5
Wandelroute 5
De Rovertsche Leij
Deze ontspannen wandeltocht door het stroomgebied van de Rovertsche Leij doet bijna paradijselijk aan. Volgens de 16e eeuwse taaldeskundige Joannes Goropius Becanus bevond zich hier dan ook het ‘Aards Paradijs met Adam en Eva’. Vandaar wellicht de naam ‘Paradijsbrug’, die u onderweg passeert. Vanuit het centrum van Goirle wandelt u meteen het stroomgebied van de Rovertsche Leij in. Niet voor niets komt de naam ‘Goirle’ van ‘goor’, wat drassig betekent. Het beekje kronkelt door een oud landbouwgebied, door met varens begroeide bossen en open weides. De Rovertsche Leij en de iets westelijker gelegen Poppelsche Leij gaan vanaf hier samen verder in de Nieuwe Leij richting Tilburg. Eerst komt u langs de Vloeder-zuid, een gebied dat door Waterschap De Dommel in 2005 opnieuw is ingericht. Het project valt binnen het grote plan ‘Met een Schone Leij beginnen’, dat bedoeld is om wateroverlast te voorkomen en de beken een betere ecologische functie te geven. Voortaan krijgt het water hier de ruimte: overtollig water stroomt naar een speciaal daartoe ingericht waterbergingsgebied. De kronkels in de beek zorgen voor meer variatie in stroomsnelheid, profiel en waterdiepte. Langs de Rovertsche Leij is een ecologische verbinding gecreëerd voor o.a. vlinders, libellen en amfibieën. Vissen kunnen dankzij vistrappen weer migreren. De tocht gaat verder door Breehees. In de Middeleeuwen was het een kleine landbouwoase temidden van uitgestrekte, schrale heidevelden. Voorbij de laatste huizen van Breehees duikt u de bossen in van Landgoed Gorp en Rovert. Rustig kabbelt de Rovertsche Leij onder de Paradijsbrug door. Iets van de route af ligt het ‘kasteeltje op Gorp’, ooit gebouwd als jachtslot door een rijke Belgische baron. Daarna maakt de Rovertsche Leij plaats voor enkele verscholen vennetjes, parels van het Brabantse Landschap. Het uitzichtpunt aan het Bankven is een geschikte plek voor een pauze.
26
Praktische informatie Rondwandeling Rondwandeling vanuit het dorp Goirle door het stroomgebied van de Rovertsche Leij. Afwisselend landschap met weiland, akkers, en bos. Onderweg passeert u enkele projecten van het waterschap, een landgoed, een kasteeltje, een ven en natuurlijk de beek van de Rovertsche Leij. Toegankelijkheid Honden zijn aangelijnd toegestaan. Lengte 10 km, geen inkorting mogelijk. Start- en eindpunt van de route De St. Janskerk in Goirle op de hoek Tilburgseweg - Bergstraat - Kerklaantje. Parkeren Parkeerterrein op de hoek Bergstraat-Parallelweg; gratis en onbeperkt (elders in het centrum van Goirle maximaal drie uur parkeren met gebruik van blauwe schijf). Bereikbaarheid startpunt met OV Vanaf station Tilburg stadsbus 1 naar Goirle, uitstappen halte Dorpsstraat, (ma t/m vr 4 x per uur, za en zo 2 x per uur). Eten en drinken Goirle, diverse horecagelegenheden in het centrum. Breehees, De Breese Theetuin, www.breehees.nl/theetuin. Openbaar vervoer onderweg Geen.
27 Vlottende waterranonkel
Topografische ondergrond (c) Topografische Dienst Kadaster Emmen
Wandelroute 5
28
lengte 10 km
= 1 km
Kijkpunten A Waterbergingsgebied Vloeder-zuid Ten zuiden van Goirle loopt u door het stroomgebied van de Leij, de Vloeder-zuid, dat Waterschap De Dommel in 2005 opnieuw heeft ingericht. Regelmatige wateroverlast in het beekdal van de Nieuwe en de Oude Leij vormde de aanleiding tot deze herinrichting. Er zijn twee nieuwe kronkelende tracés gegraven voor de Rovertsche en Poppelsche Leij. De stuw (met erlangs een vispassage) treedt bij hoogwater automatisch in werking, zodat het bovenstrooms gelegen waterbergingsgebied langzaam volloopt; hier kan 60.000 kubieke meter water worden opgevangen. B Beekdal Rovertsche Leij Binnen het uitgestrekte natuurgebied Gorp en Rovert ligt het kleinere Landgoed Gorp de Leij. Het is gelegen in het beekdal van de Rovertsche Leij en bestaat uit gemengde bossen, heidevelden, vennen en kleine bosweides. Centraal in het landgoed ligt De Nieuwe Hoef, een hoeve uit 1641 waar pachters vroeger een deel van hun oogst - in geld of in natura - moesten afdragen aan de landheer. Nu is het een besloten partycentrum. Gorp de Leij is in handen van het Brabants Landschap.
Rovertsche Leij
Routebeschrijving 1a Vanaf Parkeerplaats: volg Bergstraat ri centrum en kerk 1b Vanaf bushalte langs bakker lopen;
RA, Tilburgseweg tot kerk 2 Vanaf St. Janskerk Bergstraat inlopen 3 Voorbij Zorgcentrum Elisabeth LA, klinkerweg later halfverhard 4 Aan het eind RA 5 Klinkerweg oversteken en LA onverhard pad op, Molendijk 6 Op splitsing RA, de beek de Nieuwe Leij aan rechterzijde houden 7 U passeert een sluisje 8 Aan het eind bij bruggetje LA, brede zandweg 9 Aan het eind RA, asfaltweggetje 10 Ruim 1 km RD en door gehucht Breehees lopen 11 Voorbij laatste huis wordt asfaltweg onverhard 12 Op eerste kruising RA 13 Pad volgt even later bosrand 14 Via bruggetje de Roverste Leij oversteken 15 Let op: na 150 meter LA, smal onopvallend pad in 16 In bos eerste pad RA 17 Voorbij bocht naar L open veldje passeren 18 Na bosperceel tweede open veldje passeren 19 Pad langs bosrand volgen, met rechts breed, parallel lopend pad 29
20 Einde weiland RD bos in, brede pad
21 22 23
24
25
26
27 28
29
30
31
32
33
34
35 36 37 38
39
40
41
42 43
30
buigt hier naar R Aan het eind LA, breed zandpad Ingang van De Nieuwe Hoef passeren Zandweg RD volgen en via de Paradijs- brug de Rovertsche Leij oversteken Op driespong bij P-21310 LA ri Gorp en Hilvarenbeek Vlak vóór wit huis met groen-rode luiken LA Pad buigt terug en maakt haakse bocht naar R Einde akker RD, langs huisnummer 9 Brede slingerende bosweg volgen, even later beekje aan linkerzijde Op driesprong LA, beekje aan linkerzijde houden Meteen daarna op splitsing LA, vlak langs beekje Volg pad langs beekje en negeer zijpad van R Eerste pad RA, beekje de rug toekeren Brede zandweg kruisen en RD langs slagboom Aan het eind, vlak voor akker, LA het bos in Pad buigt rechtsom klein ven heen Voorbij akker RD bos in Aan het eind LA Op kruising vóór akker RD, akker aan rechterzijde passeren Pad maakt aan eind akker bocht naar R, en bij bosrand bocht naar L Voorbij witte slagboom RA, breed zandpad Direct voorbij Bankven schuin LA, smal pad langs rododendronstruiken Bij uitzichtpunt met bankjes RD Op breder pad LA, grasland aan linkerhand
C Paradijsbrug Volgens taaldeskundige Joannes Goropius Becanus (1519-1572) is het Nederlands de enige taal die van de oertaal afstamt. Hij beweerde dat Adam en Eva Nederlands hebben gesproken en dat het Aards Paradijs in Nederland lag. Waar of niet, de brug over de Rovertsche Leij is in elk geval genoemd naar het paradijs. De Rovertsche Leij ontspringt in België en vormt samen met de Poppelsche Leij de bovenloop van de Nieuwe Leij. Waterschap De Dommel richtte de oevers van deze beken in als ecologische verbindingszone, zodat vlinders, libellen en amfibieën een groter leefgebied krijgen.
D Kasteeltje op Gorp In 1868 kocht de schatrijke Belgische baron Eugène Zerezo de Tejada van de gemeente grote stukken heide op, die hij liet bebossen. Hiermee legde hij de basis voor Landgoed Gorp en Rovert. Vijf jaar later bouwde de baron er een jachthuis, dat vanwege de twee torentjes ‘het kasteeltje op Gorp’ wordt genoemd. In 1920 ging het landgoed over naar de huidige eigenaar, Van Puyenbroek, een textielfabrikantenfamilie uit Goirle.
Zicht op Goirle
E Bankven Ruim twee eeuwen geleden telde Brabant ruim twee duizend grote en kleine meertjes. Meer dan de helft is verdwenen ‘dankzij’ ontginning van het gebied en een daling van de grondwaterstand. Het Bankven is een van de circa achthonderd overgebleven Brabantse vennen. Met een beetje geluk kunt u hier de blauwe reiger zien jagen op vis. De rietgors en de kleine karekiet broeden er graag. ’s Winters is de Goirlesche IJsclub op ’t Bankven te vinden. Als er tenminste ijs ligt.
44 Eerste pad RA ri kerk 45 Klinkerweg oversteken en RD,
46 47
48
49 50
slingerend bospad Voorbij klein wit huis LA Voorbij slagboom RD, pad blijven volgen Aan het eind bij bankje RA, schelpenpad Meteen LA de Nieuwe Leij oversteken RD naar St. Janskerk lopen.
F Beeksedijk in Goirle Langs de Oude Leij krijgt een aantal landbouwpercelen bij hevige regenval te maken met overstroming. Waterschap De Dommel wil de wateroverlast rond Goirle tegengaan door water te bergen in het gebied tussen het Kerklaantje en de Beeksedijk in Goirle. Het plan ‘Beeksedijk West’ voorziet in de aanleg van een kade, zodat overtollig water niet meer naar de aangrenzende landbouwpercelen kan stromen. Verder zal het maaiveld worden afgegraven, zodat zich hier moerasplanten en andere vochtminnende plantensoorten kunnen vestigen. 31
