COLOFON
INHOUDSOPGAVE
Eindredactie Annemarie Gijzelaar
Vormgeving Nisvan van Sijl www.nisvan.com
VROEGOP Vroegop wordt verspreid in een oplage van 8.500 exemplaren onder de leden en aspiranten van de Bond van Volkstuinders te Amsterdam en omgeving. Verschijningsfrequentie eenmaal per kwartaal. Vroegop is het interne Nieuwsblad van de Bond van Volkstuinders. Het blad is opgericht in 1990 om de (nood)zakelijke informatie van het bestuur van de Bond van Volkstuinders te verspreiden onder de leden. Een enthousiaste, vrijwillige redactie maakt door middel van aanvullende artikelen en columns van de Vroegop een tijdschrift.
Redactie en advertenties
VROEGOP
P/a Bond van Volkstuinders, Volendammerweg 301, 1027 EA Amsterdam. Telefoon 020 – 613 28 93, Fax 020 – 613 32 76 e-mail:
[email protected] website: www.bondvanvolkstuinders.nl
Redactiemedewerkers Nisvan van Sijl
Drukwerk Bondskantoor Amsterdam
Beeld cover:
Marianne Croes
Volgende uitgave mei 2015 Kopij inleveren vóór 14 april 2015
5
Van de Vice Voorzitter
6
Eetbare tuin
7
Oproep
8
Giants op tuinpark De Molenaar
9
Verslag van de Bondsvergadering
14
Gezond water
19
Het voorjaar komt!
20
Snoeien en stapelmuurtjes
22
Bijen en imkers
24
Winterwerken op de Eendracht
26
Activiteiten op Nieuwe Levenskracht
27
De Boomtomaat
28
Tagetes Tenuifolia
29
Het Floralaantje
30 Puzzel
SPREEKUUR BONDSKANTOOR
l
Maandelijks houdt het Bondsbestuur spreekuur. De momenten en tijden waarop dit plaatsvindt zijn afhankelijk van de beschikbaarheid van de Bondsbestuurders. Indien één van de leden of besturen van de tuinparken het Bondsbestuur wil spreken dan moet daarvoor een afspraak worden gemaakt. Uiteraard proberen wij deze afspraken zoveel mogelijk te plannen op één dagdeel in die maand. Wij verzoeken iedereen die een afspraak wil maken dit voor de eerste woensdag van iedere maand kenbaar te maken. In overleg met het Bondsbestuur en diegenen die een gesprek hebben aangevraagd zal dan een datum en tijd in die maand worden gepland. Het bondskantoor is te bereiken met buslijn 33 vanaf het Centraal Station, uitstappen bij de eindhalte aan de Volendammerweg in Amsterdam-Noord.
Winter 2015
3
(advertenties)
4
Winter 2015
l
Van de vice Voorzitter
u
Het is eind januari als ik dit schrijf. Van een echte winter is nog geen sprake. Maar het kan nog.
Helaas is het Frans Rodermond niet gegund daar samen met ons aan te werken. Frans is ons in
Een paar jaar geleden hadden we ook zo’n kwakkelwinter. De strenge vorst kwam toen alsnog,
het najaar ontvallen. Ondertussen draait de Bond gewoon door en worden er ook dit jaar weer een
erg laat. Met veel schade aan de planten en bomen tot gevolg. Nog voor de winter hebben we de
aantal activiteiten georganiseerd. U bent van harte uitgenodigd deel te nemen.
Bondsvergadering gehad. Er is gezamenlijk een belangrijke blik vooruit geworpen. Dit jaar gaan we
Okke Peijters vice voorzitter
aan de slag met vernieuwing en versterking van de Bond ten behoeve van de leden en de afdelingen.
In Memoriam Frans Rodermond Op 7 november jl. overleed Frans Rodermond, secretaris van de Bond van Volkstuinders. Iedereen was verbijsterd over dit bericht. Net nu wij als Bondsbestuur een nieuwe start maakten en weer compleet waren gebeurde dit. Wij betreuren het enorm dat wij als bestuur niet de mogelijkheid hebben gekregen om met zijn vijven aan de slag te gaan. Bij de uitvaart bleek al snel welke belangrijke plek Frans innam binnen zijn gezin, maar ook als vrijwilliger binnen verschillende verenigingen waaronder de Bond. Het blijft onbegrijpelijk dat iemand die zo volop in het leven stond en zoveel energie ten toon spreidde er niet meer is. Wij danken Frans voor zijn eerdere werkzaamheden binnen het Bondsbestuur en voor het feit dat hij bereid was zich wederom voor een aantal jaren voor onze vereniging in te zetten.
Winter 2015
5
Tekst en foto’s: Irma Mittelmeijer
Eetbare tuin op Dijkzicht
natuurlijke vijver met eetbare tuin inj aanbouw
Hadden we in 2013 al met een hoge score met het Keurmerk Natuurlijk tuinieren de 4e stip behaald, kregen we in 2014 het Europees Diploma Ecologisch Tuinieren toegekend en uitgereikt op het AVVN congres in augustus. Maar denkt u niet dat er op Dijkzicht even gas terug wordt genomen, nee hoor. Op ons tuinpark wordt flink gegraven. Is het een enorme mol? Of een hele groep woelratten? Nee, het is de tuincommissie, die zijn een stuk drassig gras, op advies van Bert Kuyt van de BVV, aan het omtoveren tot een natuurlijke vijver met een eetbare tuin eromheen. Op een opgehoogde wal komen allemaal fruitstruiken en kruiden. Er worden stapelmuurtjes gemaakt van alle stenen en keien die met de aanleg van de waterleiding tevoorschijn zijn gekomen en hiertussen gestapeld hout verwerkt. Het ziet er nu al veelbelovend uit. Daarnaast zijn we bezig met de 2e fase van de vernieuwing van de hele waterleiding. De eerste fase is aangelegd in 2010 en nu dus de 2e fase. De totale aanleg is gepland in 4 fases die afgerond zou moeten zijn in 2017. Over een paar honderd meter zijn er geulen gegraven, dit is voor de hoofdringleiding. Daarna worden er deze winter nog een stuk of 20 tuinders van een nieuwe leiding en put voorzien. Hopelijk zijn we daar als deze Vroegop verschijnt (bijna) mee klaar. Deze enorme klus is deels met ingehuurde met mankracht en machines en deels met een groepje tuinders die echt ontzettend veel werk hebben verzet als vrijwilligers.
6
Winter 2015
vernieuwing van de waterleiding
oproep h
In de algemene ledenvergadering van december is er wederom aandacht gevraagd voor de bezetting van de verschillen de commissie. Alle commissies kunnen mensen gebruiken die zich hier voor in willen zetten. Daarom nogmaals via de Vroegop. Vind je het leuk om bij te dragen aan het wel en wee van de bond meld je dan aan voor een van de Bondscommissies te weten:
• • • • • •
Bondsbouw- en taxatiecommissie Commissie van Goede diensten Tuchtcommissie Redactie Vroegop Bondstuincommissie Financiële commissie
Vooral de dik gedrukte commissies hebben grote behoefte aan nieuwe leden, maar ook de andere commissies kunnen uitbreiding gebruiken. Als je meer wilt weten over het werk in een commissie, neem dan contact op met Annemarie Gijzelaar. Dit kan telefonisch of door een mail te sturen aan:
[email protected]. Ook als je je aan wilt melden kun je contact met haar opnemen.
LVdghote
h
BVV
hoe nu verder?
Tijdens de 107e bondsvergadering 11 december 2014 op Tuinpark Tuinwijck heeft Jan Pot namens de uitwerkgroep BVV “hoe nu verder” een presentatie gegeven. Voor wie de presentatie en het verslag van de uitwerkgroep wil lezen, is deze terug te vinden op onze website www.bondvanvolkstuinders.nl via het tabblad archief/downloads en dan kiezen voor Beleidsdocumenten BVV. Winter 2015
7
GIANTS
Tekst en foto: Hans de Neve
op De Molenaar
Atlantic Giant
Als je een tuin wilt gaan houden, moet je natuurlijk heel enthousiast zijn. Werklust en enige kennis van zaken zijn ook niet onbelangrijk, maar de factor tijd is zeker onmisbaar te noemen. Als je dat niet hebt, kun je er beter niet aan beginnen. Aan een verwaarloosde tuin heb je niets en voor je medetuinders is het een doorn in het oog. Ruud Waudman neemt er de tijd voor. Hij is gefascineerd door planten die uit een zaadje snel groeien en groot worden. Druiven vindt hij bijvoorbeeld prachtig, maar zijn laatste project bestond uit het kweken van pompoenen. Niet de pompoenen die we wel eens kweken om op te eten, maar een soort die vooral gekweekt wordt in Amerika: Atlantic Giant. Toen hij die vond op het internet, is hij zich gaan verdiepen in de boeken, ten einde zoiets te verwezenlijken in de eigen tuin op De Molenaar. Drie zaden kocht hij in 2012 in Amerika. Ze kostten inclusief verzenden maar liefst 20 Euro. De grond, waarover de stengels van de plant zouden lopen, werd vooraf vermengd met stalmest om een hogere grondtemperatuur te verkrijgen. De zaden werden in huis gekweekt en voor gestekt. Aangezien een nachtvorstje al funest is, mogen de plantjes pas na 15 mei in de volle grond. Die eisen veel water, maar ook niet te veel. Ruud heeft uitgerekend dat hij in een seizoen 3500 liter water heeft bij gegeven. Bij ieder bladoksel van de hoofdstreng moet de grond zeker vochtig gehouden worden, want daar komen de wortels. Des te meer wortels de plant heeft, des te groter worden de vruchten. Het liefst had hij de grond ook warm gehouden met matten die elektrisch verwarmd worden. Dat is echter op onze tuinen niet mogelijk. In vochtige periodes moet
8
Winter 2015
er voor gezorgd dat de plant geen meeldauw krijgt, anders verrot hij voortijdig. Je moet in dat geval direct spuiten met zwavel, verkrijgbaar bij een druivenkweker (de hoeveelheid ter grootte van een luciferkopje gemengd in water). In 2013 heeft Ruud de eerste poging ondernomen. Een pompoen begon zich aardig te ontwikkelen, maar die is in een eerder stadium waarschijnlijk beschadigd door toedoen van een duif of eend. In elk geval begon die vroegtijdig bij de beschadiging te rotten. Een tweede poging, vorig jaar, bracht twee pompoenen voort die een zeer behoorlijke omvang kregen. Met een bepaalde formule kan men door meten een aardige indruk krijgen van het totale gewicht. Op internet zijn veel opnames van deze pompoensoort te bekijken en op filmpjes is te zien dat men er vaartuigen mee maakt, waarmee zelfs wedstrijden worden georganiseerd. Veel mensen die langs liepen, hebben van deze opvallend grote vruchten foto’s genomen. Bijgaande opnames zijn gemaakt na de zomer, toen de pompoenen wat leken in te zakken. Vlak daarna heeft iemand de tuin zonder toestemming ‘bezocht’ met wel een heel groot mes. Die persoon heeft luiken gesneden in de pompoenen. De schil is 10 tot 15 cm dik, dus dat zal wel enige moeite gekost hebben. Hij moet geweten hebben dat de zaden er van kostbaar zijn. Gelukkig heeft Ruud zelf ook nog wat zaden kunnen bemachtigen. Je moet wel enige kennis hebben van het behandelen en drogen. Dit jaar heeft Ruud een nieuw project: sierpompoenen kweken uit Italië van een zeer grillig soort. Die moeten groeien vanuit vruchtbare grond op stokken. Dat zal wat moois worden in de komende zomer!
h
verslag van de
Bondsvergadering
AbVBTLc Verslag van de 107e Bondsvergadering van de BOND VAN VOLKSTUINDERS gehouden op donderdag 11 december 2014 op Tuinpark Tuinwijck Appel Van een aantal afdelingen zijn afgevaardigden afgemeld. Het exacte aantal aanwezige afgevaardigden wordt bekendgemaakt zodra er een hoofdelijke stemming moet plaatsvinden.
Opening De vice-voorzitter (Okke Peijters) heet de aanwezigen welkom en bedankt Tuinpark Tuinwijck voor de gastvrijheid. Alvorens de vergadering te openen verzoekt de vice-voorzitter de aanwezigen te gaan staan en een minuut stilte in acht te nemen ter nagedachtenis aan de heer Rodermond die plotseling is overleden. Vervolgens verwelkomt de vice-voorzitter alle afgevaardigden van de afdelingen, de vertegenwoordigers van de bondscommissies, de leden van verdiensten en ereleden en de AVVN vertegenwoordiger, de heer Hans van Leeuwen.
Mededelingen
Op twee tuinparken, Amstelglorie en Kweeklust, is op verzoek van de betreffende afdelingsbesturen door de Bond een onderzoek ingesteld naar problemen op de parken. Met de betreffende besturen is een overleg gestart over het onderzoek en de resultaten daarvan. Het bondsbestuur heeft besloten om jaarlijks meerdere tuinparken door een externe partij te laten controleren. Taxaties Lengkeek. Het is gebleken dat bij de taxaties een aantal fouten is gemaakt. In overleg met de betrokkenen zullen deze fouten worden gecorrigeerd.
Vaststellen agenda De vice-voorzitter meldt dat punt 10 ontbreekt op de agenda. Hij stelt voor hier een korte pauze in te lassen. Agendapunt 12. De aanwezigen hebben geen activiteitenplan van het bondsbestuur ontvangen. Dit zal daarom mondeling worden besproken. Er wordt door een aanwezige geïnformeerd of dit het activiteitenplan is dat op de website staat. Dit is inderdaad het geval.
w
De vice-voorzitter stelt de aanwezigen achter de bestuurstafel voor: • Francien Verberk, notulen • Bert Kuit, algemeen bestuurder • Ralf Grevelink, penningmeester • Shreyas de Jong, algemeen bestuurder • Annemarie Gijzelaar, hoofd bondsbureau Verder is aanwezig Jan Pot, voorzitter van Tuinpark Ons Buiten. Hij krijgt bij agendapunt 11 het woord. De vice-voorzitter verzoekt een ieder die het woord wenst, te gaan staan, zijn of haar naam te noemen evenals de afdeling waar hij of zij lid van is. Vervolgens verklaart de vice-voorzitter de vergadering voor geopend.
plek in het bestuur ontstaan. Het bestuur is al in gesprek met een serieuze kandidaat, maar de vice-voorzitter roept belangstellenden voor een bestuursfunctie op zich te melden.
De vice-voorzitter vraagt de vergadering of er nog suggesties zijn voor de agenda. Erik Roodnat (Waterland) vraagt of het verslag van de brainstormgroep bekend gemaakt is aan de afdelingen. Tevens verzoekt hij het bestuur om onderwerpen die bij elkaar horen, zowel uit de 105e vergadering als uit de brainstormgroep, ook als zodanig te behandelen om versnippering te voorkomen.
De vice-voorzitter deelt het volgende mee: Door het overlijden van Frans Rodermond is er een vacante
Winter 2015
9
[ U Y E Q q Antwoord: het verslag is naar alle afdelingen verzonden met het verzoek om commentaar.
voor de vragen en zal deze zo volledig mogelijk proberen te beantwoorden.
Erik Roodnat mist op de agenda het punt over het 100-jarig bestaan van de Bond. Hij heeft in de bondsvergadering van juni de grootte van het bedrag aan de orde gesteld. Antwoord: Dit punt zal worden toegelicht in het activiteitenplan in agendapunt 12.
De vragen gaan over de volgende onderwerpen:
Ingekomen stukken Er zijn twee ingekomen stukken: Een brief van Sloterdijkermeer met vragen van financiële aard. Zal bij punt 8 behandeld worden. Een brief van de heer Van Schaik (Waterland). Deze is echter geen afgevaardigde dus kan het stuk niet worden behandeld. Het bondskantoor zal een reactie geven. Iemand van Eigen Hof heeft een brief per mail gestuurd. Deze blijkt niet door het bestuur te zijn ontvangen.
Notulen 105e bondsvergadering De vergadering is akkoord met de notulen en deze worden hierbij vastgesteld.
Notulen 106e bondsvergadering Opmerkingen: Bij het punt “stemmen overige bestuursleden” staat Wil Frederik (Eendracht). Dit moet zijn Wil Vennik. Jolanda Kampman (Nut en Genoegen) verzoekt de punten die in de vergadering zijn doorgeschoven ook de volgende keer op de agenda te plaatsen. Het gaat om de punten “langere openstelling” en “bestuurders aansprakelijkheidsverzekering”. Bij “Rondvraag en sluiting” staat Lieke Beemster (Eigen Hof). Dit moet zijn Lidy Beemster.
De notulen worden vervolgens vastgesteld.
Vaststelling van de begroting 2015 incl. contributie en bijdrage AVVN
De vice-voorzitter deelt mee dat er een aantal schriftelijke vragen is binnengekomen en geeft het woord aan de penningmeester.
De penningmeester dankt Theo Visser (Sloterdijkermeer)
10
Winter 2015
Automatiseringskosten. De huidige automatisering op kantoor moet worden verbeterd. Hiervoor is € 10.000 in de begroting opgenomen. Accountants- en advieskosten. De verwachting is dat deze kosten hoger zullen worden. Voor de eerder genoemde controles op de parken wordt een externe partij ingehuurd die verslag doet aan de Bond en aan de afdelingen. Bondsevenementen. Hiervoor is € 6.000 begroot. Het streven van het bestuur is om vaker bijeenkomsten te organiseren. Dat brengt uiteraard kosten met zich mee. Vergader- en bestuurskosten. Elk bestuurslid ontvangt een vrijwilligersvergoeding van € 750,-- op jaarbasis. Dit is exclusief reiskosten. Theo Visser (Sloterdijkermeer) dankt de penningmeester voor de heldere beantwoording van de vragen. Hij is van mening dat een kleine toelichting bij de posten voor meer duidelijkheid kan zorgen. Vervolgens wordt door de penningmeester de ontwikkeling van bepaalde begrotingskosten besproken. Drukwerk, publiciteit en juridische kosten. Op kantoor staat een complete drukstraat. Sommige tuinparken kiezen er echter voor hun drukwerk elders onder te brengen waardoor de inkomsten van kantoor verminderen. De kosten voor publiciteit zijn met 100% verhoogd. De Bond wil laten zien wat zij van plan is en meer naar buiten treden. Daarvoor worden kosten gemaakt. Juridische kosten. Het is af en toe noodzakelijk om juridisch advies in te winnen omdat er conflicten zijn. Er komen nog enkele vragen: Jackie van Kuil (Tigeno) vraagt zij zich af waarom de Bond meer naar buiten moet treden. Antwoord: De vice-voorzitter legt het doel van de brainstormgroep uit en stelt dat in de presentatie bij agendapunt 11 een en ander wel duidelijk wordt.
g
Erik Roodnat (Waterland) heeft een opmerking over het punt “stemmen” en “benoemen van een voorzitter”op pagina 30 van de notulen in de VROEGOP. Hij is van mening dat degene die de voorzittersrol vervult waarnemend of vice-voorzitter genoemd moet worden.
Helderheid van begrotingsposten.
Margo van der Wart (Klein Dantzig) vraagt of het niet beter is om eerst het plan te schrijven hoe het verder moet en daarna de begroting vast te stellen? Antwoord: De penningmeester is het hier niet mee eens. Het is een verslag en aan de hand daarvan moet worden bepaald hoe nu verder.
K H G A r Mevrouw De Jong (Amstelglorie) informeert of het klopt dat volgens de begroting de gehele nieuwbouw is afgelost. Antwoord: de nieuwbouw is inderdaad in 2014 geheel betaald. Joop Moes (Amstelglorie) informeert naar de kosten van de onderzoeken bij Amstelglorie en Kweeklust en vindt dat er alleen een onderzoek gestart moet worden als er iets aan de hand is. Antwoord: het is niet de bedoeling dat er ieder jaar 29 parken worden gecontroleerd. De Bond wil per jaar 2 parken kritisch laten bekijken door een externe partij, die vervolgens advies uitbrengt aan het bestuur. Joop Moes deelt de aanwezigen nog mee dat dit zijn laatste bondsvergadering was omdat hij stopt in zijn functie bij Amstelglorie. Jolanda Kampman (Nut en Genoegen) refereert aan artikel 4 van de financiële commissie punt 7 en vraagt of dit een afwijking is van het reglement en of het bestuur de kosten van de onderzoeken op de parken voor haar rekening neemt en niet op de afdelingen worden verhaald. Antwoord: deze kosten worden uit de algemene kosten betaald. Dat betekent dat zij daarmee in de contributie zitten. De vice-voorzitter haakt hier nog op in met de mededeling dat de kosten van het onderzoek op het park waar het niet goed loopt eventueel op dat park kunnen worden verhaald. De vergadering gaat akkoord met de begroting voor 2015.
Vacatures commissies De vice-voorzitter meldt dat het bestuur een dag voor deze vergadering heeft kennis gemaakt met de commissies in een prettige bijeenkomst. De financiële- en tuchtcommissie moeten worden versterkt. De vice-voorzitter doet een oproep aan geïnteresseerden om zich aan te melden. Het is belangrijk dat de commissies goed bezet zijn. De suggestie om informatie over de commissies in de VROEGOP te plaatsen wordt toegejuicht. De vice-voorzitter last een pauze in van 10 minuten.
Presentatie verslag “Brainstormgroep BVV-Hoe nu verder?” De presentatie wordt verzorgd door Jan Pot (Ons Buiten). De kern van de presentatie is samenwerking en leren van elkaar. De aanwezigen hebben een exemplaar van de presentatie uitgereikt gekregen. Na de presentatie dankt de vice-voorzitter Jan Pot voor het vele werk dat hij hiervoor verzet heeft samen met een aantal anderen en overhandigt hem een presentje. Jan Pot beschouwt dit als een aanmoedigingsprijs omdat er nog meer werk verzet moet worden op dit punt. De vice-voorzitter schetst het vervolgtraject voor de Bond
na de bevindingen van de brainstormgroep. De eerste stap van het bestuur is om in gesprek te gaan met de diverse afdelingen. Dit onderwerp zal opnieuw aan de orde komen in de volgende Bondsvergadering en met de aanwezigen worden besproken. Vervolgens wordt een plan gemaakt richting de najaarsvergadering. Erik Roodnat (Waterland) komt terug op zijn opmerking eerder in de vergadering of alle punten uit het verslag van de 105e Bondsvergadering en de brainstormsessie nu zijn verwerkt. Jan Pot antwoordt dat alle punten, 113 in totaal, zijn verwerkt wat resulteert in 5 of 6 hoofdpunten. Mochten er nog punten ontbreken dan graag melden. Hij vindt dat de vice-voorzitter goed verwoord heeft dat het om gedrag en samenwerking gaat. Op de vraag van Erik Roodnat (Waterland) of het bestaande beleidsplan nog overeind blijft antwoordt de vice-voorzitter dat inderdaad nader bekeken moet worden of het plan moet worden gewijzigd cq bijgesteld. Uit de zaal komt een compliment “ga zo door”. Wil Vennik (Eendracht) informeert of de presentatie in de VROEGOP of in de notulen wordt vermeld. Antwoord: er zal een verkorte versie in de VROEGOP worden gepubliceerd en de presentatie komt in zijn geheel op de website. Fred Haaij (Buikslotermeer) zoekt naar een manier om het composteren en het afvalprobleem binnen het tuinpark op te lossen en informeert of andere parken hier ervaring mee hebben. Antwoord: De bedoeling is inderdaad om van elkaar te leren en een soort kennisbank in het leven te roepen. Er wordt voorgesteld een forum op de website te zetten. Antwoord: dit was één van de 113 voorstellen binnen de brainstormgroep, maar niet alles is te realiseren en er moeten dus keuzes gemaakt worden. Op de vraag van Jackie van Kuil (Tigeno) waarom zaken niet sneller in gang kunnen worden gezet antwoordt Jan Pot dat dat voor een aantal zaken wel kan zoals bijvoorbeeld het opzetten van een databank. De vice-voorzitter geeft nog aan dat het bestuur bepaalde zaken wel eerst aan de vergadering moet voorleggen en goedkeuring moet krijgen. Jan Pot wordt nogmaals bedankt en krijgt applaus van de aanwezigen.
Winter 2015
11
m
a
C
Activiteitenplan bondsbestuur De aanwezigen melden dat zij het plan niet hebben ontvangen.
Z
H
De penningmeester voelt zich geroepen nog te melden dat hier gesproken wordt over € 17,-- per tuinlid. Hij geeft toe dat het totaalbedrag groot is maar het moet een evenement voor alle tuinders worden.
De vice-voorzitter deelt het volgende mee: Algemene opmerkingen m.b.t. het activiteitenplan: Op 14 maart 2015 geeft Waternet een workshop. De workshop is bestemd voor de bestuurders van de tuinparken en deze zullen hiervoor een uitnodiging ontvangen. In de workshop wordt voorlichting gegeven over verbetering van de waterkwaliteit ook op de tuinparken. De locatie waar de workshop plaatsvindt is nog niet bekend. Er wordt opgemerkt dat Waterland niet in het gebied van Waternet ligt. De suggestie wordt gedaan om ook Hoogheemraadschap Noord Holland in te schakelen. Dit is al in gang gezet. Het komende jaar zullen er weer bestuurscursussen worden gegeven evenals EHBO cursussen. Geïnteresseerden kunnen zich bij het bondsbureau opgeven. Tevens kan men weer klaverjassen. Natuurlijk tuinieren. Er kunnen zich weer drie tuinparken aanmelden. Bert Kuit vertelt het een en ander over natuurlijk tuinieren. Hij vindt het van groot belang om kennis te delen en hiertoe in het vroege voorjaar bijeen te komen. Fred Haaij zal een lezing gaan houden over het algemeen groen en het belang van natuurlijk tuinieren. Uiteindelijk moeten alle parken natuurlijk tuinieren. De vice-voorzitter doet een oproep aan de parken zich te melden. De website zal worden ge-update en meer gebruikt worden als communicatiemiddel tussen de afdelingen. Er zal door het bondsbestuur gewerkt worden aan de uitwerking van de resultaten van de brainstormsessie. Er is een oproep geplaatst in de VROEGOP voor gegadigden voor de commissie die het jubileum moet regelen. Er zijn 9 personen nodig. Op dit moment hebben zich 4 personen aangemeld. Er is inmiddels een bijeenkomst geweest met het bestuur en 2 van de 4 aangemelde personen. Voorstel: van ieder tuinpark zou in ieder geval 1 persoon in de commissie zitting moeten nemen. Erik Roodnat (Waterland) is van mening dat er een groot verschil is tussen het bedrag dat is begroot voor het jubileum en het aantal van 2 personen dat nu in de commissie zit en verzoekt het bestuur dit grote verschil in de gaten te houden. Er meldt zich in de vergadering iemand voor de commissie.
12
Winter 2015
Jet Tellegen (De Molenaar) informeert of er naast de genoemde cursussen nog gedacht wordt aan een cursus ‘omgaan met zware machines’. Hier zijn allerlei regels aan verbonden en niet iedereen is hiermee bekend. Goede suggestie. Margo van der Wart (Klein Dantzig) Is er ook nagedacht of er binnen het bondsbureau voldoende kennis is over communicatie. De vice-voorzitter antwoordt hierop dat er binnen de huidige bezetting van het bondsbureau heel veel kennis en ervaring aanwezig is. Er moet nader bekeken worden of dit voldoende is. Jolanda Kampman (Nut en Genoegen) Is er nog een spreekuur met het bestuur en een regio overleg met de gemeente? Ook dit jaar is er geen gelegenheid geweest om met het stadsdeel te spreken en zij is van mening dat dit toch voor het bestuur van het tuinpark erg belangrijk is. De vice-voorzitter meldt dat het bestuur dit overleg ook belangrijk vindt en weer nieuw leven wil inblazen. Het bestuur zou het liefst bij alle vergaderingen en regio overleggen aanwezig zijn maar dat is niet mogelijk. Jolanda Kampman vindt het jammer dat problemen nu via de mail gemeld moeten worden en dat er geen mogelijkheid voor overleg is. Zij zijn als tuinpark ook niet aanwezig bij vergaderingen tussen het bestuur en het stadsdeel, wat wel wenselijk zou zijn. Jan Pot is voorstander van het in ere herstellen van het regio overleg. Het is belangrijk dat de afdelingen weer met elkaar overleggen. Wat betreft de tweede vraag van Jolanda Kampman over het spreekuur van de bond meldt de vice-voorzitter dat dit niet haalbaar is omdat alle bestuursleden een betaalde baan hebben en er dus niet veel tijd over blijft. Als een afdeling een gesprek met het bestuur wil kan daarvoor een afspraak worden gemaakt. Er zijn verder geen vragen over het activiteitenplan. Voordat de vice-voorzitter overgaat tot de rondvraag dankt hij het afdelingsbestuur van Tuinwijck hartelijk voor de ontvangst evenals de dames achter de bar die een presentje krijgen.
N
B
Z
Rondvraag
P
toegestaan de machtiging in de vergadering in te leveren. Men vraagt zich nu af of dit kan. • moeilijke communicatie met bondsbestuur. Het spijt de vice-voorzitter dat er geen vertegenwoordiger van het bestuur bij de laatste vergadering is geweest. Er zal nog nader worden uitgezocht hoe het zit met de formaliteiten. Ans van Veen (De Grote Braak). Voorstel voor het aanpassen van statuten en reglementen van de Bond naar aanleiding van het kiezen van een voorzitter. Er is een ingezonden brief gestuurd die niet is ontvangen. Zij zouden graag de volgende aanvulling willen op art. 7: “De voorzitter komt voort uit het bestuur en wordt door het bestuur voorgedragen aan de algemene ledenvergadering. De voorzitter wordt in functie door de leden benoemd. “ Het verzoek is om dit als voorstel (veranderen van het reglement) op de volgende Bondsvergadering te behandelen. De vice-voorzitter zal de brief opnemen en voorzien van advies. Taxatie. Ook veel klachten over het taxeren. Antwoord: de taxatie is een ingewikkelde materie en dat niet de dagwaarde van het huisje wordt getaxeerd maar de herbouw waarde. Verzekeringen. Zouden graag de routing van de aangiften anders zien. Het bestuur als tussenpersoon is een overbodige stap. De tuinders kunnen hun eigen verzekeringspapieren invullen en opsturen. Er is onduidelijkheid over de stortingen. Antwoord: De tuinders hebben hun opstallen gegeven als onderpand voor hun financiële verplichtingen en de verzekeringspremies lopen via de tuin omdat het ook kan gebeuren dat er mensen zijn die financiële achterstanden hebben. Je tekent alleen dat je de aangifte hebt gezien. Je wil voorkomen dat mensen er met het geld vandoor gaan. Verzoek om ontvangstbevestiging als er iets per mail gestuurd wordt. Jackie van Kuil (Tigeno). Lengkeek taxaties. Een aantal huisjes blijkt onderverzekerd. De vraag is waarvoor zijn we verzekerd? Antwoord: Meteen een mail sturen naar financiën@ bondvanvolkstuinders.nl. Er wordt dan contact opgenomen met Lengkeek. Voor dit jaar ben je verzekerd voor het bedrag waar je voor verzekerd was. Marianne Kraaij meldt dat er al mailverkeer is geweest. De penningmeester verzoekt dit onderwerp in de afdelingsvergadering te bespreken.
Q
Jolanda Kampman (Nut en Genoegen) heeft een aantal vragen. Allereerst vraagt zij of het tuintaxatie-formulier ooit verspreid is en vanaf wanneer het formulier moet worden toegepast. Antwoord: het formulier is te vinden op het intranet. Het bondsbureau zal de inlogcode doorgeven. De afgelopen twee maanden heeft Nut en Genoegen twee keer te maken gekregen met een juridische kwestie. Naar de mening van Jolanda Kampman horen juridische zaken thuis bij het bondsbestuur en niet bij de tuinparken. Zij wil hier graag duidelijkheid over en vindt het niet terecht dat juridische zaken bij het afdelingsbestuur terecht komen. Antwoord: het bondsbestuur is inderdaad de rechtspersoon. De kwestie wordt waarschijnlijk bij de afdeling teruggelegd voor advies. Aan de tuinders is € 25,-- gevraagd voor een tuintaxatie. Tijdens de ledenvergadering is veelvuldig gevraagd waarom de polisbladen niet worden verstuurd. Zij vindt het een kwalijke zaak dat zij zelf kopieën moeten maken van de polisbladen. Haar laatste vraag betreft het bondsbureau. Bestaat er een mogelijkheid om het bondsbureau 5 dagen per week te bezetten? Is het mogelijk om een calamiteitennummer te hebben? Antwoord: in de komende twee maanden zal een evaluatie plaatsvinden inzake de tuintaxatie. Voor alle tuinparken zijn er boeken waarin een kopie van de tuinen zit die eruit gehaald kan worden. Daarnaast worden de bladen ook via de mail toegestuurd. Voorstel: na de vergadering inventariseren wat er nog moet worden aangeleverd. Het feit dat het bondsbureau een dag in de week dicht is komt doordat er maar één persoon aanwezig kan zijn. Dit is om veiligheidsredenen niet wenselijk. Annemarie Gijzelaar haakt hierop in. Zij meldt dat Brian de enige persoon is die 5 dagen per week werkte, maar hij is op dit moment ziek. Het is nu niet mogelijk om 5 dagen per week open te zijn en zij verwacht ook niet dat dit het komende jaar gaat gebeuren. Calamiteitennummer. Dit is niet goed geregeld. Hiervoor moet een oplossing komen. Jolanda Kampman merkt nog op dat zij de vergadering prettig verlopen vindt en dat zij blij is met de nieuwe bestuursleden. Dhr. Burleson (De Vijf Slagen). Wil allereerst het bestuur complimenteren met de sfeer in de vergadering. Dhr. Burleson heeft een aantal opmerkingen van zijn leden voor het bestuur: • men begreep niet dat er geen bondsvertegenwoordiger was op de najaarsvergadering en dat er geen bericht van verhindering was gestuurd. • leden die niet aanwezig konden zijn moesten 4 dagen van te voren hun machtiging versturen. Dit heeft commotie in de vergadering veroorzaakt waarop de penningmeester heeft
O
Sluiting
De vice-voorzitter sluit de vergadering onder dankzegging aan de aanwezigen voor hun inbreng en wenst iedereen fijne feestdagen en een goede start van 2015.
Winter 2015
13
GEZOND WATER
tekst en foto’s: Bart Specken
Waterkwaliteit in en rondom uw volkstuin
Waternet en AGV
Om uw volkstuin te kunnen gebruiken hebt u water nodig. Drinkwater, om te kunnen drinken, koken, douchen e.d., moet van goede kwaliteit zijn. Dat is voor iedereen vanzelfsprekend. Maar ook een goede kwaliteit van het water in de sloten in en om uw tuin is van belang. Dat water in sloten, rivieren en plassen noemt men ook vaak oppervlaktewater.
Waterschappen zijn in Nederland verantwoordelijk voor het beheer van het oppervlaktewater, waaronder ook de kwaliteit van het oppervlaktewater. Een goede waterkwaliteit betekent dat planten en dieren die van nature in het water leven er ook in voor moeten komen.
Een goede kwaliteit van het oppervlaktewater is belangrijk voor de volksgezondheid, maar ook omdat planten en dieren daar goed in moeten kunnen leven. U hebt als gebruiker van een volkstuin invloed op die waterkwaliteit. Het gebruik van (kunst)mest voor uw tuin beïnvloedt de waterkwaliteit, doordat het teveel aan mest zich ophoopt in de bodem en het met het regenwater vermengd en zo in het oppervlaktewater terecht komt. Ook vanuit niet goed onderhouden septic tanks komen veel meststoffen en bacteriën in het oppervlaktewater. Een teveel aan meststoffen in het water heeft tot gevolg dat er overmatig veel algen en kroos in de sloten voorkomen.
14
Winter 2015
Waternet is de uitvoerende organisatie van het waterschap Amstel, Gooi en Vecht. Waternet krijgt een beeld van de kwaliteit van het oppervlaktewater door op een groot aantal plaatsen in het beheersgebied de kwaliteit maandelijks te meten. Hierdoor worden bronnen van verontreiniging opgespoord en maatregelen bedacht om de problemen op te lossen.
Onderzoek naar waterkwaliteit bij volkstuinen Uit de meetgegevens van Waternet blijkt dat veel volkstuinparken een grote bron van voedingstoffen zijn. Dit kan worden bepaald aan de hand van de fosfaatconcentratie in het water. In schoon oppervlaktewater is de fosfaatconcentratie lager dan 0,3 mg/l. Wanneer de fosfaatconcentraties te hoog zijn groeien kroos en algen sneller dan waterplanten. Hierdoor komt er geen licht meer in het water en kunnen vissen en waterdieren als libellenlarven er niet meer leven.
heldere sloot met waterplanten
sloot met algen op en onder het water
F Winter 2015
15
l In de onderstaande figuur is de fosfaatconcentratie in het oppervlaktewater voor en na een volkstuinpark gemeten. De concentratie is uitgezet tegen de tijd. Het is te zien dat vooral in de zomermaanden de fosfaatconcentratie in het uitgaande water van het volkstuinpark veel hoger is dan in het water dat het volkstuinpark ingaat.
Wat kunt u doen?
De rode lijn is de fosfaatconcentratie in het oppervlaktewater dat uit een volkstuinpark stroomt. De blauwe lijn is de fosfaatconcentratie in het oppervlaktewater dat het volkstuinpark instroomt. De paarse lijn is de fosfaatconcentratie waarbij helder water met waterplanten voorkomen. De groene pijlen geven de zomers aan, de blauwe pijlen de winters. Het patroon is dat in de zomers de fosfaatconcentraties hoger zijn, doordat er veel fosfaat uit de volkstuinpark naar het oppervlaktewater stroomt. De rode piek in de grafiek wijkt af van het patroon. Wat hiervan de oorzaak is, is niet bekend. Daarom staat er een vraagteken bij.
• Minder mest in het water door onderhoud septic tanks. Septic tanks vangen het wc-water op. Een deel van de meststoffen wordt door bacteriën afgebroken en een deel bezinkt naar de bodem. Wanneer de tank te vol is blijft het afvalwater niet meer in de tank, maar spoelt direct door naar de omgeving. In en rond Amsterdam, waar het grondwater hoog staat, betekent dit dat het vuile water meteen in het oppervlakte water terecht komt. Om de septic tank goed te kunnen laten functioneren zal de tank eens in de 3 tot 5 jaar moeten worden leeggemaakt.
Dit betekent dat er veel fosfaat uit het volkstuinpark naar het oppervlaktewater uitspoelt. De oorzaken van deze fosfaatuitspoeling liggen in de hoge mate van bemesting van de volkstuinen en de slecht onderhouden septic tanks op het park.
16
Winter 2015
Er zijn 4 typen maatregelen te bedenken waarmee de waterkwaliteit en daarmee de biologische kwaliteit van het water in en rond de volkstuinpark kan worden verbeterd. Om duidelijke effecten waar te nemen zullen alle 4 de typen maatregelen moeten worden uitgevoerd.
• Minder mest in het water door minder te bemesten. Veel eigenaren van een volkstuin brengen jaarlijks mest op de grond. Mest is nodig voor planten om goed te kunnen groeien. Maar wanneer er meer mest wordt opgebracht dan dat er van het land wordt geoogst, hoopt de mest zich op in de bodem en spoelt het met de regen uit naar de omgeving. In veel volkstuinen zit er voor de komende tien jaren genoeg mest in de bodem en spoelt de jaarlijks opgebrachte mest voor het overgrote deel uit naar het oppervlaktewater.
een heldere sloot geeft veel leven
• Inrichting watergangen op en rond de parken. Sloten kunnen worden beschouwd als kleine natuurgebiedjes. Net als op de tuintjes nemen water en oeverplanten meststoffen uit het water en de bodem op. Hierdoor groeien er minder algen en kroos en wordt het water helder. Water en oeverplanten zorgen ook voor zuurstof in het water en voor schuilplaatsen voor kever- en libellenlarven en voor vissen. Ook waterslakken die algen eten, hebben water- en oeverplanten nodig om te kunnen leven. Wanneer sloten rechte oevers hebben door een beschoeiing, is er geen ruimte voor oeverplanten om langs het water te groeien. Daarnaast zorgen bomen en struiken langs het water voor schaduw en bladval, waardoor een rottende laag op de bodem ontstaat.
Samengevat: • Zorg dat uw septic tank onderhouden wordt; • Breng niet meer mest op het land dan dat er geoogst wordt; • Vervang beschoeide oevers door glooiende oevers met oeverplanten; • Verwijder bomen en struiken die over het water hangen; • Breng sloten op de gewenste diepte door periodiek de bagger te verwijderen.
F
• Onderhoud van watergangen. In sloten in en rond de parken ontstaan na enkele jaren baggerlagen op de bodem. Deze baggerlaag groeit sneller als er meer voedingstoffen in het water zitten, bijvoorbeeld doordat in de winter kroos en algen naar de bodem zakken. Ook bomen en struiken die dicht bij de sloten staan, zorgen jaarlijks voor een deel van de bagger doordat bladeren in de sloot terechtkomen. Bagger is een laag rottend materiaal dat veel zuurstof uit het water haalt. Op een dikke baggerlaag willen waterplanten niet groeien. Een ander nadeel van een dikke baggerlaag is dat het water ondiep is. Ondiep water warmt snel op, waardoor er veel voedingstoffen en weinig zuurstof in kan zitten. Ook
voor vissen is ondiep water niet gunstig. Het is daarom van groot belang dat sloten op diepte worden gehouden door bijvoorbeeld eens in de drie jaar de baggerlaag te verwijderen. Een diepte van 50 cm is goed. Verder is het niet nodig om alle water- en oeverplanten elk najaar uit de sloten te halen. Volgens de keur van het waterschap mag 10% van de vegetatie blijven staan. Dit is veel beter voor alle overwinterende waterdieren.
Mocht u na het lezen van dit artikel nog vragen hebben of meer informatie willen, dan kunt u een email sturen naar:
[email protected] of
[email protected] (auteur)
Winter 2015
17
(advertenties)
18
Winter 2015
door Edwin Oden
Het Voorjaar komt
Tigerella
Eindelijk is het dan voorjaar. Wij tuiniers hebben onze grootste beproeving doorstaan: het doorkomen van die onafzienbare winterperiode. Het dieptepunt voor mij is altijd de maand december: dan is er zo weinig licht, is het zo onaangenaam buiten en is er zoveel stilstand in de tuin dat ik echt alle zeilen moet bijzetten om me niet te laten meezuigen door een venijnige depressie.
J
Maar inmiddels zie ik het allemaal weer heel anders en sta ik te popelen om te beginnen met het nieuwe tuinseizoen. Stiekem ben ik afgelopen januari al begonnen met de lente, ik kon niet wachten. Mijn tenen vroren er weliswaar bijna af, maar ik ruimde mijn tuinkas op, snoeide de bessenstruiken en haalde onkruid weg – zo, dat gaf een lekker, hoopvol gevoel. Ook al was het nog hartje winter en nog lang niet mens- en plantvriendelijk buiten, toch was het heerlijk. Ik zag vrijwel niemand buiten, de stilte was verrukkelijk. Een nieuwsgierig, zelfverzekerd roodborstje bleef steeds bij me – heel gezellig. Binnen ging ik snel zitten ontdooien bij de kachel, en bedacht ik – een mok hete thee in mijn hand – dat het mooie van januari is dat je sommige zaadjes al kunt zaaien. Zoals de Tigerella tomaat, afgelopen zomer het succesvolste tomaatje in mijn kas: heerlijk sappig en snel groeiend. Dus heb ik, met mijn voeten zo ongeveer in de kachel, mijn lade met zaden eens uit de kast gehaald en op orde gebracht. Zaden waarvan de houdbaarheidsdatum was verlopen heb ik weggegooid, en de zaden die ik nog over heb (wat zijn het er veel! Ik ga dit jaar niet meer zoveel zaaien, want je moet ook maar tijd hebben om al die plantjes straks te verzorgen) heb ik gesorteerd op de maand waarin ze kunnen worden gezaaid. Het was een leuke klus, dat ge-orden heeft iets heel positiefs over zich, vind ik: alsof de wereld heel even
helemaal klopt. Als vanzelf gingen mijn gedachten naar zonnige dagen waarop die planten die nu nog zaadjes zijn, staan te floreren in een wuivende, groene zee. De zaden van de Tigerella tomaat heb ik als eerste gezaaid, ze kunnen in januari al onder glas worden gekweekt. Ik maakte mijn eigen zaaigrond: cocospotgrond en metselzand, in de verhouding 2:1, plus vermiculiet erdoorheen voor de juiste drainage. Volgens mijn groene geweten, hovenier Frans (bij wie ik vorig jaar een inspirerende tuiniercursus volgde) is dat de ideale voedingsbodem voor zaadjes: niet te droog, niet te vochtig, niet te veel voeding. Gewone compost bevat te veel voeding en bacteriën en houdt te veel vocht vast, waardoor je eerder schimmels krijgt, aldus Frans. Enfin. Nu stond er in mijn kas dus een zaaibakje met 24 Tigerellazaadjes, hopend op een mooie zomer. Ik keek nog eens op de thermometer in de kas: 10 graden slechts. En op het zakje stond dat het toch mininmaal 18 tot 20 graden moest zijn, wilde dit zaad ontkiemen… Eenmaal terug in huis zaaide ik daarom ook nog maar wat Tigerella voor op de vensterbank – ik kon het niet laten. Heb ik straks mooi vergelijkingsmateriaal: welke tomatenplantjes zullen beter groeien en de beste en meeste tomaten geven? Kijk, dit vind ik nou het gelukkigmakende van tuinieren: zodra het tuinseizoen voorbij is kun je alweer beginnen met de voorbereidingen voor het volgende. En je kunt ook nog eens blijven leren. Elk jaar opnieuw. Psycholoog/tuinman Edwin Oden blogt regelmatig over de psychologie van tuinieren: degelukkigetuinman.nl
Winter 2015
19
3
Tekst: Saskia Bender
Snoeien en Stapelmuurtjes
samen puzzelen
Een terugblik op een seizoen Natuurlijk Tuinieren op Eigen Hof, Amsterdam.
A. Op 1 november was de kantine van Eigen Hof gevuld met tuinders die graag wat meer wilden weten over het snoeien van bomen, struiken en vaste planten. In het kader van het traject ‘Natuurlijk Tuinieren’ van de AVVN kreeg Eigen Hof een workshop van tuinontwerper en hovenier Roos Broersen. Ze gaf veel nuttige tips over het snoeien en Roos besteedde ook aandacht aan snoeigereedschap en het onderhoud daarvan. Voor de meeste aanwezigen was het wel duidelijk dat snoei altijd nuttig is wanneer er beschadige of dode takken zijn. Daarnaast is het, als je wilt gaan snoeien, belangrijk je af te vragen waarom: wil je groei stimuleren, wil je een bepaalde vorm maken of behouden, wil je veel vruchten, of wil je de boom of struik juist in groei afremmen? Een belangrijke eye-opener daarbij was het verschil tussen snoeien in het voorjaar en in het najaar. In het najaar is de plant in rust, dus als je dan snoeit rem je de groei af. Bij snoei in het voorjaar, als de plant vol nieuwe energie zit, stimuleer je juist de vorming van nieuwe takken/scheuten. Ook een interessant weetje: in plaats van het snoeien van de plant zelf kan
20
Winter 2015
je groei ook afremmen door de wortels door te steken, rondom de plant. Dit is ook verstandig als je een struik wilt verplaatsen - maar dan moet er wel een flink aantal maanden zitten tussen de wortelsnoei en het verplanten. Er kwamen veel vragen van de aanwezige tuinders, voorbeelden van ‘probleemtakken’ werden rondgedeeld en we gingen natuurlijk ook buiten aan het werk. Een geslaagde bijeenkomst!
B. Stapelen met Stenen - een project vanuit Natuurlijk Tuinieren Tijdens de eerste bijeenkomsten over Natuurlijk Tuinieren, in gesprekken met de werkgroepleden en begeleiders, ontstonden allerlei plannen om Eigen Hof ‘natuurlijker’ en mooier te maken. Daarnaast was het de bedoeling om als tuinders samen aan projecten te werken - hetzij tijdens het Algemeen Werk, hetzij als ‘extra’ vrijwillig werk. Eén van de ideeën was om een stapelmuurtje te bouwen - leuk om te doen en waardevol voor de biodiversiteit op Eigen Hof. Waarom? Door het hoogteverschil ontstaan op een vrij klein oppervlak verschillende ‘milieus’ met heel gevarieerde planten: verschillen als droog-nat, schaduw-zon en voedselarm-voedselrijk ontstaan bijna vanzelf. Die planten kunnen weer vrij diverse insecten aantrekken, denk bijvoorbeeld aan Sedum (Hemelsleutel, Muurpeper, Tripmadam) waar bijen en vlinders gek op zijn. Padden, salamanders en insecten kunnen tussen de kieren in de muur een onderkomen vinden.
snoeiworkshop
eindresultaat
Plek voor een stapelmuurtje We waren er nog niet helemaal uit waar de muur zou moeten komen, maar we wisten wel dat deze in de zon zou moeten komen - een prachtige ‘schaduwmuur’ met begroeiïng van varens hebben we namelijk al in de Heemtuin. De natuur hielp ons zoals zo vaak een handje, hoewel het ook een beetje droevig was: tijdens een herfststorm sneuvelde de oude Robinia pseudoacacia ‘Sunburst’ om - de boom bij de ingang van het park, met het prachtig geelgekleurde blad. De plek die vrijkwam leek bij uitstek geschikt om het stapelmuurtje te gaan maken: er is veel zon, de plek ligt goed in het zicht bij de entree en zou dus een mooi visitekaartje kunnen zijn voor het Natuurlijk Tuinieren. Het moest daarom ook een ‘nette’ stapelmuur worden, met voornamelijk één soort stenen en in een vrij rechte lijn.
Mens en materiaal Er moesten nog wat hindernissen genomen worden: op de plek van de omgewaaide boom werden de ondergrondse leidingen opnieuw gelegd en de beschoeiïng langs het aangrenzende slootje bleek verrot. De materialen voor het muurtje moesten ook nog verzameld worden: iedereen die tegels over had werd opgeroepen deze te ‘doneren’ en diverse tuinders hadden nog leem dat ze beschikbaar wilden stellen. Tot slot waren nog 3 zakken cement en kalk nodig, aangeschaft door de Tuincommisie. In het ontstane mengsel kunnen planten die van nature op muren
Roos Broersen
stapelploeg
groeien, zoals de muurleeuwebek, goed aanslaan. Lidy Beemster en Wil Riegel maakten een plan voor de bouw en in september 2014 kon onder hun leiding begonnen worden met bouwen. Tijdens het Algemeen Werk op 20 september heeft een ploeg van 5 man/vrouw een fundering gelegd, het grondmengsel aangebracht en vele stoeptegels doormidden gebroken om de eerste meters van de muur aan te leggen. Een van de tuinders heeft het muurtje daarna min of meer geadopteerd en hij heeft in zijn vrije tijd regelmatig een stukje verder gebouwd. De muur is nu klaar, met bovenop als ‘finishing touch’ een rij oude gele waaltjes. Deze zijn voor de stevigheid weer met cement vastgezet.
De toekomst Binnenkort wordt nog wat ‘gewone’ aarde toegevoegd en dan is het wachten op de beplanting. Er komt een zaailing van de gesneuvelde Robinia terug en in het voorjaar worden diverse planten gepoot: Sedum, Duizendblad, Ooievaarsbek, kruipende Rozemarijn en Ezelsoor. Ook Tongvaren en Steenbreekvaren komen er hopelijk te groeien. Het is mooi om te zien wat je kunt bereiken met geschonken materialen, met energie en inzet van betrokken tuinders en met natuurlijk een stukje creativiteit. Dit smaakt zeker naar meer!
Winter 2015
21
Bijen en imkers De honingbij leeft niet solitair maar in een groep, elk met een eigen koningin. Zo’n groep noemen wij, imkers, een ‘volk’ en wij doen alles om het zo’n volk naar de zin te maken! Volken zonder imker zoeken onderkomen in holle bomen, spouwmuren of schoorstenen maar imkers huisvesten elk volk in een korf of kast.
De stuifmeelkorfjes worden door de bijen in de kast geleegd en het stuifmeel wordt opgeslagen in de zeshoekige cellen. De nectar wordt ook in dergelijke cellen opgeslagen en deze verandert in honing na indampen wat het gevolg is van de hoge temperatuur die de bijen constant weten te houden. Honing kent u allemaal en is de oogst van menig imker. Als de nectar voldoende is ingedikt tot honing sluiten de bijen de cel met een wasdekseltje af.
N
Het volk leeft van nectar en stuifmeel, dat laatste is met name van belang voor de jonge bijen. Dus zorgt de imker dat er voldoende bloemen rondom de kast te vinden zijn binnen een reikwijdte van zo’n 3 km, een gebied dat bijen van oost naar west en van noord naar zuid als hun broekzak kennen.
Tekst: Herman Groen, imker
Niet alle planten en bomen zijn even interessant, we onderscheiden ze in drachtplanten voor nectar en/ of stuifmeel met kwalificatie. Het stuifmeel heeft allerlei kleuren en wordt door de bijen vervoerd in ‘korfjes‘ op hun achterpootjes. Heeft u wel eens goed gekeken of u een zwaarbeladen bij van bloem naar bloem zag gaan? Bestuiving op en top, want bij het rondscharrelen op de bloem laat de bij ook wat stuifmeel achter op de stamper!
22
Winter 2015
Het volk kan gezien worden als een individu dat zich voortplant door afsplitsing. U heeft vast wel eens van een ‘zwerm‘ gehoord, een magnifiek en magisch fenomeen waarbij een gedeelte van het volk haar koningin meeneemt en op zoek gaat naar een nieuw onderkomen; het is werkelijk een wolk van bijen als ze vliegen, maar een tros als ze rusten. Het bijenrestant in de kast die niet mee konden of mochten is niet zo onsamenhangend als je zou denken want er is al een nieuwe koningin gekweekt! Zij moet alleen nog een hachelijke tocht ondernemen om bevrucht te raken; op zoek naar de mannen (dat zijn de ‘darren’) op vrijersvoeten …
6 Hier zien wij een bijenvolk ‘in de tros’, genomen op 6 januari 2015. Noodgedwongen moeten wij de kast open maken om ze te behandelen tegen de Varena mijt. Doe je dat niet dan zal het volk in de zomer zienderogen achteruit gaan en tenslotte sterven.
Het gros van de imkers zal proberen een zwerm te voorkomen of een zwerm te vangen zodat deze bijen onder beheer blijven en geen overlast voor de mensen in de buurt veroorzaken. Wanneer de koningin is bevrucht keert ze terug naar de kast waar ze het volk kan laten groeien door eitjes te leggen in de zeshoekige cellen, het broed. Dit kan ze als alles goed gaat zo’n 3 jaar blijven doen van het vroege voorjaar tot de late zomer. In de winter heeft de imker rust omdat de bijen dan ‘overwinteren’. Zeker geen winterslaap want er gebeurt genoeg in de bijenkast, maar er wordt geen nectar of stuifmeel gehaald en zwermen is er al helemaal niet bij, daarvoor is het volk teveel gekrompen en is de buitentemperatuur te laag.
Winter 2015
23
h
Winterwerken
Tekst: Dominique Engers Foto’s: Marianne Croes
op Tuinpark de Eendracht
snoeien van de wilgen
Toen ik zeventien jaar geleden op de tuin kwam dacht ik dat het tuinseizoen liep van april tot oktober. En dat alles, natuur en werkzaamheden, vervolgens een half jaar volkomen stil lag. Immiddels weet ik beter. Want ook, en juist in de maanden dat het wat minder warm is, is er op de tuin van alles te doen. Natuurlijk, de meeste mensen die de zomers in hun huisje doorbrengen maken hun tuin aan het begin van de herfst winterklaar en laten deze voor een paar maanden achter. Maar er zijn er ook die juist de rustige, stille, koudere periode gebruiken voor grote en kleine werkzaamheden. Zo zijn mensen die het juist heerlijk vinden om deze maanden hun verplichte werkuren te maken. De snoeiploeg bijvoorbeeld is tijdens herfst en winter volop actief. Onze fotografe betrapte de leden van de snoeiploeg bij toeval, op een zonnige decembermorgen, toen zij druk bezig waren met het planten van een hele rij wilgen langs de sloot bij het parkeerterrein. Een reeds lang bestaand plan, dat nu eindelijk ten uitvoer werd gebracht. Voor de nieuwe aanplant werd gebruik gemaakt van eigen
24
Winter 2015
snoei, van wilgen langs de Dijksloot. En de nieuwe, aangeplante wilgen zijn natuurlijk bedoeld als eigen kweek van wilg voor alle creatieve, op stapel staande vlechtplannen van de Projectgroep Natuurlijk Tuinieren. Een vruchtbare ochtend dus, op de Eendracht, waar de kiem werd gelegd voor iets waar we nog jaren plezier van hopen te hebben. Maar dit was niet de enige decemberochtend waarop de snoeiploeg aan het werk ging. Bijgestaan door leden van de Projectgroep Natuurlijk Tuinieren en de Steungroep, werd er vlak voor kerst door hen ook nog fanatiek gesnoeid rond het recreatieveld. Mooie, lange te hergebruiken takken werden daarbij natuurlijk apart gehouden en verzameld voor vlechtwerken en takkenrillen. Alweer een aangename decemberochtend, vol vrolijke gezichten en opgewekte werkkrachten. En de ideale manier om op voorhand al wat kerstkilo’s te verbranden in goed gezelschap. Na afloop stonden de struiken rond het speelveld er weer strak getrimd bij en werden alweer plannetjes gesmeed voor een volgende, winterse bijeenkomst op de tuin.
N Inmiddels is het 2015, en voor Tuinpark de Eendracht wordt dit een spannend jaar. Dit is immers het jaar waarin wij te horen krijgen of wij het Keurmerk Natuurlijk Tuinieren verkrijgen en met hoeveel stippen wij voor onze inspanningen worden beloond. Wel of geen keurmerk, en wel of geen stippen, het weerhoudt ons er in elk geval niet van om zomer en winter aan de gang te gaan om samen iets moois te blijven maken van De Eendracht. Ik wens alle tuinders een gelukkig, gezond, en vruchtbaar tuinjaar toe.
overleg met AVVN
planten van de wilgen
winterploeg aan het werk
Winter 2015 snoeien bij het speelveld
leibomensnoei
25
Veel leuke activiteiten op
Tekst en foto’s: Greet den Hartoog
Nieuwe Levenskracht
Korendag
Ook dit jaar worden er weer veel leuke activiteiten georganiseerd door de activiteitencommissie op Nieuwe Levenskracht. • Prijsklaverjassen: iedere 2de zondag van de maanden oktober t/m maart is er prijsklaverjassen in ons clubhuis. Kosten: € 2,50 per persoon. Het klaverjassen begint om 13.00 uur en het clubhuis is open vanaf 12.30 uur. • Bingo: 1e paasdag en de zondag voor kerst wordt er een bingo georganiseerd op ons tuinpark. Het clubhuis is dan altijd prachtig versierd en echt de moeite waard om te bekijken. • Op Hemelvaartsdag 14 mei is er een koffieconcert, waar u kunt genieten van mooie muziek en koffie met heerlijke taart.
Hemelvaart concert
• Korendag: op 24 mei wordt er een Korendag georganiseerd. Er treden diverse koren op: De Delta Singers Seniorenkoor Lust for Life Ons tuinkoor De Vrolijke Noot De toegang is gratis en het evenement begint om 13.00 uur Alle evenementen zijn vrij toegangelijk voor iedereen!
26
U kunt altijd op onze website: www.tuinparknieuwelevenskracht.nl kijken naar de actuele informatie.
h
Tekst en foto’s: Bert Kuit
De Boomtomaat De Latijnse naam is Cyphomandra betacea en hij maakt deel uit van de nachtschade familie. Deze tomaat kan uitgroeien tot een sterk vertakte kleine boom van wel 7,5 meter hoog, met dikke zachte takken. De boom komt oorspronkelijk uit de Andes. In Nieuw-Zeeland gaf men hem zijn naam. Het blad is groot, hartvormig glanzend licht groen en heeft stinkende haakvormige kliertjes. De bloemen zijn bleekroze tot wit, geurend en groeien in trossen in de scheuttoppen. De vrucht is eivormig, 10 x 5 cm. groot en ongeveer 100 gram zwaar. De kleur van de rijpe vrucht is rood maar kan ook in de kleuren geel, oranje, tomaatrood,violet of zelfs purper kleurig zijn. Het ras bepaalt de kleur. De schil smaakt bitter. De zaden zijn ongeveer 4 mm. lang, groot en plat. Wij kunnen hem gemakkelijk zaaien, ook wordt deze plant soms gestekt. Je kunt deze tomaat eten door hem in plakjes te snijden en deze in te dopen in witte chocolade poeder en ze tenslotte te bestrooien met poedersuiker. Ook is deze tomaat zeer geschikt om hem in tweeën te snijden en elke helft met suiker te bestrooien en daarna uit te lepelen. Verder ook heerlijk in fruitsalades, stoofpotten taarten & chutney.
Winter 2015
27
2
advertenties
TAGETES TENUIFOLIA
door Tilly Tagetes
uit de Palmengarten in Duitsland
Frankfurt heeft naast prachtige musea ook een geweldig mooie botanische tuin: de Palmengarten. Flinke kassen, fleurige perken, eindeloos grote grasvelden met ligstoelen erop onder eeuwenoude bomen en prieeltjes tussen de rozen om te verpozen. Een uitstekende plek om even bij te komen van de drukte van een beurs. In mijn jonge jaren had ik daar geen tijd voor, want de dagen regen zich aaneen met ieder half uur een afspraak. En dat gaat dan naadloos over in partijtjes, op de beurs, en daarna in hotels en cafés overal in de stad. Want contact is belangrijk en je treft mensen nu eenmaal het liefste bij een glaasje. Uitgevers geven de wildste feesten maar wanneer je ouder wordt, wil je wel eens iets anders zien dan schrijvers, redacteuren, rechtenmanagers en journalisten. Dus ga je een keer naar een museum of naar de Palmengarten. In oktober kan het best nog lekker weer zijn en dan blijkt dat daar op die ligbedden op zaterdag meer mensen uitrusten: ik hoorde Portugees, IJslands en Urdu. En aan de badges op de revers van die lui die op de ligstoelen hangen, kun je
28
Winter 2015
zien dat ze ook een uurtje aan de beurs zijn ontsnapt. Enkele jaren geleden was mijn grootste trofee het zaad van een bijzondere afrikaantjessoort: de tagetes tenuifolia. Het waren fikse struikjes vol bloemen, oranje en bruin omrande oranjerode bloemetjes. Klein maar onwaarschijnlijk veel, met als hoogtepunt: veel uitgebloeide bloemetjes. Die zaadjes heb ik voor ik weer naar de beurs vertrok, schielijk in mijn werktasje gestopt. Thuis heb ik ze het volgende voorjaar op de vensterbank opgekweekt. En ja, ook in mijn eigen volkstuin bloeiden ze dat het een lieve lust was. Volle struikjes, geurige bloemetjes en hoe meer ik er vanaf knipte, hoe harder ze gingen groeien. Een ware overdaad aan Palmengartenafrikaantjes. Want, zo ben ik ze gaan noemen. Een paar jaar heb ik ze gekweekt, het zaad leek maar niet op te komen. Maar, wat een ramp: vorig jaar werden alle zaailingen in de tuin direct door de slakken opgegeten en toen bleek het zaad wel degelijk op. Nu heb ik gelukkig andere soorten die het geweldig goed doen: de tagetes Patula. Ook die zag ik enkele jaren geleden in een border in de Palmengarten, met ageratum, tagetes Patula bonanza en zilverkruiskruid. Een superieure combinatie. Mijn tagetes Patula komt gewoon legaal uit de Hortus in Leiden. Tegen de slakken heb ik ze dit jaar wel moeten beschermen – met milieuvriendelijke slakkenkorrels. De planten hebben zich in mum van tijd een goede plek veroverd en zijn wel een halve meter hoog geworden. Maar wie helpt mij aan zaad voor de tagetes tenuifolia?
m
Ieder jaar ga ik in oktober naar de boekenbeurs in Frankfurt, de grootste beurs voor de verkoop van auteursrechten ter wereld. Van dinsdag tot en met zaterdag werken er duizenden mensen uit alle delen van de wereld om teksten te verkopen. Of het nu om schoolboeken, spannende boeken of breiboeken gaat, er wordt over onderhandeld op deze beurs.
Door: Nisvan van Sijl
Het Floralaantje
29
(
-
Puzzel Horizontaal
Verticaal
1 Beven 6 als in de winter 12 onbehaard 14 kustwind 15 inhoudsmaat (afk.) 17 klein gewicht (afk.) 18 waterdier 20 klein riviertje 21 goud (symbool) 22 stofrijke wind uit de pampa 25 iedere keer 28 Bijbels figuur 29 amfoor 31 valse draai in een kabel 32 grammofoonplaat (afk.) 33 uitroep 35 ongezellig en onaangenaam 36 Kenia (afk.) 37 onderofficier (afk.) 38 behaaglijk en vertrouwd 40 stromende dampkringlucht 42 meisjesnaam 43 warme wind 44 voorzetsel 46 droog en onaangenaam koud 48 klein rond teken 51 dwarsmast 53 IJsland (afk.) 54 deel van een schoen 56 maanstand (afk.) 57 dominee (afk.) 58 schrijfstof 60 Spaans gedichtje 62 toiletartikel 64 zeer hard waaien 66 zinsbegoocheling 68 persoonlijk voornaamwoord 69 onder andere (afk.) 70 liefkozing 72 ziekenhuisafdeling (afk.) 73 lichamelijk gehandicapte (afk.) 74 het trekken naar een andere verre plaats 76 dameskledingstuk 78 lap waarop men leert stoppen 79 prikslee.
1 Geglazuurd gebakje 2 persoonlijk voornaamwoord 3 papieren lamp 4 niet hoge 5 oude lengtemaat 7 inkomsten belasting (afk.) 8 Frans kerstliedje 9 kracht uitoefenen in de richting waarheen het moet bewegen 10 en anderen (afk.) 11 deel van een servies 13 vogelproduct 16 verlichtingsarmatuur 18 bestekonderdeel 19 niet bewegend 21 in het jaar 23 titel (afk.) 24 geloof (afk.) 26 wassende maan (afk.) 27 legsel 30 voetbalschop 34 verrotte plantenresten 36 keldertemperatuur 38 schip 39 Engelse aanspreektitel 40 vuile kleding 41 flesafsluiting 45 beetje koud 47 kreet 49 egoïsme 50 vorstverschijnsel 52 vierkanten zuil 54 plaats waar men thuis hoort 55 samengesteld bloemige plant 57 plaats in Gelderland 59 knock-out (afk.) 60 Europees veiligheidskenmerk 61 gezamenlijke hoeveelheid 63 boom 65 brievenpost 67 meisjesnaam 71 oudste stad 74 Roemenië (afk.) 75 bridgeterm (afk.) 76 Bismut (symbool) 77 Angola (afk.).77 legsel.
Oplossingen U kunt uw oplossing vóór 14 april 2015 naar de redactie van Vroegop (zie colofon). Onder de goede inzendingen verloten wij 5 cadeaubonnen.
Uitslag herfst puzzel: De juiste oplossing voor de puzzel in het herfstnummer van de Vroegop is:
HERFSTLANDSCHAP Onder de vele inzendingen hebben wij vijf cadeaubonnen verloot. De gelukkige winnaars zijn: Mw. H. Backx Klein Dantzig
h Mw. M.Y.M. de Boer Ons Buiten Dhr. R. ter Horst Nut & Genoegen
Mw. S. Johansson Bretten Dhr. H.J. Zantinge Amstelglorie
Wij wensen hen veel tuinplezier.
30
Winter 2015
(advertenties)
hermans blokhuizen persoonlijk advies en kwaliteit voor een betaalbare prijs • Stapelbare Noord Europese wandbalken in diverse diktes vanaf 50mm • Draaikiep-ramen met isolatieglas • Vele opties mogelijk zoals: • Impregneren • Montage • Dakisolatie • Dakpanprofielplaten • Ook standaard schuurtje van 200x300cm • Maatwerk geen probleem • Eigen import Al vele jaren dé leverancier van blokhutten op de Amsterdamse Volkstuinen.
www.hermansblokhuizen.nl
[email protected] tel; 0653 200 937
Dutch GardenSeeds Makkelijk en veilig uw groentezaden, kruidenzaden, biologische zaden of bloemenzaden online bestellen? Nu 20% korting met de promotiecode: MOESTUIN Neem eens een kijkje op onze website:
www.dutchgardenseeds.com
Voor de zaden worden geen verzendkosten in rekening gebracht!
Winter 2015
31
