Colofon
O
Eindredactie Annemarie Gijzelaar
Vormgeving Nisvan van Sijl www.nisvan.com
VROEGOP
Vroegop wordt verspreid in een oplage van 8.500 exemplaren onder de leden en aspiranten van de Bond van Volkstuinders te Amsterdam en omgeving. Verschijningsfrequentie eenmaal per kwartaal. Vroegop is het interne Nieuwsblad van de Bond van Volkstuinders. Het blad is opgericht in 1990 om de (nood)zakelijke informatie van het bestuur van de Bond van Volkstuinders te verspreiden onder de leden. Een enthousiaste, vrijwillige redactie maakt door middel van aanvullende artikelen en columns van de Vroegop een tijdschrift.
Redactie en advertenties
VROEGOP
P/a Bond van Volkstuinders, Volendammerweg 301, 1027 EA Amsterdam. Telefoon 020 – 613 28 93, Fax 020 – 613 32 76 e-mail:
[email protected] website: www.bondvanvolkstuinders.nl
Redactiemedewerkers Brian Broens
Drukwerk Bondskantoor Amsterdam
Beeld cover:
Inhoudsopgave 5
Van de vice Voorzitter
6
Eendracht, in volle bloei
9
Ons nieuwe bondsbestuur
10
Zomer les op Dijkzicht
12
Twee gouden peren op De Molenaar
13
Afrikaantjes opkweken
14
Verhalen uit de moestuin
17
Jubileum stadspark Groningen
18
De moestuin, een goudmijn!
20
De gelukkige tuinman
21
Het Floralaantje
23
Cursus tuinieren en bloemschikken
Marianne Croes
Volgende uitgave november 2014
24 Puzzel
Kopij inleveren vóór 7 oktober 2014
Spreekuur bondskantoor Maandelijks houdt het Bondsbestuur spreekuur. De momenten en tijden waarop dit plaatsvindt zijn afhankelijk van de beschikbaarheid van de Bondsbestuurders. Indien één van de leden of besturen van de tuinparken het Bondsbestuur wil spreken dan moet daarvoor een afspraak worden gemaakt. Uiteraard proberen wij deze afspraken zoveel mogelijk te plannen op één dagdeel in die maand. Wij verzoeken iedereen die een afspraak wil maken dit voor de eerste woensdag van iedere maand kenbaar te maken. In overleg met het Bondsbestuur en diegenen die een gesprek hebben aangevraagd zal dan een datum en tijd in die maand worden gepland. Het bondskantoor is te bereiken met buslijn 33 vanaf het Centraal Station, uitstappen bij de eindhalte aan de Volendammerweg in Amsterdam-Noord.
Zomer 2014
3
Van de vice-Voorzitter Op 21 juni jongstleden heeft de bondsvergadering Frans Schiphorst bedankt voor alle inzet en betrokkenheid in de afgelopen 10 jaar als 2e voorzitter van de Bond. De laatste paar jaar waren niet makkelijk. Met zijn vertrek en dat van Irene Schenker als bestuurslid, is er ruimte gekomen voor een (bijna) volledig nieuw bondsbestuur. Ik ben verheugd dat de bondsvergadering drie nieuwe bestuursleden heeft benoemd. Zij zullen zich in de volgende Vroegop uitgebreid aan u voorstellen. Met hun komst is het bondsbestuur weer op, zij het de minimale, bezetting. We kunnen nu weer aan de slag en verder bouwen aan onze mooie vereniging. Dat zal niet van de ene op de andere dag allemaal op rolletjes lopen, maar er wordt aan gewerkt. Prioriteiten worden, samen met de tuinparken, bepaald. Ook daar wordt aan gewerkt. De bondsvergadering heeft ook besloten om (nog) geen voorzitter in functie benoemen. Later dit jaar verwacht ik hierover meer duidelijkheid te kunnen geven. Tot die tijd zal ik het voorzitterschap waarnemen.
h
In 2017 bestaat onze Bond 100 jaar! Dat gaan we natuurlijk groots vieren. Een oproep voor vrijwilligers om de festiviteiten voor te bereiden en tot uitvoering te brengen treft u hieronder aan. Het is belangrijk dat hiervoor snel een groep mensen kan worden samengesteld. Om nu en in de toekomst te kunnen blijven tuinieren, en genieten van en in ons eigen stukje groen, heeft de continue aandacht van het Bondsbestuur. Naast bedreigingen, zoals ontwikkelplannen (Nieuwe Kern) en forensenbelasting bij onze tuinparken in de gemeente Ouder-Amstel, zijn er ook kansen. In het nieuwe coalitieakkoord van het gemeentebestuur van Amsterdam hebben stadslandbouw en volkstuinen een prominente plek gekregen. Wij gaan hierover dan ook graag in gesprek met het gemeentebestuur van Amsterdam. Geniet van de zomer. Okke Peijters
Oproep
7
Gevraagd: creatieve, betrokken organisatoren –
denkers en doeners (m/v) voor het organiseren van het
100-jarig Jubileum van de Bond van Volkstuinders. In 2017 is het zover. Onze vereniging bestaat dan 100 jaar! Dat is wat je noemt een mijlpaal en dat moet natuurlijk gevierd worden. Om dat mogelijk te maken moet er heel wat bedacht en georganiseerd worden. Op de bondsvergadering is daarover gesproken. Budget is, en wordt nog steeds, door de bond opzij gezet. Ook voor eventuele inschakeling van professionals. Natuurlijk zijn er tuinders nodig die dat jubileum in gezamenlijkheid willen oppakken. Het bondsbestuur heeft daarom besloten een speciale Jubileumcommissie in het leven te roepen. We denken momenteel aan circa 12 tuinders. Die commissie
gaat alles in het werk stellen om 2017 tot 1 groot feestjaar om te bouwen. Wat, waar, hoe, door wie en met wie? U kunt het allemaal meebepalen indien u in de commissie zit! Dus meldt u direct aan bij het bondsbureau, tel. nr. 020 6132893 of per mail beleid@bondvanvolkstuinders. nl. We sluiten de inschrijving eind september 2014, want de commissie moet snel van start om op tijd de zaken voor elkaar te hebben. In de eerste week van oktober volgt dan een bespreking met het bondsbestuur en kan de commissie volop aan de bak. Wie het eerst komt, het eerst maalt. Dus zorg dat je er snel bij bent.
Zomer 2014
5
s In volle bloei
Het begon met een suggestie van m’n man Die zei: “jij zit daar maar te spitten in je uppie Daar wordt een mens toch op den duur niet vrolijk van Ga jij nou met gelijkgezinden in een cluppie!” “Jij moet Natuurlijk gaan Tuinieren op De Eendracht In een groepje, heel gezellig en sociaal.” Ik weet precies nog hoe mijn man me er toen heen bracht En hoe ik dacht: ’t zal mij benieuwen allemaal. De eerste keer was een aftastende ontmoeting Er waren zelfgebakken koekjes, er was thee En enthousiasme en een hartelijke begroeting En tot zover viel het allemaal nog reuze mee. Maud leek aardig, en Norinda, en Marianne Femke en Marieke, Hanneke, Nicolien En verdomd, er waren zelfs een aantal mannen En die hadden er ook zin in, zo te zien. Ik probeerde nog om buiten schot te blijven Ik keek de kring rond en zei slecht op mijn gemak: “Laat mij de notulen en stukjes dan maar schrijven.” Maar ik moest met mijn beiden handen aan de bak. Niks stukjes schrijven, nee, dat zou mevrouw wel willen! Maar wat een absolute misvatting was dat. We moesten hekwerken gaan vlechten, takken rillen En poelen graven, ten behoeve van de pad. We lichtten voor, we gingen door, we composteerden Stapelden muurtjes, en vonden het ook nog leuk. En al de dingen die we onderweg niet leerden! We hergebruikten werkelijk alle ouwe meuk. Ik bouwde schuilplaatsen voor ringslangen en egels En ook de anderen lieten zich niet onbetuigd We deden wonderen met troep en ouwe tegels Over de komst van uil en vleermuis werd gejuicht. We maakten ook nog twee hotels voor de insecten Nou, die stonden voor een kamer in de rij. Terwijl wij even tussendoor de benen strekten Werd ingecheckt door vliegend hert en honingbij. Wespen probeerden wij uit het hotel te wippen Want een wesp stak Gert, een tweede wesp stak mij. Maar op De Eendracht doen we àlles voor de stippen En dan kan één zo’n wespensteek er ook wel bij.
6
Zomer 2014
Tekst: Dominique Engers Foto’s: Marianne Croes
We zaaiden en we oogsten en we plantten Zorgden dat zich zacht een verandering voltrok. En we verkondigden luidkeels naar alle kanten “Wat wij hier doen is géén ge-geitenwollensok!”
Er was één iemand die het niet erg kon plezieren ’t zal u misschien verbazen, maar dat was mijn man. Die was er vóór, voor dat Natuurlijke Tuinieren Maar werd er nu toch wel wat zenuwachtig van.
In een badpak, in een poel tot aan mijn knieën Vond ik mijzelf terug, met Hanneke en Maud. Tussen de lelies, lissen en de amfibieën Het was wel lente, maar wat was dat water koud!
Ik zei nog: “schat, ik moest van jou toch bij een cluppie?” En toen zei hij, en hij keek helemaal niet blij: “Ik zit hier elke zaterdag maar in m’n uppie Want jij bent vaker bij dat cluppie dan bij mij!”
Het water steeg mij nu en dan wel naar de lippen Maar dan gaf Fridtjof of Norinda te verstaan: “Samen staan we sterk, en àlles voor de stippen!” En dan gingen we er weer flink tegenaan.
Nou, u begrijpt, ik kon m’n man niet laten sippen En dus was ik in juni bijna afgehaakt. Maar op De Eendracht doen we alles voor de stippen Dus mijn cluppie heeft hem nu stagiair gemaakt.
De groep begon langzaam maar zeker uit te dijen We kregen hulp en steun en prettige support. En niet alleen van vogels, egels, slangen, bijen Maar ook van exemplaren van de mensensoort.
Samen genieten wij van vogels en van dieren Van al het moois dat overal maar welig groeit En van het cluppie, en ’t natuurlijke tuinieren En van de liefde, die als nooit tevoren bloeit.
Zomer 2014
7
(advertenties)
8
Ons nieuwe Bondsbestuur
e =
Op zaterdag 21 juni is er in de algemene ledenvergadering een nieuw bondsbestuur gekozen. Van links naar rechts zijn dit; Bert Kuit ( was reeds bestuurslid) , Frans Rodermond, Okke Peijters ( was reeds bestuurslid), Ralf Grevelink, Shreyas de Jong. In de volgende Vroegop zullen de bestuurders zich aan u voorstellen en zal eveneens hun functie en hun werkzaamheden / aandachtsgebieden nader worden toegelicht.
Zomer 2014
9
Zomerles
Tekst en foto’s: Johanneke van Kooten
op Tuinpark Dijkzicht te Duivendrecht
Daar kwamen ze aangelopen met stralende gezichten, 22 kinderen uit Duivendrecht van De Grote Beer uit groep 5 met juf Nelly.
kan ik dat thuis laten zien. Ineke duwde de aardappels weer in de grond en deed het gewoon over. Kijk, zo weet je voor altijd waar de aardappels vandaan komen.
Ze wisten wat hun te wachten stond want ze waren vorig jaar ook al geweest en wilden maar al te graag nog een keer komen. De kinderen gaven iedereen een hand, zo van hier zijn we weer, kregen koek en limonade en startten in 5 groepen ons educatieve tuinproject; groententuin, grondbeestjes zoeken, bloemen herkennen, voelkisten, insectentuin, paddenpoel en bomenles.
Naar beestjes zoeken onder stenen en hout, onder begeleiding van Carolien en Ria, werden padden, pissebedden, salamanders en duizendpoten gevonden. Deze werden in loeppotjes gedaan om ze beter te bekijken en na te tekenen. De jongens ( buitenlands) hadden het er over het algemeen moeilijker mee dan de meisjes; ze vonden het vaak vies of eng. Dit was ook zo bij de voelkisten. Zo vertelden Herma en Goletta, dat sommige jongens er moeite mee hadden hun hand door het gat te doen om te voelen of er een blaadje, takje, muis of spin (niet echt) in zat. Ze dachten zeker dat er een draak in zat, die hun hand opvrat. Het kan te maken hebben met het verschil in culturen, Nederlandse kinderen wroeten misschien wat meer in de grond.
Bij de groententuin van Ineke en Nico keken ze hun ogen uit van wat er allemaal onder en boven de grond te zien was. Ineke nam de Riek ( haar moeder heet trouwens ook zo, zei ze) duwde deze in de grond en de aardappels rolden tussen de aarde naar boven. ‘’Kunt u dat even over doen mevrouw’’, vroeg een jongen van de groep, dan ga ik dat filmen en dan
10
Zomer 2014
In de bloementuin waar Frida stond was het feest; de kinderen holden heen en weer om zo veel mogelijk bloemen te herkennen. ‘’Was het nu madeliefje ,margriet, lavendel of artichoc?’’ Alles werd genoteerd met behulp van de nieuwe fotokaart van Jorien waar alles duidelijk op aangegeven stond.
Zo zie je maar kabouters zijn voor alle leeftijden , je moet er gewoon in geloven. Net zoals Marianne die hier voor weer nieuwe opdrachten heeft gemaakt en Rene, Han en Jan die de kabouters hebben opgeknapt en zo onze kinderdromen weer tot leven hebben gebracht ‘’Chapeau!’’.
Hans vertelde over de insectentuin en de insectenhotels die hij aan zijn tuin heeft gebouwd; stukken hout met gaatjes er in en veel bamboe stokjes waar ze hun eitjes in kunnen leggen. Dat doen de bijen die solitair leven. Soms maken andere insecten zo’n nestje open om daar hun eigen eitjes in te leggen; parasieten. ´Ja´, zegt Hans zo gaat dat in de natuur.
Na de wandeling deelden Leida en Jos limonade en koekjes uit; dan nog even voetballen op het voetbalveld, vervolgens kregen alle kinderen een zelf gezaaide zonnebloem en een mikadospelletje kado en wandelden tevreden terug naar school.
Nico, onze bomenexpert, vertelde natuurlijk over de bomen waar spechten en roodbandparkieten in nestelen en dode bomen waar weer insecten in wegkruipen. Hij nam het vrolijke kabouterpad voor de kleuters, alle aandacht ging nu vooral uit naar al die prachtige kabouters die daar stonden.
Alle vrijwilligers werden deze keer in de bloemetjes gezet door juf Nelly uit dank voor al die jaren van grote inzet der natuurlessen voor de school. Zo werd het weer een onvergetelijke ochtend waar jong en oud veel plezier aan beleefden. Laten wij vooral onze wonderen der natuur koesteren en doorgeven!
Zomer 2014
11
Gewoon twee gouden peren
Door: Hans de Neve
Twee mannen die je zo gewoon voorbij zou kunnen lopen. Maar gewoon zijn ze niet. Ze zijn voor de nutstuin-vereniging van De Molenaar in Landsmeer van groot belang. Vooral door hen is het aanzicht van de tuin enorm veranderd. Als vrijwilliger verzetten ze bijna iedere dag veel werk. Wat voor werk? Te veel om op te noemen. Werk voor het algemeen, maar ook hulp voor wie het nodig heeft of er zelf om vraagt. Het mooiste is dat ze er helemaal geen tegenprestatie voor verlangen. En geld voor een klus willen ze helemaal niet. Iets bij de koffie of een drankje slaan ze echter niet af. Willem drinkt absoluut geen alcohol, maar rookt shag De modale tuinliefhebber komt naar zijn of haar tuin en ziet niet om naar een andere tuin. In elk geval weten velen niet hoe het gehele complex er uit ziet, uitzonderingen daargelaten. Werk buiten de tuin, zoals werkbeurt, doet men liever niet. Maar ook de eigen heg of het pad rondom de tuin wordt nog vaak vergeten. Het geheel heeft totaal niet hun interesse, maar men vindt het wel gewoon dat alles voor hen geregeld wordt: Een opgeruimde mestplaats. Een tuinafvalbak waar je gewoon je spullen kunt weggooien, maar waar je ook compost kunt weghalen. Gedumpte vuilnis (mag natuurlijk niet) wordt weggebracht. Hagen, grasvelden en boomgaard worden op tijd bijgehouden.
12
Zomer 2014
Het plein is een klus geweest van een ander kaliber. Dat heeft een enorme verandering ondergaan. Gelukkig kregen ze daarbij wat hulp van anderen. Helaas gooien sommige mensen rommel uit de auto of peuken gewoon op de grond. Dat het plein er toch altijd opgeruimd uitziet, onkruidvrij wordt gehouden en versierd is met bloembakken blijkt een ieder heel gewoon te vinden. Maar dat gaat allemaal echt niet vanzelf. Gereedschap wordt minimaal ingekocht. Het meeste is vergaard door verzamelen en giften. Kapot gereedschap wordt gerepareerd. Nieuw gereedschap wordt onderhouden. Het gereedschapshok is overzichtelijk en voor de werkbeurten is het beschikbaar. Lenen mag altijd, maar soms worden spullen stuk of geheel niet teruggebracht. Ja, dan zijn de rapen gaar! Dan kun je de stoom bijna uit het gereedschapskeet zien komen. Vooral Peter laat dan verbaal luid horen wat hem dwars zit. De lijst van werkzaamheden, verricht door deze mannen, is veel langer. Dankbaar is het niet, want het wordt door weinigen gezien. Maar dat stoort hen niet. Ze vinden het prettig om te doen. Er is nergens dwang. Want werken voor een baas, dat doen ze niet. dat hebben ze lang genoeg moeten doen. Willem Theunisse en Peter Riemer. Gouden peren zijn het. Dus laten we er zuinig op zijn!
Zelf opkweken
Het was begin jaren zestig en ik woonde in Hilversum. Naar de lagere school liep ik dagelijks over een laan met een middenin een perk. In de maand mei werd dat perk steevast ingeplant met drie soorten eenjarige plantjes. Ageratum, Salvia en Afrikaantjes, blauwpaars, rood en knaloranje. Dat perk werd met de maand voller, dus mooier. Als kind vond ik dat prachtig. Tegenwoordig zie je zulke perken en borders niet meer. In de steden wordt er veel milieuvriendelijker getuinierd, met vaste inheemse planten die minder onderhoud en vooral minder mest nodig hebben om te bloeien. De perken hebben meer natuurlijke vormen en kleuren, maar ik mis ze wel, die bonte perken. In onze tuin stonden destijds veel vaste planten, als vrouwenmantel en margrieten. Toch kocht mijn moeder ook eenjarige plantjes op de markt om de boel een beetje op te fleuren. Ook leerde ze mij hoe ik met het zaad uit de zaaddozen van de Afrikaantjes het jaar erop zelf plantjes kon opkweken. In de lege margarinebakjes strooide ik aarde, dan de zaadjes er over uit, nog een dun laagje aarde erover heen en dan licht besproeien. De bakjes
Tekst: Tilly Tagetes Foto: Nisvan van Sijl
dekte in dan voor een week af met plastic boterhamzakjes. De zaailingen verspeende ik na een week of drie. Je moest je ze af en toe toppen om ze stevig te laten worden, en na de IJsheiligen mochten ze dan de tuin in. Ze vielen helemaal in het niet tussen de andere planten en bloemen. Waren dat nu die plantjes waar je zo trots op was toen ze nog in de vensterbank stonden? Maar zo eind juni begon het lekker vol te raken met die oranje en gele bollige bloemetjes. Ik plukte ze voor kleine vaasjes op tafel. Want al vonden mijn zusjes ze stinken, ik genoot van die kruidige geur. Toen wist ik nog niet dat Afrikaantjes nuttig zijn in de tuin, om allerlei ongedierte weg te houden bij de sla. Dat je de bloemen kunt eten, wist ik evenmin. Dat alle soorten geweldig makkelijk te kweken zijn, dat heb ik in de loop van mijn leven ervaren. Het is dus een jaarlijks ritueel: tweede helft maart vul ik bakken met zaad. Tagetes Linnaeus en Tagetes Patula zijn hoog en lekker bossig. De hoog bloeiende soort die ik ooit meenam uit de botanische tuin in Frankfurt, is mijn favoriet. Geurige kleine bloemetjes in lichtgeel, oranje en roodbruin. Over alle avonturen met Afrikaantjes leest u in de volgende nummers meer.
Zomer 2014
13
Door: Gerrit Mol
Verhalen uit de Moestuin Verhuizen Mijn grootvader was woedend toen hij thuis kwam. Woest. Er was die dag een bijeenkomst geweest met alle mensen die op het landje achter het gebouw van het ‘groen-witte kruis’ een tuin hadden. En de eigenaar van het land had meegedeeld dat hij het land had verkocht aan de gemeente en dat er in het najaar begonnen zou worden met de uitbreiding van het bejaardenhuis. Een ieder had tot het najaar om zijn spullen op te ruimen, anders zou de gemeente het gaan doen. En nee, de eigenaar had nergens anders land, dus hij kon niet voor een vervangende plek zorgen. Dat zijn groenteland moest wijken voor zoiets onzinnigs als een bejaardenhuis was wat mijn grootvader het meeste stoorde. Nu woonde mijn grootvader bij ons, bij mijn ouders in, dus hij had makkelijk praten. Een bijkomend probleem was dat mijn opa [de vader van mijn moeder] in dat bejaardenhuis woonde en het daar enorm naar zijn zin had. Hij moest er juist niet aan denken om bij een ander in te wonen. In het bejaardenhuis woonde hij zelfstandig. Zelfstandig genoeg. Op zondag, als we traditie getrouw met de hele familie samen aten was de spanning dan ook te snijden. Mijn grootvader stelde mijn opa min of meer persoonlijk aansprakelijk voor het verlies van zijn groenteland. Verder deed hij niets. Hij klaagde over het onrecht dat hem was aangedaan, maar verder nam hij een afwachtende houding aan. Ik weet niet of dat iets typisch is voor volkstuinders… Mijn opa ging het gesprek aan met een oude vriend van hem. Het was de enige glastuinbouwer die nog in het dorp tuinierde. Alle anderen waren al weg, verder het westland in, of verhuist naar de verre polder. Het was geen groot tuinbouwcomplex, maar het lag tegen het dorp aan. Er was een stuk grond dat door sloten werd omsloten en dat moeilijk te bereiken was van uit het bedrijf. Je moest altijd over de weg omrijden. Kon er op dat stuk land, dat niet heftig in gebruik was niet een plek gecreëerd worden voor tuintjes? Dan bracht het ook geld op. De tuinder had er wel oren naar. En mijn opa ging het verder regelen. Nu bleek mijn opa bijna de enige van het oude stuk die
14
Zomer 2014
een nieuwe tuin wilde beginnen. Andere vonden zich zelf te oud om opnieuw te beginnen. En wie weet hoe lang het bedrijf nog in het dorp zou blijven. Waren er geen plannen om de nieuwbouw wijk nog verder uit te breiden. Mijn grootvader besloot geen nieuwe schuur te bouwen. Een kist met gereedschap was genoeg. Hij kreeg flink wat grond en begon om de grond te verbeteren eerst met het telen van een veld vol aardappelen. Een buurman op het uiterste puntje van de beschikbare grond bouwde er een hoog hok en daar liet hij kippen in scharrelen. Dat was geen tuinieren vond mijn opa. Maar hij nam de eieren wel mee naar huis. Principes zijn leuk maar je moet er geen last van hebben. Op het tweede stuk kweekte hij zijn geliefde ‘witte tomaten’. (Weet iemand waar je zaad kan krijgen? Witte tomaten. Ooit gezien?) En natuurlijk stonden er ook veel uien. In veel soorten. Terwijl mijn opa druk was om nieuwe mensen voor de tuin te vinden, en afspraken te maken over wat wel en niet mocht, [bijna alles mocht!] hoe je water kon halen. Een klein bestaand schuurtje werd geschikt gemaakt om te schuilen, koffie te zetten, elkaar te ontmoeten. Men schilderde het op in vrolijke kleuren. Jonge mensen vonden er een plek. En mijn opa vond het heerlijk. Mijn grootvader was alleen maar bezig om zijn spullen over te brengen. Hij demonteerde de platte bakken die hij natuurlijk te zwaar vond. Eigenlijk was het nog steeds niet goed. De verhuizing was nog steeds een ramp, een plaag, een bezoeking… Ik weet het niet zeker, maar ik denk dat mijn opa een aantal van de jongere tuinders iets heeft ingefluisterd. Ze vroegen mijn grootvader opeens om raad. Ze begonnen te helpen met het verplaatsen van de platte bakken. Konden ze er enkele over nemen van de oude stek. Handig! Van een altijd mopperende oude man veranderde mijn grootvader in een advies gevende altijd aanwezig zijnde oude man die flink kon mopperen. Men hielp hem aan het eind van de zomer om zijn laatste oogst binnen te halen. En van de aardappelen en uien kon de kippenvriend een heerlijk gerecht maken. Mijn
grootvader was er verrukt over. En eigenlijk zo simpel, aardappelen, uien en eieren. Meer was niet nodig. Het zou het begin zijn van veel en vaak samen eten op die tuin. En als het gebeurde zaten mijn grootvader en opa er altijd bij. Mijn opa heeft nog geen pink in de grond gestoken maar organiseerde. Mijn grootvader organiseerde niets, maar je kon hem niet gelukkiger zien dan met zijn handen in de aarde, schoffelend, planten begietend (Altijd water uit de sloot halen!) en goede raad gevend.
Tortilla (Spaans omelet) Voor 2 à 3 personen 5 grote eieren. 1 middelgrote ui 275 gram Desiree aardappelen (klein) 3 eetlepels olijfolie Zout en vers gemalen zwarte peper. Let op: de maat van de pan is hierbij van belang. Hij moet minimaal 20 cm breed zijn. Voor meer mensen, gebruik een grote pan. Maar geen zware want je moet je twee handen gebruiken. Gebruik een pan met antiaanbaklaag Je kunt Tortilla warm en koud eten. Je kunt ze ook in kleine blokjes snijden en serveren als feestelijk hapje.
Wat te doen: Was je handen. Snijd de ui in tweeën en snijd ze daarna in halve maan snippers. Schil de aardappelen (met een dunschiller) en snijd er
plakjes van. Droog ze daarna in een theedoek zo droog als mogelijk. Verwarm nu twee theelepels olijfolie in de pan en als het warm is voeg je aardappels en uien toe. Schud de aardappel en uien, om ze van een olielaagje te voorzien. Zet nu het gas op de laagste stand en bestrooi het mengsel gul met zout en peper. Laat de aardappelen en uien nu 20 minuten bakken (tot ze zacht zijn). Halverwege draai je de hele mixture om. Het is niet de bedoelen dat ze bruin worden maar stomen in de olie. Ondertussen breek je de eieren in een grote schaal en je mix dit licht. (Niet te veel) Doe hier ook wat zout en peper bij. Als de aardappelen gaar zijn (zie boven) doe deze dan bij de eieren. Zet nu de pan terug op het gas en doe de rest van de olie in de pan, zet de hitte op het midden. Doe nu de mix van uien eieren en aardappel in de pan. Draai nu de hitte weer op de laagste stand. Wees nu niet gehaast en kook nu de omelet. Dit kan wel 25 minuten duren. Druk de randjes van de omelet soms terug om zo een mooie ronde rand te krijgen. Als er bijna geen vloeibaar ei te zien in op het oppervlak van de tortilla, doe dan een bord dat net zo groot is als de pan op de pan. Draai dit alles om en schuif nu voorzichtig de omelet terug in de pan. Bak nu de omelet nog 2 minuten en zet de warmtebron uit (doe het gas uit). Laat vijf minuten staan voor dat je het eet. Je kunt het ook koud eten. In punten of in blokjes. Neem er sla bij.
Zomer 2014
15
(advertenties)
www.hermansblokhuizen.nl
[email protected] persoonlijk advies en kwaliteit voor een betaalbare prijs tel; 0653 200 937 • Stapelbare Noord Europese wandbalken in diverse diktes vanaf 50mm • Draaikiep-ramen met isolatieglas • Vele opties mogelijk zoals: - Impregneren - Montage - Dakisolatie - Dakpanprofielplaten • Ook standaard schuurtje van 200x300cm • Maatwerk geen probleem • Eigen import Al vele jaren dé leverancier van blokhutten op de Amsterdamse Volkstuinen.
Flamingo met panorama ramen
Reiger maatwerk
lente 2013
16
Zomer 2014
43
Tekst en foto’s: Bert Kuit
jubileum Stadspark Groningen Op zaterdag 28 juni reisde ik per trein naar Groningen. Tuin- en Recreatievereniging “Stadspark” vierde die dag haar 40-jarig jubileum en de Bond van Volkstuinders was hier voor ook uitgenodigd. De vice voorzitter/secretaresse Maja van den Handel en de plv. voorzitter/penningmeester Wim Kremer haalden mij van het station af en zij hadden samen met een grote groep vrijwilligers een heerlijke en feestelijke dag georganiseerd. Het was Open Tuinen Dag en op de wandelroute kon je ook vele ateliers in de verschillende tuinhuisjes bezoeken. De route ging o.a. door het rietland waar Permacultuur uitgeoefend wordt. Hier zijn paden aangelegd en de enthousiaste groep vrijwilligers maakt hier samen met de natuur en Lex Minderaa een fruittuin van. Je ziet hier dus geen zwarte grond er groeit of er ligt altijd wat op de aarde. Er wordt dus niet gewied men doet een flinke laag organisch materiaal ( mulch ) op de grond en zo stop of vertraag je de groei van planten die je niet wilt hebben. Nieuwe planten worden hier weer ingeplant. De mulch zelf gaat na verloop van tijd verteren en geeft zo weer extra meststof af. Een ander voordeel van mulch is dat de zon de kale grond niet uitdroogt.
De verhalenvertelster in de vlindertuin
In de fruittuin waren vele fruitbomen en bessenstruiken geplant. Iets bijzonders is de honingbes die oorspronkelijk uit China en Rusland komt. Deze kamperfoelie variëteit heeft voor de mens eetbare bessen. De Latijnse naam is Lonicera caerulea; de struik kan hier ongeveer twee meter hoog worden. In mei-juni zijn er al bessen en deze zijn zeer geschikt om jam van te maken, ook bevatten zij vitamine B en C. Ik zag hier Ribes Josta ook staan. Het is een kruising van de zwarte bes en de kruisbes. Deze struik kan twee meter hoog worden en heeft geen stekels of doornen. De zwarte bessen zijn pas rijp in augustus-september en ook wat zuur. Na de Fruittuin liep ik de vlindertuin in. De bloembedden waren in de vorm van een vlinder gemaakt. Zeer kleurrijk en in een atelierruimte hingen informatie borden om bezoekers uit te leggen hoe alles was opgezet en werkte. In de tuin was een verhalen vertelster die bevlogen de mensen, te midden van al die bloemen, een leuk verhaaltje voorschotelde.
Uitkijkpost in de permacultuurtuin
Fruitbomen in de permacultuurtuin
In een van de open tuinen werd er voorlichting gegeven over “ Het Lasagne Tuinieren” dit is het tuinieren in laagjes. De tuin had jarenlang geen onderhoudt gekregen en toen de nieuwe tuinvrouw hier begon legde zij een laag karton neer waarop weer mulch kwam, hierop weer karton, daarna compost en zo maakte zij een start voor een nieuwe groente tuin. Deze methode doet zij al jaren en alles groeit er geweldig op. (Het karton houdt o.a. Daar de grassen en zevenblad scheuten tegen!). Het was een zeer geslaagde dag en je kon ook zien dat het “Stadspark” Cum Laude geslaagd was in 2012; in 2008 bij het behalen van het Nationaal Keurmerk Natuurlijk Tuinieren met de 3 stippen van het lieve-heers-beestje, vervolgens twee jaar later kwam de vierde stip. Dit alles is alleen maar bereikt door een goede samenwerking tussen de tuinders enerzijds en het belang van een ecologisch gebied voor de stad Groningen, waar nu de jubilerende “Tuin- en Recreatievereniging “ Stadspark “ is gevestigd.
Zomer 2014
17
Tekst: Fransje Verheus Foto’s: Nisvan van Sijl
De moestuin een goudmijn?
“Een waardevolle aanvulling op de AOW.” Zo ziet onze staatssecretaris Jetta Klijnsma de moestuin, gehouden door 65+ers. We moeten maar hopen dat de rest van de excellenties wat meer in de realiteit leeft, want iedereen die ook maar een beetje idee heeft van een moestuin weet dat dit volslagen onzin is. Een moestuin, daar moet vet geld bij! Het begint al met de grond. De verschillende groentes stellen daar allemaal speciale eisen aan: Worteltjes zijn lastige gasten: ze willen veel vruchtbare grond, wel zanderig maar niet bemest. Ook komkommers kun je niet in om het even welke grond kweken, hiervoor wordt de groeizak geadviseerd. Bij boerenkool moet de grond goed waterdoorlatend zijn gemaakt; sla vereist niet-zure grond met voldoende organisch materiaal, en ga zo maar door. Op Nieuw Vredelust is onze poldergrond zure veengrond, bijzonder geschikt om koeien op te houden. De statuten
18
Zomer 2014
en reglementen verbieden dit echter, dus wie eieren voor zijn geld kiest (en kippen houden is ook al verboden), die gaat (moes)tuinieren. De moestuinder zal wel flink in de buidel moeten tasten om de grond hiervoor geschikt te maken. Verhoogde bedden, speciale grond, mest, bakken en groeizakken zijn de oplossing. Dus voordat je ook nog maar één sperzieboon hebt ben je al vele euro´tjes armer. Is de dag eenmaal aangebroken dat de zaadjes in de juiste grond zijn beland, dan heeft de natuur meteen weer iets leuks in petto. Slakken, konijnen, koolwitjes, duiven en nog vele andere schepselen Gods zijn niets ontziend uit op jouw jonge plantjes. En dat zijn alleen nog maar de onverlaten die we zien. In de grond marcheert dan ook nog een legioen dat het voorzien heeft op de wortels van al dat jeugdig groen. Om de schade hiervan te voorkomen of te beperkten moet wederom een gang gemaakt worden naar het tuincentrum: netten, korrels, koperen banden, tunnels, cloches, afdekplastic: Kassa! Met een beetje geluk komt toch de dag dat je plantjes
de eerste aanslagen hebben overleefd en veelbelovend knoppen maken. Dan is het maar hopen en bidden dat het weer meezit; een flinke hagelbui kan alles in een uurtje teniet doen. Gedurende het hele voorgaande traject moet de moestuinder bereid zijn constant veel aandacht te besteden aan de groenten-in-wording. Je kunt echt niet vertrekken en na een paar weken lekker oogsten. Schoffelen, schoffelen, schoffelen, water geven bij droogte, plantjes verspenen, topjes eruit halen: de moestuinder is geen rust gegund. Het is zwaar werk. Menige 65+ er kijkt wel uit om zijn rug te laten versjteren door deze slavenarbeid. Bovendien gaat er onwaarschijnlijk veel tijd zitten in deze nobele hobby.
Als een handige jongen al die uren zou besteden aan bijvoorbeeld thuiswerk (lampenkappen in elkaar zetten, loom-elastiekjes in doosjes doen, juichpakken naaien) dan liep hij sneller binnen. Maar de moestuinder is een liefhebber en gaat door. Soms zit het mee. Nu eens is het een goed jaar voor boontjes, dan weer is de courgette-oogst meer dan super. Trots kom je thuis met je zelfgekweekte pareltjes. Het kost een paar centen maar dan heb je ook wat. Echter, de volgende dag in de supermarkt denk je: Was die investering wel verstandig? Ook voor professionele tuinders was dit jaar blijkbaar goed voor boontjes of courgettes, je krijgt ze potverdorie bijna kado!
Koolrabi
Courgettes
Kapucijners
Goudsbloem en zonnebloemen
Zomer 2014 Weelderige oogst
Bieten
19
Door: Edwin Oden
De Gelukkige Tuinman Dit voorjaar was ik niet alleen blij dat het tuinseizoen weer is begonnen. Op 21 maart, de eerste dag van de lente, gebeurde er nog iets leuks: mijn nieuwe website ‘De Gelukkige Tuinman’ ging de lucht in. Op de site houd ik een tuindagboek bij over het groeien en bloeien van de planten in mijn tuin, ik geef tips over tuinieren en vertel over plantennieuws uit de media. Met mijn tuinverhalen wil ik graag mensen inspireren; het plezier en de voldoening van tuinieren overbrengen op anderen: dat is een beetje mijn streven. Als psycholoog en journalist bij het maandblad Psychologie Magazine heb ik al vaker geschreven dat tuinieren gelukkig maakt; wetenschappelijk onderzoek heeft het namelijk herhaaldelijk bewezen. Ik ervaar dat zelf ook zo: tuinieren is een prettige manier om rust in je hoofd te krijgen en je somberheid te relativeren en te verzachten. Sterker nog: je creëert er positieve gevoelens mee, en de lichamelijke beweging houdt je brein jong – waardoor je concentratie en geheugen verbeteren. Vandaar dat ik mijn site ‘De Gelukkige Tuinman’ noem. Alweer acht jaar heb ik een tuin op Buikslotermeer. Ik geniet veel van die tuin. Hij is voor mij een manier om mijn creativiteit de vrije loop te laten, en ook om mijn hoofd leeg te maken na een werkdag vol schrijven en denken achter de computer. Daarnaast vind ik het leuk om met andere tuiniers, zoals mijn buurvrouw Minke (die stiekem een beetje een wandelende tuinencyclopedie is, volgens mij),
20
Zomer 2014
ervaringen uit te wisselen over wat zich allemaal afspeelt in onze geliefde tuinen. Tuinieren zit mij van jongs af aan in het bloed. Als kind was ik al met planten in de weer, maar dan op kleinere schaal: mijn vader gaf mij ruimhartig een stukje van zijn goed bewaakte plattelandssiertuin, waar ik zelf groente mocht verbouwen. Eenmaal op kamers in de grote stad vergat ik het hele tuinieren. Totdat ik, jaren later, in de binnenstad van Amsterdam en minuscuul balkonnetje kreeg op het noordwesten, uitkijkend op een dijk van een torenflat, en daar, bevangen door vlagen van depressie, mijn eerste oleander plaatste – die tot mijn grote plezier nog ging bloeien ook. Het duurde niet lang of het hele balkon stond vol met groen. De situatie werd hoe langer hoe onhoudbaarder, en het jaar voordat ik 40 werd, besloot ik het echt te doen: een eigen tuin aanleggen, op 7,6 kilometer fietsen van mijn huis. De tuin van mijn leven, de plek waar ik het liefst wil zijn: in dat soort verheven termen denk ik over mijn tuin – als ik heel eerlijk ben. Waarschijnlijk zal ik tot het einde van mijn dagen naar dat aardse paradijs toe blijven werken, met vallen en opstaan. Maar dat maakt allemaal niet zoveel uit; tuinieren op zich maakt immers al gelukkig, of je er nu de gouden medaille voor tuinontwerpen mee wint of niet. Kom je af en toe een kijkje nemen op mijn site, of wil je misschien tuintips delen? Ik ben benieuwd naar je reactie! Ga naar www.degelukkigetuinman.nl. Als je daar je e-mailadres invult, stuur ik je regelmatig mijn nieuwsbrief.
Door: Nisvan van Sijl
Het Floralaantje
21
(advertenties)
Voor al uw tuinonderhoud en beplanting Onderhoud van borders, gazon, moestuin, hagen en bakken. Gespecialiseerd in het snoeien van fruitbomen.
Linnaeusdwarsstraat 20b 1098 BB Amsterdam 020 463 66 04 06 227 522 94
[email protected]
VincentSchilderwerk
Ambachtelijk schilderwerk voor een nostalgische prijs
www.vincentschilderwerk.nl. Bel 06-22132731 voor info of het maken van een vrijblijvende afspraak.
22
Zomer 2014
(advertentie)
Cursus tuinieren
voor beginners
Op dinsdag 9 september start de afdeling Amsterdam van Groei en Bloei een cursus tuinieren voor beginners.
)
De cursus behandelt onder meer: bodemkunde en bemesting, snoeien, kennis en gebruik van gereedschap, het gazon, verharding, onkruid en het opzetten van een tuinplan met de bespreking daarvan. Ook zelf onderwerpen kiezen behoort tot de mogelijkheden.
De cursus bestaat uit 9 lessen op de dinsdagavond van 19.30 – 21.30 en een praktijkochtend op een zaterdag. Deze praktijkochtend wordt in overleg met de docent afgesproken.
s 6 x G Data : Plaats :
9, 16, 23 en 30 september, 7, 21 en 28 oktober 4 en 11 november. Wellant College “Linnaeus”, Archimedesplantsoen 87, 1098 JZ Amsterdam.
Aanmelding en betaling.
Telefonisch 020-6942075 / 020-6106715 of per mail:
[email protected] /
[email protected] De kosten voor leden van Groei en Bloei bedragen 100,- euro. Voor niet leden 140,- euro.
Het bedrag kunt u overmaken op bankrekening NL78INGB004517070 t.n.v. AVTP o.v.v. cursus tuinieren voor beginners, naam en eventueel lidnummer van G&B.
Cursus bloemschikken voor beginners en gevorderden
Op dinsdag 9 september start de afdeling Amsterdam van Groei en Bloei een cursus bloemschikken voor beginners en gevorderden.
De cursus behandelt onder meer: leuke corsages en cadeau-versieringen, tafelversieringen, een rouwarrangement, een handgebonden boeket, een eenvoudige biedermeier en een herfstkrans.
Plaats : Tijd : Data :
Wellantcollege vestiging Linnaeus, Archimedesplantsoen 87, 1098 JZ Amsterdam. Dinsdagavond 19.45 – 21.45 uur 9, 16, 23 en 30 september, 7 en 24 oktober.
Meenemen van materialen en gereedschappen:
Bloemen, blad, bijmaterialen en een geschikte ondergrond dienen door de cursisten zelf mee genomen te worden. Er is gereedschap op de vestiging aanwezig, maar u mag altijd uw eigen gereedschap meenemen. Twee blokken steekschuim, hulpmateriaal zoals draad, rubberband, krammen enz. zijn in het cursusbedrag opgenomen. Voor extra steekschuim wordt een bijdrage gevraagd.
Aanmelding en betaling: Jettie van der Elsken 020 – 6942075, e-mail:
[email protected] of bij Joke Michels 020 - 6106715, e-mail:
[email protected]
Na aanmelding kunt u het gewenste bedrag storten op INGrekening NL78INGB004517070 t.n.v. AVTP. Bij uw betaling vermelden: Cursus bloemschikken, naam en eventueel lidnummer. Zomer 2014 Groei&Bloei leden betalen € 65,00, niet leden € 90,00.
23
Puzzel Zweedse puzzel Oplossingen U kunt uw oplossing vóór 15 juni 2014 naar de redactie van Vroegop (zie colofon). Onder de goede inzendingen verloten wij 5 cadeaubonnen.
Uitslag lente puzzel: De juiste oplossing voor de puzzel in het lentenummer van de Vroegop is:
Strandlaken Bikini Onder de vele inzendingen hebben wij vijf cadeaubonnen verloot. De gelukkige winnaars zijn:
Mw. Metzelaar, 1079 CA Mw.Klein – Boon, 1078 NX Van Eijk, 1075 RM Rodenburg, 1076 RX Dhr. De Ruiter, 1036 KM
Wij wensen hen veel tuinplezier.
24
Zomer 2014
7
[email protected]
