5. Energieconcept Renovatie

5 - e ne r gie c onc e p t

5. Energieconcept Renovatie Renovatie

5.1

Energieprestatie voor en na renovatie

Voor de Vaneg woningen is de energetische kwaliteit voor en na renovatie berekend. In bijlage 1 Energieprestatie voor van en de na bouwkundige renovatie en installatietechnische voorzieningen en zijn is1.een overzicht opgenomen Voor de Vaneg woningen is de energetische kwaliteit voor en na renovatie berekend. de opgenomen. Onderstaand van wordt huidige situatie de maatregelen na In EI-berekeningen bijlage xx is een overzicht opgenomen dedebouwkundige eneninstallatietechnische renovatie kort toegelicht. voorzieningen. De EI-berekeningen zijn opgenomen in bijlage xx. Onderstaand wordt de huidige situatie en de maatregelen na renovatie kort toegelicht. Huidige situatie Huidige situatie De worden bouwkundig door een zeer matig geïsoleerde DeVaneg-woningen huidige Vaneg-woningen wordengekenmerkt bouwkundig gekenmerkt door een zeerwoning, matig slechte kierdichting en dubbel glaskierdichting in de vooren Installatietechnisch een HR-107 geïsoleerde woning, slechte en achtergevel. dubbel glas in de vooren isachtergevel. Installatietechnisch is een HR-107toevoer ketel opgenomen wordt toevoer ketel opgenomen en wordt natuurlijke en natuurlijkeenafvoer vannatuurlijke ventilatielucht gerea-en natuurlijke afvoer van ventilatielucht gerealiseerd door middel van roosters en te liseerd door middel van roosters en te openen ramen. De huidige voorzieningen in de woning openen ramen. De huidige voorzieningen in de woning leiden energetisch tot leiden energetisch energielabel E. Gevraagd wordt om de Vaneg-woningen te energielabel E. tot Gevraagd wordt om de Vaneg-woningen energetischenergetisch te verbeteren naar energielabel B, met een EI een tussen de 1,06 en 1,15. Hierop wordt in indedevolgende verbeteren naar energielabel B, met EI tussen de 1,06 en 1,15. Hierop wordt volgende paragraaf nader ingegaan. paragraaf nader ingegaan.

Huidige bouwkundige en installatietechnische staat Vaneg-woningen huidige bouwkundige en installatietechnische staat Vaneg-woningen

Na renovatie Na renovatie Voor het opstellen van de energieconcepten voor de bestaande woningen is uitgegaan van het de opstellen Trias Energetica. Aan de hand vande de Trias Energetica zijn maatregelen Voor van de energieconcepten voor bestaande woningen is uitgegaan van de getroffen om het energiegebruik van de Vaneg-woningen te verminderen. Het Trias Energetica. Aan de hand van de Trias Energetica zijn maatregelen getroffen om het enerbeperken van de energievraag in de bestaande bouw wordt primair gerealiseerd door giegebruik van de Vaneg-woningen te verminderen. Het beperken van de energievraag bede bouwkundige schil te isoleren. Door het gebruik van PV-panelen bij label in A de wordt staande wordtvan primair gerealiseerd door de bouwkundige schilconcepten te isoleren.gericht Door het gebruikbouw gemaakt duurzame energie (stap 2). Doordat de zijngeop stap 1 en 2 uit de Trias Energetica is de laatste stap, het gebruik aan fossiele bruik van PV-panelen bij label A wordt gebruik gemaakt van duurzame energie (stap 2). Doordat brandstoffen, beperkt. Deze schematisch weergeven in onderstaande de concepten gericht zijn op stap denkwijze 1 en 2 uit deisTrias Energetica is de laatste stap, het gebruik figuur. aan fossiele brandstoffen, beperkt. Deze denkwijze is schematisch weergeven in de figuur.

92

Consortium Samen1.nl

Aan t.a.v. Datum

: Nijhuis Rijssen : de heer A.H.M. Velthuis : 1 juni 2011

Maatregelen

Voor renovatie

Na renovatie

begane grondvloer

ongeïsoleerd

100 mm PUR

kopgevel

15 mm isolatie

70 mm isolatie

panelen

25 mm isolatie

60 mm PIR

raam

houten kozijnen, dubbel glas

houten kozijnen, HR++-glas

deuren

standaard deur, enkel glas

geïsoleerde deur

plat dak

ongeïsoleerd

100 mm isolatie

naad- en kierdichting geen kierdichting Aan : Nijhuis Rijssen t.a.v. : de heer A.H.M. Velthuis Datum : 1 juni 2011 natuurlijke toevoerventilatie verwarming/tapwater

kierdichting

natuurlijke afvoer

natuurlijke toevoer mechanische afvoer

HR-107 combiketel

HR-107 combiketel

Stap 1: Beperken energievraag Isoleren vloer, gevel en dak ++ Houten kozijnen met HR -glas Kierdichting

1

3

2

3

1 1

3

2 2

Stap 2: Gebruik duurzame energie 1 3 2 PV-panelen Stap 3: efficiënt energiegebruik HR-107 ketel

Stap 1: Beperken energievraag Isoleren vloer, gevel en dak ++ Houten kozijnen met HR -glas Kierdichting


gebruik gemaakt van duurzame energie (stap 2). Doordat de concepten gericht zijn op stap 1 en 2 uit de Trias Energetica is de laatste stap, het gebruik aan fossiele brandstoffen, beperkt. Deze denkwijze is schematisch weergeven in onderstaande figuur.

Stap 2: Gebruik duurzame energie PV-panelen Stap 3: efficiënt energiegebruik HR-107 ketel

schematische weergave Trias Energetica

2. Toelichting installatiekeuze en verantwoording toegepaste technieken Deverantwoording bouwkundige en installatietechnische 2. Toelichting installatiekeuze en toegepaste techniekenmaatregelen zijn vastgelegd in concepten waarvan de installatiekeuze en toegepaste technieken kort worden toegelicht. De bouwkundige en installatietechnische maatregelen zijn vastgelegd in concepten 5.2 Toelichting installatiekeuze verantwoording toegepaste waarvan de installatiekeuze en toegepasteen technieken kort worden toegelicht. technieken De basis van alle energieconcepten ligt in een optimalisatie van de bouwkundige schil. In de is optimalisatie gekozen voorvan thermisch hoogwaardige De basis van alle energieconcepten ligt schil in een de bouwkundige schil. isolatiematerialen met een hoge kwaliteit. Alhoewel isolatiematerialen een betere kwaliteit In de schil is gekozen voor thermisch hoogwaardige met eenvan hogeisolatie in de label-berekening De bouwkundige en installatietechnische maatregelen vastgelegd in concepten waarvan de rekentechnisch niet gewaardeerd is vanuit zijn de praktijk (Trias Energetica) gekozen kwaliteit. Alhoewel een betere kwaliteit van isolatie in dewordt label-berekening voor met de laagste lambda-waarde (PIR / PUR). rekentechnisch niet gewaardeerdinstallatiekeuze wordtisolatiemateriaal is vanuit praktijk (Trias Energetica) gekozen ende toegepaste technieken kort worden toegelicht. voor isolatiemateriaal met de laagste lambda-waarde (PIR / PUR).

De basis van alle energieconcepten ligt in een optimalisatie van de bouwkundige schil. In de schil is gekozen voor thermisch hoogwaardige isolatiematerialen met een hoge kwaliteit. Alhoewel Toepassing van thermisch hoogwaardige een betere kwaliteit van isolatie in de label-berekening rekentechnisch niet gewaardeerd wordt Toepassing van thermisch hoogwaardigeisolatiematerialen (PIR/PUR) voor een zo hoog mogelijke vanisolatiemateriaal vloer, gevel en dak isolatiematerialen (PIR/PUR) voor een zowarmteweerstand hooggekozen mogelijkevoor is vanuit de praktijk (Trias Energetica) met de laagste lambdawarmteweerstand van vloer, gevel en dak waarde (PIR / PUR). De thermische schil wordt als volgt gekenmerkt: - vloer Rc = 3,01 m2 K/W (100 mm PUR) - langsgevel Rc = 2,50 m2 K/W (63 mm PIR) - kopgevel Rc = 2,11 m2 K/W (70 mm na-isolatie) - dak Rc = 2,72 m2 K/W (100 mm isolatie) - HR++-beglazing Ugl = 1,2 W/m2 K - luchtdichtheid verbetering kieren naaddichting kozijnen en doorvoeringen Bosveld Ulft – een leefbare en duurzame buurt

93

-

langsgevel kopgevel dak HR++-beglazing luchtdichtheid

Rc = 2,50 m K/W (63 mm PIR) Rc = 2,11 m2K/W (70 mm na-isolatie) Rc = 2,72 m2K/W (100 mm isolatie) Ugl = 1,2 W/m2K verbetering kieren naaddichting kozijnen en doorvoeringen


Basisconcept – Thermische schil / natuurlijke toevoer en mechanische afvoer

Aan t.a.v. Datum

: Nijhuis Rijssen mv A.H.M. Velthuis : de heer HR-107 : 31 mei 2011

Basisconcept - thermisch geïsoleerde schil - HR-107 ketel + radiatoren - natuurlijke toevoer en mechanische afvoer Nz110211aaA0.tha

Pagina 2

De kwaliteit van het binnenmilieu wordt door de gekozen bouwkundige maatregelen De kwaliteit van het binnenmilieu wordt door de gekozen bouwkundige maatregelen aanzienlijk aanzienlijk verbeterd. Zo leidt allereerst het verbeteren van de luchtdichtheid tot een verbeterd. leidt allereerst Daarnaast het verbeteren van de de luchtdichtheid tot een afname in tochtklachten. afname inZotochtklachten. heeft vloerisolatie niet alleen een energetisch Daarnaast heeftzullen de vloerisolatie alleen een energetisch effect, zullenafgedicht ook de verschillende effect, maar ook de niet verschillende luchtlekken in maar de vloer worden. Hierdoor heeft een eventueel vochtige kruipruimte geen negatieve invloed opgeen de luchtlekken in de vloer afgedicht worden. Hierdoor heeft een eventueel vochtige kruipruimte vochthuishouding in de woning zelf. Tot slot leidt het isoleren van de buitenschil tot een negatieve invloed op de vochthuishouding in de woning zelf. Tot slot leidt het isoleren van de buitenhogere binnenoppervlaktetemperatuur, waardoor vochtoverlast door oppervlakteschil tot een hogere waardoor vochtoverlast door oppervlaktecondensatie tot hetbinnenoppervlaktetemperatuur, verleden behoort. condensatie tot het verleden behoort. De gekozen installatietechnische maatregelen zorgen voor een verdere optimalisatie van het binnenklimaat. Zo wordt het ventilatiesysteem verbeterd door uit te gaan van De gekozen installatietechnische maatregelen zorgen voor een verdere optimalisatie van het binnatuurlijke toevoer en mechanische afvoer. Hierdoor wordt buitenlucht via nenklimaat. Zo wordt het ventilatiesysteem door uitlucht te gaan toevoer zelfregelende roosters toegevoerd en verbeterd verontreinigde in van de natuurlijke badkamer, toilet en en keuken afgevoerd. Door wordt het toepassen van een ventilatiesysteem wordt naast mechanische afvoer. Hierdoor buitenlucht via zelfregelende roosters toegevoerd en verontverontreinigde lucht ook vochtige warmte en geurtjes reinigde lucht in de badkamer, toilet enlucht, keuken afgevoerd. Door hetafgevoerd. toepassen van een ventilatiesysteem naast verontreinigde in lucht vochtigewordt lucht, een warmte en geurtjes Voor wordt de ruimteverwarming deook woning HR-107 ketelafgevoerd. toegepast met radiatoren. Zowel de cv-ketel als het volledige leidingwerk worden vernieuwd, waarbij er geen leidingwerk meer zichtwordt komt. DeHR-107 positieketel vantoegepast de cv-ketel verplaatst Voor de ruimteverwarming in in de het woning een met wordt radiatoren. Zowel waardoor de cv-ketel niet meer in het zicht is. de cv-ketel als het volledige leidingwerk worden vernieuwd, waarbij er geen leidingwerk meer in het zicht komt. De cv-ketel wordt verplaatst waardoor deze niet meer in het zicht hangt.

5.3

Toelichting op kwaliteitsborging na realisatie Bij het uitwerken van het plan is het van belang dat de kwaliteit van de voorgestelde maatregelen ook daadwerkelijk wordt gerealiseerd. Om te toetsen of de uitgevoerde maatregelen de werkelijke energiebesparing behalen, wordt de kwaliteit van de schil beoordeeld. Voor de thermische schil vindt er een kwaliteitsborging plaats door na renovatie luchtdichtheidsmetingen en thermografisch onderzoek te verrichten. Voor wat betreft contacten luchtgeluid vindt er een geluidmeting plaats.

94


Aan t.a.v. Datum

: Nijhuis Rijssen : de heer A.H.M. Velthuis : 31 mei 2011

thermografie opname na renovatie

n belang dat de kwaliteit van de voorgestelde erealiseerd. Om te toetsen of de uitgevoerde aring behalen, wordt de kwaliteit van de schil vindt er een kwaliteitsborging plaats door na rmografisch onderzoek te verrichten. Voor wat n geluidmeting

k geen onaanvaardbare warmtelekken in de s het eerste stookseizoen infraroodmetingen wordt door middel van temperatuurverschil de thermische schil zichtbaar.

kwaliteitsborging door luchtdichtheidsmeting en thermografie opname na renovatie Kwaliteitsborging door luchtdichtheidsmeting en thermografie opname na renovatie

Thermografie

Bij het uitwerken van het plan is het van belang dat de kwaliteit van de voorgestelde

Om te beoordelen er in de praktijk geen gerealiseerd. onaanvaardbareOm warmtelekken de de constructie maatregelen ookdat daadwerkelijk wordt te toetsenin of uitgevoerde

wordt gemeten na oplevering. Bij een meting en buiten gecreëerd en wordt vervolgens de of binnenstroomt. Bouwkundige aansluitingen a aandacht aan schenken:


3. Toelichting op kwaliteitsborging na realisatie

bevinden worden tijdens het energiebesparing eerste stookseizoen behalen, infraroodmetingen verricht. Bij een maatregelen deerwerkelijke wordt de kwaliteit vandergelijke de schil

beoordeeld. Voor demiddel thermische schil vindt er een plaats door inna onderzoek wordt door van temperatuurverschil tussenkwaliteitsborging binnen en buiten warmtelekken renovatie luchtdichtheidsmetingen en thermografisch onderzoek te verrichten.

de thermische schil zichtbaar.

Thermografie

Luchtdoorlatendheid Om te beoordelen dat er in de praktijk geen onaanvaardbare warmtelekken in de constructie bevindenvan worden er tijdens het eerste stookseizoen De luchtdoorlatendheid een gebouw wordt gemeten na oplevering. Bij eeninfraroodmetingen meting wordt er een

verricht. Bij een dergelijke onderzoek wordt door middel van temperatuurverschil tussen binnen en buiten warmtelekken in de thermische schil zichtbaar. die weglekt of binnenstroomt. Bouwkundige aansluitingen waar wij in het ontwerp en uitvoering extra aandacht aan schenken: Luchtdoorlatendheid De luchtdoorlatendheid van een gebouw wordt gemeten na oplevering. Bij een meting · meterkastvloer wordt er een drukverschil tussen binnen en buiten gecreëerd en wordt vervolgens de · kierdichting van ramen en deuren hoeveelheid lucht gemeten die weglekt of binnenstroomt. Bouwkundige aansluitingen · waar naden tussen kozijnen en wij in het ontwerp engevels uitvoering extra aandacht aan schenken: · • aansluiting van daken op gevels en bouwmuren meterkastvloer kierdichting van ramen en deuren · • dakdoorvoeren • naden tussen kozijnen gevels · laag-reliëfdorpel onder eenen naar binnen draaiende voordeur • aansluiting van daken op gevels en bouwmuren • dakdoorvoeren Geluidmeting • laag-reliëfdorpel onder een naar binnen draaiende voordeur Om te controleren of de kwaliteit van de woningscheidende constructie na het treffen van een verend opgelegde dekvloer en voorzetwand voldoet aan het nieuwbouw niveau qua contacten luchtgeluid worden er geluidmetingen uitgevoerd. drukverschil tussen binnen en buiten gecreëerd en wordt vervolgens de hoeveelheid lucht gemeten

ouwmuren

nen draaiende voordeur

e woningscheidende verend opgelegde et nieuwbouw niveau er geluidmetingen

5.4

4 OverzichtPagina energie, binnenmilieu en wooncomfort gerelateerde kenmerken

Na renovatie zal het binnenmilieu en wooncomfort in zowel de zomerals winterperiode verbeteren, daarnaast zal het gasverbruik sterk afnemen. Om dit te realiseren worden diverse maatregelen

Bosveld Ulft – een leefbare en duurzame buurt Nz110211aaA0.tha

Pagina 4

95

Aan t.a.v. Datum



4. Overzicht energie, binnenmilieu en wooncomfort gerelateerde kenmerken getroffen, waarvan zal de belangrijkste kenmerkenen in onderstaande tabelinzijnzowel opgenomen. Een aantal Na renovatie het binnenmilieu wooncomfort de zomerals winterperiode verbeteren, daarnaast zal het gasverbruik sterk afnemen. Om dit te factoren worden nader toegelicht. realiseren worden diverse maatregelen getroffen, waarvan de belangrijkste kenmerken in onderstaande tabel zijn opgenomen. Een aantal factoren worden nader toegelicht. Binnenmilieu

Maatregelen

Thermisch comfort winter

2 2 2 Vloer (Rc = 3,0 m K/W), gevel (Rc = 2,5 m K/W) en dak (Rc = 3,0 m K/W ++ accoya kozijnen met lage U-waarde en HR -glas, kieren en naden luchtdicht uitgevoerd

Vocht

Afvoer vochtig lucht in natte ruimte door ventilatiesysteem. Geïsoleerde schil waardoor oppervlaktecondensatie wordt voorkomen. Invloed eventuele vochtige kruipruimte heeft door vloerisolatie geen negatieve invloed meer op binnenmilieu in woning.

Luchtverversing

Adequate ventilatie: mechanische afvoer in keuken, toilet en badruimte. CO2-sturing op ventilatiesysteem

Geluidisolatie

Toepassen voorzetwand t.p.v. bouwmuur, verend opgelegde dekvloer, trap losgekoppeld van constructie, nieuwe binnenwanden

Infiltratie

Door nieuwe buitenschil doorvoeringen afgedicht.

Daglichttoetreding

Lichttoetreding door keuze in gevelvullende elementen door bewoners zelf te bepalen (minimale daglichttoetreding conform Bouwbesluit)

Energiezuinigheid

Woning voldoet aan label B, met optie naar label A

worden

luchtlekken

t.p.v.

kozijnen,

Thermisch comfort winter De woning wordt goed geïsoleerd en naden en kieren worden beperkt waardoor in de Thermisch comfort winter winterperiode het temperatuurniveau in de woning gelijk blijft. Een overzicht van de De woning wordtmaatregelen goed geïsoleerd en naden en kieren worden beperkt in de winterperienergetische is opgenomen in paragraaf 1. Doorwaardoor de geïsoleerde panelen ++ in de en achtergevel combinatie met HR -glas wordt koudeval ter plaatse van ode hetvoortemperatuurniveau in deinwoning gelijk blijft. Een overzicht van de energetische maatregelen de ramen voorkomen. Door aandacht te schenken aan de luchtdichtheid ter plaatse is opgenomen in paragraaf 1. Door de geïsoleerde panelen in de vooren achtergevel in combinatie van doorvoeringen, kozijnen en gevelaansluitingen worden tochtklachten voorkomen. met HR++-glas wordt koudeval ter plaatse van de ramen voorkomen. Door aandacht te schenken aan de luchtdichtheid ter plaatse van doorvoeringen, kozijnen en gevelaansluitingen worden tochtVocht Uit de voorkomen. vraagspecificatie blijkt dat in de woningen sprake is van vochtproblemen. klachten Oorzaak van deze problemen moet gezocht worden in een combinatie van factoren. Allereerst is het niet uit te sluiten dat via de luchtlekke begane grondvloer vocht uit de Vocht bodem de woning kan in trekken. Daarnaast zorgt de opbouw van de buitenschil voor een binnenoppervlaktetemperatuur waarop aanwezige vocht in de ruimte Uit delage vraagspecificatie blijkt dat in de woningen sprake het is van vochtproblemen. Oorzaak van gaan deze condenseren. Tot slot kan het aanwezige vocht niet afgevoerd worden vanwege het problemen moet gezocht worden in een combinatie van factoren. Allereerst is het niet uit te sluiten ontbreken van een goed functionerend ventilatiesysteem. Omdat bij de renovatie dat via de luchtlekke begane grondvloer vocht uit de bodem de woning kan in trekken. Daarnaast geadviseerd wordt de bouwkundige schil te gaan isoleren en het ventilatiesysteem te zorgt opbouw van dezullen buitenschil voor een lage binnenoppervlaktetemperatuur waarop het gaandeoptimaliseren, de vochtproblemen na renovatie tot het verleden behoren. aanwezige vocht in de ruimte gaan condenseren. Tot slot kan het aanwezige vocht niet afgevoerd Luchtverversing worden vanwege het ontbreken van een goed functionerend ventilatiesysteem. Omdat bij de reVoor een gezond binnenklimaat is een adequate ventilatie noodzakelijk. Door novatie geadviseerd wordt de bouwkundige te gaan isoleren enwordt het ventilatiesysteem gaan toepassing van natuurlijke toevoer en schil mechanische afvoer de lucht in de te woning optimaliseren, vochtproblemen lucht na renovatie tot het verleden behoren. afgevoerd. De ververst en zullen wordtdeverontreinigde (kooldioxide, vocht, geurtjes) luchtkwaliteit in de woning kan optioneel verder worden verbeterd door toepassing van CO2-sturing op de afvoer bij label A. Luchtverversing Voor een gezond binnenklimaat is een adequate ventilatie noodzakelijk. Door toepassing van natuur-

96

Consortium Samen1.nl Nz110211aaA0.tha

Pagina 5

lucht (kooldioxide, vocht, geurtjes) afgevoerd. De luchtkwaliteit in de woning kan optioneel verder Aan

: Nijhuis Rijssen

Datum

: 1 juni 2011

worden verbeterd door toepassing t.a.v. : de heer A.H.M. Velthuis van CO2-sturing op de afvoer bij label A. Geluidisolatie

n een slechte contacten luchtgeluidisolatie el binnen de woning als tussen de woningen k beschouwd. Oorzaak hiervan is dat de doorgestort in combinatie met een te lage

form NEN 1070 uitgedrukt worden in een De huidige woningen bevinden zich in klasse heffingswaarde uit het Bouwbesluit met meer om de woningen te laten voldoen aan de eze eis komt overeen met klasse 3 uit NEN

van een bron die oorbeelden zijn: radio, cht van geluid van de n de lucht in trilling, de trilling en deze brengt trilling.

g is van een bron die r) in trilling brengt, die t. Voorbeelden zijn: machine.

htgeluidisolatie het nieuwbouwniveau uit het at voor de geluidwering tussen de woningen Om dit te bereiken worden de maatregelen in gelen zijn daarnaast op detail aangegeven.

e wand voorzien van een voorzetwand (±7 cm) verdiepingsvloer voorzien van zwevende dekvloer (3

van bouwmuur

In de Vaneg woningen is er sprake van een slechte contacten luchtgeluidisolatie tussen de woningen. De gehorigheid zowel binnen de woning als tussen de woningen wordt door de bewoners als Geluidisolatie In de Vaneg woningen is hiervan er sprake een slechte contactluchtgeluidisolatie hinderlijk beschouwd. Oorzaak is datvan de betonconstructie tussen deenwoningen is doorgetussen de woningen. De gehorigheid zowel binnen de woning als tussen de woningen stort in combinatie met een te lage massa van de bouwmuur. wordt door de bewoners als hinderlijk beschouwd. Oorzaak hiervan is dat de betonconstructie tussen de woningen is doorgestort in combinatie met een te lage De kwaliteit massa vanvan degeluidwering bouwmuur.kan conform NEN 1070 uitgedrukt worden in een bepaalde geluidweringsklasse (I t/m V). De huidige woningen bevinden zich in klasse 5, dat overeenkomt met de maxiDe kwaliteit van geluidwering kan conform NEN 1070 uitgedrukt worden in een male ontheffingswaarde uit het Bouwbesluit met meer dan 50% gehinderden. Het streven is om de bepaalde geluidweringsklasse (I t/m V). De huidige woningen bevinden zich in klasse woningen te laten voldoen nieuwbouw eisen uit het Bouwbesluit. eis komt overeen 5, dat overeenkomt metaan dedemaximale ontheffingswaarde uit hetDeze Bouwbesluit met meer danklasse 50%3 uit gehinderden. met NEN 1070. Het streven is om de woningen te laten voldoen aan de nieuwbouw eisen uit het Bouwbesluit. Deze eis komt overeen met klasse 3 uit NEN 1070. Luchtgeluid en contactgeluid


lijke toevoer en mechanische afvoer wordt de lucht in de woning ververst en wordt verontreinigde

Luchtgeluid (Ilu;k) geluid afkomstig van een bron die rechtstreeks de lucht in trilling brengt. VoorLuchtgeluid eniscontactgeluid Luchtgeluid (Ilu;ktelevisie ) is geluid afkomstig een bron die van de ene ruimte naar de beelden zijn: radio, en menselijke stem. Bijvan overdracht van geluid rechtstreeks de lucht in trilling brengt. Voorbeelden zijn: radio, andere brengt de bron de lucht in trilling, de lucht brengt de scheidingsconstructie in trilling en deze televisie en menselijke stem. Bij overdracht van geluid van de brengt vervolgens in de brengt andere de ruimte in de trilling. ene ruimte naardedelucht andere bron lucht in trilling, de lucht brengt de scheidingsconstructie in trilling en deze brengt vervolgens de lucht in dedat andere ruimte in een trilling. Contactgeluid (Ico) is geluid afkomstig is van bron die rechtstreeks de constructie (wand of vloer) in trilling brengt, die vervolgens de lucht in trilling brengt. Voorbeelden zijn: voetstappen, Contactgeluid (Ico) is geluid dat afkomstig is van een bron die slaande deuren en boormachine. rechtstreeks de een constructie (wand of vloer) in trilling brengt, die vervolgens de lucht in trilling brengt. Voorbeelden zijn: voetstappen, slaande deuren en een boormachine. Maatregelen Na renovatie wordt qua contacten luchtgeluidisolatie het nieuwbouwniveau uit het Bouwbesluit Maatregelen nagestreefd. Dit betekent dat voor de geluidwering tussen de woningen een Ilu;k = 0 dB en een Na renovatie wordt qua contacten luchtgeluidisolatie het nieuwbouwniveau uit het Bouwbesluit nagestreefd. Dit betekent voor de geluidwering tussen woningen Ico = +5 dB geldt. Om dit te bereiken wordendat de maatregelen in onderstaande tabel de toegepast. De een I = 0 dB en een I = +5 dB geldt. Om dit te bereiken worden de maatregelen in lu;k co detail aangegeven. maatregelen zijn daarnaast op onderstaande tabel toegepast. De maatregelen zijn daarnaast op detail aangegeven. Huidige situatie

Na renovatie

massieve woningscheidende wand (18 cm beton)

woningscheidende wand voorzien van een voorzetwand (±7 cm)

massieve beton vloer (verdiepingsvloer 12 cm)

Begane grond en verdiepingsvloer voorzien van verend opgelegde dekvloer (3 cm)

Trap gekoppeld aan bouwmuur

Loskoppelen trap van bouwmuur

Bosveld Ulft – een leefbare en duurzame buurt

97

elthuis



Aan t.a.v. Datum

Geluidsoverdracht t.p.v. bouwmuur: huidige situatie – nieuwe situatie

uwmuur: huidige situatie – nieuwe situatie

Voorzetwand Zwevende dekvloer

Voorzetwand Zwevende dekvloer Positie zwevende dekvloer en voorzetwand voorzetwand

Voorzetwand De voorzetwand wordt aan de woonkamer/keuken (één) Voorzetwand zijde van de woning geplaatst. Het plaatsen(één) vanzijde eenvan de woning geplaatst. Het plaatDe voorzetwand wordt aan de woonkamer/keuken voorzetwand heeft een positief effect op de geluidwering sen van een voorzetwand heeft een positief effect op de geluidwering tussen de woonfunctie. Daartussen de woonfunctie. Daarnaast kan door toepassing naast een kan door toepassing van een voorzetwand worden weggewerkt. Momenteel zijn van voorzetwand leidingen worden leidingen weggewerkt. Momenteel zijn namelijk de cv-leidingen in het zicht. namelijk de cv-leidingen in het zicht.

n de woonkamer/keuken (één) plaatst. Het plaatsen van een ositief effect op de geluidwering aarnaast kan door toepassing eidingen worden weggewerkt. de cv-leidingen in het zicht.

droge verende opgelegde dekvloer aangebracht. dit is een aal opgelegd op een akoestisch verende laag. Het toepassen kvloer zorgt voor een verbetering van de contacten

losgekoppeld van de bouwkundige constructie, waardoor de aplopen naar de naastgelegen woning toe wordt beperkt.

98

Zwevende dekvloer Verend dekvloereen droge verende opgelegde dekvloer aangebracht. dit is een In de opgelegde woning wordt In de woning een droge verend opgelegde dekvloer aangebracht. Ditlaag. is eenHet dekvloer van dekvloer vanwordt plaatmateriaal opgelegd op een akoestisch verende toepassen van een zwevende dekvloer zorgt voor een verbetering van de contacten plaatmateriaal opgelegd op een akoestisch verende laag. Het toepassen van een verend opgelegde luchtgeluidisolatie. dekvloer zorgt voor een verbetering van de contacten luchtgeluidisolatie. Aanvullend wordt de trap losgekoppeld van de bouwkundige constructie, waardoor de Aanvullend wordt van de trap van de constructie, waardoor de geluidstrillingeluidstrillingen hetlosgekoppeld traplopen naar debouwkundige naastgelegen woning toe wordt beperkt. gen van het traplopen naar de naastgelegen woning toe wordt beperkt.

Consortium Samen1.nl Pagina 7

Nz110211aaA0.tha

Pagina 7

Hoger energielabel,

5. mogelijkheid Hoger energielabel, energiekosten eningreep financiering De om de woningen met een kleine te laten voldoen aan label A is uitgewerkt De mogelijkheid om de woningen met een kleine ingreep te zijn laten voldoen aantabel label A in twee varianten. De belangrijkste kenmerken van de twee varianten in onderstaande 5. Hoger energielabel, energiekosten en financiering is uitgewerkt in twee varianten. De belangrijkste kenmerken van de twee varianten zijn opgenomen en worden kortmet toegelicht. Deonderstaande mogelijkheid omonderstaand de woningen een kleine ingreep te laten voldoen aan label A in tabel opgenomen en worden onderstaand kort toegelicht. is uitgewerkt in twee varianten. De belangrijkste kenmerken van de twee varianten zijn in onderstaande tabel opgenomen en worden onderstaand kort toegelicht. Label A Maatregelen Label B Basisconcept Maatregelen

Label A

Variant 2 Variant 1

Thermische schil + natuurlijke Label B toevoer en mechanische afvoer -Thermische schil + natuurlijke toevoer en mechanische afvoer -

Variant 2

-

PV-panelen

Basisconcept Variant 1

vraaggestuurde ventilatie o.b.v. CO2 PV-panelen vraaggestuurde ventilatie o.b.v. CO2

Variant 1 (label A) - Vraaggestuurde ventilatie


5.5

Aan : Nijhuis Rijssen t.a.v. : de heer A.H.M. Velthuis Datum : 1 juni 2011 Aan : Nijhuis Rijssen energiekosten en financiering t.a.v. : de heer A.H.M. Velthuis Datum : 1 juni 2011

Variant 1 (label A) - Vraaggestuurde ventilatie mv mv

HR-107 HR-107

CO2-gestuurd CO2-gestuurd Variant 1 - thermisch geïsoleerde schil -Variant HR-1071ketel + radiatoren -- vraaggestuurde ventilatie o.b.v. CO2 thermisch geïsoleerde schil - HR-107 ketel + radiatoren - vraaggestuurde ventilatie o.b.v. CO2

variant 1 wordt het behalen van label A een vraaggestuurd ventilatiesysteem BijBijvariant 1 wordt voorvoor het behalen van label A een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast. toegepast. Voor het ventilatiesysteem wordt uitgegaan van natuurlijke toevoer en Voor het ventilatiesysteem wordt behalen uitgegaan van van natuurlijke toevoer en mechanische afvoer. De Bij variant 1 wordt voor label A een vraaggestuurd ventilatiesysteem mechanische afvoer. De het afvoer van het ventilatiesysteem wordt gestuurd op basis van afvoer van het ventilatiesysteem wordt gestuurdwordt op basisuitgegaan van CO2 . De luchtkwaliteit de woningen toegepast. Voor het ventilatiesysteem van natuurlijke toevoer CO (of meer) CO2in-sensor(en). 2. De luchtkwaliteit in de woning wordt gemeten door één mechanische afvoer. De afvoer van het ventilatiesysteem wordt gestuurd op basis wordt gemetenvan doorde ééngemeten (of meer) CO22-sensor(en). Afhankelijk vansensor de gemeten -concentratie Afhankelijk -concentratie geeft de eenCO signaal aan van de 2 CO . De luchtkwaliteit in de woning wordt gemeten door één (of meer) CO -sensor(en). 2 2 roosters in ventilator om meer of minder af te zuigen uit keuken, badkamer en toilet. De geeft de sensor een signaal aan de ventilator om meer of minder af te zuigen uit keuken, badkamer Afhankelijk van de zorgen gemeten COtoegevoerde geeftlucht de van sensor een De signaal aan de 2-concentratie ramen en kozijnen voor verse buiten. optimalisatie enventilator toilet. Deom roosters in ramen en kozijnen zorgen voor toegevoerde verse lucht van buiten. De in meer minder te zuigen uit keuken, badkamer en toilet. De roosters om van label B naaroflabel A teafgaan met vraaggestuurde ventilatie is eenvoudig. Bij de optimalisatie van label B naar label A tegehouden gaan met vraaggestuurde ventilatie is eenvoudig. Bij ramen dient en om kozijnen zorgen voor toegevoerde verse buiten. De optimalisatie bouw rekening te worden met lucht een van 220 V aansluiting bij dede om van B naar label Agehouden te gaanmet meteen vraaggestuurde ventilatie is eenvoudig. in Bijdede wandcontactdoos inworden de woonkamer. bouw dientlabel rekening te 220 V aansluiting bij de wandcontactdoos bouw dient rekening te worden gehouden met een 220 V aansluiting bij de woonkamer. wandcontactdoos in de woonkamer. Vraaggestuurde ventilatie

Geschatte investering Gezondheid / energiezuinigheid Geschatte investering Extra maatregel t.o.v. label B Gezondheid / energiezuinigheid

circa € 300,- (TVT: circa 3 jaar) Vraaggestuurde ventilatie + circa € 300,- (TVT: circa 3 jaar) 220 V aansluiting bij wandcontactdoos in de woonkamer +

Extra maatregel t.o.v. label B

220 V aansluiting bij wandcontactdoos in de woonkamer


Nz110211aaA0.tha

Pagina 8

99

Aan t.a.v. Datum


Aan t.a.v. Variant Datum


2

: Nijhuis Rijssen : de heer A.H.M. Velthuis (label A) - PV-panelen : 1 juni 2011

Variant 2 (label A) - PV-panelen mv

HR-107

mv CO2-gestuurd

HR-107

Variant 2 - thermisch geïsoleerde schil CO2-gestuurd - HR-107 ketel + radiatoren - vraaggestuurde ventilatie o.b.v. CO2 - PV-panelen Variant 2 thermischisgeïsole erde schildat zonne-energie (photo voltaische energie = PV) omzet Een PV-paneel een paneel - HR-107 ketel + radiatoren Een PV-paneel is een dat zonne-energie (photo voltaische energie = PV) omzet in elektriin elektriciteit. Eenpaneel PV-paneel is een - vraaggestuurde ventilatie o.b.v. CO2 dun plaatje, meestal gemaakt van silicium, dat bestaat uit twee lagen. Door het silicium uit deze lagen te "vervuilen" met - PV-panelen citeit. Een PV-paneel is een dun plaatje, meestal gemaakt van silicium, dat bestaat uit verschillende twee lagen.

stoffen ontstaan er twee lagen met verschillende elektrische eigenschappen. Onder Door silicium uitisdeze lagen te “vervuilen” met verschillende ontstaan er twee lagenomzet met Eenhet PV-paneel een paneel dat (photoinstoffen voltaische energie = PV) invloed van zonlicht veranderen dezonne-energie twee lagen silicium een + en een - pool. Net als verschillende elektrische eigenschappen. invloed van zonlicht tweesilicium, lagen siliciin een elektriciteit. Een er PV-paneel is Onder een dun plaatje, meestal gemaakt dat bij batterij gaat een stroom lopen zodra deze tweeveranderen polen metdevan elkaar worden 2 te "vervuilen" met verschillende bestaat uit twee lagen. Door het silicium uit deze lagen verbonden. op het 5 m PV lopen aangelegd, waarmee het um in een + enVoor een - de pool.woningen Net als bij wordt een batterij gaatdak er een stroom zodra deze twee polen stoffen ontstaan er twee lagen met verschillende elektrische eigenschappen. Onder eigen elektriciteitsverbruik wordt vermindert. met elkaar worden verbonden. Voor de woningen wordt op het dak 5 m2 PV aangelegd, waarmee

invloed van zonlicht veranderen de twee lagen silicium in een + en een - pool. Net als

het wordt vermindert. termijn kantwee dit eenvoudig worden uitgebreid. PV-panelen bijeigen eenelektriciteitsverbruik batterij gaat er een stroom lopen Op zodra deze polen met elkaar worden

Plat dak is hiervoor eendegunstig uitgangspunt. verbonden. Voor woningen het dak9 5jaar) m2 PV aangelegd, waarmee het Meerkosten circa €wordt 2.150,-op (TVT = circa

eigen elektriciteitsverbruik wordt vermindert. Op termijn kan dit eenvoudig worden + uitgebreid. Plat dak is hiervoor een gunstig uitgangspunt.

Energiezuinigheid


Dakdoorvoering + stopcontact bij cv-ketel PV-panelen

Geschatte investering

circa € 2.150,- (TVT = circa 9 jaar)

Energiezuinigheid

+


Dakdoorvoering + stopcontact bij cv-ketel

Energiekosten Voor Vaneg-woningen is voor zowel de huidige situatie als de nieuwe situatie na renovatie een indicatie van het gas- en elektriciteitsverbruik bepaald. De resultaten van het energieverbruik zijn in onderstaande tabel opgenomen. Daarin is zowel het gebouwgebonden als het gebruiksgebonden energieverbruik genomen. Voor het gebruiksgebonden energieverbruik is gebruik gemaakt van een gemiddeld huishouden (bron: MilieuCentraal).

100


Pagina 9

gasverbruik laag (70%) 3

tussen

1.755 m

3

hoek

861 m

3

756 m

3

748 m

3

643 m

3

861 m

3

756 m

3

hoek

basisconcept (label B) variant 1 (label A) variant 2 (label A) 1. 2.

midden (100%)

1.996 m

Huidig verbruik

tussen hoek tussen hoek tussen

elektraverbruik hoog (150%)

2.852 m

3

laag (70%)

midden (100%)

hoog (150%)

4.278 m

3

2.288 kWh

3.269 kWh

4.903 kWh

2.507 m

3

3.760 m

3

2.288 kWh

3.269 kWh

4.903 kWh

1.231 m

3

1.846 m

3

2.543 kWh

3.633 kWh

5.449 kWh

1.080 m

3

1.621 m

3

2.543 kWh

3.633 kWh

5.449 kWh

1.069 m

3

1.603 m

3

2.543 kWh

3.633 kWh

5.449 kWh

1.377 m

3

2.543 kWh

3.633 kWh

5.449 kWh

1.846 m

3

2.082 kWh

2.975 kWh

4.462 kWh

1.621 m

3

2.082 kWh

2.975 kWh

4.462 kWh

918 m

3

1.231 m

3

1.080 m

3

gebouw- en gebruiksgebonden gasverbruik: voor koken wordt uitgegaan van 63 m³ per jaar (bron: MilieuCentraal) gebouw- en gebruiksgebonden elektraverbruik: voor het gebruiksgebonden elektraverbruik wordt uitgegaan van 2.359 kWh per jaar (bron: MilieuCentraal).


Voor Vaneg-woningen is voor zowel de huidige situatie als de nieuwe situatie na renovatie een indicatie van het gas- en elektriciteitsverbruik bepaald. De resultaten van het energieverbruik zijn in onderstaande tabel opgenomen. Daarin is zowel het gebouwgebonden als het gebruiksgebonden energieverbruik genomen. Voor het gebruiksgebonden energieverbruik is gebruik gemaakt van een gemiddeld huishouden (bron: MilieuCentraal).

Gasverbruik Na renovatie worden de Vaneg-woningen goed geïsoleerd. Daardoor zal het Gasverbruik gasverbruik ten opzichte van de huidige woning aanzienlijk dalen. Het totale gasverbruik is mede afhankelijk vangoed het geïsoleerd. stookgedrag en het van detendouche. Na renovatie worden de Vaneg-woningen Daardoor zal gebruik het gasverbruik opHet gasverbruik kan daardoor per bewoner verschillen. Om dat verschil in zichte van de huidige woning aanzienlijk dalen. Het totale gasverbruik is mede afhankelijk van het bewonersgedrag inzichtelijk te maken is het bewonersgedrag in de tabel verdeeld in stookgedrag en hetmidden gebruik van de douche. Het(150%) gasverbruik kan daardoor per bewoner verschillen. een laag (70%), (100%) en hoog verbruik. Om dat verschil in bewonersgedrag inzichtelijk te maken is het bewonersgedrag in de tabel verdeeld

Elektriciteitsverbruik in een laag (70%), midden (100%) en hoog (150%) verbruik.

Bij het elektriciteitsverbruik is onderscheid gemaakt in gebouwgebonden en huishoudelijk energieverbruik. Het gebouwgebonden energieverbruik wordt bepaald Elektriciteitsverbruik door ventilatie en hulpenergie voor de cv-ketel. Het huishoudelijk energieverbruik wordt Bij hetname elektriciteitsverbruik onderscheid gemaakt gebouwgebonden en huishoudelijk energiemet bepaald door: iswasmachine, droger,intv, computer, keukenapparatuur e.d. Het huishoudelijk energiegebruikenergieverbruik zal na renovatie blijven. In het algemeen stijgt dit verbruik. Het gebouwgebonden wordtgelijk bepaald door ventilatie en hulpenergie voor verbruik zelfs omdat mensen steeds meer apparatuur gebruiken. de cv-ketel. Het huishoudelijk energieverbruik wordt met name bepaald door: wasmachine, droger, tv, keukenapparatuur e.d. Het huishoudelijk na renovatie gelijkvan blijven. Hetcomputer, uiteindelijke elektriciteitsverbruik is medeenergiegebruik afhankelijk zal van: de grootte het In het algemeen de stijgttijdsduur dit verbruikdat zelfsbewoners omdat mensen steeds meermaar apparatuur huishouden, thuis zijn, ook gebruiken. het gebruik van

huishoudelijk apparatuur. In de praktijk kan het energiegebruik voor elektra dan ook per huishoudens verschillen. Vandaar dat ook voor het elektriciteitsverbruik onderscheid Het uiteindelijke elektriciteitsverbruik is mede afhankelijk van: de grootte van het huishouden, de wordt gemaakt in een laag, midden en hoog verbruik. Het energieverbruik per tijdsduur dat bewoners thuis zijn, maar ook het aan gebruik huishoudelijk apparatuur. de indicatie praktijk bewonersprofiel is vervolgens gekoppeld de van energiekosten, waardoor In een kan voor dan ook per verschillen.opVandaar dat ook pagina). voor vanhet deenergiegebruik energiekosten perelektra jaar ontstaan (ziehuishoudens tabel en grafieken de volgende het elektriciteitsverbruik onderscheid wordt gemaakt in een laag, midden en hoog verbruik. Het energieverbruik per bewonersprofiel is vervolgens gekoppeld aan de energiekosten, waardoor een indicatie van de energiekosten per jaar ontstaan (zie tabel en grafieken op de volgende pagina). Voor de energiekosten is voor elektriciteit uitgegaan van € 0,25/kWh en voor gas van € 0,65/m3. Nz110211aaA0.tha 10

Pagina


101

t.a.v. Datum

Aan t.a.v. Datum Voor

: de heer A.H.M. Velthuis : 1 juni 2011

: Nijhuis Rijssen : de heer A.H.M. Velthuis : 1 juni 2011 energiekosten is voor

de €0,65/m3.

Voor de energiekostengasverbruik is voor elektriciteit uitgegaan van €0,25/kWh en voor gas van elektraverbruik 3 €0,65/m .

5 - e ne r gie c onc e p t 102

elektriciteit uitgegaan van €0,25/kWh en voor gas van

Huidig verbruik

hoek tussen

hoek basisconcept hoek Huidig (label B) tussen verbruik tussen hoek variant 1 hoek basisconcept (label A) tussen (label B) tussen hoek variant 2 hoek variant 1 (label A) tussen (label A) tussen

laag midden (70%) (100%) gasverbruik €1.298 €1.854 laag midden €1.141 €1.629 (70%) (100%) €560 €800 €1.298 €1.854 €492 €702 €1.141 €1.629 €486 €695 €560 €800 €418 €597 €492 €702 €560 €800 €486 €695 €492 €702 €418 €597

hoog (150%)

€2.780 hoog €2.444 (150%) €1.200 €2.780 €1.053 €2.444 €1.042 €1.200 €895 €1.053 €1.200 €1.042 €1.053 €895

laag midden (70%) (100%) elektraverbruik €572 €817 laag midden €572 €817 (70%) (100%) €636 €908 €572 €817 €636 €908 €572 €817 €636 €908 €636 €908 €636 €908 €636 €908 €521 €744 €636 €908 €521 €744 €636 €908

hoog (150%)

€1.226 hoog €1.226 (150%) €1.362 €1.226 €1.362 €1.226 €1.362 €1.362 €1.362 €1.362 €1.115 €1.362 €1.115 €1.362

hoek wordt €560 €800 sterk gereduceerd. €1.200 €521 €744 €1.115 variant 2 Het gasverbruik na renovatie Het elektraverbruik zal naar (label A) verwachting licht stijgen door het energieverbruik van de ventilator. NB: slechts €702 €1.053 €521 €744 €1.115 een Het gasverbruiktussen wordt na€492 renovatie sterk gereduceerd. Het elektraverbruik zal naar verwachting klein deel van het elektraverbruik wordt verzorgd door het gebouwgebonden licht stijgen door hethet energieverbruik van de ventilator. NB:áslechts eenwordt klein deel van het elektraenergiegebruik, overgrote deel (circa 70 80%)Het bepaald door het Het gasverbruik wordt na renovatie sterk gereduceerd. elektraverbruik zal naar verbruik wordt verzorgd door het gebouwgebonden energiegebruik, het overgrote deel (circawaarin 70 huishoudelijke energiegebruik. Dit is zichtbaar gemaakt in onderstaande grafiek verwachting licht stijgen door het energieverbruik van de ventilator. NB: slechts een (rood)Ditklein is ten opzichte áhet 80%)gebouwgebonden wordt van bepaald doorelektraverbruik hetelektriciteitsverbruik huishoudelijkewordt energiegebruik. isdoor zichtbaar in onder- het klein deel het verzorgd het gemaakt gebouwgebonden gebruiksgebonden elektriciteitsverbruik (groen) staande grafiek waarin gebouwgebonden (rood) klein bepaald is ten opzichte het het energiegebruik, hethetovergrote deel elektriciteitsverbruik (circa 70 á 80%) wordt door huishoudelijke energiegebruik. Dit is zichtbaar gemaakt in onderstaande grafiek waarin gebruiksgebonden elektriciteitsverbruik (groen) het gebouwgebonden elektriciteitsverbruik (rood) klein is ten opzichte het gebruiksgebonden elektriciteitsverbruik (groen)


Nz110211aaA0.tha 11

Nz110211aaA0.tha 11

Pagina

Pagina

Datum

: Nijhuis Rijssen :: de heerRijssen A.H.M. Velthuis Nijhuis 2011 :: 1 dejuni heer A.H.M. Velthuis : 1 juni 2011

In onderstaande grafiek staan de huidige gemiddelde maandlasten voor de hoekwoning van woning-

In onderstaande grafiek staan de huidige gemiddelde maandlasten voor de typeonderstaande ‘Valkenhof van Breed’.woningtype Daarbij isstaan uitgegaan een gemiddelde huurprijs van € 600,- per maand, In grafiek devanhuidige gemiddelde voor een de hoekwoning ‘Valkenhof Breed’. Daarbij ismaandlasten uitgegaan van dat deze huurprijs toekomst niet‘Valkenhof verhoogd wordt (conform vraagspecificatie) en een energiehoekwoning vanin de woningtype Breed’. Daarbij is uitgegaan van een gemiddelde huurprijs van € 600,per maand, dat deze huurprijs in de toekomst niet gemiddelde vanOnderscheid €vraagspecificatie) 600,- per maand, dat huurprijs in de toekomst niet verhoogd en eendeze van 10% per prijsstijging wordt vanhuurprijs 10%(conform per jaar. is gemaakt tussen deenergieprijsstijging energieen huurlasten. Hieruit blijkt verhoogd wordt (conform vraagspecificatie) en een energieprijsstijging van 10% per jaar. Onderscheid is gemaakt tussen de energieen huurlasten. Hieruit blijkt dat zonder dat zonder renovatie de energiekosten omstreeks 2022 gelijk zijn aan de huurprijs. jaar. Onderscheid is gemaakt tussen de2022 energiehuurlasten. Hieruit blijkt dat zonder renovatie de energiekosten omstreeks gelijken zijn aan de huurprijs. renovatie de energiekosten omstreeks 2022 gelijk zijn aan de huurprijs.


Aan t.a.v. Aan Datum t.a.v.

Om de energie-efficiëntie van de verbeterscenario’s inzichtelijk te maken zijn in onderstaande

Om de energie-efficiëntie van de verbeterscenario’s inzichtelijk te maken zijn in grafiek maandlasten blijkt dat na doorvoering vanblijkt het basisconcept datzijn er in Om dedeenergie-efficiëntie van Hieruit de verbeterscenario’s inzichtelijk te na maken onderstaande grafiekweergegeven. de maandlasten weergegeven. Hieruit dat doorvoering een gemiddelde besparing op de haalbaar is van € 86,-. Uitgaande van eennaenergieprijsonderstaande grafiek dat de maandlasten weergegeven. Hieruit dat doorvoering van het basisconcept erwoonlasten een gemiddelde besparing op deblijkt woonlasten haalbaar is van het86,-. basisconcept dat een gemiddelde op de woonlasten haalbaar € Uitgaande vanereen energieprijsstijging van 10% (zoals de afgelopen stijging van 10% (zoals de afgelopen jaren het geval is), besparing zal deze besparing alsmaar meer worden injaren de is van € 86,-. Uitgaande van een energieprijsstijging van 10% (zoals de afgelopen jaren het geval is), zal deze besparing alsmaar meer worden in de komende jaren. komende jaren. het geval is), zal deze besparing alsmaar meer worden in de komende jaren.


103

Aan t.a.v. Datum

Aanvullend op op het basisconcept zijn twee zijn varianten waarmee de labelsprong van B de Aanvullend het basisconcept tweedoorgerekend, varianten doorgerekend, waarmee

5 - e ne r gie c onc e p t 104


labelsprong naar A kanmeerinvesteringen worden. De bijbehorende naar A gemaaktvan kan B worden. Degemaakt bijbehorende worden niet inmeerinvesteringen de huurprijs ver-

worden nietmoeten in dedoor huurprijs verwerkt, moeten doorafgerekend de huurders direct met het werkt, maar de huurders directmaar met het consortium worden. In onderconsortium afgerekend worden. In onderstaande tabel staan de meerinvesteringen en

staande tabel staan de meerinvesteringen en bijbehorende energiebesparing. De energiebesparing is bijbehorende energiebesparing. De energiebesparing is de extra besparing ten de extra besparing opzichte van een label B woning. opzichte van eenten label B woning.

1)

variant

meerinvestering

energiebesparing

TVT

CO2-sturing

circa € 300,-

€ 112 per jaar

circa 3 jaar

PV-panelen

circa € 2.150,-

€ 175 per jaar

circa 9 jaar

1)

Uitgaande van een energieprijsstijging van 10% per jaar

BijlageEPA 1: Energieconcepten Bijlage berekeningen renovatie woningen los bijgevoegd. Bijlage 2: Energieverbruik


Nz110211aaA0.tha 13

Pagina

Uitgangspunten bepaling energielabel cf. beslisschema ISSO 82.1 Berekening conform ISSO 82.1 Basisconcept - label B

Variant 1 - label A

Variant 2 - label A

vraaggestuurde ventilatie

PV-panelen

Bouwkundig

Bestaande situatie

Begane/achtergevel grondvloer Voor gevelbekleding

ongeïsoleerd

100 mm PUR (kwaliteitsverklaring)



ongeïsoleerd

70 mm isolatie

70 mm isolatie

70 mm isolatie

Kopgevel - metselwerk

15 mm isolatie

70 mm isolatie

70 mm isolatie

Panelen

25 mm isolatie

60 mm PIR

Raam

houten kozijnen, dubbel glas

Voordeur

70 mm isolatie

60 mm PIR ++

60 mm PIR ++


5 - Bijlage 1: energieconcepten

++


houten kozijnen, HR -glas geisoleerde deur

houten kozijnen, HR -glas geisoleerde deur

geisoleerde deur

Achterdeur


geisoleerde deur

geisoleerde deur

geisoleerde deur

Plat dak

ongeïsoleerd

100 mm isolatie (geen kwaliteitsverklaring)



Naad- en kierdichting

geen kierdichting

kierdichting

kierdichting

kierdichting

Maatgevende oriëntatie

voorgevel: Noord-Oost




Ventilatie

natuurlijke toevoer - natuurlijke afvoer

natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

vraaggestuurde ventilatie

natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

Verwarming

HR-107 combiketel

HR-107 combiketel

HR-107 combiketel

HR-107 combiketel

Warm tapwater

HR-107 combiketel

HR-107 combiketel

HR-107 combiketel

HR-107 combiketel

Douche-WTW

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Zonnecollector

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

houten kozijnen, HR -glas

Installatietechnisch

2

PV-panelen (5,0 m ; zuid; 45°; monokristallijn)

PV-panelen Rekenresulaten

Hoekwoning (breed) Tussenwoning (breed) Hoekwoning (smal) Tussenwoning (smal) Energielabels A B

label E (EI = 2,25) label E (EI = 2,24) label E (EI = 2,18) label E (EI = 2,17)

label B (EI = 1,12) label B (EI = 1,13) label B (EI = 1,12) label B (EI = 1,11)

label A (EI = 1,00) label A (EI = 1,00) label A (EI = 1,01) label A (EI = 0,98)

label A (EI = 0,99) label A (EI = 0,99) label A (EI = 0,98) label A (EI = 0,94)

EI-classificatie 0 - 1,05 1,06 - 1,30

C D E

1,31 - 1,60 1,61 - 2,00 2,01 - 2,40

F G

2,41 - 2,90 > 2,9


105


5. Energieconcept Nieuwbouw 5.1

Energieprestatiecoëfficiënt Nieuwbouw levensloopbestendige kopwoningen Bosveld te Ulft Voor het opstellen van een energievisie voor de nieuwbouwwoningen is uitgegaan van de Trias Energetica. Aan de hand van deze denkwijze zijn in het ontwerp bouwkundige en installatietechni1. Energieprestatiecoëfficiënt sche maatregelen getroffen energiegebruik vandedenieuwbouwwoningen woningen te verminderen. Het beperken Voor het opstellen van om eenhet energievisie voor is uitgegaan van van energievraag wordtAan primair gerealiseerd doordenkwijze de bouwkundige zeer goedbouwkundige te isoleren, de dedeTrias Energetica. de hand van deze zijn in schil het ontwerp en installatietechnische maatregelen getroffen om het energiegebruik de woningen luchtdoorlatendheid te verlagen en door in het ontwerp rekening te houden met van het benutten van te verminderen. Het beperken van de energievraag wordt primair gerealiseerd door de zonne-energie. bouwkundige schil zeer goed te isoleren, de luchtdoorlatendheid te verlagen en door in het ontwerp rekening te houden met het benutten van zonne-energie. Door het gebruik van een luchtwarmtepomp voor ruimteverwarming en de opwekking van warmDoor het gebruik van een luchtwarmtepomp voor ruimteverwarming en de opwekking tapwater wordt gebruik gemaakt van duurzame energie (stap 2). Doordat het energieconcept gevan warmtapwater wordt gebruik gemaakt van duurzame energie (stap 2). Doordat het richt is op stap 1 en 2 uit de Trias Energetica is de laatste stap, het gebruik aan fossiele brandstoffen, energieconcept gericht is op stap 1 en 2 uit de Trias Energetica is de laatste stap, het beperkt. is schematisch weergeven in onderstaande gebruikDeze aandenkwijze fossiele brandstoffen, beperkt. Deze denkwijzefiguur. is schematisch weergeven in onderstaande figuur. Stap 1: Beperken energievraag Thermisch goed geïsoleerde schil Gebalanceerde ventilatie Lage luchtdoorlatendheid Stap 2: Gebruik duurzame energie Luchtwarmtepomp zonneboiler of PV (optioneel) Stap 3: efficiënt energiegebruik Ventilator WTW-unit

Aan : Nijhuis Rijssen t.a.v. : de heer A.H.M. Velthuis Datum : 31 mei 2011

Voor overzicht van de bouwkundige en installatietechnische maatregelen Voor eeneen overzicht van de bouwkundige en installatietechnische maatregelen wordt verwezenwordt naar verwezen naar bijlage 1. De EPC-berekeningen zijn opgenomen in bijlage 2. bijlage 1, waarin ook de EPC-berekeningen zijn opgenomen. bouwkundige en installatietechnische geïntegreerd in Dit een DeDe bouwkundige en installatietechnische maatregelen maatregelen zijn geïntegreerdzijn in een energieconcept. energieconcept. Dit energieconcept is onderstaand geschematiseerd en wordt in de energieconcept is onderstaand geschematiseerd en wordt in de volgende paragrafen nader toegevolgende paragrafen nader toegelicht. licht. Energieconcept - goed geïsoleerde schil - luchtwarmtepomp met vloerverwarming - gebalanceerde ventilatie met WTW

106


2. Toelichting installatiekeuze en verantwoording toegepaste technieken De basis van het energieconcept vormt een goed geïsoleerde schil, waardoor de warmtevraag zoveel mogelijk wordt beperkt. Dit wordt gerealiseerd door een hoge warmteweerstand en een lage luchtdichtheid. Kenmerkend voor de thermische schil zijn de volgende maatregelen: - vloer Rc = 4,0 m2K/W - langsgevel Rc = 6,0 m2K/W 2

5.2

Toelichting installatiekeuze en verantwoording toegepaste technieken De basis van het energieconcept vormt een goed geïsoleerde schil, waardoor de warmtevraag zoveel mogelijk wordt beperkt. Dit wordt gerealiseerd door een hoge warmteweerstand en een lage luchtdichtheid. Kenmerkend voor de thermische schiltoegepaste zijn de volgende maatregelen: 2. Toelichting installatiekeuze en verantwoording technieken 2 De basis van het energieconcept vormt een goed geïsoleerde schil, waardoor de warmtevraag - vloer Rc = 4,0 m K/W zoveel - mogelijk wordt beperkt. Dit wordt gerealiseerd 2 langsgevel Rc = 6,0 mdoor K/Ween hoge warmteweerstand en een lage luchtdichtheid. Kenmerkend voor de thermische schil zijn de volgende maatregelen: - kopgevel Rc2 = 4,0 m2K/W - vloer Rc = 4,0 m K/W - dak Rc2K/W = 6,0 m2K/W - langsgevel Rc = 6,0 m 2 - kopgevel Rc = 4,0 m - HR++-glas UglK/W = 1,1 W/m2K 2 - dak- R = 6,0 m K/W lage luchtdoorlatendheid c qv;10;kar = 0,40 dm3/s.m2 - HR++-glas Ugl = 1,1 W/m2K - lage luchtdoorlatendheid qv;10;kar = 0,40 dm3/s.m2 Aanvullend wordt een individuele luchtwarmtepomp toegepast voor zowel verwarming als de opAanvullend wordt individuele De luchtwarmtepomp toegepast voor zowel om verwarming de elektriwekking vaneen warmtapwater. luchtwarmtepomp maakt het mogelijk vanuit ca. als 1 kW opwekking van warmtapwater. De luchtwarmtepomp maakt het mogelijk om vanuit ca. 1 kW sche energie ca. 4 kW verwarmingsvermogen te produceren. Hierdoor wordt 3 kW energie uit de elektrische energie ca. 4 kW verwarmingsvermogen te produceren. Hierdoor wordt 3 kW ofwel deofwel omgevingswarmte gehaald. Dit betekent ¾ deeldat van¾dedeel energie energiebuitenlucht uit de buitenlucht de omgevingswarmte gehaald. Ditdat betekent van (75%) de voor warmtapwater duurzaam wordt opgewekt. energieverwarmen (75%) vooren verwarmen en warmtapwater duurzaam wordt opgewekt.

erd ventilatiesysteem zowel de toevoer van laats met behulp van n gelijk volume, ofwel % van de warmte uit oevoerlucht. De koude verwarmingssysteem


Energieconcept - goed geïsoleerde schil - luchtwarmtepomp met vloerverwarming - gebalanceerde ventilatie met WTW

Ventilatie In de kopwoningen wordt een gebalanceerd ventilatiesysteem toegepast. Bij gebalanceerde ventilatie vindt zowel de toevoer van buitenlucht als de afvoer van binnenlucht plaats met behulp van ventilatoren. De beide luchtstromen hebben een gelijk volume, ofwel zijn in ‘balans’. Bovendien wordt on-

Nz110211aaA1.tha

Pagina 2

geveer 95 % van de warmte uit de afvoerlucht overgedragen aan de koude toevoerlucht. De koude

WTW-unit WTW-unit

ealisatie en wordt geborgd door voor de kopwoningen mes uit te voeren. Voor een nadere toelichting op 3 bestaande bouw.

ooncomfort gerelateerde kenmerken e kopwoning zal voldoen aan het niveau diverse maatregelen getroffen, waarvan de tabel zijn opgenomen. Een aantal factoren

buitenlucht hoeft daardoor niet door het verwarmingssysteem opgewarmd te worden. Het leidingstelsel wordt zorgvuldig ontworpen waardoor er voldoende luchtdebiet wordt gerealiseerd zonder geluidsoverlast. In elke verblijfsruimte wordt uiteraard een te openen raam opgeno-


107


5.3

Ventilatie In de kopwoningen wordt een gebalanceerd ventilatiesysteem toegepast. Bij gebalanceerde ventilatie vindt zowel de toevoer van buitenlucht als de afvoer van binnenlucht plaats met behulp van ventilatoren. De beide luchtstromen hebben een gelijk volume, ofwel zijn in 'balans'. Bovendien wordt ongeveer 95 % van de warmte uit men, waardoor de bewoners altijd luchten. In de winterperiode de afvoerlucht overgedragen aankunnen de koude toevoerlucht. De koudewordt langdurig luchten afgeraden in verband met energieverlies. buitenlucht hoeft daardoor niet door het verwarmingssysteem opgewarmd te worden. WTW-unit

Toelichting op kwaliteitsborging na realisatie

Het leidingstelsel wordt zorgvuldig ontworpen waardoor er voldoende luchtdebiet wordt gerealiseerd zonder geluidsoverlast. In elke verblijfsruimte wordt uiteraard een te openen raam De kwaliteit van de voorgestelde maatregelen wordt luchten. geborgd door de kopwoningen opgenomen, waardoor de bewoners altijd kunnen In devoor winterperiode wordt luchtlangdurig luchten afgeraden in met energieverlies. dichtheidsmetingen enverband thermografie opnames uit te voeren. Voor een nadere toelichting op deze metingen wordt verwezen naar paragraaf 3 bestaande bouw.

5.4

3. Toelichting op kwaliteitsborging na realisatie De kwaliteit van de voorgestelde maatregelen wordt geborgd door voor de kopwoningen luchtdichtheidsmetingen en thermografie opnames uit te voeren. Voor een nadere toelichting op deze metingen wordt verwezen naar paragraaf 3 bestaande bouw. Overzicht energie, binnenmilieu en wooncomfort gerelateerde kenmerken 4. Overzicht energie, binnenmilieu en wooncomfort gerelateerde kenmerken Om een goed binnenmilieu en wooncomfort te realiseren worden diverse maatregelen waarvan de waarvan belangrijkste in onderstaande zijn opgenomen.tabel Een aantal factoren getroffen, dekenmerken belangrijkste kenmerkentabel in onderstaande zijn opgenomen. worden naderfactoren toegelicht. Een aantal worden nader toegelicht. Om een goed binnenmilieu en wooncomfort te realiseren worden diverse maatregelen getroffen,

Binnenmilieu

Maatregelen


2 Goede thermische schil - Rc: 4,0 á 6,0 m K/W Accoya kozijnen met een lage U-waarde i.c.m. HR++-glas

Luchtverversing

Gebalanceerde ventilatie (geen koudeval)

Geluidisolatie

Contact- en luchtgeluidisolatie conform Bouwbesluit

Infiltratie

Lage luchtdoorlatendheid – qv;10;kar: 0,40 dm3/s.m2

Daglichttoetreding

Lichttoetreding door keuze in gevelvullende elementen door bewoners zelf te bepalen (minimale daglichttoetreding conform Bouwbesluit)

Zomercomfort

Koeling door middel van luchtwarmtepomp mogelijk


Thermisch comfort winter De woning wordt zeer goed geïsoleerd en de luchtdoorlatendheid is lager dan in de reguliere nieuwbouw. in de winterperiode een hoog thermisch De woning wordt zeer goedHierdoor geïsoleerd ontstaat en de luchtdoorlatendheid is lager dan in de reguliere nieuw-

comfort en is er geen sprake van tocht. Door toepassing van een luchtwarmtepomp voor ruimteverwarming en warmtapwater ontstaat een innovatief energieconcept met een van tocht. Door toepassing van eentoepassing luchtwarmtepomp voor ruimteverwarming en warmtapwater comfortabel binnenklimaat door van vloerverwarming. Door vloerverwarming is het ontstaat een innovatief energieconcept met een comfortabel toepassing van temperatuurniveau over de woning gelijkmatig, wat doorbinnenklimaat bewoners alsdoor prettig wordt ervaren. Een overzicht van devloerverwarming overige energetische maatregelen is opgenomen bijlage 1. wat vloerverwarming. Door is het temperatuurniveau over de woningingelijkmatig, bouw. Hierdoor ontstaat in de winterperiode een hoog thermisch comfort en is er geen sprake

door bewoners als prettig wordt ervaren. Een overzicht van de overige energetische maatregelen is

Luchtverversing

opgenomen in bijlage 1. Het binnenklimaat wordt verder verbeterd door toepassing van gebalanceerde ventilatie.

Hierdoor zijn er geen ventilatieroosters in de gevel waar koude lucht de woning binnenkomt.

Door toepassing van gebalanceerde ventilatie is er geen sprake van koudeval, ook niet in Luchtverversing combinatie met vloerverwarming en lage temperatuurverwarming. Het binnenklimaat wordt verder verbeterd door toepassing van gebalanceerde ventilatie. Hierdoor

zijn er geen ventilatieroosters in de gevel waar koude lucht de woning binnenkomt. Door toepassing van gebalanceerde ventilatie is er geen sprake van koudeval, ook niet in combinatie met vloerverwarming en lage temperatuurverwarming. Nz110211aaA1.tha

108


Pagina 3

Aan : Nijhuis Rijssen : de heer A.H.M. Velthuis Datum : 1 juni 2011

Zomercomfort t.a.v.

In de zomer is een aangenaam binnenklimaat te realiseren door toepassing van koeling, als onderdeel van de luchtwarmtepomp. Daarnaast heeft elke verblijfsruimte uiteraard een te openen deel,

Zomercomfort

5.5

waarmee de bewoners snel de woning kunnen luchten. In de zomer is een aangenaam binnenklimaat te realiseren door toepassing van koeling, als Zomercomfort onderdeel van de luchtwarmtepomp. Daarnaast heeft elke verblijfsruimte uiteraard een te In de zomer is een aangenaam binnenklimaat te realiseren door toepassing van koeling, als Lagere EPC, energiekosten en openen deel,financiering waarmee de bewoners snel de woning kunnen luchten. onderdeel van de luchtwarmtepomp. Daarnaast heeft elke verblijfsruimte uiteraard een te openen deel, waarmee de bewoners snel de woning kunnen luchten. 5. mogelijkheid Lagere EPC, enlagere financiering De omenergiekosten de woningen een EPC te behalen is uitgewerkt in twee varianten. De De mogelijkheid om de woningen een lagere EPC te behalen is uitgewerkt in twee 5. Lagere EPC, energiekosten en financiering belangrijkste kenmerken van de twee varianten zijn in onderstaande tabel opgenomen en worden varianten. De belangrijkste kenmerken van EPC de twee varianten zijn in onderstaande De mogelijkheid om de woningen een lagere te behalen is uitgewerkt in twee onderstaand kort toegelicht. tabel opgenomen en worden onderstaand kort toegelicht. varianten. De belangrijkste kenmerken van de twee varianten zijn in onderstaande tabel opgenomen en worden onderstaand kort toegelicht. Maatregelen

Lagere EPC

Bouwbesluit-niveau

Maatregelen

Bouwbesluit-niveau

Lagere EPC

Basisconcept

luchtwarmtepomp, Goede thermische schil, vloerverwarming, luchtwarmtepomp, vloerverwarming, gebalanceerde ventilatie gebalanceerde ventilatie

-

Variant 1

-

zonneboiler

Variant 2

-

Basisconcept

Variant 1 Variant 2

Goede thermische schil,

-

-

-


Aan : Nijhuis Rijssen t.a.v. : de heer A.H.M. Velthuis Datum : 1 juni 2011

zonneboiler PV-panelen

PV-panelen

Variant 1 (lagere EPC) - zonneboiler Variant 1 (lagere EPC) - zonneboiler

BijBij variant 1 wordt een zonneboiler toegepast. Een zonneboiler zorgtzonneboiler voor de opwekking warmvariant 1 wordt Een zorgt van voor de Bij variant 1 wordt een een zonneboiler zonneboilertoegepast. toegepast. Een zonneboiler zorgt voor de opwekking van warmtapwater. Door toepassing van een zonneboiler kan het tapwater. Door toepassing van een zonneboiler het energiegebruik warmtapwater met circa opwekking van warmtapwater. Doorkantoepassing van van een zonneboiler kan het energiegebruik van warmtapwater met circa 45% worden gereduceerd. De extra 45% worden gereduceerd. De extra investering van circa een zonneboiler wordt geschat op circa De extra energiegebruik vanzonneboiler warmtapwater met 45%€2.200,-. worden gereduceerd. investering van een wordt geschat op circa De extra investering om vanteinvestering een zonneboiler wordtEPC geschat op circa €2.200,-. De investering €investering 2.200,-. De EPC extra om een lagere te worden behalen dient rechtstreeks te extra worden afgereeen lagere behalen dient rechtstreeks te afgerekend met het consortium. De om een lagere EPC te behalen dient rechtstreeks te worden afgerekend met het consortium. De terugverdientijd voor eenDe zonneboiler bedraagt circa jaar. kend met het consortium. terugverdientijd voor een14 zonneboiler bedraagt circa 14 jaar.

terugverdientijd voor een zonneboiler bedraagt circa 14 jaar. Specificaties

Zonneboiler

Geschatte investering

circa € 2.200,- (TVT = circa 14 jaar)

Geschatte investering Energiezuinigheid

€ 2.200,(TVT = circa 14 jaar) + circa (halvering verbruikskosten warmtapwater)

Specificaties

Energiezuinigheid

Zonneboiler

+ (halvering verbruikskosten warmtapwater)


109


Aan : Nijhuis Rijssen t.a.v. : de heer A.H.M. Velthuis Datum : 31 mei 2011 Aan : Nijhuis Rijssen t.a.v. : de heer A.H.M. Velthuis Aan : Nijhuis Rijssen Datum : 1 juni 2011 t.a.v. : de heer A.H.M. Velthuis Variant 2 (lagere EPC) - PV-panelen Datum : 1 juni 2011

Variant 2 (lagere EPC) - PV-panelen Variant 2 (lagere EPC) - PV-panelen

Door toepassing van een duurzame bron (luchtwarmtepomp) voor ruimteverwarming en warmtapwater in combinatie met een goed geïsoleerde schil wordt de basis gelegd voor een Door toepassing vanenergieconcept. een duurzame bron ruimteverwarming en warm-te toekomstbestendig Om(luchtwarmtepomp) de EPC verder tevoor verlagen kunnen PV-panelen Door toepassing van een duurzame bron (luchtwarmtepomp) voor ruimteverwarming en 2 PV de op basis het gelegd dak waarmee het eigen worden In variant 2 is uitgegaan van schil 5 mwordt tapwatergebruikt. in combinatie met een goed geïsoleerde voor een toekomstwarmtapwater combinatie met eenbron goed geïsoleerde schil van wordt deruimteverwarming basis gelegd vooreneen Door toepassingin van een duurzame (luchtwarmtepomp) voor elektriciteitsverbruik wordt vermindert. De extra investering PV-panelen bedraagt bestendig energieconcept. Om de EPC verder tegeïsoleerde verlagen kunnen PV-panelen te worden gebruikt. toekomstbestendig energieconcept. Om de EPC verder te verlagen kunnen PV-panelen warmtapwater in combinatie met een goed schil wordt de basis gelegd voor €2.150,-. De extra investering2 om een lagere EPC te behalen dient rechtstreeks te wordeneen te 2 In variant 2 is uitgegaan van 5 m PV op het dak waarmee het eigen elektriciteitsverbruik PV op het dak waarmee het eigen worden gebruikt. In variant De 2 isterugverdientijd uitgegaan vanvoor 5 mPV-panelen toekomstbestendig energieconcept. Om de EPC verder te verlagen kunnen te afgerekend met het consortium. bedraagt circaPV-panelen 12 wordt jaar. 2 elektriciteitsverbruik wordt vermindert. De van PV-panelen wordt PVinvestering op het dak waarmee hetinveseigen worden gebruikt. In investering variant 2 is uitgegaan van 5 extra mgeschat vermindert. De extra van PV-panelen wordt op circa € 2.150,-. De extra geschat op circa €2.150,-. De extra De investering om een lagere te behalen dient elektriciteitsverbruik wordt vermindert. extra investering van EPC PV-panelen wordt tering om een lagere EPC te behalen dient rechtstreeks te worden afgerekend met het consortium. PV-panelen Specificaties rechtstreeks worden afgerekend met het consortium. PV-panelen geschat op te circa €2.150,-. De extra investering om De een terugverdientijd lagere EPC te voor behalen dient De terugverdientijd bedraagt circa Meerkosten circaPV-panelen € 2.150,- (TVT = circa jaar)12 jaar. De terugverdientijd voor PV-panelen rechtstreeks te worden afgerekend met het 12 consortium. bedraagt circa 12 voor jaar. bedraagt circa 12 jaar.+ (levering elektriciteit) Energiezuinigheid Specificaties

PV-panelen

Aanvullend PV-panelen zijn twee varianten doorgerekend, waarmee een Specificaties op het basisconcept Geschatte investering circa € 2.150,- (TVT = circa 12 jaar) lagere EPC gehaald kan worden. De bijbehorende meerinvesteringen worden niet in Geschatte investering circa € 2.150,- (TVT = circa 12 jaar) + (levering elektriciteit met huishoudelijk deEnergiezuinigheid huurprijs verwerkt, maar moeten door/ salderen de huurders direct gebruik) met het consortium Energiezuinigheid (levering elektriciteit / salderen huishoudelijk afgerekend worden. +In onderstaande tabelmetstaan de gebruik) meerinvesteringen en bijbehorende Aanvullend energiebesparing. op het basisconcept zijn twee varianten doorgerekend, waarmee een Aanvullend het basisconcept variantenmeerinvesteringen doorgerekend, waarmee een in lagere EPC gehaald kan zijn worden. De twee bijbehorende worden niet Aanvullend op op het basisconcept tweezijn varianten doorgerekend, waarmee een lagere EPC gehaald lagere EPC gehaald kan worden. De bijbehorende meerinvesteringen worden niet deworden. huurprijs verwerkt, maar moeten door de niet huurders directverwerkt, met hetmaar consortium kan De bijbehorende meerinvesteringen worden in de huurprijs moe-in energiebesparing TVT1) meerinvestering variant de huurprijs verwerkt, maar moeten door de huurders direct met het consortium afgerekend worden. In onderstaande tabel staan de meerinvesteringen en ten door de huurders direct met het consortium afgerekend worden. In onderstaande tabel staan en afgerekend worden. onderstaande tabel zonneboiler circaIn € 2.200,€ 84 per jaarstaan de meerinvesteringen circa 14 jaar bijbehorende energiebesparing. de meerinvesteringen en bijbehorende energiebesparing. bijbehorende energiebesparing. PV-panelen circa € 2.150,€ 120 per jaar circa 12 jaar 1)

Uitgaande van een energieprijsstijging van 10% per jaar energiebesparing meerinvestering variant energiebesparing meerinvestering variant zonneboiler circa € 2.200,€ 84 per jaar zonneboiler circa € 2.200,€ 84 per jaar Bijlage 1: Energieconcepten PV-panelen circa € 2.150,€ 120 per jaar Bijlage 2: EPC-berekeningcirca € 2.150,€ 120 per jaar 1)PV-panelen Uitgaande van een energieprijsstijging van 10% per jaar 1) Uitgaande van een energieprijsstijging van 10% per jaar

TVT1) TVT1) circa 14 jaar circa 14 jaar circa 12 jaar circa 12 jaar

Zwolle, 1 juni 2011 Zwolle, 1 juniNieman 2011 B.V. Adviesburo Adviesburo Nieman B.V.kopwoningen los bijgevoegd. Bijlage EPC berekeningen

Bijlage 1: Energieconcepten Bijlage 1: Energieconcepten Bijlage 2: EPC-berekening Bijlage 2: EPC-berekening 110


Pagina 5

Energieconcepten nieuwbouw kopwoning 'Bosveld' te Ulft Berekening conform NEN 5128:2004 Basisconcept

Variant 1 (zonneboiler)

Variant 2 (PV-panelen)

Bouwkundig 2

2

Begane grondvloer

Rc = 4,00 m K/W

Langsgevels

Rc = 6,00 m K/W

Kopgevels (puivulling)

Rc = 4,00 m K/W

Plat dak

Rc = 6,00 m K/W

Glas

HR++-beglazing (Uglas = 1,1 W/m K)

Ramen

Uraam = 1,30 W/m K (Uframe = 1,25 - Ψglas = 0,06)

Woningtoegangsdeur

Udeur = 1,24 W/m K (geïsoleerde voordeur)

Overige deuren (berging)

Udeur = 2,00 W/m K

Lineaire warmteverliezen

Rc = 4,00 m2K/W

Rc = 4,00 m K/W

2

2

Rc = 6,00 m K/W

2

Rc = 4,00 m K/W

2

2

Rc = 6,00 m K/W

Rc = 6,00 m K/W

2

2

Rc = 4,00 m K/W

2

2

2

2

2

Rc = 6,00 m K/W 2

2



2



2

2


2

uitgebreid (inschatting EPC: -0,02)

Udeur = 2,00 W/m K uitgebreid (inschatting EPC: -0,02)

Udeur = 2,00 W/m K uitgebreid (inschatting EPC: -0,02)

Buitenzonwering

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Infiltratie

qv;10;kar = 0,400 dm /s.m

2

3

2


3

qv;10;kar = 0,400 dm /s.m

2 2

2

3

qv;10;kar = 0,400 dm /s.m

2


5 - Bijlage 1: energieconcept

Installatietechnisch Verwarming - opwekking

luchtwarmtepomp - Mitsubishi Ecodan Hydromodule�(ηopw;verw: 162,5% - COP: 4,18)

Verwarming - afgifte

LT-systeem - vloerverwarming

luchtwarmtepomp - Mitsubishi Ecodan Hydromodule �(als basis) LT-systeem - vloerverwarming

Warmtapwater

individuele luchtwarmtepomp (ηopw;tap: 100% - COP: 2,65)



Hulpenergie

werkelijke waarde

werkelijke waarde

werkelijke waarde

Douche-WTW

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Leidinglengten

forfaitaire leidinglengte



Ventilatiesysteem

gebalanceerde ventilatie met 95% WTW, 100% bypass



Type ventilator

J.E. Stork Air WHR 930



Opgesteld vermogen

werkelijk vermogen

werkelijk vermogen

werkelijk vermogen

Koeling

compressiekoelmachine (onderdeel luchtwarmtepomp)

compressiekoelmachine (onderdeel luchtwarmtepomp) 2

luchtwarmtepomp - Mitsubishi Ecodan Hydromodule �(als basis) LT-systeem - vloerverwarming

compressiekoelmachine (onderdeel luchtwarmtepomp)

zonnecollector 2,4 m - zuid - 45°

n.v.t.

PV-panelen

n.v.t. n.v.t.

n.v.t.

PV-panelen 5,0 m - zuid - 39°

EPC

0,58

0,53

0,50

Zonnecollectoren

2

1. Voor de lineaire warmteverliezen wordt op basis van ervaring een EPC-reductie van -0,02 ingeschat. In verband met efficiëntie zijn de lineaire warmteverliezen in deze fase nog niet berekend.

Energieverbruik nieuwbouw kopwoning 'Bosveld' te Ulft Berekening conform NEN 5128:2004 Basisconcept

Variant 1 (zonneboiler)

Variant 2 (PV-panelen)

Energieposten Qprim;v 10917 MJ

10917 MJ

10917 MJ

Qprim;h1449 MJ

1449 MJ

1449 MJ

Qprim;t 9828 MJ

6744 MJ

9828 MJ

Qprim;v 2462 MJ

2462 MJ

2462 MJ

Qprim;v 6053 MJ

6053 MJ

6053 MJ

Qprim;k4005 MJ

4005 MJ

4005 MJ

Qprim;pv

-4429 MJ

elektrav 34714 MJ

31630 MJ

30285 MJ

gasverbrn.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

elektrav 3761 kWh

3427 kWh

3281 kWh

gasverbrn.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

elektra (€ 940

€ 857

€ 820

gas (0,65n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Indicatie gebouwgebonden energiekosten


111

5. Energieconcept Renovatie

Recommend Documents