Ii
n111F---
_
-II 42 WZD
-
~11~1,-,,1 2/7
'11
THEMA
elit Hilmirimil . .
111111111
1 iill iiii tif
inii he
iiiiir-unii
il
tot
iil ill id !1 ij1 i!!!!ii
iiriiiiIiiiiiiiiiiiiiiiïiliiiiii[iiiiitii iiiil!ii?!.iiiii[llbirviiiiiii{!
iii.11i:IiiiiiII-:iiiiiitio9: :!;,:.•
I
FII 111111111-111111'1111111-11111ill IntilINIIIVIIII-1111111' -111111-1111-iinlininditti111111111mi im iiii 1111 iiiiii iii1111111111111111111!11 tilil'I'l'HI lii"' 'll 'il' 'I'' 4'1' ihril 111111 illi iiii iii iiviiii ik iiii ill 1111 i-1111 1111.1111 ill i i m IIIIII il ' III IIMI 11 HIII1 Ifilll 11111111 1111 111111
1111111110' ing
1111 Filligi-140 Cralighl '-"'
{§1
:11011 - 111111
1III
1111 ml
29 agli 4 rn
1i 4 1 3 11 rjiá
aid1111 1111111 1111.1•111 * 41Pi KOOP:
Eirr" 30 1 3 1 2 . ri 1
lar;
l if i g iif ll' iiii d ' ''' ' 't iii 111111 1111111 III liii
ili
wooNqwsixu.Nng
rrrri rresi rirrt ainti
11111111111111h11,
'
IP'
1111111111 1111 1111111111111H filltl'ili111111111111111111111111111p11111
.. 111 1111111iii
1lligi11illitliii111111111111111i1111111 11 1:1111111111111111[1111111.11111110g111fi 111If I 11H11 111111 11111111 1111111111111 11111T11.111[111111111111KNi.11::';1',01,":::.-Liá-all .
rrui .r-111=11:1417-21£1 aág Laz
' 111111
r,1
i ' i,rrn !.!
rrrn I RIM
Ing
Schiecentrale fase 4B in Rotterdam door Mei Architecten en stedenbouwers
Hans Teerds 'Foto's Jeroen Musch
50 de Architect, januari 2009
De bouw is verrassend provisorisch. In deze tijd zou men verwachten dat op de bouwplaats hightech montage- en productiesystemen overheersen. Maar ondanks het feit dat op architecten- en adviesbureaus informatiesystemen en 'realtime' uitwisselingsprogramma's gemeengoed zijn geworden, is de bouw zelf het domein van hamers, zagen en schroevendraaiers. Er moet altijd iets worden afgezaagd, dichtgekit of weggebogen, vaak tot ongenoegen van de ontwerper die daardoor niet de perfectie krijgt die hij nastreeft en op papier ook bereikt. Bij de verbouwing van het Jobsveem in Rotterdam ontdekte de Rotterdamse architect Robert Winkel dat deze imperfectie niet problematisch hoeft te zijn. De onverwachte onvolkomenheden kunnen juist genereus zijn en een aanleiding vormen voor onvoorziene wendingen in het ontwerpproces. Ze leiden tot resultaten die van tevoren niet zijn te bedenken. In de laatste fase van het recent opgeleverde gebouwcomplex de Schiecentrale nam Winkel zich dan ook voor deze bouwkundige imperfecties te benutten. Niet alleen door ze te accepteren en het ideaalbeeld los te laten, maar ook door er zelf onvolkomenheden aan toe te voegen. Het complex ligt aan de Jobshaven, niet ver van de stadswijken Coolhaven en Delfshaven, op het terrein van de voormalige Schiecentrale die sinds begin van de twintigste eeuw de Rotterdamse haven van elektriciteit voorzag. Na de verplaatsing van de centrale naar de Maasvlakte, halverwege de jaren tachtig, kwam het terrein vrij. Met zijn insteekhavens en robuuste bebouwing een buitenkans voor de stad en in het bijzonder voor de omliggende wijken. Het terrein dat eerst dienst deed als evenemententerrein, wordt nu herontwikkeld met woningen, kantoren, winkels, cafés en mediagebonden bedrijvigheid. Winkel is al sinds de verbouwing van het 25kV gebouw tot bedrijfsverzamelgebouw betrokken bij deze herontwikkeling. Door herbestemming van bestaande gebouwen en uitbreiding door nieuwbouw heeft Winkel de hele kavel omgevormd tot een stedelijk superblok met studio's, appartementen en kantoren, een hotel, een café en een supermarkt. Overigens is de groei en afbouw van het complex nauwelijks leesbaar door de grote donkere kozijnloze glasvlakken die in het gehele complex zijn toegepast. Het meest opvallend zijn twee schijven van tien en zeventien verdiepingen met appartementen en kantoren die bovenop de lagere plintbebouwing zijn geplaatst. De galerijflat is terug, maar nu als stedelijke figuur. De plint bestaat uit een classicistisch gebouw uit het begin van de twintigste eeuw, de betonnen transformatorgebouwen uit de jaren vijftig (het 25kV station) en enkele hedendaagse toevoegingen (zoals Kraton 230, de studio's van RTV Rijn-
1 Schiecentrale fase 4B gezien vanuit westelijke richting. In de hoge schijf die 130 meter lang is en vijftig meter hoog, bevinden zich kantoren en woonwerkeenheden. 2 Oostgevel met de
mond). Ze zorgt voor een soepele aanhechting aan de omliggende openbare ruimte. De daarop geplaatste schijven zijn
karakteristieke, zelfdragende
een krachtig symbool van Rem Koolhaas' theorie van stedelijkheid als een 'culture of congestion'. De frontale plaatsing
posiet, die in een 'at random'
op de plint suggereert een verbinding van twee grootheden die op het eerste gezicht onverenigbaar zijn. Bovendien zorgen de flats voor de nodige 'kritische massa' met alledaagse gebruikers, wat een belangrijk tweede aspect is in Koolhaas' duiding van stedelijkheid. Op het eerste gezicht zijn er weinig onvolkomenheden te bespeuren in het complex. Tot en met het collectieve dakterras tussen beide schijven is alles tot in de puntjes doorgedacht en mee ontworpen in de industride kleuren grijs en zwart. Pas op galerijen is een duidelijke, 'bewuste' fout te
het gebouw zijn opgehangen.
bergingen van kunsstof corn-
patroon als rugzakken tegen
3 Ligging Schiecentrale 1 Hotel Stroom 2 Schiecentrale 3 Studio's 4 25 kV 5 Rocktown 6 Kantine 7 Kraton 230 8 Schiecentrale fase 4B 9 Jobsveem
51
. 7. 51 ii
,ii lir ii
WAI
ii . wwrig'
ip •
"W.9 •ffil
1,a 74
, •
l
1, •
gat 1.
!El
p
1111"
.11
mn
• I., . 11111 111 1, pt
ii,
al
2 .E. .„ , a „
p .
r* 00:4 ..
—
, r,2.,:,,,ai 2revi
,
!Ei
—
, MEM7i ltrelli • `Midie: Or V‘M . 411 nA
..: •~14
allE111111
naii
P•1 .. •Lál•
, Errit E112,
r, ms • •• • .wiii
• - ik ,• .....a ,
mai
•
"I.
, .14,a
p
•
p •
IE.9
11.
Wra.
e-• .:111 •fal.
PM 1.1 •Gra
p li
W.I 1111
1.11E«. hZ .____
EM1
I
Begane grond
Vierde verdieping
52 de Architect, januari 2009
zien: in het stalen weefsel dat als galerijhek dient, zijn weeffouten aangebracht. Maar verder zijn de onvolkomenheden alleen voor het geoefende oog zichtbaar: een vluchtroute bordje dat over een kozijn uitsteekt, stopcontactleidingen die bewust niet goed zijn weggewerkt, de kleur van het beton, die niet overal gelijkmatig is. Het valt op met hoeveel zorg de aluminium kozijnen, van de van vloer tot plafond te openen glazen gevels, in de woningen en kantoren zijn gedetailleerd. En hoe de doorvalbeveiliging van standaard dranghekken de sfeer bepaalt. Deze doet sterk denken aan het sociale woningbouwcomplex Nemausus door Jean Nouvel ini\llmes. Nouvels gebruik van industriële standaardmaterialen had een genereus doel: de prijs zo laag mogelijk te houden om daarmee zo groot mogelijke huurwoningen te maken. In de Schiecentrale zijn de dranghekken vooral conceptueel. Toch werkt het ook hier genereus. De volledige open gevel, met op de voorgrond de dranghekken, geeft de woningen een extra dimensie: het formidabele uitzicht over de Nieuwe Maas en het havengebied wordt letterlijk de woning ingetrokken. Ondanks wat het beeld doet vermoeden, heeft Winkel weinig aan het toeval overgelaten. De toegevoegde imperfecties zijn hooguit 'grappig' te noemen. Het mooist blijven de onvoorziene onvolkomenheden die zich pas na oplevering openba-
•EVAT• 1%2l 1er
ren en zich aan de hand van de ontwerper onttrekken. Er is één punt waar zo'n imperfectie hard aan de oppervlakte komt, maar juist daardoor een mooi effect heeft: ondanks de zorgvuldige detaillering van de roestige gevel van Kraton 230 met het patroon van Studio Job tekent zich een roestige lijn af op het trottoir. De tijd en de elementen helpen het gebouw te hechten aan de ondergrond. Schiecentrale, Rotterdam
•
igel•
411 • .S_K:€3•
iffin•
•
1=2,.
g,co
IJ
• redea. • r•
A LISCh.
•
Achtste verdieping
Opdrachtgever Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam, Proper Stok en PWS Ontwerp Mei architecten en stedenbouwers Team Robert Winkel, Hennie Dankers, Robert Platje, Eelco Dekker, Frank Aarssen, Jack Bouwer, Erwin Verhoeve, Maurice de Ruijter, Bart Spee, Jack Hoogenboom, Mirjam van Dam, Joanne Wienk, Lea Wiederholt, Meike Stoetzer, Richel Lubbers, Michel Zaan Projectmanagement BOAG; OBR Triplan Raadgevende Ingenieurs Adviseur constructie PBT, Delft; DHV Adviseur installaties Grontmij Bravenboer & Scheers; DGMR Adviseur bouwlysica Grontmij Bravenboer & Scheers; DGMR Adviseur brandveiligheid Ralph Hamerlinck Adviseur bouwkosten Bouwhaven Materiaalonderzoek Aldus Bouwinnovatie Gevels Caubergh Huygen (Renckeris advies) Dak BDA Groep / Windhinderonderzoek: Windsafe Signing Bureau Mijksenaar; Uitvoering Besix, Brussel (B) Toeleveranciers gevelbouwer - aluminium gevels: Oskomera, Deurne; RVS- metaalgaas - producent: Drenth Holland, Oude Pekela; montage en engineering: Poly-Ned, Steenwijk; bergingen - montage en engineering: Econair, Beverwijk; producent: Theuws Polyester, Wieringerwerf Bruto vloeroppervlakte 55.000 m2 Netto vloeroppervlakte 50.500 rri2 Bruto inhoud 170.000 ni 3 / Netto inhoud 135.000 rn3 Programma 7000 rn 2 kantoren, 156 woon- en werkunits, 20 kadewoningen, BSO, 2000 rn 2 supermarkt, 600 m 2 gymzaal, multifunctioneel dek, parkeergarage met 400 parkeerplaatsen Voorlopig ontwerp oktober 2003 Definitief ontwerp januari 2004 Aanvang bouw februari 2006 / Oplevering mei 2008 Bouwsom inclusief installaties €42.000.000 excl btw Bouwsom exclusief installaties €34.000.000 excl btw Bouwsom inclusief installaties €50.000.000 incl btw Bouwsom exclusief installaties €40.000.000 incl btw THEMA Schiecentrale in Rotterdam 53
11111111g1
1111111111!1 11 1
0111il l "
1 Het dek is gedurende de dag toegankelijk voor alle gebruikers
Li
van het complex. De indeling van het dek (in speelzone, flexibele zone en werkplek zone) is hierop afgestemd. 2 De nieuwbouw is uitgevoerd als een betonskelet met niet
nn
framewerk hoge schijf
n
n
dragende wanden. De functies worden daardoor tot op zekere
It L
hoogte inwisselbaar.
framewerk hoge schijf met invulli
,21E
3 De gevels aan de westzijde bestaan uit aluminium vouwpuien die van plafond tot vloer zijn te openen en die inpandige buitenruimte mogelijk maken.
tfi r-ff
im LEtr
Kf
ffi
4 ff"
oplevering
schematische weergave opleveri
flexibiliteit 2
54 de Architect, januari 2009
111.1 SP W -5 R 3
1.'
5.
g
gi.
ca
5
g
CD
CD
CL
.CD
7
(0 3
-= n ro n,
I a,
r
111111 FD".
(PIT
g
‹D
'. ..\ Eailjárral ra.. . .,:_,. :, 1,MLIMEM.W19 :: :::g ,..,., vmazeinatais '5,,e e,• k,-weamtganonir. • '.1
lilrir:"W" !,TOJEWO=WJEM "Cnintafg. :: ....., .in ll n . n !k WIMMITnIE "Wila
r
1 11 . arman: •...g.. .. . 1. . il w low• EIMENU Will, • MEMMLIE 11 IMMEMEM mmemmammummwommalw •17 • Wilaiimmummumw ictill-rt-1- ii Ymikw.war.\£v-:,77., '4• ,~111~1~1~~~MM mw wwwsummommummum a wisma IMMOMPOIZO Mie 15wmammw liga ïtkOLIMM" Ma 1101MMO MMEM ilin II • ': ..i IE MEE 1-20111WMUM!, ., LI,IM! M. MI Mil MM MEMME 15.111MMI M.Mlák..2. ,....346 MMIM E mzzzzzz iw zmizzo ......= .... a~111 zm ili OUNIONIIM•1111 gyáz-EimEREI:. , t.m 1 Elll •••1 01•11M1 ak lalianana -« '...7,_:-. 3Igirrg•111 #1 n . I aniuw wim 5,7:11 laIMIIMMEIZIEM _Arnijlaral ei I. TallMoulUMLIffinktiLa iii,,....,_ ,.... ,__...r in "1 :1 •ii g gli -mittatluteme irk41rispilm, im .s....,C.1.. 'Aegiffiglang Mak ‘!!"11111111172° CIWELIMMIlfly AMS,~1 "allak-jj---10115.21MMOM Mg1,,g112~-W ak. _ . _.11.11M IIMMINII ' ,n. ialeartrya It 11 31111!! 1111~11 wii... ._ . :-1 mula: u mrammak: - _ _ _ _IIIIMMIMILU_ 1, waimainpaulam 111111111UM" . , _ .111EMOUllraita,1, . INK 1 . • omis.„... ..............:-.:-.15... 1. 1110 MMMMMMMMMMM . _r_'_i•IWZMII ITIMEWM*1n : • - - AlinpuiLg il, =..,, , t..... ....,___, INI!, , ~iii m. NIIIIIIIIIII ...e.. .:,..,i . 11::: iiik .;iimii.11 ___X11-:20. .11Iw Ill a EK1 1211t117 15..kira:,7111 11-4,;.Vid.r1:', \ r':: tIllargagrair
1u
1 11-11111111%
___
" kg.kkliA1;:=-71-01017/0"thetijm-Aur7
kirffiffo;tiffififf~
71::ki0112,1"sfzi~mizail.f
-:11,7EFIVEMET-frifIZIMErifiri'
.:41~4WIZEILJILW•MWFSMArl • --71kiiiarlffliWYWANWWW#07 . tkiiiM9Vffilriffiff: 417
itia9WCIE,325.1.1•111 wara.wwfammiziwriwar.. Z7:217,Eymmialttr21.=.1.
zwin7:107ffIL —
• EIWEVEIWn
•
1117~57firrirz" .
-,. 0117.0=217' , .4 =,.....4117,,erffeeme-£Eiffflizeram,fflrifiOttwg. kildI ,„„„.,... , ,::.Fijmrtgyff ,. , -»»~~rrac -
tg!.....E.e...anffeffizehmEr=mr.,==;,'
marm
11~~~
,."
.r4f72.MVP:f./ Curarm TTWM Ara. WIZEr triar, nffaromem... ivra. NIINCM/311~1. 'WMIIIIMMVIIMWM11.1%. RIM n•n= gr •=0". aingitir r.11,Arer.wairara,
"4"WWWIng
21:22:1E11~1147g/MirialMWrik,
, iiiiimsurammorms"mamai / WEEZZIAMIffIr=7:71.7111:11al. wommummaamwsomarmrara. =z-_----==---=:--=—= --: atam~awffilffligrIFÉIP.W.ffir,WEe .1
t ltriiiïkfflir -11"PirWM7‘117,17 i hi
,JWWWWWWWWWWWWWWW
ziaTinviir:-:.:7_--Jokuvwxykw". afir •I nswnwirá-, - - ,,WISWIT:1"1:1515f iffif - 'E"VffEfEdi" War jr,M; i"wmarLkw_4 - -77ƒ~.7~7.
•
EINIPCIWIllqiiillirffffffi
Ellá.lINIEMIlitzmwwww~,
fifnsm ,~arwlmsmsorim~
•
InI111111111121/~...
1 In en om het pand zijn alle technische installaties als opbouw uitgevoerd. 2 De galerijen zijn afgeschermd met een geweven, kunststof en RVS doek dat zorgt voor doorvalbeveiliging en beschermt tegen regen en wind. Vanaf de galerij betreedt men ook de uitpandige bergingen. 3 De speelplaats op het tussendek. 4 Vanaf het dek heeft men een groots uitzicht in westelijke richting.
3
THEMA Schiecentrale
in
Rotterdam
57
THEMA
Architectuur en de kunst van het loslaten
De bouw is verrassend provisorisch. In deze tijd zou men verwachten dat op de bouwplaats hightech montage- en productiesystemen overheersen. Maar ondanks het feit dat op architecten- en adviesbureaus informatiesystemen en ‘realtime’ uitwisselingsprogramma’s gemeengoed zijn geworden, is de bouw zelf het domein van hamers, zagen en schroevendraaiers. Er moet altijd iets worden afgezaagd, dichtgekit of weggebogen, vaak tot ongenoegen van de ontwerper die daardoor niet de perfectie krijgt die hij nastreeft en op papier ook bereikt. Bij de verbouwing van het Jobsveem in Rotterdam ontdekte de Rotterdamse architect Robert Winkel dat deze imperfectie niet problematisch hoeft te zijn. De onverwachte onvolkomenheden kunnen juist genereus zijn en een aanleiding vormen voor onvoorziene wendingen in het ontwerpproces. Ze leiden tot resultaten die van tevoren niet zijn te bedenken. In de laatste fase van het recent opgeleverde gebouwcomplex de Schiecentrale nam Winkel zich dan ook voor deze bouwkundige imperfecties te benutten. Niet alleen door ze te accepteren en het ideaalbeeld los te laten, maar ook door er zelf onvolkomenheden aan toe te voegen. Het complex ligt aan de Jobshaven, niet ver van de stadswijken Coolhaven en Delfshaven, op het terrein van de voormalige Schiecentrale die sinds begin van de twintigste eeuw de Rotterdamse haven van elektriciteit voorzag. Na de verplaatsing van de centrale naar de Maasvlakte, halverwege de jaren tachtig, kwam het terrein vrij. Met zijn insteekhavens en robuuste bebouwing een buitenkans voor de stad en in het bijzonder voor de omliggende wijken. Het terrein dat eerst dienst deed als evenemententerrein, wordt nu herontwikkeld met woningen, kantoren, winkels, cafés en mediagebonden bedrijvigheid. Winkel is al sinds de verbouwing van het 25kV gebouw tot bedrijfsverzamelgebouw betrokken bij deze herontwikkeling. Door herbestemming van bestaande gebouwen en uitbreiding door nieuwbouw heeft Winkel de hele kavel omgevormd tot een stedelijk superblok met studio’s, appartementen en kantoren, een hotel, een café en een supermarkt. Overigens is de groei en afbouw van het complex nauwelijks leesbaar door de grote donkere kozijnloze glasvlakken die in het
Schiecentrale fase 4B in Rotterdam door Mei Architecten en stedenbouwers In het Lloydkwartier, een voormalig havengebied te Rotterdam, ontstaat een nieuw, levendig stadsdeel waarin naast bewoning ook creatieve bedrijvigheid is gevestigd. Met de oplevering van Schiehaven fase 4B is de verbouwing afgerond van een groot industrieel complex, waarin woningen, studio’s, recreatieve voorzieningen en kantoren zijn ondergebracht. Blikvanger is de hoge schijf met kantoren en vrij indeelbare woonwerkeenheden die is geplaatst op een onderbouw met aanvullende voorzieningen als een supermarkt, gymzaal en parkeergarage. Kermerkend zijn de semipublieke binnenruimte die overdag vrij toegankelijk is voor alle gebruikers, en de glazen schuifpuien die de lofts transformeren tot inpandige buitenruimtes. Hans Teerds Foto’s Jeroen Musch 50 de Architect, januari 2009
1
8
2
3
4 5 6 7
9
gehele complex zijn toegepast. Het meest opvallend zijn twee schijven van tien en zeventien verdiepingen met appartementen en kantoren die bovenop de lagere plintbebouwing zijn geplaatst. De galerijflat is terug, maar nu als stedelijke figuur. De plint bestaat uit een classicistisch gebouw uit het begin van de twintigste eeuw, de betonnen transformatorgebouwen uit de jaren vijftig (het 25kV station) en enkele hedendaagse toevoegingen (zoals Kraton 230, de studio’s van RTV Rijnmond). Ze zorgt voor een soepele aanhechting aan de omliggende openbare ruimte. De daarop geplaatste schijven zijn een krachtig symbool van Rem Koolhaas’ theorie van stedelijkheid als een ‘culture of congestion’. De frontale plaatsing op de plint suggereert een verbinding van twee grootheden die op het eerste gezicht onverenigbaar zijn. Bovendien zorgen de flats voor de nodige ‘kritische massa’ met alledaagse gebruikers, wat een belangrijk tweede aspect is in Koolhaas’ duiding van stedelijkheid. Op het eerste gezicht zijn er weinig onvolkomenheden te bespeuren in het complex. Tot en met het collectieve dakterras tussen beide schijven is alles tot in de puntjes doorgedacht en mee ontworpen in de industriële kleuren grijs en zwart. Pas op galerijen is een duidelijke, ‘bewuste’ fout te
1 Schiecentrale fase 4B gezien vanuit westelijke richting. In de hoge schijf die 130 meter lang is en vijftig meter hoog, bevinden zich kantoren en woonwerkeenheden. 2 Oostgevel met de karakteristieke, zelfdragende bergingen van kunsstof composiet, die in een ‘at random’ patroon als rugzakken tegen het gebouw zijn opgehangen. 3 Ligging Schiecentrale 1 Hotel Stroom 2 Schiecentrale 3 Studio’s 4 25 kV 5 Rocktown 6 Kantine 7 Kraton 230 8 Schiecentrale fase 4B 9 Jobsveem
51
zien: in het stalen weefsel dat als galerijhek dient, zijn weeffouten aangebracht. Maar verder zijn de onvolkomenheden alleen voor het geoefende oog zichtbaar: een vluchtroute bordje dat over een kozijn uitsteekt, stopcontactleidingen die bewust niet goed zijn weggewerkt, de kleur van het beton, die niet overal gelijkmatig is. Het valt op met hoeveel zorg de aluminium kozijnen, van de van vloer tot plafond te openen glazen gevels, in de woningen en kantoren zijn gedetailleerd. En hoe de doorvalbeveiliging van standaard dranghekken de sfeer bepaalt. Deze doet sterk denken aan het sociale woningbouwcomplex Nemausus door Jean Nouvel in Nîmes. Nouvels gebruik van industriële standaardmaterialen had een genereus doel: de prijs zo laag mogelijk te houden om daarmee zo groot mogelijke huurwoningen te maken. In de Schiecentrale zijn de dranghekken vooral conceptueel. Toch werkt het ook hier genereus. De volledige open gevel, met op de voorgrond de dranghekken, geeft de woningen een extra dimensie: het formidabele uitzicht over de Nieuwe Maas en het havengebied wordt letterlijk de woning ingetrokken. Ondanks wat het beeld doet vermoeden, heeft Winkel weinig aan het toeval overgelaten. De toegevoegde imperfecties zijn hooguit ‘grappig’ te noemen. Het mooist blijven de onvoorziene onvolkomenheden die zich pas na oplevering openbaren en zich aan de hand van de ontwerper onttrekken. Er is één punt waar zo’n imperfectie hard aan de oppervlakte komt, maar juist daardoor een mooi effect heeft: ondanks de zorgvuldige detaillering van de roestige gevel van Kraton 230 met het patroon van Studio Job tekent zich een roestige lijn af op het trottoir. De tijd en de elementen helpen het gebouw te hechten aan de ondergrond. Schiecentrale, Rotterdam
Begane grond
Vierde verdieping
52 de Architect, januari 2009
Achtste verdieping
Opdrachtgever Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam, Proper Stok en PWS Ontwerp Mei architecten en stedenbouwers Team Robert Winkel, Hennie Dankers, Robert Platje, Eelco Dekker, Frank Aarssen, Jack Bouwer, Erwin Verhoeve, Maurice de Ruijter, Bart Spee, Jack Hoogenboom, Mirjam van Dam, Joanne Wienk, Lea Wiederholt, Meike Stoetzer, Richel Lubbers, Michel Zaan Projectmanagement BOAG ; OBR Triplan Raadgevende Ingenieurs Adviseur constructie PBT, Delft; DHV Adviseur installaties Grontmij Bravenboer & Scheers; DGMR Adviseur bouwfysica Grontmij Bravenboer & Scheers; DGMR Adviseur brandveiligheid Ralph Hamerlinck Adviseur bouwkosten Bouwhaven Materiaalonderzoek Aldus Bouwinnovatie Gevels Caubergh Huygen (Renckens advies) Dak BDA Groep / Windhinderonderzoek: Windsafe Signing Bureau Mijksenaar; Uitvoering Besix, Brussel ( B ) Toeleveranciers gevelbouwer - aluminium gevels: Oskomera, Deurne; RVS - metaalgaas - producent: Drenth Holland, Oude Pekela; montage en engineering: Poly-Ned, Steenwijk; bergingen - montage en engineering: Econair, Beverwijk; producent: Theuws Polyester, Wieringerwerf Bruto vloeroppervlakte 55.000 m 2 Netto vloeroppervlakte 50.500 m 2 Bruto inhoud 170.000 m 3 / Netto inhoud 135.000 m 3 Programma 7000 m 2 kantoren, 156 woon- en werkunits, 20 kadewoningen, BSO , 2000 m 2 supermarkt, 600 m 2 gymzaal, multifunctioneel dek, parkeergarage met 400 parkeerplaatsen Voorlopig ontwerp oktober 2003 Definitief ontwerp januari 2004 Aanvang bouw februari 2006 / Oplevering mei 2008 Bouwsom inclusief installaties €42.000.000 excl btw Bouwsom exclusief installaties €34.000.000 excl btw Bouwsom inclusief installaties €50.000.000 incl btw Bouwsom exclusief installaties €40.000.000 incl btw T H E M A Schiecentrale in Rotterdam 53
Functionele doorsnede
Functionele organisatie Ontsluiting Kadewoningen Woon-werk eenheden Kantoren Parkeergarage Gymzaal Supermarkt Buiten-Schoolse Opvang BSO semi-openbare ruimte Dek Gaanderij Ondersteunende functies
ontsluiting kadewoningen woonwerkeenheden kantoren parkeergarage gymzaal supermarkt buitenschoolse opvang (BSO) BSO semi-openbare ruimte
dek gaanderij ondersteunende functies 1 1 Het dek is gedurende de dag toegankelijk voor alle gebruikers van het complex. De indeling van het dek (in speelzone, flexibele
framewerk hoge schijf
zone en werkplek zone) is hierop afgestemd. 2 De nieuwbouw is uitgevoerd als een betonskelet met niet dragende wanden. De functies worden daardoor tot op zekere
framewerk hoge schijf met invulling
hoogte inwisselbaar. 3 De gevels aan de westzijde bestaan uit aluminium vouwpuien die van plafond tot vloer zijn te openen en die inpandige buitenruimte mogelijk maken.
oplevering
schematische weergave oplevering
flexibiliteit 2
54 de Architect, januari 2009
3 T H E M A Schiecentrale in Rotterdam 55
2 1 In en om het pand zijn alle technische installaties als opbouw uitgevoerd. 2 De galerijen zijn afgeschermd met een geweven, kunststof en RVS doek dat zorgt voor doorvalbeveiliging en beschermt tegen regen en wind. Vanaf de galerij betreedt men ook de uitpandige bergingen. 3 De speelplaats op het tussendek. 4 Vanaf het dek heeft men een groots uitzicht in westelijke richting.
1
4
3
56 de Architect, januari 2009
T H E M A Schiecentrale in Rotterdam 57
