nieuws
De Haagse ijgt kopklas kr zet nieuwe op
en activiteiten in het onderwijs in Den Haag en omgeving.
43
Februari 2015
rote G n e r e e Kleine B ikkelden Beer ontwE-visie samen VV
Leerkrachten schakelklassen over Lesson study
‘Samen lessen bedenken, uitproberen en verbeteren’ In gesprek met
Actuele ontwikkelingen
Directeuren Vinexscholen over professionele leergemeenschap Qind
Van de redactie Het onderwijs moet terug naar de leraar. Professionele autonomie gaat hand in hand met professionele ontwikkeling. In actuele onderwijsdiscussies is dit geluid meer dan ooit te horen. Denk aan de documentaire De onderwijzer aan de macht, die VPRO Tegenlicht begin februari uitzond. Het leidt ook tot allerlei nieuwe initiatieven zoals regionale meetups, waar mensen met hart voor onderwijs en voor kinderen elkaar ontmoeten en in gesprek gaan. Positief aan deze ‘emancipatie van de leerkracht’ is dat deze gepaard gaat met een pleidooi voor gezamenlijk leren. Er is zoveel kennis en ervaring aanwezig, binnen een schoolteam, of een groep van scholen. Daar kunnen we nog veel beter van profiteren. Samen ontwikkel je je vaak beter dan in je eentje. Dat vinden we ook van kinderen in een schoolklas. In deze editie van HCO Nieuws vindt u verhalen van en over scholen en onderwijsprofessionals die samenwerken, leren van elkaar serieus nemen en er de vruchten van plukken. Laat uzelf inspireren!
Kort nieuws HCO 70 jaar Dit jaar viert het HCO haar 70-jarig bestaan. Dit speciale lustrumjaar willen we niet ongemerkt aan u voorbij laten gaan. De motivatiebijeenkomst ZIN! is een van onze lustrumactiviteiten voor
HCO
70 jaar
iedereen die werkt in het basisonderwijs. Op woensdagmiddag 10 juni 2015 bieden we u een aansprekend middagprogramma mét lunchconcert. Denk aan workshops als Maak je eigen Loesje! poster, Filosoferen met kinderen en Anders vergaderen. Met deze verrassende niet alledaagse workshops staat u straks weer extra gemotiveerd voor de klas! Kijk voor het programma en inschrijven op www.hco.nl/lustrum.
Eind januari was het HCO met partners vertegenwoordigd op de NOT 2015. Dé gelegenheid om op onze stand door de nieuwste educatieve uitgaven
Van Ostadeschool 3e keer op rij Excellente school
te bladeren van toonaangevende onderwijsdenkers als John Hattie,
Staatssecretaris Sander Dekker van Onderwijs heeft maandagmiddag
Robert Marzano en Spencer Kagan.
26 januari in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag het predicaat Excellente School aan 106 scholen uitgereikt. De Haagse Van Ostadeschool
Tip: video’s voor Haagse geschiedenisles
is een van deze excellente scholen. Het HCO feliciteert de school met
Onlangs heeft het Haags Gemeentearchief op de nieuwe website
dit predicaat.
www.haagsevideobank.nl 118 video’s beschikbaar gesteld uit de periode
Vanaf dit jaar valt het predicaat onder de verantwoordelijkheid van de
1976-2012. Alle video’s gaan over de geschiedenis van Den Haag en haar in-
Inspectie van Onderwijs. Wilt u weten welke veranderingen dit met zich
woners. Regelmatig komen er nieuwe video’s bij. Dit Haagse beeldmateriaal
meebrengt of wilt u meer weten over de excellente scholen? Neem een
kunt u goed inzetten voor een geschiedenisles over de stad Den Haag.
kijkje op www.excellentescholen.nl.
Den Haag in 2015 Unicefstad Wijzigingen aanmelding dyslexiezorg
Sinds 2005 ondersteunt Den Haag als Internationale Stad
Vanaf januari 2015 is de gemeente verantwoordelijk voor de vergoeding
van Vrede en Recht om de twee jaar een organisatie die
van onderzoek en behandeling van ernstige, enkelvoudige dyslexie.
zich internationaal inzet voor vrede en recht. Voor 2015 is
Vanwege de overgang naar de gemeenten is de
UNICEF geselecteerd. Met de slogan ‘Zoveel begint bij een
aanmelding voor onderzoek en behandeling van
kind. Als wij het kansen geven’ worden kinderen, ouders, scholen en andere
dyslexie gewijzigd. Daarnaast is het protocol dyslexie
organisaties opgeroepen zich in te zetten voor UNICEF. Het geld dat iedereen
diagnostiek en behandeling vanuit ONL Dyslexie
in Den Haag in dit actiejaar verzamelt, zal de VN-kinderrechtenorganisatie
(EDventure) aangescherpt. Kijk voor alle wijzigingen op
besteden aan het stoppen van kindhuwelijken in Indonesië. Kijk op
een rij op www.hco.nl/dyslexie.
www.denhaagvoorunicef.nl hoe u zich als school kunt inzetten.
Colofon
Redactie: Désirée Herber, Anna-Marie Kooiman, Jorien Termond, Eline Rottier
HCO Nieuws is een uitgave van het
Bijdragen van: Diane van Steekelenburg, Fabiënne Peters Eindredactie: Gaby Ammerlaan
HCO en verschijnt 3x per jaar.
Redactieadres:
[email protected] Fotografie: Paul van den Boogert, Laura de Haan, Bart van Vliet
Postadres: Postbus 53509,
Vormgeving: Inc. Communicatie & design
2505 AM Den Haag Bezoekadres: Zandvoortselaan 146,
Blijf op de hoogte van onze activiteiten en de actuele ontwikkelingen in het onderwijs in Den Haag en
Den Haag
omgeving. Volg HCO op social media of meld u aan voor een HCO e-nieuwsbrief via www.hco.nl/nieuwsbrief.
T: 070 448 28 28 E:
[email protected] I: www.hco.nl
HCO maakt deel uit van de Bazalt Groep en werkt daarin samen met partners Bazalt en RPCZ.
Interview
Vinexscholen bundelen krachten in PLG
Sylvia
Mireille
Maandelijks directeurenoverleg Qind
Samen de uitdagingen aanpakken waar scholen in Vinexwijken voor staan. Met dit gezamenlijke doel voor ogen ontstond een intensieve samenwerking tussen zes Vinexscholen van De Haagse Scholen. De scholen vormen sinds begin dit jaar een
de leraren nu ook de meerwaarde gaan inzien en het niet associëren met ‘iets nieuws’. Ook moeten ze af en toe een methode durven loslaten’, licht Sylvia toe. Mireille: ‘Door
professionele leergemeenschap (PLG) onder de naam Qind. Samen willen ze toe naar
uitwisseling met elkaar hoef je niet zelf het
‘zelfontdekkend leren’: meer ruimte creëren voor een nieuwsgierige houding en
wiel uit te vinden. Je leert van elkaar. Ik vind
talentontwikkeling. Directeuren Sylvia van Straaten van Daltonschool Waterland en Mireille Heijboer van Maria Montessorischool lichten hun plannen en ervaringen toe.
het zelf ook fijn een van de directeuren te kunnen bellen om een dilemma voor te leggen. Je staat er niet meer alleen voor.’
Enkele jaren geleden zijn de zes Vinex-
hoe we dit nu aanbieden, niet meer past in
Toekomstwens
scholen (red. zie kader) voor het eerst bij
deze tijd. Als je nagaat dat een kind dat nu
De directeuren gaan er vanuit dat ze een
elkaar gekomen. Volgens de directeuren staan
leert lezen en schrijven in 2030 van het hoger
aantal jaren nodig hebben voor hun project.
hun leerkrachten voor dezelfde uitdaging: een
onderwijs komt, moeten we kinderen dan
Sylvia: ‘De kunst van ons project wordt ook
gedifferentieerd onderwijsaanbod bieden
nog opleiden zoals we al vele jaren hebben
dat we ouders gaan betrekken. Zij kunnen
aan een gemêleerde leerlingpopulatie. Ook
gedaan?’, vraagt Mireille zich af. Sylvia licht
bijvoorbeeld een les over ICT of een ander
hebben de scholen te maken met teruglopende
verder toe: ‘Uit onderzoek blijkt dat vierjarige
thema invullen. Dit partnerschap met ouders
leerlingaantallen, omdat er in de Vinexwijken
kinderen 100% nieuwsgierig zijn als ze naar
draagt ook bij aan het ontwikkelen van
sprake is van een dalend geboortecijfer. In het
de basisschool gaan. Leerlingen uit groep 8
burgerschap en integratie.’ Uiteindelijk wensen
begin was de samenwerking tussen de scholen
zijn nog maar 15% nieuwsgierig als ze school
de directeuren dat ouders in de Vinexwijken
minder gestructureerd. Het bestuur van De
verlaten. Wij willen de onderzoekende en
gaan wonen, omdat daar scholen zijn waar
Haagse Scholen heeft sinds 2013 gestimuleerd
nieuwsgierige houding van leerlingen weer
goed onderwijs wordt geboden.
professionele leergroepen te vormen. Sylvia:
extra stimuleren en hun talent benutten.’
‘Door het officiële karakter van onze PLG is de
Hun visie sluit volgens de directeuren dan ook
Zes Vinexscholen van
samenwerking nu veel minder vrijblijvend. We
goed aan bij de huidige ontwikkelingen in het
De Haagse Scholen hebben
maken met elkaar een agenda en jaarplannen.
onderwijs. ‘Het is het juiste moment om te
hun samenwerking
Ook faciliteert het bestuur ons bijvoorbeeld
veranderen’, aldus de directeuren.
gebundeld in de professionele leergemeenschap: Qind.
met het voorzitterschap door HCO-adviseur Inge Spaargaren. Inge is voor ons een belang-
Samenleercultuur
- Daltonschool Waterland
rijke schakel en zorgt voor focus.’ Mireille vult
De beweging die de directeuren met elkaar
- Prinses Catharina Amalia
aan: ‘We komen tien keer per jaar samen,
hebben uitgedacht, moet nu doorvloeien in
- Maria Montessorischool
afwisselend op één van de zes scholen.
de zes scholen. De focus ligt de komende tijd
- De Startbaan
Iedereen is verplicht te komen.’
op drie thema’s: techniek, digitalisering en
- Daltonschool De Vijver
meer- en hoogbegaafdheid. Om deze thema’s
- De Notenkraker
Talent ontwikkelen
verder uit te werken, zijn vanuit elke school
In het nieuwe beeldmerk van de PLG staat
drie coördinatoren aangesteld, elk voor een
Op 5 januari jl. hebben de scholen deze
Ontwikkel je talent. De scholen willen zich
werkgroep. Ook organiseerde Qind afgelopen
naam en het beeldmerk van hun PLG feestelijk
richten op het leren van de toekomst. ‘We zijn
januari een inspiratiedag om alle teamleden
gelanceerd tijdens een inspiratiedag op het HCO.
er allemaal van overtuigd dat het onderwijs
te betrekken bij de thema’s. ‘We hopen dat februari 2015 | HCO nieuws
3
Training in beeld
Lesson Study met leerkrachten schakelklassen ‘Samen lessen bedenken, uitproberen en verbeteren’ Annemieke van Grol, Ellen Verweij, Jeltsje van der Veen en Jacqueline Dogger De Nederlandse taal. Zelfs getalenteerde moedertaalsprekers worstelen er soms mee.
zit op het dak’ werden door de leerlingen
Onze taal kent zoveel uitzonderingen dat het foutloos gebruiken ervan tijd en moeite
bedacht. Het is mooi als je merkt dat je je
kost. Leerkrachten van schakelklassen hebben de dankbare en uitdagende taak leer-
lesdoel bereikt.’
lingen in korte tijd voldoende taalgevoel bij te brengen. Jeltsje van der Veen (Dr. Willem
‘Vrolijk naar huis’
Dreesschool), Jacqueline Dogger (Basisschool De Drie Linden) en Ellen Verweij (Dr. J.A.
De schakelklasleerkrachten hebben de bijeen-
Gerth van Wijkschool) zetten zich daar gepassioneerd voor in. Zij namen deel aan de
komsten als leerzaam ervaren en hopen op een
Lesson Study bijeenkomsten waarin ze samen met Annemieke van Grol (HCO) een optimale taalles voor leerlingen met een taalachterstand creëerden.
vervolg. Ook adviseur Annemieke van Grol gaat volgend jaar het liefst met meerdere groepjes aan de slag. Jacqueline: ‘Ik ging na elke bijeenkomst vrolijk naar huis, we hadden het
Lesson Study is het samen bedenken,
worden, is best spannend, maar je merkt al
heel gezellig en de samenwerking met
uitproberen en verbeteren van een les.
gauw: het gaat niet om jou, maar om de les die
Annemieke was erg prettig. In de klas heb ik
Een les van 45 minuten over zinsbouw voor
je samen bedacht hebt.’ Jacqueline vond het
steeds een succesgevoel als ik met ‘onze’ les
groep 4 in dit geval. Jeltsje: ‘Coöperatieve
leuk om Jeltsje en Ellen aan het werk te zien:
bezig ben en de kinderen aan het werk zie.’
werkvormen wilden we erin verwerken en de
‘We komen in onze groepen dezelfde dingen te-
didactiek van Zien is Snappen* moest centraal
gen en kunnen er open met elkaar over praten.’
staan. We volgden alle drie de training van
4
Annemieke: Ik vond het een uitdaging om Lesson Study te
NT2-expert Josée Coenen, maar werkten er op
Samen zinnen maken
doen met leerkrachten van
verschillende manieren mee. Als schakelklas-
Bij de cursus Zien is Snappen krijgen zinsdelen
verschillende scholen, met
leerkracht opereer je een beetje op een eiland
een kleur, afhankelijk van de betekenis ervan.
methodes en werkwijzen.
binnen school, daarom was het waardevol om
Zo zijn personen geel, doe-woorden rood en
Jeltsje, Ellen en Jacqueline
met collega’s van andere schakelklassen ideeën
waar-woorden paars. Door de volgorde in
namen bevlogen deel aan de
uit te wisselen.’
Nederlandse zinnen visueel te maken, leren
bijeenkomsten, ze reflecteerden goed en stonden
de kinderen de structuur van de Nederlandse
open voor feedback. Op 17 februari hebben ze hun
Camera in de klas
taal te herkennen. Rood komt in hoofdzinnen
klas opengesteld voor andere schakelklasleer-
De drie leerkrachten werkten intensief samen
bijvoorbeeld altijd op de tweede plek. Jeltsje:
krachten om hun les te laten zien.’
aan de les en evalueerden deze twee keer met
‘Aan het einde van onze les gingen de leer-
behulp van filmbeelden. Ellen: ‘Eerst gaf ik
lingen zelf zinnen maken met wie-woorden,
* Zien is Snappen is een vooral visuele hand-
de les aan mijn klas. Samen bekeken we de
doe-woorden en waar-woorden. Met wie-
leiding voor taalonderwijs door leerkrachten in het
beelden en bespraken we wat er verbeterd kon
woorden en doe-woorden hadden ze al
primair onderwijs met een of meer anderstalige
worden. Jeltsje gaf de verbeterde les aan haar
geoefend, de waar-woorden kwamen daar in
kinderen in de klas. Het boek en de gelijknamige
klas en ook die evalueerden we. Gefilmd
onze les bij.’ Ellen: ‘Grappige zinnen als ‘Opa
training zijn ontwikkeld door Josée Coenen (HCO) en Marije Heijdenrijk (Bazalt).
februari 2015 | HCO nieuws
Oog voor peuters en kleuters
Samen een visie ontwikkelen én uitstralen Kwaliteitszorg heeft al enige tijd de aandacht in de Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE). Intensieve samenwerking tussen voor- en vroegscholen en een systematische aanpak lijken de sleutels voor succes. HCO Nieuws sprak erover met Catharina IJtsma, adjunct directeur van basisschool Grote Beer, en Ingrid
‘Vertrouwen is de succesfactor voor onze samenwerking’
van der Stijl, sector manager 0-6 jarigen Escamp van stichting MOOI.
Ingrid van der Stijl en Catharina IJtsma
Begin 2012 vulden de voor- en vroegscholen Kleine Beer en Grote Beer
toetst al het zichtbare gedrag op aspecten als pedagogisch en didactisch
de scan Kwaliteitszorg VVE in. Catharina IJtsma en Ingrid van der Stijl
handelen en professionalisering. Catharina licht toe: ‘Gaandeweg
gingen aan de slag met de opbrengsten. Ze organiseerden een terug-
kwamen er steeds meer zaken bij die we een plek moesten geven in de
kerend ‘kwaliteitsoverleg’ met de kwaliteitsmedewerker en directie.
Kijkwijzer. Denk aan Passend Onderwijs, ons leerlingvolgsysteem KIJK! en
Daarnaast betrokken ze de peuterleidsters, leerkrachten groep 1-2 en
ons VVE-programma Kaleidoscoop. We konden Anne van der Gaag (KIJK!
klassenassistenten bij de visieontwikkeling. Dit deden ze door een
en Kaleidoscoop trainer) hierin om advies vragen.’ Volgens Ingrid
aantal sessies te organiseren met HCO-adviseur Anne van der Gaag.
moesten ze waken dat het kwaliteitssysteem geen ‘papieren tijger’ werd. ‘Je moet wel kritisch blijven. Door nieuwe ontwikkelingen
We-verhaal
kunnen andere afspraken niet meer haalbaar zijn of niet werken,
Voor Catharina en Ingrid betekent kwaliteitszorg: een systematische
dan is bijstellen noodzakelijk.’
manier waarop peuterspeelzalen en scholen omgaan met kwaliteitsbewaking. Catharina: ‘Bij kwaliteitszorg gaat het erom wat je met de
Samenwerking
peuters en kleuters wilt bereiken. Ik vind het belangrijk dat alle collega’s
Vertrouwen was de succesfactor van hun samenwerking, aldus Ingrid.
weten waarom zij de dingen doen. Ook hangt het voor mij samen met
Catharina is het daar mee eens: ‘Ingrid en ik kennen elkaar al lang.
transparantie: hoe maak je kwaliteit zichtbaar en wat zijn de opeenvol-
We kunnen terugkijken op een geweldige samenwerking, waarin we
gende stappen om te komen waar je wilt zijn.’ Ingrid onderschrijft dit:
duidelijk en open naar elkaar zijn.’ Volgens beide collega’s hebben ze de
‘Het is heel belangrijk dat iedereen wordt meegenomen in de stappen
VVE door de scan Kwaliteitszorg een goede kwaliteitsimpuls gegeven. Ze
van de PDCA cyclus (red: zie kader) en betrokken is bij visievorming. In
zien dat de doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool is verbeterd.
ons geval moesten Kleine Beer en Grote Beer een VVE-visie formuleren.
Catharina: ‘Ouders ervaren een warme en prettige cultuur als ze hun
Samen hebben we nagedacht over wat onze visie praktisch inhoudt.
kinderen naar onze peuterspeelzaal brengen en zien deze cultuur ook
Bijvoorbeeld ‘veiligheid creëren’. Dit hebben we onder andere vertaald
terug als hun kinderen doorstromen naar onze basisschool.’
naar kinderen een handje geven bij binnenkomst en op ooghoogte van het kind praten. Het is echt een we-verhaal geworden.’
Scan Kwaliteitszorg VVE
Act
Plan
Taken en rollen
Kleine Beer en Grote Beer zijn een van de 62 VVE
Een van de opbrengsten van de scan Kwaliteitszorg VVE was het vast-
koppels die in Den Haag aan de slag zijn gegaan
leggen van taken en rollen van het VVE koppel. Ingrid: ‘Onze verantwoor-
met de scan Kwaliteitszorg VVE. De scan bevat
delijkheden waren wel bekend en iedereen wist elkaar goed te vinden,
vragen over aspecten die in de PDCA cyclus centraal
maar deze stonden nergens vastgelegd en geregistreerd.’ Catharina vult
staan: PLAN, DO, CHECK, ACT. Op www.hco.nl/kwaliteitszorgvve zijn
haar aan: ‘We zijn weer opnieuw gaan nadenken: bij wie hoort die rol
kwaliteitskaarten en hulpmiddelen beschikbaar die u houvast geven
eigenlijk en wat heeft dat voor consequenties voor de werkvloer. De
in de verschillende stappen.
Check Do
rollen en taken hebben we nu belegd in ons visiedocument.’ Heeft uw VVE koppel interesse in de scan Kwaliteitszorg VVE of wilt u Kijkwijzer
op andere wijze gebruik maken van advies of ondersteuning? Neem
Naast het visiedocument hebben de medewerkers ook een Kijkwijzer
contact op met Kim Cober, via
[email protected].
ontwikkeld om de visie binnen de groepen te observeren. De wijzer februari 2015 | HCO nieuws
5
Column In elke HCO Nieuws laten we een of meer experts aan het woord over een actueel onderwijsthema. Deze keer Loes Dreissen en Misha van Blijswijk over interactie, gedrag en samen leren door te kijken met open vizier.
‘Mensen willen wel veranderen, maar niet worden veranderd.’ Misha van Blijswijk en Loes Dreissen
Interactie tussen mensen is er altijd. Het
Bijvoorbeeld door heel veel vragen te stellen.
tieven aan te leren, kan hij dit aanpassen
kan er niet niet zijn. Zelfs als je niets tegen
En we gaan altijd uit van kracht en kwaliteit.
in effectiever handelen. Mensen willen wel veranderen, maar niet veranderd worden.
elkaar zegt, is er interactie en het heeft altijd betekenis. Voor ons is er niets boeiender dan
Stel: een leraar toont video opnames van
naar menselijk gedrag te kijken en te zien
een les die hij geeft. Hij vindt dat hij bij de
Wij leren ook voortdurend bij. Er is heel veel
hoe een actie een reactie oproept en ga zo
klassikale uitleg er niet goed in slaagt de
theoretische kennis over gedrag, interactie,
maar door.
aandacht van de kinderen erbij te houden.
psychologische basisbehoeften etc. waaruit we
Er zijn momenten dat het wel lukt. Wat
kunnen putten. Het analyseren en bespreken
Interactie op school is er de hele dag. Tussen
gebeurt er dan precies? Door samen zo’n
van de video opnames verloopt heel gestruc-
de groepsleraar en de kinderen, tussen
krachtmoment te analyseren en te koppelen
tureerd. Toch wordt dit nooit standaardwerk.
collega’s, tussen leraren en ouders enzovoort.
aan gedrag dat je wilt veranderen, kom je
Zelfs dat wat in het hier en nu gebeurt
Als je je verder wilt ontwikkelen, of je nu
een stap verder.
in een opleidingsgroep biedt stof tot bewustwording. Daar maken we ruimte voor.
leraar bent of directeur, begint het bij bewustwording van je eigen gedrag. Je moet
Feedback van andere deelnemers werkt
wel bereid zijn je onbewuste motieven en
ook goed. Al die verschillende collega’s uit
overtuigingen te onderzoeken. Vervolgens kun
het onderwijs bieden samen een rijk palet
je met behulp van concreet gereedschap je
aan perspectieven en inbreng. Je leert over
gedrag aanpassen. Wij ondersteunen onder-
jezelf en over anderen. En je kunt in een veilige
wijsprofessionals in dit proces. Dat kan in een
omgeving oefenen. Steeds maar oefenen op
1 op 1 situatie van coaching zijn, maar ook sa-
nieuw gedrag dat je je wilt aanleren.
men met collega’s in een training bijvoorbeeld. Een verandering is soms klein, maar met
6
We werken met video opnames uit de eigen
grote gevolgen. Stel: een directeur vraagt zich
werkpraktijk. Je kiest de situatie waarover je
af waarom zijn besluiten weinig draagvlak
iets wil leren. Het is heel belangrijk dat je zelf
lijken te hebben in het team. In video
Over Loes Dreissen en Misha van Blijswijk
een vraag inbrengt. En dat je daarbij aangeeft
opnames van de teamvergaderingen is te zien
Loes Dreissen en Misha van Blijswijk zijn
waarop je feedback wilt ontvangen en wat je
dat hij anderen niet laat uitpraten en afkapt.
beide ervaren coaches en trainers bij het
wilt bereiken. Niemand kan andermans gedrag
Uit de analyse en bespreking blijkt dat deze
HCO. Zij verzorgen de opleidingen SVIB,
veranderen. Dat kun je alleen zelf.
directeur een bepaalde aanname heeft over
Synchroon Coaching en SVIB-VHT, trainingen
leiding geven: ‘autoriteit tonen’. Door het
Leidinggevende communicatie en bege-
We werken altijd vanuit dezelfde basis. Wat
gedrag dat hieruit volgt voelen medewerkers
leiden intervisiegroepen SVIB. Kijk voor
zie ik en wat is het effect op de ander? Daarbij
zich niet gehoord en erkend. Door bewust
meer informatie over deze trainingen en
proberen we aannames achterwege te laten.
te worden van zijn gedrag en door alterna-
opleidingen op www.hco.nl/svib.
februari 2015 | HCO nieuws
Vanaf september kinderen na groep 7 naar de kopklas Na ruim tien jaar ondergaat de kopklas in Den Haag een belangrijke wijziging. Het extra jaar na groep 8 wordt vervangen door een jaar na groep 7. Hierdoor kost het de kopklas-leerlingen geen extra jaar meer. Incidenteel kunnen leerlingen na groep 8 nog instromen. Coördinator van de kopklas Désirée Herber en kopklasleerkracht Maaike Tolboom vertellen meer over de nieuwe opzet.
‘De kopklas is écht een kans!’
De kopklas in Den Haag is er voor leerlingen die
kopklas hebben ruim ervaring in de bovenbouw
de potentie hebben om vmbo-tl, havo of vwo
waardoor ze precies weten wat er moet worden
succesvol af te ronden, maar die daarbij worden
aangeboden om leerlingen een zo compleet
belemmerd door hun taalachterstand. Een extra
mogelijk leerstofaanbod te bieden. Daarnaast
jaar met veel aandacht voor taal en cultuur helpt
is er in het curriculum veel aandacht voor
zie je ze per week of soms per dag vooruitgaan.
ze het niveau te halen dat bij ze past. Zo’n
Nederlands en studievaardigheden. Kopklasleer-
En dat zien ze ook van elkaar: ze stimuleren en
tien jaar geleden was het basisschool De
kracht Maaike: ‘En natuurlijk de projecten. Het
helpen elkaar. Ze leren echt samen.’
Voorsprong die het initiatief nam voor de
projectonderwijs, met excursies, verslagen en
kopklas, gesteund door gemeente Den Haag.
presentaties, blijft een belangrijke pijler van de
Motivatiebrief
Het HCO werd vanaf het begin gevraagd voor
kopklas.’ Désirée: ‘Veel kinderen missen dat nog,
De kopklas is er niet voor iedereen. Het blijft een
de selectie van leerlingen en ondersteuning
die maatschappelijke context, terwijl dat juist
klas voor een selecte groep kinderen. Elk jaar
van de kopklasleerkrachten.
belangrijk is bij leren. We proberen ze daarom
kunnen er 32 kinderen naar de kopklas.
via projecten zoveel mogelijk in aanraking te
Den Haag heeft twee kopklassen met elk 16
Kansrijk
brengen met de wereld om hen heen, zoals met
kinderen. Désirée: ‘Bij de selectie kijken we naar
In de afgelopen jaren is de klas voor kansrijke
de politiek, maar bijvoorbeeld ook met klassieke
de toetscriteria, maar de intrinsieke motivatie en
leerlingen met een taalachterstand steeds suc-
muziek. Leerlingen leren daarin ook duide-
de leervaardigheden zijn eigenlijk nog belang-
cesvol geweest. Toch is besloten om de opzet te
lijk samen: ze bereiden samen een interview
rijker. Een kind moet het écht willen. Om dat te
veranderen. HCO-coördinator Désirée Herber:
met een politicus voor en ze schrijven samen
kunnen zien, vragen we de kinderen sinds dit
‘Wij merken dat de kopklas inhoudelijk heel
een verslag van een bezoek aan een klassiek
jaar ook een motivatiebrief te schrijven.’
erg in een behoefte voorziet. Toch gebeurde het
concert.’
Maaike Tolboom en Désirée Herber
Aanmelden
de laatste jaren steeds vaker dat ouders geen toestemming gaven omdat ze niet wilden dat
Durven
Kinderen die nu in groep 7 zitten kunnen nog tot
hun kind een jaar zou verliezen. Ook zagen we
De Haagse kopklas biedt kinderen een extra
1 mei 2015 worden aangemeld voor de kopklas.
leerlingen die op elfjarige leeftijd vanuit een op-
kans om onderwijs te gaan volgen dat echt bij
De aanmeldperiode voor leerlingen uit groep
vanggroep - voordat ze naar de kopklas konden
ze past. Kinderen die eerder bij Maaike in de
8 duurt nog tot 20 maart a.s. Leerkrachten en
- naar groep 8 gingen en daar moeilijk konden
klas zaten ziet ze nu terug in de gangen van
ib’ers kunnen altijd contact opnemen om eens
aarden. Meteen vanuit groep 7 naar de kop-
de Hofstad Mavo, waar ze vmbo-tl volgen of
te komen kijken in de kopklas of om te komen
klas bleek de meest logische oplossing in beide
havo. Maaike: ‘Het is mooi om te zien hoe deze
praten. Désirée en Maaike hopen dat veel
situaties.’ Maaike: ’Incidenteel gebeurde dat
kinderen na een jaar kopklas zijn gegroeid. Zoals
scholen dit zullen doen. Désirée: ‘De kopklas is
nu ook al, dat leerlingen vanuit groep 7 naar de
een Turkse jongen die bij de selectieprocedure
écht een kans!’
kopklas gingen. We merkten dat deze kinderen
nog een twijfelgeval leek, maar die nu succesvol
het prima deden, dus dachten we: waarom niet
havo doet. Hij haalde bij de Cito eindtoets een
Haagse kopklassen zijn gevestigd in een school
meer kinderen deze kans bieden?’
score van 545! En een meisje uit de Domini-
voor voortgezet onderwijs:
caanse Republiek dat nog maar heel kort in
- Kopklas voor vmbo-tl, Hofstad Mavo;
Groep 8-lesstof
Nederland is, maar nu havo doet op het Edith
- Kopklas voor havo/vwo, Edith Steincollege.
Omdat het zwaartepunt straks ligt bij groep
Steincollege. Allemaal kropen ze in het begin het
Kijk voor meer informatie over de kopklas op
7-leerlingen, moet het curriculum flink wor-
liefste weg, maar al na een maand durfden ze
www.haagsekopklas.nl of neem contact op met
den aangepast en uitgebreid. Extra leertijd
steeds meer. Dat durven, daar komt het vooral
Désirée Herber, coördinator kopklas, via
vanuit het LKP (Leerkansenprofiel) geeft daar
op neer. Ze zijn intelligent, maar worden geremd
070 448 28 28 of
[email protected].
voldoende ruimte voor. De leerkrachten van de
door hun taalachterstand. Als ze meer durven, februari 2015 | HCO nieuws
7
Nieuw in de winkel
Agenda Kijk voor meer informatie en aanmelding op
De vijf essenties van leidinggeven aan een PLG
www.hco.nl/agenda
€ 34,00
11 maart 2015
HCO-adviseurs die meewerkten aan de Nederlandse vertaling en bewerking
Cursus Leren werken met Horen, Zien en Schrijven
over De vijf essenties van leidinggeven aan een PLG:
18 maart 2015
Fred Kruidenberg: ‘Waarom doen we iets op een bepaalde manier op
Training Activerende didactiek -
onze school? Hoe kijken we naar het leren van kinderen? Fullan en DuFour
Coöperatieve Leerstrategieën (CLs)
maken duidelijk dat teams een gezamenlijke kracht tot stand brengen,
20 maart 2015
wanneer collega’s met elkaar een overtuigd en gedeeld antwoord kunnen
Regionale Dagen Jonge Kind 2015
geven op het ‘waarom’ van hun handelen.’
25 maart 2015 (Rotterdam)
Fabiënne Peters: ‘Iedereen in het onderwijs, zou dit boek moeten lezen.
Training Marzano Research: Betrokken leerlingen
Het maakt duidelijk dat een grootschalige verandering in het onderwijs pas
25 maart 2015
tot stand komt als scholen en besturen hun krachten bundelen. Maar hoe
Workshop Hechting en hechtingsstoornissen
breng je zo’n verandering dan teweeg? Hoe zorg je voor een cultuuromslag
27 maart 2015
binnen een team? Op dit soort vragen geven Fullan en DuFour antwoord.’
Regionale Dagen Jonge Kind 2015 31 maart 2015
Coöperatief Vergaderen
Intervisiebijeenkomsten Kleuter PDO
€ 42,00
(Vroegsignalering) 1 april 2015 Cursus Executieve functies (Vroegsignalering) 10 april 2015 (Utrecht) Training Leren Zichtbaar Maken: De Grondslag 10 april 2015 Regionale Dagen Jonge Kind 2015
U kunt al deze uitgaven bestellen via www.hco.nl/winkel
14 april 2015 Cursus Peuter- en kleuterbrein (Vroegsignalering)
HCO en partners
14 april 2015 Intervisiebijeenkomsten Peuter PDO (Vroegsignalering) 15 april 2015
HCO-adviseurs getraind in nieuwe aanpak Marzano
Cursus Leren werken met Horen, Zien en Schrijven
Marzano Research: Focus op professie, is het nieuwe Marzano project van
22 april 2015
HCO en partnerorganisaties. In de afgelopen periode zijn adviseurs van het
Workshop NLD (niet-verbale leerstoornis)
HCO en partnerorganisaties getraind in de meest recente inzichten en
22 april 2015
aanpak van de Amerikaanse onderwijsexpert.
Opleiding Integrale zorg: een combinatie
Focus op professie, raakt de essentie van het Marzano Research aanbod. In de boeken en
van VHT en SVIB
trainingen gaat het erom wat u als leraar en school kunt doen om steeds beter te worden in
29 april 2015 (Zoetermeer)
uw werk. Zowel wat betreft de volgende stap in de ontwikkeling van u als professional, als de
Training Marzano Research: Betrokken leerlingen
volgende stap naar excellentie van uw team en school. Gecertificeerde trainers vanuit het HCO
20 mei 2015
zijn Fred Kruidenberg, Co Pappelendam, Fleur van Arkel en Eline Rottier. Kijk voor meer
Workshop Sensomotorische problematiek
informatie en een actueel overzicht van trainingen op www.marzanoresearch.nl.
20 mei 2015 LKP Rekenmodule
Masterclass door Andy Hargreaves
20 mei 2015
Internationaal vooraanstaand onderwijsdenker prof. Andy Hargreaves verzorgt woensdag 23
Cursus Leren werken met Horen, Zien en Schrijven
september de masterclass Educatief Leiderschap in de Jaarbeurs in Utrecht. In deze masterclass
27 mei 2015
gaat Hargreaves in op het vraagstuk hoe organisaties en teams hun prestaties kunnen verbeteren.
Training Data sturing - Signaleren en
Stichting Duurzaam Leren organiseert deze masterclass in samenwerking met HCO, Bazalt, RPCZ en
analyseren aan de hand van verzamelde data
NTO-Effekt. Schrijf u in via www.duurzaamleren.org. Bij inschrijving vóór 15 juni 2015 ontvangt u
van opbrengsten
het boek Uplifting Leaderschip gratis. John Hattie begin november in NL Na een succesvol congres met John Hattie in november vorig jaar organiseren HCO en partners van het programma Leren Zichtbaar Maken opnieuw een congres met deze toonaangevende onderwijsexpert. Reserveer 4 en 5 november 2015 alvast in uw agenda en geef uw interesse door via
[email protected]. Zodra het programma bekend is, kunt u uw inschrijving definitief maken.
