4)

Kwalificatiedossier in het kort

Pedagogisch werk 2014-2015 (niveau 3/4)

Het werkterrein: Leren in de praktijk Naast erkenning van leerbedrijven is Calibris verantwoordelijk voor vaststelling van kwalificaties in zorg, welzijn en sport. In het verlengde daarvan richten we ons op verbetering van de kwaliteit van de beroepspraktijkvorming. Ons toekomstbeeld? Dat werkgevers op het juiste moment beschikken over voldoende personeel met de juiste competenties.

Duurzame oplossingen voor complexe vraagstukken Dreigt een tekort, stokt de instroom, is er te veel uitval of te weinig doorstroom? Om deze vraagstukken aan te pakken zetten we koers op structurele oplossingen met maatschappelijk rendement. Afhankelijk van de situatie is Calibris adviseur, initiator, intermediair, regisseur, financier, onderzoeker. We opereren in een dynamische omgeving met diverse partijen, complexe taken en ingrijpende veranderingen. Alles met een duidelijk doel: een competente beroepsbevolking en een evenwichtige arbeidsmarkt.

Doel van kwalificatiedossier in het kort Doel van dit kwalificatiedossier in het kort is om iedereen binnen het werkveld en het onderwijs op hoofdlijnen te informeren over de inhoud van het kwalificatiedossier Pedagogisch Werk 20142015. Het volledige kwalificatiedossier beschrijft wat er verwacht wordt van de beginnende beroepsbeoefenaar. Met behulp van het kwalificatiedossier ontwikkelen scholen de opleidingen. In dit kwalificatiedossier in het kort belichten we de kerntaken, werkprocessen en competenties uit het kwalificatiedossier Pedagogisch Werk 2014-2015. Ter illustratie wordt in het onderdeel Beroepsbeschrijvingen een aantal werkprocessen geplaatst binnen de beschrijving van een werkdag van een pedagogisch medewerker. Daarna volgt een beschrijving van alle kerntaken en werkprocessen. Hierin zijn enkele verwijzingen naar competenties opgenomen. De genoemde competenties zijn voorbeelden en niet dekkend voor het gehele kwalificatiedossier Pedagogisch Werk 2014-2015. Tenslotte volgt er nog een opsomming van de competenties en een voorbeeldmatige uitwerking hoe een competentie binnen een werkproces wordt toegepast. Het volledige kwalificatiedossier bestaat uit vier delen. Deel A is een korte beschrijving van het beroep, deel B bestaat uit een beschrijving op hoofdlijnen van de kerntaken, werkprocessen en competenties, in deel C worden competenties uitgewerkt en deel D is een verantwoording van de totstandkoming van het kwalificatiedossier. In dit Kwalificatiedossier in het kort zijn onderdelen uit deel B en C verwerkt. De complete inhoud van het kwalificatiedossier is te vinden op de Calibris website: www.calibris.nl/beroepsonderwijs/kwalificeren Daar waar in de tekst ‘zij’ staat wordt ook ‘hij’ bedoeld.

1

Beroepsbeschrijvingen In onderstaande beroepsbeschrijvingen wordt verwezen

de problemen te bespreken. Petra vertelt wat het doel is van

naar de werkprocessen in het kwalificatiedossier.

het gesprek. Ze schetst een beeld van hoe Pablo het doet in

Bijvoorbeeld: wp 1.2 = werkproces 2 in kerntaak 1

de groep, wat er goed gaat en wat niet. Ze wil van de ouders graag weten hoe zij hier tegenaan kijken. Ze vraagt ook hoe

Pedagogisch medewerker 3 kinderopvang

Pablo thuis is en hoe hij omgaat met zijn oudere zusje. Aan het

niveau 3

plan van aanpak zal schrijven, dat ze over een week met hen

Naima is leidster op een kinderdagverblijf. Vandaag wordt

zal bespreken (wp 1.3).

eind van het gesprek spreekt ze met de ouders af dat ze een

peuter Bram gebracht. Zijn vader is gehaast, maar hij meldt wel even dat Bram zich niet zo lekker voelt en weinig heeft

Pedagogisch medewerker 4 jeugdzorg

geslapen. Naima stelt de vader gerust. Ze zal Bram goed in de

niveau 4

gaten houden en ervoor zorgen dat Bram het rustig aan kan

Richard werkt als begeleider in een instelling waar jongeren

doen en misschien tussendoor een dutje kan doen in de slaap-

tijdelijk wonen omdat het thuis niet goed gaat. In de leefgroep

kamer (wp 2.2). Ze stelt haar collega leidster op de groep op

verblijven 8 jongeren van ongeveer 14 jaar. Richard en zijn

de hoogte van de toestand van Bram. Gedurende de dag kiest

collega’s bieden de jongeren een veilige leefomgeving en

Naima rustige activiteiten uit voor Bram: hij maakt puzzeltjes

ondersteunen hen bij het huishouden (wp 2.3) en de persoon-

die Naima aanbiedt en luistert naar de verhaaltjes die Naima

lijke verzorging (wp 2.2). Richard heeft regelmatig overleg met

voorleest (wp 2.4). Aan het eind van de middag wordt Bram

de ouders van de jongeren en met collega’s. Hierdoor krijgt hij

opgehaald door zijn moeder. Naima vertelt haar dat de dag

een goed beeld van de ontwikkeling die de jongeren doorma-

van Bram rustig is verlopen en dat hij alweer wat meer praatjes

ken en kan hij zien of het begeleidingsplan nog aansluit bij de

krijgt. Als Bram met zijn moeder is vertrokken, ruimt Naima

behoeften van de jongeren. Richard stimuleert Paula, één van

met haar collega de groepsruimte op (wp 2.3).

de bewoners, om naar school te gaan. Nadat Paula en de andere jongeren vandaag uit school zijn gekomen, drinkt Richard

Gespecialiseerd pedagogisch medewerker 4 kinderopvang

een kopje thee met hen en laat hen vertellen wat er allemaal

niveau 4

zijn verhaal kan doen (wp 2.1). Het is de bedoeling dat Paula

Petra is groepsleidster in kinderdagverblijf Nijntje. Naast de

binnenkort weer naar huis gaat. Daarom praat Richard na het

opvang van kinderen in haar eigen groep, heeft Petra als

drinken van het kopje thee met haar om te kijken wat Paula

taak om de kinderen die ontwikkelingsproblemen hebben, te

nodig heeft om straks weer thuis te kunnen wonen. Ook helpt

observeren en een plan van aanpak te schrijven. Ze gebruikt

hij haar ’s avonds met haar huiswerk (wp 2.5).

op school heeft gespeeld. Richard zorgt ervoor dat iedereen

hierbij het protocol van het kinderdagverblijf. Vanmorgen heeft Petra gewerkt op haar eigen groep. Aan het begin van de

De sector en de branche

middag heeft Petra een gesprek met haar collega Shirley; de

Pedagogisch werk maakt deel uit van de sector sociaal

leidster van de groep waar Pablo wordt opgevangen. Pablo is

agogisch werk.

een jongetje van 3 jaar dat sinds een paar maanden bij Nijntje

De pedagogisch medewerker in de kinderopvang kan

komt. Shirley heeft aangegeven dat het niet goed gaat met

werkzaam zijn in een:

Pablo in de groep. Pablo kan niet goed samen spelen met

• kinderdagverblijf

de andere kinderen; hij gedraagt zich vaak agressief, hij slaat,

• buitenschoolse opvang

schopt en bijt andere kinderen. De leidsters kunnen niet goed

• peuterspeelzaal

contact met Pablo krijgen. Samen met Shirley brengt Petra

2

het gedrag van Pablo in kaart (wp 1.1). Na het gesprek gaat

De pedagogisch medewerker in de jeugdzorg kan werkzaam

ze met Shirley mee om Pablo in de groep te observeren. Ze

zijn bij:

gebruikt daarvoor als hulpmiddel een observatielijst, die ze

• semi-residentiële instellingen

zoveel mogelijk invult. Om vier uur heeft Petra een afspraak

• residentiële instellingen

met de ouders van Pablo, die door haar zijn uitgenodigd om

• jongeren thuis

Beschrijving van kerntaken en werkprocessen Kerntaak: geheel van samenhangende werkprocessen

Kerntaak 2

Opvoeden en ontwikkelen van het

die kenmerkend zijn voor het beroep

kind/de jongere

Werkproces: taak die kenmerkend is voor het beroep

Werkproces 2.1

Biedt het kind/de jongere opvang

(werkproces is onderdeel van een kerntaak)

De pedagogisch medewerker 3 kinderopvang biedt het kind opvang/een ‘(tweede) thuis’ en begeleiding. Zij wisselt bij het

Hieronder worden de kerntaken en werkprocessen uit het kwa-

komen en gaan van de kinderen dagelijkse informatie uit met

lificatiedossier beschreven. De letters die tussen haakjes staan,

de ouders/vervangende opvoeders. Ze houdt zicht op kinde-

verwijzen voorbeeldmatig naar enkele competenties die bij het

ren in de groep en zorgt voor een optimaal groeps- en leefkli-

werkproces horen.

maat. Ze signaleert problemen in de interactie tussen kinderen in de groep en begeleidt hen daarbij. Ze handhaaft orde en treedt regelend op bij in de groep ongewenst gedrag (B).


De pedagogisch medewerker 3 kinderopvang levert een

niveau 3

kind door voorbeeldgedrag te tonen en door het kind zonodig

bijdrage aan de uitbreiding van het gedragsrepertoire van het feedback te geven op zijn gedrag en alternatieven te bespre-

Kerntaak 1

Opstellen van een activiteiten-

ken (C). Ze begeleidt het kind bij het omgaan met beperkin-

programma en plan van aanpak

gen of gedragsproblemen. Ze voedt kinderen (mede) op, ze

Werkproces 1.1

Inventariseert de situatie en wensen

draagt waarden en normen over en leert kinderen omgaan met

van het kind/de jongere

praktische zaken (zoals persoonlijke eigendommen, financiën,

De pedagogisch medewerker 3 kinderopvang inventariseert de

huiswerk). De pedagogisch medewerker 3 kinderopvang sig-

situatie en wensen van het kind. Zij voert een kennismakings-

naleert voortgang en/of afwijkingen in de sociaal-emotionele

gesprek met het kind en de ouders/vervangende opvoeders

ontwikkeling van het kind. Zonodig adviseert zij ouders/vervan-

om de situatie en wensen in kaart te brengen (R). Zij observeert

gende opvoeders bij opvoedingsvraagstukken (E).

het kind tijdens de opvang en verzamelt eventueel aanvullende informatie. Werkproces 1.2

Stelt een activiteitenprogramma op

Werkproces 2.2

Werkt aan het bevorderen en

bewaken van kwaliteitszorg

De pedagogisch medewerker 3 kinderopvang biedt het kind

De pedagogisch medewerker 3 kinderopvang stelt een acti-

persoonlijke verzorging of ondersteunt hem (C) bij ADL-activi-

viteitenprogramma op. Indien mogelijk betrekt zij daarbij de

teiten (algemene dagelijkse levensverrichtingen) en ze stimu-

kinderen door hen input te laten leveren (E). Zij zoekt uit welke

leert het kind daarbij tot (steeds meer) zelfredzaamheid en zelf-

mogelijkheden voor activiteiten er zijn en selecteert activitei-

standig functioneren. Zonodig verstrekt zij informatie(bronnen)

ten.

over hygiëne, gezondheid en persoonlijke verzorging. Ze schat eventuele risico’s in verband met de dynamiek van kinderen

Werkproces 1.3

Maakt een plan van aanpak

in (K). Ze werkt conform procedures (T). Ze signaleert bij de

De pedagogisch medewerker 3 kinderopvang maakt een plan

verzorging of ondersteuning voortgang en/of afwijkingen in de

van aanpak (J) voor de begeleiding van een individueel kind,

ontwikkeling en bespreekt dit indien nodig met haar leidingge-

voor de begeleiding van de groep en voor problemen in de

vende. Zij signaleert symptomen van de meest voorkomende

interactie tussen kinderen of levert een bijdrage hieraan. Ze

ziekten en verleent eerste hulp bij kleine ongevallen. Hierbij

legt het plan van aanpak, indien mogelijk, voor aan het kind en

handelt ze volgens de richtlijnen van de organisatie. Ze infor-

ouders/vervangende opvoeders om instemming te verkrijgen

meert de ouders/vervangende opvoeders.

voor het plan (E). Indien nodig, stelt zij het plan van aanpak bij.

3

Werkproces 2.3

Draagt zorg voor de ruimte en

met collega’s en anderen over het beroep en levert zo een

huishoudelijke werkzaamheden

bijdrage aan visieontwikkeling van het beroep en de beroeps

De pedagogisch medewerker 3 kinderopvang draagt zorg voor

uitoefening en draagt deze visie ook uit aan anderen (K).

de ruimte en huishoudelijke werkzaamheden. Zij toetst de leefruimte en de spelen speelmaterialen op geschiktheid voor de

Werkproces 3.2


gebruiksdoelen, uitdagendheid, veiligheid, hygiëne en milieu-


richtlijnen (L) en past indien gewenst of nodig de leefruimte en

De pedagogisch medewerker 3 kinderopvang werkt aan het

het gebruik van spel-/speelmaterialen aan. Ze zorgt ervoor dat

bevorderen en bewaken van kwaliteitszorg (T) door bijvoor-

de huishoudelijke taken uitgevoerd worden door haarzelf of

beeld te participeren in ontwikkel- of intervisiegroepen en

uitgevoerd kunnen worden door andere beroepskrachten.

door haar kennis van het vakgebied in te zetten bij verbetertrajecten. Zij bewaakt systematisch de kwaliteit van haar werk-

Werkproces 2.4

Biedt het kind/de jongere

ontwikkelingsgerichte activiteiten aan

zaamheden en signaleert en rapporteert tijdig knelpunten.

De pedagogisch medewerker 3 kinderopvang biedt het kind

Werkproces 3.3

Stemt de werkzaamheden af met

ontwikkelingsgerichte activiteiten aan. Hierbij speelt ze in op

betrokkenen

behoeften en interesses van de kinderen, zodat de kinderen

De pedagogisch medewerker 3 kinderopvang stemt haar

deelnemen aan activiteiten die aansluiten bij hun ontwikke-

werkzaamheden af met collega’s, draagt werkzaamheden

ling en belevingswereld. Het gaat om volgen en uitdagen,

over, maakt afspraken over de opvang en begeleiding en over

om vermaken en ontplooien. Maar ook om het bieden van

knelpunten daarin. Zij neemt deel aan voor de afstemming van

de vrijheid om niets te doen. Zij organiseert de activiteiten,

haar werkzaamheden relevante overlegvormen (E).

voert ze uit (eventueel met behulp van anderen), kiest sport-, spelen speelmateriaal (L) en begeleidt en stimuleert individu-

Werkproces 3.8

ele kinderen of een groep(je) kinderen bij de activiteiten (C).

De pedagogisch medewerker 3 kinderopvang evalueert de

Ze signaleert voortgang en/of afwijkingen in de ontwikkeling

geboden opvang en begeleiding periodiek en aan het eind

van het kind bij de uitvoering van de ontwikkelingsgerichte

van het uitvoeringstraject. Ze verzamelt relevante gegevens

activiteiten en bespreekt dit zonodig met haar leidinggevende.

voor de evaluatie en analyseert deze (M). Op basis daarvan

Eventueel enthousiasmeert ze betrokkenen (ouders, vrijwil-

schrijft zij een evaluatieverslag (J) of evalueert zij mondeling

ligers) om een bijdrage te leveren aan de uitvoering van de

met haar leidinggevende. Zij bespreekt de gegevens uit de

activiteiten en werkt ze met hen samen. Zonodig stimuleert en

evaluatie met betrokkenen. Zij voert, indien daartoe aanleiding

adviseert ze ouders met betrekking tot het thuis uitvoeren van

is, in overleg gewenste veranderingen in opvang en begelei-

(spel)activiteiten met hun kind.

ding door.

Kerntaak 3

Uitvoeren van organisatie- en

Bron: Kwalificatiedossier Pedagogisch Werk 2014-2015

professiegebonden taken

Werkproces 3.1

Werkt aan deskundigheids-

bevordering en professionalisering

van het beroep

De pedagogisch medewerker 3 kinderopvang werkt aan

Evalueert de werkzaamheden

Gespecialiseerd pedagogisch medewerker 4 kinderopvang niveau 4

deskundigheidsbevordering en professionalisering van het

4

beroep. Zij leest vakliteratuur, volgt bijscholingen en voert

Kerntaak 1


haar werkzaamheden uit volgens de daar geleerde kennis en


vaardigheden. Ze vraagt om feedback over haar eigen functio-

Werkproces 1.1


neren en geeft feedback aan collega’s en vrijwilligers. Ze stelt


samen met haar leidinggevende een persoonlijk ontwikkelplan

De De gespecialiseerd pedagogisch medewerker 4 kinder-

op en voert dit uit. Ze neemt deel aan inhoudelijke discussies

opvang inventariseert de situatie en wensen van het kind. Zij

voert een kennismakingsgesprek met het kind en de ouders/

Kerntaak 2


vervangende opvoeders om de situatie en wensen in kaart te

kind/de jongere

brengen (R).

Werkproces 2.1


De gespecialiseerd pedagogisch medewerker 4 kinderopvang


bespreekt met het kind en met de ouders/vervangende opvoe-

biedt het kind opvang/een ‘(tweede) thuis’ en begeleiding. Zij

ders een eventuele taal- of ontwikkelingsachterstand van het

wisselt bij het komen en gaan van de kinderen dagelijkse in-

kind, gedragsproblematiek of opvoedproblemen. Ze onder-

formatie uit met de ouders/vervangende opvoeders. Ze houdt

zoekt in voorkomende gevallen wat de mogelijke oorzaken zijn

zicht op kinderen in de groep en zorgt voor een optimaal

van afwijkingen in de ontwikkeling of gedrag. Zij observeert

groeps- en leefklimaat. Ze signaleert problemen in de interac-

het kind tijdens de opvang en verzamelt eventueel aanvullende

tie tussen kinderen in de groep en begeleidt hen daarbij. Ze

informatie. Zij voert een intakegesprek als de vraag centraal

handhaaft orde en treedt regelend op bij in de groep onge-

staat of een kind, bijvoorbeeld vanwege een specifieke bege-

wenst gedrag (B).

leidingsvraag, wel of niet geplaatst kan worden (H).

De gespecialiseerd pedagogisch medewerker 4 kinderopvang levert een bijdrage aan de uitbreiding van het gedragsreper-

Werkproces 1.2


toire van het kind door voorbeeldgedrag te tonen en door het


kind zonodig feedback te geven op zijn gedrag en alternatie-

stelt een activiteitenprogramma op. Indien mogelijk betrekt

ven te bespreken (C). Ze begeleidt het kind bij het omgaan

zij daarbij de kinderen door hen input te laten leveren (E).

met beperkingen of gedragsproblemen. Ze voedt kinderen

Zij zoekt uit welke mogelijkheden voor activiteiten er zijn en

(mede) op, ze draagt waarden en normen over en leert kinde-

selecteert activiteiten.

ren omgaan met praktische zaken (zoals persoonlijke eigendommen, financiën, huiswerk). De gespecialiseerd pedago-

Werkproces 1.3


gisch medewerker 4 kinderopvang signaleert voortgang en/of


afwijkingen in de sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind

maakt een plan van aanpak (J) voor de begeleiding van een in-

en onderzoekt deze eventueel. Zonodig adviseert zij ouders/

dividueel kind, voor de begeleiding van de groep en voor pro-

vervangende opvoeders bij opvoedingsvraagstukken (E).

blemen in de interactie tussen kinderen of levert een bijdrage hieraan. Ze legt het plan van aanpak, indien mogelijk, voor aan

Werkproces 2.2


het kind en ouders/vervangende opvoeders om instemming te

persoonlijke verzorging

verkrijgen voor het plan (E). Indien nodig, stelt zij het plan van


aanpak bij.

biedt het kind persoonlijke verzorging of ondersteunt hem (C)

Wanneer sprake is van een specifieke begeleidingsvraag,

bij ADL-activiteiten (algemene dagelijkse levensverrichtingen)

analyseert de gespecialiseerd pedagogisch medewerker 4

en ze stimuleert het kind daarbij tot (steeds meer) zelfred-

kinderopvang de gegevens uit het kennismakingsgesprek/in-

zaamheid en zelfstandig functioneren. Zonodig verstrekt zij

takegesprek. Ook deze gegevens gebruikt ze bij het schrijven

informatie(bronnen) over hygiëne, gezondheid en persoon-

van een plan van aanpak. De gespecialiseerd pedagogisch

lijke verzorging. Ze schat eventuele risico’s in verband met de

medewerker 4 kinderopvang geeft aan het kind en de ouders/

dynamiek van kinderen in (K). Ze werkt conform procedures (T).

vervangende opvoeders aan welke ondersteuning ‘van buiten’

Ze signaleert bij de verzorging of ondersteuning voortgang

eventueel nodig is of verwijst naar aanvullende zorg- of dienst-

en/of afwijkingen in de ontwikkeling. Zij signaleert symptomen

verlening (C).

van de meest voorkomende ziekten en verleent eerste hulp bij kleine ongevallen. Hierbij handelt ze volgens de richtlijnen van de organisatie. Ze informeert de ouders/vervangende opvoeders.

5

Werkproces 2.3

Draagt zorg voor de ruimte

discussies met collega’s en anderen over het beroep en levert

en huishoudelijke werkzaamheden

zo een bijdrage aan visieontwikkeling van het beroep en de


beroepsuitoefening en draagt deze ook uit aan anderen (K).

draagt zorg voor de ruimte en huishoudelijke werkzaamheden. Zij toetst de leefruimte en de spelen speelmaterialen op ge-

Werkproces 3.2

Werkt aan het bevorderen

schiktheid voor de gebruiksdoelen, uitdagendheid, veiligheid,

en bewaken van kwaliteitszorg

hygiëne en milieurichtlijnen (L) en past indien gewenst of nodig


de leefruimte en het gebruik van spel-/speelmaterialen aan. Ze

werkt aan het bevorderen en bewaken van kwaliteitszorg (T)

zorgt ervoor dat de huishoudelijke taken uitgevoerd worden

door bijvoorbeeld te participeren in ontwikkel- of intervisie-

door haarzelf of uitgevoerd kunnen worden door andere be-

groepen en door haar kennis van het vakgebied in te zetten

roepskrachten.

bij verbetertrajecten. Zij bewaakt systematisch de kwaliteit van haar werkzaamheden en signaleert en rapporteert tijdig

Werkproces 2.4


knelpunten. Zij neemt deel aan onderzoeken die binnen de


organisatie verricht worden, gebruikt waar mogelijk informatie


uit wetenschappelijk onderzoek en werkt mee aan standaard-

biedt het kind ontwikkelingsgerichte activiteiten aan. Hierbij

en/of protocolontwikkeling.

speelt ze in op behoeften en interesses van de kinderen, zodat de kinderen deelnemen aan activiteiten die aansluiten bij hun

Werkproces 3.3

Stemt de werkzaamheden af

ontwikkeling en belevingswereld. Het gaat om volgen en uit-

met betrokkenen

dagen, om vermaken en ontplooien. Maar ook om het bieden


van de vrijheid om niets te doen. Zij organiseert de activiteiten,

stemt haar werkzaamheden af met collega’s, draagt werkzaam-

voert ze uit (eventueel met behulp van anderen), kiest sport-,

heden over, maakt afspraken over de opvang en begeleiding

spelen speelmateriaal (L) en begeleidt en stimuleert individu-

en over knelpunten daarin. Zij neemt deel aan voor de afstem-

ele kinderen of een groep(je) kinderen bij de activiteiten (C).

ming van haar werkzaamheden relevante overlegvormen (E).

Ze signaleert en onderzoekt voortgang en/of afwijkingen in de ontwikkeling van het kind bij de uitvoering van de ontwik-

Werkproces 3.4

kelingsgerichte activiteiten. Eventueel enthousiasmeert ze be-


trokkenen (ouders, vrijwilligers) om een bijdrage te leveren aan

voert coördinerende taken uit. Ze maakt een verdeling van

de uitvoering van de activiteiten en werkt ze met hen samen.

de werkzaamheden, geeft prioriteiten aan en houdt contact

Zonodig stimuleert en adviseert ze ouders met betrekking tot

met collega’s en deskundigen binnen de organisatie over de

het thuis uitvoeren van (spel)activiteiten met hun kind.

opvang en begeleiding van de kinderen. De gespecialiseerd

Voert coördinerende taken uit

pedagogisch medewerker 4 kinderopvang stemt de werkKerntaak 3


zaamheden van de verschillende betrokkenen op elkaar af


(Q), ze ziet toe op de uitvoering van de werkzaamheden en

Werkproces 3.1


de continuïteit van de opvang en begeleiding. In dit kader


organiseert en geeft ze werkbegeleiding aan nieuwe collega’s

van het beroep

en vrijwilligers (B).


6

werkt aan deskundigheidsbevordering en professionalisering

Werkproces 3.5

van het beroep. Zij leest vakliteratuur, volgt bijscholingen en


voert haar werkzaamheden uit volgens de daar geleerde ken-

bouwt en onderhoudt een actief netwerk van contacten met

nis en vaardigheden. Ze vraagt om feedback over haar eigen

collega’s en deskundigen van andere organisaties en discipli-

functioneren en geeft feedback aan collega’s en vrijwilligers. Ze

nes. Ze neemt in het kader van dit netwerk deel aan relevante

stelt samen met haar leidinggevende een persoonlijk ontwik-

overlegvormen en collegiale consultatie (E) met betrekking

kelplan op en voert dit uit. Ze neemt deel aan inhoudelijke

tot de opvang en begeleiding van de kinderen. Zij draagt

Onderhoudt een netwerk

gegevens over naar collega’s in organisaties die bij het kind


betrokken zijn.

niveau 4 Kerntaak 1




voert beleidsmatige taken uit. Zij participeert in beleidsvoor-

Werkproces 1.1


bereiding, dat wil zeggen: zij signaleert ontwikkelingen binnen


en buiten de organisatie en doet voorstellen voor beleidswij-

De pedagogisch medewerker 4 jeugdzorg inventariseert de

zigingen (H). Ze onderzoekt of deze voorstellen haalbaar zijn.

situatie en wensen van het kind/de jongere. Zij voert een ken-

Op basis hiervan stelt zij mogelijk uit te voeren activiteiten van

nismakingsgesprek met het kind/de jongere en de ouders/

de organisatie/vestiging voor. Zij bevraagt collega’s binnen

vervangende opvoeders om de situatie en wensen in kaart

de organisatie/vestiging op knelpunten in het (pedagogisch)

te brengen (R). Zij observeert het kind/de jongere tijdens de

beleid en zoekt oplossingen, ze plant daarop activiteiten waar-

opvang/begeleiding en verzamelt eventueel aanvullende

voor zij verantwoordelijk is of stelt deze bij. De gespecialiseerd

informatie. De pedagogisch medewerker 4 jeugdzorg neemt

pedagogisch medewerker 4 kinderopvang verwoordt in voor-

daarnaast kennis van het indicatiebesluit.

Werkproces 3.6

Voert beleidsmatige taken uit

komende gevallen het (pedagogisch) beleid van haar organisatie en handelt ernaar, zowel richting intern betrokkenen als

Werkproces 1.2


richting groepen in haar werkgebied, samenwerkingspartners

De pedagogisch medewerker 4 jeugdzorg stelt een activi-

en beleidsmakers.

teitenprogramma op. Indien mogelijk betrekt zij daarbij de kinderen/jongeren door hen input te laten leveren (E). Zij zoekt

Werkproces 3.7

Voert beheertaken uit


uit welke mogelijkheden voor activiteiten er zijn en selecteert activiteiten.

voert beheertaken uit. Zij levert een praktische en organisa torische bijdrage aan het functioneren van haar organisatie.

Werkproces 1.3


Zij draagt bij aan het zakelijk beheer, bijvoorbeeld het doen

De pedagogisch medewerker 4 jeugdzorg maakt een plan

van bestellingen, bijhouden van de (kantoor)materialen, toe-

van aanpak (J) voor de begeleiding van een individueel kind/

zien op onderhoud van apparatuur, materiaal en werkruimte,

individuele jongere, voor de begeleiding van de groep en voor

etc. Zij bewaakt het budget voor de activiteiten (Y) en levert

problemen in de interactie tussen kinderen/jongeren of levert

(financiële) rapportages (J).

een bijdrage hieraan. Ze legt het plan van aanpak, indien mogelijk, voor aan het kind/de jongere en ouders/vervangende

Werkproces 3.8



opvoeders om instemming te verkrijgen voor het plan (E). Indien nodig, stelt zij het plan van aanpak bij.

evalueert periodiek en aan het eind van het uitvoeringstraject de geboden opvang en begeleiding en de uitgevoerde

Kerntaak 2


coördinerende, beleidsmatige en beheertaken. Ze verzamelt

kind/de jongere

relevante gegevens voor de evaluatie en analyseert deze

Werkproces 2.1


(M). Op basis daarvan schrijft zij een evaluatieverslag (J). Zij

De pedagogisch medewerker 4 jeugdzorg biedt het kind/de

bespreekt de gegevens uit de evaluatie met betrokkenen.

jongere opvang/een ‘(tweede) thuis’ en begeleiding. Zij wisselt

Zij voert, indien daartoe aanleiding is, in overleg gewenste

bij het komen en gaan van de kinderen/jongeren dagelijkse in-

veranderingen door in de opvang en begeleiding en in de

formatie uit met de ouders/vervangende opvoeders. Ze houdt

uitvoering van de coördinerende, beleidsmatige, beheertaken

zicht op kinderen/jongeren in de groep en zorgt voor een

en netwerkcontacten.

optimaal groeps- en leefklimaat. Ze signaleert problemen in de interactie tussen kinderen/jongeren in de groep en begeleidt


hen daarbij. Ze handhaaft orde en treedt regelend op bij in de groep ongewenst gedrag (B). Ze schat eventuele risico’s in en 7

onderneemt tijdig actie. Ze werkt conform procedures.

Werkproces 2.4


De pedagogisch medewerker 4 jeugdzorg levert een bijdrage


aan de uitbreiding van het gedragsrepertoire van het kind/de


jongere door voorbeeldgedrag te tonen en door het kind/de

jongere ontwikkelingsgerichte activiteiten aan. Hierbij speelt

jongere zonodig feedback te geven op zijn gedrag en alterna-

ze in op behoeften en interesses van de kinderen/jongeren,

tieven te bespreken (C). Ze begeleidt het kind/de jongere bij

zodat de kinderen/jongeren deelnemen aan activiteiten die

het omgaan met beperkingen of gedragsproblemen. Ze voedt

aansluiten bij hun ontwikkeling en belevingswereld. Het gaat

kinderen/jongeren (mede) op, ze draagt waarden en normen

om volgen en uitdagen, om vermaken en ontplooien. Maar

over en leert kinderen/jongeren omgaan met praktische zaken

ook om het bieden van de vrijheid om niets te doen. Zij

(zoals persoonlijke eigendommen, financiën, huiswerk). De pe-

organiseert de activiteiten, voert ze uit (eventueel met behulp

dagogisch medewerker 4 jeugdzorg signaleert voortgang en/

van anderen), kiest sport-, spelen speelmateriaal (L) en

of afwijkingen in de sociaal-emotionele ontwikkeling van het

begeleidt en stimuleert individuele kinderen/jongeren of een

kind/de jongere. Zonodig adviseert zij ouders/vervangende

groep(je) k inderen/jongeren bij de activiteiten (C). Ze signa-

opvoeders bij opvoedingsvraagstukken (E).

leert voortgang en/of afwijkingen in de ontwikkeling van het kind/de jongere bij de uitvoering van de ontwikkelingsgerichte

Werkproces 2.2


activiteiten en bespreekt dit zonodig met haar leidinggevende.


Eventueel enthousiasmeert ze betrokkenen (ouders, vrijwil-


ligers) om een bijdrage te leveren aan de uitvoering van de

jongere persoonlijke verzorging of ondersteunt hem (C) bij

activiteiten en werkt ze met hen samen. Zonodig stimuleert en

ADL-activiteiten (algemene dagelijkse levensverrichtingen) en

adviseert ze ouders met betrekking tot het thuis uitvoeren van

ze stimuleert het kind/de jongere daarbij tot (steeds meer) zelf-

(spel)activiteiten met hun kind.

redzaamheid en zelfstandig functioneren. Zonodig verstrekt zij informatie(bronnen) over hygiëne, gezondheid en persoonlijke

Werkproces 2.5

Ondersteunt het kind/de jongere bij

verzorging. Ze signaleert bij de verzorging of ondersteuning

werk, scholing en vrije tijd

voortgang en/of afwijkingen in de ontwikkeling en bespreekt

De pedagogisch medewerker 4 jeugdzorg ondersteunt het

dit indien nodig met haar leidinggevende. Zij signaleert

kind/de jongere bij werk, scholing en vrije tijd. Zij biedt het

symptomen van de meest voorkomende ziekten en verleent

kind/de jongere informatie(bronnen) aan over (vrije)tijdsbeste-

eerste hulp bij kleine ongevallen. Hierbij handelt ze volgens

ding, werken en leren, waarmee het kind/de jongere zijn leef-

de richtlijnen van de organisatie (T). Ze informeert de ouders/

situatie kan optimaliseren. Ze motiveert en activeert het kind/

vervangende opvoeders.

de jongere bij het benutten en versterken van zijn gewenste sociale netwerk. Ze stimuleert het kind/de jongere tot eigen

Werkproces 2.3

Draagt zorg voor de ruimte

initiatief en geeft waar nodig advies, aanwijzingen, voorbeel-

en huishoudelijke werkzaamheden

den en keuzemogelijkheden (C). Ze betrekt zoveel mogelijk het

De pedagogisch medewerker 4 jeugdzorg draagt zorg voor de

gezin en het sociale netwerk van het kind/de jongere.

ruimte en huishoudelijke werkzaamheden. Zij toetst de leefruimte en de spelen speelmaterialen op geschiktheid voor de gebruiksdoelen, uitdagendheid, veiligheid, hygiëne en milieu-

Kerntaak 3


richtlijnen (L) en past indien gewenst of nodig de leefruimte en


het gebruik van spel-/speelmaterialen aan. Ze zorgt ervoor dat

Werkproces 3.1


de huishoudelijke taken uitgevoerd worden door haarzelf of


uitgevoerd kunnen worden door andere beroepskrachten.

van het beroep

De pedagogisch medewerker 4 jeugdzorg stemt de uitvoering

De pedagogisch medewerker 4 jeugdzorg werkt aan deskun-

van huishoudelijke taken af met het kind/de jongere (C).

digheidsbevordering en professionalisering van het beroep. Zij leest vakliteratuur, volgt bijscholingen en voert haar werkzaamheden uit volgens de daar geleerde kennis en vaardigheden.

8

Ze vraagt om feedback over haar eigen functioneren en geeft feedback aan collega’s en vrijwilligers. Ze stelt samen met haar leidinggevende een persoonlijk ontwikkelplan op en voert dit uit. Ze neemt deel aan inhoudelijke discussies met collega’s en anderen over het beroep en levert zo een bijdrage aan visieontwikkeling van het beroep en de beroepsuitoefening en draagt deze visie ook uit aan anderen (K). Werkproces 3.2



De pedagogisch medewerker 4 jeugdzorg werkt aan het bevorderen en bewaken van kwaliteitszorg (T) door bijvoorbeeld te participeren in ontwikkel- of intervisiegroepen en door haar kennis van het vakgebied in te zetten bij verbetertrajecten. Zij bewaakt systematisch de kwaliteit van haar werkzaamheden en signaleert en rapporteert tijdig knelpunten. Werkproces 3.3

Stemt de werkzaamheden af

met betrokkenen

De pedagogisch medewerker 4 jeugdzorg stemt haar werkzaamheden af met collega’s, draagt werkzaamheden over, maakt afspraken over de opvang en begeleiding en knelpunten daarin. Zij neemt deel aan voor de afstemming van haar werkzaamheden relevante overlegvormen (E). Werkproces 3.8


De pedagogisch medewerker 4 jeugdzorg evalueert de geboden opvang en begeleiding periodiek en aan het eind van het uitvoeringstraject. Ze verzamelt relevante gegevens voor de evaluatie en analyseert deze (M). Op basis daarvan schrijft zij een evaluatieverslag (J) of evalueert zij mondeling met haar leidinggevende. Zij bespreekt de gegevens uit de evaluatie met betrokkenen. Zij voert, indien daartoe aanleiding is, in overleg gewenste veranderingen in opvang en begeleiding door. De pedagogisch medewerker 4 jeugdzorg legt gegevens met betrekking tot de voortgang vast in het dossier van het kind/de jongere en/of in rapportages/overdrachten. Bron: Kwalificatiedossier Pedagogisch Werk 2014-2015

9

Competenties Competentie: een combinatie van kennis, vaardigheden en

De volgende competenties zijn in het kwalificatiedossier

houding die je nodig hebt om werkprocessen goed uit te

Pedagogisch Werk 2014-2015 opgenomen.

voeren. In het kwalificatiedossier Pedagogisch Werk 2014-2015 is


gebruikgemaakt van het Competentiemodel Beroepsonder-

niveau 3

wijs Bedrijfsleven - powered by SHL. Dit competentiemodel

B, C, D, E, F, J, K, L, M, N, Q, R, T, U

bestaat uit 25 competenties. A Beslissen en activiteiten initiëren

Gespecialiseerd pedagogisch medewerker 4 kinderopvang

B Aansturen

niveau 4

C Begeleiden

B, C, D, E, F, H, J, K, L, M, N, Q, R, T, U, Y

D Aandacht en begrip tonen E Samenwerken en overleggen


F Ethisch en integer handelen

niveau 4

G Relaties bouwen en netwerken

B, C, D, E, F, J, K, L, M, N, Q, R, T, U

H Overtuigen en beïnvloeden I Presenteren


J Formuleren en rapporteren K Vakdeskundigheid toepassen

Om een werkproces goed uit te voeren zijn meerdere com-

L Materialen en middelen inzetten

petenties nodig. Ter illustratie worden voor iedere uitstroom

M Analyseren

(pedagogisch medewerker 3 kinderopvang, gespecialiseerd

N Onderzoeken

pedagogisch medewerker 4 kinderopvang, pedagogisch me-

O Creëren en innoveren

dewerker 4 jeugdzorg) vijf competenties uitgewerkt. Hierbij is

P Leren

gebruik gemaakt van de prestatie-indicatoren in het kwalifica-

Q Plannen en organiseren

tiedossier.

R Op de behoeften en verwachtingen van de ‘klant’ richten S Kwaliteit leveren

Prestatie-indicator: beschrijft het succesvol inzetten van de

T Instructies en procedures opvolgen

competentie bij het werkproces

U Omgaan met verandering en aanpassen V Met druk en tegenslag omgaan

Onderstaande tekst beschrijft (voorbeeldmatig) hoe een

W Gedrevenheid en ambitie tonen

competentie binnen een werkproces wordt toegepast.

X Ondernemend en commercieel handelen Y Bedrijfsmatig handelen Bron: Competentiemodel Kenniscentra Beroepsonderwijs


Bedrijfsleven - powered by SHL

niveau 3 Competentie B

Aansturen

Werkproces 2.1


De pedagogisch medewerker 3 kinderopvang toont overwicht bij het handhaven van afspraken en regels, zodat het het kind en de groep duidelijk is welke grenzen er zijn en dat deze niet overschreden mogen worden.

10

Competentie C

Begeleiden

Competentie: E

Samenwerken en overleggen

Werkproces 2.4


Werkproces 3.4

Voert coördinerende taken uit



De pedagogisch medewerker 3 kinderopvang motiveert het

raadpleegt tijdig de bij het kind en de opvang en begeleiding

kind om zijn best te doen, uitdagingen aan te gaan en doelen

betrokken of benodigde collega’s en (externe) deskundigen en

te bereiken, zodat het kind in zijn ontwikkeling gestimuleerd

zorgt er uit zichzelf voor dat ook zij door haar tijdig en goed

wordt.

geïnformeerd zijn en stemt de werkzaamheden af, zodat de opvang en begeleiding van verschillende bij het kind betrok-

Competentie J

Formuleren en rapporteren

Werkproces 3.8


kenen goed op elkaar aansluiten.

De pedagogisch medewerker 3 kinderopvang verwerkt en

Competentie F

Ethisch en integer handelen

registreert zorgvuldig alle benodigde gegevens en scheidt

Werkproces 2.2


de hoofd- en bijzaken, zodat rapportages en evaluaties


kernachtig, volledig en inzichtelijk zijn.

De gespecialiseerd pedagogisch medewerker 4 kinderopvang gaat discreet om met lichaamscontact tijdens de persoonlijke

Competentie L

Materialen en middelen inzetten

verzorging en respecteert vertrouwelijkheid, zodat het kind

Werkproces 2.4


zich op zijn gemak voelt.


De pedagogisch medewerker 3 kinderopvang kiest sport-,

Competentie H

Overtuigen en beïnvloeden

spelen speelmaterialen die aansluiten bij de behoeften en

Werkproces 3.6

Voert beleidsmatige taken uit

ontwikkeling van het kind en gebruikt deze -eventueel in

De gespecialiseerd pedagogisch medewerker 4 kinderop-

overleg met betrokkenen- effectief en vindingrijk, zodat de

vang neemt een duidelijk standpunt in bij haar voorstellen tot

ontwikkeling van het kind gestimuleerd wordt.

beleids(wijzigingen) en onderbouwt dit met steekhoudende argumenten, zodat het beleid is afgestemd op de specifieke

Competentie N

Onderzoeken

Werkproces 1.1



situatie van de organisatie/vestiging. Competentie R

Op de behoeften en verwachting

De pedagogisch medewerker 3 kinderopvang gebruikt ver-

van de ‘klant’ richten

schillende bronnen om informatie over het kind te verzamelen,

Werkproces 1.1


zodat ze een volledig beeld heeft van de situatie en wensen


van het kind.

De gespecialiseerd pedagogisch medewerker 4 kinderopvang inventariseert actief de wensen en verwachtingen van het kind


en zijn ouders/vervangende opvoeders, zodat duidelijk is of en hoe de organisatie, binnen de mogelijkheden van de dienst-


verlening, kan inspelen op de situatie en wensen van het kind.

niveau 4


Competentie C

Begeleiden

Werkproces 2.4



De gespecialiseerd pedagogisch medewerker 4 kinderopvang motiveert het kind om zijn best te doen, uitdagingen aan te gaan en doelen te bereiken, zodat het kind in zijn ontwikkeling gestimuleerd wordt. 11


Competentie T

Instructies en procedures opvolgen

niveau 4

Werkproces 2.3

Draagt zorg voor de ruimte en

huishoudelijke werkzaamheden

Competentie C

Begeleiden

De pedagogisch medewerker 4 jeugdzorg werkt volgens

Werkproces 2.5

Ondersteunt het kind/de jongere bij

veiligheidregels en voorschriften, ze ziet erop toe dat ook

werk, scholing en vrije tijd

anderen zich aan deze regels houden en gebruikt materialen

De pedagogisch medewerker 4 jeugdzorg motiveert het kind/

op een veilige manier, zodat de veiligheid van de kinderen/

de jongere zelf oplossingen en alternatieven voor problemen

jongeren is gewaarborgd.

te bedenken en uit te proberen, uitdagingen aan te gaan en doelen te bereiken, zodat het kind/de jongere leert hoe hij zijn


leefsituatie kan verbeteren op het gebied van vrije tijd, werken of leren. Competentie E

Samenwerken en overleggen

Onderliggende beroepscompetentieprofielen (BCP):

Werkproces 1.2


• Groepsleidster buitenschoolse opvang (NIZW, 2006)

De pedagogisch medewerker 4 jeugdzorg vraagt de mening

• Groepleidster kinderopvang (NIZW, 2005)

en ideeën van kinderen/jongeren en stimuleert hen om input

• Leidster peuterspeelzaalwerk (NIZW, 2005)

te leveren voor het activiteitenprogramma, zodat het program-

• Pedagogisch werker (NIZW, 2005)

ma tegemoet komt aan hun wensen en behoeften. Bron: Kwalificatiedossier Pedagogisch Werk 2014-2015 Competentie K

Vakdeskundigheid toepassen

Werkproces 3.1



van het beroep

De pedagogisch medewerker 4 jeugdzorg houdt vakkennis en vaardigheden bij en draagt de eigen kennis en expertise op begrijpelijke wijze over aan collega’s en andere deskundigen, gebruikt feedback om van te leren en neemt deel aan inhoudelijk, beroepsmatige discussies, zodat zij werkt aan haar persoonlijke ontwikkeling en een bijdrage levert aan de professionalisering van het beroep. Competentie R

Op de behoeften en verwachtingen

van de “klant” richten

Werkproces 2.2



De pedagogisch medewerker 4 jeugdzorg geeft het kind/ de jongere een op de persoon toegesneden (advies over de) verzorging, zodat aan de behoeften van het kind/de jongere wordt voldaan.

12

13

Nadere kennismaking Vragen over onze dienstverlening? Graag brengen wij u in contact met een adviseur in uw regio of met een medewerker van het hoofdkantoor in Bunnik.

Calibris T 030 750 70 00

3981 AZ Bunnik

F 030 750 70 01

Postbus 131

[email protected]

3980 CC Bunnik

www.calibris.nl

twitter.com/calibris linkedin.com/company/calibris youtube.com/calibrisnl

© Calibris 11.127 / 1 / 2014

Runnenburg 34

4)

Recommend Documents