5 DAGEN KERSTREIS BEEK
U vindt hier informatie over o.a. Münster, Arnhem en de Veluwe
Algemene informatie Het Montferland is een heuvelachtig bosgebied in het oostelijk deel van de provincie Gelderland, dat vooral bepaald wordt door een aantal heuvels, waarvan de Hettenheuvel met 91,6 meter de hoogste is. Het gebied is onderdeel van een stuwwal die zich vanaf het Montferland via Kleef en Nijmegen richting Betuwe uitstrekt. Deze stuwwal is gedeeltelijk door de eroderende werking van de Rijn verdwenen maar is in de diepere ondergrond nog aanwezig. Montferland bestaat uit 12 kernen. De plaatsen Didam en ‘sHeerenberg zijn de levendige centra van de gemeente, maar ook de kleine pittoreske dorpjes zijn zeker een bezoek waard. Montferland wordt gekenmerkt door haar bijzondere bosgebied. De gemeente Montferland behoort zeker niet tot de grootste in ons land, maar door de afwisselende landschappen op een betrekkelijk kleine schaal is ze wel één van de mooiste. Aan de voet van de Peeskesbult ligt het pittoreske dorpje Beek (Beak). Het kent een klein maar gezellig centrum en is voor veel wandelaars, hardlopers en fietsers, de uitvalbasis voor sportieve activiteiten. Ondanks dat Beek een kleine gemeenschap is, kent het een rijk verenigingsleven. De naam Beek is ontstaan doordat het beekje 't Peeske vroeger door dit dorp liep. Verschillende primitieve ijzersmelterijen waren aan het beekje gelegen. Vlakbij Beek is het landgoed de Bijvanck gelegen, dit landgoed dateert uit de 14e eeuw. Het landhuis staat vooral bekend om de oude verhalen, sagen en geheimzinnigheden. Op het landgoed zijn vele archeologische vondsten gedaan, zoals de vondst van een aantal munten uit de 14e eeuw. Weer en klimaat Gelderland ligt in het oostelijke centrale deel van Nederland tegen de grens met Duitsland aan. Gelderland is de grootste provincie van ons land en grenst aan de provincies Limburg, Noord-Brabant, ZuidHolland, Utrecht en gescheiden door het Veluwemeer aan Flevoland. Arnhem is de hoofdstad van Gelderland, Nijmegen is de grootste stad van de provincie. In Gelderland liggen enkele populaire regio's zoals de Veluwe, de Betuwe en de Achterhoek. Naast deze streken trekt het openluchtmuseum en de GelreDome bij Arnhem ieder jaar veel toeristen. Het voormalig koninklijk kasteel Paleis Het Loo bij Apeldoorn doet tegenwoordig dienst als rijksmuseum. De wandelvierdaagse bij Nijmegen is ieder jaar het grootste evenement wat er in Gelderland gehouden wordt. Ieder jaar doen er tienduizenden wandelaars mee uit meer dan 70 landen. Gelderland heeft ondanks zijn inlandse ligging een gematigd maritiem klimaat dat onder de licht invloed staat van de Golfstroom. Er kunnen hier in de wintermaanden lange periodes met vorst of nachtvorst voorkomen. Tijdens de vorstperiode zal de neerslag hier voornamelijk als sneeuw of natte sneeuw naar benden komen. De gemiddelde temperatuur ligt hier in de zomerperiode net iets boven de 20 graden Celsius.
2
Arnhem Arnhem is een stad in het oosten van Nederland. De eerste vermelding van een kleine nederzetting was in de 9de eeuw, maar toen werd de stad Oppidium Arnoldi Villa genoemd. In feite kreeg Arnhem de status van stad in 1233, tijdens het bewind van Otto II. In de 19e eeuw werd de stad bekend als een cultureel centrum, hier woonden en werkten vele beroemde Nederlandse schilders. Zo'n geweldige sfeer van de welgemanierdheid begon in Arnhem edelen te trekken, die op het grondgebied luxe villa's hebben gebouwd. Tegenwoordig zijn er prachtige oude gebouwen, grote parken en tuinen die uit de afgelopen eeuwen zijn overgebleven. Van bijzonder belang is de kerk Koepelchurch, waarvan de bouw plaatsvond in de 13e eeuw onder leiding van vertegenwoordigers van de Orde van St. John. Naast de kerk is er het Sint Peters Guesthouse Munthuis. Ook op de Grote Markt zijn er twee opmerkelijke gebouwen. Duivelshuis is een erg donker en mysterieus gebouw. Er zijn volksverhalen over het Duivelshuis. Tijdens een rondleiding door zijn donkere hallen en smalle gangen kunt u over veel interessante legendes en overtuigingen leren, die uitleg geven aan een dergelijke ongebruikelijke naam. Recht tegenover van het Duivelshuis is er het Rossum Paleis, waar de grote Nederlandse commandant woonde. Eén van de mooiste plaatsen in de stad is de Korenmarkt. De naam is uit oude tijden geërfd, toen dit kleine plein omringd was door graanvelden en boomgaarden. Het Fort Sabelspoort verdient bijzondere aandacht, aangezien het ook is verbonden aan veel historische gebeurtenissen. Het werd gebouwd in de late 15e eeuw en is lange tijd als gevangenis gebruikt, maar nu herinneren de meerdere torens alleen nog aan het duistere verleden. Zijn zalen zijn omgebouwd tot kamers van het Historisch Museum. Aan de Bakkerstraat gelegen vindt u rijk gesorteerde marktkramen. Deze naam staat garant voor veel lekkere dingen, tegenwoordig heeft de Bakkerstraat enkele cateraars en cafés en veel boetiekjes, overdekte voedsel markten en juweliers.
Münster Münster is een prachtige grote stad in het centraal westelijke deel van Duitsland in de regio Noordrijn-Westfalen. De stad ligt slechts op zeventig kilometer afstand van de Nederlandse stad Enschede. het is daardoor ook niet zo gek dat de stad een populaire vakantiebestemming is voor Nederlanders die een weekendje weg willen. De stad is bij de meeste Nederlanders bekend omdat hier de Vrede van Münster is getekend maar de stad heeft nog veel meer te bieden dan alleen maar dit. Ondanks het feit dat grote delen van de stad tijdens de Tweede Wereldoorlog werden verwoest is er nog veel van de oude schoonheid van de stad zichtbaar. Voor degene die een iets actiever weekend willen, liggen er in en rond de stad vele honderden kilometers aan schitterende fietspaden. Cultuurliefhebbers kunnen hun hart ophalen in één van de musea van Münster.
3
Enkele bezienswaardigheden: Friedenssaal De Friedenssaal bevind zich in het gotische stadhuis van Münster en is zonder twijfel de belangrijkste historische ruimte in Münster. In deze ruimte werd namelijk op 15 mei 1648 de Spaans-Nederlandse vrede getekend dit verdrag staat ook wel bekend als de Vrede van Münster. Dit vredesverdrag maakt een einde aan de Tachtigjarige Oorlog en aan de Dertigjarige oorlog. De Friedenssaal ziet erg qua uiterlijk nog hetzelfde uit als in 1648 en als bezoeker kan je zelf ook je handtekening zetten onder het vredesakkoord. In de Friedenssaal is nog steeds het originele document van de Vrede van Westfalen te bezichtigen. Kreativkai De Kreativkai is de laatste jaren uitgegroeid tot het hippe deel van Münster. In de wijk zijn naast enkele hippe design bedrijven meerdere galerieën en uitgaansgelegenheden te vinden. De Kreativkai bevindt zich op de linkeroever van de haven van Münster. Aan de overzijde zijn nog enkele opslagloodsen en een havenkraan te vinden. Nadat de haven in de jaren negentig zijn originele functie aan het verliezen was werd het idee opgevat om hier een creatieve wijk aan te leggen. Enkele populaire bezienswaardigheden in de wijk Kreativkai zijn de Hot Jazz Club, de Exhibition Hall voor hedendaagsekunst en het Wolgang Borchert theater. De Dom van Münster De Dom van Münster staat ook wel bekend als de Sint Paulusdom. De dom is gebouwd in de dertiende eeuw wat het één van de oudste gebouwen in Münster maakt. Na een lange renovatieperiode heft de kerk in 2013 weer voor het eerst zijn deuren voor het publiek geopend. Eén van de meest indrukwekkende elementen van de kerk is de astronomische klok. Deze astronomische klok is een prachtig voorbeeld van de late middeleeuwse toegepaste kunst. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het overgrote deel van het exterieur van de kerk verwoest. Op de markt voor de Dom van Münster wordt iedere woensdag en zaterdag een gezellige markt gehouden. Sint-Lambertuskerk De Sint-Lambertuskerk is één van de mooiste gebouwen in de stad die in de typische Westfaalse Laatgotiek is gebouwd. Daarnaast speelt het gebouw een belangrijke rol in de geschiedenis van Münster. Aan de toren van deze kerk hangen namelijk de kooien van de wederdopers. Deze wederdopers hadden in de zestiende eeuw Münster uitgeroepen tot het nieuwe Jeruzalem en leidden vanuit deze stad hun geloofsopstand. De Sint-Lambertuskerk is gebouwd aan het einde van de veertiende eeuw en heeft in de loop der eeuwen meerdere renovaties ondergaan. Iedere avond wordt er vanaf de toren van de kerk, ieder half uur door een torenwachter op de hoorn geblazen.
4
Het stadskasteel van Münster Deze voormalige Prins bischoppelijke residentie in gebouwd aan het einde van de achttiende eeuw. De gevels van het kasteel zijn rijkelijk versierd met prachtige beeldhouwwerken. Na de verwoestingen van de Tweede Wereldoorlog is het kasteel in zijn originele staat terug gerestaureerd. tegenwoordig is het kasteel in gebruikt door de universiteit van Münster. Voor het kasteel ligt de Schlossplatz die voorheen bekend stond als de Hindenburgplatz. Op dit terrein worden ieder jaar meerdere grote evenementen gehouden waaronder een grote drukbezochte kermis. Kerstmarkten Informatie kerstmarkten Als de Prinzipalmarkt in een gouden glans straalt, de koopmanshuizen, kerken en musea decent worden verlicht en de historische oude stadskern feestelijk wordt gedecoreerd, dan openen ook de kerstmarkten van Münster hun poorten. Het begin van betoverende en sfeervolle uren. De verschillende kerstmarkten in Münster bieden je de gelegenheid om unieke kerstaankopen te doen voor de kerst. In deze oude historische stad staan in totaal wel 280 kraampjes tot je beschikking. Je kunt kiezen uit allerlei traditionele spulletjes zoals houtsnijwerk, kerstdecoraties, speelgoed en culinaire heerlijkheden. Terwijl je over de kerstmarkten van Münster slentert word je omringd door de verschillende wintergeuren. Gepofte kastanjes koop je gloeiend heet in porties van 10 of 20 stuks, verpakt in een papieren puntzak. Ook de van geraspte aardappel gebakken Reibekuchen en een traditionele Bratwurst van de grill zijn gewild. De adventstijd in Münster is elk jaar opnieuw een bijzondere belevenis. Aegidiimarkt Een prachtige kerstkribbe, een 6 meter hoge houten piramide, een sprookjeswereld en een grote aantal leuke kraampjes nodigen het hele gezin uit gezellig te komen rondslenteren. Voor een bijzondere kerstsfeer op de aegidii-kerstmarkt zorgt elk half uur een mooi klokkenspel.
Rathaus (Stadthuis) Met een romantische hemel van lichten begroet de grootste en oudste kerstmarkt van Münster zijn bezoekers op het binnenhof van het stadhuis. Hier vindt u niet alleen een grote keuze aan sieraden en kunstnijverheidsartikelen, maar ook een kindercarrousel en vele verschillende culinaire aanbiedingen voor groot en klein.
Lamberti Aan de voet van de Lambertikerk plaatst deze populaire markt met een zee van lichten en de kleine blauwe kramen met spitsdak een bijzonder glansvol accent. Omgeven van historische booghuizen en naast een grote kerstboom schitteren lichten en kerstversieringen om het hardst en laten de gezichten van de bezoekers stralen.
5
Kiepenkerl In het kleine kerstdorp rond het monument van de “Kiepenkerl” van Münster nodigen originele kraampjes met specialiteiten uit Westfalen en een grote verscheidenheid aan sierkunst u uit om te komen vertoeven en te komen genieten, want u ook op culinair gebied is er veel te ontdekken.
Giebelhüüskesmarkt Deze nog niet zo oude kerstmarkt van Münster verrast zijn bezoekers met een heleboel aan handgemaakte artikelen en vele speciale lekkernijen. De bijzondere romantische atmosfeer heeft de Giebelhüüskesmarkt te danken aan zijn ligging vóór de historische coulisse van de Überwasserkirche.
Erve Brooks Erve Brooks is een vijf eeuwen oude Saksische boerderij, ingericht in de stijl van die jaren. In de boerderij die stamt uit 1538 vindt u o.a. een weefgetouw, een verzameling knipmutsen, een ouderwetse linnenkast en een alkoof. Op het deel bevindt zich een leuk winkeltje waar talloze cadeautjes, houten speelgoed en Achterhoekse lekkernijen uit vroegere tijden worden verkocht. Op de zolder van de boerderij vindt u oude radio’s en televisie’s, ouderwetse klederdracht en een geologische collectie over de geologie en (pre)historie, bestaande uit; bodemvondsten, Oost Nederland op walvisjacht, heerlijkheid Borculo en de textielgeschiedenis. In de schuren zijn oude landbouwwerktuigen en gereedschappen. Ook zijn er verschillende dieren te bezichtigen. Er zijn twee varkens, konijnen, cavia’s. Ook bevindt er in 1 van de schuren een echt muizenhuis, hier kunt u kijken hoe de muisjes rondrennen en klimmen. Achterhoek De Achterhoek is het meest oostelijke deel van de provincie Gelderland. De streek wordt aan de westzijde begrensd door de rivier de IJssel. In het noorden grenst de streek aan Twente en Salland. In het oosten en zuiden is de landsgrens met Duitsland de rand van het gebied. Groene grenzen Het oostelijke deel van de Achterhoek vormt de landsgrens met Duitsland. Vroeger een ware barrière. Van ‘eventjes de grens overwippen’ was nimmer sprake. Er waren tal van officiële grensovergangen, want over en weer was er immer veel verkeer. En uiteraard ook tal van smokkelpaadjes, want het loonde destijds financieel nogal de moeite om spullen ongezien van het ene land naar het andere land te brengen. Stiekem dus.
6
Stiekem is nu niet meer nodig. Want door de open grenzen rijd je ongemerkt van Nederland naar Duitsland. Niet alleen per auto, maar zeker ook per fiets. Op tal van mooie plekjes langs onze landsgrens zijn ‘groene’ grensovergangen aangelegd, speciaal bedoeld voor fietsers en wandelaars. Om eens eventjes bij de buren te kunnen kijken. Een perfecte plek om te wandelen of fietsen in de Achterhoek. Wat je direct zal opvallen is dat het landschap er ginds toch net ietsje anders uitziet dan bij ons. Grootschaliger. Ga maar kijken! Achterhoeks landschap Zodra je de rivier de IJssel over bent en zo’n Achterhoeks landweggetje volgt merk je het direct. De weg is niet recht. Hij slingert. Langs grote bomen, door bossen en om boerderijen heen. Je krijgt om de zoveel meter telkens een ander uitzicht. Soms is het een bosrand, dan weer zijn het akkers. Het is niet Hollands meer. Nee, je ziet al rijdend de boerderijen verdwijnen achter houtwallen en boomgroepen en er lopen golvingen tot aan de horizon. En plots heb je weer een vergezicht. Het lijkt net een toneel met verschillende coulissen. Dat is waarom het landschap van de Achterhoekwel een coulisselandschap wordt genoemd. Het is er nog steeds. Het werd in vele honderden jaren door de boerenbevolking opgebouwd en ingericht. Het waren de boeren en vooral de knechten die het land bouwden. Duizenden karren vol mest uit de potstallen werden gemengd met de ooit schrale zandgronden. Zo ontstonden de vruchtbare kampen, de essen en de enken, die op hun beurt weer de namen gaven aan de boerderijen en de bewoners. Kijk maar in de telefoongids of in het straatnamenboek. Hogenkamp, Kemper en Kamphuis zijn bekende Achterhoekse familienamen. En hoeveel boerderijen heten wel Enkzicht, Koerkamp of Eshuis? De essen zijn (nog steeds zichtbare) verhogingen in het landschap. Voeg daar de stuwwalresten uit de laatste ijstijden bij en je hebt de landschappelijke geschiedenis van dit afwisselende gebied voor ogen. Historie van de Achterhoek De Achterhoek (Nedersaksisch: Achterhook) is een streek in het oosten van Nederland in de provincie Gelderland en beslaat het gebied tussen de IJssel in het westen, de Oude IJssel in het zuidwesten, de Duitse grens in het zuiden en oosten en de Overijsselse streken Salland en Twente in het noorden. De geologische basis van de Achterhoek werd zo'n tweehonderdduizend jaar geleden gelegd tijdens de voorlaatste ijstijd. Een enorme massa landijs bewoog zich toen door het huidige IJsseldal naar het zuiden tot waar nu Nijmegen ligt. In het oosten schoof het ijs langzaam via Lochem en Aalten zuidwaarts en daarbij werden enorme hoeveelheden zand, stenen en klei opgestuwd tot de hoge heuvels van Montferland, de Lochemse Berg en de Kalenberg. In de gletsjerdalen bleef na het smelten van het ijs een dikke ondoorlaatbare laag keileem achter. Gaandeweg werden die laagten verder opgevuld met erosiemateriaal van hoger gelegen gebieden en bodemmateriaal dat de rivieren aanvoerden. In de laatste ijstijd was het niet alleen koud maar ook droog en sterke winden bedekten bijna de hele Achterhoek met een laag zand.
7
Zo onstond het voor de Achterhoek zo karakteristieke dekzandlanschap: langgerekte, licht golvende ruggen en ondiepe laagten, die slecht afwateren omdat de keileem dicht onder het zand zit. Na de laatste ijstijd werd het klimaat wat milder en raakten de hogere delen van de Achterhoek begroeid met bos. In de ondoorlaatbare laagten ontstonden moerassen en venen. De vondst van grafheuvels en urnenveldjes levert het bewijs dat er in de Brons- en IJzertijd al mensen woonden maar pas rond het begin van onze jaartelling werd de Achterhoek vrij intensief bewoond. Die eerste Achterhoekers waren landbouwers, die een stuk oerbos kapten en daarop een akkertje aanlegden. Als de grond was uitgeput, werd een ander stuk bos gekapt. Later werden tussen opgehoogde wallen meer permanente akkers aangelegd, de zogenaamde 'celtic fields', en de sporen daarvan zijn nog op verscheidende plaatsen in de Achterhoek te vinden. De Achterhoek heeft tegenwoordig nog bijna twaalfduizend hectare bos; dat is acht procent van de totale oppervlakte. Het zijn over het algemeen loofbossen, in alle soorten en maten, soms van een eerbiedwaardige ouderdom. Veel van die bossen horen bij landgoederen maar er staan ook nogal wat boomgroepen en houtwallen langs akkers, weilanden en beken.
Xanten Vlak over de Duitse grens bij Nijmegen is de grootste Romeinse stad van het noorden te bezichtigen. Het Archäologischer Park Xanten is gebouwd op de resten van de Colonia Ulpia Traiana. Op unieke wijze onderzoekt en reconstrueert men deze Romeinse stad. Bij binnenkomst valt het open karakter van het terrein op. Het is moeilijk te bevatten dat vlak onder het gras de resten van een van de grootste Romeinse steden ten noorden van de Alpen liggen. Het originele stratenpatroon van de stad is gemarkeerd met bomenlanen. Verspreid over de kavels staan enkele indrukwekkende reconstructies van Romeinse gebouwen. Deze reconstructies zijn het resultaat van het unieke archeologisch onderzoek in het park, waarbij bouwtechnieken en constructies afgeleid worden uit de Romeinse resten. Daarna worden sommige gebouwen op hun oorspronkelijke plaats opnieuw opgetrokken. Met deze “re-enactment” hopen de onderzoekers meer inzicht te krijgen in de toenmalige bouwtechnieken. Op deze wijze zijn het amfitheater, de stadsmuren en poorten, een herberg en het publieke badhuis nagebouwd. Van kamp tot park De Romeinse geschiedenis van Xanten begint met de aankomst van de legioenen in 13 v. Chr. Het legerkamp Vetera wordt aangelegd bij de Rijn in de voorbereidingen op de geplande campagnes in Germanië. Zoals gebruikelijk vormt er zich een nederzetting nabij het kamp van handelaren, handwerklieden en andere personen die geld verdienen aan de soldaten.
8
Al gauw worden na een aantal mislukkingen de oorlogen in Germanië gestaakt en volgt er een periode van rust en voorspoed voor de stad. Tijdens de Bataafse Opstand (rond 69 – 70 v. Chr.) worden het kamp en de stad echter volledig platgebrand. Deze tegenslag blijkt van korte duur en drie decennia later zijn zowel het kamp als de handelsplaats herbouwd aan de Rijn. De nieuwe stad genaamd Colonia Ulpia Traiana is een van de weinige steden met de hoge status van colonia buiten Italië. Naast prestige waren aan deze titel privileges verbonden zoals belastingvoordelen. Na verschillende veroveringen door onder andere de Franken wordt de stad verlaten en vervalt deze langzaam tot een ruïne. Bovendien werden de stenen hergebruikt voor de bouw van het Middeleeuwse Xanten. Hierdoor zijn er nauwelijks bovengrondse Romeinse resten bewaard. Pas in 1935, met de komst van de industrie, komt er vanuit de archeologie interesse voor de colonia. In deze periode vindt men tijdens het grootschalige onderzoek onder andere het fundament van het amfitheater. Om het erfgoed te behouden en toegankelijk te maken wordt besloten tot de aanleg van een archeologisch park. Grote delen van de grond waar de colonia ligt zijn opgekocht en maken nu deel uit van het openluchtmuseum genaamd Archäologischer Park Xanten (APX). Herbouwen en herleven Het grote amfitheater springt meteen in het oog: het monument staat in een van de hoeken naast de gereconstrueerde stadsmuur. Na het archeologisch onderzoek naar de fundamenten van het oorspronkelijke theater is er ter plaatse een reconstructie gemaakt. Het nieuwe theater wordt nog regelmatig gebruikt tijdens jaarlijkse activiteiten. Zo zullen er onder andere tijdens het zomerse Römerfest militaire parades en gladiatorengevechten worden gehouden in de arena. Dit wordt gecombineerd met festiviteiten in het hele park waarbij het Romeinse verleden herleeft. Een andere bezienswaardigheid is de herberg waar vermoeide reizigers tot rust konden komen. Ook deze is zo getrouw mogelijk gereconstrueerd, met onder andere slaapvertrekken en een kruidentuin. Daarnaast kan er ook daadwerkelijk Romeins gegeten worden. Het kleine badgebouw van de herberg is ook herbouwd. Binnen zijn de typische kleurige wandschilderingen te zien met voorstellingen uit de natuur. Tot voor kort werden de ruimtes nog warm gestookt met het nagebouwde Romeinse verwarmingssysteem. Na verloop van tijd ontstonden er echter problemen, doordat rook het badhuis binnen kwam. Blijkbaar hebben de onderzoekers iets over het hoofd gezien.
9
Romeins badhuis als museum Tot slot is het recent geopende LVR-RömerMuseum, dat onlangs is verplaatst van de binnenstad naar het park, het bezoeken waard. Het moderne gebouw is een mengeling van Romeinse en moderne invloeden. De constructie bestaat voornamelijk uit glas en is geïnspireerd op een Romeins badhuis. Er is bewust gekozen voor deze vorm; onder het museum ligt namelijk de ontvangsthal van de Romeinse stadsthermen. In de kelders bij de garderobe is het muurwerk nog te zien. In het nieuwe museum is de geschiedenis van de stad in chronologische volgorde tentoongesteld. Er loopt een rondgang tot ver bovenin de grote ruimte, waarin alle aspecten van de colonia terugkomen. Interessant is de verzameling gereedschappen en producten van de handwerklieden, de nagenoeg complete Romeinse platbodem en de uitgebreide militaire collectie. De overblijfselen van het badgedeelte van de thermen zijn in een aparte hal van het museum te bezichtigen. Ook hier is er een samenspel tussen de Romeinse en moderne constructie. Het oorspronkelijke gebouw is gereconstrueerd op basis van de archeologische resten en beschermt nu de overblijfselen tegen het klimaat. De Veluwe De Veluwe is een overwegend beboste landstreek in de Nederlandse provincie Gelderland en een voormalig kwartier van het hertogdom Gelre. De Veluwe meet ongeveer 1000 km². Een gebied met een oppervlakte van 91.200 ha is aangemerkt als Natura 2000-gebied. Kloksgewijs vanaf de stad Hattem in het noorden wordt het gebied ruwweg begrensd door Apeldoorn, Dieren, Arnhem, Wageningen, Ede, Barneveld en Harderwijk. Grote delen van de Veluwe bestaan uit stuwwallen uit de Saale-ijstijd. Ten noorden van Rheden, in het Nationaal Park Veluwezoom ligt bij het Rozendaalsche veld het Signaal Imbosch, het hoogste punt van de Veluwe op 110 meter hoogte. Dit is de hoogste stuwwal van Nederland en het hoogste punt van Nederland buiten Zuid-Limburg. In het noorden liggen onder andere het stuifzandgebied Leuvenhorst en het Leuvenumse Bos; ter hoogte van Apeldoorn bevindt zich Kroondomein Het Loo, dat met 10.400 hectare het grootste landgoed in Nederland is. Ten onrechte wordt de Veluwe soms gelijkgesteld met Nationaal Park De Hoge Veluwe dat er minder dan een twintigste deel van uitmaakt.
Wij wensen u veel plezier tijdens uw vakantie. Heeft u leuke vakantie foto’s, dan zien wij deze graag tegemoet. U kunt uw foto’s mailen naar
[email protected].
10
