4 Zijn heerlijke producten ook eerlijke producten? Deze zomer was ik op familiebezoek in Honduras. Geheel onverwacht liep ik er twee oude bekenden tegen het lijf. Ze stonden pardoes voor mijn neus. Ik herkende ze onmiddellijk. Ze waren nog niets veranderd. Wat bruingebrand misschien maar voor de rest nog altijd even joviaal, guitig en babbelziek als voorheen. Binnen de kortste keren zaten we samen op een terras met een heerlijk kopje koffie. Natuurlijk was ik razend nieuwsgierig naar hun omzwervingen van de voorbije jaren. Bert en Dagobert, want zo heten ze, vertelden honderduit over de schrijnende toestanden die ze soms aantroffen in de Midden-Amerikaanse landen. Vooral de uitbuiting van boeren, die met moeite het zout in hun pap verdienden, had hen diep getroffen. Ondertussen was Pablo, een plaatselijke koffieteler, er komen bijzitten. Hij bevestigde het verhaal van Bert en Dagobert. “Maar”, zo vervolgde hij, “mede dankzij de inspanningen van deze twee Vlaamse vrienden, is dat voor mij en mijn familie verleden tijd”. Nu was ik toch wel heel nieuwsgierig geworden en vroeg aan Pablo om zijn verhaal te vertellen. “Dankzij Bert en Dagobert heb ik kennis gemaakt met Fairtrade”. Dagobert zag de vraagtekens in mijn ogen. “Fairtrade betekent eerlijke handel”, kwam hij tussenbeide. “Eerlijke handel betekent dat de boer een eerlijke prijs krijgt. Voor elk product stelt de organisatie een minimumprijs vast die rekening houdt met het
24 Grasspriet 20 – Duurzame voeding www.plattelandsklassen.be
vereiste werk, de garanties voor een prima product en met de leefomstandigheden van de teler. Fairtrade probeert bij voorkeur bij boerencoöperaties te kopen”. Pablo knikte en ging verder: “Fairtrade garandeert niet alleen een minimumprijs. Het biedt nog meer voordelen. Naast de minimumprijs krijgen we ook een premie. Die premie is niet voor ons alleen bestemd, maar voor het hele dorp. Binnen de coöperatie beslissen we wat we met die premie doen. Daarmee kunnen we scholen bouwen, zorgen voor betere medische zorgen, wegen aanleggen, enz.. Kortom, alles waar ons dorp beter kan van worden”. En er was nog meer: “Eerlijke handel laat ons eindelijk toe in de toekomst te kijken. Voor ik met Fairtrade in zee ging, was het elk jaar bang afwachten hoeveel we zouden krijgen voor onze koffie. Dankzij de inspanningen van Bert en Dagobert en de organisatie Fairtrade heeft onze coöperatie een koopovereenkomst voor verschillende jaren kunnen afsluiten. We krijgen op voorhand al een deel geld om onze zaden, planten of gereedschap aan te kopen. Ik moet er wel voor zorgen dat mijn oogst van prima kwaliteit is”. Dat leek me allemaal erg mooi. Toch vroeg ik me af wat deze boeren daar nog meer tegenover moesten stellen. Dus bleef ik luisteren en viel het me op hoeveel aandacht
heerlijke koffie, chocolademelk, fruit, … aan een eerlijke prijs er besteed werd aan mens en milieu. Bert bracht begrippen zoals respect voor vakbondsvrijheid, gezondheid, gelijkwaardigheid en verbod op kinderarbeid als voornaamste aandachtspunten naar voor. Bij ons allemaal normale zaken, maar in Midden-Amerika blijkbaar niet zo vanzelfsprekend. Er moet ook verstandig omgesprongen worden met natuurlijke hulpbronnen en men mag bijvoorbeeld niet zomaar in het wilde weg bossen rooien om er akkers van te maken. Op mijn vraag wat bij dit alles de taak van Bert en Dagobert was, antwoordde Bert: “Wij organiseren allerlei acties om mensen bewust te maken van de mogelijkheid tot eerlijke handel. Met Dagobert aan mijn zijde kan ik je verzekeren dat we heel wat aandacht trekken. Ook onderhandelen wij met de politici hier om te zorgen voor betere economische omstandigheden. Tenslotte begeleiden wij de mensen die in het Fairtrade-project stappen. We geven lessen en waar nodig steken we zelfs een handje toe”. Dagobert onderbrak hem, “Niet alleen hier, maar ook in België, is onze organisatie actief. Ook daar proberen wij iets wakker te maken bij de mensen. We proberen ze ervan te overtuigen dat ze, door Fairtradeproducten te kopen, mensen van hier kunnen helpen. Eén keer thuis zal ik hen zelfs aansporen om korte-ketenproducten te kopen zodat ook onze Belgische boeren een eerlijke prijs krijgen. Gemeentebesturen
worden gevraagd aandacht te hebben voor eerlijke handel. Gemeenten die voldoen aan bepaalde criteria krijgen dan de titel van FairTradeGemeente. Kijk maar eens op het internet wat er precies van die gemeenten gevraagd wordt. Kijk dan ook eens of jouw gemeente al een FairTradeGemeente is.” Het werd nog een heel gezellige avond. Bert, Dagobert en Pablo vertelden honderduit. Ze genoten met volle teugen van wat ze bereikt hadden en van wat ze nog hoopten te bereiken. En ik…, ik nam me voor om bewuster te winkelen eens terug in België. Koffie en chocola zou ik enkel nog kopen als er een Fairtradelogo op stond en mijn verse zuivelproducten en fruit haalde ik dus best bij de teler om de hoek. Dat zou mijn inbreng zijn, als consument, voor een duurzamere voedingsproductie.
25 Grasspriet 20 – Duurzame voeding www.plattelandsklassen.be
1. Honduras… wat weet je er over? Mits enig zoekwerk kom je een pak te weten over Honduras. Probeer de gegevens op deze kaart maar aan te vullen.
staatshoofd
staatsvorm
taal
vlag
munteenheid
aantal inwoners
bevolkingsgroepen hoofdstad
godsdienst
klimaat
wat eet men in Honduras?
26 Grasspriet 20 – Duurzame voeding www.plattelandsklassen.be
2. Eerlijke handel in een notendop Zoek in de tekst welke voordelen ‘eerlijke handel’ biedt voor de landbouwers die in het project stappen.
3. Is jouw gemeente een FairTradeGemeente? Om deze opdrachten te kunnen oplossen, maak je best gebruik van je computer. Surf naar www.fairtradegemeenten.be en zoek daar de antwoorden. 1. Aan welke voorwaarden moet een gemeente voldoen om de titel van FairTradeGemeente te mogen dragen?
2. Is jouw gemeente een FairTradeGemeente? Zo ja, noteer hieronder wat jouw gemeente ondernomen heeft om de titel binnen te halen en wat doet jouw gemeente voor de eigen boeren rond het fairtrade-thema?
27 Grasspriet 20 – Duurzame voeding www.plattelandsklassen.be
1. Is mijn gemeente ook fairtrade? Op de website www.fairtradegemeenten.be kan je zien of jouw gemeente een FairTradeGemeente is. Indien ja, ontwerp dan een folder waarin je de inwoners van de gemeente warm maakt om mee te doen aan de inspanningen die de gemeente al doet. Voeg eventueel nog andere mogelijke acties toe: heeft de gemeente bijvoorbeeld ook oog voor de lokale boeren? Stuur de folder naar de burgemeester. Is jouw gemeente nog geen FairTradeGemeente? Stuur dan een e-mail naar de burgemeester waarin je voorstelt wat er kan gebeuren om toch FairTrade Gemeente te worden. Leg uit wat een FairTradeGemeente is en geef voorbeelden van inspanningen die in andere gemeenten geleverd worden. Stel voor om dit samen met de klas te helpen opstarten.
2. Fairtrade producten verzamelen Duik thuis maar eens de voorraadkast in. Vind je producten terug met een fairtrade-label? Verzamel ze in de klas? Sorteer ze per land van herkomst.
28 Grasspriet 20 – Duurzame voeding www.plattelandsklassen.be
