SECUNDAIR ONDERWIJS
Onderwijsvorm:
TSO
Graad:
derde graad
Jaar:
eerste en tweede leerjaar
Studiegebied:
Sport
Optie(s)
Lichamelijke opvoeding en sport
Vak(ken):
AV Sport AV Lichamelijke opvoeding
Vakkencode:
Leerplannummer:
14/12-13 lt/w 2/2 lt/w
EX-S 2004/135 (vervangt 2002/343)
Nummer inspectie:
2004 / 135 // 1 / T / BS / 1 / III / / D/ (Vervangt 2002/139//1/T/SG/1/III/ /V/04)
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
1
INHOUD Inhoud
1
Visie
2
Beginsituatie
5
Algemene doelstellingen
6
Leerplandoelstellingen /leerinhouden
8
Subvak 1: THEORIE VAN DE SPORT
9
Subvak 2: FYSIOLOGIE VAN DE BEWEGIN
12
Subvak 3: ATLETIEK
15
Subvak 4: GYMNASTIEK MEISJES
20
Subvak 4: GYMNASTIEK JONGENS
24
Subvak 5: RITMISCHE- EN DANSANTE VORMING
29
Subvak 6: ZWEMMEN
33
Subvak 7: BASKETBAL
37
Subvak 8: HANDBAL
44
Subvak 9: RUGBY
51
Subvak 10: VOETBAL
57
Subvak 11: VOLLEYBAL
64
Subvak 12: BADMINTON
69
Subvak 13: TAFELTENNIS
76
Subvak 14: TENNIS
83
Subvak 15: Verdedigingssporten (BUDO)
88
Algemene pedagogisch-didactische wenken
91
Minimale materiële vereisten
103
Evaluatie
105
Bibliografie
109
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
2
VISIE
Deze studierichting realiseert de vormingsdoelen van TSO en richt zich in het bijzonder naar een harmonische persoonlijkheidsvorming waarbij de sportcomponent een extra vormingsmiddel is voor de ontwikkeling van de persoonlijkheid van de jongere. Ze spreekt vooral jongeren aan die minder studiegericht maar sportminded zijn waarbij een intense lichaamsbeleving een motivatie betekent voor hun studieloopbaan. TSO LO en Sport beoogt echter niet alleen de ontwikkeling van het lichaam maar ook van de geest. Logischerwijze moeten de verschillende vakken en componenten binnen de opleiding op elkaar afgestemd zijn. Sport als uitlaatklep voor hypernerveuzen of als compensatie voor te veel zitonderwijs zijn geen redenen om deze studierichting aan te raden. Goed presteren in theorie en sport vereisen planning, regelmaat, recuperatie en verzorging.
De studierichting moet de leerlingen toelaten zich voor te bereiden op 1.
een doorstroming naar bepaalde vormen van Hoger Onderwijs (pedagogisch, sociaal, paramedisch, economisch...)
2.
tewerkstelling in verschillende beroepsgerichte sectoren -
beroepssector waarbij het fysiek element belangrijk is (leger, rijkswacht, politie, brandweer, zwembadredder..)
-
vrijetijdssector waarbij communicatieve vaardigheden essentieel zijn: recreatieve sportclubs, gemeentelijke sportdiensten, OCMW, clubtoerisme, strandanimatie..
-
commerciële sector verwant aan sport: fitnesscentra, verkoop van sportartikelen, onderhoud van sportmaterieel...
-
sportspecifieke sector waarbij de sporttechnische kennis belangrijk is bv. hulptrainer en trainer in een specifieke sportdiscipline
-
beroepssportsector: voltijdse of deeltijdse tewerkstelling in eigen sportdiscipline: voetbal, wielrennen, tennis, basketbal…
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
3
De lichamelijke opvoeding en sportgerichte opleiding, bestaat uit volgende componenten: 1. Fysieke en psychomotorische component Sportief talent kan enkel ontdekt worden indien de lichamelijke ontwikkeling in de breedste zin van het woord maximale kansen gekregen heeft. Hierbij denken we aan zowel de grof motorische en de fijn motorische ontwikkeling als aan de ontwikkeling van de fysieke basiseigenschappen zoals kracht, lenigheid, snelheid, uithouding e.d. Via vakken als atletiek, zwemmen, gymnastiek, ritmiek en balsporten wordt er gewerkt aan de motorische ontwikkeling. De fysieke conditie wordt voornamelijk in de hand gewerkt door regelmatig en voldoende intensieve fysieke activiteit van het opgroeiende individu, dit echter zonder te willen voorbij gaan aan andere medebepalende factoren zoals de hygiëne, de voeding, de nachtrust, het schoolritme... De opleiding LO en Sport is polyvalent en kan leiden tot specialisatie. Via keuzesport wordt een doorgedreven fysieke en motorische training nagestreefd waarbij doorzettingsvermogen en karaktervorming centraal staan. De motivatie tot fysieke inspanning is belangrijk. Men streeft naar het leveren van prestaties zoals ook in het dagelijkse leven van een volwassene worden gevraagd.
2. Socio-affectieve component Bij elke gedragsvorm, dus ook de motorische, is er een duidelijke interactie aanwezig tussen de ontwikkelingsdomeinen van de persoonlijkheid en de motoriek. De verschillende bewegingsdomeinen bieden een belangrijke bijdrage tot het verwerven van positieve sociale attitudes: fair play, leren aanvaarden van regels, waarden en normen, de verantwoordelijkheid ten opzichte van de medeleerlingen, hulpvaardigheid en samenwerking. Ook individuele attitudes zoals doorzettingsvermogen, wilskracht, zorg voor eigen gezondheid en conditie, beheersing en zelfstandigheid worden in verschillende bewegingsactiviteiten sterk aangesproken.
3. Cognitieve component De cognitieve vormingscomponent berust op:
3.1 een wetenschappelijke benadering van de basiselementen van het menselijk bewegen. De leerstof, op het niveau van de leerlingen TSO, behandelt aspecten van anatomische en fysiologische aard gerelateerd aan sportbeoefening en het leveren van fysieke inspanningen. Het inzicht in de fysiologische en biomechanische principes m.b.t. beweging en inspanning en de toepassing ervan in eigen praktijkuitvoeringen moet ondersteund worden door de positieve wetenschappelijke vakken: fysica, chemie, biologie.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
4
3.2 het aanbrengen van kennis en inzicht in de theorie van de lichamelijke opvoeding. Deze theorie behandelt het leren over bewegen: het bijbrengen van kennis en inzicht in bewegen en sport, in de bewegings- en sportcultuur en in andermans kunnen. De spelorganisatorische aspecten van de sport en het begeleiden van groepsdynamische processen via bewegingsactiviteiten worden bijgebracht.
3.3 het situeren van het fenomeen sport in een maatschappelijke context. Sport is een cultuurfenomeen met een belangrijke maatschappelijke invloed. Eigen ervaringen maken de leerlingen bewust van het belang van de beweging voor de ontwikkeling, de vrije tijd en de sociale integratie. Door het toenemend belang van de politiek, geld en de media bestaat het gevaar dat er een breuk ontstaat tussen de waarden van de sport en de realiteit. Informatie en het bijbrengen van inzicht in de ethische aspecten van de sport behoren tot de essentie van een opleiding LO en Sport.
3.4 het bijbrengen van kennis en inzichten in economische markten De kwaliteit van een opleiding LO en Sport berust op volgende pijlers: -
gemotiveerde leerlingen die weten waaraan ze beginnen en die bereid zijn inspanningen te leveren en door te zetten.
-
bekwame leerkrachten LO die de meest actuele, wetenschappelijk onderbouwde, inzichten in sportbegeleiding gebruiken
-
degelijke en veilige infrastructuur
-
goede contacten met externe organisaties zoals SVS, BLOSO, BVLO, sportfederaties en gemeentelijke sportdiensten
Vakgebonden en vakoverschrijdend overleg Bij de uitwerking van de leerplannen zijn zowel verticale als horizontale samenhang belangrijk. De verticale samenhang legt het verband met de basisdoelstellingen van de eerste graad en de einddoelstellingen van de derde graad. De horizontale samenhang legt het verband met andere vakken en vakoverschrijdende gebieden. In de vakken biologie, chemie, fysica, toegepaste biologie worden de basisleerinhouden aangebracht als ondersteuning voor de toepassingen gericht naar beweging en inspanning in het onderdeel theorie: wetenschappelijke benadering van de basiselementen van de menselijke beweging. Het doel van de lessen economie is niet alleen de leerlingen inzicht te verstrekken in het economisch mechanisme met haar onderscheiden entiteiten en markten, maar ook specifieke aspecten van het bedrijfsbeleid te brengen. Tevens wordt uitvoerig aandacht besteed aan het juridische statuut van de sportbeoefenaar, zowel van de betaalde als van de niet-betaalde.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
5
BEGINSITUATIE De leerplandoelstellingen en de leerinhouden steunen op de verworven kennis, inzichten, vaardigheden en attitudes uit de tweede graad. Ze richten zich zowel naar de sportbegaafde leerling als naar de sportgeïnteresseerde leerling. De leerlingen beschikken over voldoende motorische vaardigheden, hebben een positieve bewegingsingesteldheid, doorzettingsvermogen en zin voor samenwerking. De leerlingen moeten ook veel interesse hebben voor wetenschappelijke toepassingen. In het eerste leerjaar van de derde graad moet men rekening houden met een aantal instromers. Hun kennis, inzichten, vaardigheden en attitudes steunen op het leerplan lichamelijke opvoeding uit de basisvorming van de tweede graad. Het is aangewezen deze leerlingen duidelijk de minimacriteria mee te delen die in de tweede graad van de studierichting L.O. en sport moeten behaald worden. Anderzijds is het aan te bevelen bij het begin van het schooljaar een geleidelijke opbouw te voorzien zodat deze leerlingen na een bepaalde periode voldoen aan de voorwaarden om met succes een derde graad te volgen.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
6
ALGEMENE DOELSTELLINGEN 1. Ontwikkelen van motorische en cognitieve competenties Algemene doelstellingen uit de 2e graad die worden gehandhaafd of verder uitgediept: • basisbewegingen en geleerde vaardigheden uit de verschillende bewegingsgebieden toepassen in andere bewegingscontexten • aandacht hebben voor een goede technische uitvoering en het bereiken van geoefendheid in een discipline die kan gaan tot topsport • bewegingsopdrachten zelfstandig kunnen aanpakken, oplossen en tot een goed einde brengen, rekening houdend met eigen mogelijkheden • sportspecifieke spel- en gedragsregels kennen en deze toepassen zowel individueel als in groep • reflecteren op het lukken of mislukken van een bewegingsopdracht en oplossingen kunnen geven • evalueren en reflecteren op zichzelf en op de eigen mogelijkheden Nieuwe algemene doelstellingen: • volgens vooropgestelde criteria bij zichzelf kunnen nagaan of er vorderingen worden gemaakt bij het uitvoeren van bewegingsopdrachten • een mening hebben over bewegingssituaties en bewegingservaringen kunnen uitwisselen • motorische, cognitieve en socio-affectieve basis verwerven nodig om door te stromen naar hoger onderwijs of om met voldoende zelfvertrouwen een loopbaan te beginnen in een sportgerichte beroepssector 2. Gezonde en veilige levensstijl Algemene doelstellingen uit de 2e graad die worden gehandhaafd of verder uitgediept: • het belang kennen van een goede fysieke conditie in functie van een gezonde en veilige levensstijl • eigen doelen kunnen bepalen met betrekking tot een optimale fysieke fitheid • spontaan deelnemen zowel aan competitieve als aan recreatieve bewegingsactiviteiten • voldoening beleven aan fysieke inspanning in coördinatie met een aangepaste hygiëne en lichaamsverzorging • risico’s voor gezondheid en veiligheid verbonden aan de verschillende sporten kennen en gepast weten te handelen • belangrijke gezondheidsaspecten van sporten blijven toepassen, zoals: het gebruik van aangepaste kledij en schoeisel, het belang van de opwarming en cooling down, correct helpen en bijstaan, … • basisregels van een correcte houding- en rugscholing hanteren om overbelasting en kwetsuren te vermijden • beseffen dat onsportief, onethisch, ongezond en onbezonnen gedrag oorzaak kan zijn van letsels en trauma’s • verantwoordelijkheid opnemen omtrent veiligheidsafspraken • inzicht hebben in medebepalende gezondheidsfactoren zoals hygiëne, voeding, gebruik van genoten geneesmiddelen, nachtrust, schoolritme, trainingsfrequentie .. • de positieve invloed van sporten in de natuur ervaren Nieuwe algemene doelstellingen: • het verband kunnen leggen tussen bewegen, gezondheid en samenleving • kritisch omgaan met het bewegingsaanbod • leren zinvol trainen • eerste hulp kunnen bieden bij sportongevallen
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
7
3. Zelfconcept en sociaal functioneren Algemene doelstellingen uit de 2e graad die worden gehandhaafd of verder uitgediept: • een gezonde sportieve instelling verwerven door te oefenen in een geest van veiligheid en wederzijds respect • ervaren van bewegingsvreugde • verantwoordelijkheid opnemen als deelnemer, materiaalverantwoordelijke, helper, spelleider, scheidsrechter … • aanvaarden van afspraken, spelregels, waarden en normen • zelfstandig kunnen oefenen individueel of in kleine groepen waarbij men respect opbrengt voor elkaars mogelijkheden en individuele verschillen • weten dat een goede samenwerking, zoals medeleerlingen helpen wanneer de bewegingssituatie dit vereist, kwetsuren en andere trauma’s helpen vermijden Nieuwe algemene doelstellingen: • weten welke bewegingsactiviteit het best aansluit bij de eigen fysieke en relationele mogelijkheden • recreatieve en competitieve bewegingsactiviteiten alleen of in groep kunnen organiseren en aanpassen aan de deelnemers • kritisch kunnen reflecteren over sport in de maatschappij
4. Vakoverschrijdende doelstellingen • leren problemen oplossen en zowel de oplossingswijze als de oplossing kunnen evalueren • een realistische training- en tijdsplanning op langere termijn kunnen maken • het leerproces kunnen bijsturen en beoordelen op doelgerichtheid • toekomstgerichte conclusies kunnen trekken uit leerervaringen • de oorzaak van slagen of falen objectief kunnen toeschrijven • ontwikkelen van een positief zelfbeeld op basis van betrouwbare gegevens en daarover kunnen communiceren • omgevingsinvloeden kunnen onderkennen • een kritische houding kunnen aannemen ten aanzien van allerlei vormen van informatie • het belang inzien van gevoelens en lichaamstaal • bereid zijn tot luisteren, respecteren en overleggen • ongelijk en onmacht durven toegeven • aannemen van een kritische houding tegenover het eigen voedingspatroon en bereid zijn het aan te passen, rekening houdend met criteria voor een evenwichtige voeding binnen diverse voedingssystemen • kunnen herkennen van risicofactoren voor eetstoornissen en hun gevolgen • kunnen toepassen van eerste hulp en cardiopulmonaire resuscitatie (CPR) • milieuproblemen kennen in verband met sommige sporten en zich verantwoordelijk voelen voor het milieu waarin er wordt gesport • ….. Wij wensen de leerplangebruiker erop te wijzen dat deze lijst met vakoverschrijdende doelstellingen zeker niet limitatief is en enkel LO-gerelateerde voorbeelden zijn uit de verschillende vakoverschrijdende thema’s. De uitbreiding van deze lijst is sterk afhankelijk van de aanpak van de individuele leerkracht alsook van projecten opgezet zowel door de vakgroep als door de school.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
8
LEERPLANDOELSTELLINGEN /LEERINHOUDEN De leerplandoelstellingen en de leerinhouden staan in onderlinge relatie. Leerinhouden zijn middelen om doelstellingen te bereiken. Motorische competenties worden bereikt via aangepaste leerinhouden en aangepaste methodischdidactische werkvormen en kunnen verschillend zijn voor jongens en meisjes. Attitude gebonden en vakoverschrijdende doelstellingen kunnen niet steeds door specifieke leerinhouden bereikt worden maar eerder door een gepaste methodisch-didactische aanpak. Daarenboven zijn er een aantal attitude gebonden doelstellingen die als een rode draad doorheen het leerproces van alle disciplines lopen. De doelstellingen en de leerinhouden worden per discipline geformuleerd.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
9
SUBVAK 1: THEORIE VAN DE SPORT 1ste leerjaar: 2 lestijden /week 2de leerjaar: 2 lestijden /week Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 1.
LEERINHOUDEN
de mogelijke waarden van de bewegingsopvoeding inzien
Ontwikkeling van: - de motorische competentie; - de gezonde en veilige levensstijl; - het zelfconcept en sociaal functioneren.
LO 5-23-24
2.
de principes van het leidinggeven toepassen
Leiderschapsstijlen versus leerstijlen
LO 7-8
3.
de beginselen van didactiek verwerven
Verschillende didactische werkvormen:
4.
5.
6.
7.
het jeugdsportbeleid inschatten
inzicht verwerven in de organisatie van de sport
de rol van de sport als maatschappelijk fenomeen begrijpen
de tewerkstelling in de sport overzien
•
werken met groepen, individueel, partner …
•
globaal, analytisch
•
zelfgestuurd leren
•
casestudy
•
…
•
de ontwikkelingsfasen
•
voorwaarden waaraan jeugdtraining moet voldoen
•
randfenomenen: omgang met ouders, sociale activiteiten …
•
de comités
•
de organisatievormen
•
competitiesystemen: uitdaging, afval, poule, combinatie, roulering …
•
instuif- en schooltornooi
De verschillende invalshoeken op de sport: •
gezondheid
•
vrije tijd
•
welzijn
•
ontspanning
•
sociale invalshoek
•
spektakel
Onderwijs; Vlaamse trainerschool; sportgerichte beroepssectoren.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr. LO 3-4-5-6-78
LO 3-4-5-6-78
LO 3-4-5-6
10
LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 8.
9.
10.
de belangrijkste trainingsprincipes aangeven en toepassen op hun sport
de basiscomponenten ‘weerstand, coördinatie; kracht; lenigheid; uithouding en snelheid’ inschatten en de methodes toepassen op hun sport
plannen en periodiseren
LEERINHOUDEN •
conditionele factoren; techniek en tactiek, lichaamsbouw, accommodatie en psychische factoren
•
supercompensatie
•
belastingscomponenten
•
voornaamste principes van trainingsstructuur
•
begrippen en inhoud
•
trainingsmethodes
•
trainingsmethodes in functie van de soort
•
organisatievormen van oefensessies
•
evaluatie van de verschillende componenten
•
de cycli
•
jaarindeling
•
begrippen
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
11
SUBVAK 1: THEORIE VAN DE SPORT
Nr.
Specifieke pedagogisch-didactische wenken
1.
Geef lessen trainingsleer zo praktisch mogelijk. (Ervaringsgericht lesgeven!)
2.
Vakoverschrijdend samenwerken met de collega’s sport is een must.
3.
Wijs op de intrinsieke waarden en gevaren in de sportbeleving. Zoek in de media naar uitingen van deze beleving tot op het topniveau.
4.
Leerlingen zoeken progressies in hun eigen keuzesport. Zij moeten zich stellen op het niveau “initiatie”, waar bewegingen minder vanzelfsprekend of gewoon zijn voor onze sportervaren leerlingen.
5.
Leerstijlen: inzicht in de persoonlijkheid van de sporter: fysiek, temperament, intelligentie, karakter en attitude, sociale vaardigheid, faalangst …
6.
Opzoeken van artikels in kranten, sporttijdschriften, uitgaven van diverse sportorganisaties, internet, … over de diverse thema’s
7.
Gebruik van videoreportages als illustratie
8.
De leerlingen geven voorbeelden aan uit eigen ervaring in club of school
9.
De leerlingen vertellen over de trainingen die zij in clubverband uitvoeren, brengen wedstrijdtabellen en klassementen mee. Zij organiseren in de school sportinstuiven en tornooien via de keuzesport.
10.
De leerlingen voeren zelf testen uit.
11.
Zoeken op het internet naar een actuele lijst van de verboden producten.
12.
In het eerste jaar van de graad worden reeds links gelegd naar de stage sport van het laatste jaar.
13.
Gebruik van de documentatie als onderwerp voor een groepsdiscussie of panelgesprek
14.
Een doordachte aanpak maakt het mogelijk om tevens heel wat vakoverschrijdende eindtermen na te streven binnen het eigen vak. Voornamelijk de eindtermen uit de domeinen leren leren en sociale vaardigheden kunnen aan bod komen.
15.
Veel items leiden tot vakoverschrijdend samenwerken: •
toepassing van trainingsleer (alle keuzesporten)
•
het verwerken van de documentatie tot een spreekbeurt (Nederlands, andere talen…)
•
opzoeken en verwerken van informatie i.v.m. de gemeentelijke sportraad, subsidiewerking, sportdienst, wetteksten en decreten, … ( recht & wet, toegepaste informatica, …)
•
invloeden van de media en het bedrijfsleven op de sport (recht en wet: media, sponsoring, reclame …)
•
stage op de gemeentelijke sportdienst ( GIP; stage)
•
doping (fysiologie, levensbeschouwelijke vakken, recht & wet…)
•
…
Timing
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
12
SUBVAK 2: FYSIOLOGIE VAN DE BEWEGING 1ste leerjaar: 2 lestijden /week 2de leerjaar: 2 lestijden /week
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 1.
het lichaam situeren in de ruimte (module 1)
•
basisbegrippen en terminologie
2.
inzicht verwerven in de studie van de gewrichten (module 2)
•
schoudergewricht
•
ellebooggewricht
•
heupgewricht
•
kniegewricht
•
wervelkolom
•
schoudergewricht
•
ellebooggewricht
•
heupgewricht
•
kniegewricht
•
wervelkolom
•
macro
•
micro
3.
4.
inzicht verwerven in de beweging van de gewrichten (module 3)
de spiercontracties begrijpen (module 4)
•
spierweefsel
5.
inzicht verwerven in de energieleveringssystemen (module 5)
•
studie van de energieprocessen in het spierweefsel
6.
het verband leggen tussen de regulerende systemen (module 6)
•
het zenuwstelsel
•
het hormonaal stelsel
7. 8. 9.
de relatie leggen tussen voeding en sport (module 7) het belang aangeven van de transportsystemen (module 8) en kennen het belang van de uitwisseling van gassen (module 9)
•
de spijsvertering
•
samenstelling van de voeding
•
het bloed
•
lymfe
•
de ademhaling
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
13
SUBVAK 2: FYSIOLOGIE VAN DE BEWEGING Module 1.
2.
3.
4.
5.
Specifieke pedagogisch-didactische wenken •
lichaamsassen
•
lichaamsvlakken
•
lichaamsbewegingen
•
richtingsaanduidingen
Anatomische benadering van de beenderen: •
bouw van de beenderen
•
soorten beenderen
•
mogelijke letsels en afwijkingen
•
invloed van training op het skelet
•
lenigheidremmende en –bevorderende factoren
•
rugscholing
•
…
De inwerkende (belangrijkste) spieren op de gewrichten: •
oorsprong en insertie
•
analyse van de beweging
•
hefbomen en krachten (agonisten, synergisten en antagonisten)
•
mogelijke letsels
•
…
•
prikkeloverdracht
•
motorische eenheid
•
prikkelduur / prikkelfrequentie
•
snelle en trage spiervezels
•
ATP – wederopbouw
•
aëroob – anaëroob
•
lactisch – alactisch
•
lactaatmetingen
•
steady state – omslagpunt
•
recuperatie
•
zuurstoftekort en zuurstofschuld
Timing
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Module 6.
7.
8.
9.
Specifieke pedagogisch-didactische wenken •
verband tussen de stelsels
•
stijgende en dalende banen
•
synaps
•
verschillende soorten beweging: reflex; bewuste beweging; automatismen; emotionele beweging
•
feedback
•
stretching (zenuwstelsel)
•
actie / reactie reflex
•
…
•
kwantitatieve en kwalitatieve samenstelling van de voeding
•
enzymen
•
dieet (sportdieet) + voedingsschema (voor-tijdens-na)
•
vitaminen
•
oligo-elementen
•
soorten suikers
•
dranken; sportdranken
•
…
•
bloedsomloop / hart
•
samenstelling van het bloed
•
hartslagmeter / bloeddrukmeter
•
filtratieproces
•
aandoeningen
•
afweersysteem
•
…
•
bouw van de longen (herhaling 2e graad)
•
partiële O2 – CO2 -druk
•
hoogtetraining / diepzeeduiken
•
spirometrie
Maak afspraken binnen de vakgroep. Probeer samen met de subvakken sport zoveel mogelijk te streven naar praktijkgerichte toepassingen.
14 Timing
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
15
SUBVAK 3: ATLETIEK Basispakket: 50 lestijden per graad
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Motorische competenties
Afhankelijk van de accommodatie, het beschikbare materiaal en het weer e maakt de leerkracht een keuze in analogie met de 2 graad.
LO 3-4-6-12 1.
de techniek en de beweging optimaal beheersen en perfectioneren
LO 3-4-6-12 2.
technieken oefenen om de afgesproken schoolcriteria te bereiken
LO 3
3.
streven naar een veelzijdige ontwikkeling van de basiseigenschappen
LO 6
4.
belasting en intensiteit verhogen
START EN SPRINT
LO 12
5.
verbanden leggen en transfers maken tussen en naar verschillende bewegingen
• •
LO 12
6.
leren anaëroob ‘lactisch’ lopen
1. LOOPNUMMERS: START EN SPRINT EN/OF HORDENLOOP EN/OF AFLOSSING EN/OF UITHOUDING
perfectioneren van de start- en sprinttechniek wedstrijd met correcte startbevelen
LO 1
7.
veiligheidsvoorschriften, regels en afspraken naleven
AFLOSSING • een stokwissel uitvoeren aan maximale snelheid • oefenen in de aflossingszone • prestatie
LO 21*-22*
8.
positief staan tegenover regelmatig oefenen
HORDENLOOP
LO 20-21*
9.
de gezonde invloed ervaren van regelmatige fysieke inspanning
• •
LO 9-10-20
10.
het belang van de opwarming en de cool down aangeven
•
LO 16
11.
het belang inzien van het dragen van aangepaste sportkledij
UITHOUDING
Gezonde en veilige levensstijl
• • • •
perfectioneren van de techniek overschrijden van de horden op regelmatige afstand met 3-passenritme prestatie
progressief afstand en tempo opdrijven extensief interval intensief interval Coopertest
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr.
LO 3-4-6
16
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Zelfconcept en sociaal functioneren
2. WERPNUMMERS: KOGEL EN/OF DISCUS EN/OF SPEER
12.
KOGELSTOTEN
zelfstandig oefenen
• • LO 2-5
13.
met iedereen, zonder onderscheid, samenwerken
perfectioneren van de standstoot en stoten met glijfase prestatie
SPEERWERPEN • • •
perfectioneren van de standworp 3-passenritme, 5-passenritme en het werpen met volledige aanloop prestatie
LO 3-4-6-25 14.
hun eigen mogelijkheden juist inschatten
DISCUSWERPEN
LO 2-23
15.
de prestaties van anderen waarderen
• • •
LO 12-20
16.
inzet en volharding tonen en hun fysieke grenzen verleggen
LO 21*-22*
17.
voldoening beleven aan fysieke inspanning
intensifiëren en perfectioneren van de technieken accent leggen op de uitvoeringssnelheid van de beweging prestatie
3. SPRINGNUMMERS: HOOG EN/OF VER EN/OF HINKSTAPSPRINGEN HOOGSPRINGEN • • • LO 6
18.
plannen en naar een prestatie toeleven
VERSPRINGEN • • •
LO 23
19.
kritiek aanvaarden
techniek boven de lat perfectioneren aanloopritme verzorgen en opdrijven prestatie perfectioneren van de hangsprong aanloop bepalen en de plank treffen prestatie
HINKSTAPSPRONG • • •
perfectioneren van de techniek specifieke springkrachtoefeningen prestatie
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
17
SUBVAK 3: ATLETIEK Uitbreidingspakket: 100 lestijden per graad
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Motorische competenties
Leerstof basispakket 3e graad inoefenen en vervolmaken.
LO 4
1.
verbanden leggen, ook naar de theorie van de lichamelijke opvoeding
LO 12
2.
snelheid verhogen tijdens duurloop; aërobe en anaërobe uithouding verbeteren
De leerlingen worden verdeeld in 2 basisgroepen:
LO 12
3.
de eindproef nl. een meerkamp naar behoren afwerken
A: aangesloten bij atletiekclub
LO 9-10
4.
verbanden leggen en transfers tussen de diverse bewegingen
B: niet aangesloten
LO 7-8
5.
technische raad uitwisselen aan elkaar en elkaar stimuleren om de afgesproken minimacriteria te behalen
Groep A: mits een trainingsschema van de club mag de leerling individueel zijn schema afwerken. Zoniet bij groep B.
LO 3-4-6-12 6.
prestatieverbetering nastreven
Groep B: weekplanning: uithouding en lenigheid (zie jaarplanning)
LO 4
trainingsprincipes uit de trainingsleer toepassen in atletiek
technieken alternatieve activiteiten die basiseigenschappen verbeteren
inhaalles
7.
Gezonde en veilige levensstijl LO 1
8.
veiligheidsvoorschriften, regels en afspraken naleven
LO 21*-22*
9.
positief staan tegenover regelmatig oefenen
Groep B: jaarplanning :
10.
de gezonde invloed ervaren van regelmatige fysieke inspanning
Ontwikkeling van de basiseigenschappen (K, L en U)
LO 9-10-20
11.
het belang van de opwarming en de cool down aangeven
sept.-febr.: opdrijven van km en tempo. Aëroob.
LO 16
12.
de negatieve invloed van genotsmiddelen en slechte voeding duiden
ma.-apr.: intensieve intervals
Technieken
alle technieken van meerkamp worden getraind met de specifieke kracht- en snelheidstraining
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr.
18
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Zelfconcept en sociaal functioneren
Alternatieve activiteiten
LO 3-4-6
13.
zelfstandig oefenen
spelvormen oriënteringsloop
LO 2-5
14.
met iedereen, zonder onderscheid, samenwerken
•
…
LO 3-4-6-25 15.
hun eigen mogelijkheden juist inschatten
LO 2-23
16.
de prestaties van anderen waarderen
LO 12-20
17.
inzet en volharding tonen en hun fysieke grenzen verleggen
LO 21*-22*
18.
voldoening beleven aan fysieke inspanning
Powertraining maximumprestaties bepalen
LO 6
19.
plannen en naar een prestatie toeleven
LO 23
20.
kritiek aanvaarden
Inhaalles techniek (+ lln. andere keuzesporten) gecoördineerd met de les atletiek
fiche opstellen
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
19
SUBVAK 3: ATLETIEK
Nr.
Specifieke pedagogisch-didactische wenken
1.
Een prestatieverbetering nastreven door regelmatige en systematische trainingsopbouw.
2.
De vorderingen (laten) noteren en bespreken.
3.
Gevarieerde oefen- en organisatievormen aanwenden.
4.
Aan de motorische basisvorming wordt verder gewerkt door de beweging te perfectioneren.
5.
In functie van de onderwezen atletiekdisciplines worden de bijkomende basiseigenschappen getraind.
6.
Oefenstof voor de verbetering van coördinatie, beweeglijkheid en ritme aanbieden, zodat de link naar andere atletiek- en sportdisciplines wordt gelegd.
7.
Leren plannen en naar een prestatie werken.
8.
De leerlingen moeten minimacriteria realiseren.
9.
SPRINGEN: - landingsheuvel bij hoogspringen voldoende hoog, zacht en veilig. - competitievormen van verspringen niet op een zachte valmat maar in een verspringput. - gevarieerde oefenvormen gebruiken om de springkracht en de springbehendigheid te ontwikkelen. - uitleggen wat de belangrijkste fasen zijn bij een sprong en elkaar leren observeren. - groepsopdrachten, groepscompetities zijn motiverend en stimuleren het sociaal contact.
10.
WERPEN EN STOTEN: - de veiligheid staat centraal bij de opstelling van de leerlingen op en rond het werpterrein. Duidelijke afspraken maken om dit te ondersteunen.
11.
LOPEN: -
bij het lopen in openlucht is respect voor de natuur en leefomgeving belangrijk. voor loopactiviteiten buiten de school wordt er extra aandacht besteed aan veiligheid, plichtsgevoel, verantwoordelijkheidsbesef, hoffelijkheid en het maken van duidelijke afspraken.
Timing
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
20
SUBVAK 4: GYMNASTIEK MEISJES Basispakket: 50 of 75 uren per graad De uitbreidingen voor het pakket van 75 uren per graad staan tussen haakjes en in cursief. Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
Motorische competenties LO 10-19 LO 10-12-2022*
LO 3-4-6
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
1.
ruimte-, tijd- en lichaamsperceptie verwerven om zich bewust te zijn van een juiste houding, beweging en vormspanning.
Leerstof basispakket 2de graad aanleren, inoefenen en vervolmaken (= afhankelijk van de vooropleiding en beginsituatie van de leerlingen)
GROND:
2.
oefenen ter verbetering van de algemene spierkracht en ze begrijpen de opbouw van een krachttraining.
•
koprol: voorwaarts en rugwaarts benen gespreid : korte zweefrol
3.
de specifieke terminologie van het toestelturnen begrijpen en gebruiken.
4.
bewegingsopdrachten zelfstandig aanpakken en tot een goed einde brengen.
• • •
handenstand: afstoot 2 voeten en doorrollen rad: in serie rondat: aanloop opsprong rondat
•
(rondat rad)
• • •
overslag (: :); (overslag flikflak: uit stand (::) (uit stand in minitramp/ flikflak +landen op valmat
• • •
spreidsprong, hurksprong, kattesprong samenstellen van een reeks met gekende bewegingen basiselementen acrogym
Gezonde en veilige levensstijl LO 22*
5.
overtuigd worden van het grote belang van lenigheidsoefeningen en een opwarming in functie van het toestel.
LO 1
6.
steunverbanden en hulpmiddelen in functie van de veiligheid correct gebruiken.
•
opsprong: aanloop opsprong buikdraai rugwaarts : loopkip (::)
LO 1-2-7-23
7.
de technieken van helpen en bijstaan aanleren en toepassen tijdens het inoefenen van de bewegingen uit de behandelde leerstof.
•
molendraai voorwaarts
BRUG :
•
buikdraai rugwaarts
• • •
(buikdraai voorwaarts (::)) (uitsprong : zolendraai rugwaarts) samenstellen van een reeks met gekende oefeningen
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr.
21
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Zelfconcept en sociaal functioneren LO 2-23
8.
door een positieve houding de groepsgeest binnen de klas helpen stimuleren.
BALK: •
draaien: ½ draai op 1 voet
•
sprongen: combinatie van 3 sprongen
•
verplaatsingen: voorw., rugw. en zijw. met begeleidende armbeweging
•
rad: op zweedse bank : op lage balk (::); (op lage balk)
•
afsprong: rondat : (overslag (::))
•
samenstellen van een reeks met gekende oefeningen
LO 12
9.
de noodzakelijke inzet tonen om meer complexe bewegingen in te oefenen.
LO 25
10.
inschatten welke bewegingen het best aansluiten bij hun eigen fysieke mogelijkheden.
SPRONGEN: •
plint breedte: handenstand overslag (::)
•
minitrampoline: salto voorwaarts (::)
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
22
SUBVAK 4: GYMNASTIEK MEISJES Uitbreidingspakket: 100 uren per graad
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Motorische competenties
Inoefenen en vervolmaken leerstof basispakket (75u.) 3de graad en uitbreiding 2de graad
LO 9-10-1112
1.
zich door het uitvoeren van oefeningen in combinatie meer complexe bewegingspatronen eigen maken.
GROND: • handenstand: afstoot 2 voeten, benen gestrekt
LO 8-9
2.
inzicht verwerven in de opbouw van de oefeningen en kunnen de technieken benoemen.
• •
3.
de basisprincipes van het beoordelingsysteem van de F.I.G. interpreteren.
LO 12
4.
aandacht hebben voor een goede technische uitvoering en lichaamshouding zoals verwacht wordt van een competitieturnster.
• flikflak : aanloop rondat flikflak ( : : ) • salto voorwaarts of rugwaarts : afstoot op verhoogd vlak ( : : ) samenstellen van een reeks: een combinatie van bewegingen uit de leerstof van het basispakket (50u./ 75u.) van de 2de graad, van de 3de graad en van de uitbreiding (100u.) van de 2de en 3de graad
LO 3-4-12
5.
zelfstandig met gekende motorische vaardigheden een creatieve combinatie samenstellen en uitvoeren.
BRUG: • zweefkip (::)
LO 20
6.
trainingsprincipes uit de trainingsleer toepassen in de gymnastiek.
• zwaaikip (::) • uitsprong : zolendraai rugwaarts (hoge legger) samenstellen van een reeks : een combinatie van bewegingen uit de leerstof van het basispakket (50u./ 75u.) van de 2de graad, van de 3de graad en van de uitbreiding (100u.) van de 2de en 3de graad
rad: aanloop opsprong zweefrad overslag: aanloop overslag (neerkomen op 1 of 2 benen)
Gezonde en veilige levensstijl
BALK:
LO 1
7.
door inzicht in het bewegingsverloop van de diverse technieken, potentieel gevaarlijke situaties inschatten en vermijden.
• •
sprongen: een combinatie van 3 sprongen in serie draaien: een volledige draai op 1 voet
LO 19
8.
de algemene principes van de houdings- en rugscholing begrijpen en hanteren om overbelasting en kwetsuren te vermijden.
• •
rol: voorwaartse of rugwaartse rol op hoge balk (::) rad: op hoge balk (::)
LO 1-2-23
9.
begrijpen dat een goede samenwerking ongevallen kan helpen vermijden.
• •
handenstand: op hoge balk (::) afsprong: overslag : losse afsprong (zonder handensteun) samenstellen van een reeks : een combinatie van bewegingen uit de leerstof van het basispakket (50u./ 75u.) van de 2de graad, van de 3de graad en van de uitbreiding (100u.) van de 2de en 3de graad
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr.
23
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen Zelfconcept en sociaal functioneren
SPRONGEN :
LO 25
10.
zelfvertrouwen opbouwen door het zich bewust zijn van een correcte lichaamshouding.
•
LO 5-11-23
11.
eigen kennis en kunde aanwenden om als assistent-coach te fungeren bij schoolsportactiviteiten intra- of extramuros en bij demonstraties ter gelegenheid van schoolfeesten.
LO 1-2
12.
begrijpen dat een goede samenwerking ongevallen kan helpen vermijden.
plint breedte: handenstand afwenden : handenstand overslag : handenstand overslag met draai om de lengteas voor of achter de steunfase (::)
•
minitrampoline: salto voorwaarts : salto voorwaarts gehoekt : barani
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
24
SUBVAK 4: GYMNASTIEK JONGENS Basispakket: 50 of 75 uren per graad De uitbreidingen voor het pakket van 75 uren per graad worden staan tussen haakjes en in cursief. Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Motorische competenties
Leerstof basispakket 2de graad aanleren, inoefenen en vervolmaken conform de beginsituatie van de leerlingen)
LO 10-19
1.
ruimte -, tijd -, en lichaamsperceptie verwerven om zich bewust te zijn van een juiste houding, beweging en vormspanning.
GROND: • koprol, benen gespreid: voorwaarts en rugwaarts
LO 10-1220-22*
2.
oefenen ter verbetering van de algemene spierkracht en ze begrijpen de opbouw van een krachttraining.
•
3.
de specifieke terminologie van het toestelturnen begrijpen en gebruiken. •
LO 3-4-6
4.
bewegingsopdrachten zelfstandig aanpakken en tot een goed einde brengen.
Gezonde en veilige levensstijl
handenstand: afstoot 2 voeten en doorrollen (via benen gespreid en gestrekt) : overpak in 2 tijden : (stut (::)) rad en rondat : aanloop opsprong rondat halve draai rad
•
overslag (::)
• •
(flikflak: uit stand (::)) ( : voorbereidende oefeningen rondat flik (::)) verbindingen en verplaatsingen: 2 sprongen
•
: 2 halve draaien 1 evenwichtshouding ; ( 2 evenwichtshoudingen) samenstellen van een reeks met gekende oefeningen basiselementen van acrogym
LO 22*
5.
overtuigd worden van het grote belang van lenigheidsoefeningen en een opwarming in functie van het toestel.
• •
LO 1
6.
steunverbanden en veiligheidshulpmiddelen correct gebruiken.
BRUG : • korte kip: zwaaien in streksteun; val tot kiplig; kip tot streksteun • vooropzet : als insprong • achterinleg • schouderstand : opzwaai vanuit streksteun – doorrollen tot bovenarmsteun • (salto voorwaarts : vanuit zwaai in streksteun tot bovenarmsteun) • (afsprong : kroontje uit)
LO 1-2-7-23 7.
de technieken van helpen en bijstaan aanleren en toepassen op de bewegingen van de behandelde leerstof.
•
samenstellen van een reeks met gekende oefeningen
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr.
25
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Zelfconcept en sociaal functioneren
REK © laag + hoog
LO 2-23
8.
door een positieve houding de groepsgeest binnen de klas helpen stimuleren.
• •
molendraai voorwaarts buikdraai voorwaarts
LO 12
9.
de noodzakelijke inzet tonen om meer complexe bewegingen in te oefenen.
• •
zolendraai rugwaarts : na opzwaai tot spreidstand uit streksteun loopkip (::)
LO 25
10.
inschatten welke bewegingen het best aansluiten bij hun eigen fysieke mogelijkheden.
• •
(zweefkip (::)) (zwaaikip (hoge rekstok) (::))
•
uit hang/ rugwaarts om breedteas draaien tot streksteun
•
(buikdraai rugwaarts (hoog rek))
•
samenstellen van een reeks met gekende oefeningen
SPRONGEN: •
plint breedte: duiksprong, benen tussen steun : handenstand afwenden : handenstand overslag
•
(plint lengte: handenstand overslag (::))
•
minitrampoline: salto voorwaarts
•
(plank: salto voorwaarts)
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
26
SUBVAK 4: GYMNASTIEK JONGENS Uitbreidingspakket: 100 uren per graad
LEERPLANDOELSTELLINGEN
Decr. nr.
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen Motorische competenties
Inoefenen en vervolmaken leerstof 3de graad basispakket (75u.) en 2de graad uitbreiding.
LO 9-10-11- 1. 12
zich door het uitvoeren van oefeningen in combinatie meer complexe bewegingspatronen eigen maken.
GROND: • koprol: hoge zweefrol
LO 8-9
2.
inzicht verwerven in de opbouw van de leerstof en kunnen de technieken benoemen.
•
LO 20
3.
trainingsprincipes uit de trainingsleer toepassen in de gymnastiek.
LO 12
4.
aandacht hebben voor een goede technische uitvoering en lichaamshouding zoals verwacht wordt van een competitieturner.
LO 3-4-12
5.
zelfstandig met gekende motorische vaardigheden een creatieve combinatie samenstellen en uitvoeren.
6.
LO 1
de basisprincipes van het beoordelingssysteem van de F.I.G. interpreteren.
handenstand: afstoot 2 voeten, benen gestrekt : overpak in 2 tijden en doorrollen
•
: stut rondat flikflak (::)
•
salto voorwaarts: landen op valmat
•
salto rugwaarts: afstoot op verhoogd vlak (::) : rondat salto (::)
•
overslag
samenstellen van een reeks : een combinatie van bewegingen uit de leerstof van het basispakket (50u./ 75u.) van de 2de graad, van de 3de graad en van de uitbreiding (100u.) van de 2de en 3de graad
Gezonde en veilige levensstijl
BRUG:
7.
door inzicht in het bewegingsverloop van de diverse technieken potentieel gevaarlijke situaties inschatten en vermijden.
•
zweefkip
•
vanuit streksteun/ opzwaaien tot handenstand (::) onderzwaai: vanuit hoeksteun tot zwaai in bovenarmsteun (::)
LO 19
8.
de algemene principes van de houdings- en rugscholing begrijpen en hanteren om overbelasting en kwetsuren te vermijden.
•
LO 1-2-23
9.
begrijpen dat een goede samenwerking ongevallen kan helpen vermijden
samenstellen van een reeks : een combinatie van bewegingen uit de leerstof van het basispakket (50u./ 75u.) van de 2de graad, van de 3de graad en van de uitbreiding (100u.) van de 2de en 3de graad
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
27
LEERPLANDOELSTELLINGEN
Decr. nr.
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
LO 25 LO 5-11-23
LO 1-2
Zelfconcept en sociaal functioneren
REK:
10.
zelfvertrouwen opbouwen door het zich bewust zijn van een correcte lichaamshouding.
•
valkip
•
achteropzet (::)
eigen kennis en kunde aanwenden om als assistent-coach te helpen bij schoolsportactiviteiten intra- of extramuros en bij demonstraties ter gelegenheid van schoolfeesten.
•
opzwaai naar handenstand: in palmgreep vanuit streksteun
•
zolendraai rugwaarts: uitzwaaien; ½ draai en greepwissel
begrijpen dat een goede samenwerking ongevallen kan helpen vermijden.
samenstellen van een reeks : een combinatie van bewegingen uit de leerstof van het basispakket (50u./ 75u.) van de 2de graad, van de 3de graad en van de uitbreiding (100u.) van de 2de en 3de graad
11.
12.
SPRONGEN: •
plint of paard breedte: handenstand overslag
•
plint of paard lengte: handenstand overslag : handenstand overslag + kwart schroef
•
minitramp: salto voorwaarts gehoekt : barani
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
28
SUBVAK 4: GYMNASTIEK MEISJES EN JONGENS
Nr.
Specifieke pedagogisch-didactische wenken A* Basispakket
1.
De lessen worden voor de jongens en de meisjes in een afzonderlijke groep aangeboden.
2.
Een constante vooruitgang, zowel op het inhoudelijk vlak(= moeilijkheid), als op het vormelijk vlak(= zin voor afwerking en esthetiek) blijft het doel.
3.
Zorg op elk leerniveau voor een progressieve klimming in de oefenstof.
4.
Individuele remediëring blijft noodzakelijk.
5.
Gevarieerde oefenvormen en organisatievormen zijn aan te bevelen.
6.
Tijdens de opwarming dient rekening te worden gehouden met de specificiteit van het toestel.
7.
Het verbeteren van de algemene lenigheid is van het grootste belang. Leerlingen kunnen ook de opdracht krijgen hier naschools aan te werken.
8.
Het belang van krachttraining i.v.m. letselpreventie is bewezen. Algemene krachttraining voorzien in de jaarplanning is aangewezen.
9.
Er moet bijzondere aandacht worden besteed aan de technieken van helpen en bijstaan en aan de veiligheid.
B* Uitbreidingspakket 10.
De extra leerinhouden worden gekozen uit de diverse bewegingsfamilies zoals zij vermeld staan in de internationale puntencode van de F.I.G.
11.
De basiskennis en de individuele aanleg van elke leerling zullen mede deze extra leerinhouden bepalen. Het werken met een persoonlijk trainingsschrift is dus noodzakelijk.
12.
Voor een wedstrijdturnster zal de leerstof uitgebreid worden in functie van de te leveren prestaties. Samenspraak met de clubtrainer is dus wenselijk.
13.
De uitrusting in de oefenzaal en de veiligheidshulpmiddelen(landingsmatten, valput, saltogordels)kunnen ook een invloed hebben op het benadrukken van bepaalde leerstofonderdelen.
14.
Van de leerlingen wordt een elementaire kennis van de F.I.G.- reglementen verwacht.
15.
Een individueel trainingsschema en het zelfstandig werken in kleine groepen wordt benadrukt.
16.
De technieken van helpen en bijstaan worden systematisch aangeleerd.
17.
Bij het beoordelen van een toets worden zowel de moeilijkheidsgraad als de afwerking geëvalueerd.
Timing
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
29
SUBVAK 5: RITMISCHE- EN DANSANTE VORMING Basispakket: 25u. per graad Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen
LEERINHOUDEN
Motorische competenties 1.
het nut van ritme en beweging inzien en aanvoelen
LO 11-12
2.
ritmegevoel, lichaams- en bewegingsbewustzijn verder ontwikkelen
LO 9-10-11
3.
eerder geleerde vaardigheden uit verschillende bewegingsgebieden toepassen in andere bewegingscontexten (bijv. gymnastiek = rock ’n roll)
4.
tijdsbesef ontwikkelen: ervaren van tempo, ritme, duur en accentuatie
De leerstof basispakket 2de graad aanleren, inoefenen en vervolmaken, conform de beginsituatie bij de leerlingen. Een keuze uit ‘NIEUWE TRENDS’: AEROBIC, STEP-AEROBIC, TAEBO, CARDIO-FUNK, STREETDANCE, LATINO, COMBAT…
5.
coördinatie tussen beweging en uitdrukking ontwikkelen
terminologie van de basispassen wordt uitgebreider
LO 15*
6.
expressief bewegen
bewegingszin met variatie op basissteps uitvoeren
LO 12
7.
een aëroob uithoudingsvermogen ontwikkelen
variatie in tijd / kracht / ruimte
LO 9-10-20
8.
zowel kracht (vnl. versterken van romp, gordel en benen) als snelheid, lenigheid en evenwicht in sterke mate ontwikkelen
9.
hun specifieke kennis van de terminologie uitbreiden
10.
via de eigen lichaamstaal ‘converseren’ met de partner
LO 11 LO 20-22*
SOCIALE DANS, ROCK ’n ROLL:
Gezonde en veilige levensstijl
parendansen geven een extra dimensie aan de ritmische
11.
fysieke en motorische basiseigenschappen via dansante bewegingsvormen ontwikkelen
bewegingsopvoeding: ze zijn hét middel bij uitstek voor coïnstructie.
LO 19
12.
het belang van een correcte houding aangeven
de basispas individueel aanleren
LO 9-10-20
13.
het belang inzien van opwarming, stretching, buik- en rugspieroefeningen, relaxatie
een correcte houding sterk benadrukken zodat de partners de kans krijgen elkaar aan te voelen
eenvoudige danscombinaties
Zelfconcept en sociaal functioneren LO 15*
14.
expressiviteit en innerlijke beleving ontwikkelen
LO 15*-21*
15.
‘presence’ en zelfzekerheid ontwikkelen
16.
zich concentreren
17.
inzien dat dans- en ritmische bewegingsopdrachten hun een voortreffelijke basistechniek meegeeft en bijdraagt tot een harmonische ontplooiing
LO 8-9-10-25
LO 5-11-21*-23 18.
respect opbrengen voor elkaars mogelijkheden
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
30
SUBVAK 5: RITMISCHE- EN DANSANTE VORMING Uitbreidingspakket: 100u. per graad
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen Motorische competenties
LO 15*
1.
een expressieve lichaamstaal ontwikkelen
Verbreden en verdiepen van de ritmische bewegingsvormen die reeds in het basispakket en in de 2de graad werden aangeboden.
LO 12
2.
een ritmegevoel ontwikkelen
Afhankelijk van de interesses van de leerlingen en de specialiteit(en)
LO 12
3.
lichaams- en bewegingsbewustzijn ontwikkelen
van de lesgever kunnen diverse ritmische bewegingsvormen worden aangeboden en /of verder verdiept.
LO 12
4.
tijdsbesef ontwikkelen: ervaren van tempo, ritme, duur en accentuatie
VOLKSDANSEN:
LO 12
5.
coördinatie tussen beweging en uitdrukking ontwikkelen
moeilijke dansen
LO 10-23
6.
via de eigen lichaamstaal ‘converseren’ met de partner
van veel tot moeilijker passen en figuren
LO 12
7.
een aëroob uithoudingsvermogen ontwikkelen
veel ritmes; snelle tempo’ s demonstraties samenstellen van variaties op een al dan niet gekende volksdans
LO 11-12
8.
geleerde technieken uit de verschillende ritmische bewegingsvormen toepassen in andere dansante vormen
LO 12
9.
zowel kracht (vnl. versterken van romp, bekken en benen), snelheid, lenigheid en evenwicht in sterke mate ontwikkelen
LO 3-4-6-8
10.
kritisch omgaan met het bewegingsaanbod in het algemeen en het aanbod dansante vormen in het bijzonder
LICHAAMSEXPRESSIE beweging = buigen, strekken, draaien, wordt gecombineerd met ter plaatse bewegen en voortbeweging
11.
de specifieke kenmerken van de bewegingspatronen in de dansvormen die ze onderwezen krijgen herkennen
houdingen= staan, zitten, liggen geven we de volgende kwaliteiten: open – gesloten / gebogen – recht / breed – smal/ symmetrie - asymmetrie
12.
trainingsprincipes uit de trainingsleer toepassen in de ritmische of dansante vormen
momenten = aanvang, tijdens het slot van de bewegings- en houdingszin maken expressie-, lichaams- en danstaal zorgen voor de uitdrukking
zintuigen worden gestimuleerd = voelen, horen, zien groepswerk waarin de verschillende exploraties worden verwerkt uitwerken van thema’s met of zonder muziek
LO 4
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr.
31
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen Gezonde en veilige levensstijl
JAZZ:
LO 20-22*
13.
fysieke en motorische basiseigenschappen via dansante bewegingsvormen ontwikkelen
LO 19
14.
het belang van een correcte houding aangeven en toepassen in bewegingszinnen
LO 20-21*
15.
met betrekking tot fitheid hun eigen doelen bepalen en zijn bereid dit te integreren in hun eigen levensstijl
nadruk op bewegingsvreugde en expressie verdieping van de basistechnieken: round down, demi-plié, hipwalk side
grand plié, isolatiebewegingen, tendu-dégagé, ritmevormen, sprongen, draaivormen … DANSCOMBINATIE: is een geheel van bewegingen dat wordt samengesteld door de lesgever op niveau van de geziene leerstof
Zelfconcept en sociaal functioneren LO 15*
16.
expressiviteit en innerlijke beleving ontwikkelen
aanbieding van nieuwe dansstijlen zoals: Zuid-Amerikaanse of Spaanse dans, solowerk gericht naar specifieke expressie (bijv.: melancholie, woede, uitbundigheid) opbouwen tot een uitgewerkt dansstuk bestaande uit solo- en groepschoreografieën
LO 15*-21
17.
‘presence’ en zelfzekerheid ontwikkelen
LO 24-25
18.
keuzes maken uit het mogelijke activiteitenaanbod
LO 8-9-1025
19.
inzien dat dans- en ritmische bewegingsopdrachten hun een voortreffelijke basistechniek meegeeft en bijdraagt tot een harmonische ontplooiing
DANSCREATIE: een door de leerlingen samengesteld dansstuk, individueel of in groep.
LO 2-23
20.
in een ritmische bewegingsopdracht leiding nemen over en leiding aanvaarden van medeleerlingen
IMPROVISATIE aan de hand van welbepaalde richtlijnen en / of beperkingen (muziek, aantal dansers, tijdsbeeld, accessoires en attributen) wordt onmiddellijk ingespeeld op de opdracht.
LO 11
21.
aan een opdracht werken om deze zo origineel mogelijk uit te voeren
LO 5-6
22.
zich concentreren
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
32
SUBVAK 5: RITMISCHE- EN DANSANTE VORMING
Nr.
Specifieke pedagogisch-didactische wenken
1.
Het basispakket ritmische vorming wordt aan alle leerlingen gegeven al dan niet in coïnstructie.
2.
In het keuzepakket kan gekozen worden uit verschillende ritmische bewegingsvormen. Er kunnen meerdere vormen aan bod komen of één vorm kan volledig worden uitgediept.
3.
De oefenstofkeuze moet zinvol, prettig en intensief zijn. Motiverende muziek en haalbare opdrachten zijn daarom zeer belangrijk.
4.
Bij acrobatieën (rock ’n roll) steeds de nodige veiligheidsmaatregelen nemen.
5.
Een goede samenwerking onder de teamleden maakt het mogelijk om tijdelijk groepen te combineren (Sociale dansen, rock ’n roll)
6.
De creativiteit en het plezier aan het bewegen kunnen ondermeer geprikkeld worden door open opdrachten.
7.
Ritmische vorming biedt een belangrijke ondersteuning voor de artistieke gymnastiek. De danstechnische vaardigheden kunnen uitgebreid worden via het keuzepakket.
8.
De leerstof binnen het kader van éénzelfde discipline moet oordeelkundig worden gegroepeerd ten einde de rentabiliteit en de continuïteit van een les zo hoog mogelijk te houden.
9.
Bij het maken van keuzes rekening houden met een logische opbouw zodat er een vlotte overgang is van eenvoudige tot meer ingewikkelde expressievormen.
10.
Binnen elke oefening worden verschillende basisbewegingspatronen gecombineerd tot een muzikaal geheel waarbij rekening wordt gehouden met de dynamische eigenheid en het kader van elk onderdeel.
11.
Zowel het uitvoeren van opgelegde bewegingspatronen als het creatief toepassen van bewegingsmateriaal zijn onontbeerlijk voor een zo breed mogelijk dansspectrum.
12.
Aandacht voor de muziek ondersteunt het verwerven, fixeren en conserveren van de leerstof.
13.
Voor jazzdans worden in principe de oefeningen zeer eenvoudig aangeleerd en evolueren dan stelselmatig naar meer complexe gehelen totdat uiteindelijk een volledige jazzles gekend is en vlot aaneensluitend kan worden uitgevoerd. Eenzelfde moeilijkheid zal steeds langs een andere weg door de leerkracht voorgesteld en door de leerling opgelost worden.
14.
Welke ritmische bewegingsvorm er ook wordt aangeboden, leg steeds de nadruk op bewegingsvreugde en creativiteit.
Timing
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
33
SUBVAK 6: ZWEMMEN Basispakket: 50u. per graad
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Motorische competenties
Leerstofbasispakket 2de graad aanleren, inoefenen en vervolmaken, conform de beginsituatie van de leerlingen.
LO 1
1.
verantwoordelijkheid opnemen om tijdens bewegingssituaties de afgesproken veiligheidsregels toe te passen
Crawl, schoolslag en rugcrawl op een reglementaire en efficiënte manier zwemmen en starten en keren van deze 3 zwemslagen
LO 3-4
2.
zelfstandig een oefenschema afwerken en aan de hand van gerichte opdrachten de aangeleerde zwemtechnieken bijsturen
techniekdrills voor deze 3 zwemslagen (S,R,C) grijpstart of start met armzwaai start voor rugslag fall back keerpunt (voor S en C)
initiatievormen van dolfijn LO 8
3.
een correcte uitvoering van de aangeleerde zwemtechnieken
Aanvoelen van vlotvermogen, stuwings- en remmingsvlakken en kennis van de belangrijkste fouten
LO 7-8
4.
op basis van een beperkt aantal afgesproken criteria bij zichzelf en bij Observeren va de correcte bewegingen voor de verschillende zwemstijlen, het hun medeleerlingen aangeven waarom een oefening wel of niet lukt en starten en de keerpunten hiervoor eenvoudige oplossingen geven
LO 12
5.
de wil opbrengen om de aangeleerde zwemtechnieken op een hoger beheersingsniveau uit te voeren
LO 15*
6.
een goede zwemprestatie als waardevol streefdoel zien
Gezonde en veilige levensstijl LO 17-18
7.
de basistechnieken van zelfredding en reddingszwemmen en kennen de gevaren die verbonden zijn aan het zwemmen
Zelfredding en reddingszwemmen reddersprong eendenduik en een voorwerp opduiken uit het diep 200m gekleed zwemmen een drenkeling vervoeren in het water tot aan de rand van het zwembad (15m) inoefenen van het onderwater zwemmen en hierbij vergroten van de afstand 50m op de rug zwemmen, polsen boven water
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr.
34
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
LO 1-16
8.
gezondheidsaspecten en hygiënische voorschriften naleven en zich houden aan duidelijke afspraken
LO 20
9.
de noodzaak inzien van regelmatig oefenen om op een verantwoorde manier hun resultaten te verbeteren
LO 22*
10.
hun grenzen verleggen wat snelheid en uithouding betreft
Gezondheidsaspecten, hygiëne en afspraken stortbad voor het zwemmen reinheid kleedkamer aangepaste zwemkledij mekaar niet onder duwen afgesproken zwemrichting volgen
Zelfconcept en sociaal functioneren LO 23
11.
tijdens geschikte lesmomenten de leiding nemen over een groep van medeleerlingen en de leiding van anderen aanvaarden
techniekopdrachten spelvormen creatieve lesmomenten
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
35
SUBVAK 6: ZWEMMEN Uitbreidingspakket: 100u. per graad
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Motorische competenties
Inoefenen en vervolmaken leerstof van het basispakket 3de graad en van het uitbreidingspakket 2de graad.
LO 2
1.
risicovolle momenten aanvoelen en medeleerlingen helpen wanneer de bewegingssituatie dit vereist
Crawl, schoolslag , rugcrawl en dolfijn op een reglementaire en efficiënte manier zwemmen en starten en keren van deze 4 zwemslagen
LO 12
2.
de zwemtechnieken leren uitvoeren op een hoger beheersingsniveau
•
techniekdrills voor deze 4 zwemslagen
•
grijpstart en start met armzwaai
opdrachten alleen of in groep organiseren en aanpassen aan de deelnemers
•
start voor rugslag
•
een keerpunt van schoolslag en dolfijn met de juiste bewegingen onder water
LO 5
3.
LO 11
4.
eigen motorische vaardigheden creatief gebruiken, samen met medeleerlingen
•
tuimelkeerpunt van crawl en rugcrawl
•
starten in een aflossing
LO 3-7
5.
inzicht verwerven in de zwemtechnieken, fundamentele fouten opsporen bij medeleerlingen en tips geven om de fouten bij te sturen
•
keerpunten van individuele wisselslag
LO 8
6.
zwemtechnisch hun mening geven en hieruit conclusies trekken voor hun eigen uitvoering
Theoretische aspecten van: •
de belangrijkste principes van zweminitiatie
LO 4
7.
trainingsprincipes uit de trainingsleer toepassen in het zwemmen
•
de belangrijkste fouten die voorkomen bij de 4 zwemslagen
•
de belangrijkste reglementen van de 4 zwemslagen, starten en keerpunten
Gezonde en veilige levensstijl LO 16-21*
8.
de waarde beseffen van zwemmen als ‘life-time’ sport
LO 20-22*
9.
het belang inzien van een goede fysieke conditie
LO 17-18
10.
de basistechnieken van zelfredding en reddingszwemmen uitvoeren en gevaren die verbonden zijn aan het zwemmen inschatten
Zelfconcept en sociaal functioneren LO 24-25
11.
een keuze maken binnen de leerstofonderdelen (in functie van specialisatie)
Reddingszwemmen • de verschillende onderdelen van het reddingszwemmen gericht op het behalen van een erkend reddersbrevet
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
36
SUBVAK 6: ZWEMMEN
Nr.
Specifieke pedagogisch-didactische wenken
Timing
A* Basispakket 1.
200mC,100mS,100mR: beoordeling stijl en keerpunten
1° leerjaar
2.
75m S/R/C: jongens 1'20", meisjes 1'25"
1° leerjaar
3.
800m in S/R/C (wisselen van slag toegelaten)
1° leerjaar
4.
oefeningen wrikken, aquatisch ademhalen, combinatieslagen en techniekdrills
1° leerjaar
5.
25m onder water zwemmen met start
1° leerjaar
6.
400mC, 200mS en 100mR: stijlbeoordeling
2° leerjaar
7.
75m S/R/C : jongens 1'15", meisjes 1'20"
2° leerjaar
8.
800m slag naar keuze wisselen toegelaten: jongens 20', meisjes 22'
2° leerjaar
B* Uitbreidingspakket 9.
400mC,200mS, 100mR: stijlbeoordeling
1° leerjaar
10.
800mC: jongens 18', meisjes 20'
1° leerjaar
11.
reddingszwemmen onder water zwemmen 25m met start, een voorwerp ophalen uit het diep en een partner vervoeren over 25m
1° leerjaar
12.
synchroonzwemmen, duiken met flessen, schoonspringen; waterpolo, watervolleybal en andere waterspelen …(afhankelijk van de accommodatie)
1° leerjaar
13.
100mS ,100mC en 100mR op tijd ; 3 tijden optellen: jongens 5'20", meisjes 5'50"
2° leerjaar
14.
50mD stijlbeoordeling
2° leerjaar
15.
200m wisselslag: jongens 4’, meisjes 4’20
2° leerjaar
16.
800mC : jongens 17', meisjes 19'
2° leerjaar
17.
reddingszwemmen: 25m onder water zwemmen met start, een partner vervoeren over 25m en 200m gekleed zwemmen
2° leerjaar
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
37
SUBVAK 7: BASKETBAL Basispakket: 25u. per graad
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Motorische competenties
Leerstofbasispakket 2de graad aanleren, inoefenen en vervolmaken, conform de beginsituatie van de leerlingen.
LO 7-8-10-13
1.
de meest elementaire spel- en speelregels arbitreren
5 – 5, 4 – 4, 3 – 3 , 3 – 2 , 2- 1, 3 – 1 spelsituaties
LO 7-8-10-13
2.
medeleerlingen coachen bij het spelen van de spel- en speelregels
zie 1
LO 7-8-10-13
3.
de juiste oplossing vinden van een spelprobleem
zie 1
LO 3-4
4.
zelfstandig oefenen om de spelopdracht tot een goed einde te brengen
zie 1
LO 2-5-23
5.
een 3 – 3 tornooi organiseren rekening houdende met het kunnen van hun medeleerlingen
zie 1
LO 6
6.
nagaan aan de hand van vastgestelde criteria of ze vooruitgang boeken
zie 1
LO 7-8-10-13
7.
nagaan hoe ze een probleem in een spelsituatie kunnen oplossen
zie 1
LO 3-7-13
8.
scoren en de juiste beslissing nemen in een meerderheidssituatie en in een gelijkheidssituatie van 3 – 2 tot 5 – 5
herhalen jumpshot en gesprongen setshot semi-hook lay-back varianten op de lay-up na dribbel
LO 7-8
9.
de juiste beslissing nemen en weten wanneer en waar ze kunnen scoren in een meerderheidssituatie of een gelijkheidssituatie
shotselectie
LO 9-10-12-13
10.
kansen creëren in de 1 - 1 situatie in functie van de 5 – 5 situatie
1 – 1 spelen met de dribbel verandering van richting binnenwaarts verandering van richting buitenwaarts 1 – 1 spelen in T.T.P (triple-tred-positie waarbij er kan gescoord, gepasst en gedribbeld worden) cross-over en open-step back-door
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr.
38
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
LO 9-10-12-13
11.
bij het creëren van kansen de bal controleren en weten wanneer ze kunnen passen, dribbelen en zich vrijlopen van een 3 – 3 spelsituatie tot een 5 – 5 spelsituatie
controle pass-selectie dribbelselectie vrijlopen in functie van de 1 – 1 actie
LO 4-5-9-1011-12-13
12.
opbouwen in een gelijkheidssituatie van 3 – 3 tot 5 – 5 op een half terrein en een volledig terrein
1 – 1 in functie van de opbouw tegenaanval in functie van de meerderheidssituatie 4 – 3 5 – 5 organisatie in een 1 – 2 – 2 aanvalsopstelling op de perimeter (driepuntslijn)
LO 4-5-9-1011-12-13
13.
3 – 3, 4 – 4 of 5 – 5 spelen op een half en volledig terrein
zie 1 tot en met 11 3 – 3 aanvalsopbouw in functie van de geziene technische en tactische elementen 3 – 2, 4 – 3 aanvalsopbouw in functie van de tegenaanval 3 – 3, 4 – 4 aanvalsopbouw in voorbereiding van de 5 –5 situatie
zie leerinhoud motorische competentie
Gezonde en veilige levensstijl LO 1-2-4
14.
tijdens oefeningen en spelvormen de nodige controle opbrengen om risico’s eigen aan basketbal te vermijden
LO 16-22*
15.
zich progressief opwarmen om fysisch en mentaal klaar te zijn voor de spelen bewegingsopdrachten
LO 12-16-19
16.
bij de eigen sportbeoefening belangrijke principes toepassen van fitheid, veiligheid, blessurepreventie, voeding en middelengebruik
LO 1-16-20
17.
het evenwicht nastreven tussen sportprestaties, fysieke conditie en gezondheid
LO 16-19-21*22*
18.
de invloed van bewegen op fysieke, mentale en sociale gezondheid er kennen en vergelijken met andere factoren die de gezondheid beïnvloeden
LO 17-18
19.
de basisprincipes van eerste hulp bieden bij ongevallen in bewegingssituaties
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr.
39
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Zelfconcept en sociaal functioneren LO 14*-15*-25
20.
ervaren dat motivatie, betrokkenheid en positief zelfbeeld, belangrijke aspecten zijn bij sportbeleving en sportief presteren zowel individueel als in groep
op verschillende spots spelen
LO 7-23
21.
aan de hand van vooropgestelde criteria de rol van coach en scheidsrechter op zich nemen
rol als coach of scheidrechter opnemen
LO 2-8-23-24
22.
de leiding en/of verantwoorde opmerkingen van medeleerlingen aanvaarden
elkaar evalueren
LO 23-24-25
23.
samen met anderen, kennis en kunde aanwenden bij het organiseren van (school)sportactiviteiten en bij schoolfeesten
organisatie van een 3 – 3 tornooi
LO 8-23
24.
aanvaardbaar gedrag tonen op het vlak van fair play, reglementering, hiërarchie en bij het uiten van bedenkingen
25.
voor zichzelf en anderen respect tonen en signalen herkennen van onverdraagzaamheid en daar passend en tijdig op reageren
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
40
SUBVAK 7: BASKETBAL Uitbreidingspakket: 100u. per graad
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Motorische competenties
Inoefenen en vervolmaken leerstof van het basispakket 3de graad en van het uitbreidingspakket 2de graad.
LO 13
1.
scoren in een meerderheidssituatie en in een gelijkheidssituatie van 3 – 2 tot 5 – 5
jumphook
LO 3-7-8
2.
de juiste beslissing nemen en weten wanneer en waar ze kunnen scoren in een meerderheidssituatie of een gelijkheidssituatie
shotselectie
LO 4-5-910-12-13
3.
kansen creëren in de 2 – 2 en 3 - 3 situatie in functie van de 5 – 5 situatie
1 – 1 spelen met de rug naar doel post-moves (drop-step, turn-around, sikma,…) verandering van richting in twee richtingen ( binnenwaarts en daarna tussen de benen ) 1 – 1 spelen in T.T.P en post-up cross-over, varianten open-step, reverse step uitwerken van de 2 – 2 situatie i.f.v. Guard – Post speler Forward – Post speler Post – post Screening on the ball Penetratiedribbel uitwerken van de 3 – 3 situatie i.f.v. Verschillende posities op het terrein Penetratiedribbel Screening
LO 3-4-5-910-12-13
4.
bij het creëren van kansen de bal controleren en weten wanneer ze kunnen passen, dribbelen en zich vrijlopen van een 3 – 3 spelsituatie tot een 5 – 5 spelsituatie
controle pass-selectie dribbelselectie vrijlopen in functie van de 1 – 1 actie en ploegmaat
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr.
41
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
LO 3-4-5-910-12-13
5.
opbouwen in een gelijkheidssituatie van 3 – 3 tot 5 – 5 op een half terrein en een volledig terrein
1 – 1 op de perimeter en in de post-up in functie van de opbouw tegenaanval in functie van de 5 - 5 5 – 5 organisatie in een 2 – 2 – 1 aanvalsopstelling op de perimeter (driepuntslijn) met motion-rules
LO 13
6.
3 – 3, 4 – 4 of 5 – 5 spelen op een half en een volledig terrein
zie 1 tot en met 5 3 – 3 aanvalsopbouw in functie van de geziene technische en tactische elementen 3 – 2, 4 – 3 aanvalsopbouw in functie van de tegenaanval 3 – 3, 4 – 4 aanvalsopbouw in voorbereiding van de 5 –5 situatie (motion)
LO 3-4-1012
7.
het scoren verhinderen door de individuele verdediging toe te passen in een 3 – 3 spelsituatie
individuele verdediging op de balbezitter en op de postspeler
LO 3-4-1012
8.
het kansen creëren verhinderen door de individuele en groepsgerichte verdediging toe te passen in een 5 - 5 situatie met post
individuele en groepsgerichte verdediging op de niet balbezitter (denial, help-side defense, close-out, front, …) defense op het screen
LO 3-4-1012
9.
de opbouw storen in een 3 – 3 en 4 – 4 spelsituatie op een half en volledig terrein door individueel en in groep posities te kiezen waarbij de aanval in moeilijkheden komt
individuele en groepsgerichte verdediging op de balbezitter en de niet balbezitter (defensieve transitie, tandem defense, line-concept, man to man defense, …)
zie leerinhoud motorische competentie
Gezonde en veilige levensstijl LO 1-2-4
10.
tijdens oefeningen en spelvormen de nodige controle opbrengen om risico’s eigen aan basketbal te vermijden
LO 16-22*
11.
zich progressief opwarmen om fysisch en mentaal klaar te zijn voor de spelen bewegingsopdrachten
LO 12-1619
12.
bij de eigen sportbeoefening belangrijke principes toepassen van fitheid, veiligheid, blessurepreventie, voeding en middelengebruik
LO 1-16-20
13.
het evenwicht nastreven tussen sportprestaties, fysieke conditie en gezondheid
LO 16-1921*-22*
14.
de invloed van bewegen op fysieke, mentale en sociale gezondheid er kennen en vergelijken met andere factoren die de gezondheid beïnvloeden
LO 17-18
15.
de basisprincipes van eerste hulp bieden bij ongevallen in bewegingssituaties
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr.
42
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Zelfconcept en sociaal functioneren LO 14*-15*25
16.
ervaren dat motivatie, betrokkenheid en positief zelfbeeld, belangrijke aspecten zijn bij sportbeleving en sportief presteren zowel individueel als in groep
op verschillende spots spelen
LO 7-23
17.
aan de hand van vooropgestelde criteria de rol van coach en scheidsrechter op zich nemen
rol als coach of scheidrechter opnemen
LO 2-8-2324
18.
de leiding en/of verantwoorde opmerkingen van medeleerlingen aanvaarden
elkaar evalueren
LO 23-2425
19.
samen met anderen, kennis en kunde aanwenden bij het organiseren van (school)sportactiviteiten en bij schoolfeesten
organisatie van een 3 – 3 tornooi
LO 8-23
20.
aanvaardbaar gedrag tonen op het vlak van fair play, reglementering, hiërarchie en bij het uiten van bedenkingen
21.
voor zichzelf en anderen respect tonen en signalen herkennen van onverdraagzaamheid en daar passend en tijdig op reageren
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
43
SUBVAK 7: BASKETBAL
Nr.
Specifieke pedagogisch-didactische wenken
1.
Laat de leerlingen in kleine groepen spelen
2.
Beperk de wedstrijdjes in de tijd
3.
Maak gebruik van evaluatiefiches
4.
Analyseer de spelsituatie
5.
Vertrek van de meerderheidssituaties om leerlingen te doen inzien wanneer en waar zij moeten scoren
6.
Zorg ervoor dat de balbezitter veel ruimte krijgt om de 1 – 1 situatie te kunnen spelen
7.
Ga niet te vlug naar de 5 – 5 spelsituatie
8.
Maak gebruik van spots
9.
Laat de verdedigers binnen de driepuntszone verdedigen
10.
Beperk het aantal spel- en speelregels
Timing
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
44
SUBVAK 8: HANDBAL Basispakket: 25u. per graad Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Motorische competenties
Leerstofbasispakket 2de graad aanleren, inoefenen en vervolmaken, conform de beginsituatie van de leerlingen. Verbeteren en uitdiepen van de individuele technieken met de bal • dribbelen en richtingsveranderingen zonder tegenstrever • passen en vangen in beweging • de schijnbeweging met shot of pasmogelijkheden • het werpen op doel vanuit een sprong
LO 1
1.
in nieuwe bewegingssituaties verantwoordelijkheid opnemen door gezamenlijk afgesproken veiligheidsregels toe te passen.
LO 3
2.
aan de hand van zelfinschatting de aangepaste leerweg kiezen voor het aanpakken en oplossen van de bewegingsopdrachten.
Verbeteren van de individuele kwaliteiten zonder of met bal. • het werpen op doel vanuit sprongworp • het veranderen van richting zonder bal • het verdedigen van het eigen doel • het individueel verdedigen toepassen in een zone verdediging
LO 4
3.
zelfstandig leertaken uitvoeren om een bewegingsopdracht tot een goed einde te brengen uitgaande van het eigen kunnen.
Verbeteren van individuele en groepsopdrachten • passen en vangen • het werpen op doel • het individueel verdedigen • het toepassen van de schijnbeweging • de verdedigingstechniek toepassen in een systeemverdediging.
LO 5
4.
bewegingssituaties in groep organiseren en aanpassen aan het aantal deelnemers.
Verbeteren van de groepstechniek en de tactiek
zichzelf evalueren en eventueel zelfstandig het leerproces bijsturen.
Verbetering van de individualiteit • het dribbelen met of zonder tegenstrever • passen en vangen in beweging • de doelworp • het aanspeelbaar maken na de pas • het veranderen van richting zonder of met de bal • het bepalen van het juist instartmoment
LO 6
5.
• • •
dribbelen in functie van de groepsopdracht passen en vangen in beweging eenvoudige spel – en wedstrijdvormen in meerderheid of minderheid
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
45
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
LO 7
6.
op basis van een beperkt aantal criteria aangeven waarom een opdracht wel of niet lukt.
Zelfanalyse • kritische evaluatie van de dribbel, de pas en vang, en de sprongworp techniek • een zelfontleding van de schijnbeweging als techniek of als tactisch middel
LO 8
7.
bewegingservaringen uitwisselen en daaruit conclusies trekken voor hun eigen uitvoering.
Communicatie • onderling overleg plegen over goede of slechte uitvoering op individueel en collectief vlak. • ook de timing en de loopwegen (aanspeelbaarheid) worden onderling bespreekbaar gemaakt. • tactische oplossingen of fouten worden in groep bespreekbaar gemaakt
LO 9
8.
eerder geleerde vaardigheden uit verschillende bewegingsdomeinen toepassen in de context van het handbalspel.
Transfer van bepaalde lichaamsbewegingen • de wendbaarheid van het lichaam toepassen bij de uitvoering van de schijnbeweging • het soepel aanspeelbaar maken voor de pas onder druk • het verdedigen van het eigen doel op basis van beweeglijkheid
LO 10
9.
motorische eigenschappen op inzichtelijke wijze gebruiken in spel - of wedstrijdsituaties.
Pretactisch inzicht • eenvoudige spel – en wedstrijdvormen in meerderheids – of minderheidssituaties • het toepassen van gekende technieken in wedstrijdsituaties • het individuele verdedigen toepassen
LO 11
10.
met gekende motorische vaardigheden creatieve combinaties uitvoeren samen met anderen.
Samenspel • passen en vangen al kruisend • eenvoudige tactische combinaties • de schijnbeweging als middel om een overtalsituatie te bekomen
LO 12
11.
gekende motorische vaardigheden uitvoeren met meer controle, met hogere moeilijkheidsgraad en met een grotere efficiëntie.
Niveau verhogend werken • passen en vangen • het aanspeelbaar zijn voor de pas (timing en loopweg) • de schijnbeweging als verrassingsmiddel • de individuele kwaliteit verbeteren
LO 13
12.
in een aangepaste vorm van het handbalspel eenvoudige aanvallende en verdedigende strategieën toepassen.
Tactische oplossingen • eenvoudige toepassingen van gekende technieken als tactische middel in eenvoudige spel en wedstrijdvormen • het benutten van de schijnbeweging om tot een meerderheidssituatie te komen • individuele kennis gebruiken om tot eenvoudige oplossingen te komen
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr. LO 15
LEERPLANDOELSTELLINGEN
46
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 13.
een duurzame bewegingsvreugde ervaren op basis van deelname aan het handbalspel.
Spelvreugde • het slagen in een specifieke bewegingsvorm moet leiden tot een duurzame spelvreugde
Gezonde en veilige levensstijl LO 1-2-4
14.
tijdens oefeningen en spelvormen de nodige controle opbrengen om risico’s eigen aan handbal te vermijden
Opwarming • kwetsuren worden voor een groot deel vermeden door een degelijke en verantwoorde opwarming. Een doorgedreven opwarming is in elke les een noodzakelijk onderdeel.
LO 16-22*
15.
zich progressief opwarmen om fysisch en mentaal klaar te zijn voor de spelen bewegingsopdrachten
Fysieke paraatheid • Overmoed kan leiden tot kwetsuren
LO 12-16-19
16.
bij de eigen sportbeoefening belangrijke principes toepassen van fitheid, veiligheid, blessurepreventie, voeding en middelengebruik
Natuurlijke bewegingsvormen • zowel lopen, werpen, als springen de 3 componenten van de handbalsport behoren tot de meest dagelijkse bewegingsvormen.
LO 1-16-20
17.
het evenwicht nastreven tussen sportprestaties, fysieke conditie en gezondheid
LO 16-1921*-22*
18.
de invloed van bewegen op fysieke, mentale en sociale gezondheid er kennen en vergelijken met andere factoren die de gezondheid beïnvloeden
LO 17-18
19.
de basisprincipes van eerste hulp bieden bij ongevallen in bewegingssituaties
Fysieke paraatheid • vooral in wedstrijdsituaties zal de fysieke conditie bepalend zijn voor het resultaat.
Zelfconcept en sociaal functioneren LO 14*-15*25
20.
ervaren dat motivatie, betrokkenheid en positief zelfbeeld, belangrijke aspecten zijn bij sportbeleving en sportief presteren zowel individueel als in groep
LO 7-23
21.
aan de hand van vooropgestelde criteria de rol van coach en scheidsrechter op zich nemen
LO 2-8-23-24
22.
de leiding en/of verantwoorde opmerkingen van medeleerlingen aanvaarden
LO 23-24-25
23.
samen met anderen, kennis en kunde aanwenden bij het organiseren van (school)sportactiviteiten en bij schoolfeesten
LO 8-23
24.
aanvaardbaar gedrag tonen op het vlak van fair play, reglementering, hiërarchie en bij het uiten van bedenkingen
22.
voor zichzelf en anderen respect tonen en signalen herkennen van onverdraagzaamheid en daar passend en tijdig op reageren
Persoonlijkheidsontwikkeling • vooral bij het leiden van wedstrijden of spelvormen • het onderling zoeken naar oplossingen voor tactische probleemsituaties
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
47
SUBVAK 8: HANDBAL Uitbreidingspakket: 100u. per graad Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Motorische competenties
Inoefenen en vervolmaken leerstof van het basispakket 3de graad en van het uitbreidingspakket 2de graad. 1. Verbetering en uitdiepen van de individuele techniek met de bal • dribbelen in tegenaanval, al slalommend of met richtingsveranderingen zonder of met tegenstrever • Passen en vangen in beweging ten opzichte van een verdediging in beweging. Het vlottend dreigen komt hier aan bod.
LO 1
1.
in nieuwe bewegingssituaties verantwoordelijkheid opnemen door gezamenlijk afgesproken veiligheidsregels toe te passen.
LO 3
2.
aan de hand van zelfinschatting de aangepaste leerweg kiezen voor het aanpakken en oplossen van de bewegingsopdrachten.
LO 4
3.
zelfstandig leertaken uitvoeren om een bewegingsopdracht tot een goed einde te brengen uitgaande van het eigen kunnen.
•
De doelworp vanuit sprong, of vanuit de loop of vanuit stand
LO 5
4.
bewegingssituaties in groep organiseren en aanpassen aan het aantal deelnemers.
•
Het veranderen van richting met de bal ( de schijnbeweging vanuit parallellanding).
LO 6
5.
zichzelf evalueren en eventueel zelfstandig het leerproces bijsturen.
LO 7
6.
op basis van een beperkt aantal criteria aangeven waarom een opdracht wel of niet lukt.
2.
Verbeteren en uitdiepen van de individuele techniek zonder bal
LO 8
7.
bewegingservaringen uitwisselen en daaruit conclusies trekken voor hun eigen uitvoering.
•
Het veranderen van richting zonder bal in aanval of verdediging
LO 9
8.
eerder geleerde vaardigheden uit verschillende bewegingsdomeinen toepassen in de context van het handbalspel.
•
Het zich aanspeelbaar maken door de loopwegen te bepalen
LO 10
9.
motorische eigenschappen op inzichtelijke wijze gebruiken in spel - of wedstrijdsituaties.
•
Het juist afstemmen van het instartmoment en de timing
LO 11
10.
met gekende motorische vaardigheden creatieve combinaties uitvoeren samen met anderen.
•
Het individueel verdedigen met contact
LO 12
11.
gekende motorische vaardigheden uitvoeren met meer controle, met hogere moeilijkheidsgraad en met een grotere efficiëntie.
•
Het defensief verdedigen van een doelworp zoals in volleybal
LO 13
12.
in een aangepaste vorm van het handbalspel eenvoudige aanvallende en verdedigende strategieën toepassen.
LO 15
13.
een duurzame bewegingsvreugde ervaren op basis van deelname aan het handbalspel.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr.
48
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Gezonde en veilige levensstijl LO 1-2-4
14.
tijdens oefeningen en spelvormen de nodige controle opbrengen om risico’s eigen aan handbal te vermijden
3. Groepstechnieken en prétactieken
LO 16-22*
15.
zich progressief opwarmen om fysisch en mentaal klaar te zijn voor de spelen bewegingsopdrachten
de snelle overgang van balverlies naar balbezit. Wat is de rol van de aanvaller en de verdediger in tegenaanval.
LO 12-16-19
16.
bij de eigen sportbeoefening belangrijke principes toepassen van fitheid, veiligheid, blessurepreventie, voeding en middelengebruik
het samenspel ontwikkelen op basis van het aanspeelbaar zijn na de pas en het bepalen van de juiste timing.
LO 1-16-20
17.
het evenwicht nastreven tussen sportprestaties, fysieke conditie en gezondheid
het verwerven en uitspelen van een meerderheidssituatie in aanval
LO 16-1921*-22*
18.
de invloed van bewegen op fysieke, mentale en sociale gezondheid er kennen en vergelijken met andere factoren die de gezondheid beïnvloeden
het verdedigen van het doel in een minderheid situatie met de hulp onderling en met een doelman
LO 17-18
19.
de basisprincipes van eerste hulp bieden bij ongevallen in bewegingssituaties
het organiseren van en het uitspelen van een vrijworp
het spelen van standaard combinaties als tactisch middel in aanval ( positiewissels en in relatie met de cirkelspeler).
Zelfconcept en sociaal functioneren LO 14*-15*25
20.
ervaren dat motivatie, betrokkenheid en positief zelfbeeld, belangrijke aspecten zijn bij sportbeleving en sportief presteren zowel individueel als in groep
LO 7-23
21.
aan de hand van vooropgestelde criteria de rol van coach en scheidsrechter op zich nemen
LO 2-8-23-24
22.
de leiding en/of verantwoorde opmerkingen van medeleerlingen aanvaarden
LO 23-24-25
23.
samen met anderen, kennis en kunde aanwenden bij het organiseren van (school)sportactiviteiten en bij schoolfeesten
LO 8-23
24.
aanvaardbaar gedrag tonen op het vlak van fair play, reglementering, hiërarchie en bij het uiten van bedenkingen
25.
voor zichzelf en anderen respect tonen en signalen herkennen van onverdraagzaamheid en daar passend en tijdig op reageren
Persoonlijkheidsontwikkeling • vooral bij het leiden van wedstrijden of spelvormen • het onderling zoeken naar oplossingen voor tactische probleemsituaties
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
49
SUBVAK 8: HANDBAL
Nr. 1.
Specifieke pedagogisch-didactische wenken Basisprincipe We spelen zo collectief mogelijk en zo individueel als noodzakelijk Het samenspel staat centraal zowel in aanval als in verdediging. De groep reageert op de situatie als een collectief en niet als een samenbundeling van individualisten. De individuele acties geven het spel een meerwaarde Het samenspel en de individuele acties worden zoveel mogelijk in open situaties geoefend (spel of wedstrijdsituaties ). Er wordt gestreefd naar een functionele verhouding tussen de groepswerking (hier kan de keuze gemaakt worden tussen heterogene en homogene groepsverdeling ) en de individuele opdrachten.
2.
Spelbekwaamheid De hoofdbetrachting is een ontwikkeling van de “beginners – spelbekwaamheid” . Deze omvat motorische, cognitieve – tactische én sociale attitudes, die in elke les dienen benadrukt te worden en in hun totaliteit moeten geoefend worden. De volgende attitudes (zie ook de leerinhouden) vormen de basis: •
voortdurend observeren en analyseren
•
permanent en vooral snel anticiperen
•
samenspelend vrijlopen of steun geven
•
een correcte techniek nastrevend
•
aandacht schenken aan het speltempo en de timing van de actie(s)
•
een accurate en snelle overschakeling van de aanval naar de verdediging en omgekeerd.
Spelbekwaamheid vereist vooral zelf – en groepsdiscipline.
Timing
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Nr. 3.
Specifieke pedagogisch-didactische wenken Verdere wenken Zonder accenten te willen plaatsen gelden de volgende wenken: •
zorg voor een spelgerichte methodiek
•
iedere oefen- , spel- , of wedstrijdvorm bevat zowel motorische, technisch – tactische als sociale elementen.
Het leren werken met gestructureerde organisatievormen verdient alle aandacht Streef een progressieve klimming na van eenvoudig naar complex Breng progressief “geleide spelvormen” aan. Een variatie van oefeningen wordt gestimuleerd, zonder de doelstellingen uit het oog te verliezen. Een individuele foutenanalyse met de juiste remediëring is permanent noodzakelijk. Kies de opdrachten regelmatig zo dat de creativiteit van de spelers aan bod kan komen. Schenk aandacht aan de meerderheids- of minderheidssituaties Krachtontwikkeling, rekening houdende met de groeiontwikkeling, moet de nodige aandacht krijgen. Schenk aandacht aan het tactische spel van zet en tegenzet . Vergeet de verbale, visuele leermiddelen en leergesprekken niet.
50 Timing
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
51
SUBVAK 9: RUGBY Basispakket: 25u. per graad
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen Motorische competenties
Leerstofbasispakket 2de graad aanleren, inoefenen en vervolmaken, conform de beginsituatie van de leerlingen.
LO 1
•
in nieuwe bewegingssituaties verantwoordelijkheid opnemen door gezamenlijk afgesproken veiligheidsregels toe te passen
LO 3
•
aan de hand van zelfinschatting de aangepaste leerweg kiezen voor het aanpakken en oplossen van de bewegingsopdrachten
LO 4
•
zelfstandig leertaken uitvoeren om een bewegingsopdracht tot een goed einde te brengen uitgaande van het eigen kunnen
LO 5
•
bewegingssituaties in groep organiseren en aanpassen aan het aantal deelnemers
LO 6
•
zichzelf evalueren en eventueel zelfstandig het leerproces bijsturen
LO 7
•
LO 9
•
Op basis van een beperkt aantal criteria aangeven waarom een opdracht wel • of niet lukt • bewegingservaringen uit verschillende bewegingsdomeinen toepassen in de • context van het rugbyspel
veldposities met 10. uitvoeren van een correcte tackle vanuit verschillende richtingen. looplijnen
LO 10
•
motorische eigenschappen op inzichtelijke wijze gebruiken in spel – of wedstrijdsituaties
Verbeteren van de groepstechniek van pakspelers
LO 11
•
met gekende motorische vaardigheden creatieve combinaties uitvoeren samen met anderen
LO 12
•
LO 13
•
LO 14*
•
kritisch omgaan met het bewegingsaanbod in hun omgeving
LO 15*
1.
een duurzame bewegingsvreugde ervaren op basis van deelname aan het rugbyspel
1. • • • • •
Verbeteren en uitdiepen van de individuele technieken met de bal passtechniek en richtingsveranderingen zonder tegenstrever. looptechniek. in contact gaan bij de tegenstander. dropkick. passen en vangen van de bal.
2.
Verbeteren van de individuele technieken zonder bal
3.
• • gekende motorische vaardigheden uitvoeren met meer controle , met hogere • moeilijkheidsgraad en met een grotere efficiëntie • • in een aangepaste vorm van het rugbyspel eenvoudige aanvallende en verdedigende strategieën toepassen •
duidelijke verschil maken tussen driekwarten spel en pakspel. scrum met 5. line-out met 5. maul. ruck. speciale spel.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr.
52
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen Gezonde en veilige levensstijl
4.
Verbeteren van de groepstechnieken van driekwartspelers
LO 1-2-4
2.
tijdens oefeningen en spelvormen de nodige controle opbrengen om risico’s eigen aan rugby te vermijden
LO 16-22*
3.
zich progressief opwarmen om fysisch en mentaal klaar te zijn voor de spelen bewegingsopdrachten
• • •
passen en vangen specifieke loopbewegingen voor het driekwartenspel speciale spel
LO 12-16-19
4.
bij de eigen sportbeoefening belangrijke principes toepassen van fitheid, veiligheid, blessurepreventie, voeding en middelengebruik
5.
Verbeteren van de ploegtechnieken en tactiek
LO 1-16-20
5.
het evenwicht nastreven tussen sportprestaties, fysieke conditie en gezondheid
LO 16-1921*-22*
6.
de invloed van bewegen op fysieke, mentale en sociale gezondheid er kennen en vergelijken met andere factoren die de gezondheid beïnvloeden
• • • •
LO 17-18
7.
de basisprincipes van eerste hulp bieden bij ongevallen in bewegingssituaties
spelen in functie van de ploeg. passen en vangen in beweging. het beheersen van de vaste situaties. eenvoudige spel- en wedstrijdvormen in minderheid, gelijke aantallen of meerderheid. toepassen van de geleerde individuele- en groepsvaardigheden in wedstrijdsituaties
•
Zelfconcept en sociaal functioneren LO 14*-15*25
8.
ervaren dat motivatie, betrokkenheid en positief zelfbeeld, belangrijke aspecten zijn bij sportbeleving en sportief presteren zowel individueel als in groep
Zelfanalyse • kritische evaluatie van het passen en vangen van de bal, de tackle, inworp en traptechniek.
LO 7-23
9.
aan de hand van vooropgestelde criteria de rol van coach en scheidsrechter op zich nemen
•
LO 2-8-23-24
10.
de leiding en/of verantwoorde opmerkingen van medeleerlingen aanvaarden
Communicatie
LO 23-24-25
11.
samen met anderen, kennis en kunde aanwenden bij het organiseren van (school)sportactiviteiten en bij schoolfeesten
•
onderling overleg plegen over goede of slechte uitvoering op individueel of collectief vlak.
LO 8-23
12.
aanvaardbaar gedrag tonen op het vlak van fair play, reglementering, hiërarchie en bij het uiten van bedenkingen
• •
ook de timing en de looplijnen worden onderling bespreekbaar gemaakt. tactische oplossingen of fouten worden in groep bespreekbaar gemaakt
13.
voor zichzelf en anderen respect tonen en signalen herkennen van onverdraagzaamheid en daar passend en tijdig op reageren
•
het gebruik van codes in het spel
een zelfontleding van de schijnbeweging als techniek of als tactisch middel.
Transfer van bepaalde lichaamsbewegingen • •
de wendbaarheid van het lichaam toepassen bij de uitvoering van de schijnbeweging of contact. het soepel aanspeelbaar maken voor de pass onder druk.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen
53
LEERINHOUDEN Pretactisch inzicht • eenvoudig spel- en wedstrijdvormen in meerderheids- of minderheidssituaties. • de individuele verdediging toepassen. Samenspel • passen en vangen. • speciale spel. • samenspel tussen halfscrum, driekwarten en pakspelers. Tactische oplossingen • eenvoudige toepassingen van gekende technieken als tactische middelen in eenvoudige spel- en wedstrijdvormen • het benutten van contact om tot meerderheidssituatie te komen. Spelvreugde • het slagen in een specifieke bewegingsvorm moet leiden tot een duurzame spelvreugde. Opwarming • kwetsuren worden voor een groot deel vermeden door een degelijke en verantwoorde opwarming. Een doorgedreven opwarming is in elke les een noodzakelijk onderdeel. Persoonlijkheidsontwikkeling • vooral bij het leiden van wedstrijden of spelvormen. • het onderling zoeken naar oplossingen voor tactische probleemsituaties.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
54
SUBVAK 9: RUGBY Uitbreidingspakket: 100u. per graad
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Motorische competenties LO 1
1.
in nieuwe bewegingssituaties verantwoordelijkheid opnemen door gezamenlijk afgesproken veiligheidsregels toe te passen
LO 2
2.
LO 4
Inoefenen en vervolmaken leerstof van het basispakket 3de graad en van het uitbreidingspakket 2de graad. 1.
Verbetering en uitdiepen van de individuele techniek met de bal
aan de hand van zelfinschatting de aangepaste leerweg kiezen voor het aanpakken en oplossen van de bewegingsopdrachten
•
3.
zelfstandig leertaken uitvoeren om een bewegingsopdracht tot een goed einde te brengen
• •
individuele techniek van schijnbewegingen verder uitdiepen (sidestep, hand-off …) zowel in aanval als verdediging. individuele technieken per positie benadrukken. passen en vangen op volle snelheid.
LO 5
4.
bewegingssituaties in groep organiseren en aanpassen aan het aantal deelnemers
LO 6
5.
zichzelf evalueren en eventueel zelfstandig het leerproces bijsturen
2.
Verbeteren en uitdiepen van de individuele technieken zonder bal
LO 7
6.
op basis van een beperkt aantal criteria aangeven waarom een opdracht wel of niet lukt
LO 8
7.
bewegingservaringen uitwisselen en daaruit conclusies trekken voor hun eigen uitvoering
• • •
looplijnen per positie. tackelen op wedstrijdniveau. positiespel in scrum en line-out.
LO 9
8.
eerder geleerde vaardigheden uit verschillende bewegingsdomeinen toepassen in de context van het rugbyspel
3.
Verbeteren en uitdiepen van groepsvaardigheden
LO 10
9.
motorische vaardigheden op inzichtelijke wijze gebruiken in spel of wedstrijdsituaties
LO 11
10.
met gekende motorische vaardigheden creatieve combinaties uitvoeren samen met anderen
LO 12
11.
gekende motorische vaardigheden uitvoeren met meer controle, met hogere moeilijkheidsgraad en met een grotere efficiëntie
LO 13
12.
in een aangepaste vorm van het rugbyspel eenvoudige aanvallende en verdedigende strategieën toepassen
• • • • • • • •
individuele positietechnieken toepassen in groep. het vormen van een volledige scrum met 8 + variaties. het vormen van line-out met 8 + variaties. vormen van ruck of maul + variaties. in driekwarten spel omgaan met goed balbezit. in driekwarten spel omgaan met slecht balbezit. verder verdiepen in specifieke driekwart bewegingen. verdedigende en aanvallende kick.
LO 14*
13.
kritisch omgaan met het bewegingsaanbod in hun leefomgeving
LO 15*
14.
een duurzame bewegingsvreugde ervaren op basis van deelname aan het rugbyspel
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr.
55
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Gezonde en veilige levensstijl LO 1-2-4
15.
tijdens oefeningen en spelvormen de nodige controle opbrengen om risico’s eigen aan rugby te vermijden
4.
Verbeteren en uitdiepen van ploegvaardigheden
LO 16-22*
16.
zich progressief opwarmen om fysisch en mentaal klaar te zijn voor de spelen bewegingsopdrachten
• •
LO 12-1619
17.
bij de eigen sportbeoefening belangrijke principes toepassen van fitheid, veiligheid, blessurepreventie, voeding en middelengebruik
• •
de snelle overgang van balverlies naar balbezit. het samenspel ontwikkelen op basis van het aanspeelbaar zijn na een pass en het bepalen van de juiste timing. samenspel tussen driekwart en pakspelers in verdediging en aanval. speciale spel.
LO 1-16-20
18.
het evenwicht nastreven tussen sportprestaties, fysieke conditie en gezondheid
• •
tegenaanval. systeem verdedigen.
LO 16-1921*-22*
19.
de invloed van bewegen op fysieke, mentale en sociale gezondheid er kennen en vergelijken met andere factoren die de gezondheid beïnvloeden
LO 17-18
20.
de basisprincipes van eerste hulp bieden bij ongevallen in bewegingssituaties
Zelfconcept en sociaal functioneren LO 14*-15*25
21.
ervaren dat motivatie, betrokkenheid en positief zelfbeeld, belangrijke aspecten zijn bij sportbeleving en sportief presteren zowel individueel als in groep
LO 7-23
22.
aan de hand van vooropgestelde criteria de rol van coach en scheidsrechter op zich nemen
LO 2-8-2324
23.
de leiding en/of verantwoorde opmerkingen van medeleerlingen aanvaarden
LO 23-2425
24.
samen met anderen, kennis en kunde aanwenden bij het organiseren van (school)sportactiviteiten en bij schoolfeesten
LO 8-23
25.
aanvaardbaar gedrag tonen op het vlak van fair play, reglementering, hiërarchie en bij het uiten van bedenkingen
26.
voor zichzelf en anderen respect tonen en signalen herkennen van onverdraagzaamheid en daar passend en tijdig op reageren
Zelfanalyse, communicatie, transfer … zie hoger.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
56
SUBVAK 9: RUGBY
Nr.
Specifieke pedagogisch-didactische wenken Basisprincipe We spelen zo collectief mogelijk en zo individueel als noodzakelijk. Het samenspel staat centraal zowel in aanval als in verdediging. De groep reageert op de situatie als een collectief en niet als een samenbundeling van individualisten. Het samenspel en de individuele acties worden zoveel mogelijk in open situaties geoefend Er wordt gestreefd naar een functionele verhouding tussen groepswerk en individuele opdrachten. Spelbekwaamheid De hoofdbetrachting is een ontwikkeling van de “beginners-bekwaamheid”. Deze omvat motorische, cognitieve – tactische en sociale attitudes, die in elke les dienen benadrukt te worden en in hun totaliteit moeten geoefend worden. De volgende attitudes (zie ook leerinhouden) vormen de basis: voortdurend observeren en analyseren permanent en vooraf anticiperen samenspelend terrein winnen of steun geven een correcte techniek nastreven aandacht schenken aan het speltempo en de timing van de acties een accurate en snelle overschakeling van de aanval naar de verdediging en omgekeerd Spelbekwaamheid vereist vooral zelf- en groepsdiscipline. Verdere Wenken Zonder accenten te willen leggen gelden de volgende wenken: zorg voor een spelgerichte methodiek iedere oefen-, spel- of wedstrijdvorm bevat zowel motorische, technisch-tactische, cognitieve als sociale elementen Het leren werken met een gestructureerde organisatievorm verdient alle aandacht. Streef een progressieve klimming na van eenvoudig naar complex. Breng progressief geleide spelvormen aan. Een variatie van oefeningen wordt gestimuleerd, zonder de doelstellingen uit het oog te verliezen. Een individuele foutenanalyse met de juiste remediëring is permanent noodzakelijk. Kies opdrachten regelmatig zo dat de creativiteit van de spelers aan bod kan komen. Schenk aandacht aan de meerderheids- of minderheidssituaties. Krachtontwikkeling, rekening houdend me de groeiontwikkeling, moet de nodige aandacht krijgen. Schenk aandacht aan het tactisch spel, zet en tegenzet. Vergeet de verbale, visuele leermiddelen en leergesprekken niet.
Timing
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
57
SUBVAK 10: VOETBAL Basispakket: 25u. per graad
LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen
Decr. nr.
LEERINHOUDEN
Motorische competenties
Oefen-, spel- en wedstrijdvormen die de inhoud van een groep van 2 tot 4 spelers in balbezit en/of van 1 tot 4 spelers niet in balbezit
1.
op een behoorlijke manier, actief en enthousiast deelnemen aan het voetbalspel in spelvorm K+3/3+K en K+4/4+K.
weerspiegelen, met aandacht voor:
LO 1
2.
LO 3
3.
verantwoordelijkheid opnemen naar zichzelf en naar anderen toe door te Scoren – scorekansen creëren – aanval opbouwen spelen volgens de opgelegde of gezamenlijk afgesproken spel en • aannemen en doorspelen van een lage, vlakke bal met binnenkant voet, speelregels. met progressief opdrijven van de moeilijkheidsgraad. uit meerdere progressievormen leidend tot een bepaald einddoel, zelfstandig • wreefschot op doel met keuzevoet. bepalen welke leeropdracht nu aan bod dient te komen. • doelschotselectie.
LO 4
4.
LO 5
5.
LO 6
6.
LO 7
7.
LO 11
8.
LO 12-13
9.
LO 12-13
10.
zelfstandig leeropdrachten mogelijkheden.
goed
uitvoeren,
volgens
hun
eigen •
zelfstandig bepalen hoe ze bepaalde leeropdrachten, individueel of in groep, • organiseren en eventueel aanpassen aan de deelnemers. • bij zichzelf nagaan of ze vorderingen maken en hun leerproces bijsturen • indien nodig. bij zichzelf en anderen nagaan en aangeven waarom bewegingsopdracht wel of niet lukt en oplossingen voorstellen.
een •
lange lob en hoge bal omzetten in rollende bal: hoge bal aan- of meenemen met binnenkant voet. ‘passeren’ van de rechtstreekse tegenstrever via veranderen van snelheid en richting. spelselectie: richting, timing / balbehoud, pas, dribbel, doelschot. nuttige aanspeelbaarheid (vrijlopen of in steun komen) en bewegen in functie van het creëren van openingen voor de medespelers. eenvoudige veldbezetting bij balbezit: bijv. driehoek of ruit.
•
standaardcombinaties: plaatswissel, dubbelpas, 1-2. coöperatief en creatief samenspelen, mede dankzij een goede communicatie en een probleemoplossende samenwerking. Scoren verhinderen - scorekansen verhinderen - opbouw storen de technische en tactische basisvaardigheden toepassen met aandacht voor • eenvoudige veldbezetting bij balverlies: bijv. V-vorm of ruit. een goede uitvoering met hogere moeilijkheidsgraad. • verdedigen van de rechtstreekse tegenstrever met bal. progressief meer gestructureerd spelen met een betere spelselectie. • zonedekking over gans het veld: ruimte- en rugdekking. •
afweer van standaardcombinaties.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
58
LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen
Decr. nr.
LEERINHOUDEN
Gezonde en veilige levensstijl LO 1-2-4
11.
tijdens oefeningen en spelvormen de nodige controle opbrengen om risico’s eigen aan voetbal te vermijden
Zonder balbezit:
LO 16-22*
12.
zich progressief opwarmen om fysisch en mentaal klaar te zijn voor de spelen bewegingsopdrachten
•
positiekeuze bij balverlies tussen bal en doel en afstand tot de balbezitter aanpassen i.f.v. afstand tot eigen doel
LO 12-16-19
13.
bij de eigen sportbeoefening belangrijke principes toepassen van fitheid, veiligheid, blessurepreventie, voeding en middelengebruik
•
juiste lichaamshouding in verdediging (verlaagd zwaartepunt door knieën te buigen en romp licht naar voren, lichte spreidstand en gewicht op de voorvoet)
LO 1-16-20
14.
het evenwicht nastreven tussen sportprestaties, fysieke conditie en gezondheid
•
moment van duel aangaan kunnen bepalen i.f.v. positie tegenover eigen doel, tegenstrever en rugdekking door medespeler
LO 16-1921*-22*
15.
de invloed van bewegen op fysieke, mentale en sociale gezondheid er kennen en vergelijken met andere factoren die de gezondheid beïnvloeden
LO 17-18
16.
de basisprincipes van eerste hulp bieden bij ongevallen in bewegingssituaties
Zelfconcept en sociaal functioneren LO 14*-15*25
17.
ervaren dat motivatie, betrokkenheid en positief zelfbeeld, belangrijke aspecten zijn bij sportbeleving en sportief presteren zowel individueel als in groep
LO 7-23
18.
aan de hand van vooropgestelde criteria de rol van coach en scheidsrechter op zich nemen
LO 2-8-23-24
19.
de leiding en/of verantwoorde opmerkingen van medeleerlingen aanvaarden
LO 23-24-25
20.
samen met anderen, kennis en kunde aanwenden bij het organiseren van (school)sportactiviteiten en bij schoolfeesten
LO 8-23
21.
aanvaardbaar gedrag tonen op het vlak van fair play, reglementering, hiërarchie en bij het uiten van bedenkingen
22.
voor zichzelf en anderen respect tonen en signalen herkennen van onverdraagzaamheid en daar passend en tijdig op reageren
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
59
SUBVAK 10: VOETBAL Uitbreidingspakket: 100u. per graad LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen
Decr. nr.
Motorische competenties
LEERINHOUDEN Inoefenen en vervolmaken leerstof van het basispakket 3de graad en van het uitbreidingspakket 2de graad.
1.
op een behoorlijke manier, actief en enthousiast deelnemen aan het voetbalspel in spelvorm K+3/3+K tot K+10/10+K.
LO 3-4-5-612-13
2.
kiezen uit een groter aantal (bijna) eigen gemaakte technieken, waarbij de Aanbod van technieken uitbreiden en tweevoetigheid nastreven. huidige situatie een vooruitgang weerspiegelt ten opzichte van de beginsituatie.
LO 1-3-4-56-7-11-1213
3.
geleidelijk de juiste wedstrijdacties tot stand brengen en/of ontwikkelen in Alle oefen-, spel- en wedstrijdvormen die de inhoud van een 1><1 situatie spelvorm K+3/3+K tot K+10/10+K, volgens een aantal, min of meer of 1>
<1 situatie, waar zowel de aanvaller als de verdediger (of doelman) er ‘alleen’ voor staan. • de individuele verdedigende technieken.
4.
5.
stijlverbetering, verfijning en economie in de beweging brengen.
•
de tactische principes in functie van scoren verhinderen of onschadelijk maken van de rechtstreekse aanvaller in balbezit.
6.
duelleren met meer kracht.
•
het doelschot volle wreef.
7.
geleidelijk de juiste wedstrijdacties tot stand brengen en/of ontwikkelen in een 2><2, 2><1 en 1><2 situatie, doordat de twee aanvallers samen meer worden dan de som van hun individuele acties en/of de twee verdedigers de basisprincipes van mandekking in de zone en (zone)verdediging per 2 (beter) onder de knie krijgen.
Alle oefen-, spel- en wedstrijdvormen die de inhoud van een groep van 2 spelers in balbezit en /of groep van 2 spelers niet in balbezit weerspiegelen, met aandacht voor:
zie hoger: inhoud van een 1><1 situatie.
de acties uitvoeren met nauwkeurigheid én snelheid.
balbezit: veldbezetting, tactisch aspect van de pas, nuttige aanspeelbaarheid, vrijlopen, in steun komen, loshaken, ankeren, spelselectie, doelschotselectie, boventalsituatie, ondertalsituatie, standaardcombinaties per 2 (plaatswissel, dubbelpas, 1-2, …)
8.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
60
LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen
Decr. nr.
LEERINHOUDEN
9.
bij balbezit, bij momenten, overschakelen naar minder balcontacten, tot • spelen in één tijd.
10.
een gezamenlijke actie optimaliseren via een goede communicatie en concentratie.
11.
geleidelijk de juiste wedstrijdacties tot stand brengen en/of ontwikkelen in een 3><3 en verwante boven- en ondertalsituatie, waarbij de spelers ‘positie’ spelen met twee niveaus.
Alle oefen-, spel- en wedstrijdvormen die de inhoud van een groep van 3 spelers in balbezit en/of groep van 3 spelers niet in balbezit weerspiegelen, met aandacht voor:
12.
meervoudige opdrachten uitvoeren (vb. opdracht vanuit positie én bijkomende opdracht).
•
zie hoger: inhoud van een 1><1 en 2><2 situatie.
13.
wisselen van niveau met overname van de, bij dit nieuwe niveau behorende, taken.
3 spelers op lijn met verwijzing naar 3 op lijn in verdediging, middenveld of aanval.
14.
geleidelijk de juiste wedstrijdacties tot stand brengen en/of ontwikkelen in een 4><4 en verwante boven- en ondertalsituatie, waarbij de spelers ‘positie’ spelen met twee tot drie niveaus.
3 spelers in ▼ (1-2) of ▲ (2-1) opstelling met één (twee) spits(en) en twee (één) middenvelder(s); één (twee) middenvelder(s) en twee (één) verdedigers
15.
de speelruimte blijvend structureren via uithouding in concentratie en communicatie.
Alle spel- en wedstrijdvormen die de inhoud van een groep van 4 spelers in balbezit en/of groep van 4 spelers niet in balbezit weerspiegelen, met aandacht voor:
16.
variatie in het spel brengen.
17.
binnen de hen opgelegde organisatievorm (spel- en wedstrijdvormen, positiespelen, enz.) met gelijke, boven- of ondertalsituaties geleidelijk de juiste wedstrijdacties tot stand brengen en/of ontwikkelen die leiden tot de uitvoering van de hen opgelegde leeropdrachten en tot een betere ontwikkeling van de wedstrijdvorm K+X><X+K (als hogere doelstelling op dat ogenblik).
18.
trainingsprincipes uit de trainingsleer toepassen in het voetbal.
balverlies: veldbezetting, mandekking in de zone, principes van zoneverdediging zoals: achter de bal spelen, ruimtedekking in functie van doel, medespeler en tegenstrever (opendraaien); rugdekking geven; balgeoriënteerde ruimtedekking met klein houden van de onderlinge afstanden, verhinderen diepe pas en dwingen tot breedtepas; uitstappen en druk zetten op de balbezitter; de centrale as steeds bezetten, overnemen van de dekking, afsluiten van de werkende flank, schuiven met vrijlaten van de ‘niet-werkende flank’, onderlinge coaching.
bijkomende techniek: pas- en receptietechnieken lage bal.
zie hoger: inhoud van een 1><1, 2><2 en 3><3 situatie. spelers op lijn met verwijzing naar 4 op lijn in verdediging of middenveld. spelers in 2-2, 1-3, 3-1, 1-2-1, 2-1-1, 2-2 opstelling, waarbij de link kan liggen binnen één niveau (vb. collectieve pressing van het middenveld in ruitvorm) tot drie niveaus (vb. aanspelen diepe spits vanuit de verdedigende linie). alle wedstrijdvormen van K+10>
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
61
LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen
Decr. nr.
Gezonde en veilige levensstijl
LEERINHOUDEN Allerhande organisatievormen die toelaten één of meerdere van onderstaande leerinhouden (als vb.) progressief te oefenen naar één of meerdere niveaus (aanval, middenveld, verdediging) toe en met behulp van de daartoe best aangewezen technische uitvoering:
LO 1-2-4
19.
tijdens oefeningen en spelvormen de nodige controle opbrengen om risico’s eigen aan voetbal te vermijden
LO 16-22*
20.
zich progressief opwarmen om fysisch en mentaal klaar te zijn voor de spelen bewegingsopdrachten
zie hoger: inhoud van een 1><1, 2><2, 3><3 en 4><4 situatie.
zie ook tweede graad.
bij de eigen sportbeoefening belangrijke principes toepassen van fitheid, veiligheid, blessurepreventie, voeding en middelengebruik
man-, ruimte- en rugdekking, zoneverdediging.
collectieve balrecuperatie in ondertal door remmend wijken, …
het evenwicht nastreven tussen sportprestaties, fysieke conditie en gezondheid
buitenspel zetten en ontwijken.
uitverdedigen en opbouw via de flanken of centrale verdediger.
de invloed van bewegen op fysieke, mentale en sociale gezondheid er kennen en vergelijken met andere factoren die de gezondheid beïnvloeden
uitverdedigen onder druk.
bovental creëren via individuele actie of via inschuiven vrije man.
de basisprincipes van eerste hulp bieden bij ongevallen in bewegingssituaties
aanvallende looppatronen bij laterale voorzet.
standaardsituaties: hoekschop, vrijschop, inworp, …
LO 12-1619
21.
LO 1-16-20
22.
LO 16-1921*-22*
23.
LO 17-18
24.
Zelfconcept en sociaal functioneren LO 14*-15*25
25.
ervaren dat motivatie, betrokkenheid en positief zelfbeeld, belangrijke aspecten zijn bij sportbeleving en sportief presteren zowel individueel als in groep
LO 7-23
26.
aan de hand van vooropgestelde criteria de rol van coach en scheidsrechter op zich nemen
LO 2-8-2324
27.
de leiding en/of verantwoorde opmerkingen van medeleerlingen aanvaarden
LO 23-2425
28.
samen met anderen, kennis en kunde aanwenden bij het organiseren van (school)sportactiviteiten en bij schoolfeesten
LO 8-23
29.
aanvaardbaar gedrag tonen op het vlak van fair play, reglementering, hiërarchie en bij het uiten van bedenkingen
30.
voor zichzelf en anderen respect tonen en signalen herkennen van onverdraagzaamheid en daar passend en tijdig op reageren
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
62
SUBVAK 10: VOETBAL
Nr. 1
2
Specifieke pedagogisch-didactische wenken Het is een realiteit dat de beginsituatie (het beginniveau) van de leerlingen in de richting Lichamelijke Opvoeding en Sport zeer ongelijk is, de cognitieve en motorische capaciteiten erg verschillen en de vooraf opgedane leerervaringen fel uiteenlopen. Deze opmerking geldt zowel voor alle leerlingen die het basispakket volgen als voor de leerlingen die kiezen voor het uitbreidingspakket. Meestal hebben de leerlingen die het uitbreidingspakket voetbal volgen reeds enige voetbalervaring. Het is ook een realiteit dat er in de derde graad leerlingen binnen komen die de tweede graad in de richting Lichamelijke Opvoeding en Sport niet hebben doorlopen. In sommige scholen bedraagt de instroom van ‘nieuwe’ leerlingen in de derde graad ongeveer 50%. Dit kan leiden tot een grote heterogeniteit wat betreft voetbalervaring in de ganse groep. Het kan dan ook nodig zijn de doelstellingen en leerinhouden van de tweede graad (uitgebreid) te hernemen. BASISPRINCIPE Hét basisprincipe van het voetbalspel luidt: "We spelen zo collectief mogelijk en zo individueel als noodwendig".
3
Samenspelen staat centraal, zowel bij balbezit als bij balverlies; de groep functioneert als een collectief en niet als een verzameling van individuen.
De individuele acties geven het samenspel een meerwaarde.
Het samenspel en de individuele acties worden, in een spel- of wedstrijdsituatie, zoveel mogelijk tezelfdertijd geoefend (open situaties).
Naargelang de doelstelling wordt er gestreefd naar een functionele verhouding tussen samenspel (groepsopdracht) en individuele actie (individuele opdracht).
SPELBEKWAAMHEID Vanaf het begin dient er nadruk gelegd te worden op het ontwikkelen van een 'basisspelbekwaamheid'. Deze omvat (psycho-)motorische, cognitieftactische en sociale attitudes. Als een 'rode draad' in het lesgebeuren worden ze continu benadrukt en in hun onderlinge samenhang geschoold. Aan de basis liggen o.a. volgende attitudes (zie ook leerinhouden):
een 'voortdurend waarnemen' van de inhoud van de zich veranderende spelsituatie en een 'voortdurend en snel anticiperen' hierop.
nastreven van een samenspel gebaseerd op 'vrijlopen' en 'in steun komen' .
nastreven van 'correcte techniek'.
nastreven van een 'goed geselecteerde en getimede actie' aan een 'optimaal speltempo'.
nastreven van een 'snel overschakelen van balbezit naar balverlies en omgekeerd'.
Basisspelbekwaamheid veronderstelt dus (zelf)discipline.)
Timing
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Nr. 4
63
Specifieke pedagogisch-didactische wenken
Timing
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE PROGRESSIE In dit uitbreidingspakket wordt een pedagogisch – didactische progressie aangeboden vertrekkende van de spelsituatie 1tegen1 (1><1). Deze situatie biedt het minst mogelijkheden op technisch en tactisch vlak. Gelijktijdig met het uitbreiden van het aantal spelers in balbezit en/of balverlies nemen deze mogelijkheden zeer snel toe. Het is dan ook de bedoeling voldoende aandacht te besteden aan deze ‘basissituaties’. Deze basissituaties kunnen geoefend worden met of zonder doelman, met bijkomende opdrachten of beperkingen (individueel of naargelang de leerinhoud(en), waarbij zoveel mogelijk het aanvallend en verdedigend denken en handelen gekoppeld blijven.
groep spelers)
Als we ‘koppen’ vermelden als bijkomende techniek in de 4><4 situatie sluit dit niet uit dat ‘koppen’ ook kan geoefend worden in een 2><2 situatie (vb. handbal per 2 met koppen op doel) als tussentijdse doelstelling. Alle 1><1 tot 4><4 situaties en de daaraan gerelateerde boven- en ondertalsituaties kunnen geoefend worden ‘op zich’ of, als onderdeel van een groter geheel (tot 11><11) , gebonden aan een bepaalde plaats op het terrein. Het liefst werkt men in korte cycli (vb. 8 lessen) waarin de verschillende progressies (1Q1 tot X><X) bij elke cyclus hernomen worden met nadruk op geziene én nieuwe inhoudelijke deelaspecten én hogere uitvoeringsgraad, zodat ‘de macht van de herhaling’ hier zijn invloed kan uitoefenen. Wanneer de spelers ‘positie’ leren spelen in niveaus (vanaf 3><3) kunnen we hen, als tussenstap, verplichten in afgebakende zones te spelen zodat de plaats en de daaraan verbonden taken duidelijker zijn. Boven- en ondertalsituaties kunnen hier gecreëerd worden over gans het afgebakend terrein of in een deelzone. 5
VERDERE WENKEN de methodiek is spelgericht en bevat zowel (psycho-)motorische, cognitief-tactische als sociale elementen. zorg op elk leerniveau voor een progressieve klimming van eenvoudig naar complex (zie verder: cycli). varieer oefen- en spelvorm, aantal spelers en doelen, spelruimte, spelregels, opdrachten, arbeidsvorm, ....zodat de doelstelling bereikt wordt. individuele remediëring blijft noodzakelijk. kies de opdrachten zo dat de creativiteit van de spelers gestimuleerd wordt en dat de fysieke componenten ook aan bod komen. schakel progressief 'geleide' spelfasen, partijspelen en wedstrijden in. schenk aandacht aan het tactische spel van zet en tegenzet. vergeet ook niet de verbale, visuele, ... leermiddelen en leergesprekken. het belang van krachttraining i.v.m. letselpreventie is bewezen; voorzie algemene krachttraining in de jaarplanning. bij het uitbreiden van het techniekaanbod moeten we opmerken dat voorrang dient gegeven te worden aan het bijschaven van de nauwkeurigheid van enkele technieken, liever dan het aantal onvoldoende beheerste technieken sterk uit te breiden.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
64
SUBVAK 11: VOLLEYBAL Basispakket: 25u. per graad
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen Motorische competenties
Leerstofbasispakket 2de graad aanleren, inoefenen en vervolmaken, conform de beginsituatie van de leerlingen.
LO 5-9
•
vlot 3-contactspel spelen en opbouwen tot aanval
LO 11-12-13
1.
bovenhands opslaan
•
Baltechnieken en verplaatsingstechnieken;
2.
blokken en inzicht hebben in de verdedigingsopstelling
•
bovenhandse tennisopslag;
3.
spelsystemen spelen en afspraken begrijpen
•
receptie-oefeningen;
Gezonde en veilige levensstijl
•
oefeningen op de verschillende verdedigingsplaatsen;
4.
tijdens oefeningen en spelvormen de nodige controle opbrengen om risico’s eigen aan volleybal te vermijden
•
blokpositie en timing 1mansblok;
•
spelvormen 2><2, 3><3,… 6><6 met diepe VI;
LO 1-2-4
LO 16-22*
5.
zich progressief opwarmen om fysisch en mentaal klaar te zijn voor de spelen bewegingsopdrachten
•
kennismaking met penetratiesysteem van op positie I.
LO 12-16-19
6.
bij de eigen sportbeoefening belangrijke principes toepassen van fitheid, veiligheid, blessurepreventie, voeding en middelengebruik
•
individueel, per 2 of per 3 opwarmingsopdrachten geven
•
stretching en preventie-oefeningen geven
LO 1-16-20
7.
het evenwicht nastreven tussen sportprestaties, fysieke conditie en gezondheid
LO 16-1921*-22*
8.
de invloed van bewegen op fysieke, mentale en sociale gezondheid er kennen en vergelijken met andere factoren die de gezondheid beïnvloeden
LO 17-18
9.
de basisprincipes van eerste hulp bieden bij ongevallen in bewegingssituaties
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr.
65
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen Zelfconcept en sociaal functioneren
LO 14*-15*25
10.
ervaren dat motivatie, betrokkenheid en positief zelfbeeld, belangrijke aspecten zijn bij sportbeleving en sportief presteren zowel individueel als in groep
LO 7-23
11.
aan de hand van vooropgestelde criteria de rol van coach en scheidsrechter op zich nemen
•
de reglementen leren en begrijpen;
•
de tekens van arbitrage toepassen
LO 2-8-23-24
12.
de leiding en/of verantwoorde opmerkingen van medeleerlingen aanvaarden
•
time out, vervanging en coaching accepteren
•
individuele en groepsopdrachten uitvoeren
LO 23-24-25
13.
samen met anderen, kennis en kunde aanwenden bij het organiseren van (school)sportactiviteiten en bij schoolfeesten
•
spelvormen 2><2, 3><3,…
LO 8-23
14.
aanvaardbaar gedrag tonen op het vlak van fair play, reglementering, hiërarchie en bij het uiten van bedenkingen
15.
voor zichzelf en anderen respect tonen en signalen herkennen van onverdraagzaamheid en daar passend en tijdig op reageren
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
66
SUBVAK 11: VOLLEYBAL Uitbreidingspakket: 100u. per graad
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Motorische competenties
Inoefenen en vervolmaken leerstof van het basispakket 3de graad en van het uitbreidingspakket 2de graad.
LO 1
1.
een gerichte receptie naar de spelverdeler spelen en de aanval opbouwen tot aanvallen vanuit verschillende posities
De ondersteld gekende technieken herhalen en corrigeren:
LO 2
2.
golfaanval- en enkele aanvalscombinaties toepassen
•
oefeningen op beweeglijkheid
LO 12
3.
krachtig en/of gericht bovenhands opslaan
•
oefeningen op ruimte- en tijdsperceptie
LO 5-6-7
4.
relatie leggen tussen blok en veldverdediging op elke positie
•
structuuroefeningen 1><1 (bv. molentje)
LO 13-15
5.
tactische opdrachten individueel en in groep uitvoeren
•
structuuroefeningen 2><2 met penetratie
LO 4
6.
trainingsprincipes uit de trainingsleer toepassen in volleybal
•
structuuroefeningen 3><3 met 1blok positie
Gezonde en veilige levensstijl
•
bovenhandse opslag: slagkracht opdrijven en mikken
7.
tijdens oefeningen en spelvormen de nodige controle opbrengen om risico’s eigen aan volleybal te vermijden
•
oefeningen op aanvalsdekking (blokbord)
•
lesopdrachten geven, laten uitwerken en samen bespreken
LO 1-2-4
LO 16-22*
8.
zich progressief opwarmen om fysisch en mentaal klaar te zijn voor de spelen bewegingsopdrachten
•
LO 12-1619
9.
bij de eigen sportbeoefening belangrijke principes toepassen van fitheid, veiligheid, blessurepreventie, voeding en middelengebruik
•
spelregels en -systemen aanleren in functie van veilig volleybal (bijv. middenlijnverbod en duidelijke positie omschrijving van blok en verdediging) spelvormen 2><2, 3><3,… met individuele- en groepsopdrachten
•
6><6 spelsysteem 3-2-1 met spelverdeler van op positie I;
LO 1-16-20
10.
het evenwicht nastreven tussen sportprestaties, fysieke conditie en gezondheid
•
aanvalscombinaties aanleren
LO 16-1921*-22*
11.
de invloed van bewegen op fysieke, mentale en sociale gezondheid er kennen en vergelijken met andere factoren die de gezondheid beïnvloeden
LO 17-18
12.
de basisprincipes van eerste hulp bieden bij ongevallen in bewegingssituaties
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr.
67
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Zelfconcept en sociaal functioneren LO 14*-15*25
13.
ervaren dat motivatie, betrokkenheid en positief zelfbeeld, belangrijke aspecten zijn bij sportbeleving en sportief presteren zowel individueel als in groep
LO 7-23
14.
aan de hand van vooropgestelde criteria de rol van coach en scheidsrechter op zich nemen
LO 2-8-2324
15.
de leiding en/of verantwoorde opmerkingen van medeleerlingen aanvaarden
LO 23-2425
16.
samen met anderen, kennis en kunde aanwenden bij het organiseren van (school)sportactiviteiten en bij schoolfeesten
LO 8-23
17.
aanvaardbaar gedrag tonen op het vlak van fair play, reglementering, hiërarchie en bij het uiten van bedenkingen
18.
voor zichzelf en anderen respect tonen en signalen herkennen van onverdraagzaamheid en daar passend en tijdig op reageren
•
vervanging, time out en coaching aanvaarden
•
onderscheid maken tussen recreatie- en competitie volleybal
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
68
SUBVAK 11: VOLLEYBAL
Nr.
Specifieke pedagogisch-didactische wenken
1.
Techniek- en bewegingsopdrachten verweven in minispelen 2><2, 3><3, …,
2.
Slechts 6><6 toepassen indien de grondvorm 2><2 enz. gekend is.
3.
Leerlingen moeten op alle rotatieplaatsen kunnen spelen. Echter de meest balvaardige leerling gebruiken als spelverdeler
4.
Beginnen met spelverdeler op III, daarna op II en evolueren naar inlopende passeur.
5.
Niveautests inschakelen om zicht te hebben op de progressie
6.
Veel oefenen met drills om snelheid en coördinatie te verbeteren
7.
Moeilijkheidsgraad in evenwicht houden tussen opslag en receptie en tussen aanval en verdediging
8.
Leerlingen stimuleren om wedstrijden te gaan bekijken en zelf aan te sluiten bij een club
9.
Video als didactisch middel gebruiken bij analyse van individuele fouten en spelsituaties
10.
Soms werken met middellijnverbod of voetvrije zone (20 cm) onder het net
11.
De nethoogte aanpassen aan het publiek en aan de oefening
12.
Libero-speler inschakelen
Timing
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
69
SUBVAK 12: BADMINTON Basispakket: 25u. per graad Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
Motorische competenties 1.
LO 3-4-6-1012-13
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
2.
zie leerplan 2de graad
Leerstofbasispakket 2de graad aanleren, inoefenen en vervolmaken, conform de beginsituatie van de leerlingen. 1.
SLAGGEWENNING: ONDERHANDSE SLAG/BOVENHANDSE SLAG: zie leerplan 2de graad
korte herhaling over hoog net extra aandacht voor de juiste slaguitvoering
2.
BASISSLAGEN: basistechniek enkelspel. Verbreden en verdiepen van de eerder geleerde competenties. Leren de voornaamste aandachtspunten toepassen in oefen- en spelvormen.en wedstrijden. Leren het tactisch nut van de basislagen beter tot uiting te laten komen door een hogere kwaliteit van uitvoering.
een aanvallende of verdedigende slagtechniek gebruiken.
hoge opslag: cfr. plaatsing in de breedte. clear: aanvallend en verdedigend. dab (kill). drop. BH drop. voorhand en rughand lob: aanvallend en verdedigend. rughandse bovenhandse slag (clear) netdrop; spinner smash en hoge verdediging
de slagwisselingen versnellen door een verkorte uitvoering van de slagen.
3.
BASISSLAGEN DUBBELSPEL: basistechnieken dubbelspel. Leren de slagtechniek eigen aan dubbelspel. Leren de verkorte slagen toepassen in typische dubbelsituaties. korte service (duimgreep) service return: netshot/ push/ dab (universele- of duimgreep) smash: hamergreep hoge verdediging (FH en BH)
drives
de basisslagen uitvoeren met een verhoogde precisie en een efficiënt
de basisslagen toepassen tijdens sparren en wedstrijden
LO 3-4-6-1012-13
3.
de correcte service- en ontvangst situaties bewust toepassen.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr. LO 12-13
70
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 4.
zich op een elementaire badmintonspecifieke manier verplaatsen over het terrein voorwaarts, rugwaarts en zijwaarts
uithouding oefenen op een badmintonspecifieke wijze. snelheid oefenen op een badmintonspecifieke wijze.
4.
LO 3-4-5-6-7-8- 5. 13-23
het tactisch nut van de slagen beter tot uiting laten komen tijdens sparren en 5. wedstrijden. een wedstrijd leiden en begeleiden. •
LO 3-4-5-6-7-8- 6. 13-23
het tactisch nut van de verkorte slagen tot uiting laten komen tijdens sparren 6. en wedstrijden dubbelspel. een wedstrijd dubbelspel leiden en elementair begeleiden.
Gezonde en veilige levensstijl LO 1-2-4
7.
tijdens oefeningen en spelvormen de nodige controle opbrengen om risico’s eigen aan badminton te vermijden
LO 16-22*
8.
zich progressief opwarmen om fysisch en mentaal klaar te zijn voor de spelen bewegingsopdrachten
LO 12-16-19
9.
bij de eigen sportbeoefening belangrijke principes toepassen van fitheid, veiligheid, blessurepreventie, voeding en middelengebruik
LO 1-16-20
10.
het evenwicht nastreven tussen sportprestaties, fysieke conditie en gezondheid
FOOTWORK . Verbreden en verdiepen van de eerder geleerde competenties: leren de elementaire slaghoudingen aannemen in beweging op het terrein dwarse stand t.o.v. het net voor de bovenhandse slagen bijtrekpassen uitvalspassen op racketvoet sprongen: wisselsprong onderscheppingssprong lopen als ontspanning/ lopen als sprint BASISTACTIEK ENKELSPEL: leren de basiskenmerken van enkelspeltactiek bewust toepassen. leren gepast gebruik maken van de open ruimte. leren bewust naar de rughand zijde spelen leren automatisch terugkeren naar de basis leren gebruik maken van het eerste raakpunt leren enkelspelwedstrijden spelen met toepassing van bovenstaande regels. BASISTAKTIEK DUBBEL: leren de typisch dubbelspelattitudes in het bijzonder service- en service terugslag situaties en het aanemen van de verdedigings/aanvalsposities in functie van de gespeelde shuttle. leren 2de en 3de shuttle vlak te spelen leren een dubbelspel aanvallend te spelen.
Zie hoger
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr.
71
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
LO 16-19-21*22*
11.
de invloed van bewegen op fysieke, mentale en sociale gezondheid er kennen en vergelijken met andere factoren die de gezondheid beïnvloeden
LO 17-18
12.
de basisprincipes van eerste hulp bieden bij ongevallen in bewegingssituaties
Zelfconcept en sociaal functioneren LO 14*-15*-25
13.
ervaren dat motivatie, betrokkenheid en positief zelfbeeld, belangrijke aspecten zijn bij sportbeleving en sportief presteren zowel individueel als in groep
LO 7-23
14.
aan de hand van vooropgestelde criteria de rol van coach en scheidsrechter op zich nemen
LO 2-8-23-24
15.
de leiding en/of verantwoorde opmerkingen van medeleerlingen aanvaarden
LO 23-24-25
16.
samen met anderen, kennis en kunde aanwenden bij het organiseren van (school)sportactiviteiten en bij schoolfeesten
LO 8-23
17.
aanvaardbaar gedrag tonen op het vlak van fair play, reglementering, hiërarchie en bij het uiten van bedenkingen
18.
voor zichzelf en anderen respect tonen en signalen herkennen van onverdraagzaamheid en daar passend en tijdig op reageren
Zie hoger
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
72
SUBVAK 12: BADMINTON Uitbreidingspakket: 100u. per graad
Decr. nr.
LO 1-2-3-45-6-10-1213
LEERPLANDOELSTELLINGEN
Motorische competenties
Inoefenen en vervolmaken leerstof van het basispakket 3de graad en van het uitbreidingspakket 2de graad.
1.
1.
een verfijnde vorm van de basisslagen uitvoeren welke zich uit in een verhoogde precisie en een efficiënter tactisch gebruik van de slagen. deelbewegingen van de specifieke slagen accentueren.
de basisslagen toepassen tijdens sparren en wedstrijden aan een hoger tempo.
de foutenlast tijdens wedstrijden verminderen.
LO 1-2-3-45-6-10-1213
2.
het tempo van de slagwisselingen opdrijven door gebruik te maken van de verkorte slagen eigen aan dubbelspel.
de eigenheid van het dubbelspel sportspecifiek tot uiting doen komen.
LO 9-10
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
3.
de specifieke verdedigingswijze (stooping defence) van de dame gebruiken in oefensituaties en in aangepaste spelsituaties.
2.
3.
SLAGEN ENKELSPEL: verbreden en verdiepen van de eerder geleerde competenties. Leren specifieke aandachtspunten consequent toepassen bij een verfijnde uitvoering aan een hoger tempo. hoge opslag/ flick opslag/ korte opslag clear: aanvallend en verdedigend/ gesprongen uitvoering met aandacht voor slagverkorting. dab (kill): gesprongen uitvoering drop: snelle drop (gekapte drop) voorhand en rughand lob rughandclear netdrop: spinner smash en gesprongen smash hoge verdediging en blockverdediging BASISSLAGEN DUBBELSPEL : verbreden en verdiepen van de eerder geleerde competenties specifiek voor dubbelspel. Leren de verkorte slagen consequent toepassen in typische dubbelsituaties aan een hoger tempo. korte service (duimgreep) service return: netshot/ push/ dab (universele- of duimgreep) smash: powersmash /geplaatste smash (hamergreep) hoge verdediging (FH en BH) vlakke verdediging (FH en BH) drives BASISSLAGEN GEMENGD DUBBELSPEL basistechnieken verwerven specifiek voor dubbel gemengd spel. Leren de verkorte slagen toepassen in typische dubbelsituaties. stooping defence voor de dame drives en opbouw spel midcourt (kat en muis)
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr. LO 10-1213
LEERPLANDOELSTELLINGEN
4.
zich op een badmintonspecifieke manier snel en efficiënt verplaatsen over het terrein voorwaarts, rugwaarts en zijwaarts.
4.
FOOTWORK: verbreden en verdiepen van het footwork eigen aan enkelspel en de dubbelspelen. Verfijnen de specifieke looptechnieken om te kunnen spelen aan een hoger tempo met minder fouten.
uithouding oefenen op een badmintonspecifieke wijze.
dwarse stand t.o.v. het net voor de bovenhandse slagen bijtrekpassen uitvalspassen op racketvoet sprongen: Wisselsprong Onderscheppingssprong Hinksprong lopen als ontspanning/ lopen als sprint
5.
BASISTACTIEK ENKELSPEL: verdieping
leren gepast gebruik maken van de open ruimte.
leren bewust naar de rughand zijde spelen
leren automatisch terugkeren naar de basis
leren gebruik maken van het eerste raakpunt
leren sterk geconcentreerd te spelen
leren gepast diepte en breedte te gebruiken
leren wedstrijden (eigen en andere) te observeren en te beoordelen op basis van deze regels.
het tactisch nut van de slagen tot uiting laten komen tijdens sparren en wedstrijden dubbelspel.
6.
BASISTAKTIEK DUBBEL: leren de typische dubbelspel- attitudes, in het bijzonder service- en service terugslag situaties.
een wedstrijd dubbelspel leiden en elementair begeleiden.
leren 2
een eigen speltactiek uit stippelen (plan)
leren aanvallen door het midden
de eigen speltactiek aanpassen aan wisselende tegenstanders.
leren variatie te brengen in de verdediging
trainingsprincipes uit de trainingsleer toepassen in badminton
leren vlot over te schakelen tussen aanval en verdediging leren wisselend patroon aan te nemen in aanval. (voorspelerachterspeler)
snelkracht en krachtuithouding oefenen op een badmintonspecifieke wijze. snelheid-uithouding oefenen op een badmintonspecifieke wijze.
5.
het tactisch nut van de slagen tot uiting laten komen tijdens sparren en wedstrijden enkelspel. een wedstrijd enkelspel leiden en elementair begeleiden. een eigen speltactiek uit stippelen (plan) de eigen speltactiek aanpassen aan wisselende tegenstanders. trainingsprincipes uit de trainingsleer toepassen in badminton
LO 3-4-5-67-8-12-1323
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
snelheid oefenen op een badmintonspecifieke wijze.
LO 3-4-5-67-8-12-1323
73
6.
de
en 3de shuttle vlak te spelen
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr. LO 3-4-5-67-8-12-1323
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 7.
het tactisch nut van de slagen tot uiting laten komen tijdens sparren en wedstrijden dubbel gemengd. de basistactiek toepassen tijdens een wedstrijd. trainingsprincipes uit de trainingsleer toepassen in badminton
Gezonde en veilige levensstijl LO 1-2-4
74
8.
tijdens oefeningen en spelvormen de nodige controle opbrengen om risico’s eigen aan badminton te vermijden
LO 16-22*
9.
zich progressief opwarmen om fysisch en mentaal klaar te zijn voor de spelen bewegingsopdrachten
LO 12-1619
10.
bij de eigen sportbeoefening belangrijke principes toepassen van fitheid, veiligheid, blessurepreventie, voeding en middelengebruik
LO 1-16-20
11.
het evenwicht nastreven tussen sportprestaties, fysieke conditie en gezondheid
LO 16-1921*-22*
12.
de invloed van bewegen op fysieke, mentale en sociale gezondheid er kennen en vergelijken met andere factoren die de gezondheid beïnvloeden
LO 17-18
13.
de basisprincipes van eerste hulp bieden bij ongevallen in bewegingssituaties
Zelfconcept en sociaal functioneren LO 14*-15*25
14.
ervaren dat motivatie, betrokkenheid en positief zelfbeeld, belangrijke aspecten zijn bij sportbeleving en sportief presteren zowel individueel als in groep
LO 7-23
15.
aan de hand van vooropgestelde criteria de rol van coach en scheidsrechter op zich nemen
LO 2-8-2324
16.
de leiding en/of verantwoorde opmerkingen van medeleerlingen aanvaarden
LO 23-2425
17.
samen met anderen, kennis en kunde aanwenden bij het organiseren van (school)sportactiviteiten en bij schoolfeesten
LO 8-23
18.
aanvaardbaar gedrag tonen op het vlak van fair play, reglementering, hiërarchie en bij het uiten van bedenkingen
19.
voor zichzelf en anderen respect tonen en signalen herkennen van onverdraagzaamheid en daar passend en tijdig op reageren
7.
BASISTACTIEK DUBBEL GEMENGD: leren de typische gemengd dubbel attitudes in het bijzonder service en terugslagsituaties / en de driehoeksverdediging voor de dame.
•
leren 2de en 3de shuttle vlak te spelen
Dame:
leren diagonaal op shuttle staan in verdediging
stooping defence
Heer:
aanval op de dame 3 hoeken in verdediging.
Zie hoger
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
75
SUBVAK 12: BADMINTON
Nr.
Specifieke pedagogisch-didactische wenken
Timing ste
of 2de jaar
1.
Zie leerplan 2de graad. Indien het pakket opgesplitst wordt, een apart pakket "dubbel" voorzien.
1
2.
Eén herhalingsles over een hoog net.
1ste of 2de jaar
3.
Ter intensifiëring van de lessen dient er een ruime hoeveelheid shuttles per twee leerlingen aanwezig te zijn (6 per leerling). Het gebruik van de "multishuttle" methode laat toe de fysieke belasting hoog te houden en /of de slagtechniek efficiënt te oefenen.
4.
Basispakket 25u: één pakket (cfr. leerplan 2de graad 25u)
5.
Waar mogelijk de leerlingen binnen een beperkt pakket zelf de voorkeursdiscipline laten kiezen
6.
Voortdurende aandacht voor de specificiteit van de disciplines: spelen met de correcte attitude.
7.
Gebruik maken van tornooivormen en competities groep en individueel
1ste en 2de jaar
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
76
SUBVAK 13: TAFELTENNIS Basispakket: 25u. per graad
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Motorische competenties
Leerstofbasispakket 2de graad aanleren, inoefenen en vervolmaken, conform de beginsituatie van de leerlingen.
LO 4-6-7-8
1.
de techniek van topspin voorhand (TVH) toepassen tijdens een balwisseling.
Opbouw topspin voorhand • Bal zelf laten botsen en TVH toepassen. • TVH toepassen op aangegooide bal. • TVH toepassen op aangespeelde bal. • TVH toepassen tijdens een balwisseling. • De bal leren wrijven boven achter op de bal.
LO 4-6-7-8
2.
als antwoord op de topspin VH de bal blokken met VH en RH.
Blok VH en RH • Blok VH op TVH • Blok RH op TRH • Combinatie BVH – BRH
LO 4-6-7-8
3.
de techniek van duwen rughand (DRH) toepassen tijdens een balwisseling
Duwen Rughand (DRH) • Bal zelf laten botsen en DRH toepassen. • DRH toepassen op aangegooide bal. • DRH toepassen op aangespeelde bal. • DRH toepassen tijdens een balwisseling. • De bal leren onderaan raken.
LO 4-6-7-811-12
4.
opslagen met volgende effecten:
Variatie opslagen • Gesneden opslag met VH • Snelle opslag (Kickopslag) met VH • Gesneden opslag met RH • Snelle opslag (Kickopslag) met RH
LO 3-4-5-611-12
5.
combinaties maken van de geziene slagen.
Volgende combinaties dienen aangeleerd te worden: • CRH – TVH • TVH - CRH • Gesneden opslag – TVH • DRH – TVH
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr. LO 3-4-5-6-910-12-13-15*
LO 9-10-1112-13-15*
LO 9-10-1112-13-15*
77
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 6.
7.
•
zien welk effect er gegeven wordt door diegene die opslaat en hierop het gepaste antwoord geven.
door een aaneenschakeling van slagen een punt scoren (TACTIEK)
de voorgaande technieken toepassen in spelsituaties.
Gezonde en veilige levensstijl LO 1-2-4
8.
tijdens oefeningen en spelvormen de nodige controle opbrengen om risico’s eigen aan tafeltennis te vermijden
LO 16-22*
9.
zich progressief opwarmen om fysisch en mentaal klaar te zijn voor de spelen bewegingsopdrachten
LO 12-16-19
10.
bij de eigen sportbeoefening belangrijke principes toepassen van fitheid, veiligheid, blessurepreventie, voeding en middelengebruik
LO 1-16-20
11.
het evenwicht nastreven tussen sportprestaties, fysieke conditie en gezondheid
LO 16-1921*-22*
12.
de invloed van bewegen op fysieke, mentale en sociale gezondheid er kennen en vergelijken met andere factoren die de gezondheid beïnvloeden
LO 17-18
13.
de basisprincipes van eerste hulp bieden bij ongevallen in bewegingssituaties
Ontvangst van volgende opslagen: •
Gesneden opslag met VH
•
Snelle opslag (Kick) met VH
•
Gesneden opslag met RH
•
Snelle opslag (Kick) met RH
Tactische situaties •
Opslag – opening
•
Openen op een lange opslag
•
Verhinderen dat tegenstrever opent door plaatsing van de bal.
Spelsituaties •
Enkelspel
•
Molentje
•
Keizerspel
•
Laddercompetitie
Zie hoger
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr.
78
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Zelfconcept en sociaal functioneren LO 14*-15*25
15.
ervaren dat motivatie, betrokkenheid en positief zelfbeeld, belangrijke aspecten zijn bij sportbeleving en sportief presteren zowel individueel als in groep
LO 7-23
16.
aan de hand van vooropgestelde criteria de rol van coach en scheidsrechter op zich nemen
LO 2-8-23-24
17.
de leiding en/of verantwoorde opmerkingen van medeleerlingen aanvaarden
LO 23-24-25
18.
samen met anderen, kennis en kunde aanwenden bij het organiseren van (school)sportactiviteiten en bij schoolfeesten
LO 8-23
19.
aanvaardbaar gedrag tonen op het vlak van fair play, reglementering, hiërarchie en bij het uiten van bedenkingen
20.
voor zichzelf en anderen respect tonen en signalen herkennen van onverdraagzaamheid en daar passend en tijdig op reageren
Zie hoger
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
79
SUBVAK 13: TAFELTENNIS Uitbreidingspakket: 100u. per graad
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Motorische competenties
Inoefenen en vervolmaken leerstof van het basispakket 3de graad en van het uitbreidingspakket 2de graad.
LO 3-4-6-1012-13
1.
variaties leggen in topspin voorhand.
Topspin voorhand variaties • Snelle lage topspin. • Topspin op rotatie.
LO 3-4-6-1012-13
2.
smash voorhand (SVH) toepassen tijdens een balwisseling.
Smash voorhand • Op aangegooide bal • Op aangespeelde bal • In rally
LO 3-4-6-1012-13
3.
opslaan met volgende effecten:
Variatie opslagen • Opslag zijeffect L – R met RH • Opslag zijeffect R – L met VH • Opslag zijeffect – backspin L – R met RH • Opslag zijeffect – backspin R – L met VH
LO 3-4-6-1012-13
4.
lage verdediging voorhand toepassen tijdens een balwisseling.
Lage verdediging voorhand (LVVH) • LVVH toepassen op aangegooide bal. • LVVH toepassen op aangespeelde bal. • LVVH toepassen tijdens een balwisseling. • De bal leren onderaan raken.
LO 3-4-6-1012-13
5.
lage verdediging rughand toepassen tijdens een balwisseling.
Lage verdediging voorhand (LVVH) • LVRH toepassen op aangegooide bal. • LVRH toepassen op aangespeelde bal. • LVRH toepassen tijdens een balwisseling.
LO 7-8
6.
aangeven waarom een bewegingsopdracht niet lukt.
Reflecteren over: • Technische fouten zijn van hun partner. •
Zwakke en sterke punten zijn van hun partner.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr. LO 10-12-13
LO 7-8-12-13
LEERPLANDOELSTELLINGEN
7.
8.
combinaties maken van de geziene slagen.
zien welk effect er gegeven wordt door diegene die opslaagt en hierop het gepaste antwoord geven.
door een aaneenschakeling van slagen een punt scoren (TACTIEK) trainingsprincipes uit de trainingsleer toepassen in tafeltennis
LO 9-10-1112-13-15*
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
LO 4-9-10-11- 9. 12-13-15*
LO 9-10-1112-13-15*
80
10.
11.
de tafeltennisreglementen toepassen in dubbelwedstrijden.
de voorgaande technieken toepassen in spelsituaties.
Volgende combinaties dienen aangeleerd te worden: •
CRH – TVH snelheid
•
TVH - CRH
•
Opslagvariatie – TVH
•
DRH – TVH rotatie
•
Combinaties van 3 tot 5 slagen
Ontvangst van volgende opslagen: •
Opslag zijeffect L – R met RH
•
Opslag zijeffect R – L met VH
•
Opslag zijeffect – backspin L – R met RH
•
Opslag zijeffect – backspin R – L met VH
Tactische situaties •
Ontvangst - blok
•
Openen op opslag met zijeffect - backspin
•
Spelen op elleboog.
•
Spelen tegen verdediging
Reglementering •
Opslag – ontvangst / wisselen van opslag
•
Wanneer scoort men een punt
•
Puntentelling
Wedstrijdformules •
Dubbel
•
Enkel 2 – 2 met dubbel
•
Enkel 3 – 3 met dubbel
•
Tornooi waarbij iedereen verder speelt tot de laatste plaats.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr.
81
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen Gezonde en veilige levensstijl
LO 1-2-4
12.
tijdens oefeningen en spelvormen de nodige controle opbrengen om risico’s eigen aan tafeltennis te vermijden
LO 16-22*
13.
zich progressief opwarmen om fysisch en mentaal klaar te zijn voor de spelen bewegingsopdrachten
LO 12-16-19
14.
bij de eigen sportbeoefening belangrijke principes toepassen van fitheid, veiligheid, blessurepreventie, voeding en middelengebruik
LO 1-16-20
15.
het evenwicht nastreven tussen sportprestaties, fysieke conditie en gezondheid
LO 16-1921*-22*
16.
de invloed van bewegen op fysieke, mentale en sociale gezondheid er kennen en vergelijken met andere factoren die de gezondheid beïnvloeden
LO 17-18
17.
de basisprincipes van eerste hulp bieden bij ongevallen in bewegingssituaties
Zelfconcept en sociaal functioneren LO 14*-15*25
18.
ervaren dat motivatie, betrokkenheid en positief zelfbeeld, belangrijke aspecten zijn bij sportbeleving en sportief presteren zowel individueel als in groep
LO 7-23
19.
aan de hand van vooropgestelde criteria de rol van coach en scheidsrechter op zich nemen
LO 2-8-23-24
20.
de leiding en/of verantwoorde opmerkingen van medeleerlingen aanvaarden
LO 23-24-25
21.
samen met anderen, kennis en kunde aanwenden bij het organiseren van (school)sportactiviteiten en bij schoolfeesten
LO 8-23
22.
aanvaardbaar gedrag tonen op het vlak van fair play, reglementering, hiërarchie en bij het uiten van bedenkingen
23.
voor zichzelf en anderen respect tonen en signalen herkennen van onverdraagzaamheid en daar passend en tijdig op reageren
Zie hoger
Zie hoger
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
82
SUBVAK 13: TAFELTENNIS
Nr.
Specifieke pedagogisch-didactische wenken
1.
De technische correcties dienen centraal te staan in de lessen tafeltennis.
2.
Een aantal technieken zijn op het eerste zicht met elkaar verwant. Een foutief antwoord op een bepaalde slag is meestal een punt voor de tegenstrever. Belangrijk is de leerlingen hierop te wijzen.
3.
Tactische situaties kan men ook laten spelen tot punt of zelfs in wedstrijdvorm. De aangehaalde combinatie dient echter wel aan bod te komen. Na deze combinatie kan dan gespeeld worden tot punt.
4.
Bij tactische oefeningen kan men ook om de 5 punten wisselen van opslag. Dit is organisatorisch misschien iets moeilijker te realiseren maar het leunt dichter aan bij een reële wedstrijdsituatie.
5.
Verfijnen van topspin voorhand kan het best gebeuren met 3 of 4 spelers. 1 speler geeft opslagen. Een tweede speler speelt topspin voorhand. Speler 3 blokt de bal en speler vier is ballenraper.
6.
Extra wenken voor het uitbreidingspakket:
7.
Opslag en ontvangst opslag worden aangeleerd met minstens 20 ballen per tafel.
8.
Tactische situaties kan je laten oplossen door de leerlingen. Dikwijls is er ook meer dan 1 oplossing.
Timing
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
83
SUBVAK 14: TENNIS Basispakket: 25u. per graad Methodologische invulling naar lestijdenpakket: 1e + 2e fase: uitbreiding van mini- naar miditennis met aangepaste ballen uitbreiding van midi- naar maxitennis met “midbal” Decr. nr.
LO 3-4-15*19
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Motorische competenties
Leerstofbasispakket 2de graad aanleren, inoefenen en vervolmaken, conform de beginsituatie van de leerlingen.
1.
Regelmaat met Fh (Forehand) en Bh (Backhand) uitbouwen via basistechnieken als:
een balwisseling opbouwen in een steeds groter wordend deelveld
•
greep, tikbeweging vanuit contactpunt, uitzwaai en totaalbeweging vanuit aandachtshouding
LO 7-8-15*
2.
de tegenstander laten lopen
•
Bal richten met Fh en Bh met correct benenwerk van verplaatsen en herplaatsen
LO 3-4-5-67
3.
een korte bal benutten en afmaken
•
ritme en timing van opkomen in Fh en Bh
•
versnellen
•
Fh en Bh blokvolley
LO 4-5-6-715*
4.
•
techniek van Fh en Bh lob
•
passingshot Fh en Bh
•
“tijd kopen” via hogere bal
LO 3-4-5-78-13
LO 4-5-6
LO 7
5.
6.
7.
verdedigen en tegen aanvallen
vanuit “opslag en terugslag” een punt uitspelen op een tactisch verantwoorde • wijze •
bij zichzelf nagaan of ze vorderingen maken
op basis van afgesproken criteria bij zichzelf of anderen aangeven waarom een bewegingsopdracht wel of niet lukt
opslag vlak regelmaat terugslag vanuit split en instap
•
balcontrole tot bal 4
•
technische en tactische profielen
•
scorekaarten
•
inzicht in de voor en nadelen van “open” en “gesloten” grepen
•
belang van correct voetenwerk en evenwicht
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr.
84
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Gezonde en veilige levensstijl LO 1-2-4
8.
tijdens oefeningen en spelvormen de nodige controle opbrengen om risico’s eigen aan tennis te vermijden
LO 16-22*
9.
zich progressief opwarmen om fysisch en mentaal klaar te zijn voor de spelen bewegingsopdrachten
•
minitennis met technisch – tactische variaties
•
“correct” inspelen (ritueel)
•
coördinatie – snelheid – evenwicht - stretching
•
samen balwisselingen spelen
•
tegen mekaar punten uitspelen
LO 12-1619
10.
bij de eigen sportbeoefening belangrijke principes toepassen van fitheid, veiligheid, blessurepreventie, voeding en middelengebruik
LO 1-16-20
11.
het evenwicht nastreven tussen sportprestaties, fysieke conditie en gezondheid
LO 16-1921*-22*
12.
de invloed van bewegen op fysieke, mentale en sociale gezondheid er kennen en vergelijken met andere factoren die de gezondheid beïnvloeden
LO 17-18
13.
de basisprincipes van eerste hulp bieden bij ongevallen in bewegingssituaties
Zelfconcept en sociaal functioneren LO 14*-15*25
14.
ervaren dat motivatie, betrokkenheid en positief zelfbeeld, belangrijke aspecten zijn bij sportbeleving en sportief presteren zowel individueel als in groep
LO 7-23
15.
aan de hand van vooropgestelde criteria de rol van coach en scheidsrechter op zich nemen
LO 2-8-2324
16.
de leiding en/of verantwoorde opmerkingen van medeleerlingen aanvaarden
LO 23-2425
17.
samen met anderen, kennis en kunde aanwenden bij het organiseren van (school)sportactiviteiten en bij schoolfeesten
LO 8-23
18.
aanvaardbaar gedrag tonen op het vlak van fair play, reglementering, hiërarchie en bij het uiten van bedenkingen
19.
voor zichzelf en anderen respect tonen en signalen herkennen van onverdraagzaamheid en daar passend en tijdig op reageren
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
85
SUBVAK 14: TENNIS Uitbreidingspakket: 100u. per graad
Methodologische invulling naar lestijdenpakket 3ee fase: maxitennis met “harde bal”
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Motorische competenties
Inoefenen en vervolmaken leerstof van het basispakket 3de graad en van het uitbreidingspakket 2de graad. •
op aangeworpen bal terugspelen in Fh en Bh
•
minitennissen in Fh en Bh
•
aangeworpen ballen richten
•
ritme en timing van opkomen in Fh en Bh
•
Fh en Bh blokvolley
•
techniek van Fh en Bh lob
LO 4-9-10-12- 1. 13-15*
een balwisseling opbouwen in de 5 deelvelden van minitennis
LO 4-9-10-11- 2. 12-13-15*
spelen waar de tegenstrever niet staat
LO 4-5-6-7
3.
een korte bal benutten
LO 4-5-6-7
4.
tijd kopen op moeilijke bal
•
“tijd kopen” via hogere bal
LO 12
5.
basisopslag spelen
•
klimmingen van opslag minitennis
LO 12
6.
dwingen Bh te spelen
•
terrein leren openen met Fh en Bh
LO 4-5-6-7
7.
een korte bal afdwingen door meer lengte
•
versnellen en spincontrole
LO 4-5-6-15*
8.
verdedigen en tegenaanvallen
•
techniek van Fh en Bh lob
•
passingshot Fh en Bh
LO 4
9.
trainingsprincipes uit de trainingsleer toepassen in tennis
•
“tijd kopen” via hogere bal
•
vanuit opslag – terugslag zo snel mogelijk in een voordeelsituatie geraken
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr.
86
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
Gezonde en veilige levensstijl LO 1-2-4
10.
tijdens oefeningen en spelvormen de nodige controle opbrengen om risico’s eigen aan tennis te vermijden
•
maxitennis met technisch – tactische variaties
•
“correct” inspelen (ritueel)
LO 16-22*
11.
zich progressief opwarmen om fysisch en mentaal klaar te zijn voor de spelen bewegingsopdrachten
•
opslag vlak regelmaat
•
terugslag vanuit split en instap
•
balcontrole tot bal 4
LO 12-16-19
12.
bij de eigen sportbeoefening belangrijke principes toepassen van fitheid, veiligheid, blessurepreventie, voeding en middelengebruik
LO 1-16-20
13.
het evenwicht nastreven tussen sportprestaties, fysieke conditie en gezondheid
LO 16-1921*-22*
14.
de invloed van bewegen op fysieke, mentale en sociale gezondheid er kennen en vergelijken met andere factoren die de gezondheid beïnvloeden
LO 17-18
15.
de basisprincipes van eerste hulp bieden bij ongevallen in bewegingssituaties
•
spinopslag
•
coördinatie – snelheid – evenwicht - stretching
•
samen balwisselingen spelen
Zelfconcept en sociaal functioneren LO 14*-15*25
16.
ervaren dat motivatie, betrokkenheid en positief zelfbeeld, belangrijke aspecten zijn bij sportbeleving en sportief presteren zowel individueel als in groep
LO 7-23
17.
aan de hand van vooropgestelde criteria de rol van coach en scheidsrechter op zich nemen
LO 2-8-23-24
18.
de leiding en/of verantwoorde opmerkingen van medeleerlingen aanvaarden
LO 23-24-25
19.
samen met anderen, kennis en kunde aanwenden bij het organiseren van (school)sportactiviteiten en bij schoolfeesten
LO 8-23
20.
aanvaardbaar gedrag tonen op het vlak van fair play, reglementering, hiërarchie en bij het uiten van bedenkingen
21.
voor zichzelf en anderen respect tonen en signalen herkennen van onverdraagzaamheid en daar passend en tijdig op reageren
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
87
SUBVAK 14: TENNIS
Nr.
Specifieke pedagogisch-didactische wenken
1.
Hanteren van principe van “geleidelijkheid”
2.
Hanteren van principe van de “uitersten”
3.
Uitgaan van principe “zet – tegenzet”
4.
Zelfstandig werken via leervormen en oefenvormen
5.
“Samen” opdrachten volbrengen in spelvormen
6.
Zelfevaluatie (luk ik, doe ik…)
Timing
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
88
SUBVAK 15: VERDEDIGINGSSPORTEN (BUDO) Basispakket: 25u. per graad Als nieuw bewegingsdomein in het curriculum van de lichamelijke opvoeding omvat het begrip “verdedigingssporten” (vroeger: gevechtsport of BUDO) verscheidene disciplines. Kenmerkend voor deze interactieve verdedigingsvormen is het “lijf-aan-lijf-contact” waarbij de leerlingen meestal per twee specifieke vaardigheden (duwen, trekken, rollen, vallen, werpen, afweren, blokkeren ..) in wisselende situaties met elkaar inoefenen, spelen en kampen. Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen Motorische competenties
Leerstofbasispakket 2de graad aanleren, inoefenen en vervolmaken, conform de beginsituatie van de leerlingen.
LO 1
1.
JU : Veilig vallen : rugwaarts (ushiro ukemi), zijwaarts(yoko ukemi), voorwaarts (zempo kaiten).
Valvaardigheden : vanuit lage positie (lig, zit, hurkhouding, knieënsteun) naar rechtopstaand: stilstaand, in verplaatsing en over hindernissen; links en rechts
LO 3-4-10
2.
JU : evenwicht verstoren, bewaren en herstellen
Partneroefeningen en kampspelen: per twee, in groep, recht en op grond.
LO 1-5-9-10
3.
JU : judoworpen uitvoeren (statisch, verplaatsing)
Werpvaardigheden: uitbreiding heupworpen, beenworpen, schouderworpen, voetworpen (vegen en blokkeren): (individueel, per twee, statisch, in verplaatsing)
LO 1-3-4-5-910
4.
JU : elkaar vastnemen in houdgrepen
Controletechnieken: partner veilig immobiliseren, kantelen naar houdgreep, bevrijden uit. Aanval en verdediging vanuit verschillende situaties.
LO 1-3-4-5-910
5.
JU : verwurgingen en klemmen uitvoeren
Veilig en vanuit verschillende posities de klemmen (arm overstrekken en verdraaien, met de knie) en de verwurgingen (gekruist, naakt verwurgen, al trekkend en duwend) uitvoeren.
LO1-3-4-9-1215*
6.
JU : op een veilige manier kampen (rechtstaand, op grond)
Uitvoeren van yaku soku geiko (1 aanvaller, 1 verdedigt) en randori (vrij oefenkamp, zonder resultaat)
LO 1-3-4-5-910
7.
KA : stoot-, trap- en slagtechnieken beheerst uitvoeren en de respectieve afweersystemen toepassen
Oefenen zonder partner (Kihon): afweer – en aanvalstechnieken
LO 9-10-12-15* 8.
KA : de samengestelde werkvormen (Kata) uitvoeren
Individueel oefenen stijloefening
LO 1-3-4-9-1012-15*
KA : op een veilige manier kampen (rechtstaand)
Kumite met partner
9.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Decr. nr.
89
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
LO 1-3-4-5-910
10.
SD : gepast reageren op en zich bevrijden uit handgrepen, middenaanval, nekgreep,slaan, schoppen, kopgrepen,en verwurgingen.
LO 7-8-23
11.
SD : iemand opleiden
Individueel en met partner inoefenen van de verschillende situaties
Gezonde en veilige levensstijl LO 12-19
12.
JU –KA- SD : ontwikkelen en onderhouden van de specifieke fysieke eigenschappen.
13.
fysieke conflictsituaties herkennen en oplossen
LO 1
14.
JU : situaties herkennen waarin veilig vallen belangrijk is
LO 15*-20-22*
15.
inzien dat een goede fysieke conditie de weerbaarheid bij contact- en verdedigingsvormen verhoogt.
16.
oefenen in een geest van veiligheid en respect
LO 1-2
17.
de verkeerde houdingen, handelingen en bewegingen, die mogelijke lichamelijke klachten veroorzaken, goed inschatten.
LO 20
18.
de specifieke lichaamsverzorging van de verdedigingsporten toepassen
Zie hoger
Zelfconcept en sociaal functioneren LO 23
19.
de eigen mogelijkheden en beperkingen ontdekken en aanvaarden (ook van de anderen)
20.
de verworven motorische vaardigheden koppelen aan een mentale discipline en emotionele controle ( beheersing in conflicten)
LO 23-25
21.
de diverse taken vervullen : partner zijn, tegenspeler, referee
LO 23
22.
winst en verlies relativeren
LO 1-2
23.
zich verantwoordelijk voelen voor de tegenspeler
24.
het belang inzien van de groet als bijzonder communicatiemiddel
25.
de veiligheidsvoorschriften toepassen
LO 1-2
Zie hoger
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
90
SUBVAK 15: VERDEDIGINGSSPORTEN (BUDO) Uitbreidingspakket: 100 lestijden per graad Op het ogenblik dat het uitbreidingspakket aangeboden wordt moet een aanvulling van het leerplan worden uitgewerkt en ter goedkeuring worden voorgelegd aan de pedagogisch adviseur en de Gemeenschapsinspectie.
SUBVAK 15: VERDEDIGINGSSPORTEN (BUDO)
Nr.
Specifieke pedagogisch-didactische wenken
1.
Beginsituatie op school is anders dan in de club: veiligheid primeert op school.
2.
Duidelijke afspraken maken i.v.m. dojo-etiquette: groeten bij begin en einde van de les; bij begin van een oefening met een nieuwe partner.
3.
De leerlingen maken zich enkele typische Japanse woorden en afspraken eigen: “Matté = stop”; “Hajimé= start”, “Tori= voert de beweging uit”; “Uke= ondergaat de handeling van Tori”.
4.
Accommodatie en materieel: aanvankelijk kunnen “gymmatten” dienst doen als “tatami =valmat”. Het gewone trainingspak voldoet ruimschoots voor de eerste lessen judo. Naar veiligheid toe zijn een tatami en judogi aanbevolen voor het judo- en ju jutsu-deel.
5.
Typische leeractiviteiten zijn:
6.
Organisatie: om veilig en ongedwongen te kunnen oefenen zijn volgende aanbevelingen nodig: voorzie veiligheidszones, leerlingen vallen (bvb) allen in dezelfde richting en om beurten. Zorg ervoor dat op een beperkte ruimte nooit te veel leerlingen gelijktijdig aan het werk zijn (blessurepreventie)
7.
Leerlinggerichte oefenstof: valtechnieken, voorbereidende kampspelen (vanuit de natuur van het kind) laten de leerlingen vlug wennen aan de hardheid van de mat.
oefenen (vormgeven): sotai renshyo: met partner technieken eigen maken (recht en op grond); uchi komi: automatiseren van bewegingen; nage komi: werpen van de partner (judo). spelen (soeels oefenen): winnen of verliezen is ondergeschikt: yaku soku geiko: per twee speels oefenen van aanvals-en verdedigingstechnieken in verplaatsing, waarbij de partner kan geworpen worden; randori: kampelement is sterk aanwezig, maar winst of verlies telt niet. kampen (wedijveren): “shiai” is een judowedstrijd waarbij het resultaat primeert.
Voor wat de rechtstaande technieken en houdgrepen betreft beperkt de leerkracht zich aanvankelijk tot het aanleren van enkele representatieve vaardigheden die eveneens sterk verwant zijn met de natuur en het ontwikkelingsniveau. Met het aanleren van klem- en verwurgingen wordt pas gestart wanneer de leerlingen voldoende basistechnieken bezitten.
Timing
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
- 91 -
ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN 1. Organisatorische uitgangspunten: verdeling van de lesuren over de verschillende disciplines. Dit leerplan is een graadsleerplan, namelijk voor eerste en tweede leerjaar van de derde graad. Rekening houdend met een gedeeltelijke schooleigen invulling wordt dit leerplan uitgewerkt op basis van 25 reële lesweken per jaar. De resterende lesuren worden ingevuld door de school volgens een gestructureerde planning, rekening houdend met het eigen profiel van de school, de specialisatie van de vakleerkracht en de beschikbare accommodatie.
Globale planning: 4 lt.
THEORIE
1 lt.
ATLETIEK het basispakket omvat minimaal 50u./graad
2 lt.
GYMNASTIEK + RITMISCHE- EN DANSANTE VORMING (+ VERDEDIGINGSSPORT) het basispakket ritmische vorming bestaat uit 25u./graad; het basispakket gymnastiek uit 50 of 75u/graad, afhankelijk van het wel of niet inrichten van het basispakket verdedigingssport 25u. Het inrichten van het basispakket verdedigingssport is een vrije keuze van de school en afhankelijk van de beschikbare accommodatie en de specialiteit van de lesgever.
1 lt.
ZWEMMEN het basispakket omvat minimaal 50u./graad
2 lt.
BALPORTEN: BB, HB, Rugby, VtB, VB / TERUGSLAGSPORTEN: badminton, tafeltennis, tennis keuze van minstens 2 balsporten en 1 terugslagsport gespreid over de 2 leerjaren; een lesurenpakket omvat minimaal 25u./graad
6/ 4-5 lt.*
KEUZESPORT(EN) keuze van maximaal 3 keuzesporten; een lesurenpakket omvat minstens 100./graad naargelang de lokale omstandigheden kunnen deze uren gebruikt worden als verdieping van een sport om aldus schooleigen accenten te leggen (maximale invulling). * andere sporten waarmee de doelstellingen van dit leerplan kunnen gerealiseerd worden zijn mogelijk. * er kan ingespeeld worden op nieuwe tendensen in de sport mits melding en positief advies door de PA. Op dat ogenblik moet dan een aanvulling van het leerplan uitgewerkt worden (door de leerplancommissie) en ter goedkeuring voorgelegd worden aan de Gemeenschapsinspectie.
0/2-1 lt.
STAGE (zie het leerplan AV Stage Sport)
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
- 92 -
Om praktische redenen gebeurt de indeling volgens de verschillende disciplines. Hierbij worden telkens leerplandoelstellingen, leerinhouden en pedagogisch-didactische wenken geformuleerd. Per discipline worden in de leerinhouden telkens een basispakket en een uitbreidingspakket uitgewerkt.
Basispakket: Wordt gegeven aan de gehele klas
Uitbreidingspakket: Is een uitbreiding op het basispakket en behoort tot de “keuzesport” “Keuzesport” is een discipline die door een groep leerlingen wordt gekozen afhankelijk van het aanbod van de school. Dit uitbreidingspakket kan nog verder worden uitgediept door middel van het grote urenpakket keuzesporten.
Schoolaanbod Autonomie van de school en een grotere keuzevrijheid in de leerplannen betekenen grotere verantwoordelijkheid. Een goede planning van het leerproces zowel op het niveau van de leerkrachten als op dat van de school in haar geheel worden noodzakelijk.
Keuzesport De school biedt een aantal keuzesporten aan rekening houdende met het profiel van de school, de beschikbare accommodatie in en nabij de school en de kwalificaties van de leerkrachten. Afhankelijk van de lokale situatie kan een keuzesport minimaal aangeboden tot maximaal uitgediept worden. Eventueel kunnen ook twee keuzesporten per leerjaar voorzien worden voor een groep leerlingen. Andere sporten waarmee de doelstellingen van dit leerplan kunnen gerealiseerd worden zijn mogelijk. In dit geval moet dan een aanvulling van het leerplan uitgewerkt worden (door de leerplancommissie) en ter goedkeuring voorgelegd aan de Gemeenschapsinspectie.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
- 93 -
2. Vakdidactische wenken Coïnstructie Omwille van de grote verschillen in fysieke en motorische vaardigheden van jongens en meisjes zijn de risico’s op ongevallen bij het werken met gemengde groepen groter. In deze lessen moet er extra aandacht besteed worden aan de veiligheid. Indien er om organisatorische redenen niet voldoende kan gedifferentieerd worden is het lesgeven aan gemengde groepen niet verantwoord. Voor sommige leerstofonderdelen worden voor jongens en meisjes afzonderlijke leerinhouden voorzien. De streefdoelen en de criteria zijn aangepast aan jongens en meisjes. Lessenrooster Een evenwichtige spreiding van de lessen LO en sport over de gehele schoolweek en een verantwoorde inpassing in het lessenrooster zijn aan te bevelen. Recuperatie na fysieke inspanningen moet voorzien worden. Om veiligheidsredenen (risicobeheersing, blessures, …) kunnen 3 lesuren sport na elkaar niet. Medische attesten Uiteraard zouden hier geen “welwillendheidsattesten” mogen voorkomen en langdurige attesten zijn hier eerder uitzondering dan regel. Sinds een paar jaar bestaat er een alternatief doktersattest voor de les L.O. Alhoewel het veralgemeend gebruik van dit attest niet verplichtend is zijn er toch al heel wat huisartsen die dit toepassen. Maak je leerlingen hierop attent. Stimuleer hen om bij de behandelende arts hiernaar te vragen. Een samenwerking met het CLB is belangrijk. “Selectieve vrijstellingen” zijn hier een must (lees in dit verband de omzendbrief SO 65 van 25/6/99 pag. 4). Individueel moet de ernst van de kwetsuur nagekeken worden en kan er een individueel oefenprogramma worden opgesteld (bijv. in samenspraak met een kinesist). Bij een medisch attest voor korte duur probeert men de leerling zoveel mogelijk te betrekken bij de les door het geven van logistieke taken zoals materiaalverantwoordelijke, (helpen) en bijstaan, observatieopdrachten, scheidsrechteropdrachten. Indien een fysieke activiteit niet mogelijk is krijgen de leerlingen een zinvolle theoretische opdracht. Deze theoretische verwerking kan gericht zijn op trainingstechnieken, gezondheid, actuele problematiek in verband met sport e.d. De neerslag van deze theoretische benadering van de sportlessen moet ook terug te vinden zijn in de schoolagenda (vervangingstaken bij de vrijstelling van de les LO). Indien de medische attesten echter voor een volledig schooljaar zouden gelden stellen zich problemen om een A-attest of een diploma in de studierichting uit te reiken. Het is aan te bevelen dat de school hiervoor specifieke richtlijnen opstelt en duidelijke afspraken maakt met alle betrokken partijen. Een heroriëntering van de leerling kan immers nodig zijn. Geïntegreerde Werkperiodes ( GWP). Aan een GWP zijn bijzondere didactische en sociale waarden verbonden. Het is een interessante werkvorm om zelfstandigheid, zelfredzaamheid, de interne communicatie en de samenwerking te verbeteren. Fysieke uitdagingen, enge fysieke confrontaties, exploratie van natuurlijke milieus stimuleren groepsdynamische processen: vertrouwen, positieve druk van de groep, samen een oplossing zoeken, samen tot actie overgaan, dank zij de groep iets lukken, grenzen verleggen. Het versterkt de groepscohesie in grote mate. In het kader van de opleiding is de organisatie van een GWP ten zeerste aan te bevelen.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
- 94 -
3. Geïntegreerde proef De geïntegreerde proef is vakoverschrijdend en evalueert kennis, vaardigheden en attitudes gericht op het specifiek karakter van de studierichting. De geïntegreerde proef moet mogelijkheden bieden tot een brede persoonlijkheidsontplooiing, een deelname aan het maatschappelijk gebeuren demonstreren en een bewijs leveren dat men voorbereid is op het functioneren in het beroep of in het hoger onderwijs.
Concept Tijdens de opbouw en de afwerking van de geïntegreerde proef zal voortdurend aandacht besteed worden aan het begrip KWALITEITSZORG. Bij de beoordeling zijn zowel het product als het proces belangrijk Het is de betrachting dat de geïntegreerde proef leidt tot: •
de bevordering van samenwerking in teamverband
•
de bevordering van de motivatie van de leerlingen door te werken aan concrete realisaties
•
het leren raadplegen van diverse informatiekanalen
•
het combineren van zelfstandig werk en groepswerk
•
het leren mondeling en schriftelijk rapporteren
•
het in contact komen met mogelijke tewerkstellingssectoren
De leerlingen krijgen de kans om te bewijzen dat ze •
de verworven kennis van de basisvakken kunnen gebruiken bij de realisatie van de geïntegreerde proef
•
een jaarplanning kunnen maken en een haalbare tijdsplanning kunnen hanteren
•
een overzichtelijk dossier kunnen opstellen en dit op een vlotte manier kunnen toelichten
•
zelfstandig en in groep kunnen werken
•
nauwkeurig, stipt en ordelijk kunnen werken
•
voldoende doorzettingsvermogen hebben om een opdracht correct en creatief af te werken
De school kan volgens haar eigen creativiteit zinvolle interpretaties geven aan de geïntegreerde proef Bijv.: •
sportief/recreatief begeleiden van specifieke doelgroepen
•
begeleiden van bosklassen, zeeklassen, GWP, jeugdbeweging
•
organisatie van spelnamiddagen, sportdagen, opendeurdagen ..
•
uitvoerende taken in sportdiensten, fitnesscentra, zwembaden
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
- 95 -
Organisatie van de geïntegreerde proef Men tracht zoveel mogelijk vakken te betrekken bij de geïntegreerde proef maar de klemtoon ligt op het specialiteitoverstijgend karakter.
Planning van de activiteiten: 5 fasen •
Formuleren van de opdracht, concrete afbakening (bij aanvang van het schooljaar)
•
Verkenningsfase en planningsfase: verzamelen, selecteren van informatie, planning (1ste trimester)
•
Uitvoeringsfase : start van de praktische realisatie, afspraken in verband met bijsturingen en tussentijdse evaluatie ( in de loop van 2de trimester)
•
Eindfase : afwerken van de praktische realisatie en voorbereiden van het dossier en de presentatie. Ook hier is een permanente begeleiding aan te bevelen (3de trimester)
•
Voorstelling van het eindresultaat en evaluatie van de proef
Het logboek Is een soort draaiboek waarin stap na stap de evolutie van de geïntegreerde proef terug te vinden is. Hierin kunnen bedenkingen, notities, ondervonden moeilijkheden, contacten met derden, plaats en data van activiteiten, telefoonnummers, aantal gepresteerde uren, bijsturingen, tussentijdse evaluaties en eventueel een zelfevaluatie in opgenomen worden. Een goed bijgehouden logboek is een nuttig instrument voor externe juryleden om het “proces” te kunnen beoordelen. Het uitvoeringsdossier bevat: •
de samenstelling van de jury
•
de concrete formulering van de opdracht, eventueel de deelopdrachten bij groepswerk
•
de analyse van de opdracht, de wijze van evalueren
•
de planning en de tijdsbesteding
•
de verzamelde info, de genomen initiatieven (bijv. brieven, verslagen, gesprekken ..), uitgewerkte scenario’ s
•
de tussentijdse evaluaties, de eindevaluatie
•
het afgewerkt product
De beoordeling De beoordeling slaat zowel op het product (50%) als het proces (50%) van de proef. Procesevaluatie Hierbij wordt rekening gehouden met •
de vindingrijkheid bij het oplossen van problemen, het snel kunnen handelen bij problemen
•
de manier waarop info verzameld, geselecteerd, verwerkt en toegepast werd
•
het inzichtelijk denken, het nemen van beslissingen
•
de houding bij het werken in groep
•
attitudes zoals stiptheid, ordelijk werken, zelfstandigheid, inzet
Het logboek kan een hulpmiddel zijn bij de beoordeling van het proces
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w) Het product •
de praktische realisatie van de opdracht
•
het dossier
•
de mondelinge presentatie en de taalvaardigheid
- 96 -
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
- 97 -
4. De leerkracht lichamelijke opvoeding 4.1 Administratieve richtlijnen en documenten
Agenda en lesvoorbereiding van de leerkracht Een behoorlijk ingevuld agenda bevat de nodige informatie zoals lesuur, klas, lesonderwerp en lesdoelstelling. De lesvoorbereiding is een werkdocument en geen administratieve plichtpleging. Doelgericht handelen vereist dat men niet improviseert. Het is noodzakelijk om over de les nagedacht te hebben. Een geschreven document is zeker aangewezen. Vooral het noteren van de organisatie en het didactisch handelen is belangrijk.
Jaarvorderingsplan - Deelschoolwerkplan LO Een goed plan is simpel en zinvol. Het is tijd- en energiebesparend. Het moet een gepaste vrijheid toelaten. Het jaarvorderingsplan is een werkdocument van de leerkracht met als doel het leerplan concreet te verwerken met de concrete klassengroep. Het is een basiselement in de planning per klas. Het moet dus uiteraard in overeenstemming zijn met het leerplan. Alle doelstellingen moeten gerealiseerd worden. Doelstellingen voor het ontwikkelen van motorische competenties, een gezonde en veilige levensstijl, het zelfconcept en het sociaal functioneren moeten op een evenwichtige manier aan bod komen. Ook attitude gebonden doelstellingen kunnen op een planmatige manier nagestreefd worden. Men kan bijvoorbeeld onderwerpen groeperen zodat een gedraging planmatig nagestreefd wordt Bijv.: Gedurende een bepaalde periode is de keuze van de discipline en de oefenstof gericht op het elkaar helpen en zich dienstvaardig opstellen.
Jaarvorderingsplan : •
realistisch en haalbaar: rekening houden met de schoolkalender
•
gestructureerd per maand en per discipline
•
leerinhouden concreet vermelden
•
na te streven attitudes per afgebakend geheel aangeven.
•
de vorderingen (behandelde leerstof) op hetzelfde formulier aanbrengen.
•
planning van de productevaluatie (zie evaluatievormen)
•
vermeld het leerplannummer
Iedere leerkracht heeft de vrijheid het jaarplan persoonlijk te concretiseren rekening houdend met voorgaande principes. Afspraken met de collega's zijn noodzakelijk.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
- 98 -
Het deelschoolwerkplan lichamelijke opvoeding is een neerslag van de totale visie die de leerkrachten LO hebben op hun vak en hoe ze die in hun school denken te verwezenlijken. Het is de vakgroep die het deelschoolwerkplan maakt aangepast aan de mogelijkheden van de school en rekening houdend met de pedagogisch-didactische wenken van het leerplan.
Veiligheidscontrolelijsten Sportmateriaal moet regelmatig onderhouden en gecontroleerd worden. Het gebruik van veiligheidscontrolelijsten voor de vaststelling van de tekorten aan de materiële uitrusting zijn aan te bevelen. (zie bibliografie: Inspiratiehandboek VLOR)
Evaluatieschrift Het evaluatieschrift is een essentieel document. Het moet volgende elementen bevatten: •
resultaten van de deelproeven per discipline
•
observaties i.v.m. de permanente evaluatie
•
aantekeningen i.v.m. attitudes
•
eventuele remediëring
•
rapportcijfer en de commentaar op het rapport
•
aanwezigheidslijst van de leerlingen
•
aanwezigheidslijst van de oudercontacten
Wij verwijzen naar de rubriek Evaluatie
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
- 99 -
4.2 Taak van de leerkracht lichamelijke opvoeding
Vakgroepwerking In de vakgroep overleggen de leerkrachten met elkaar, maken plannen en afspraken. Vakgroepwerking is onmisbaar voor een effectieve, efficiënte en motiverende werking. De constructie van het leerplan met keuzemogelijkheden en de schooleigen invulling vragen overleg en planning. Planning veronderstelt gerichtheid op resultaat. De vakgroep bespreekt de leerinhouden, hoeveel tijd er aan de verschillende disciplines besteed wordt gespreid over de twee leerjaren, aan jongens en meisjes, en in welke volgorde. Horizontale en verticale samenhang vraagt coördinatie. Individuele jaarplannen kunnen tot schoolgebonden jaarplannen uitgroeien. Evaluatie, remediëring en rapportering kunnen best volgens een gezamenlijk stramien gebeuren. Leerlingenbegeleiding, attitudevorming, vakoverschrijdende doelstellingen...zijn aandachtspunten die door de leerkracht L.O. kunnen nagestreefd worden en die het best in overleg met de collega’s kunnen worden uitgewerkt. Het vastleggen van de afspraken in een deelschoolwerkplan L.O. is een efficiënte werkwijze. Als geen ander is de vakgroep het forum bij uitstek om het beschikbare urenpakket L.O. te verdelen rekening houdend met de specialiteit(en) en vereiste bekwaamheidsdiploma’s van de individuele leden van de groep, de accommodatie, eventuele lesopdrachten in andere scholen, de verticale of horizontale samenzettingen, enz… . Constructieve voorstellen zullen een dankbare hulp blijken voor de directie en de maker(s) van het lesrooster. Op die manier is ons werk in de vakgroep een middel om het onderwijs voor onze leerlingen beter te maken, onze school een betere uitstraling te geven en daar worden we uiteindelijk als leraar ook allemaal beter van. Een vakvergadering moet degelijk voorbereid worden en vertrekken van een agenda. De functie van de vakverantwoordelijke moet goed worden afgebakend zodat hij zowel door de groep als door de directie erkend en gemandateerd wordt.
Nascholing Het beroep van leraar is de laatste jaren veel complexer en veeleisender geworden. Vakkennis is lang geen statisch gegeven meer, didactiek al evenmin. In de eindtermen worden nieuwe disciplines opgenomen. Bovendien wordt van de leraar verwacht dat hij of zij actief deelneemt aan het schoolgebeuren, jongeren opvangt en begeleidt, communiceert met ouders, inspeelt op wat leeft in de samenleving. Elke leerkracht heeft de verantwoordelijkheid om de nieuwe didactische ontwikkelingen te volgen en zich bij te scholen, ook buiten de lestijden.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
- 100 -
5. Vakoverschrijdende eindtermen (VOET) 1
Wat?
Vakoverschrijdende eindtermen (VOET) zijn minimumdoelstellingen, die -in tegenstelling tot de vakgebonden eindtermen - niet gekoppeld zijn aan een specifiek vak, maar door meerdere vakken of onderwijsprojecten worden nagestreefd. De VOET worden volgens een aantal vakoverschrijdende thema's geordend: leren leren, sociale vaardigheden, opvoeden tot burgerzin, gezondheidseducatie, milieueducatie, muzisch-creatieve vorming en technisch-technologische vorming (alleen voor ASO). De school heeft de maatschappelijke opdracht om de VOET volgens een eigen visie en stappenplan bij de leerlingen na te streven (inspanningsverplichting).
2
Waarom?
Het nastreven van VOET vertrekt vanuit een bredere opvatting van leren op school en beoogt een accentverschuiving van een eerder vakgerichte ordening naar meer totaliteitsonderwijs. Door het aanbieden van realistische, levensnabije en concreet toepasbare aanknopingspunten, worden leerlingen sterker gemotiveerd en wordt een betere basis voor permanent leren gelegd. VOET vervullen een belangrijke rol bij het bereiken van een voldoende brede en harmonische vorming en behandelen waardevolle leerinhouden, die niet of onvoldoende in de vakken aan bod komen. Een belangrijk aspect is het realiseren van meer samenhang en evenwicht in het onderwijsaanbod. In dit opzicht stimuleren VOET scholen om als een organisatie samen te werken. De VOET verstevigen de band tussen onderwijs en samenleving, omdat ze tegemoetkomen aan belangrijk geachte maatschappelijke verwachtingen en een antwoord proberen te formuleren op actuele maatschappelijke vragen.
3
Hoe te realiseren?
Het nastreven van VOET is een opdracht voor de hele school, maar individuele leraren kunnen op verschillende wijzen een bijdrage leveren om de VOET te realiseren. Enerzijds door binnen hun eigen vakken verbanden te leggen tussen de vakgebonden doelstellingen en de VOET, anderzijds door thematisch onderwijs (teamgericht benaderen van vakoverschrijdende thema's), door projectmatig werken (klas- of schoolprojecten, intra- en extra-muros), door bijdragen van externen (voordrachten, uitstappen). Het is een opdracht van de school om via een planmatige en gediversifieerde aanpak de VOET na te streven. Ondersteuning kan gevonden worden in pedagogische studiedagen en nascholingsinititiatieven, in de vakgroepwerking, via voorbeelden van goede school- en klaspraktijk en binnen het aanbod van organisaties en educatieve instellingen.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
- 101 -
6. Begeleid zelfgestuurd leren 1. Wat? Met begeleid zelfgestuurd leren bedoelen we het geleidelijk opbouwen van een competentie naar het einde van het secundair onderwijs, waarbij leerlingen meer en meer het leerproces zelf in handen gaan nemen. Zij zullen meer en meer zelfstandig beslissingen leren nemen in verband met leerdoelen, leeractiviteiten en zelfbeoordeling. Dit houdt onder meer in dat: • de opdrachten meer open worden; • er meerdere antwoorden of oplossingen mogelijk zijn; • de leerlingen zelf keuzes leren maken en die verantwoorden; • de leerlingen zelf leren plannen; • er feedback is op proces en product; • er gereflecteerd wordt op leerproces en leerproduct. De leraar is ook coach, begeleider. De impact van de leerlingen op de inhoud, de volgorde, de tijd en de aanpak wordt groter. 2. Waarom? Begeleid zelfgestuurd leren sluit aan bij enkele pijlers van ons PPGO, o.m. leerlingen zelfstandig leren denken over hun handelen en hierbij verantwoorde keuzes leren maken; leerlingen voorbereiden op levenslang leren; het aanleren van onderzoeksmethodes en van technieken om de verworven kennis adequaat te kunnen toepassen. Vanaf het kleuteronderwijs worden werkvormen gebruikt die de zelfstandigheid van kinderen stimuleren, zoals het gedifferentieerd werken in groepen en het contractwerk. Ook in het voortgezet onderwijs wordt meer en meer de nadruk gelegd op de zelfsturing van het leerproces in welke vorm dan ook. Binnen de vakoverschrijdende eindtermen, meer bepaald “Leren leren”, vinden we aanknopingspunten als: • keuzebekwaamheid; • regulering van het leerproces; • attitudes, leerhoudingen, opvattingen over leren. In onze (informatie)maatschappij wint het opzoeken en beheren van kennis voortdurend aan belang. 3. Hoe te realiseren? Het is belangrijk dat bij het werken aan de competentie de verschillende actoren hun rol opnemen: • de leraar als coach, begeleider; • de leerling gemotiveerd en aangesproken op zijn “leer”kracht; • de school als stimulator van uitdagende en creatieve onderwijsleersituaties. De eerste stappen in begeleid zelfgestuurd leren zullen afhangen van de doelgroep en van het moment in de leerlijn “Leren leren”, maar eerder dan begeleid zelfgestuurd leren op schoolniveau op te starten is “klein beginnen” aan te raden. Vanaf het ogenblik dat de leraar zijn leerlingen op min of meer zelfstandige manier laat • doelen voorop stellen • strategieën kiezen en ontwikkelen • oplossingen voorstellen en uitwerken • stappenplannen of tijdsplannen uitzetten • resultaten bespreken en beoordelen; • reflecteren over contexten, over proces en product, over houdingen en handelingen • verantwoorde conclusies trekken • keuzes maken en die verantwoorden • is hij al met een of ander aspect van begeleid zelfgestuurd leren bezig.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
- 102 -
7. ICT 1
Wat?
Onder ICT verstaan we het geheel van computers, netwerken, internetverbindingen, software, simulatoren, etc. Telefoon, video, televisie en overhead worden in deze context niet expliciet meegenomen.
2
Waarom?
De recente toevloed van informatie maakt levenslang leren een noodzaak voor iedereen die bij wil blijven. Maatschappelijke en onderwijskundige ontwikkelingen wijzen op het belang van het verwerven van ICT. Enerzijds speelt het in op de vertrouwdheid met de beeldcultuur en de leefwereld van jongeren. Anderzijds moeten jongeren niet alleen in staat zijn om nieuwe media efficiënt te gebruiken, maar is ICT ook een hulpmiddel bij uitstek om de nieuwe onderwijsdoelen te realiseren. Het nastreven van die competentie veronderstelt onderwijsvernieuwing en aangepaste onderwijsleersituaties. Er wordt immers meer en meer belang gehecht aan probleemoplossend denken, het zelfstandig of in groep leren werken, het kunnen omgaan met enorme hoeveelheden aan informatie, ... In bepaalde gevallen maakt ICT deel uit van de vakinhoud en is ze gericht op actieve beheersing van bijvoorbeeld een softwarepakket binnen de lessen informatica. In de meeste andere vakken of bij het nastreven van vakoverschrijdende eindtermen vervult ICT een ondersteunende rol. Door de integratie van ICT kunnen leerlingen immers: • het leerproces zelf in eigen handen nemen; • zelfstandig en actief leren omgaan met les- en informatiemateriaal; • op eigen tempo werken en een eigen parcours kiezen (differentiatie en individualisatie). 3
Hoe te realiseren?
In de eerste graad van het SO kunnen leerlingen adequaat of onder begeleiding elektronische informatiebronnen raadplegen. In de tweede en nog meer in de derde graad kunnen de leerlingen “spontaan” gegevens opzoeken, ordenen, selecteren en raadplegen uit diverse informatiebronnen en – kanalen met het oog op de te bereiken doelen. Er bestaan verschillende mogelijkheden om ICT te integreren in het leerproces. Bepaalde programma’s kunnen het inzicht verhogen d.m.v. visualisatie, grafische voorstellingen, simulatie, het opbouwen van schema’s, stilstaande en bewegende beelden, demo, ... Sommige cd-roms bieden allerlei informatie interactief aan, echter niet op een lineaire manier. De leerling komt via bepaalde zoekopdrachten en verwerkingstaken zo tot zijn eigen “gestructureerde leerstof”. Databanken en het internet kunnen gebruikt worden om informatie op te zoeken. Wegens het grote aanbod aan informatie is het belangrijk dat de leerlingen op een efficiënte en een kritische wijze leren omgaan met deze informatie. Extra begeleiding in de vorm van studiewijzers of instructiekaarten is een must. Om tot een kwaliteitsvol eindresultaat te komen, kunnen leerlingen de auteur (persoon, organisatie, ...), de context, andere bronnen die de inhoud bevestigen en de onderzoeksmethode toevoegen. Dit zal het voor de leraar gemakkelijker maken om het resultaat en het leerproces te beoordelen. De resultaten van individuele of groepsopdrachten kunnen gekoppeld worden aan een mondelinge presentatie. Het programma “Powerpoint” kan hier ondersteunend werken. Men kan resultaten en/of informatie uitwisselen via e-mail, blackboard, chatten, nieuwsgroepen, discussiefora, ... ICT maakt immers allerlei nieuwe vormen van directe en indirecte communicatie mogelijk. Dit is zeker een meerwaarde omdat ICT zo de mogelijkheid biedt om niet alleen interscolaire projecten op te zetten, maar ook om de communicatie tussen leraar en leerling (uitwisselen van cursusmateriaal, planningsdocumenten, toets- en examenvragen, ...) en leraren onderling (uitwisseling lesmateriaal) te bevorderen. Sommige programma’s laten toe op graduele niveaus te werken. Ze geven de leerling de nodige feedback en remediëring gedurende het leerproces (= zelfreflectie en -evaluatie).
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
- 103 -
MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN Algemene richtlijnen. Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: Codex ARAB AREI Vlarem.
-
Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: de uitrusting en inrichting van de lokalen; de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.
-
Zij schrijven voor dat: duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.
-
Specifieke richtlijnen Scholen zijn verplicht ervoor te zorgen dat ze gebruik kunnen maken van accommodaties die voldoen om de leerplandoelstellingen en de leerplaninhouden voor het vak lichamelijke opvoeding en sport te realiseren en deze ook effectief te gebruiken. De basisuitrusting voor lichamelijke opvoeding bestaat uit een overdekte vrije ruimte met een aangepaste bevloering en voorzien van de nodige didactische uitrusting. Het geheel wordt aangevuld met buitenterreinen alsook met een leslokaal (bij voorkeur vast) voor de theoretische vakken LO + de mogelijkheid tot het gebruik van ICT apparatuur.
1.
Infrastructuur
Sporthal - zwembad - buitenterreinen
2. Didactische uitrusting Vast materiaal -
sportramen en /of wandrek rekstokken balken damesbrug, herenbrug baskelbaldoelen, handbaldoelen, voetbaldoelen (binnen en /of buiten) mini-voetbaldoelen, volleybal-installatie
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
- 104 -
Los materiaal -
plinten, bokken, wedstrijdspringplanken, verstelbare olympische balk minitrampoline(s) valmatten (veilige landingsmatten) lange matten kleine antislipmatten (1/4lln.) zweedse banken hoogspringstaanders hartslagmeters chrono meetlint degelijke muziekinstallatie (CD – cassettedesk)
Klein materiaal -
verschillende soorten ballen /pluimen voor de verschillende balsporten /terugslagsporten (1b./2lln.) foamballen medecinballen kogels, speren, discussen, horden rackets, paletten (terugslagsporten) toversnoeren (elastische springlijn) springtouwen, hoepels, ballen verkeerskegels partijvestjes zwemplankjes, pull-buoy, handpaddels, zwemvliezen
Om leerplandoelstellingen in optimale omstandigheden te kunnen realiseren is een uitbreiding van deze minimale vereisten, zowel qua ruimte als didactische uitrusting, wenselijk. In het kader van de evolutie op het vlak van ICT zal ook de leerkracht LO in de toekomst hiervan meer en meer gebruik maken. De leerkrachten LO moeten dan ook de gelegenheid krijgen om desgewenst gebruik te kunnen maken van een computer en/of informaticalokaal.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
- 105 -
EVALUATIE Het evaluatiesysteem is geëvolueerd van een zuiver selectiesysteem naar een evaluatieproces. Behalve beoordelen (meten) moet evaluatie ook informatie bieden voor begeleiding en oriëntering van de leerling. observeren -- interpreteren--registreren--beoordelen--rapporteren--remediëren De evaluatie moet relevant, betrouwbaar, transparant en efficiënt zijn. •
Relevant
: de proef meet wat men beoogt te meten
•
Betrouwbaar
: objectieve beoordeling
•
Transparant
: duidelijkheid van wat en hoe geëvalueerd wordt
•
Efficiënt
: moet in relatief korte tijd de maximale informatie verschaffen
De studierichting LO en Sport heeft een heel eigen karakter. De groepen zijn vaak zeer heterogeen qua specifieke vaardigheid per discipline. Een intensieve permanente begeleiding en remediëring is noodzakelijk.
1. Evaluatievormen a. Productevaluatie: examen Bedoeling is na te gaan of de leerling voldaan heeft aan de leerplandoelstellingen. De productevaluatie is een eindproces en moet een representatief beeld geven over alle leerdomeinen. Het is de synthese van de evaluaties van elk afgewerkt leerstofpakket binnen een discipline en in een bepaalde periode. Men meet de fysieke en de psychomotorische eigenschappen. De permanente evaluaties van de gezonde en veilige levensstijl, het zelfconcept en het sociaal functioneren worden verrekend in het totaalcijfer. Een goede evaluatie is een geheel waarin de beoordelingen van de drie doelstellingsdomeinen aan bod komen. De leerlingen weten vooraf waarover de proef gaat en weten hoe de prestaties beoordeeld worden. Vervangtaken ( bij niet-actieve deelname aan de les LO wegens doktersattest): Het cijfer wordt toegekend volgens vooraf bepaalde criteria. Ook hier is het best om samen met de collega's te overleggen. In het rapport en in het procesverbaal van de klassenraad wordt gemeld indien de evaluatie betrekking heeft op een vervangtaak.
b. Procesevaluatie: dagelijks werk Een permanente beoordeling wijst erop dat leerlingen tijdens het leerproces geïnformeerd worden over hun vorderingen en de kans krijgen hun tekorten te verhelpen. Het vaststellen van de beginsituatie van elke leerling is een essentieel onderdeel in deze procesevaluatie. De manier waarop de leerlingen werken aan hun tekorten om hun resultaat te verbeteren, is belangrijk. Remediëring is een essentieel onderdeel van goed lesgeven en moet de kans bieden om te verhelpen aan de tekorten. Dit gebeurt door een degelijke binnenklas-differentiatie tijdens de les. Naast fysieke en motorische prestaties houdt men ook rekening met de kennis en de ingesteldheid van de leerlingen m.b.t. gezonde en veilige levensstijl, het zelfconcept en het sociaal functioneren. Vervangtaken: hiervoor gelden dezelfde principes afhankelijk van de aard van de taak.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
- 106 -
2. Evaluatiemiddelen De middelen zijn afhankelijk van wat men wil meten, de aard van het vak en /of de discipline, de criteria die men voorop stelt. -
korte mondelinge beurten korte en /of langere schriftelijke beurten praktische proeven observatieprotocols tests: fysieke tests kunnen zinvol zijn, maar moeten zorgvuldig gehanteerd worden scorekaarten vorderingsboekjes omloopvormen
Tijdverlies en overvloedig meten moet echter vermeden worden.
3. Evaluatiecriteria Ouders en leerlingen verwachten duidelijke informatie over het tot stand komen van het cijfer. Men legt vooraf de criteria vast waaraan een uitvoering of een gedrag moet voldoen. Leerlingen willen ingelicht worden over de manier waarop geëvalueerd wordt: wanneer is een prestatie goed? Daar de reële beginsituatie bij jongens en meisjes verschillend is alsook het leerproces zal men hiermede rekening moeten houden bij de evaluatie. Naargelang de discipline kunnen andere accenten gelegd worden.
Fysieke competenties Scores of cijfers krijgen maar betekenis als ze vergeleken worden met een referentiepunt of norm. Hiervoor bestaan drie mogelijkheden: -
de groep
-
een vooraf bepaald criterium (tabel)
-
de leerling zelf (eigen beginsituatie)
Coördinatie binnen de vakgroep is ook hier belangrijk.
Motorische competenties Men selecteert een aantal aandachtspunten die noodzakelijk zijn om een opdracht adequaat te kunnen uitvoeren. Voor individuele motorische activiteiten kan de methode, gebruikt tijdens turnwedstrijden, in overweging genomen worden. Voor ploegsporten is het beheersen van een minimum aan motorische vaardigheden nodig om tot spel te kunnen komen. Verder wordt het adequaat handelen binnen de spelsituatie (voorzien in het leerplan) geobserveerd en geëvalueerd.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
- 107 -
Cognitieve competenties Mondelinge beurten en korte schriftelijke toetsen: worden vooraf niet aangekondigd. Herhalingstoetsen worden best vooraf aangekondigd en vooraf ingeschreven in de agenda van de leerling. Schriftelijke examens houden een productevaluatie in. Het is vanzelfsprekend dat de basisdoelstellingen van het leerplan geëvalueerd worden. Een exemplaar van de gestelde vragen met aanduiding van de puntenverdeling wordt samen met de verbeterde examenkopijen in het archief bewaard. Dit exemplaar wordt tevens aangevuld met een nietabsolute modeloplossing (de leerling kan terecht een andere oplossingsmethode gebruiken) of met een opsomming van aandachtspunten die aanwezig moeten zijn voor oplossingen op open vragen en taken. De leerlingen hebben het recht om na de proeven de modeloplossing in te zien. Ook hebben zij het recht, op hun vraag, om hun gecorrigeerde examen in te zien. Voor de examens worden met de leerlingen duidelijke afspraken gemaakt over het verloop van het examen. Om achteraf discussie te vermijden zorgt men ervoor dat de leerlingen beschikken over: -
een duidelijk beeld van wat van hen verwacht wordt
-
de vragen en de opdrachten die reeds zijn voorgekomen gedurende het didactisch proces
-
een schriftelijk overzicht van de voor het examen te kennen leerstof
-
een geschreven mededeling waarin staat welke informatiebronnen en welk materiaal zij mogen /moeten meebrengen op het examen
-
een blad met vragen om overschrijffouten te vermijden
Bij het beoordelen van 'attitudes' houdt men rekening met aandachtspunten voor een gezonde en veilige levensstijl, het zelfconcept en het sociaal functioneren. Gedragingen (attitudes) zijn niet exact meetbaar. Door permanente observatie probeert men een idee te krijgen over het gedrag. Relevant gedrag wordt geregistreerd. Men formuleert ook hier een beperkt aantal aandachtspunten. Men observeert of een bepaald gedrag dikwijls, soms of nooit voorkomt, bijvoorbeeld: -
kledij in orde veilig helpen van medeleerlingen volharden en eigen grenzen verleggen zich houden aan veiligheidsvoorschriften, afspraken en regels aandacht voor eigen veiligheid en die van anderen spontaan helpen geeft geen negatieve commentaar op medeleerlingen
Het gebruik van een driepuntenschaal (+; +/-; -) als codering is een goed middel, een beoordeling (kwaliteitsniveau) op grond van de codes, bijvoorbeeld. -
goed (+++) ruim voldoende (++) voldoende (+) voldoende met leemten (+/-) onvoldoende (-)
Nadien kan men een cijfer verbinden aan het kwaliteitsniveau (bijvoorbeeld voldoende = 6).
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
- 108 -
4. Remediëren Om te remediëren moet men: -
tekorten vaststellen en rapporteren via de agenda de oorzaken van de tekorten opsporen nakijken hoe deze tekorten kunnen weggewerkt worden
Remediëren betekent dat men zoekt naar een oplossing voor het probleem. Leeraanwijzingen geven bij fouten, differentiëren volgens niveau en eenvoudiger situaties aanbieden zijn noodzakelijk. Het bijhouden van een document (bijv. evaluatiefiche per leerling) om de jaarevolutie te kunnen volgen is een nuttig instrument.
5.
Rapporteren
Op geregelde tijdstippen zicht hebben over hoever men staat, is zowel voor de leerling als voor de leraar noodzakelijk. Met geheime beoordelingen kan men de leerling niet verbeteren. Leerlingen verwachten een doorzichtige en gemotiveerde beoordeling: de prestaties worden met de leerlingen besproken. Een combinatie van een cijfer met een omschrijving is een goede oplossing. Bij een uitgestelde proef moeten de inhoud en de modaliteiten gekend zijn door de leerling.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
- 109 -
BIBLIOGRAFIE 1. BOEKEN Algemeen ANDERSON, B., De stretchingmethode, Utrecht, Luiting ARMSTRONG, N., Active Living from school to community, University of Exeter 1996, Tijdschrift voor Lichamelijke Opvoeding, 165, 1996, p. 3-5 BACKX, F.J.G., BOL, E., VAN MECHELEN, W. (red), Epidemiologie van sport en gezondheid, Polygon, Antwerpen, 1997, (ISBN 90-352-1705-5) BEHETS, D., GANTOIS, J., Leermiddelen en werkvormen in de lichamelijke opvoeding, Acco 2003, ISBN 90-334-5373-8
BLIECK, A., CSINCSAK, M., VAN OOST, P., DAMEN, V., Vakoverschrijdende thema's in het secundair onderwijs, Instrumentarium voor leerkrachten en schoolteams, Leuven(België)-Apeldoorn (Nederland), Garant, 1994 BOLSSENS, L., Elementaire trainingsleer, PVLO 2002, ISBN 90 70870 49 5 BORMS, J., PION, J., VAN ASSCHE, E., Eurofit Remediëring, BLOSO, Commissariaat generaal voor de bevordering van de lichaamsontwikkeling, de sport en de openluchtrecreatie, 1994. DE KNOP, P., Op weg naar een verantwoord jeugdsportbeleid, BLOSO Jeugdsportcampagne, Koning Boudewijnstichting, 1992 DE KNOP, P., VAN PUYMBROECK, L., DE MARTELAER, K., THEEBOOM, M., Organisatie van sportieve evenementen, ISBN 90-70870-16-9
DE KONING, J., SAVELSBERGH, G., Stilstaan bij bewegen ,VU Amsterdam ISBN 9021597306 DUFOUR, W., 4000 Conditieoefeningen voor thuis, school en club, Sint-Amandsberg/Gent, Publicatiefonds voor Lichamelijke Opvoeding, 1986. EDWARDS, S., Trainen met een hartslagmeter, Almere, support, 1995 GREGOIRE, L., Functionele anatomie van de mens, Spruyt, Van Mantegem en De Boes b.v., Leiden, 1996 GROELS, H.H., BORMAN, G.J.,m.m.v. JONK, J.H., Methode voor Iichamelijke Opvoeding, Groningen, Wolters-Noordhoff, 1971 KLOOSTERBOER, T., Elementaire trainingsleer en trainingsmethoden , Uitgeverij De Vrieseborgh, DA Haarlem LEPER, R., SCHIEPERS, M., DEHAENE, E., Van samenwerkend leren tot zelfstandig leren, Acco 1998 LEPER, R., SCHIEPERS, M., DEHAENE, E., Betrokkenheid in de les lichamelijke opvoeding, Acco 1999 LEPER, R., SCHIEPERS, M., DEHAENE, E., Anders evalueren in de les lichamelijke opvoeding, Acco 2000
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
- 110 -
PIJNING, H.F., Motoriek en leren, Wolters-Noordhoff, 1978 VAN DEN BOSSCHE, F., Wegwijzer voor gezond trainen, Sint-Amandsberg/Gent, Publicatiefonds voor Lichamelijke Opvoeding, 1989 VRIJENS, J., BOURGOIS, J., LENOIR, M., Basis voor Verantwoord Trainen, 5e en volledig herwerkte uitgave, Monografie voor LO nr. 42, Sint-Amandsberg/Gent, Publicatiefonds voor Lichamelijke Opvoeding, 2001 VRIJENS, J., Talentdetectie en talentontwikkeling in de sport, 4de Internationaal Sportwetenschappelijk Symposium Proceedings, Publicatiefonds voor Lichamelijke Opvoeding, 1997
Atletiek ZINTL, F., Basisprincipes, methodes en trainingsbegeleiding, Uitgeverij De Vrieseborch, DA Haarlen Edition Leichtatletik BAND - Ramentrainingsplan für das Grundlagentraining - Ramentrainingsplan für das Aufbautraining : Sprint - Ramentrainingsplan für das Aufbautraining : Lauf - Ramentrainingsplan für das Aufbautraining : Sprung - Ramentrainingsplan für das Aufbautraining : Wurf - Ramentrainingsplan für das Aufbautraining : Mehrkampf - Ramentrainingsplan für das Aufbautraining : Grundprinzipien Uitgave Duitse Atletiekbond, Uitgever Meyer en Meyer , Aachen
Gymnastiek en dans GERLING, I., Helfen und sichern, Meyer&Meyer Verlag 2001, ISBN 3-89124-808-3 GERLING, I., Gerätturnen basisbuch, Meyer&Meyer Verlag 2002, ISBN 3-89124-887-3 GERLING, I., Gerätturnen für fortgeschrittene, Meyer&Meyer Verlag 2002, ISBN 3-89124-656-0
GANTOIS, J., SCHROVEN, W., VANESSER, M., Van kopstand tot kasamatsu, Handboek voor toestelturnen, Leuven, Acco, 1984 LEESE, S., PACKER M.,Dance in schools, London, Heineman Educational Books, 1980 LEPER, R., VAN MAELE, I., Circus op school, Acco 2001, ISBN 90-334-4607-3
Zwemmen DE MARTELAER, K., POSTEMA, T., Levenslang zwemmen: School-Club-Vrije Tijd, Publicatiefonds voor Lichamelijke Opvoeding, ISBN 90-70870-37-1 LOUWAGIE, M., Zwemmen. Van initiatie tot trainen, Sint-Amandsberg/Gent, Publicatiefonds voor Lichamelijke Opvoeding, 1990. ISBN 90-70870-16-9 MAGLISCHO, EW., Swimming ever faster, Mayfield Publishing, 1993 VERVAECKE, H., Reddings- en reanimatietechnieken bij verdrinking, Acco Alle meest recente cursussen van BLOSO over zwemmen en reddingszwemmen
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
- 111 -
Volleybal BUEKERS, M., WALDER, F., Volleybal: Theorie en praktijk, Leuven, Acco 1989 CUYPERS, J., Volleybal, BLOSO-VTS, 1997 LUYTEN, R., Modeltrainingen, Gentse Volleybalschool MURPHY, P., KERSTEN, T., Jeugdvolleybal ontwikkelingsmodel, NEVOBO PITTERA, C., RIVA VIOLETTA, D., Vollebal is Beweging. Een handleiding voor de tactische vorming van jeugdspelers, Vertaling : SPAENJERS, M., Antwerpen, CODA, 1994 (Sint-Amandsberg/Gent, Publicatiefonds voor Lichamelijke Opvoeding) VLEMINCKX, J, Symposium Jeugdwerking Brabantse Voleybal, Brabantse volleybalbond, 1992
Basketbal MERTENS, B., De voorwaardelijke vereenvoudiging van de basketballeergang, Tijdschrift voor Lichamelijke Opvoeding - Theorie,Praktijk, 115, 1988, p. 15, 37-45 MERTENS, B., Initiator/jeugdsportbegeleider basketbal, BLOSO, 1995
Handbal SMEETS, J., SCHOUTERDEN, J., Syllabus trainer A - trainer B, BLOSO WOJCIECH, J., Oefenstof handbal, De Vrieseboch Haarlem, 1990, ISBN 90-6076-314-9
Voetbal BRUYNINCKX, M., SoccerPal op muziek. Professional voor coaches, ISBN 90808 1301X , 2004 BRUYNINCKX, M., Leerstrategie voor synchrone ritmische coördinatietaken, in ontwikkeling COERVER, W., Voetbal. Leerplan voor de ideale voetballer, Amsterdam, Elsevier, 1983 COERVER, W., Scoren: opleiding voor attractief en productief voetbal, Amsterdam, Elsevier, 1986 DE KNOP, P., VRIJENS, J., Voetbal in school en club, Sint-Amandsberg/Gent, Publicatiefonds voor Lichamelijke Opvoeding, 1996. GOETHALS, R., VANSTEENBRUGGE P., Leren Voetballen. Een spelgerichte en coöperatieve methode, Sint-Amandsberg/Gent, Publicatiefonds voor Lichamelijke Opvoeding, 1993 NOE, A., Basisvaardigheden voetbal voor vrouwelijke leerkrachten , uitgave SVS, KBVB, 2001. VERMEULEN, H., De zone van de waarheid. Zonevoetbal ‘anders bekeken’, Sint-Amandsberg/Gent, Publicatiefonds voor Lichamelijke Opvoeding, 2000 Voetbaltraining. 180 praktische oefeningen, Leeuwarden, Eisma Deel 1: Dribbelen, passen, schieten, koppen, spelhervattingen,keepers, conditie. Deel 2: Combinatievormen, spelvormen, positiespelen en partijspelen. Deel 3: Passen, schieten, conditie, combinatievormen en spelvormen.
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
- 112 -
Tafeltennis NTTB, Toernooivormen en spelideeën voor de tafeltennisvereniging, Em. De Jong BV, Baarle Nassau Deutscher tischtennis bund, Tischtennis lehrplan 2000, Koordination, DTTB Molodzoff, P., Le tennis de table … en tête, Edition France tennis de table 1995 Opleidingscursussen tafeltennis, Vlaamse trainersschool VTTL
Badminton DELAERE, L., VAN DER AERSCHOT, H., Initiator/jeugdsportbegeleider Badminton, Brussel, BLOSO, 1995. VAN BOGAERT, G., VAN DE VIJVER, G., Badminton - meer dan een pluimpje slaan, Brussel, GSF, 1996 (Sint-Amandsberg/Gent, Publicatiefonds voor Lichamelijke Opvoeding). VAN DAMME, J., Cursus Trainer B Vlaamse Trainersschool, Brussel, BLOSO-VBL, 1995.
Tennis VAN AKEN, I., Mini-Tennis, Brussel, BLOSO, 1991. VAN AKEN, I., MARTENS, S., GELENS, A., Tennis natuurlijk (Mini, Midi en Maxi), Gent, PVLO, 1994.
Judo VANDERGHOTE, Bijzondere didactiek en methodiek van het judo, Leuven, Acco, 1983.
2. VAKTIJDSCHRIFTEN, BROCHURES, INTERNE NOTA' S Afwezigheden en in- en uitschrijvingen in het voltijds gewoon secundair onderwijs, Omzendbrief SO 65, 25-06-1999 Brochure “Bij de hand in het buitenland”, Ministerie Buitenlandse Zaken Brochure “Veilig op tocht”, Provincie Antwerpen CRUM, B., Conceptuele verschillen in Europese opleidingsprogramma’s, Tijdschrift Lichamelijke Opvoeding KVLO Nederland, Jaargang 86 nr.3 februari 1998, p. 100-104 en nr.5 maart 1998 p. 204-207. DE KNOP, P., DAEMS, J., De burgerlijke aansprakelijkheid van de ondeskundige sporttrainer en van de sportclub die hem/haar aanstelt, Tijdschrift voor Lichamelijke Opvoeding – Jaargang 1997 nr.6, p. 6-8 Handboek "Eurofit Testbatterij" voor leerkrachten Lichamelijke Opvoeding, BLOSO, 1993 Handboek voor helpers, Belgische Rode Kruis, Brussel Handleiding "Probleemgedrag op school", Comité Bijzondere Jeugdzorg Brugge, 1995
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
- 113 -
“Gezondheid! Activiteiten voor het secundair onderwijs”, te bestellen bij het Belgische Rode Kruis: G.V.O. 812: Leerlingenbrochure G.V.O. 820: Alcohol G.V.O. 840: Pakket voeding G.V.O. 860: Pakket tabak G.V.O. Pakket verslaving
Het ABC van de lichaamshygiëne, Belgische Rode Kruis, Brussel, 1983 Houdingen tegenover roken, alcohol, geneesmiddelen en illegale drugs, Centrum voor Nascholing Gemeenschapsonderwijs, Jette. Informatiemap "Medisch Verantwoord Sporten", Brussel, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Administratie Gezondheidszorg, Inspiratiehandboek voor een " Veilige, gezonde, toegankelijke en aantrekkelijke school", Brussel, VLOR (Vlaamse onderwijsraad), 1995. Keiveilig sporten ? Da's ook opwarmen en afkoelen. Doe het., Handboek voor jeugdtrainer, Rode Kruis Vlaanderen, Dienst Gezondheidspromotie, Brussel, 1995 Keiveilig sporten, doe het. De 12 geboden om veilig te sporten, Lespakketten rond GVO "Gezondheid: Activiteiten voor S.O.", Brussel, Proges, 1991-1992 MUSCH, E., MERTENS, B., GOETHALS, R., VAN DEN BOSSCHE, W., COEN, W., DOBBELAERE, D., Het sportspelconcept van de RUG, Tijdschrift voor Lichamelijke Opvoeding - Theorie, Praktijk, 110, 1988 p. 2-8 Rode Kruis - Vlaanderen, Dienst Gezondheidspromotie, Brussel, 1995 SPILTHOORN, D., Jazzdans als onderzoek van de Bewegingsopvoeding, uitbouw van de didactische werkvormen , Tijdschrift voor Lichamelijke Opvoeding nr 1 en 2, 1989, p. 9-24 en 20-23
3. BEELDMATERIAAL – VIDEO – CD-ROMS Body Talk stretching gids, Kalmthout, Uitgeverij Biblo De Nederlandse Voetbalschool; deel 1-8 EHBO video's van het Rode Kruis Instructiefilm Rugscholing, De Witte, Erembodegem, 1994 Backfun basic 1, Rug- en nekklachten klein krijgen met Ingrid Berghmans, PVLO 2002 Stoer aan het stuur, Project verkeerseducatie voor jonge autobestuurders, Leuven, KUL, 1996. Turnen, Govaerts, P., Eindwerk Videoband Regentaat LO-Bewegingsrecreatie, Hoger Instituut Wemmel, 1994-95 Voetbal, video BVLO
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
- 114 -
BRUYNINCKX, M., SoccerPal op muziek. Professional voor coaches, ISBN 90808 1301X , 2004 Bodyworks, Multimediagids van het menselijk lichaam, Nederlandstalige versie, TLC Domus De Mens in 3D, Encyclopedie over het menselijk lichaam, cd-rom verkooppunten EHBO-diskette “Eerstehulpflop”, Rode Kruis, Brussel Het lichaam van de mens, Nova Zembla,Stichting Edupro (NL), tel. 0180-461065, (Interactieve encyclopedie over het functioneren van het lichaam) Medische encyclopedie, Philips Interactive Media Benelux BV 1996 cat.nr.8145063 Voedingsplanner, voedingsmiddelentabel, NUBEL, Brussel, 1999 Volle longen zonder rook, Belgische Vereniging voor Kankerbestrijding, wetenschappelijk departement, Leuvensesteenweg 479, 1030 Brussel
4. NUTTIGE ADRESSEN – INTERNET SITES Bond voor Lichamelijke Opvoeding, Waterkluiskaai 16, 9040 Gent/Sint-Amandsberg http://www.bvlo.be BLOSO, Koloniënstraat 31, 1000 Brussel Ministerie van de Vlaamse gemeenschap, Administratie Gezondheidszorg, Markiesstraat 1, 1000 Brussel Proges (Vereniging voor Promotie van Gezondheid op School), Schildknechtstraat 9, 1020 Brussel Provinciaal Veiligheidsinstituut Antwerpen, Jezusstraat 28-30, 2000 Antwerpen. Rode Kruis - Vlaanderen, Dienst Gezondheidspromotie, Vleurgatsesteenweg 98, 1050 Brussel http://www.redcross.be SVS (Stichting Vlaamse schoolsport), steenweg op Jette, 1080 Brussel http://www.schoolsport.be VLOR (Vlaamse Onderwijsraad), Leuvense plein, 4, 1000 Brussel Bodytalk-VUB nieuwsbrief, Biblo, Braschaatsesteenweg, 308, 2920 Kalmthout Tips en Advies Gezondheid, Indicator N.V., Tiensesteenweg 269, 3000 Leuven Centrum voor preventie van zelfmoord, Kasteleinplein 46, 1050 Brussel Federatie van de Voedingsindustrie, Kortenberglaan 172, 1000 Brussel http://www.fevia.be Jeugd en Seksualiteit, Wollemarkt 28, 2800 Mechelen Leefsleutels voor jongeren, Hundelgemsesteenweg 1, 9820 Merelbeke Nutrition Information Center, Treurenberg 16, 1000 Brussel http://www.nicevzw.be
TSO – 3e graad – Lichamelijke opvoeding en sport AV Lichamelijke opvoeding BV (2/2 lt/w) + AV Sport FG (14/12-13 lt/w)
- 115 -
Nutriënten België, Esplanadegebouw, lokaal 11.04, 1040 Brussel http://www.nubel.com Pedagogische Begeleidingsdienst van het Gemeenschapsonderwijs, J. de Lalaingstraat 28, 1040 Brussel http://www.rago.be/pbd/ Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen (VAD), E. Tollenaerestraat 15, 1020 Brussel/Laken Vlaams Aidscoördinaat, Marnixplaats 16/17, 2000 Antwerpen http://www.ipac.be Vlaamse Diabetes Vereniging, Ottergemsesteenweg 456, 9000 Gent http://www.diabetes-vdv.be Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie, G.Schildknechtstraat 9, 1020 Brussel http://www.vig.be
Interessante sportsites: http://www.sports-media.org/nl/ http://www.sports-media.org/ (engelstalig) http://www.geocities.com/Athens/Acropolis/127/index.htm http://www.geocities.com/Athens/Acropolis/1297/boeklijs.htm http://www.sip.be/lo-internet/begin.htm http://www.digischool.nl/lo/community/ http://www.sportpaedagogik-online.de/ http://www.dancebooks.uk/ http://www.europa.eu.int/comm/publications/archives/booklets/ http://www.members.tripod.com/~pazz/lesson.html#3
