijn eindexamen een Zilveren Camera. Ik kon meteen aan de slag voor De Volkskrant, en sindsdien heb ik altijd werk en kan ik vrij werk aanbieden. Sinds 2012 word ik vertegenwoordigd door Kahmann Gallery, waardoor mijn autonome werk een plek krijgt. Doordat werk zich blijft aanbieden en ik een vol privéleven heb met drie kinderen, bezin ik mezelf wel regelmatig welke koers ik wil varen, maar bezie dat per periode. Ik heb geen haast. Heb je misschien nog tips? Volg je hart en doe de dingen die je graag doet. Dan is hard werken of het niet gepubliceerd krijgen van werk nooit verloren tijd. Ook het proces is belangrijk, niet alleen het resultaat. Wees enthousiast en pro-actief. Klaag niet dat anderen van alles willen dat jij niet wil qua invulling of honorarium. Doe het of doe het niet. Ieder zijn vak en keuzes. Hou contact met fijne collega’s. Zie ze niet als concurrenten, het helpt te relativeren en reflecteren. Maak verder tijd voor, onbetaalde, eigen projecten, als je dat belangrijk vindt. Dat is namelijk de aanzet geweest, waarom je bent gaan fotograferen en laat zien wat voor fotograaf je bent. Daarmee kun je je onderscheiden, naast de voldoening die het geeft.

Hoofdstuk 2 > Inspirerende voorbeelden > 2.6 Mike Roelofs

31

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 2.6 Mike Roelofs (1981) is in 2007 afgestudeerd aan de Fotoacademie. Prijzen & onderscheidingen: 2007: PANL #16: Merit. 2008: Fotodok Young Talent Competition: winnaar. 2008: Foto8: nominatie. 2008: Zilveren Camera: derde prijs Portret Enkel. 2009: Foto8: 2x nominatie. 2009: Zilveren Camera: eerste prijs Portret Enkel. 2009: BKVB: subsidie voor project Resilience. 2011: Dutch Doc Awards: nominatie. 2011: Zilveren Camera: tweede plaats Canon Prijs. 2012: Nationale Portret Prijs: nominatie. 2014: Nationale Portret Prijs: nominatie.

MIKE ROELOFS Waarom portretfotografie? Ik voel daar de meeste uitdaging bij. Je fotografeert niet zomaar een object, maar het ‘object’ heeft gevoel, heeft buien, heeft een mening en dat alles bij elkaar prikkelt mij enorm waardoor ik een bepaald soort focus krijg, een hyper focus, en dat zorgt ervoor dat ik beter ben met portret dan met, bijvoorbeeld, landschap. Wat is voor jou belangrijk in portretfotografie? Ik vind autenticiteit belangrijk. Ik wil graag mezelf blijven in iedere situatie. Ik probeer in elke situatie iedereen mee te krijgen in mijn stijl, in mijn sfeer. Ik maak regelmatig dingen mee, zoals die keer met Pieter van Vollenhoven die meteen bij aanvang aangaf dat ik slechts drie kansen kreeg om hem te fotograferen. Vroeger zou ik me daar erg door geïntimideerd hebben gevoeld, maar tegenwoordig lukt het me ook bij zo iemand de regie te nemen. Ik vind heel belangrijk om ook dan te maken wat ik voor ogen heb. Bij die sessie was ik al vroeg ter plaatse en sprak de woordvoerder van de heer Van Vollenhoven me aan: “Als de heer Van Vollenhoven er vandaag maar zin in heeft”. Waarop ik heel verbaasd antwoordde: “Als hij er maar zin in heeft? Heeft de heer Van Vollenhoven er dan niet altijd zin in?” “Nee, de heer Van Vollenhoven heeft er een gruwelijke hekel aan om te worden gefotografeerd.” De Volkskrant had mij dat niet verteld. Sterker nog, die hadden me mee gegeven dat ze meteen aan mij dachten toen ze iemand zochten voor dit portret. Ondertussen had ik me goed voorbereid: flitsset opgesteld en ik had ergens nog een raam gevonden waar mooi licht doorheen kwam en toen kwam Pieter van Vollenhoven binnen. Hij begint een relaas over “zo dus jij gaat mij fotograferen, jij gaat mij precies vertellen wat ik moet doen en hoe ik moet kijken. Kijk maar even naar rechts, kijk maar even naar links en zo ga je mijn ziel vangen.” En zo ging het maar door tot hij opeens zei: “Zie me maar als een vinkje.” En toen viel bij mij het kwartje: hij is ook een fotograaf, hij is een vogelfotograaf. Ik moest hem zien als een vinkje dat komt aangevlogen en op een tak gaat zitten. Je hebt drie kansen om het vinkje te fotograferen en daarna fladdert het weer weg. Waarop ik zei: ‘Zullen we dan maar snel starten, dan is het ook snel voorbij.” Hij bleef tijdens het fotograferen continu commentaar geven en dat alles met een grote nep glimlach. Ik voelde me daar best wel onprettig bij, daarom zette ik hem nog even bij het raam, flitser erbij en daar maakte ik een paar statieportretten waarbij ik hem vroeg serieus te kijken. Ik maakte daar snel drie foto’s en toen bleef hij afwachtend


32

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ zitten. Waarop ik zei “het vinkje blijft wel heel rustig zitten.” Hij antwoorrdde “Nu word je brutaal.” Daarop schudde hij mij de hand en ging hij weg. Maar ondertussen wist ik wel dat ik mijn beeld had gemaakt. Wat is je werkwijze? Ik moet de regie hebben over de situatie, ook bij lastige mensen. Helaas heb ik al te vaak meegemaakt dat ik me liet haasten en uiteindelijk niet tevreden was over het resultaat. Dat gebeurt me nu niet meer; ik eis volledige concentratie en ga net zolang door tot ik het perfecte beeld heb. In het proces is er ook altijd een kantelpunt, waarop de geportretteerde zich aan je over geeft, waarop je het vertrouwen hebt gewonnen. En op dat moment moet je meteen doelgericht toeslaan, als een jager, zonder aarzeling, want anders is het moment voorbij. Welke apparatuur gebruik je? Voor mijn vrije werk gebruik ik vaak een Hasselblad met 80 mm en 160 mm en voor mijn commerciële werk gebruik ik een Canon 5D Mark III met een 50 mm. Met de 50 mm kan ik netaan iemand ten voeten uit fotograferen en bij een wat meer close portret ontstaat er een vertekening die ik zelf erg mooi vind. Heel soms werk ik met 35 mm. Ik zou graag een keer een digitale Hasselblad willen aanschaffen. Bij snelle shoots gebruik ik meestal ook nog een Elinchrom accu flitser met een paraplu. Ik gebruik de paraplu half ingeklapt waardoor je een meer gebundeld licht krijgt en dat zet ik dan vlak bij het gezicht en daar fotografeer ik dan net nog langs. Dat geeft een prachtig licht. Als dat staat dan ga ik aan de houding werken, hand in de zak, armen over elkaar, schouders wat naar achteren, etc. En als ze dan even wegkijken, dan bam!, heb ik ze. Wat zijn je inspiratiebronnen? Ik haal mijn inspiratie uit muziek en schilderkunst. Zoals schilderijen van Koekoek, landschappen met ongelooflijk mooi licht. Op de Fotoacademie werd ik natuurlijk geïnspireerd door Joost van den Broek die mij tot het uiterste heeft laten onderzoeken wat er mogelijk is met bestaand licht. Maar sommige geschilderde portretten zijn zo fantastisch qua licht dat het met fotografie nauwelijks te evenaren is. Qua muziek word ik erg geraakt door desolate gevoelige volksmuziek. Ik hou van droevige muziek. Wat is je beste foto? Ik ben afgestapt van het idee dat vroeger werk altijd minder is dan je huidige werk. Ik ben me dat bewust geworden door vrienden van me die musici zijn en nog steeds sterk geloven in een nummer dat ze vroeger hebben geschreven. Ik ben nog steeds heel gecharmeerd van een portret van Metje Blaak. Dit was een portret dat ook bij de Nationale Portretprijs was genomineerd. Ik zou haar ontmoeten in Amsterdam vlak bij de Dam en ik loop door een fietstunneltje naar de plek waar ik haar zou zien. In het tunneltje dacht ik ‘mooi licht’ en het waaide er. In het interview was een passage waarin de journalist had geschreven dat zij zo mooi lang wapperend


33

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _


34

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ engelachtig haar heeft. Ze had haar haar op dat moment opgestoken dus ik vroeg haar het los te doen. En toen wist ik het: snel met haar naar de fietstunnel en net over de helft was het licht perfect. Toen even een briesje, zij draait haar hoofd en pats, dat was het moment! Dat beeld is, samen met heel veel andere fijne beelden die ik heb mogen maken, wel een beeld waar ik me heel goed bij voel. Wat is kenmerkend voor jouw stijl? Ik ben een heel hebberige fotograaf voor wat betreft het vangen van emotie. Ik maak vrijwel nooit vrolijke foto’s. De verstilling in iemands blik is essentieel. Als ik m’n beelden naast elkaar leg en dan zo bekijk zie ik wel een bepaalde desolaatheid, troosteloosheid en gevoeligheid die ik ook wel bij mezelf herken. Maar het is een lastige vraag. Eigenlijk een vraag waar ik de komende dertig jaar aan zou willen werken. Wie zijn je opdrachtgevers? Ik heb een commerciële hersenhelft en een vrij werk hersenhelft. Sommige opdrachtgevers vallen onder de ene helft en de rest onder de andere helft. De Volkskrant is een van de belangrijkste. Daarvan krijg ik heel diverse opdrachten. Verder werk ik veel voor reclamebureaus. En ik maak ook muziekvideo’s. En ik film ook veel. Zo heb ik begin 2014 een filmproject gedaan voor Mini Nederland. Ik heb voor hen een uniek proefrit event ontworpen waarbij mensen een proefrit konden maken in een nieuwe Mini. Tijdens de proefrit werden ze gefilmd door 8 camera’s en we hadden vier stuntscenario’s gemaakt, waarin stunts werden uitgevoerd met de Mini. Na afloop van de proefrit werden de beelden van de proefrit ge-edit tussen de stuntbeelden zodat het leek alsof degene die de proefrit had gemaakt de stunt had uitgevoerd. In het filmpje werd dan ook de naam van de proefrijder verwerkt en het werd op YouTube gezet en aan de mensen gemaild. Dit was zo’n groot succes dat ik door Mini gevraagd ben om een reclamefilm te maken voor TV. Daarvoor heb ik het script geschreven, heb ik al het filmwerk gedaan, heb ik editors ingehuurd, etc. Ondertussen gaat dit concept wereldwijd en ben ik in gesprek met Mini importeurs uit andere landen om te zien wat we hier verder mee kunnen. Iets heel anders dan de Volkskrant maar heel leuk en heel succesvol. Ik heb ook verschillende eigen projecten. Een ervan is het project Labrador. Dit is een provincie in het noordoosten van Canada. Direct na mijn afstuderen in 2007 ben ik daarheen gegaan. Het is een plek op aarde waar je bijna niet kunt komen. Het is het land van de Inuit. Ik probeer hun verhaal in beelden vast te leggen. Ik ben er elke twee jaar geweest. Ondertussen heb ik een archief van duizenden beelden opgebouwd. In 2014 heb ik tijdens de Dutch Design Week daar een work-in-progress expositie van gemaakt. In 2010 heb ik een boek uitgegeven over de Roma uit Roemenië, de armste bevolkingsgroep van Europa. Dat boek heet Resilience, veerkracht, en ook daar heb ik een mooie expositie bij gehad en met de foto’s heb ik diverse prijzen gewonnen bij de Zilveren Camera.


35

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _


36

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Hoe is het traject gegaan na de Fotoacademie? Als een speer! Ik denk dat dat erg te maken heeft met het feit dat ik erg ambitieus ben. Er zijn meer dan genoeg opdrachten in de fotografie. Sterker nog, ik zeg meer opdrachten af dan dat ik kan aannemen. Ik heb bij de Fotoacademie heel duidelijk meegekregen dat je niet alleen fotograaf maar vooral ook ondernemer moet zijn. En daarbij gaat het ook om service en betrokkenheid. Ik heb alle kansen die mij werden aangereikt, van vrij werk tot foto’s maken voor een goed doel, allemaal aangegrepen. En zo kom je mensen tegen, bijvoorbeeld van een reclamebureau en dan de dag erna meteen bellen en hup, je hebt een betaalde opdracht. De reis naar Roemenië heb ik kunnen maken dankzij een subsidie die ik had gewonnen bij Fotodok. Daar was een kleine expositie in Utrecht aan gekoppeld, waar de Volkskrant over heeft geschreven en een van mijn foto’s stond in de krant. En die vonden ze zo interessant dat ze me uitnodigden om ook voor hen te gaan fotograferen. Uiteindelijk is dat een serie geworden die meer dan drie jaar beslaat en zo rolde dat door. En via de krant komen dan weer nieuwe opdrachtgevers. Heb je misschien nog tips? Ga de strijd met jezelf aan, zorg dat je weet wie je wilt zijn in de fotografie. Zorg dat je met plezier naar je eigen fotografie kijkt, fotografeer voor jezelf!

Hoofdstuk 2 > Inspirerende voorbeelden > 2.7 Robin de Puy

37

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 2.7 Robin de Puy (1986) is in 2009 afgestudeerd aan de Fotoacademie. Prijzen & onderscheidingen: 2009: Photo Academy Award: winnaar overall. 2009: Fotoprijs: nominatie. 2009: PANL #18: Studentwork nominatie. 2009: International Photo Awards: honorable mention. 2010: PANL #19: Non Commissioned People nominatie. 2011: PANL #20: Non Commissioned People nominatie + Commissioned Fashion nominatie. 2012: PANL #21: Non Commissioned People nominatie + Commissioned Fashion Bronze. 2012: Nationale Portret Prijs: nominatie. 2012: Zilveren Camera: derde prijs Portret Enkel. 2013: International Photo Awards: 7x nominatie. 2013: SO 2013: nominatie. 2013: Nationale Portret Prijs: eerste en derde prijs. 2013: SO Awards: Silver. 2014: Nationale Portret Prijs: nominatie.

ROBIN DE PUY Waarom portretfotografie? Ik heb een fascinatie voor mensen. En portretfotografie is een mooie manier om daar in te duiken. Wat is voor jou belangrijk in portretfotografie? Er is een discussie over “is een goed portret een beeld van hoe de persoon werkelijk is of een beeld van hoe de fotograaf die persoon ziet”. Volgens mij zie je in de meeste portretten meer wie de fotograaf is, dan wie de geportretteerde is en voor mij is het het mooist als het een combinatie is, dat je in een portret van mij iets herkent van mij, maar dat je tevens iets herkent van de geportretteerde. En dan hoop ik dat ik iets heb gezien dat anderen in het voorbijgaan niet is opgevallen en dat ik dat in het portret dan vergroot. Dat kan een uiterlijk kenmerk zijn, maar dat kan ook iets in het gedrag zijn. Mijn beelden zijn niet per se mooie beelden dus het komt soms wel voor dat de geportretteerde even moet slikken; het kan best confronterend zijn om een portret door mij gemaakt van jezelf te zien, maar ik vind het wel belangrijk dat de geportretteerde er vrede mee heeft, dat hij/zij snapt waarom ik het beeld zo gemaakt heb. Wat is je werkwijze? Ik weet meestal vantevoren wat ik wil en ik houd ervan snel te werken. Ik zet mijn licht neer en dan is het een kwestie van de foto maken. Mijn aanpak verschilt per persoon, maar altijd schiet ik de beelden in een korte tijd. Welke apparatuur gebruik je? Nikon D3s, meestal met een 50 mm lens en een Bowens flitser met een paraplu. Ik zet het licht achter me neer met de paraplu net boven mijn hoofd, dus meestal werk ik met frontaal licht. Het licht moet niet afleiden, het gaat om de emotie. Soms draai ik het licht iets naar de zijkant en soms werk ik met het bestaande licht, maar meestal gewoon mijn standaard licht. Tussendoor kijk ik vaak nog wel even op het display of alles klopt. Wat zijn je inspiratiebronnen? Vooral mensen die zomaar op straat voorbij komen lopen. Soms een heel interessante kop, dan denk “wow dat zou een mooie foto zijn”. Of materialen die ik buiten tegen kom die toevallig bij elkaar staan. Wat is je beste foto? Dat is een lastige vraag. Ik heb niet een ‘beste’ foto.


38

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Er zijn wel foto’s die ik fijn vind. In Cuba heb ik afgelopen jaar dikke balletdansers gefotografeerd en dan vind ik het heel mooi hoe die lichamen werken met de vloer of met het gordijn erachter en daar zit dan ook de trots in van die vrouwen. Maar voor mij speelt ook het plezier van het maken van de foto’s mee. Maar ook de foto van An-Sofie Kesteleyn waarmee ik de Nationale Portretprijs heb gewonnen heeft voor mij een speciale betekenis. Zo is er ook een beeld van een man uit Hollywood met grote wenkbrauwen en z’n hand half voor z’n gezicht. Voor al die foto’s geldt dat er iets in zit van de geportretteerde en iets in zit van mij. Wat is kenmerkend voor jouw stijl? Ik ben best wel perfectionistisch. Misschien moet ik ondertussen die perfectie weer los laten en terug gaan naar de naïviteit van het begin. Als je door een krant bladert en je komt een beeld van mij tegen dan wil ik graag dat je even struikelt, dat je even terugbladert en denkt ‘wat gebeurt daar’. Dat kan zijn omdat ik iemand kies die een opvallend gezicht of een opvallend lijf heeft dat niet binnen de standaard past, of dat het juist een heel mooi iemand is die ik dan net even op een andere manier fotografeer, waardoor het even blijft hangen. Mijn beelden zijn wel ‘in your face’, ik draai er niet om heen. Wie zijn je opdrachtgevers? Ik heb heel veel opdrachtgevers. De Volkskrant en de Linda komen veel terug, maar daarnaast doe ik ook dingen voor ELLE, New York Magazine, Het Nationaal Ballet. Eigenlijk heb ik voor veel bladen dingen gedaan. Ik doe nu ook dingen voor Vrij Nederland en het KWF; eigenlijk kijk ik steeds of het er nog tussen past. Ik zit nu bij een nieuwe agent, Unit, en die filtert voor mij de opdrachten. Het is een beetje een luxe probleem. Ik ontwikkel me ook steeds meer. Vroeger deed ik ook veel eigen projecten, maar nu zitten die meer gekoppeld aan mijn opdrachtwerk. Feitelijk worden mijn ‘eigen’ beelden geplaatst, maar soms zijn er ook mensen die ik graag wil fotograferen die niet echt binnen een opdracht passen, zoals die Cubaanse danseressen, en dat pak ik dan wel op. En ondertussen heb ik er al mee geëxposeerd. Voor mij hoeft het niet meteen gepubliceerd te worden. Ik vind het wel leuk om het nog even te bewaren en dan een keer een grote expositie te doen, of een boek ofzo. Hoe is het traject gegaan na de Fotoacademie? Heel snel. In mei studeerde ik af en kort daarna won ik de Photo Academy Award. Er was toen veel commentaar dat ik die prijs had gewonnen, maar al snel merkte ik dat dat mij eigenlijk niet veranderde. Dat gaf me het vertrouwen dat ik gewoon mijn eigen werk moet maken en me niet moet laten leiden door wat anderen mooi vinden. En ik denk dat er nu nog steeds mensen zijn die zich die foto’s nog exact herinneren omdat ze zich zo hebben geërgerd dat ik die prijs won. Ik kies daar ook voor, ik maak de foto’s vooral voor mezelf. Aan de Photo Academy Award was een publicatie in de Volkskrant gekoppeld en ik wilde toen ook graag een publicatie in de Linda en toen heb ik foto’s gemaakt waarvan ik dacht dat die daar goed in zouden passen. En ik


39

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _


40

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ had het geluk dat ze enthousiast waren over de serie, dus dat lukte ook. In die tijd ben ik naar Amsterdam verhuisd en ben ik week in, week uit alle redacties af gegaan en heb ik overal mijn werk laten zien. En ik zocht meteen een agent en kwam toen terecht bij Wanda van Donkelaar (Stickystuff) en zij zocht iets wat ik maandelijks kon doen en dat werd de Viva. De Viva werd de Marie Claire, de Marie Claire werd de ELLE. En zo groeide het vrij snel. Daarbij ben ik zelf niet snel tevreden en dus ging ik steeds opnieuw op pad op zoek naar nieuwe opdrachtgevers. En ik bezocht ook veel portfolioreviews. Door veel initiatief te nemen en continu contact te houden met alle mensen in het vak is het allemaal erg goed gegaan. Maar ik zal niet stil gaan zitten, ik blijf nieuwe uitdagingen zoeken. Ik werk ondertussen ook voor buitenlandse bladen, zoals New York Magazine, maar ook Bloomberg Businessweek. Heb je misschien nog tips? Kijk naar je eigen werk en wees heel kritisch. Dat is moeilijk want je moet uit je comfortzone stappen en je moet heel eerlijk zijn over je eigen beelden. Ga steeds opnieuw naar potentiële opdrachtgevers en laat zien hoe je je ontwikkelt. In feite is het gewoon heel hard werken. En laat je niet ontmoedigen als je ‘nee’ te horen krijgt: gewoon later opnieuw met nieuw werk erheen tot je een opdracht hebt. Blijf dicht bij jezelf; maak de foto’s waar je zelf achter staat, waar je zelf in gelooft.


41

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Hoofdstuk 3 > Tips

3

42

tips

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 3

TIPS Hieronder enige tips die de acht fotografen je graag meegeven. - Blijf dicht bij jezelf; maak alleen foto’s waar je zelf achter staat, waar je zelf in gelooft. - Blijf oefenen: het kost jaren om eindelijk kwaliteit te maken. - Kijk naar je eigen werk en wees heel kritisch. - Ga de strijd met jezelf aan, zorg dat je weet wie je wilt zijn in de fotografie. - Het gaat om de inhoud. - Zorg dat je een goed netwerk opbouwt en zorg dat je regelmatig contact houdt en laat weten waar je mee bezig bent. - Volg je hart en doe de dingen die je graag doet. - Wees altijd enthousiast en pro-actief. - Maak minstens elke dag een portretfoto. - Maak een mapje op je bureaublad en als je een interessant beeld tegenkomt: zet het erin en kijk het regelmatig terug. - Probeer onderscheidend te zijn. Blijf, elke dag opnieuw, bezig met het ontwikkelen van een beeldtaal die bij jou en jouw visie past. - Maak alleen foto’s waar je zelf blij mee bent. - Bestudeer het werk van goede (portret)fotografen. - Zorg dat je 2 seconden voor loopt op de tijd: weet van tevoren wat er gaat gebeuren zodat je tijdig kunt anticiperen. - Zorg voor een goede website die je continu kunt vernieuwen, up to date kunt houden. Schuiven met foto’s, nieuw beeld, nieuwe series, nieuwe teksten of een blog. Een website is nooit ‘af’.

“In feite doen we allemaal hetzelfde” (Manon van der Zwaal)

43

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ inspiratie door de fotoacademie We hopen dat deze whitepaper van de Fotoacademie je helpt om een nóg betere fotograaf te worden. Want dat is wat wij doen: ambitieuze fotografen opleiden tot Prijswinnende Topfotografen.

Ben je klaar voor de volgende stap in je ontwikkeling? De Fotoacademie biedt een breed scala aan creatieve vakopleidingen op topniveau. Of je nu verder wilt in autonoom werk, portretten, reportages, mode, sport of journalistiek. Op onze academie kies je zélf de route die jij wilt bewandelen. Maar let op: onze toonaangevende opleidingen zijn niet voor iedereen weggelegd. Alleen de mensen die de beste in hun vakgebied willen worden zijn op hun plek bij de Fotoacademie. Meer weten over onze programma’s? Ga nu naar www.fotoacademie.nl en download de brochure!

the influence of photographers

ONDERWERP, THEMA, CONCEPT, MOODBOARD A/DD

Han Sieveking

karakter en visie

8 topfotografen over portretfotografie deel 2

Recommend Documents