Met leerlingen de diepte in
St.-Ludgercollege Vondelstraat 5 7002 AN Doetinchem
40-80
Docenten lopen zich warm
tel. 0314-325248
Goed voorbereid fax 0314-324858
E-mail
[email protected]
Kleine stap
Overgang van basisschool
Inhoud Met leerlingen de diepte in
4
Eigentijds onderwijs: een kwestie van balans
Het St.-Ludgercollege werkt vanaf schooljaar 2007/20 08 met Wat houdt dat precies in?
een 40-80-rooster.
Kleinere stap van basisschool naar voortgezet onderwijs
6
Zorg en aandacht voor leerlingen zijn belangrijk voor het St.-Lud gercollege. De verdeling van de leerlingen over het Hoofdgebouw en het Willibrordgebouw maken dit duidelijk.
Het onderwijs is meer dan ooit in beweging. Logisch, want de hele wereld is in
Docenten lopen zich warm
beweging. Misschien wel vooral die van kinderen. Het St.-Ludgercollege werkt altijd aan verstandige en vakkundige antwoorden op wat de veranderende samenleving en vooral ouders en leerlingen van ons vragen. Goed onderwijs vraagt om de juiste balans. Tussen het behouden en vernieuwen, tussen ruimte
7
ijs Met de komst van de langere lessen zullen docenten hun onderw toe? nu tot anders in moeten richten. Wat zijn hun ervaringen
geven en regels stellen, tussen het bijbrengen van noodzakelijke kennis en
Ouders en leerlingen: 40-80 is logische stap
persoonlijke vaardigheden. Voorwaarde is dat zowel docenten als leerlingen met plezier werken. Dat kan op heel verschillende manieren, want gelukkig is geen vak, docent of leerling hetzelfde! Na de invoering van de Z-uren, acht jaar geleden, is het op het Ludger nu tijd
8
Ouders en leerlingen zien de voordelen van 40-80. Waar zit voor hen de meerwaarde in?
voor een nieuwe stap. We gaan naar lessen van tachtig minuten. Het lijkt misschien een detail, maar het is een ingrijpende operatie. Alle docenten en
Samenwerken om te leren
leerlingen krijgen ermee te maken: minder vakken op een dag, meer rust en concentratie, betere begeleiding en vooral meer actief leren. Zowel leerlingen als docenten plukken er de vruchten van.
9
Tachtig docenten schreven zich in voor zes cursussen. Deze vormen afwisseling in werkvormen.
een handvat voor
In deze eenmalige publicatie vertellen we u meer over onze ideeën en motieven
Meer keus vrije examenvakken en modules
om over te stappen naar een 40-80-rooster en onze ervaringen tot nu toe. Daarnaast leest u over ons sterk uitgebreide vakkenpakket voor de Tweede Fase havo/vwo. Hebt u nog vragen, aarzel dan niet om contact met ons te zoeken. Wij lichten een en ander graag mondeling toe.
Martin Hulsen Rector St.-Ludgercollege
10
Het systeem van 40-80 is niet de enige verandering op het St.-Lud gercollege. We bieden ook een aantal nieuwe vakken en keuzemodules aan.
vooraf gegaan. Onze docenten hebben kritisch onderzoek gedaan op verschillende scholen, die al met het systeem werkten. Onderwijsbureau APS heeft ons bijgestaan met advies. Na uitgebreide discussies hebben we besloten de overstap te wagen. Zo’n vijftig docenten draaien dit jaar al proef met de langere lessen. Hun ervaringen zijn in het algemeen positief. Daarnaast nemen tachtig docenten deel aan didactische cursussen die we voor de lange lessen hebben georganiseerd. Het zijn tenslotte de docenten die, met gevarieerde en actieve lesvormen, de lange lessen tot een succes moeten maken!
Eugène Soontiëns (achter) en roostermaker Jan Rademakers overleggen regelmatig om de veertig- en tachtig-minutenlessen zo goed mogelijk in te plannen
Vinger aan de pols
Overstap naar langere lesuren
Met leerlingen de diepte in Het Ludgercollege werkt vanaf schooljaar 2007/2008 met een 40-80rooster. Elke lesdag is dan verdeeld in enkele korte lessen van veertig minuten en langere lessen van tachtig minuten. Zo hebben leerlingen niet alleen minder vakken op een dag, maar is er tijdens lessen ook meer ruimte
itdagend. Daar hoort een lesU programma bij, dat leerlingen stimuleert om zelf aan de slag te gaan en te ontdekken. De lessen van tachtig minuten bieden de tijd die daarvoor nodig is.
Rust en reflectie
voor actieve verwerking van de leerstof en reflectie op het leerproces. “School is saai.” “We zitten de hele dag alleen maar te luisteren.” Het zijn veelgehoorde opmerkingen die leerlingen vroeger plaatsten. Ouderwetse lesvormen dwongen hen om voornamelijk stil te zitten en te luisteren. Dat is geen effectieve leerhouding en dus niet iets dat het St.-Ludgercollege haar leerlingen wil meegeven. De visie en missie van onze school zijn samengevat in vier kernbegrippen: Veilig, Actief, Zelfstandig en
Lessen van tachtig minuten maken het voor docenten
s, oon tiën Eugène S r: o conrect
en er lessen zull g-minuten ti h , c ta de es ven b taan “Naast minuten blij g ti er ve n Z lessen va T ijden s de de Z-uren. ld ee din g ei rb o el o eg bijv on der b n ge n li er le n af uren, w aa ri ken w e va n maken, w er k n. er w li is u er va n le n ge hun h ta n digheid fs el z n u de h n tijden s klas 1 aa maa r ook , u n e z te en s da t la n D aa r hebb aa t bij. Du b el ve g in id vervolg ople .” o we z
LM/Ludgermagazine
én leerlingen mogelijk om zich beter in de lesstof te verdiepen en gedifferentieerde lesvormen toe te passen. In korte lessen ontbreekt vaak de tijd om echt te oefenen en samen te achterhalen waar het probleem zit. Lange lessen bieden meer mogelijk heden voor onder meer Samenwerkend Leren, gesprekken en discussies en opdrachten maken met informatie uit de mediatheek of de computer. Bovendien is er meer tijd voor begeleiding door de docent. Dankzij de langere lessen volgen leerlingen minder vakken per dag, wat zorgt voor rust en overzicht. Het betekent overigens ook dat ‘s avonds minder vakken voor bereid hoeven te worden.
Goed doordachte overstap Aan de overstap naar langere lessen is een langdurig proces
LM/Ludgermagazine
Om ook in de toekomst te kunnen putten uit ervaringen van zowel docenten als leerlingen, blijven we de komende drie jaar de overgang naar 40-80 nauwkeurig volgen. We beoordelen of het systeem naar verwachting werkt en of er aanpassingen nodig zijn. Geven docenten een activerende en afwisselende invulling aan hun lessen? Leren leerlingen dankzij langere lessen minder oppervlakkig? Hoe tevreden zijn docenten en leerlingen? Ook houden we de studieresultaten nauwkeurig in de gaten. Natuurlijk moeten onze leerlingen de lessen leuk vinden, maar uiteindelijk draait het om de leerprestaties. Cijfers en slagingspercentages zijn op het Ludger al jaren prima. Maar misschien kan dat nog wat beter!
40-80, wat is dat ?
Vanaf sch oo zullen de ljaar 2007-2008 me het Ludger este lessen van c minuten du ollege tachtig r meer dan v en. Je hebt niet ij f vakken pe verschillende r kun je je b dag. Daardoor et ren, heeft er concentrede tijd voor docent meer je de lessen en worden afw der. Je wer isselenkt b voorbeeld ijin groepjes, zit achter de com m a a kt z e l p u t e r e n drachten. fstandig opWil dan kun je je iets vragen, a cent terec ltijd bij je doht zal een st . Je schooltas u want je ho k lichter zijn, eft minde mee te nem r boeken e n!
Het Willibrordgebouw voor klas 1 en 2
Kleinere stap van basisschool naar voortgezet onderwijs ocastma, l ror do P e k e ib Ann r Will tielei de : ge bouw
h eb m et g ew erk t r a ja n e lf e o ver“Nu ik ze o g m e er , ben ik n n e s s . le va e rde er n la n g er n de w a a va t ol k a ra c asiss ho tuig d g e e op de b d n e n e n u to k beter K in deren n digheid ta s lf e z e en s aa n g eleerd kelen tijd er on tw ik rd ve ht ik n e c a n t verw passe D aa rn aas . n e s s d le n aan e la n g ere n bijdra g e e s s de le e r e e de g o e da t la n g e en daa rm t s ru e jk li n oo dza ke w.” n s g ebo u o in r sfee
Zorg en aandacht voor de jongste leerlingen zijn belangrijk op het Ludger. De verdeling van de leerlingen over het Hoofdgebouw aan de Vondelstraat en het Willibrordgebouw aan de Holterweg, maakt dit goed duidelijk. Bijna alle eerste- en tweedejaars hebben les op ‘de Willibrord’. Dat gebouw is kleiner, overzichtelijker en gezelliger. Door de langere lessen wordt ook de schooldag overzichtelijker. Langere lessen sluiten goed aan bij datgene wat leerlingen op de basisschool gewend zijn. Ze hoeven minder vaak van lokaal en van docent te wisselen. Daardoor is er meer rust, ook in hun hoofd.
Het Willibrord-gebouw speciaal voor klas 1 en 2 Zit je in klas 1 of 2 van het St.-Ludgercollege, dan ga je naar het Willibrord-gebouw. Dit is kleiner, overzichtelijker en gezelliger dan het Hoofdgebouw. Ook is je schooldag dankzij het 40-80-rooster overzichtelijker, net als op de basisschool.
Marian Onstein van de Augustinus school in Gaanderen denkt dat langere lessen ook inhoudelijk een betere aansluiting kunnen bieden voor leerlingen van haar basisschool. “Wij maken de basisschoolkinderen al zelfstandiger en ze werken vaker aan de hand van projecten. Het beperkte aantal vakken dat de kinderen straks per dag zullen volgen, maakt het overzichtelijker. Ook de afwisseling binnen de lessen is welkom. Hierdoor is er meer interactie en worden de kinderen geprikkeld tot actief leren.” Annie Besselink van het Timpaan in Wehl vult aan: “Er is ook meer mogelijkheid om de kinderen mee te laten denken. Daardoor zijn ze meer betrokken.”
LM/Ludgermagazine
V.l.n.r.: Petra Haak, Willie Stein en
Gerard Bouwhuis: “De langere
Henk-Ype Koldijk zijn klaar voor de
lessen voor Wiskunde B zijn voor mij
komst van 40-80
nog een vraag zonder antwoord!”
Langere lessen
Docenten lopen zich warm Met de komst van de langere lessen zullen docenten hun onderwijs anders in moeten richten. Tientallen van hen doen dit jaar ervaring op met dubbele uren. Wat zijn hun ervaringen tot nu toe? Willie Stein, docent Biologie, Petra Haak, docente Frans en Henk-Ype Koldijk, docent Duits, Nederlands en Informatica, ervaren de extra mogelijkheden van de lessen van tachtig minuten. Petra Haak: “Je kunt beter inspelen op onverwachte dingen, terwijl ik me tijdens een korte les altijd strak aan mijn schema moet houden.” Willie Stein: “Er is meer rust in de les en je leert je klas veel sneller kennen. Bovendien is er tijd om tijdens de les huiswerk te maken. Zo kan ik de leerlingen groepsopdrachten laten doen en ze gericht verder helpen wanneer ze ergens niet uitkomen.” Henk-Ype Koldijk vindt het wat betreft dit huiswerk ook een groot voordeel dat leerlingen zich per dag op maximaal vijf vakken hoeven te richten. “Leerlingen hebben meer tijd om aan een vak te besteden en kunnen hierdoor geconcentreerder en effectiever leren.”
LM/Ludgermagazine
Voor alle vakken gunstig? Gerard Bouwhuis, docent Wiskunde, ziet nog wel problemen voor met name een moeilijk vak als Wiskunde B. “Dat vak is zo abstract dat leerlingen tijd nodig hebben om thuis zelf over een vraagstuk na te denken. Hoe ik datzelfde met minder huiswerkmomenten voor elkaar moet krijgen, weet ik nog niet. Henk-Ype Koldijk: “Leerlingen vinden negentig minuten ook wel eens een lange zit, zeker ‘s middags. Maar dat wordt straks tachtig en als docenten zoeken we werkvormen uit die hun aandacht vasthouden. Je hoeft overigens niet continu met je vak bezig te zijn. Tussendoor even iets totaal anders of even de benen strekken werkt ook altijd goed!”
Het Pentagon
hand hebben. Alle boeken in het lokaal, computers om de hoek, meer ruimtes voor groepswerk, enzovoort. Zo kun je veel verschillende werkvormen gebruiken. In sommige gevallen is het nu nog behelpen, maar de schoolleiding heeft beloofd om daar al het mogelijke aan te doen”, zegt Petra Haak. Willie Stein vult aan: “Ik zie het voor me als een Pentagon: per vak een aantal vaste, bij elkaar liggende lokalen, zodat alle benodigd heden voorhanden zijn.”
Docen te n zich al berei den druk voo r
D e do cen te n va n het S t.-L udg er bereiden z colleg e ich voor de op komst la n gere les va n de sen. Zij ve rw achten prettig er w da t het erk t, omda t ze je op verschillen de man iere n din gen ku leren. J e ku nn en n t in gro ep jes o f met computer de w erken, o f iets in een bo ek opzo an der eken. S om s mag je ki w elke man ezen op ier jij een opdracht w erken. J e uit w ilt leert da n o p de m het beste an ier die bij jou pas t.
“Je moet voor de langere lessen wel veel lesmaterialen bij de
Ouders zien langere lessen als log ische stap Gijs van de Beek heeft drie dochters, waarvan er nog twee nog op het St.-Ludgercollege zitten. Ook is hij voorzitter van de Medezeggenschapsraad, waardoor hij de besluitvorming rond de langere lessen goed heeft gevolgd. Hij is erg te spre ken over de manier waarop het Ludger invulling geeft aan de zelfstandigheid en activiteit van leerlingen. “Ik was al erg enthousiast over de Z-uren, omdat ik aan mijn eigen dochters zie dat die hen enorm helpen. Leerlingen leren in die uren omgaan met
verantwoordelijkheid. Krijgen ze een opdracht niet af, dan ondervinden ze direct de consequenties. Ze krijgen de kans om hun huiswerk op school te maken, maar als ze die tijd niet goed besteden moeten ze het alsnog thuis afmaken. Ze leren plannen, overleggen en communiceren.” De komst van de langere lessen is voor Gijs van de Beek een logisch vervolg op de Z-uren. Zelfstandigheid en samenwerkend leren kunnen nu ook binnen de gewone les beter tot zijn recht komen. “De vaardigheid om
samen te werken is tegenwoordig overal in de maatschappij een eerste vereiste.” Hij vindt dan ook dat de waarde van de school verder gaat dan alleen didactiek. “Mijn oudste dochter zit inmiddels op de universiteit en kan daar vol zelfvertrouwen haar mening en werk verdedigen. Dat kan ze omdat ze dit mede op het Ludger heeft geleerd. De school biedt kansen aan leerlingen die leergierig zijn en leert ze sterk in hun schoenen staan.”
Lambrecht Spijkerboer: “De overstap naar lessen van tachtig minuten is heel logisch. Hierdoor kun je leerlingen een werkvorm aanbieden die bij ze past.”
Tachtig docenten op cursus Het vraagt nogal wat van docenten om leerlingen tijdens lange lessen actief te laten leren. Zij zullen de lessen afwisselender
Leerlingen benieuwd naar
moeten maken, met uiteenlopende werkvormen, gericht op de
tachtig-minutenlessen
verschillen tussen leerlingen. Vandaar dat we onze docenten
Leerlingen kunnen op het St.-L udgercollege over veel zaken me epraten. Ook over de lange less en wordt hun mening op prijs gesteld. Wat zeggen zij erover? Veel eerste- en tweedeklassers wer ken dit jaar al met enkele blokuren, lesuren van negentig minuten. Voor hen is de
overstap naar de lessen van tachtig minuten dan ook logisch. Zij kijken er positief tegenaan. Mar leen Teernstra: “Als je hoort dat je een lange les hebt, dan denk je dat dit ook echt lang gaat duren. Maa r bij de meeste leraren gaat het juist snel voorbij. Je doet veel verschill ende dingen. Bij Engels maak je bijvoorbeeld niet alleen opdr achten uit het boek, maar werk je soms in groepjes en doe je ook luister- en spreek oefeningen. Je leert op verschillende manieren.” Yoric k Masselin k, Laurie Eskes en Niek Jansen zijn het hiermee eens. “Langere lessen zijn echt veel fijne r, als de leraa r tenminste afwisseling brengt in de les. We hebb en nu al blokuren en daarin kun je veel meer doen. Wij vind en het ook fijn dat er meer tijd is om in groepjes te wer ken. Bij korte lessen ben je soms net met groepswerk begonnen en dan is de les al weer voorbij. Ook mag je vaak tijde ns de les huiswerk maken, zodat je als je thuiskomt mee r tijd hebt voor je hobby’s.” Ook ouderejaa rs zijn te spreken over de lessen van tachtig minuten. Eva Maas: “Tijdens een les van 45 minuten moet alles snel en is er weinig tijd om verschillende werkvormen te gebruike n.
LM/Ludgermagazine
Wanneer je langere lessen volgt, hoef je ook minder vaak om te
scha kelen naar een ander vak. Je vliegt niet van het een naar het ander en dat geeft veel meer
rust. Je zit ook niet langer op school. Het betekent alleen dat je in dezelfde tijd meer leert!” Eva
Maas heeft het er met medestudent Thijn van Helvoirt ook over
gehad tijdens de bijeenkomsten van de Medezeggenschapsraad, waar
zij beide zitting in hebben. Thijn van Helvoirt: “Als Medezeggen-
scha psraad horen we van alle kanten hoe mensen over de lange lessen denken. Er zijn wel mensen
met twijfels, maar ik vind dat niet nodig. In lange lessen kun je je
beter in de lesstof verdiepen. Dat is toch juist de bedoeling? Als
leraren maar niet proberen om die tachtig minuten zelf vol te praten!”
LM/Ludgermagazine
dit jaar diverse cursussen hebben aangeboden. Maar liefst tachtig docenten schreven zich in voor cursussen met zes verschillende onderwerpen: Samenwerkend Leren (effectief groepswerk in de klas), Meervoudige Intelligenties (leerlingen met behulp van onder meer (audio-)visuele hulpmiddelen sociale intelligentie bijbrengen),
Leerstijlen (denkers leren anders dan doeners) en Hersenwerking (de laatste ontwikkelingen over de werking van de hersenen).
Samenwerkend Leren
Tijdens de cursus Samenwerkend Leren hebben docenten stilgestaan bij de mogelijke organisatievormen en de rol van de docent. Cursusleider Lambrecht Spijker, boer van het APS nam niet oer t Spij kerb t alleen theorie door, maar Lambrech n a t consul maakte ook videobeelden van on derwijs en cursusS P A t e h n a v d de lessen die de docenten hun menwer ken lei der Sa leerlingen gaven. Die besprak Leren: hij vervolgens in de groep. is t da Lambrecht Spijkerboer: ”Voor ten en g bij de do cen te “D e keuze la om it veel docenten van het Ludu lf den zichze ze e o go ed. Zij daag h an ta gercollege was het geen es ben erbij stilg er bo leren en heb er jk pi S ht compleet nieuwe stof, want ven.” L ambrec les w illen ge “I k vin d . ef ti si veel van hen werkten al met po ere lessen r kunt vin dt de la ng te ch ri ge je deze werkvorm. Zij waren al ed, omda t erkhet vooral go lin gen een w er voorbereid op de toekomst, le nt ku la ten leren. Je kter o f ra ka n u h j maar hebben zeker weer bi n die vorm aa nbiede S amen. it lu ns aa n veel geleerd van elkaars va n lere en, is eigen man ier ken in gro ep er w tips en ervaringen.” et h n, w erkend lere n.” va ld ee rb o vo hier een go ed
Leerlingen van het St.-Ludgercollege kunnen zich breder ontwikkelen dankzij extra vakken en keuzemodules
Voorbeeldenules k e u z e mod Sterrenkunde
? Hoe zit het heelal in elkaar? En wat zie je ervan
Sch oolkoor Zingen en misschien wel optreden in een goed geleid koor?
Wiskundewerk
plaats
Rekenen voor pabo-studenten Hoofdrekenen? Hier haal je het weer op!
Zwak in Wiskunde? Wij helpen je!
Voeding Wat is (on)gezonde voeding? Wat doe je aan een verkeerd eetpatroon?
Filmpjes maken
Hoe schrijf je een scenario en verd eel je rollen? Hoe regisseer en monteer je?
Drama en presentatietechnieken
het je! teren? Wij leren Acteren of presen
Intensief Engels
voor Engels op academisch niveau? Handig een studie in het buitenland!
Bovenbouw Ludger: heel veel keus Vanaf augustus vernieuwen we ook onze Tweede Fase (bovenbouw Havo en Vwo). Het vakkenaanbod van het St.-Ludgercollege is veel ruimer dan het standaard pakket. Je kunt straks zonder beperking kiezen uit vele verschillende examenvakken en allerlei interessante keuzemodules. Daarmee willen we leerlingen stimuleren die een brede belangstelling hebben en leergierig zijn.
10
N i eu w e examenvakken Maatschappijweten schappen
Je leert hoe de samenleving functioneert en bestudeert bijvoorbeeld politieke besluitvorming, massamedia en criminali-
teit. Dit gaat dieper dan Maatschappijleer en sluit goed aan bij Politicologie en Sociologie. gen, Sport en Maatschappij Bewe Gymnastiek als examenva k op Havo! Je leert over sporten, bewegingsvormen en gezondheid. Je leidt sport- en spel activiteiten, bekijkt de maatscha ppeli jke kanten van beweging en leert organiseren. Handig als je iets met sport of sportmanagement wilt gaan doen.
LM/Ludgermagazine
Spaans (elemen
tair)
Spaans is een wereldtaal. Ook als je er nog niets van weet kun je het als examenvak kiezen. Je leert de taal spreken, verstaan, lezen en schrijven op beginnerniveau. Handig voor je studie, carriere en vakantie. sofie (nu ook op Havo!) Filo Het St.-Ludgercollege is een van de weinige scholen waar je als Havist filosofie kunt volgen. Je leert argumenteren, logisch redenere n en maakt
kennis met filosofische denk beelden.
LM/Ludgermagazine
11
