T E S T
e-Mountainbikes
4 mountainbikes met trapondersteuning
bossencrossers voor appelscha en alpen TESTCOÖRDINATIE EN TEKST: JORIS BIRNIE
Met een e-bike in Nederland lekker over zand- en bospaadjes rijden? En met diezelfde fiets tijdens je vakantie ook de bergen in? Dan moet je een mountainbike met elektrische trapondersteuning hebben hebben. We hebben er vier getest in de prijsklasse van € 3.000 tot € 3.500, met grote én met kleine wielen en mét en zonder achtervering. e-BIKE & trekking is een blad met een gemoedelijke inborst. En toch staan op deze pagina’s ruig uitziende mountainbikes met elektrische trap ondersteuning. Waarom? Waarom niet, zeggen wij. Er lopen hele volksstammen rond die graag op een mountainbike mooie bospaadjes zouden willen afrijden, maar die daar fysiek niet meer toe in staat zijn. Of, die graag échte bergen in zouden willen, maar erg opzien tegen de zware beklimmingen die je daar gegarandeerd voor de kiezen krijgt. Voor deze mensen worden e-mtb’s gemaakt. >>
MIDDENMOTOR op alle e-mtb’s Op alle mountainbikes in deze test zit een motor van Bosch. Niet voor niets. De Bosch middenmotor van de tweede generatie is een mooi staaltje hightech: drie sensoren meten duizend keer per seconde snelheid, trapfrequentie en pedaaldruk. Een 32-bits processor berekent vervolgens vliegensvlug de juiste mate van ondersteuning. Ten opzichte van de eerste generatie is de motor lichter en ook smaller geworden, waardoor de pedalen wat dichter bij elkaar kunnen staan, voor een betere ergonomie. Bovendien is de motor niet langer onder de trapas, maar eromheen gebouwd: mooier weggewerkt en met meer grondspeling. Slimme schakelherkenning Ook fijn voor e-mtb’s: de derailleur-uitvoering van de Bosch motor is uitgerust met schakelherkenning, waardoor de motor even inhoudt om het schakelen te versoepelen. Het voortandblad is kleiner gemaakt om de kans op aflopen van de ketting te verkleinen bij het rijden door kuilen of over hobbels. De motor heeft vier standen: eco, tour, sport en turbo. We hebben het steeds over ‘de’ motor, maar het zijn er in feite twee. De
XX E-BIKE & TREKKING
‘Active Cruise’ variant geeft in de hoogste stand een maximum vermogen af van 250 Watt en een koppel van 48 Nm. De ‘Active Cruise’ uitvoering geeft in de hoogste stand een maximum vermogen af van 250 Watt en heeft een koppel van 48 Nm. Bij de ‘Performance Cruise’ is het vermogen hetzelfde, maar ligt het koppel op 60 Nm. En dat is op een e-mtb wel lekker, natuurlijk! Slim: je kunt de motor ook als loophulp gebruiken. Handig als je de fiets een steile helling moet opduwen! Informatief display De bijbehorende display heeft alle standaardfuncties van een fietscomputer en geeft, heel handig, ook de actieradius aan op basis van het actuele stroomverbruik. Daarnaast geeft een schuivend balkje de mate van ondersteuning aan die de motor geeft. Goed om te weten: de display/fietscomputer werkt ook als de ondersteuning uit staat en is bovendien verwijderbaar. Als wij een tip mogen geven aan Bosch: maak het display uitschakelbaar, want het geeft zoveel informatie dat je tijdens het fietsen bijna zou vergeten om je heen te kijken!
BULLS Six50-E CUBE Stereo Hybrid 120 29 HAIBIKE Xduro RX 27.5 TREK Powerfly Plus 29
E-BIKE & TREKKING XX
T E S T
e-Mountainbikes
“Grote of kleine wielen op een e-mtb? Klein voor wendbaarheid en dynamiek, groot voor stabiliteit en zekerheid.” - Joris Birnie, redacteur BIKE & trekking Magazine Wennen aan gewicht Wie overstapt van een gewone mountainbike moet even wennen aan het gewicht van een e-mtb. De testfietsen wegen allemaal (ruim) twintig kilo. En alhoewel dat voor een e-bike niet eens zo veel is, is het voor een mountainbike aardig wat. Verwacht dus van een e-mtb niet het losse, speelse gevoel van een motorloze mountainbike. Aan de andere kant: de fijne Bosch aandrijving maakt op dat vlak veel goed en verschaft de fietsen ondanks hun gewicht een écht mountainbike gevoel. In de meest krachtige ondersteunings-
stand sleurt de motor er namelijk flink aan, vooral de ‘Performance Cruise’ uitvoeringen (zie kader). Zó flink, dat je op bochtige paadjes heel goed moet opletten hoe je het beschikbare koppel doseert. Zet je té hard aan, schiet je recht door in plaats van de bocht in! Uiteraard is dit een kwestie van wennen en in de minder krachtige standen speelt dit fenomeen minder. Bovendien heeft het testquartet schijfremmen meegekregen met aan de voorkant een extra grote remschijf. Zo is altijd en overal voldoende stopkracht voorhanden, zelfs in lange
1
2
3
4
1. Motorharnas. Trek noemt de beschermplaat onder de Bosch aandrijfeenheid ‘Motor Armor’. Dat klinkt stoer en dat is het ook, want het beschermt de dure motor tegen opspattende stenen en keien.
motoraandrijving geen ongewenste invloed op de vering. Cube heeft niet de ketting omgeleid, maar het draaipunt in de lijn van de ketting geplaatst. Ook goed natuurlijk.
2. Doordacht. Bij de Bulls wordt de ketting over een extra kettingwieltje omgeleid. Zo heeft de
3. Brede cockpit. Het is even wennen, maar moderne sturen zijn erg breed. Niet gelijk de zaag
XX E-BIKE & TREKKING
afdalingen in de bergen. Ook de moderne, lekker brede sturen op de fietsen verschaffen in steile, bochtige afdalingen extra controle. Nog even over die bergen; ‘onze’ e-mtb’s hebben alleen aan de achterkant tien versnellingen, aan de voorkant zit, omdat daar de motor zit, geen derailleur. Dat lijkt voor lange, steile beklimmingen niet toereikend, maar dat is het in de praktijk dankzij de motorondersteuning wel. Vering Twee testfietsen, de Haibike en de Trek, hebben alleen voorvering, de andere >>
er in zetten, want de extra breedte geeft ook extra controle en die kan je vanwege het hogere gewicht van een e-mtb wel gebruiken. 4. Netjes. De onderbuis van de Cube is min of meer lepelvormig. En ín die lepel past precies een accu. Netjes en veilig.
27,5"
highlight
bulls six50-e fs 3
Specificaties
OV E R A L L
Prijss Gewichtt Maatt Infoo
€ 3.499,19,95 kg 46/51/ 56 cm bulls.de/nl
Framemateriaall 7005 aluminium Voorvorkk RockShox Reba 15QR (120 mm) Achterdemper RockShox Monarch (120 mm) Derailleurr Shimano XT Shadow Plus Schakelaarr Shimano XT (10-speed d) Cassettee Shimano XT (11/36 ) Remmen (ø v/a) Shimano SLX (180/180 mm) Crank k FSA Alpha Drive Stuur/-penn Kalloy Uno Zadel/-pen Selle Royal Seta T1/Kalloy Uno Velgen /naven Bulls HC-300 Lite/Shim. Deore Banden Schwalbe Racing Ralph Evo (2.25” ) Motorr Bosch Perf. Cruise 250 Watt/60 Nm* Accuu Bosch Powerpack 400 Wh** Actieradiuss tot 175 km***
Indrukwekkend apparaat, deze e-mountainbike van het Bulls. Hij ziet er uit alsof ’ie de bergen rauw lust. Dat valt wel mee; moderne mountainbikes zien er dankzij de vele welvingen gewoon wat stoerder uit. In de basis is deze Duitser namelijk gewoon een toermountainbike met vering aan de voor- en achterkant. Twaalf centimeter. Dat lijkt veel, maar dat is naar moderne maatstaven redelijk bescheiden. Fijn is het wel, die vering. Rug, nek, schouders en polsen worden gespaard. Bovendien verbetert de grip. Substantieel zelfs, omdat Bulls een zeer goede voor vork en achterdemper monteert. Ook bij de rest van de onderdelen is niet bespaard. De aandrijflijn is van de Japanse specialist Shimano, met een hoogwaardige XT achterderailleur. Die staat niet
29"
Specificaties Prijss Gewichtt Maatt Infoo
alleen garant voor soepel schakelen, maar zorgt er – dankzij de extra ‘Plus’-functionaliteit – ook voor dat de ketting niet meer kan klapperen. Fijn! Ook met de remmen zijn van Shimano. En ook hier niets dan lof, want ondanks dat de Bulls Six50-E toch bijna twintig kilo weegt, laten deze Japanse stoppers de bike moeiteloos vertragen. De Six50-E staat op moderne 27,5 inch wielen met extra brede velgen en die geven deze fiets een wendbaar karakter mee. Daardoor is het in het bos heerlijk sturen. In steile afdalingen moet je er wel even bij blijven: de lange stuurnok brengt je gewicht wat verder naar voren dan wenselijk is. Tip: monteer direct bij aankoop een kortere stuurpen, dat brengt je gewicht wat naar achteren, voor meer zekerheid in afdalingen.
cube stereo hybrid 120
€ 2.999,21,95 kg 16/18/20/22 inch cube.eu
triple butted aluminium Framemateriaal Voorvorkk RockSh. Recon Silver 15QR (120 mm) Achterdemper Manitou Rad. Exp. RL (120 mm) Shimano XT Shadow Plus Derailleurr d Shimano Deore (10-speed) Schakelaarr Shimano XT (11/36 ) Cassettee Remmen (ø v/a)) Magura MT2 (180/180 mm) Cube k Crank Cube Trail/Cube Performance Stuur/-penn Zadel/-pen Selle Italia X1/Cube Performance Sun Ringlé Radium AM 29 Wielenn Schwalbe Nobby Nic Perf. (2.25” ) Banden Motorr Bosch Active Cruise 250 Watt/48 Nm* Bosch Powerpack 400 Wh** Accuu tot 175 km*** Actieradiuss
Op het eerste gezicht lijkt deze fiets van het Beierse Cube wel wat op de Bulls Six50-E. Maar behalve hun dubbele vering hebben deze twee bikes verder weinig gemeen. Waar namelijk bij de Bulls Six50-E de wendbaarheid de grootste troefkaart is, daar is dat bij de Cube Stereo Hybrid juist de stabiliteit. Dat is niet alleen te danken aan de an sich stabielere 29er wielen, maar ook aan de geometrie met luie balhoofdhoek en juist een steile zithoek. Die laatste zorgt er in combinatie met de lange achtertrein voor, dat de fiets een goede klimmer is. De keerzijde is, dat de Stereo Hybrid niet bepaald een bochtenflitser is. Is dat erg? Dat hangt af van je rijstijl. Zoek je een speelse fiets, dan moet je misschien verder kijken. Maar ga je vooral voor comfort en controle, * Nm = newtonmeter (uitdrukking van kracht)
dan is deze fiets onovertroffen. Als het gaat om de afmontage gaat dat niet helemaal op, maar dat kan ook niet anders als je een dubbelgeveerde e-mtb van minder dan drieduizend euro wilt hebben. Aan de andere kant, de gemonteerde onderdelen functioneren prima! Alleen de Magura-schijfremmen zouden iets meer bite mogen hebben. Datzelfde geldt in mindere mate voor de motor. Cube monteert namelijk een Bosch in de ‘Active Cruise’ uitvoering en die levert minder koppel dan de ‘Performance Cruise’ variant. Dat zal veel e-mtb’ers een worst zijn; die willen gewoon lekker door de bergen toeren. Maar wil je iets meer pit, dan kan je de ‘Pro’ uitvoering van de Cube Stereo Hybrid overwegen. Die levert voor zeshonderd euro extra 12 Nm meer koppel.
** Wh = wattuur (uitdrukking van accucapaciteit)
*** Opgave leverancier E-BIKE & TREKKING XX
XX E-BIKE & TREKKING
27,5"
haibike exduro rx
Specificaties Prijss Gewichtt Maatt Infoo
€ 2.999,20,85 kg 405/45/50 /55 cm haibike.de
Framemateriaal butted d 6061 aluminium Voorvorkk RockShox 30 Gold (100 mm) Derailleurr Shimano SLX Shadow Plus Schakelaarr Shimano Deore (10-speed d) Cassettee Sram PG 1030 (11/36 ) Remmen (ø v/a)) Tektro Gemini (180/180 mm) Crank k Xduro Stuur/-penn Xduro/ Xduro Zadel/-pen Xduro Light/Xduro Velgen /navenn DT Swiss 466/XLC Evo Banden Schwalbe Racing Ralph Perf. (2.3”) Motorr Bosch Perf. Cruise 250 Watt/60 Nm* Accuu Bosch Powerpack 400 Wh** Actieradiuss geen opgave
Grote kans dat je nog nooit van Haibike gehoord hebt. Toch is het in Duitsland een grote speler, met name op het gebied van mtb’s met elek trische trapondersteuning. Op dat vlak is dit merk een voorloper; ze brengen een haast onvoorstelbare hoeveelheid verschillende modellen. Grote wielen of kleine wielen, alleen voorvering of ook achtervering, Haibike heeft het allemaal. De hier geteste Exduro RX is een hardtail op 27,5 inch wielen. Ook hier een uitbundig welvend frame. Dat lijkt effectbejag, maar is functioneel. De gebogen bovenbuis biedt een lage instap, de bollingen rond de balhoofdbuis zorgen voor stijfheid. De kabels lopen mooi door de buizen heen, achterin zit een stijve 12 mm steek-as. Deze Exduro 27,5 is dankzij z’n kleine wielen en relatief steile
29"
Specificaties Prijss Gewichtt Maatt Infoo
balhoofdbuishoek een wendbaar karretje, ondanks de lange wielbasis die inherent is aan een e-mtb met Bosch middenmotor. Als het gaat om stabiliteit, dan moet de Haibike in de Cube en de Trek zijn meerdere herkennen, maar op bochtige bospaadjes is deze fiets de koning. Voor de bergen is de fiets overigens ook geschikt, alleen niet met de huidige remmen. De gemonteerde Tektro stoppers zijn onder de maat: zelfs met twee vingers vól aan de remgrepen vertraagt de fiets onvoldoende. Jammer, want de rest van de onderdelen is prima. Okay, de RockShox 30 Gold weegt iets meer en is iets eenvoudiger uitgevoerd dan de RockShox Reba op de Trek, maar de functie is prima. Dat geldt ook voor de Shimano SLX achterderailleur met anti-klapper functie.
trek powerfly plus 7
€ 2.999,20,25 kg 15,5/17,5/19/21 inch trekbikes.com
d Alpha Gold aluminium Framemateriaall butted Voorvorkk RockShox Reba RL 15QR (100 mm) Shimano SLX Shadow Derailleurr d) no SLX (10-speed Shima r Schakelaar Shimano HG62 (11/36 ) Cassettee Remmen (ø v/a) Shim. M615 (180/180 mm) Ride Plus k Crank Bontrager LR/Bontr. Race Lite Stuur/-pen Bontrager Evoke/ Bontr. SSR Zadel/-pen Alex/Shimano Deore Velgen /navenn XR3 Expert (2.3”) ger Bontra Banden Motorr Bosch Perf. Cruise 250 Watt/60 Nm* Bosch Powerpack 400 Wh** Accuu geen opgave Actieradiuss
Het gaat wat ver om Trek de uitvinder van de 29er te noemen, maar dat dit Amerikaanse merk een pioniersrol heeft vervuld bij de ontwikkeling van grootwielige mountainbikes staat buiten kijf. En dat merk je als je plaats neemt in het zadel van de Powerfly Plus: deze fiets klopt, met een sportief comfortabele zitpositie die uitnodigt tot lekker doortrappen, zonder schouders en polsen te zeer te belasten. Bovendien is de fiets vanwege de grote wielen en de lange achtertrein superstabiel. Je moet alleen van die ongeveerde achterkant niet het comfort van de Bulls of Cube verwachten. Aan de andere kant: de dikke achterband (2.3”!) weet, mits niet te hard opgepompt, veel oneffenheden weg te filteren en brengt het comfortniveau op een heel acceptabel niveau, * Nm = newtonmeter (uitdrukking van kracht)
zeker als je weg blijft van stenige kronkelpaadjes. Die zijn sowieso niet de favoriete playground van deze Amerikaan; hij komt het best uit de verf op grind- of zandwegen. Het is telkens weer verbazingwekkend hoé makkelijk je met deze fiets door los of nat zand kunt fietsen! Als het gaat om de onderdelen kan deze Trek de strijd met de Duitsers prima aan. Okay, we hadden liever een voorvork met stijve steek-as gezien, maar qua vering en demping is de gemonteerde RockShox Reba een uitstekend product. De krachtige stoppers zijn dezelfde als die op de Bulls: Shimano Deore. En Shimano verzorgt met een SLX derailleur ook de aandrijflijn. Prima dus. Het frame biedt plaats aan spatborden en een drager. Ideaal, kun je met de Powerfly ook naar je werk fietsen...
** Wh = wattuur (uitdrukking van accucapaciteit)
*** Opgave leverancier E-BIKE & TREKKING XX
27,5 INCH VERSUS 29 INCH
Verschillende wielmaten, maakt dat wat uit?
Wie vroeger een mountainbike wilde kopen had het makkelijk: alle wielen waren gelijk. Allemaal 26 inch. Dat is nu wel anders! Kwam een jaar of vijf terug het grotere 29er wiel in zwang, momenteel is er weer een soort van tegenbeweging aan de gang met 27,5 inch wielen. Die wielmaat is nét een beetje groter dan het traditionele 26 inch mountainbikewiel en zou de voordelen van de kleine en de grote wielen in zich verenigen. In deze test zijn twee fietsen uitgerust met grote 29er wielen en twee met kleinere, 27,5 inch wielen. Maakt dat wat uit, die wielmaat? Jazeker, dat maakt wat uit. Heel zelfs! Om je te helpen bij je keuze hier nog even wat achtergrondinfo over de invloed van de wieldiameter op de rijgedrag van een e-mtb: MINDER ROLWEERSTAND. Een groot wiel heeft, bij gelijke luchtdruk en banddiameter, een lagere rolweerstand dan een klein wiel. Je komt dus verder op een accu! MAKKELIJKER ROLLEN. Een groot wiel rolt makkelijker over een obstakel dan een klein wiel. MEER GRIP. Een grotere wieldiameter levert meer grip op. Reden: het contactoppervlak is langer, waardoor méér noppen de ondergrond raken. STABIELER. Een zeer belangrijk voordeel van een grotere wieldiameter is de grotere afstand tussen de trapas en de horizontale lijn tussen de wielassen. En hoe groter die afstand, hoe stabieler de fiets is. En omgekeerd. MINDER STIJF. Hoe groter de diameter, hoe lastiger het is een sterk en stijf wiel te maken zonder overgewicht. In de praktijk is het nog steeds zo dat een 29er wiel zowel slapper als zwaarder is dan een 27,5 inch wiel. MINDER SNEL OP GANG. Hoe groter een wiel, hoe meer energie nodig is om te versnellen. Dat heet ‘inertie’. Hier zijn 29ers in het nadeel. Aan de andere kant: 29ers houden hun snelheid beter vast. Voor 27,5ers geldt het omgekeerde. MINDER WENDBAAR. Een fiets met grote wielen is gemiddeld genomen minder wendbaar dan een fiets met kleine wielen. De geometrie van het frame speelt hierbij echter een minstens zo bepalende rol. Een op wendbaarheid gebouwde 29er kan dus zomaar speelser aanvoelen dan een op stabiliteit gebouwde 27,5er. ZWAARDERE FRAME-VORKCOMBINATIE. Een 29er framevorkcombi is altijd zwaarder dan een net zo stijve 27,5er frame-vorkcombi. In de praktijk zijn 27,5ers meestal stijver dan 29ers.
XX E-BIKE & TREKKING
twee, de Bulls en de Cube, hebben vering aan de voor- en achterkant. Twaalf centimeter maar liefst! Dat zorgt in combinatie met de lekker brede banden voor veel comfort. En belangrijker nog; voor veel controle, meer dan op de zogenaamde hardtails. Niet alleen – zoals je zou verwachten – met afdalen, maar ook tijdens klimmen. Want omdat het achterwiel dankzij de vering veel beter contact heeft met de ondergrond, slipt het achterwiel minder snel door. Je zal verbaast zijn, hóe steil je met deze fietsen kunt klimmen! Een e-mtb met vering is over het algemeen duurder dan eentje met alleen voorvering (alhoewel de dubbelgeveerde Cube Stereo net zo duur is als beide hardtails). Tevens voegt het veersysteem gewicht toe aan de fiets en heb je er meer onderhoud aan. Neem je dat allemaal voor lief en hou je van comfort of wil je je rug ontzien, dan zijn beide e-mtb’s in deze test met voor- en achtervering de moeite waard. Maar hou je het liever wat simpeler en rijd je toch nooit over erg ruwe paden, dan ben je natuurlijk ook prima geholpen met alleen voorvering. Zorg er dan voor, dat er niet teveel druk op je banden zit, dan kunnen die kleine keitjes en wortels absorberen. Begrenzer De e-mtb’s in deze test hebben één belangrijk nadeel: de snelheidsbegrenzer. Die limiteert de trapondersteuning namelijk tot vijfentwintig kilometer per uur. Dus wat gebeurt er als je vijfentwintig gaat? Dan stopt ’ie er mee en moet je ineens ruim twintig kilo fiets met spierkracht op snelheid houden! Gekmakend, want op de rechte stukken zit je natuurlijk al snel boven de max. Jammer, jammer, waarom mag ’t nou niet nét even iets harder? Met dertig zouden we super tevreden zijn. Bovendien: als je niet op de openbare weg rijdt, mág je ook harder dan 25 km/u. De meeste dealers weten wel raad...
Mijn conclusie Joris Birnie, testrijder e-BIKE & trekking De e-mtb’s in deze test zijn stuk voor stuk erg goede fietsen. Dat mag natuurlijk ook wel voor een prijs van drieduizend euro en meer! Kijken we puur naar de onderdelen, dan zet Bulls de meest luxe fiets neer. Bovendien rijdt ’ie ook erg fijn, met z’n speelse 27,5 inch wielen. Terwijl de dubbele vering, de stabiele geometrie en de goede remmen in afdalingen toch voor zekerheid zorgen. Wie nóg meer zekerheid zoekt in lastig terrein én een flinke dosis comfort, die kan niet om de Cube Stereo Hybrid heen. Die beschikt over net zoveel vering als de Bulls, maar heeft bovendien grote wielen en daarmee rol je merkbaar makkelijker over obstakels heen. De Cube is iets minder luxe qua onderdelen dan de Bulls, maar ook vriendelijker geprijsd. En ook deze Duitser rijdt als een échte mountainbike. Dat doen de twee hardtails in deze test, de Trek Powerfly Plus en de Haibike Xduro ook. En zolang je maar niet te snel een berg afsjeest, is het op deze hardtails heerlijk rijden. Waarbij de Trek vanwege zijn grote wielen en evenwichtige geometrie het meest vertrouwd aanvoelt en het meest veelzijdig is, want je kunt er ook spatborden en een bagagedrager opschroeven. De Haibike is vanwege zijn kleine wielen wat speelser, maar mede als gevolg van de steile geometrie ook wat minder zeker als de snelheid omhoog gaat en/of het terrein lastiger wordt. Bovendien gooien dan de matige remmen roet in het eten. Ondanks dat hebben álle e-mtb’s in deze test een glimlachgarantie. Want wat een feest is dat, het rijden met deze fietsen! Niet alleen ideaal voor mountainbikers met een fysieke beperking die hun sport niet willen opgeven, maar ook voor mountainbikers die een extra uitdaging zoeken. Want dankzij de motorondersteuning verandert een gewoon slingerpaadje door het bos plotseling in een spannende downhill!
