Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
6.2
Rationalisering Overheidsapparaat__
RATIONALISERING OVERHEIDSAPPARAAT
De crisis op dit beleidsgebied wordt gekenmerkt door een inefficiënte inzet en inadequate accommodatie van overheidspersoneel voor het realiseren van overheidstaken. De toepassing van de Personeelswet
werd niet altijd uniform toegepast en de
personeelsdiscipline is tanende. De afdelingen Centraal Staforgaan Formatiezaken en Efficiency (CSFE) en Vorming en Opleiding van het ministerie van Binnenlandse Zaken vervullen een centrale rol in het overheidspersoneelsgebeuren, maar zijn onvoldoende geaccommodeerd om hun taken uit te voeren. Het overheidsapparaat is dringend toe aan reorganisatie gericht op verhoogde efficiency, effectiviteit, personeelsdiscipline en vergroting en verhoging van het kader gehalte. Het aantrekken van kader in diverse disciplines is van groot belang, alsook het verder ontwikkelen en conserveren hiervan door opleidingen. Deze opleidingen zullen in verhoogde mate inspelen op de gewenste kwaliteit van het personeel. Binnen de Overheid zijn de loonverhoudingen tussen de diverse ambtelijke beroepsgroepen uit balans geraakt, hetgeen onder andere heeft geresulteerd in ontevredenheid en demotivatie onder het overheidspersoneel. De geconstateerde knelpunten nopen tot een heroriëntatie van de loonstructuren binnen het Overheidsapparaat. In de loop der jaren heeft de Overheid stappen ondernomen, die zouden moeten leiden tot het (vrijwillig) doen afvloeien van landsdienaren dan wel het beperken van het bestand aan landsdienaren. Deze maatregelen zijn geweest: •
de personeelsstop;
•
de 18-maandenregeling;
•
beperkte dispensatie voor zestigjarigen en
•
vervroegd pensioen op anciënniteitleeftijd (35 dienstjaren).
De invoering van een functioneringstoelage (1994) heeft eveneens de bedoeling gehad de structureel om onduidelijke redenen absente bezoldigde ambtenaren, de zogenaamde "spookambtenaren", uit het apparaat te doen verwijderen. Ook werden organen zoals het
95
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Rationalisering Overheidsapparaat__
Instituut voor de Overheidsdienst en het CSFE voor dit doel in het leven geroepen. Toch kan niet gesproken worden van een beter functionerend Overheidsapparaat. Het kenmerk van al deze regelingen is echter dat zij m.u.v. de personeelsstop een zekere mate van vrijwilligheid in zich bergen. Welke de effecten van deze maatregelen zijn geweest is nimmer vas tgesteld. Tabel 6 Ontwikkeling en samenstelling ambtenarenbestand 1995-2001* Niveau
Jan '95
Lager kader³
Jan '96
Jan '97
Jan '98
Jan '99
Juni 2000
Jan 2001
26227
23580
26848
26177
25970
26163
25563
Midden kader²
7919
7743
8103
8311
7479
7829
7752
Hoger kader¹
1424
1371
1560
1575
1727
1620
1702
35570
32694
36511
36063
35176
35612
35017
Totaal
Bron: CEBUMA (Maandstaat ambtenaren naar kader), bewerking Stichting Planbureau Suriname •
Excl. parttime leerkrachten, commissieleden, parlementariers en personeel bij diensten met een geheim karakter.
³ Bureau
ambtenaren schaal 1t/m 11 + onderwijspersoneel 31 T/m 38, ² Bureau ambtenaren schaal 12 t/m 17
+onderwijspersoneel schaal 39 t/m 42, ¹Bureau ambtenaren schaal 18 t/m 24 + onderwijspersoneel schaal 43 t/m 46.
Figuur 1 Ontwikkeling en samenstelling ambtenarenbestand 1995-2001
40000 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 Jan '95
Jan '96
Jan '97 Lager kader³
Jan '98 Midden kader²
96
Jan '99 Hoger kader¹
Juni 2000
Jan-01
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Rationalisering Overheidsapparaat__
De sanering van het ambtenarenbestand, die de Regering als een van de maatregelen voor verbetering van de doelmatigheid en efficiency van het Overheidsapparaat heeft gesteld, zal zorgvuldig
worden
uitgevoerd,
waarbij
negatieve
effecten
op
andere
sectoren
geminimaliseerd zullen worden. De Regering laat zich in haar beleid op dit stuk, daarom leiden door het principe dat ambtenaren niet brodeloos mogen worden gemaakt. Dit houdt in dat aan de volgende vereisten zal moeten zijn voldaan: •
De ambtenaar zal conform de Personeelswet in aanmerking komen voor wachtgeld. Deze wachtgeldregeling kan aangevuld worden met andere voorzieningen;
•
Alternatieve werkgelegenheid op gelijkwaardig niveau voor de af te vloeien ambtenaren zal er moeten zijn;
•
Indien er geen alternatieve werkgelegenheid is, zal de ambtenaar zelfstandig zijn/haar inkomsten kunnen genereren.
Ten aanzien van de categorie structureel om onduidelijke redenen absente bezoldigde ambtenaren zal na de inventarisatie vanwege het ministerie va n Binnenlandse Zaken, worden aangetoond welke ambtenaren zich schuldig hebben gemaakt aan plichtsverzuim en indien betrokkene eerder schriftelijk plichtsverzuim is verweten en indien eerder de nodige tuchtstraffen op betrokkene zijn toegepast zonder dat betrokkene zijn/haar gedrag heeft gecorrigeerd, zal de betrokken ambtenaar ontslag worden aangezegd. Teneinde een gedegen inzicht te verkrijgen in het kwalitatief en kwantitatief bestand van het overheidspersoneel, is een landelijke landsdienarenregistratie opgestart. Het resultaat van de landsdienarenregistratie moet als bouwsteen fungeren om daadwerkelijk te komen tot het reorganiseren c.q. rationaliseren van het overheidsapparaat, onder meer ten aanzien van de instroom; de doorstroom en de uitstroom van personeel. De uitvoering van het rationaliseringssprogramma zal aldus gebaseerd zijn op: 1. inventarisatie van de het overheidspersoneel; 2. verplichte periodieke bij- en omscholing van ambtenaren ter vergroting van de efficiëntie en effectiviteit van het apparaat;
97
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Rationalisering Overheidsapparaat__
3. aanwezigheid en creatie van alternatieve mogelijkheden voor opvang van overtollige ambtenaren in het arbeidsproces; 4. voldoende fondsen om uitgetreden ambtenaren te ondersteunen; 5. de eigen incentieven van de betrokken ambtenaar, eventueel ondersteund door de Overheid, om een nieuwe bestaansbasis te creëren; 6. tripartiet overleg waarbij de vakbonden (m.n. de CLO) en bedrijfsleven betrokken zullen worden; 7. continue voorlichting aan de gemeenschap tijdens het gehele proces en 8. identificatie van beroepsgroepen en instituten binnen de ambtenarij, die op grond van bepaalde criteria buiten de uittredingsregeling gehouden moeten worden.
De kosten die met de sanering gepaard zullen gaan, betreffen: •
bij- en omscholingskosten voor geselecteerde categorieën ambtenaren;
•
afvloeiingsbetalingen en
•
sociale voorzieningen.
Beleidsmaatregelen Na afronding van het project Landsdienarenregistratie zal door het verhoogde inzicht in de personele samenstelling en structuur van het overheidsapparaat, de basis zijn gevormd voor verdere uitvoering van het personeelsbeleid bij de Overheid. Salarisverhogingen in deze sector hebben tegen de achtergrond van de macro-economische situatie in de laatste jaren, niet geleid tot een toename van professioneel kader binnen de Overheid. Het verschijnsel dat de Overheid door deze braindrain steeds meer een beroep moest doen op duurdere lokale consultants, die vaak uit de ambtenarij gestapte personen zijn, heeft het wegtrekken van achtergebleven deskundigen zeker aangemoedigd. Om hoog gekwalificeerd kader te kunnen aantrekken en te behouden, zal de Overheid bij het vaststellen van de hoogte van de remuneraties, zoveel mogelijk rekening houden met marktfactoren. Hiertoe zal de loonstructuur geëvalueerd en wederom evenwichtig worden gemaakt.
98
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Rationalisering Overheidsapparaat__
De afdeling Vorming en Opleiding zal verder inhoud geven aan de organisatie van functiegerichte opleidingen. Deze opleidingen moeten de deelnemers voorbereiden op de invulling van hogere bestuursfuncties, afgestemd op de specifieke behoefte aan kennis en vaardigheden in de verschillende geledingen van het Overheidsapparaat. Extra ondersteuning in de vorm van materiële en logistieke versterking is voorwaarde alsmede deskundigheid bij het vaststellen van de curricula. De zorg voor het Overheidsbeleid omvat ook de zorg voor gepensioneerde ambtenaren. De Regering is van oordeel dat de ambtenaar na zijn pensionering moet kunnen leven op een niveau, dat nauw aansluit bij dat van voor zijn pensionering. Hoewel de vigerende Ambtenaren Pensioenwet niet voorziet in aanpassing van de reeds ingegane pensioenen, zijn in de loop der jaren diverse toeslagen en/of bijslagen op de ingegane pensioenen toegekend. Deze toekenning is niet reëel en ontoereikend om inhoud te geven aan de doelstelling van het pensioen als faciliteit voor sociale zekerheid. Wel is de gedragslijn gevolgd dat bij tussentijdse salariscorrecties tegelijkertijd een aanpassing van de pensioenen plaatsvindt. Een correcte en reële garantie op pensioen door het welvaartsvast maken daarvan is noodzakelijk. Een interdepartementale commissie zal de opdracht krijgen om in het bijzonder de Ambtenaren Pensioenwet 1972 te evalueren.
Het administratiefrechtelijke verkeer binnen de ambtenarij zal worden verbeterd. Hiertoe zal en interdepartementale commissie Here valuatie
Administratiefrechtelijk Verkeer een
statusanalyse uitvoeren. Hiermee zullen de knelpunten
binnen dit verkeer zichtbaar
gemaakt worden en voorstellen aangedragen worden ter oplossing van knelpunten welke acute aanpak vereisen. Op basis van de geïdentificeerde behoeften zal juridisch kader worden aangetrokken en zal een aanvang gemaakt worden met het automatiseren van het administratiefrechtelijke verkeer. De afronding en bewaking van het vereenvoudigde standaardsysteem zullen vervolgens worden veiliggesteld.
99
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Rationalisering Overheidsapparaat__
BELEIDSMATRIX
RATIONALISERING OVERHEIDSAPPARAAT Start / duur
Programma's
MAATREGELEN
GENERAAL TOTAAL Verbetering administratief rechtelijk verkeer
0 0 0 1
0 2 0 3
0 4 0 5
Invest. in SRG mln
PM
-,Instelling sectie Administratiefrechtelijk Verkeer op het onderdirectoraat Juridische Zaken en Regelgeving Wegwerken van de meest acute knelpunten in het proces van standaardisering en vereenvoudiging van het administratiefrechtelijke verkeer Bewaking ontwikkelde standaardsystemen
-,-
-,-,-
Reorganisatie Ambtenaren apparaat Uitvoering Landsdienarenregistratie Opstelling reorganisatieplan, inclusief tijdschema, door interdepartementale commissie Evaluatie van de loonstructuur gericht op het creëren van evenwicht hierin.
-,-,-
-,-
Effectueren van voorstellen tot actualiering van pensioenen voor ambtenaren.
-,-
Wijziging van de ambtelijke loonstructuur op basis van de evaluatie
-,-
Afronding formaties gericht op het systematisch maken en actualiseren van formatierapporten
-,-
Het inzetten van de integrale reorganisatie van het overheids apparaat volgens een op sociale consensus gebaseerd reorganisatieplan
-,-
100
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Rationalisering Overheidsapparaat__
Professionalisering Overheidsapparaat Institutionele versterking departementen van algemeen bestuur
-,-
Evaluatie en bijstelling van ambtenarenopleidingen
-,-
Toepassing van informatietechnologische mogelijkheden en infrastructuur Invoering van departementale managementsrapportagesystemen
101
-,-,-
