JAWATANKUASA PEMIKIR SEJARAH STPM PULAU PINANG 2015 MODUL SUKSES SEJARAH 940/3 PENGGAL 3
SEJARAH MALAYSIA DAN ASIA TENGGARA
[1800-2000] PENASIHAT: EN. AHMAD ZAKI BIN MOHD NOOR PENOLONG PENGARAH, SEKTOR PENGURUSAN AKADEMIK, JPN PULAU PINANG PENYELARAS : PN. DERANI A/P TAN PENOLONG PENGARAH (TINGKATAN 6 – AKADEMIK) SEKTOR PENGURUSAN AKADEMIK, JPN PULAU PINANG JURU LATIH NEGERI PN SAKINAH BINTI SALEH EN. YEE TEIK HUAT
EN. SHARUL NIZAM BIN SUHAIMI
SMK (L) METHODIST
SMK DATO’ ONN
EN. AZMAN BIN AHMAD
EN. NG KHIM HOOI SMK TUNKU ABDUL RAHMAN
SMK DATUK HAJI AHMAD BADAWI PN. VIMALA A/P KRISHNASAMY SMK DATUK HAJI ABDUL KADIR
PN. SARASWATHY A/P THERUMALAI SM TEKNIK TAR PUTRA
PN. FUZIATI BINTI OMAR SMK SEBERANG JAYA
ANNIE WONG YUN FUI SMK. BUKIT MERTAJAM
PN. CHAN EIT FONG SMK TUN SYED SHEH BARAKBAH
PN. FARIDAH BINTI ABDULLAH SMK PENANTI
PN. NOOR HAYATI BINTI UJAR SMK TINGGI BUKIT MERTAJAM PN. NORIZAN YUSOFF SMK SIMPANG EMPAT
PN. NOOR AISHAH BINTI ABU HASAN SMK. BAKTI
PN. SHALINI A/P KRISHNAMURTHY SMK ABDULLAH MUNSHI
PN. SAADIAH BINTI JAAFAR
PN. NOORLELA BINTI ZAINUDDIN
SMK PENANG FREE
SMK SERI MUDA
2
BAHAGIAN A MALAYSIA Soalan 1 : Tema 1 [ Institusi Pemerintahan] 1. Jelaskan sistem dan peranan pembesar dalam sistem pemerintahan di Tanah Melayu sebelum campur tangan British.
Pendahuluan Sistem pembesar di Tanah Melayu merupakan sebahagian daripada struktur pemerintahan. Sistem ini berdasarkan zaman Kesultanan Melayu Melaka dan diamalkan di kebanyakan Negeri-negeri Melayu. Golongan pembesar dilantik oleh sultan untuk melicinkan jentera pentadbiran. Pentadbiran yang baik dapat menjamin keselamatan, kesejahteraan dan kemakmuran sesebuah negara. Sistem pembesar di Tanah Melayu ialah Sistem Pembesar Empat Lipatan yang terdiri daripada Pembesar Berempat, Pembesar Berlapan, Pembesar Enam Belas dan Pembesar Tiga Puluh Dua. Pembesar daerah dan jajahan bertugas di istana, mempunyai hubungan rapat dengan sultan dan berperanan sebagai penguasa kawasan di luar istana. Jawatan pembesar biasanya disandang oleh golongan bangsawan dan diwarisi secara turun-temurun. Pembesar amat menghormati dan mentaati raja. Pembesar memainkan peranan yang penting dalam bidang politik, ekonomi dan sosial.
Isi-isi Dari segi politik, pembesar mempunyai kuasa monopoli untuk melantik sultan. Di Negeri Sembilan, empat orang Undang iaitu pembesar dari daerah Sungai Ujong, Rembau, Jelebu dan Johol berhak memilih dan melantik sesiapa sahaja daripada kerabat diraja untuk menjadi Yang Dipertuan Besar. Selain itu, golongan pembesar juga menjadi penasihat raja atau ahli Jemaah Penasihat Sultan. Nasihat daripada para pembesar membantu raja memerintah negara dengan sempurna. Sultan Abu Bakar yang memerintah di Johor telah melantik Jemaah Menteri untuk menasihati baginda dalam pentadbiran negeri. Para pembesar di peringkat daerah atau jajahan dibahagikan kepada beberapa lapisan yang mencerminkan kedudukan dan kuasa mereka. Pembesar-pembesar daerah membantu sultan untuk memerintah kawasan pentadbiran atau ‘kawasan pegangan’. Dalam bidang politik, pembesar daerah harus menjaga keamanan dan keselamatan negara. Mereka bertanggungjawab untuk menguruskan hal elwal peperangan, 3
ketenteraan dan pertahanan. Mereka juga berperanan menyediakan dan membekalkan tenaga tentera untuk mempertahankan negara dan memperluas wilayah. Pembesar daerah juga boleh menjatuhkan hukuman terhadap kes-kes jenayah di daerah mereka. Walau bagaimanapun, hukuman mati hanya boleh dijatuhkan oleh sultan. Golongan pembesar juga memainkan yang penting dalam bidang ekonomi. Mereka diberi surat tauliah oleh sultan untuk memungut cukai. Pembesar yang diserahkan sesuatu kawasan diberikan hak untuk mengutip cukai dari kawasan pegangan tersebut. Sebahagian daripada hasil kutipan akan digunakan dan sebahagian lagi akan diserahkan kepada sultan sebagai lambang kesetiaan. Para pembesar bebas menjalankan kegiatan ekonomi. Oleh yang demikian, pembesar lebih berkuasa dan berwibawa di kawasan masing-masing berbanding dengan sultan. Mereka menguasai sumber ekonomi seperti hasil galian dan hasil hutan serta hasil-hasil eksport yang lain. Golongan pembesar juga menggunakan sistem kerah dan serah untuk mendapatkan hasil-hasil tersebut. Selain itu, mereka juga melibatkan diri dalam kegiatan perdagangan. Mereka tidak terlibat secara langsung sebaliknya menjadi pengeluar modal dengan izin sultan. Perniagaan dan perdagangan pembesar diuruskan oleh wakil-wakilnya. Para pembesar juga bertanggungjawab untuk memastikan urusan perdagangan dalam negeri berjalan dengan lancar. Mereka menentukan timbangan dan sukatan yang betul. Golongan ini juga bertanggungjawab untuk menjaga perairan daripada pencerobohan lanun, mangawal para pedagang dan menyediakan kemudahan gudang.
Dari segi sosial, golongan pembesar bertanggungjawab menjaga kebajikan anak buahnya dan memastikan supaya seluruh penduduk di kawasannya taat setia kepada sultan. Pembesar juga harus memelihara keamanan di kawasan jagaannya. Mengikut sistem kerah, pembesar bertanggungjawab untuk mengarahkan tenaga rakyat supaya melakukan pelbagai kerja secara percuma seperti membina istana, membuka tanah, membina kapal dan sebagainya.
Golongan pembesar juga wajib melaksanakan istiadat menjunjung duli kepada raja. Menjunjung duli bermaksud bersedia memberikan khidmat kepada raja apabila diperlukan. Istiadat ini dilakukan di balairung seri ketika menghadap dan menyembah raja. Selain itu, pembesar juga menjadi orang perantaraan yang menghubungkan rakyat dengan sultan. Semua titah raja disampaikan kepada rakyat melalui pembesar. Kesimpulannya, golongan pembesar mempunyai kuasa yang luas di kawasan pegangan masing-masing. Namun, mereka memerlukan gelaran dan cap mohor yang dikurniakan oleh sultan untuk melaksanakan tugas. 4
Selepas kedatangan British, sistem pembesar di Tanah Melayu mengalami perubahan besar. Kedudukan dan kewibawaan pembesar dikurangkan sedikit demi sedikit. Pegawai British telah mengambil alih tugas dan peranan pembesar serta memperkenalkan sistem Residen di kebanyakan Negeri-negeri Melayu.
Soalan 2 : Tema 1 [Hukum Adan dan Undang-undang]
2. Bincangkan prinsip Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor berjaya mengekalkan kedaulatan negeri Johor sebelum tahun 1917.
Pendahuluan Undang-undang tubuh kerajaan Johor merupakan satu himpunan yang menjadi perlembagaan asas bagi negeri Johor semasa pemerintahan sultan Abu Bakar. Undang-undang tubuh kerajaan Johor telah dipindah sebanyak 4 kali. Pindaan pertama pada 1 april 1908. Pindaan kedua , pada 17 september 1912 dan pindaan ketiga, pada 12 mei 1914. Pindaan yang terakhir pada 17 Julai 1918. Oleh itu, prinsip yang ada itu berjaya mengekalkan kedaulatan negeri Johor sehingga awal abad ke20.
Isi-isi Penting:
Perlantikan Raja dan Bakal Pengganti Raja Dalam menentukan soal perlantikan raja, beberapa fasal telah digubal salah satunya ialah fasal kedua, yang menyatakan bahawa syarat bakal pengganti raja mestilah berbangsa melayu, berdarah raja daripada keturunan pemerintahan Johor yang terdahulu, iaitu zuriat sultan Abu Bakar. Lelaki dan beragama Islam. Fasal ketiga pula, jika tiada keturuan daripada zuriat Sultan Abu Bakar yang boleh ditabalkan menjadi raja, maka seorang anak lelaki daripada zuriat temenggung Ibrahim boleh ditabalkan menjadi pengganti raja. Fasal kelima di dalam Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor menyerahkan beberapa perkara dalam Mesyuarat Kerajaan dan Jemaah pangkuan negeri untuk membuat pertimbangan berasaskan beberapa syarat iaitu; Seorang lelaki yang cukup umur dan sempurna akal; Berasal daripada bangsa melayu Johor dan rakyat kerajaan Johor; Beragama islam, diakui daripada darah yang merdeka; Mempunyai pengetahuan, boleh membaca dan menulis bahasanya; Memiliki budi perkerti, tabiat perangai dan tingkah laku yang baik dan terpuji. 5
Tanggungjawab memelihara kedaulatan negeri Undang-undang tubuh kerajaan johor telah menetapkan kewajipan raja untuk memelihara kedaulatan negeri johor sepanjang masa. Fasal 15 menyatakan bahawa, melarang raja yang memerintah daripada menyerahkan atau membuat sebarang perjanjian untuk menyerahkan negeri atau sesuatu bahagian dari negeri Johor kepada sebarang kerajaan, kuasa Eropah dan Bangsa-bangsa yang lain. Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor memainkan peranan penting semasa dalam memelihara kedaulatan negeri Johor semasa kebangkitan orang melayu menentang cadanganpenubuhan Melayan Union. Kebangkitan orang melayu berpunca daripada kebimbangan mereka terhadap raja-raja melayu yang akan hilang kuasa sabagai pemerintah berdaulat. Oleh sebab itu, apabila sultan Johor (sultan Ibrahim) memberi persetujuan dan memandatangani perjanjian Melayan Union, orang Melayu johor yang diketuai oleh para pembesar negeri telah bangkit menentang tindakan beliau. Mereka mendakwa tindakan sultan Johor menandatangani Perjanjian Melayan Union talah menyalahi peruntukan yang terkandung di dalam Undang-undang tubuh kerajaan,iaitu tidaj membenarkan sultan johor melakukan apa-apa tindakan yang boleh menggugat kedudukan Johor sebagai sebuah negeri yang berdaulat. Peruntukan Berkaitan Agama Islam Undang-undang tubuh kerajaan johor menyatakan agama bagi negeri Johor agama islam tetapi agama lain boleh mengamalkan dengan aman dan sempurna. Selaras dengan kedudukan sultan sebagai pemerintahtertinggi, baginda hendaklah memerintah mengikut undang-undang dan bertanggunjawap untuk memerihara agama Islam sebai agama negeri. Peruntukan ini memperlihatkan dengan jelas bahawa perlembagaan bercorak Islam telah mendapat tempat dalam sistem pemerintahan kerajaan Johor. Dalam urusan pentadbiran keadilan negeri, Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor menyatakan segala mahkamah, para pegawai, dan kakitangan kerajaan hendaklah menjalankan undamg-undang negeri dengan adil dan benar. Perlantikan dan bidang tugas Jemaah Menteri Fasal 28 hingga 44 memperuntukan perkara-perkara berkaitan Jemaah Menteri yang diinstitusikan secara bertulis dalan undang-undang Tubuh Kerajaan Johor. Bilangan jemaah mernteri yang dilantik hendaklah tidak kurang daripada lapan orang dan tidak melebiho 12 orang yang diketuai olej Menteri Besar. Anggota jemaah menteri hendaklah dilantik daripada bangsa Melayu, rakyat Johor, dan beragama Islam. Mereka dikendaki mengangkat sumpah di hadapan dua orang saksi daripada kalangan pegawai kerajaan yang berbangsa Melayu dan beragama islam serta taat setia kepada raja dan kerajaan.
6
Anggota jemaah menteri ditugaskan untuk menbantu sultan dalam urusan pemerintahan negeri. Dalam hal ini, sultan boleh meminta pandangan dan fikiran anggota jemaah menteri. Namun segala keputusan yang diambil terletak di bawah tanggungjawab sultan. Penutup Kesimpulannya, undang-undang perlulah melindungi orang ramai dan pemerintah mestilah melaksanakan tugasan dengan baik. Undang-undang yang mempunyai kepentingan tertentu ini akan dijalankan secara adil supaya keamanan negeri dapat dipelihara.
Huraikan prinsip-prinsip umum Undang-undang 99 Perak diamalkan untuk menjaga keharmonian rakyat.
Pendahuluan
Undang-undang 99 perak ialah undang-undang yang tertua sekali di Perak berkaitan dengan hal ehwal agama dan tradisi masyarakat tradisional. Undang-undang 99 Perak dikanunkan pada tahun 1867 dan berkuatkuasa sehingga tahun 1900. Dipercayai bahawa undang-undang ini dibawa dari luar iaitu Syed Hassan dari Hadramaut pada zaman pemerintahan Sultan Ahmad Tajuddin. Undang-undang ini mengandungi pelbagai aspek yang memperlihatkan ciri-ciri keislaman, unsur bertimbang rasa dan kompromi.
Isi-isi Penting:
Penzinaan
Fasal 6 hukuman bagi pesalah yang mengambil isteri orang: Fasal 6 memperuntukkan seorang pesalah yang mengambil isteri orang lain akan dibuang dari mukimnya. Sekiranya tidak dibuang, dia dikehendaki membayar denda (emas). Bagi perempuan pula, hukumannya adalah dicukur rambutnya tetapi akan dilepaskan sekiranya membayar denda. Fasal 50 hukuman bagi pesalah yang melakukan zina: Jika kedua-dua penzina mengakuinya, mereka hanya diperintahkan bernikah dan membayar denda sepaha emass. Jika penghulu mendapati tiada kesalahan, maka kesalahan itu boleh dibincangkan dan dimaafkan.
7
Perkahwinan Fasal 65: Undang-undang 99 perak memperuntukkan bahawa pasangan yang baru bernikah tidak dibenarkan bersama lebih kurang 40 hari atas alasan untuk menjaga keimanan masing-masing.
Pembunuhan Fasal 23 – Pembunuhan sesama orang Islam: Orang Islam yang membunuh orang Islam tidak boleh dijatuhi hukuman kerana kedua-duanya akan binasa. Cuma orang yang membunuh itu menjadi kafir. Hukuman yang boleh dikenakan ialah ialah denda empat tahil dua paha emas (dua dirham) dan disedekahkan setahil sepaha emas. Fasal 4 – Orang kafir membunuh orang Islam: Orang kafir yang membunuh orang islam tidak akan dibunuh kerana orang kafir tersebut tidak akan sempat memeluk islam. Pewaris si pembunuh dikehendaki membayar sejumlah wang (dalam bentuk emas) kepada keluarga si mati.
Protokol / Peraturan Raja / Orang Besar Fasal 24 – Prokol istana: Seseorang itu perlu mematuhi beberapa peraturan jika mengadap raja atau pembesar seperti
menundukkan kepalanya semasa duduk dalam balai balairung seri, menumpukan perhatian (tidak
boleh menolehkan pandangannya), tidak boleh memandang muka raja atau pembesar, tidak boleh bercakap atau bertutur kata dalam nada suara yang tinggi, dan perlu duduk diam berdasarkan adat menghadap raja atau pembesar. Fasal 77 – Peraturan raja: Fasal ini menetapkan jika seseorang raja atau pemerintah tersebut mangkat, maka takhtanya akan diwarisi oleh anak raja yang paling tua. Jika tiada, maka anak raj yang paling kecil akan mewarisi takhta. Syarat untuk mewarisi takhta pemerintahan mestilah anak gahara (anak yang dilahirkan oleh raja dan permaisuri daripada golongan diraja).
Peperangan
Fasal 74: Strategi untuk menang ialah meningkatkan belanja, tenaga tentera, senjata, menggunakan akal, mempunyai ilmu yang luas, meminta bantuan daripada negeri yang berhubung, mempunyai semangat berani, menggunakan muslihat, memperkukuhkan kewangan, mendapatkan seorang pemimpin yang mendapat sokongan orang ramai, dan tidak mengikut kata-kata orang lain. 8
Pembahagian harta
Fasal 33: Menyentuh terhadap pembahagian harta si mati, anak perempuan akan diberikan rumah, kebun, pinggan-mangkuk, dan peralatan dapur. Alatan besi atau senjata, sawah pad, lombong, diberikan kepada anak lelaki. Segala hutang dan harta dibahagikan seperti berikut, anak lelaki mendapat dua kali ganda lebih daripada anak perempuan. Harta lain akan dibahgikan secara adil kepada anak. Anak
yang belum berkahwin mesti
mendapat sepuluh peratus lebih daripada anak lain.
Hal ehwal agama
Fasal 58: Syarat menjadi imam tatu khatib ialah mempunyai sifat yang mulia, pertuturan yang baik, menguasai maklumat tentang hari bulan dan tahun, sanggup bersusah payah demi kebaikan orang lain, bersikap pemurah, menjadi orang yang wal masuk ke masjid pada hari jumaat, dan sanggup membaiki masjid yang rosak. Fasal 79: Syarat menjadi Kadi di dalam negeri atau mukim ialah perlu menguasai segala hukum Allah SWT dan Nabi Muhammad SAW, mengetahui adat dan hukum negeri, mempunyai suara yang merdu, mempunyai tubuh badan yang sihat, tidak cacat dan memiliki sifat yang mulia.
Penutup
Undang-undang ini tidak memperlihatkan unsur Islam kerana lebih menjurus kepada adat tempatan. Contohnya pembunuhan didapati tidak selaras dengan hukum Islam, yang perlu dibalas dengan bunuh. Undang-undang 99 Perak menyentuh pelbagai aspek namun masih terdapat kelemahan dan kekurangan berbanding Hukum Kanun Melaka. Segala hukuman hanya berbentuk denda wang iaitu emas.
Soalan 3 : Tema 1 [Sistem Ekonomi] 3. Huraikan kegiatan ekonomi komersial di Sabah dan Sarawak sebelum kedatangan Barat pada abad ke-19. Pengenalan Kegiatan ekonomi komersial merujuk kepada kegiatan ekonomi yang dijalankan secara besar-besaran untuk tujuan dagangan. Ekonomi komersial berbeza dengan ekonomi tradisional kerana lebih mementingkan keuntungan dan pengumpulan harta melalui proses penukaran barangan atau jual beli serta melibatkan 9
pembayaran. Di Sabah dan Sarawak kegiatan ekonomi komersial telah berkembang dengan pesat sebelum kedatangan Barat lagi. Di antara kegiatan komersial yang dijalankan ialah pertanian, pembalakan, perlombongan, perikanan dan mengutip hasil hutan.
Sarawak Kegiatan pertanian komersial yang terpenting di Sarawak ialah tanaman sagu. Tanaman ini diusahakan oleh orang Melanau di Bahagian Kedua dan Ketiga Sarawak. Sebahagian besar hasil sagu di eksport ke Singapura. Kawasan yang ditanam dengan sagu ialah di Oya dan Mukah. Tanaman komersial lain yang ditanam ialah lada hitam dan gambir. Lada hitam banyak diusahakan oleh orang Cina di wilayah Sarekei dan di sekitar KuchingSerian.
Seterusnya kegiatan perlombongan juga turut berkembang maju. Antara galian yang dilombong ialah antimoni dan emas. Kedua-dua galian ini terdapat di daerah Bau pada tahun 1820-an. Orang Melayu dan Cina melibatkan diri dalam perlombongan antimoni. Pembesar Melayu menggunakan buruh Dayak. Sementara itu, perlombongan emas diusahakan oleh orang Cina sejak 1830-an. Hasil emas juga dieksport ke Singapura.
Pengumpulan sarang burung juga merupakan kegiatan ekonomi komersial. Sarang burung mendapat pasaran yang luas di negara China. Kawasan pengumpulan sarang burung yang utama ialah Gua Niah. Kegiatan banyak diusahakan oleh penduduk peribumi dan orang Cina. Sabah Di Sabah pula kegiatan ekonominya masih bergantung kepada hasil-hasil ekonomi tradisional. Sarang burung dipungut di Gua Gomantong, Gua Madai dan beberapa buah gua lain merupakan hasil eksport yang menguntungkan. Kebanyakannya dieksport ke Hong Kong dan China. Terdapat dua jenis sarang burung iaitu yang berwarna coklat dan putih. Sarang burung yang berwarna putih lebih bersih dan harganya lebih mahal.
Hasil laut juga merupakan antara kegiatan ekonomi yang dijalankan di Sabah. Hasil laut termasuklah mutiara, trepang dan agar-agar yang dieksport ke Hong Kong dan China. Mutiara banyak terdapat di Pantai Timur Sabah terutamanya di Sandakan dan Lingkabau. Perusahaan ini diusahakan oleh orang Bajau yang merupakan penyelam yang mahir. Di samping itu, terdapat kegiatan pengumpulan hasil laut. Di antara hasil laut yang dikomersialkan ialah sirip ikan, timun laut dan mutiara.
10
Sagu merupakan makanan kegemaran penduduk Sabah yang dihasilkan daripada pokok rumbia. Sagu juga merupakan antara hasilan terpenting bagi ekonomi Sabah. Penduduk Sabah menguasahakan perusahaan sagu secara komersial. Sagu mentah pula telah dieksport ke Singapura dan kemudiannya ke Eropah. Pada tahun 1888, dianggarkan bahawa eksport sagu di Sabah bernilai sebanyak 94 333 dolar.
Kesimpulan Ekonomi komersial telah berkembang dengan pesat di Sabah dan Sarawak sebelum kedatangan kuasa Barat. Penduduk peribumi dan orang Cina telah berjaya menjalankan kegiatan pertanian, perlombongan dan perikanan. Kejayaan ini menyebabkan mana-mana kuasa penjajah ingin dan berminat untuk campur tangan di kedua-dua negeri tersebut. Tarikan kekayaan hasil bumi Sabah dan Sarawak dapat menarik perhatian kuasa-kuasa penjajah untuk menaklukinya.
Soalan 4 : Tema 2 [Perluasan Kuasa Asing] 4. Perjanjian bukanlah merupakan satu-satunya cara peluasan kuasa British di Negeri-negeri Melayu. Jelaskan kaedah yang digunakan oleh kolonial British bagi meluaskan kuasa dan pengaruhnya di Negeri-negeri Melayu pada abad ke-19. [20]
CADANGAN JAWAPAN 1. Pengenalan Perluasan kuasa British di Negeri-negeri Melayu telah bermula sejak akhir abad ke 18 lagi. Terdapat pelbagai cara British meluaskan kuasa di Negeri-negeri Melayu. Antaranya adalah melalui tipu helah, perjanjian, melalui peperangan dan juga permuafakatan kuasa-kuasa Barat.
Hal ini bermakna perjanjian
bukanlah merupakan satu-satunya cara perluasan kuasa British di Negeri-negeri Melayu pada abad ke 19.
2. Isi-isi Penting Cara peluasan kuasa British a. Melalui tipu helah Cara ini dapat dilihat dalam peristiwa pengambilan Pulau Pinang daripada Sutan Kedah pada tahun 1786. Kedah ketika pemerintahan Sultan Abdullah menghadapi ancaman besar daripada Siam dan juga pergolakan dalaman kerana tidak semua kerabat diraja menyokong baginda.
11
Baginda telah meminta bantuan perlindungan daripada British dengan menawarkan Pulau Pinang sebagai perlindungan. British melalui Francis Light telah memberi jaminan kosong kepada Sultan Abdullah untuk memberi bantuan perlindungan kepada Kedah. British sebenarnya tidak bersedia membantu Kedah kerana enggan terlibat dalam sengketa dengan Siam. Dengan menggunakan tipu helah, British akhirnya telah berjaya menduduki Pulau Pinang secara rasmi pada 11 Ogos 1786. Sultan Abdullah akhirnya berasa hampa apabila diberitahu yang British tidak bersedia memberi perlindungan seperti yang diminta.
b. Melalui perjanjian Merupakan cara paling biasa digunakan oleh British untuk meluaskan kuasa di Negeri-negeri Melayu. Antaranya ialah perjanjian yang melibatkan pengambilan Seberang Perai daripada Sultan Kedah pada tahun 1800 untuk dijadikan kawasan pertanian bagi membekalkan makanan kepada Pulau Pinang.
Melalui perjanjian ini, Kedah kehilangan wilayah Seberang Perai kepada British tanpa
memperolehi sebarang perlindungan seperti yang diharapkan. British juga terlibat dalam perjanjian pengambilan Singapura pada tahun 1819 antara Stamford Raffles dengan Sultan Hussein dan Temenggung Abdul Rahman. Sebagai balasan, Sultan Hussein menerima bayaran sebanyak $5 000 setahun manakala Temenggung Abdul Rahman menerima bayaran sebanyak $3 000 setahun. Kedua-dua mereka bersetuju untuk tidak membuat perjanjian dengan manamana pihak tanpa persetujuan Raffles. Melalui perjanjian ini, Singapura diserahkan secara rasmi kepada Syarikat Hindia Timur Inggeris. Melalui Perjanjian Inggeris-Belanda 1824 pula,
British telah berjaya mendapatkan pelabuhan
Melaka daripada kuasa Belanda. Kedua-dua pihak ini telah berjaya memisahkan Kepulauan Melayu kepada dua bahagian iaitu pengaruh British dan Belanda.
Kesannya, British telah berjaya
mengukuhkan pengaruhnya di negeri-negeri Melayu tanpa gangguan daripada kuasa Belanda. Seterusnya, British menandatangani Perjanjian Burney 1826 dengan Siam. Perjanjian ini telah membuka ruang kepada peluasan pengaruh British di Negeri-negeri Melayu Utara iaitu Kedah, Perak, Terengganu dan Kelantan. Perjanjian Pangkor
1874 yang dimenterai oleh British dengan Raja Abdullah di Perak pula
disifatkan sebagai ‘titik tolak’ kepada proses peluasan kuasa British secara menyeluruh di Tanah Melayu.
12
c. Melalui Peperangan British juga meluaskan kuasanya di negeri-negeri Melayu melalui peperangan iaitu Perang Naning 1831-1832. Perang ini meletus apabila pemerintah Naning, Dol Said enggan tunduk kepada desakan British yang memaksa Naning untuk membayar cukai, 1/10 daripada hasil tahunannya.
Dalam
peperangan ini, Dol Said berjaya dikalahkan dan beliau dibuang negeri ke Melaka. British akhirnya berkuasa di Naning.
d. Permuafakatan British dengan Belanda juga merupakan satu lagi cara perluasannya di Negeri-negeri Melayu. Pada tahun 1793 telah meletus peperangan di Eropah. Perancis yang berada di bawah pimpinan Napoleon Bonaparte telah berusaha meluaskan pengaruhnya dengan menakluki sebahagian besar negara di Eropah. Pada tahun 1795, Perancis berjaya menakluki Belanda sehingga memaksa rajanya melarikan diri ke Britain bagi mendapatkan perlindungan. Kebimbangan Belanda terhadap tanah jajahannya di seberang laut akan menjadi sasaran Perancis menyebabkan Belanda bersetuju menyerahkan wilayahnya di seberang laut kepada British menerusi Arahan Surat-surat Kew. Arahan Surat-surat Kew membuka ruang kepada British untuk meneruskan perluasan kuasa di Asia Tenggara termasuk di Tanah Melayu. Selain itu, permuafakatan antara British dan Belanda juga merupakan salah satu faktor yang membawa kepada termenterainya Perjanjian Inggeris Belanda yang menyaksikan British berjaya meluaskan pengaruhnya di Negeri-negeri Melayu tanpa halangan daripada pihak Belanda.
3. Kesimpulan British meluaskan kuasanya di Negeri-negeri Melayu melalui pelbagai cara iaitu perjanjian, peperangan , tipu helah dan juga permuafakatan British dan Belanda.
Peluasan kuasa ini membolehkan British
melaksanakan pelbagai perubahan di Negeri-negeri Melayu dalam aspek politik, ekonomi dan sosial. Perubahan yang berlaku ini akhirnya telah membawa kepada penentangan masyarakat tempatan terhadap pemerintahan British seperti yang berlaku di Perak, Pahang, Kelantan, Terengganu dan sebagainya.
13
Soalan 5 : Tema 2 [Peluasan Kuasa Asing]
5. Pentadbiran British di Sarawak dan Sabah dari tahun 1850 hingga tahun 1915 telah menimbulkan reaksi masyarakat peribumi di kedua-dua negeri tersebut. Bincangkan.
Pengenalan 1. Setelah menjadi raja Sarawak, James Brooke telah melaksanakan beberapa pembaharuan di Sarawak tetapi bertentangan dengan amalan tradisi masyarakat Sarawak. Pembaharuan-pembaharuan yang dilaksanakan oleh Brooke telah menimbulkan perasaan tidak puas hati pembesar wilayah kerana kedudukan mereka terjejas. Lantaran itu, mereka berusaha untuk menghalau Brooke keluar dari Sarawak. 2. Di Sabah pula, Syarikat Borneo Utara British (SBUB) yang menguasai Sabah telah melaksanakan banyak perubahan di Sabah. Pembaharuan-pembaharuan yang dilaksanakan oleh SBBU ini telah menimbulkan rasa tidak puas hati masyarakat tempatan terutamanya pembesar kerena mereka telah kehilangan hak dan kedudukan istimewa. Pembesar-pembesar yang tidak puas hati telah mengetuai penentangan terhadap pentadbiran SBBU di Sabah.
Penentangan di Sarawak 1. Penentangan Rentap (1853) i)
Rentap atau nama sebenarnya Libau merupakan seorang pahlawan Iban yang terkenal dengan gelaran Raja Darat. Beliau merupakan penghulu atau ketua orang Iban yang amat dihormati dan berpengaruh di hulu Sungai Sekrang.
ii)
Rentap menentang pemerintahan James Brooke di Sarawak kerana James Brooke menganggap orang-orang Iban yang mendiami kawasan di sepanjang Sungai Rejang sebagai lanun dan amat membahayakan. Beliau juga menentang tindakan James Brooke yang berusaha untuk menghapuskan Adat Mengayau ataupun pemburuan kepala yang merupakan amalan tradisi orang Iban di Sarawak.
iii)
Pada tahun 1853, Rentap telah melancarkan serangan ke atas kubu British di Sekrang dan menyebabkan seorang pegawai British iaitu Alan Lee terbunuh. Kejayaan ini menyebabkan kedudukan dan pengaruh Rentap dalam kalangan orang Iban semakin kukuh.
14
iv)
Pada tahun 1854, pihak British telah mengarahkan tenteranya mencari dan menangkap ataupun membunuh Rentap. Ini menyebabkan Rentap dan pengikut-pengikutnya melarikan diri dan membina kubu di Bukit Sadok.
v)
Tentera British yang diketuai oleh Charles Brooke telah melancarkan beberapa serangan ke atas kubu Rentap di Bukit Sadok tetapi gagal menawannya. Pada tahun 1861, Charles Brooke dan tenteranya telah berjaya mengalahkan Rentap serta menawan kubunya di Bukit Sadok.
vi)
Rentap dan pengikutnya telah melarikan diri ke Hulu Sungai Entabai dan meneruskan perjungannya menentang pemerintahan Brooke di Sarawak sehinggalah beliau meninggal dunia pada tahun 1870-an.
2.
Penentangan Sharip Masahor dan Dato Patinggi Abdul Ghapur (1859) i.
Sharip Masahor merupakan pembesar atau gabenor Sarikei sejak tahun 1849. Mereka amat berpengaruh dalam kalangan orang-orang Malanau dan Iban.
ii.
Sharip Masahor tidak puas hati apabila James Brooke bertindak meletakan Sarikei di bawah pentadbirannya, Brooke membina kubu di Kanowit di bawah pengawalan seorang pegawai British dan melucutkan jawatannya sebagai gabenor Sarikei pada tahun 1855 atas alasan beliau campur tangan dalam pertelingkahan di Mukah dan digantikan oleh Charles Fox.
iii.
Sementara Dato Patinggi Abdul Ghapur pula merupakan seorang pembesar Melayu yang memegang jawatan Dato Patinggi di Bandar Kucing. Beliau telah dilucutkan jawatan dan pangkat oleh James Brooke pada tahun 1854 atas alasan mengenakan cukai yang tinggi ke atas penduduk Bandar Kucing. Justeru itu, beliau menyimpan dendam terhadap pemerintahan Brooke.
iv.
Pada tahun 1859, Sharip Masahor telah mengadakan pakatan dengan Dato Patinggi Abdul Ghapur bagi menghapuskan pengaruh British di Sarawak. Pakatan Sharip Masahor dan Dato Patinggi Abdul Ghapur telah menyerang Kanowit dan menyebabkan dua orang pegawai British termasuk Charles Fox telah terbunuh.
v.
Kejayaan ini menyebabkan Sharip Masahor dan Dato Patinggi Abdul Ghapur merancang untuk menyerang Pontianak dan menghapuskan semua orang Belanda seterusnya mara ke Kucing untuk menmusnahkan pusat pentadbiran British di Bandar Kucing.
vi.
Malangnya rancangan ini diketahui oleh Brooke, sementara Dato Patinggi Abdul Ghapur pula ditawan oleh Belanda dan dipenjarakan di Betawi.
15
vii.
Pada tahun 1860, Sharip Masahor mara ke Bandar Kucing dan bertembung dengan tentera British yang dipimpin oleh Charles Brooke di Sungai Sadong. Satu pertempuran telah meletus di Sungai Sadong.
viii.
Sharip Masahor telah tewas dan melarikan diri ke Batang Lupar, Rejang dan akhirnya Sarikei. Tentera British yang dipimpin oleh Charles Brooke telah menyerang dan memusnahkan Igan iaitu kampung asal Sharip Masahor di Sarikei.
ix.
Sharip Masahor telah melarikan diri ke Mukah pada tahun 1861. Satu rundingan telah diadakan antara James Brooke dengan Sultan Brunei. Melalui rundingan ini, Sultan Brunei meminta Sharip Masahor meninggalkan Mukah. Sharip Masahor akhirnya bersetuju menjadi orang buangan di Singapura sehinggalah beliau meninggal dunia pada tahun 1890.
3. Penentangan Banting (1895) i.
Banting merupakan penghulu orang-orang Iban du Hulu Sungai Batang Lupar.
ii.
Beliau menentang Brooke di Sarawak apabila Brooke cuba menghapuskan amalan tradisi orangorang Iban di Sarawak dan tindakan kerajaan mengenakan denda terhadap beliau sebanyak RM 7.20 sen kerana membawa masuk Tajau dan perkakas tembaga ke Sarawak tanpa membayar cukai.
iii.
Bagi menyatakan perasaan tidak puas hati terhadap kerajaan Brooke, pada tahun 1895, Banting telah menyerang perkampungan Dayak di Sukong dan menyebabkan 10 orang terbunuh.
iv.
Akibat serangan tersebut Charles Brooke telah berusaha untuk menangkap Banting antara tahun 1896-1902 tetapi gagal.
v.
Banting telah berjuang menentang pemerintahan Brooke di Sarawak selama 15 tahun. Akhirnya pada tahun 1904, Banting telah berjaya dikalahkan oleh tentera British dalam pertempuran ‘Bung-Ka’.
vi.
Menjelang bulan Mac 1906, pengaruh dan kuasa Banting semakin lemah. Banting akhirnya berjanji akan menghentikan penentangan terhadap pemerintahan Brooke di Sarawak dan bersetuju membayar semua denda yang dikenakan terhadapnya.
vii.
Banting dan pengikutnya telah berpindah ke sungai Lemboyan di Hulu Sungai Delok dan menetap di situ sehingga akhir hayatnya.
16
Penentangan di Sabah 1.
Penentangan Mat Salleh (1897) i.
Mat Salleh atau nama sebenarnya Muhammad Salleh telah dilahirkan di Inanam, Sabah dan berketurunan Bajau Suluk. Beliau merupakan pembesar yang mentadbir kawasan atau daerah Hulu sungai Sugut.
ii.
Beliau menentang pentadbiran Syarikat Borneo Utara British (SBUB) di Sabah apabila SBUB bertindak : a) Menggabungkan semua wilayah dan sistem politik yang berbeza di Sabah dalam satu pentadbiran pusat. b) Memperkenalkan beberapa peraturan baru di Sabah seperti mengenakan cukai yang tinggi, membayar upah yang rendah dan mengambil alih hak pemungutan cukai beliau. c) Campurtangan dalam daerah pentadbirannya (Inanam).
iii.
Pada tahun 1897, Mat Salleh dan pengikutnya menyerang dan memusnahkan pusat pentadbiran SBUB di Pulau Gaya. SBUB bertindak balas menyerang dan memusnahkan Inanam. Mat Salleh dan pengikutnya melarikan diri dan membina kubu di Ranau tetapi berjaya dimusnahkan oleh SBUB. Mat Salleh berjaya melarikan diri.
iv.
SBUB bimbang terhadap penentangan yang dilakukan oleh Mat Salleh. Akhirnya satu pertemuan telah diadakan antara Mat Salleh dengan pengarah SBUB iaitu William Cowie di Manggatal pada tahun 1898. Dalam pertemuan itu, SBUB bersetuju memberi pengampunan kepada Mat Salleh dan pengikutnya. Mat Salleh dibenarkan menetap dan berkuasa di Tambunan.
v.
Walau bagaimanapun SBUB telah mungkir janji dan bertindak mengambil semula Tambunan pada tahun 1899. Tindakan SBUB ini telah menimbulkan kemarahan Mat Salleh. Mat Salleh dan pengikutnya telah meneruskan perjuangan menentang pentadbiran SBUB di Sabah. Pada tahun 1900, satu pertempuran sengit telah tercetus antara Mat Salleh dan pengikutnya dengan tentera SBUB. Dalam pertempuran ini, Mat Salleh telah terbunuh.
2. Penentangan Antanum (1915) i.
Antanum merupakan ketua suku Murut di Sabah yang menganggap dirinya suci dan mendakwa boleh menghalau SBUB keluar dari kawasan mereka.
ii.
Penentangan kaum Murut yang dipimpin oleh Antanum terhadap pentadbiran SBUB di Sabah juga dikenali sebagai Kebangkitan Rundum. Penentangan ini dikenali sebagai Kebangkitan Rundum kerana tercetus di daerah Rundum yang terletak di pedalaman Sabah.
iii.
Antanum menentang pentadbiran SBUB di Sabah apabila SBUB bertindak: 17
a) Memperkenalkan sistem pendaftaran hak milik tanah bagi menyekat kegiatan pertanian pindah. b) Mengawal kegiatan membuat tapai dengan cara mengenakan cukai ke atas beras dan ubi kayu yang merupakan makanan utama orang Murut. c) Mengenakan cukai ke atas tanah 50 sen seeker setahun. d) Memaksa orang Murut membina jalan di kawasan pedalaman tanpa membayar gaji. iv.
Pada bulan Jun 1914, Antanum telah mempmpin orang Murut menyerang dan membakar Pensiangan dan Rundum. Pada bulan Februari 1915, Antanum bersama-sama dengan 900 orang pengikutnya telah membina kubu di Selangit. Mereka telah menyerang dan memusnahkan Pensiangan dan pejabat pegawai daerah Rundum. Antanum menyifatkan serangan tersebut sebagai Perang Agama.
v.
Pada bulan April 1915, pasukan tentera SBUB telah melancarkan serangan dan memusnahkan kubu Antanum di Selangit. Dalam serangan ini, Antanum bersama-sama 400 orang pengikutnya telah terbunuh. Sementara pengikut-pengikut Antanum yang terselamat dalam pertempuran tersebut telah berpindah beramai-ramai ke Kalimantan.
Kesimpulan i.
Kegagalan penentangan kaum peribumi Sarawak menentang pemerintahan Brooke menyebabkan kedudukan Brooke semakin kukuh di Sarawak. Brooke telah diiktiraf oleh pembesar Melayu sebagai wakil yang sah yang dilantik oleh Sultan Brunei.
ii.
Sementara kegagalan penentangan Mat Salleh dan Antanum di Sabah menyebabkan kedudukan SBUB di Sabah semakin kukuh.
Soalan 6 : Tema 2 [Pengubahsuaian Dalam Ekonomi] 6.
Huraikan kesan perkembangan ekonomi kolonialisme di Tanah Melayu sebelum Perang Dunia Ke – 2.
Pendahuluan British secara beransur-ansur mula mengubah corak ekonomi Tanah Melayu daripada pertanian sara diri kepada kegiatan ekonomi bercorak komersial. Ekonomi berkembang pesat tetapi kegiatan ekonomi Tanah Melayu tidak dipelbagaikan. Tumpuan hanya diberi kepada dua jenis komoditi sahaja iaitu bijih timah dan getah sebagai 18
sumber hasil pendapatan yang utama. Perkembangan ekonomi kolonial seperti perusahaan bijih timah dan getah bukan sahaja menandakan bermulanya perubahan dari segi politik tetapi juga bidang ekonomi dan sosial.
Isi 1. Kesan Politik Kesan perkembangan ekonomi kolonialisme di Tanah Melayu sebelum Perang Dunia ke-2 dari segi politik menerusi dasar pecah dan perintah. Perkembangan ekonomi kolonialisme menyebabkan orang Cina menjalankan kegiatan ekonomi sebagai pelombong manakala orang India bekerja sebagai buruh di lading getah. Sementara itu, orang Melayu kekal sebagai nelayan dan petani di kawasan luar bandar. Dasar pecah dan perintah British juga terdapat dalam petempatan. Orang Cina tinggal di kawasan lombong bijih timah. Kawasan lombong ini, kemudiannya berkembang menjadi bandar seperti Ipoh, Taiping , Kuala Lumpur dan Seremban. Manakala orang India pula tinggal di kawasan ladang getah, terpencil daripada orang Melayu dan orang Cina. Sementara itu, orang Melayu pula tinggal di kampung dan pinggir bandar. Petempatan yang berbeza ini menyebabkan mereka tidak dapat berhubung antara satu sama lain. Dasar pecah dan perintah British juga dapat dilihat dari segi perbezaan agama. Setiap kaum mengamalkan agama yang berbeza. Orang India dan orang Cina membina rumah ibadat di kawasan petempatan masing-masing. Orang Melayu beragama Islam, orang India sebahagian besarnya beragama Hindu dan orang Cina beragama Buddha.
2. Kesan Sosial Perkembangan ekonomi kolonialisme telah membawa kesan dalam sosial iaitu pendidikan dan sosio budaya. Dari segi pendidikan, penjajah telah memperkenalkan pendidikan verna kular. Pendidikan berbeza mengikut kaum. Misalnya, sekolah Cina untuk orang Cina termasuk buku dan guru dibawa masuk dari negara China. Hampir semua sekolah Cina dibina di kawasan perlombongan yang kemudiannya telah berkembang menjadi bandar. Manakala sekolah Tamil pula dibina untuk anak-anak buruh yang tinggal di kawasan lading getah. Sama seperti sekolah Cina, buku dan guru juga dibawa masuk dari negara India khususnya dari India Selatan. Sementara itu, pendidikan Melayu adalah untuk anak-anak dan orang-orang Melayu khususnya di kawasan kampung. Petempatan sekolah mengikut kawasan dan kaum telah mewujudkan masyarakat berbilang kaum yang merupakan kesan daripada ekonomi kolonialisme. 19
Dalam pada itu, dari segi sosio budaya pula, kesan perkembangan ekonomi kolonialisme ialah kaum Cina, India dan Melayu mengamalkan cara hidup yang berbeza dengan mengekalkan cara berpakaian, bahasa, adat resam serta makanan masing-masing. Hal ini seterusnya telah mewujudkan pertubuhan di kawasan petempatan masing-masing dan kegiatannya berdasarkan kepentingan kaum masing-masing. Akibatnya, masyarakat Cina, India dan Melayu hidup sebagai sebuah masyarakat tersendiri dan terpisah.
3. Kesan Ekonomi Kesan perkembangan ekonomi kolonialisme dari segi ekonomi ialah perkembangan bijih timah dan getah. Dua komoditi ini telah menjadi sumber ekonomi negara pada masa itu. Kesannya ekonomi negara telah berubah daripada ekonomi sara diri kepada ekonomi komersial dan seterusnya Tanah Melayu telah terlibat dengan perdagangan antarabangsa. Perkembangan
ekonomi komersial ini telah membawa
kepada wujudnya masyarakat berbilang kaum yang mempunyai jurang ekonomi yang ketara . Contohnya,
orang Cina yang telah terlibat dalam kegiatan perlombongan menikmati kesan
perkembangan ekonomi negara sedangkan orang Melayu pula masih kekal dengan kegiatan sara diri dan terus terpisah daripada ekonomi moden. Ini telah mewujudkan jurang pendapatan dan taraf hidup yang berbeza-beza dalam kalangan masyarakat negara ini.
Kesimpulan Pendudukan Jepun telah menjejaskan ekonomi kolonialisme iaitu pengeluaran bijih timah dan getah. Keadaan ini disebabkan Jepun lebih menekankan ekonomi sara diri yang turut memberi kesan kepada perkembangan politik, ekonomi dan sosial di Tanah Melayu.
Soalan 7 : Tema 2 [Pengubahsuaian Dalam Pendidikan]
7.
Bincangkan perkembangan pendidikan kolonial di Tanah Melayu sebelum Perang Dunia ke-2.
Pengenalan Penglibatan British di Negeri-negeri Selat (NNS) telah mengakibatkan perkembangan sistem pendidikan kolonial secara beransur-ansur di NNS. Penubuhan sekolah-sekolah sekular di NNS adalah atas daya usaha mubaligh-mubaligh Kristian, badan-badan awam dan orang-orang perseorangan. Mulai pertengahan abad ke-19, sistem pendidikan sekular ini telah diperluaskan ke Negeri-negeri Melayu Bersekutu ( NNMB) selepas British 20
campur tangan pada tahun 1874. Di NNMB, terdapat empat aliran pendidikan yang berlainan iaitu aliran Melayu, Cina, Tamil dan Inggeris. Pada peringkat awal, British membiarkan setiap aliran pendidikan tanpa sebarang campur tangan. Justeru itu, wujudlah sistem persekolahan yang terpisah antara satu sama lain. Isi- Isi Penting Pendidikan Aliran Melayu Salah satu aliran pendidikan kolonial yang terdapat di Tanah Melayu sebelum Perang Dunia ke-2 ialah pendidikan Melayu sekular. Pendidikan aliran Melayu sekular telah diperkenalkan oleh British pada pertengahan abad ke-19. Sebelum ini pendidikan Melayu adalah berbentuk agama. Oleh kerana kurikulum sekolah aliran Melayu terpisah daripada pelajaran agama, sambutan ibubapa Melayu di peringkat awal adalah dingin. Pada awal abad ke-20, sikap ibubapa Melayu terhadap pendidikan Melayu sekular telah mengalami perubahan. Ini jelas terbukti dengan bertambahnya bilangan sekolah aliran Melayu sekular di NNMB daripada 168 buah pada tahun 1898 kepada 266 buah pada tahun 1907. Sebelum tahun 1941, pendidikan untuk orang Melayu hanya terhad di peringkat rendah sahaja yang bertujuan membolehkan orang Melayu mengira dan mengenal huruf. Pendidikan yang diberikan hanya sekadar untuk melatih mereka menjadi petani dan nelayan yang lebih baik sedikit daripada ibubapa mereka. Kedudukan seperti ini memang menjadi dasar dan matlamat British yang ingin memelihara cara hidup tradisional orang Melayu dan mengekalkan kestabilan politik Tanah Melayu dengan cara tidak memberikan pendidikan yang berlebihan. Satu-satunya peluang untuk orang Melayu melanjutkan pelajaran ialah dengan cara memasuki maktab-maktab perguruan. Namun begitu, peluang tersebut tidaklah terbuka kepada semua pelajar. Pada awal abad ke- 20, kerajaan British telah meluluskan beberapa enakmen yang mewajibkan kanak-kanak lelaki Melayu berumur 7 hingga 14 tahun bersekolah sekurang-kurangnya setengah tahun jika tempat tinggal mereka dalam lingkungan 2 hingga 3 kilometer dari sekolah. Enakmen ini telah menggalakkan perkembangan pesat pendidikan aliran Melayu. Bagi meningkatkan mutu pengajaran di sekolah-sekolah aliran Melayu, kerajaan British telah menubuhkan beberapa buah maktab latihan perguruan seperti Maktab Perguruan Sultan Idris (MPSI) di Tanjung Malim, Perak pada tahun 1922. Pendidikan Aliran Cina Selain sekolah aliran Melayu sekular, pendidikan aliran Cina secara formal di Tanah Melayu telah dibuka dan diselenggarakan oleh masyarakat Cina sendiri. Golongan yang mempelopori pendidikan aliran Cina di Tanah Melayu ialah golongan mubaligh Kristian. Pendidikan aliran Cina di Tanah Melayu sebelum tahun 1900 adalah berasaskan pendidikan tradisional yang dilaksanakan di Negara China. Selepas tahun 1900, sistem pendidikan aliran Cina di Negeri-Negeri Melayu telah berubah selaras dengan perkembangan di China. Pendidikan aliran China di Tanah Melayu telah berkembang pesat akibat pengaruh tokoh-tokoh pembaharuan China seperti Kang Yu Wei dan Dr Sun Yat Sen. Banyak sekolah campuran dan sains moden barat telah dibuka di Tanah Melayu dan Singapura. Antara tahun 1911 hingga 1919, terdapat kira-kira 50 buah sekolah aliran Cina di Tanah Melayu. Guru-guru dan buku teks dibawa dari Negara China. Pada tahun 1920, Bahasa Mandarin telah dijadikan bahasa pengantar di kebanyakan sekolah Cina. Ini selaras dengan perkembangan di Negara China di mana bahasa Mandarin telah dijadikan bahasa kebangsaan. Sekolah aliran Cina mempunyai pendidikan 21
peringkat rendah selama 6 tahun, peringkat menengah rendah 3 tahun dan peringkat menengah atas selama 3 tahun. Pada peringkat awal British membiarkan sekolah-sekolah aliran Cina berkembang dengan bebas. Selepas Perang Dunia Pertama, sekolah-sekolah aliran Cina semakin jelas menjadi pusat dakyah politik. Ini kerana sekolah-sekolah aliran Cina telah mula diresapi oleh agen-agen komunis dari Negara China. Pada tahun 1920, kerajaan British telah meluluskan satu undang-undang pelajaran untuk mengawal sekolah Cina. Pada tahun 1923, kerajaan British mula memberi bantuan kewangan kepada sekolah-sekolah aliran Cina di Tanah Melayu.
Pendidikan Aliran Tamil Seterusnya pendidikan aliran Tamil mula berkembang akibat kemasukan orang-orang India yang semakin ramai kesan perkembangan perusahaan getah. Kebanyakan sekolah –sekolah Tamil ditubuhkan hasil usaha persendirian. Mereka menggunakan bahasa Tamil sebagai bahasa pengantar. Sementara itu, British menganggap pendidikan untuk anak-anak buruh India yang berhijrah masuk ke Tanah Melayu adalah tidak perlu. Pada tahun 1905, terdapat 13 buah sekolah Tamil kerajaan dan 4 buah sekolah Tamil persendirian di NNMB. Pada tahun 1923, kerajaan British telah meluluskan satu undang-undang yang memaksa pihak pengurusan ladang mendirikan sebuah sekolah sekiranya terdapat lebih daripada 10 orang anak buruh Tamil yang berumur antara 7 hingga 14 tahun. Sekolah-sekolah ini hendaklah dibiayai oleh pihak pengurusan ladang dengan sedikit bantuan dari kerajaan. Sekolah-sekolah Tamil di ladang hanya memberi pelajaran peringkat rendah sahaja selama 4 hingga 5 tahun. Buku-buku teks dibawa dari India. Mutu pendidikan adalah rendah. Keadaan sekolah keseluruhannya tidak memuaskan dari segi bangunan,kemudahan dan guru. Sementara itu, persatuan-persatuan orang India menubuhkan beberapa buah sekolah Tamil di bandar yang mana mutu pendidikannya lebih tinggi daripada sekolah Tamil di ladang. Pada tahun 1930an, kerajaan British mula mengawal sekolah-sekolah aliran Tamil. Seorang Nazir berbangsa Eropah telah dilantik pada tahun 1930. Pada tahun 1932, kerajaan British mula memberi bantuan kewangan kepada sekolah aliran Tamil.
Pendidikan Aliran Inggeris Pendidikan yang diberi keutamaan oleh kerajaan British ialah pendidikan aliran Inggeris. Kebanyakan sekolah aliran Inggeris ditubuhkan oleh mubaligh-mubaligh Kristian dan badan –badan awam. Sekolah Inggeris yang pertama di Tanah Melayu ialah Penang Free School yang ditubuhkan pada tahun 1816. Antara sekolah aliran Inggeris lain yang ditubuhkan oleh persatuan mubaligh ialah Sek Lelaki Methodist Kuala Lumpur dan Sek St. John Kuala Lumpur untuk murid lelaki dan Sek. Perempuan Bukit Bintang dan Sek. Convent Kuala Lumpur untuk murid perempuan. Pada tahun 1905, kerajaan British telah menubuhkan Maktab Melayu Kuala Kangsar untuk anak-anak raja dan pembesar-pembesar Melayu. Pendidikan aliran Inggeris terdiri dari peringkat rendah dan menengah. Sekolah aliran Inggeris adalah berorientasikan Barat, mengikut model sekolah-sekolah di England. Buku teks dan guru-guru telah diambil dari Britain ataupun tanah jajahan British seperti India. Kurikulum boleh dikatakan benar-benar memberi tumpuan 22
kepada barat terutamanya Britain. Pelajar-pelajar lulusan sekolah aliran Inggeris biasanya diterima bekerja di jabatan-jabatan kerajaan dan firma-firma sebagai kerani, juruteknik dan lain-lain. Mereka yang mendapat keputusan cemerlang berpeluang melanjutkan pelajaran ke peringkat pengajian tinggi seperti Maktab Perubatan King Edward V11 di Singapura atau melanjutkan pelajaran ke England.
Kesimpulan Kesimpulannya, antara tahun 1874 hingga 1941, dasar kolonialisme British telah menyebabkan pendidikan aliran Melayu, Cina, Tamil dan Inggeris telah berkembang secara berasingan di Tanah Melayu. Kewujudan sistem persekolahan yang berbeza ini telah menyulitkan usaha untuk memupuk perpaduan antara kaum di Tanah Melayu khususnya selepas Tanah Melayu mencapai kemerdekaan pada tahun 1957.
Soalan 8 : Tema 2 [ Masyarakat Pelbagai Kaum]
“Kekayaan sumber ekonomi telah mendorong penghijrahan beramai-ramai buruh asing dari China dan India ke Tanah Melayu pada abad ke-19.” Bincangkan pernyataan ini.
8.
Pendahuluan Pada pertengahan abad ke-19, buruh asing dari China dan India mula dibawa masuk ke Tanah Melayu secara beramai-ramai disebabkan faktor ekonomi dan faktor-faktor lain. Isi-isi penting (a)
Kekayaan sumber ekonomi di Tanah Melayu - Perkembangan perusahaan bijih timah, getah, dan sektor perladangan Iain telah mempengaruhi kemasukan buruh asing dari China dan India ke Tanah Melayu. - Harga bijih timah yang tinggi di pasaran dunia mengakibatkan pembukaan lebih banyak lombong bijih timah seperti di Larut, Resah, dan Kuala Lumpur. - Pada awal abad ke-20. perkembangan perusahaan getah di Tanah Melayu telah meningkatkan keperluan tenaga buruh. - Permintaan dunia terhadap getah telah meningkat akibat kemunculan perusahaan kereta. - Keengganan orang Melayu untuk bekerja di ladang getah telah mengakibatkan buruh India dibawa masuk secara beramai-ramai ke Tanah Melayu bagi memenuhi keperluan tenag kerja - Kemajuan pertanian di Johor pada pertengahan abad ke-19 juga telah menggalakkan kemasukan orang Cina untuk bekerja di ladang lada hitam dan gambir. Kesengsaraan dan tekanan sosioekonomi di negara asal - Pertambahan pesat penduduk di China menyebabkan keluasan tanah untuk aktiviti pertanian semakin terhad. Keadaan ini menyebabkan pengeluaran hasil makanan berkurangan hingga (b)
23
menyebabkan berlakunya kebuluran. - Selain itu, bencana alam yang sering melanda dan kadar cukai yang tinggi menyebabkan kehidupan penduduk di China semakin sengsara. - Sistem sosial yang diamalkan di India pula telah mendorong orang India yang berkasta rendah berhijrah ke Tanah Melayu. - Ini kerana mereka yang berasal daripada kasta rendah dipandang hina sehingga menghalang berlakunya mobiliti sosial dan ekonomi. Ketidakstabilan politik di China dan India - Pemerintahan dinasti Manchu ditentang oleh penduduk China Selatan sehingga mengakibatkan berlakunya banyak pemberontakan terhadap kerajaan seperti Pemberontakan Taiping, Muslim, dan Nien. - Keadaan politik yang kacau-bilau ini mengancam nyawa dan harta penduduk. Keadaan ini mendorong orang Cina untuk berhijrah ke luar. - Ketidakstabilan politik yang hampir serupa juga berlaku di India, contohnya peristiwa Dahagi India yang berlaku pada tahun 1857.
(c)
(d)
(e)
Kestabilan politik di Tanah Melayu - Dengan pelaksanaan Sistem Residen. pihak British telah berjaya memulihkan keamanan di Perak, Selangor, dan Sungai Ujong. - Penubuhan Negeri-negeri Melayu Bersekutu pada tahun 1896 telah mewujudkan kerajaan pusat yang kuat dan berjaya menjamin kestabilan politik.
Dasar dan galakan British - British menggalakkan penghijrahan orang India untuk bekerja di sektor perladangan dan perkhidmatan kerajaan. Manakala orang Cina diperlukan bagi tujuan membangunkan dasar ekonomi kolonial British. - Orang Punjabi juga dibawa masuk bagi memenuhi sektor perkhidmatan seperti pasukan polis dan keselamatan, manakala buruh dari India Selatan digalakkan untuk memenuhi keperluan tenaga dalam pembinaan jalan raya dan landasan kereta api.
Kesimpulan - Kemajuan ekonomi Tanah Melayu, kestabilan politik, dan galakan kerajaan British pula telah mempengaruhi kemasukan buruh asing ke Tanah Melayu. - Kesengsaraan dan tekanan sosioekonomi serta ketidakstabilan politik yang dihadapi merupakan antara sebab penghijrahan keluar penduduk dari negara asal mereka.
24
Soalan 9 : Tema 3 [Gerakan Nasionalisme] 9.
Huraikan Faktor-faktor kemunculan gerakan nasionalisme di Tanah Melayu
Pendahuluan -
-
Nasionalisme bermaksud perasaan cinta akan bangsa dan negara yang membawa kepada gerakan membebaskan tanah air. Nasionalisme tidak hanya terhad kepada pembebasan kuasa politik sahaja, tetapi juga pembebasan daripada cengkaman ekonomi dan budaya asing. Gerakan nasionalisme di tanah melayu adalah sama dengan gerakan di negara asia lain (kecuali thailand). Gerakan ini merupakan satu tindak balas terhadap penjajahan asing. Gerakan nasionalisme lazimnya dikaitkan dengan hasrat untuk menegakkan nilai dan institusi-institusi yang dapat mencerminkan konsep negara yang bebas dan berdaulat.
Isi-isi penting 1.
2.
Pengaruh Agama Islam -
Peranan agama islam sebagai penggerak kepada gerakan kesedaran orang Melayu tidak boleh dinafikan. Pada awal kurun ke-20, semangat kebangsaan dibangkitkan oleh golongan pelajar yang mendapat pendidikan di Timur Tengah, khususnya di Mesir. Pelajar yang menuntut di Universwiti AlAzhar telah terpengaruh dengan idea pemulihan Islam yang dibawa oleh Sayid Jamaluddin Al-Afghani dan Syeikh Muhammad Abduh. Mereka memulakan Gerakan Islah setelah kembali ke Tanah Melayu. Golongan ini dikenali sebagai Kaum Muda.
-
Idea pembaharuan Kaum Muda itu disebar melalui majalah Al-Imam. Melalui majalah ini orang Melayu mulai sedar akan kepentingan pendidikan dan ekonomi mereka.
Peranan Bahasa dan Kesusasteraan -
Golongan nasionalis di Tanah Melayu menggunakan bahasa dan kesusasteraan, sama ada dalam bentuk cerpen, novel, puisi atau syair untuk membangkitkan semangat kebangsaan dalam kalangan orang Melayu. Melalui kesusasteraan penulis berusaha menyedarkan orang Melayu tentang kemunduran dan membangkitkan semangat mereka untuk bersatu padu.
-
Contohnya, Syed Syeikh al-Hadi dalam novelnya yang terkenal, iaitu Hikayat Faridah Hanum memperjuangkan emansipasi wanita. Selain itu, Ishak Haji Muhammad dalam cerpennya, iaitu Rumah Besar Tiang Seribu dan juga melalui novel beliau, iaitu Putera Gunung Tahan. Hal ini kerana, sikap antipenjajahan Ishak Haji Muhammad dapat di lihat melalui penceritaan beliau tentang kelemahan pemimpin Melayu dan ketidakjujuran British dalam pemerintahandi negeri-negeri Melayu. 25
3.
4.
5.
Pengaruh Kewartawanan -
Pada tahun 1990-an dan 1930-an, bilangan akhbar dan majalah semakin bertambah kerana masyarakat Melayu sedar akan kepentingan media cetak sebagai alat pembuka fikiran.Melalui majalah Al-Imam, Kaum Muda menjelaskan perjuangan mereka.
-
Antara akhbar dan majalah Melayu yang membincangkan gerakan politk orang Melayu ialah Idaran Zaman, Saudara, Warta Malaya, dan Majlis. Semua akhbar ini memperdebatkan soal penubuhan persatuan Melayu, dasar desentralisasi, dan Malayan Union. Majlis merupakan akhbar kebangsaan yang pertama memeinkan peranan penting dalam membangkitkan kesedaran dan mendesak orang Melayu agar bergiat cergas dalam pergerakan politik.
Peranan Pendidikan -
Perkembangan pendidikan telah melahirkan golongan intektual yang memainkan Melayu pada awal abad ke-20. Sistem pendidikan agama, Sistem pendidikan ini dikenali sebagai sistem pondok. Pondok memainkan peranan penting sebagai pusat pendidikan dalam kalangan masyarat Melayu. Selepas tamat pengajian di pondok, ramai orang akan melanjutkan pendidikan ke Timur Tengah, sama ada di Makkah atau di Mesir. Semasa di Timur Tengah mereka dipengaruhi oleh Gerakan Reformis Islam yang dianjurkan oleh Syeikh Muhammad Abduh, pensyarah Universiti Al-Azhar.
-
Sistem pendidikan Inggeris. Perkembangan sistem pendidikan Inggeris di Tanah Melayu dan Singapura telah melahirkan golongan intelektual berpendidikan Inggeris. Mereka yang berada di Singapura mendapat pendidikan Inggeris khasnya di Raffles Instituation. Antara tokoh yang mendapat pendidikan Inggeris ialah Raja Chulan dan Mohammad Eunos Abdullah. Beliau merupakan ahli majlis mesyuarat Negeri-negeri selat dan Raja Chulan merupakan ahli Majlis Perundangan Persekutuan. Mereka menngunakan peluang yang ada dalam sistem pentadbiran dan perundangan untuk menuntut hak orang Melayu dalam bidang ekonomi, pendidikan, dan pentadbiran.
-
Sistem pendidikan Melayu. Pada abad ke-20, sekolah Melayu di Tanah Melayu mula berkembang dan menyebabkan kekurangan tenaga pengajar. Untuk memenuhi kekurangan ini pihak British telah menubuhkan Maktab Perguruaan Sultan Idris (MPSI) pada tahun 1922.MPSI telah menjadi tempat perkumpulan dan pertemuan golongan intelektual Melayu. Pergaulan dan perbincangan mereka telah membangkitkan kesedaran ingin memajukan dan memperbaiki nasib orang Melayu. Pensyarahpensyarah di MPSI telah menyemarakkan semangat dan keazaman ini
Peranan Golongan Intelektual i. Golongan intelektual berpendidikan Timur Tengah -
Al-Imam yang mula-mula sekali meniupkan seruan dakwa Islamiadi Tanah Melayu tidak mungkin muncul tanpa sokongan serta idea tokoh yang mempelopori Gerakan Isla. Golongan intelektual ini yakin 26
-
-
ii.
bahawa umat Islam masih boleh diselamatkan sekiranya diberipetunjuk pada hakikat ajaran Islam yang sebenar berdasarkan apa yang termaktub dalam al Quran dan Hadis. Kaum Muda menggesa mengwujudkan sistem pendidikan agama yang lebih liberal dengan memasukan bahasa Inggeris dan mata pelajaran moden di samping bahasa Arab. Gerakan Isla oleh Kaum Muda hanya dapat berkembang di Negeri-negeri Selat kerana undang-undang dikeluakan di Negeri-negeri Melayu untuk menghalang pengaruh Kaum Muda. Pada pertengahan abad ke -20, perjuangan golongan ini semakin pudar. Perjuangan nasionalisme telah diambil alih oleh golongan inteleliktual berpendidikan Inggeris danMelayu. Golongan Intelektual Berpendidikan Inggeris
-
-
iii.
Golongan Intelektual Berpendidikan Inggeris muncul apabila orang Melayu bimbang penguasaan ekonomi olah bangsa asing. Golongan ini bersikap sederhana dan sanggup berkerjasama dengan penjajah. Sebagai langkah ke arah kesedaran tentang perlunya orang Melayu bersatu mempertahankan hak-hak mereka, Mohammad Eunos Abdullah menubuhkan Kesatuan Melayu Singgapura(KMS). Golongan Intelektual Berpendidikan Melayu
-
-
Golongan ini lebih redikal jika dibandingkan dengan golongan berpendidikan Timur Tengah dan Inggeris. Kewujudan golongan redikal ini telah menyebabkan perjuangan orang Melayu antara tahun 1937-1941 berubah corak daripada sederhana kepada berunsur politik dan agresif. Golongan ini menyedari perlunya sumbangan tenaga dan fikiran mereka untuk menydarkan bangsa Melayu. Golongan ini berkerjasama dengan Jepun semasa Perang Dunia Kedua dengan harapan Jepun dapat membebaskan tanah air mereka dari penjajahan British.
Penutup - Menjelang awal abad ke-20, berlaku berpendudukan di Tanah Melayu, iaitu penghijraan beramai-ramai imigran Cina dan India akibat perkembanganekonomi Tanah Melayu yang pesat. - Pada masa yang sama, beberapa peristiwa yang berlaku di dunia turut membangkitkan kesedaran bangsa Melayu tentang kemunduran mereka.
Soalan 10 : Tema 3 [Gerakan Nasionalisme]
10. Nilaikan perjuangan Kaum Muda dalam nasionalisme di Tanah Melayu pada awal abad ke-20. Pendahuluan Nasionalisme merujuk kepada perasaan cinta akan bangsa dan tanah air kerana keinginan untuk membebaskan tanah air daripada penguasaan asing, menebus maruah bangsa serta menentukan masa depan sesebuah Negara. Kaum Muda dirujuk kepada golongan yang memperjuangkan Islah Islamiyyah di Tanah 27
Melayu. Gerakan ini telah terpengaruh dengan gerakan Islah Islamiyyah di Asia Barat. Gerakan di Tanah Melayu dipopularkan oleh Syed Syeikh al-Hadi dan Syeikh Tahir Jalaluddin Pada awal abad ke-20 golongan ini membangkitkan semangat nasionalisme dalam kalangan penduduk Tanah Melayu. Isi 1
Perjuangan Kaum muda melalui Gerakan Pemulihan Islam sebagai titik tolak perkembangan gerakan nasionalisme di Tanah Melayu. Perjuangan mereka dapat di kesan dalam penerbitan majalah dan akhbar. Di antaranya ialah – Al-Imam, Neracha, Idaran Zaman dan Pengasuh. Al-Imam digunakan untuk menonjolkan idea-idea Kaum Muda
2. Di samping itu Kaum Muda menggunakan masjid dan madrasah dalam memantapkan perjuangan mereka . Tempat-tempat ini digunakan untuk mengadakan ceramah dan perbincangan agama. Di antara madrasah yang terkenal ialah Madrasah al Diniah Kampung Lalang (1924), Madrasah Al-Hadi (1917), Madrasah Muhammad (1917). Di madrasah al-Diniah, pelajaran agama dan akademik sama-sama diberatkan. Di samping itu pelajaran amali seperti pelajaran berniaga, membuat kicap, sabun, minyak angin, bersawah, berkebun dan menjahit dijadikan pelajaran wajib diketahui oleh penuntut-penuntutnya.
3. Golongan reformis telah menghasilkan karya-karya kesusasteraan seperti novel dan cerpen untuk mengembangkan idea perjuangan mereka. Di antaranya Hikayat Faridah Hanum yang ditulis oleh Syed Sheikh al-hadi. Karya ini memperjuangkan emansipasi kaum wanita. Karya ini menyeru kaum wanita perlu diberi pendidikan supaya mereka boleh berdikari. Faridah Hanum merupakan watak utama dalam novel ini telah diberi kebebasan memilih teman hidupnya sendiri. Idea kebebasan kaum wanita semamangnya bertentangan dengan amalan hidup masyarakat Melayu konservatif pada masa itu.
4. Perjuangan Kaum Muda juga menyeru orang Melayu berpegang pada al-Quran dan
Hadis yang
sebenarnya. Kaum Muda mengemukakan pandangan baharu terhadap Islam dengan mengetepikan nilai-nilai tradisi tradisional tempatan yang dianggap bertentangan dengan Islam . Oleh itu, Kaum Muda menyeru supaya segala adat resam, kepercayaan karut, dan amalan kolot perlu diketepikan kerana ketinggalan zaman.
5. Peranan Kaum Muda dapat dilihat dalam bidang ekonomi. Kaum Muda beranggapan kemunduran orang Melayu bukan disebabkan tidak mampu bersaing tetapi disebabkan oleh kejahilan memahami ajaran 28
Islam sebenar. Bagi Kaum Muda, Islam tidak menolak kemajuan selagi tidak bercanggah dengan ajaran. Mereka menuntut orang Melayu menceburi diri dalam bidang perniagaan.
6. Dalam bidang politik pula, Kaum Muda telah mengkritik dasar penjajah British yang tidak memberikan pendidikan yang cukup kepada orang Melayu. Mereka juga anti birokrasi elit Melayu kerana tidak menjaga kepentingan orang Melayu. Mereka telah mempersoalkan ketidakadilan kolonialisme dan menyeru seluruh kaum muslimin supaya bersatu padu dan memajukan diri dengan cara Islam untuk mengatsi kuasa kolonial. Tindakan Kaum Muda ini membimbangkan pihak kerajaan British dan golongan pemerintah tempatan
Kesimpulan Perjuangan Kaum Muda yang agak menyeluruh telah berjaya menanamkan semangat nasionalisme menentang British di Tanah Melayu. Akibatnya pihak British berusaha untuk menyekat pengaruh Kaum Muda dengan menggunakan pengaruh Sultan dan Kaum Tua.
Soalan 11 : Tema 3 [Perjuangan Mencapai Kemerdekaan] 11. Isu Kerakyatan Menjadi Punca Utama Penentangan Orang-Orang Melayu Terhadap Pelaksanaan Malayan Union Pada Tahun 1946. Bincangkan. Pengenalan Malayan Union (MU) telah diisytiharkan secara rasmi pada 1 April 1946 di King's House (Carcosa Seri Negara) merupakan sebuah gabungan negeri-negeri Melayu dengan Negeri-Negeri Selat (tanpa Singapura) untuk menjadi pengganti British Malaya yang bertujuan untuk menggabungkan semua negeri di Tanah Melayu di bawah satu sistem pemerintahan berpusat yang diketuai oleh Gabenor. Menurut kerajaan British, Malayan Union adalah persediaan kepada orang Melayu untuk berkerajaan sendiri. Tetapi penubuhan Malayan Union telah mendapat tentangan daripada orang Melayu. Hal ini adalah disebabkan bahasa cadangan yang dikemukakan dalam “kertas putih” pelaksanaan MU telah mengancam kedudukan orang Melayu sebagai penduduk Bumiputera terutama aspek berkaitan isu kerakyatan.
29
Faktor-Faktor Penentangan Orang Melayu
i.
Isu Kerakyatan Tidak dapat dinafikan bahawa syarat kerakyatan yang longgar terutamanya prinsip jus soli juga menjadi
antara punca penentangan orang Melayu terhadap pelaksanaan Malayan Union. Prinsip jus soli ini menentukan hak kerakyatan menerusi tempat lahir. Ini bermakna jika seseorang itu dilahirkan di Tanah Melayu selepas Malayan Union ditubuhkan, maka ia berhak mendapat hak kerakyatan Tanah Melayu. Cara ini membolehkan orang bukan Melayu mendapat hak kerakyatan dengan mudah. Penerimaan kaum bukan Melayu menjadi warganegara boleh mengancam kedudukan politik orang Melayu, apabila bilangan orang asing melebihi bilangan orang Melayu. Syarat-syarat sedemikian akan membolehkan ramai orang asing menjadi rakyat Tanah Melayu dan menjadikan bilangan mereka melebihi bilangan orang Melayu di Tanah Melayu. Menurut banci pada tahun 1947, orang Melayu di Semenanjung Tanah Melayu berjumlah 2 427 834 atau 49.46 peratus daripada jumlah penduduk, sementara orang Cina pula berjumlah 1 884 534 atau 38 peratus. Lebih-lebih lagi, orang asing masih menumpukan taat setia mereka kepada negara mereka dan boleh memegang dua kerakyatan. Orang-orang Melayu khususnya parti UMNO juga menentang kerakyatan Tanah Melayu yang memberikan hak-hak yang sama kepada semua rakyat Tanah Melayu tanpa mengira kaum. Langkah ini akan mengancam hak-hak dan kedudukan istimewa orang Melayu yang telah sekian lama dinikmati. Orang Melayu merasa sebagai kaum Bumiputera di Tanah Melayu mereka semestinya diberikan hak-hak dan kedudukan yang istimewa berbanding dengan orang asing yang merupakan kaum pendatang. Orang Melayu mahupun UMNO juga tidak bersetuju dengan syarat kerakyatan yang longgar mengikut prinsip jus soli. Orang Melayu tidak mahu orang Cina dan India diberi syarat kerakyatan yang longgar kerana mereka masih tidak yakin dengan taat setia orang Cina dan India terhadap Tanah Melayu. Pemberian taraf kerakyatan yang longgar akan menyebabkan ramai orang Cina dan India menjadi warganegara Tanah Melayu. Orang Melayu bimbang orang Cina yang sudahpun menguasai ekonomi akan menguasai politik apabila bilangan mereka melebihi orang Melayu.Bagi mengelakkan keadaan ini daripada berlaku maka penentangan berterusan telah dilakukan oleh oran-orang Melayu.
ii.
Kehilangan kuasa daulat Raja-raja Melayu Faktor lain yang menimbulkan penentangan orang Melayu terhadap Malayan Union ini adalah berkaitan
kuasa dan kedaulatan Raja-raja Melayu telah terhapus. Dalam kalangan orang Melayu, raja di anggap berdaulat dan mempunyai kuasa untuk memberi perlindungan kepada mereka. Pada pandangan masyarakat Melayu, raja 30
atau sultan itu merupakan lambang kuasa dan kedaulatan orang Melayu. Dalam Malayan Union, raja hanya bertindak sebagai ketua agama dan adat-istiadat orang-orang Melayu. Oleh yang demikian, raja bagi tiap-tiap negeri akan mengetuai sebuah “Majlis Penasihat Melayu” –(Malay Advisory Counsil) yang ahli-ahlinya akan dilantik dengan persetujuan Gabenor. Kerja-kerja Majlis Penasihat Melayu itu hanya yang berkaitan dengan agama Islam. Sultan-sultan tidak lagi mempunyai peranan sebagai kerajaan negeri masing-masing dan pengaruh mereka hanya dihadkan kepada bidang agama islam. Akhbar Majlis mentafsirkan kedudukan raja-raja sebagai Mufti dalam negeri mereka dan dalam urusan hal-ehwal agama pun,kuasa mereka dibawah kawalan Gabenor Malayan Union. Tetapi yang paling penting bagi orang Melayu ialah kedaulatan negeri-negeri Melayu yang pada masa dahulu di tangan raja-raja Melayu telah dipindahkan kepada Kerajaan British yang mempunyai kuasa penuh dalam semua perkara dalam apa jua dasar di Tanah Melayu. Hal ini sangat membimbangkan masyarakat Melayu khususnya yang menimbulkan kegusaran dalam kalangan mereka.
iii.
Cara Sir Harold MacMichael mendapatkan tandatangan daripada sultan. Tindakan Sir Harold Mac Michael untuk mendapatkan tandatangan sultan-sultan juga menyebabkan
kemarahan kepada masyarakat Melayu. Orang Melayu juga tidak bersetuju dengan cara Harold MacMichael mendapatkan tandatangan Sultan bagi mempersetujui penubuhan Malayan Union. Semasa diminta menandatangani persetujuan tersebut, Sultan-sultan tidak diberitahu cadangan-cadangan yang terkandung dan perlembagaan Malayan Union. Sultan-sultan juga tidak diberi masa cukup untuk meneliti kebaikan dan keburukan Malayan Union. Selain itu, mereka juga tidak dibenarkan berbincang dengan pembesar atau Majlis Mesyuarat Negeri sebelum menandatangani persetujuan penubuhan Malayan Union. Ugutan Harold MacMichael telah menambahkan kemarahan orang Melayu. Sekiranya mana-mana Sultan enggan menandatangani persetujuan penubuhan Malayan Union, Sultan tersebut akan dianggap pro-Jepun dan disingkirkan dari takhta. Contoh yang jelas ialah Sultan Badlishah (Kedah) yang diberi kata dua sama ada menandatangani persetujuan penubuhan Malayan Union atau turun dari takhta.
Tipu helah dan ugutan daripada Sir Harold MacMichael ini telah menimbulkan kemarahan dan tentangan daripada rakyat khususnya orang-orang Melayu yang menganggap bahawa tindakan Sir Harold MacMichael ini adalah menghina Raja-raja Melayu dan mengugat kedaulatan Raja-raja Melayu yang di anggap lambang kedaulatan dan perpaduan masyarakat Melayu. Manakala Raja-raja Melayu pula menyesal dengan tindakan tersebut dan bertindak mengutus surat dan telegram kepada Pejabat Tanah Jajahan di London dengan membangkitkan rasa kesal dan murka di atas tindakan biadab Sir Harold MacMichael ini. Atas sebab ini, berlakulah penentangan hebat daripada orang-orang Melayu bagi menghalang penubuhan Malayan Union ini. 31
iv.
Kedudukan Tanah Melayu Dari segi pentadbiran, Malayan Union mewujudkan sebuah kesatuan yang dikuasai oleh sebuah
pemerintahan pusat yang kuat. Gabenor British yang dilantik oleh Ratu Elizabeth mengetuai Malayan Union dan bukannya salah seorang Raja-Raja Melayu. Negeri-negeri Melayu, Pulau Pinang dan Melaka disatukan menjadi satu unit politik. Ini jelas menunjukkan pelaksanaan penjajahan secara mutlak di bawah Malayan Union. Malayan Union juga sebenarnya telah mengubah kedudukan Tanah Melayu daripada negeri naungan kepada negeri Tanah Jajahan Mahkota British. Malah pentadbiran Tanah Melayu adalah terus kepada Parlimen British di London yang menjadi pemutus undang-undang Malayan Union. Keadaan ini menjadi satu alasan yang kukuh kepada penentangan masyarakat Melayu terhadap Malayan Union.
v.
Bertentangan dengan perjanjian Piagam Atlantik Piagam Atlantik merupakan persetujuan antara Perdana Menteri British dan Presiden Amerika Syarikat
semasa Perang Dunia Kedua apabila mereka menjanjikan kemerdekaan kepada tanah jajahan mereka jika Britain dan Amerika Syarikat menang dalam peperangan tersebut.Tujuan British dan Amerika Syarikat membuat janji ini ialah kerana mereka mengharapkan agar penduduk bekas jajahan takluk mereka tidak akan menyokong musuh-musuh mereka seperti Jepun dan Jerman. Keadaan ini juga menjadi faktor kepada penentangna orang Melayu terhadap Malayan Union.
Kesimpulan Penubuhan Malayan Union mendapat tentangan yang kuat oleh orang Melayu. Syarat di dalam Perlembagaan Malayan Union yang membelakangkan kepentingan hak orang Melayu, kehilangan kuasa Sultan, taraf kewarganegaraan yang longgar telah memaksa perlembagaan ini diganti dengan perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu yang lebih bersifat tolak ansur. Dalam perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu, hak-hak istimewa orang Melayu dan kekuasaan serta kewibawaan Sultan dikekalkan. Selain itu, syarat kerakyatan telah diperketatkanAkhirnya, Malayan Union tidak dilaksanakan dan kerajaan British telah memperkenalkan Persekutuan Tanah Melayu 1948. Hasrat ke arah berkerajaan sendiri menjadi lebih jelas apabila kepentingan orang Melayu telah diberi perhatian oleh British. Beberapa perubahan pentadbiran yang dibuat memberi peluang kepada orang Melayu mentadbir dan hasilnya pada 31 Ogos 1957 Tanah Melayu mencapai kemerdekaan.
32
Soalan 12 : Tema 3 [Perjuangan Mencapai Kemerdekaan]
Soalan 12
Bandingkan Perlembagaan Malayan Union 1946 dengan Perlembagaan Tanah Melayu 1948
Pendudukan Jepun telah menyemarakkan gerakan semangat nasionalisme di Tanah Melayu selepas Perang Dunia ke-2. keadaan ini telah membawa kepada usaha British untuk membentuk satu unit pentadbiran baharu di Tanah Melayu yang dikenali sebagai Malayan Union. Malayan Union diisytiharkan secara rasmi pada 1 April 1946,menggabungkan Negeri-negeri Melayu Bersekutu, Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu, Pulau Pinang dan Melaka. Pada dasarnya, pengenalan Malayan Union bertujuan untuk memperkemas dan memperkukuhkan pentadbiran dan kepentingan ekonomi British di Tanah Melayu. Bagaimanapun orang-orang Melayu menentang rancangan Malayan Union kerana hasrat British untuk menyamaratakan rakyat Tanah Melayu supaya menjadi rakyat bergelar ‘Malayan’ akan menghapuskan hak dankedudukan orang Melayu sebagai peribumi. Penentangan orang-orang Melayu secara terbuka telah membawa kepada kegagalan Malayan union. pada 1 Febuari 1948, Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu dibentuk. terdapat perbezaan ciri-ciri dalam Perlembagaan Malayan Union dan Persekutuan Tanah Melayu 1948. Perbezaan ciri-ciri Perlembagaan Malayan Union dan Persekutuan Tanah Melayu [PTM] 1948 boleh dilihat dari aspek pentadbiran. Malayan Union menetapkan bahawa semua negeri-negeri Melayu termasuk Pulau Pinang dan Melaka disatukan di bawah kerajaan pusat dan berkonsepkan kerajaan kesatuan. Pentadbiran Malayan Union diketuai oleh seorang Gabenor British dengan bantuan Majlis Mesyuarat Kerja dan Majlis Undangan. Singapura ditadbir secara berasingan dan diletakkan di bawah kawalan Tanah Jajahan Mahkota British. Pentadbiran peringkat negeri diketuai oleh Pesuruhjaya Negeri yang dilantik oleh British dengan bantuan Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri yang dikawal secara langsung oleh kerajaan pusat. Manakala pentadbiran Persekutuan Tanah Melayu 1948 mengamalkan pemerintahan bercorak persekutuan dengan gabungan 11 buah negeri Melayu termasuk Pulau Pinang dan Melaka. Singapura kekal sebagai tanah jajahan British yang berasingan. Kerajaan Persekutuan diketuai oleh Pesuruhjaya Tinggi British yang mempunyai kuasa eksekutif, dibantu oleh Majlis Mesyuarat Kerja dan Majlis Undangan Persekutuan. Majlis Raja-raja Melayu berfungsi sebagai penasihat kepada Pesuruhjaya Tinggi British. Sultan/raja merupakan ketua negeri bagi negerinegeri Melayu.Pentadbiran peringkat negeri diketuai oleh Menteri Besar yang dilantik oleh sultan/raja Melayu. Majlis Mesyuarat Undangan Negeri membantu Menteri Besar dalam pentadbiran. Kuasa Kerajaan negeri diperluaskan meliputi perkara berkaitan kewangan, kerajaan tempatan dan kesihatan. Perbezaan ciri-ciri Perlembagaan Malayan Union dan Persekutuan Tanah Melayu [PTM] 1948 seterusnya adalah dalam aspek kedudukan dan kedaulatan sultan . Sultan-sultan Melayu kehilangan kuasa politik dan menjadi raja kehormat sahaja. Sultan hanya berkuasa dalam soal agama Islam dan adat-istiadat dalam negeri masing-masing dan mengetuai Majlis Penasihat Raja-raja Melayu sebagai penasihat Gabenor jika diminta berbuat demikian. Bagaimanapun, dengan Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu 1948, kedudukan dan kedaulatan sultan/raja-raja Melayu bertambah baik. Raja-raja Melayu diiktiraf sebagai Ketua Negeri dan bertanggungjawab melantik Menteri Besar. Konsep Raja Berperlembagaan diwujudkan. raja-raja Melayu diberi semula hak utama dan kuasa untuk menjadi raja-raja berdaulat di negeri masing-masing. 33
Ditinjau daripada ciri kewarganegaraan, satu undang-undang liberal diperkenalkan. Perlembagaan Malayan Union memberi hak kewarganegaraan kepada semua kaum bukan Melayu berdasarkan prinsip Jus Soli sama ada secara kuatkuasa undang-undang dan secara permohonan. Kewarganegara Malayan Union memberi hak yang sama rata kepada semua kaum tanpa mengira bangsa dan keturunan. Ia juga membenarkan pengekalan dua kerakyatan. Manakala pemberian syarat kewarganegaraan yang dikuatkuasakan dalam Perlembagaaan Persekutuan Tanah Melayu 1948 diperketatkan melalui dua cara berdasarkan secara kuatkuasa undang-undang dan secara permohonan. PTM 1948 menolak kerakyatan terbuka dan prinsip Jus Soli hanya terpakai kepada rakyat raja sesebuah negeri Melayu dan rakyat British di Pulau Pinang dan Melaka. Kesimpulannya, Malayan Union gagal dilaksanakan kerana mendapat tentangan yang hebat daripada orangorang Melayu. Ketiadaan dokongan yang kuat daripada orang bukan Melayu dan ketidaksesuaian masa juga menjadi faktor kegagalannya. Dalam Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1948, antara prinsip utama yang dikikalkan ialah prinsip ‘ketuanan Melayu’ yang merupakan asas sebuah institusi politik sejak dahulu. Pihak British menyedari bahawa mereka perlu lebih peka terhadap tuntutan dan keperluan orang Melayu khususnya untuk mengekalkan kestabilan ekonomi, sosial dan politik.
Soalan 13 : Tema 3 [ Perjuangan Mencapai Kemerdekaan]
13: Bincangkan gerakan anti penyerahan Sarawak pada tahun 1946
Pengenalan Keluarga Brooke telah mentadbir Sarawak dari tahun 1841-1946. pada tahaun 1941, Sarawak ditakluk oleh Jepun. selepas Perang Dunia Kedua Vyner Brooke kembali semula ke Sarawak. Vyner Brooke bersetuju menyerahkan Sarawak kepada kerajaan british. Beliau mengambil tindakan ini kerana tidak mempunyai waris bagi menggantikan nya sebagai Raja Sarawak . Beliau juga tidak berhasrat menyerahkan pemerintahan Sarawak kepada anak saudaranya, Anthony Brooke di samping tidak mempunyai sumber kewangan yang mencukupi untuk membangunkan semula Sarawak. Penyerahan Sarawak kepada British telah menimbulkan bantahan dan gerakan anti penyerahan Sarawak dalam kalangan penduduk peribumi. Isi-isi penting
Terdapat beberapa factor yang menyebabkan Sarawak diserahkan kepada British iaitu Vyner Brooke didesak oleh Kerajaan British untuk menyerahkan Sarawak, ini kerana British berpendapat kepentingan politik dan ekonomi British dalam pelaburan akan terjamin. Brooke tidak mempunyai kewangan yang cukup untuk membangunkan Sarawak terutama selepas perang , Vyner berpendapat Sarawak akan 34
membangun lebih pesat jika diserahkan kepada kerajaan British dan akhir sekali factor usia juga tidak mengizinkan beliau memerintah Sarawak, dan tiada waris untuk diserahkan dan enggan memberikan kepada Anthony Brooke.
Pada bulan Disember 1945 Vyner Brooke menghantar setiausahanya Gerald Mac Bryan yang Berjaya memperoleh persetujuan pemimpin tempatan dalam Majlis Tertinggi. Beliau telah menggunakan tipu muslihat hingga ketua –ketua bumiputera menyatakan persetujuan mereka.
Berlaku perdebatan antara orang Melayu yang sejak dulu lagi mempunyai minat dalam perkembangan politik Sarawak. Segelintir daripada golongan bangsawan Melayu bersetuju untuk menyerahkan Sarawak , namun golongan terpelajar dan golongan penggiat social membantah keputusan itu. Surat bantahan perseorangan dan badan-badan politik Melayu dihantar kepada raja dan British. Tunjuk perasaan juga dilakukan bagi menggagalkan rancangan penyerahan Sarawak kepada british. Keadaan menjadi tegang apabila Bilangan Penyerahan Sarawak yang diluluskan secara penyelewengan dalam Mesyuarat negeri pada 16 Mei 1946.Keputusan ini mendapat tentangan kuat daripada pertubuhan seperti Persatuan Kebangsaan Melayu sarwak , Persatuan Dayak Sarawak , Pergerakan Pemuda Melayu , Barisan Pemuda Sarawak . Tokoh yang terlibat dalam menentang penyerahan ini adalah Datu patinggi Abang Hj Abdillah.
Faktor-faktor utama menentang penyerahan Sarawak ialah: (i)
Penyerahan ini bertentangan dengan dasar Perlembagaan 1941 yang menyatakan bahawa Sarawak akan memperoleh kerajaan sendiri
(ii)
Vyner tidak berunding dulu dengan ketua bumiputera sebelum membuat keputusan menyerahkan Sarawak kepada British
(iii)
Gerakan Anti Penyerahan berhasrat untuk memulihkan pemerintahan Brooke yang telah dimusnahkan oleh pendudukan Jepun supaya mereka mendapat kemerdekaan dengan mudah.
(iv)
Rakyat pribumi ingin mempertahankan hak mereka , dengan penyerahan ini berharap untuk mendapat kemerdekaan akan menjadi rumit dan memakan masa
Beberapa surat bantahan dan telegra telah dihantar kepada kerajaan British malangnya tidak mendapat perhatian. Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak (PKMS) telah mengadakan tunjuk perasaan dan yang terbesar semasa upacara pelantikan Gabenor yang pertama di Kuching . pada 1 Julai 1947 , satu tunjuk perasaan telah diadakan oleh PKMS dan Persatuan Dayak Sarawak (PDS) yang kebanyakannya 35
terdiri daripada pegawai perkhidmatan awam dan guru. British telah bertindak mengeluarkan Surat Pekeliling No. 9 pada Disember 1946 yang melarang pegawai-pegawai kerajaan menyertai gerakan anti penyerahan . Pada 2 April 1947 , seramai 338 orang kakitangan awam meletak jawatan kerana tidak bersetuju dan kebanyakan mereka adalah guru. Ianya diikuti oleh 56 orang pelajar Maktab Perguruan Melayu Sarawak bertindak menamatkan pengajian . Akibatnya banyak sekolah-sekolah Melayu terpaksa ditutup . Tujuan British untuk melemahkan gerakan dan melagakan kaum Dayak dan kaum Melayu dan kempen ini berjaya.
pada bulan Mei 1945 , Vyner brooke
kembali ke Sarawak
dan beliau
terpaksa mengadakan
persidangan Majlis Negeri yang meluluskan Cession Bill dengan 18 undi yang menyokong dan 16 menentang. Usul penyerahan disokong oleh ahli bukan bumiputera. Walau bagaimanapun 1 Julai 1946 kerajaan British tetap mengisytiharkan Sarawak sebagai Tanah Jajahan British .
Kemuncak gerakan ialah pembunuhan Gabenor Duncan Stewart oleh Rosli Dhobi pada 3 Disember 1949 di Sibu. Pada 3 Disember 1949 duncan Stewart telah mengadakan lawatan rasmi pertama ke Sibu dan sebaik tiba di situ ia telah ditikam dengan pisau. Beliau telah dikejarkan ke Hospital Singapura tetapi meninggal seminggu kemudian.Beliau merupakan ahli
Rukun 13. awing Rambli telah
menubuhkan Rukun 13 dan merupakan salah satu cawangan persatuan rakyat Melayu Sarawak. anggota Rukun Tiga Belas bersumpah untuk membunuh semua pegawai British dan ketua masyarakat Sarawak yang menyokong kerajaan British di Sarawak. Rosli Dhobi dan Morshidi Sidek , Awang Rambli , Mohd Deli dan Bujang Suntong telah ditahan serta dihukum gantung samapi mati. sementara 15 ahli lain telah dijatuhkan hukuman penjara 15 tahun . ahmad Hj Abu bakar tujuh tahun dan awang Mohamad serta wan Zain Abdullah dipenjara selam 5 tahun . semua markas persatuan gerakan anti penyerahan digeledah dan dokumen yang ditemui dirampas. Anthony Brooke juga merayu kepada orang Melayu supaya menghentikan penentangan dalam surat yang dihantar kepada PKMS pada Februari 1951. Menjelang 1951 penentangan penduduk tempatan hamper reda dan British dapat mengukuhkan kedudukan di Sarawak.
Kesimpulan
Secara amnya,Gerakan Anti Penyerahan Sarawak tidak mendapat sokongan yang sepenuhnya, selepas kematian Datu Patinggi Haji Abdillah , tiada pemimpin yang tampil untuk memperjuangkan matlamat ini. tokoh yang berwibawa dari ‘Young Malay Association’ tidak menyokong gerakan penyerahan ini 36
iaitu Datu Pahlawan Hj Mustapha dan beliau telah dilantik menjadi Datu Bandar dan ketua kumpulan bumiputera Sarawak .Sarawak akhirnya mencapai kemerdekaan di bawah Persekutuan Tanah Melayu pada tahun 1963.
Soalan 14 : Tema 3 [Perjuangan Mencapai Kemerdekaan]
14. Bincangkan usaha-usaha kerajaan untuk meningkatkan penglibatan dan sokongan penduduk tempatan dalam membanteras ancaman komunis dari tahun 1948 hingga tahun 1960. Pengenalan PKM telah ditubuhkan pada tahun 1930 di Singapura. Matlamat utama penubuhan PKM ialah untuk menggulingkan British dan menubuhkan Republik Komunis Malaya. Bagi mencapai matlamat tersebut, PKM telah melancarkan pemberontakan bersenjata pada bulan Jun 1948. Menjelang pertengahan tahun 1948, kegiatan PKM semakin ganas dan terlibat dalam banyak pembunuhan. Antara Oktober 1945 hingga Disember 1947, PKM melakukan sebanyak 191 pembunuhan. Dalam enam bulan pertama tahun 1948, sebanyak 107 pembunuhan lagi dilakukan. Kemuncak keganasan itu berlaku pada 12 Jun 1948 apabila tiga orang pemimpin Parti Kuomintang dibunuh di Johor dan tiga orang peladang Eropah telah dibunuh oleh komunis pada 16 Jun 1948 berhampiran dengan Sungai Siput, Perak. Akibat peristiwa itu, Pesuruhjaya Tinggi British, Sir Edward Gent telah mengisytiharkan darurat pada 18 Jun 1948 di Sungai Siput dan beberapa tempat di Johor. Pada 23 Jun 1948, seluruh Tanah Melayu dan Singapura telah diisytiharkan darurat. Kerajaan telah melancarkan beberapa langkah membanteras ancaman pengganas komunis dengan penglibatan dan sokongan daripada penduduk tempatan.
Isi 1. Pengisytiharan Darurat Sir Edward Gent telah mengisytiharkan darurat di Tanah Melayu sebagai tindakan segera untuk menghadapi perang gerila yang lancarkan oleh Parti Komunis Malaya (PKM). Undang-undang darurat 1948 memberi kuasa luas kepada kerajaan untuk menangkap sesiapa yang disyaki terlibat dalam kegiatan subversif tanpa bicara dan kerajaan telah bertindak menguatkuasakan perintah berkurung di kawasan yang disyaki kawasan komunis. Serentak dengan pengisytiharan, kerajaan telah mengharamkan PKM pada 23 Julai 1948. Langkah ini mempunyai kepentingan tersendiri kerana ramai ahli PKM dapat ditangkap serta merta. Peraturan perintah berkurung juga menghadkan pergerakan ahli PKM. Sekatan jalan raya diadakan telah memudahkan kerajaan menyekat dan mengawal pergerakan mereka. Catuan makanan dapat mengelakkan bekalan makanan dan ubat ubatan jatuh ke tangan PKM. Keadaan ini menyebabkan komunis sukar mendapat bekalan makanan dan ubatan, mengawal atau menyekat kesatuan sekerja. PKM menghasut kesatuan sekerja untuk melancarkan mogok di seluruh negara. 37
2. Rancangan Briggs i. Kampung Baru Leftenan Sir Harold Rowdon Briggs telah memperkenalkan Rancangan Briggs untuk menghadapi ancaman komunis. Rancangan Briggs bertujuan menyekat bekalan makanan, wang, maklumat, dan lainlain kepada pihak komunis. Antaranya, rancangan Kampung baru iaitu penempatan semula setinggan Cina dari kawasan terpencil dan bertaburan di pinggir-pinggir hutan ke kampung-kampung baru dengan disediakan pelbagai keperluan asas dan kemudahan sosial. Seramai lebih kurang 500,000 orang setinggan Cina telah ditempatkan semula di lebih kurang 500 buah kampung baru. Kampung-kampung baru ini dilengkapi dengan bekalan air, elektrik dan sekolah serta dipagar dengan kawat berduri dan dilindungi oleh pihak polis dan tentera. Kampung-kampung dikawal bertujuan untuk memberi perlindungan kepada setinggan-setinggan daripada ancaman PKM sehingga menyebabkan hubungan Min Yuen dengan PKM terputus dan telah memaksa komunis keluar dari hutan untuk mendapatkan makanan dan bertempur dengan tentera kerajaan. ii.
Gerakan Kelaparan Gerakan kelaparan dilancarkan untuk mengawal bekalan makanan dan ubat ubatan daripada sampai ke tangan komunis. Komunis mengalami kesukaran mendapatkan bekalan makanan terutama masyarakat Cina yang tinggal di pinggir hutan atau Min Yuen. Pihak komunis bukan sahaja terputus bekalan makanan tetapi juga ubat ubatan dan maklumat.
iii.
Penubuhan Jawatankuasa Perang Leftenan Sir Harold Rowdon Briggs telah dilantik sebagai Pengarah Gerakan Keselamatan Negara pada April 1950 dan serentak dengan itu Majlis Perang Persekutuan dan Jawatankuasa Kerja Perang di peringkat negeri dan daerah juga telah dibentuk. Penubuhan Jawatankuasa ini bertujuan untuk mewujudkan persefahaman yang erat antara kerajaan negeri dan persekutuan bagi menangani ancaman komunis. Anggota jawatankuasa ini terdiri daripada pegawai pentadbir, tentera, dan polis. Pengerusi jawatankuasa tersebut di peringkat negeri ialah Menteri Besar dan Pegawai Daerah di peringkat daerah. Penubuhan jawatankuasa ini telah mewujudkan kerjasama antara semua pihak yang terlibat dalam merancang gerakan menentang komunis.
3. Rancangan Templer i. Ketenteraan Pihak British mula melaksanakan langkah membanteras yang lebih berkesan melalui Rancangan Templer. Tindakan ketenteraan diambil untuk menaikkan semangat dan kekuatan ketenteraan. Sir 38
Gerald Templer selaku Pesuruhjaya Tinggi British di Tanah Melayu telah menambah kekuatan pasukan tentera daripada 13 batalion askar British, Gurkha, dan Melayu kepada 23 batalion termasuk dari negara Komanwel seperti Australia, New Zealand, Fiji dan Tentera Udara British bagi memusnahkan kubukubu PKM. Penubuhan Home Guard (pengawal kampung) di semua peringkat diadakan untuk mengawal kampung daripada pencerobohan dan ancaman komunis. Mereka diberi latihan menggunakan senapang patah dan menembak. Penambahan anggota polis dan mata-mata khas Melayu yang terdiri daripada 24,000 orang telah dilantik dengan segera untuk mengetatkan kawalan di seluruh negara terutama di kawasan ladang, lombong dan kawasan terpencil. Langkah-langkah ini merupakan tindakan yang paling agresif melemahkan pasukan komunis. ii. Pengenalan Kawasan Putih Kerajaan British telah memperkenalkan kawasan putih iaitu kawasan bebas komunis manakala kawasan hitam adalah kawasan yang masih diancam oleh komunis. Bagi kawasan putih, penguatkuasaan peraturan darurat dilonggarkan untuk menggalakkan tempat-tempat lain mengikut langkah ini. Penduduk memberi sokongan kuat untuk memastikan kawasan mereka menjadi kawasan putih. Kawasan komunis masih aktif dianggap kawasan hitam dan dikenakan pelbagai sekatan. Langkah ini penting kerana menggalakkan orang ramai untuk bekerjasama dengan kerajaan dan maklumat yang diberikan penduduk memudahkan komunis ditangkap. Kawasan putih pertama diisytiharkan ialah di Melaka pada bulan September 1952. iii. Perang Psikologi Perang Psikologi yang dilancarkan pada 1952 bertujuan untuk melemahkan pengaruh komunis dengan melonggarkan syarat kewarganegaraan. Sir Gerald Templer telah bertindak meminda peraturanperaturan kewarganegaraan Persekutuan Tanah Melayu supaya lebih ramai orang bukan Melayu terutamanya orang Cina menjadi warganegara Tanah Melayu. Mulai April 1952, Sir Gerald Templer turut menawarkan hadiah wang tunai yang lumayan kepada orang ramai yang memberi maklumat bagi membolehkan kerajaan menangkap pengganas komunis. Hadiah wang tunai sebanyak 250,000 ditawarkan bagi penangkapan Chin Peng. Tawaran pengampunan beramai-ramai telah dikeluarkan untuk menarik anggota komunis daripada perjuangan yang sia-sia dan menyerah diri secara sukarela. Tawaran ini dibuat kepada anggota-anggota PKM melalui risalah-risalah yang digugurkan dari udara ke dalam hutan pada tahun 1953. Tawaran ini telah mempengaruhi ramai anggota komunis untuk menyerah diri. Langkah-langkah lain termasuklah membangunkan sosioekonomi penduduk, menggalakkan perkembangan politik pelbagai kaum dan mengadakan pilihanraya untuk Majlis Bandaran bagi mewujudkan perasaan tanggungjawab dalam kalangan rakyat. Pilihan raya pertama diadakan bagi Majlis Bandaran Kuala Lumpur pada bulan Disember 1952. Dalam pilihan raya ini UMNO dan MCA bergabung membentuk perikatan. Kerajaan British membayangkan untuk memberi kemerdekaan dan melancarkan kempen bulan penduduk menentang komunis . Perang Psikologi merupakan faktor terpenting bagi Kerajaan Persekutuan menghapuskan keganasan PKM.
39
4. Penggunaan Kad Pengenalan Kerajaan British juga telah mewajibkan penggunaan kad pengenalan. Kad Pengenalan diwajibkan kepada setiap penduduk Tanah Melayu yang berumur 12 tahun ke atas supaya membuat kad pengenalan diri dan membawa bersama kad pengenalan. Pelaksanaan sistem kad pengenalan telah memudahkan pasukan keselamatan mengenal pasti antara komunis dan bukan komunis.
5. Rundingan Baling Kerajaan Persekutuan Tanah Melayu telah mengadakan rundingan dengan Parti Komunis Malaya di Baling, Kedah. Rundingan Baling diadakan pada 28 dan 29 Disember 1955. Kerajaan diwakili oleh Tunku Abdul Rahman, Tun Tan Cheng Lock dan David Marshall manakala PKM diwakili oleh Chin Peng, Chien Tien dan Rashid Maidin. Tunku Abdul Rahman menawarkan pengampunan jika PKM menyerah diri tetapi PKM enggan kerana mahu PKM diiktiraf sebagai parti yang sah. Rundingan ini gagal mendapatkan persetujuan kedua-dua pihak apabila Tunku Abdul Rahman tidak setuju dengan syarat Chin Peng.
Kesimpulan Zaman Darurat telah menyebabkan rakyat menderita akibat pemberontakan komunis. Langkah-langkah yang diambil oleh Kerajaan Persekutuan Tanah Melayu telah berjaya melemahkan ancaman komunis. Pada 31 Julai1960, Kerajaan Persekutuan Tanah Melayu telah menamatkan undang-undang darurat secara rasmi dan mengisytiharkan Persekutuan Tanah Melayu bebas daripada ancaman komunis. Sepanjang tempoh darurat, seramai 6 398 orang anggota PKM dibunuh, 1 245 ditawan dan 1 938 menyerah diri.
Soalan 15 : Tema 3 [ Perjuangan Mencapai Kemerdekaan] 15. Sejauhmanakah pembentukan gagasan Malaysia pada tahun 1963 membawa kepentingan kepada wilayah-wilayah yang terlibat? Idea pembentukan Malaysia telah dibangkitkan sejak awal abad ke-19. Cadangan pertama dikemukakan pada tahun 1887 oleh Pengarah Syarikat Berpiagam Bornei Utara, Lord Brassey yang mencadangkan supaya Tanah Melayu, Brunei, Sabah dan Sarawak digabungkan di bawah satu pentadbiran, tetapi tidak mendapat sambutan. Pada tahun 1948, Pesuruhjaya Tinggi British di Asia Tenggara, Malcolm MacDonald mencadangkan supaya Sarawak, Sabah, Brunei dan Tanah Melayu digabungkan, tetapi ditolak oleh Sultan Brunei. Cadangan yang sama juga disuarakan oleh para pemimpin Singapura, iaitu Lim Yew Hock, diikuti oleh David Marshall pada tahun 1955 dan kemudiannya Lee Kuan Yew pada tahun 1959. Mereka berpendapat percantuman Tanah Melayu dan Singapura dapat meningkatkan kerjasama ekonomi di antara kedua-dua buah wilayah. Cadangan Lee Yuan Yew telah ditolak oleh Perdana Menteri Tanah Melayu, Tunku Abdul Rahman kerana percantuman itu dilihat boleh menimbulkan masalah sosial. Namun tidak lama kemudian, Tunku Abdul Rahman menyatakan 40
persetujuan dengan cadangan itu jika melibatkan Sabah, Sarawak dan Brunei. Semasa berucap kepada para wartawan asing di Singapura pada 27 Mei 1961, Tunku mencadangkan percantuman Tanah Melayu, Singapura, Sabah, Sarawak dan Brunei menjadi sebuah persekutuan yang dinamakan “Malaysia”. Pengaruh komunis yang semakin meluas di Singapura membimbangkan kerajaan Persekutuan Tanah Melayu. Komunis mula menyusup masuk ke dalam parti yang memerintah Singapura sejak tahun 1959, iaitu Parti Tindakan Rakyat (PAP) pimpinan Lee Kuan Yew. Pengaruh komunis semakin kuat apabila bekas anggota PAP berhaluan kiri menubuhkan Barisan Sosialis yang dipimpin oleh Lim Chin Siong. Kekalahan calon PAP dalam dua pilihan raya kecil pada tahun 1961 bagi kawasan Homg Lim dan Anson memperlihatkan pengaruh komunis semakin merebak di Singapura. Perkembangan di Singapura membimbangkan Tunku Abdul Rahman. Beliau khuatir Singapura akan dikuasai oleh komunis dan keadaan ini boleh mengancam keselamatan Tanah Melayu. Tunku berpendapat pembentukan Malaysia dapat menyekat pengaruh komunis daripada merebak di Singapura. Percantuman dengan Singapura boleh menimbulkan masalah ketidakseimbangan kaum di Tanah Melayu kerana lebih 75 peratus penduduk Singapura kaum Cina. Manakala komposisi kaum di Tanah Melayu ialah orang Melayu mewakili 50 peratus dan Cina berjumlah 37 peratus. Tunku bimbang jika Tanah Melayu bercantum dengan Singapura, bilangan penduduk Cina akan melebihi kaum Melayu. Keadaan ini dilihat boleh mengancam kedudukan orang Melayu sebagai kaum terbesar di Tanah Melayu. Bagi mengimbangi keadaan itu, negeri-negeri di wilayah Borneo perlu bergabung ke dalam Persekutuan Malaysia. Kemasukan Sabah, Sarawakdan Brunei dilihat penting kerana negeri-negeri itu mempunyai lebih 70 kaum bumiputera. Tanah Melayu kaya dengan bahan mentah, Brunei kaya dengan sumber minyak dan Singapura adalah pelabuhan yang pentingdi Asia Tenggara. Pembentukan Malaysia membolehkan ketiga-tiga negeri mendapat faedah ekonomi terutamanya dari segi perdagangan, bahan mentah, pasaran dan pelaburan asing. Wilayah Borneo seperti Sabah dan Sarawak masih mundur dari segi ekonomi dan pembangunan infrastruktur. Oleh itu, kemakmuran ekonimi yang dicapai selepas pembentukan Malaysia dapat dikongsi bersama oleh semua negeri di dalam Persekutuan. Pembentukan Malaysia merupakan jalan pintas untuk Singapura, brunei, Sabah dan Sarawak mendapatkan kemerdekaan tanpa berusaha secara bersendirian. British dilihat tidak berminat untuk memberi kemerdekaan kepada keempat-empat negeri itu secara berasingan. Pembentukan Malaysia boleh menamatkan penjajahan British di Asia Tenggara. Langkah itu seiring dengan usul Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB) yang meminta penjajahan di seluruh dunia ditamatkan. Melalui pembentukan Malaysia, pemjajah British boleh berundur secara terhormat daripada tanah jajahannya di Asia Tenggara. Usaha ini bagi memastikan perasaan muhibah dan hubungan persahabatan dengan tanah jajahannya dapat dikekalkan. Sebagai kesimpulan, cadangan menyatukan Tanah Melayu, Singapura dan wilayah di Borneo telah disuarakan sejak sebelum Perang Dunia Kedua, tetapi dilaksanakan secara bersungguh-sungguh pada tahun 1960-an. Walaupun menghadapi pelbagai masalah pada peringkat awal, namun cadangan pembentukan Malaysia akhirnya menjadi kenyataan apabila ketiga-tiga wilayah itu digabungkan dalam sebuah Persekutuan yang dikenali sebagai ‘Malaysia’ pada 16 September 1963.
41
Soalan lain: Pembentukan gagasan Malaysia pada tahun 1963 telah dicadangkan oleh beberapa pihak sejak abad ke-18. Bincangkan faktor-faktor pembentukan Malaysia.
Soalan 16 : Tema 4 [Sisitem Pemerintahan] Soalan 16
Malaysia merupakan sebuah negara Persekutuan yang mengamalkan sistem pemerintahan demokrasi berparlimen. Buktikan.
Persekutuan Tanah Melayu mencapai kemerdekaan pada 31 Ogos 1957. Selepas merdeka, beberapa perubahan dibuat terhadap bentuk pemerintahan khususnya di peringkat negeri. Perubahan itu tidak dibuat secara besarbesaran untuk menukarkan bentuk pemerintahan sedia ada, sebaliknya mengubahsuai beberapa aspek tertentu seperti kedudukan sultan/raja di peringkat negeri menyamai kedudukan YDPA diperingkat Persekutuan begitu juga dengan fungsi Menteri Besar, Majlis Mesyuarat Kerajaan serta Dewan Undangan Negeri, supaya selaras dengan sistem pemerintahan demokrasi berparlimen yang diamalkan. Ia bertujuan untuk menyelaraskan bentuk pemerintahan di peringkat negeri dengan bentuk pemerintahan kerajaan Persekutuan. Ini jelas membuktikan bahawa Malaysia merupakan sebuah negara Persekutuan yang mengamalkan sistem pemerintahan demokrasi berparlimen. Malaysia merupakan sebuah negara Persekutuan yang mengamalkan sistem pemerintahan demokrasi berparlimen dibuktikan dengan pengamalan Doktrin Pengasingan Kuasa iaitu pembahagian kuasa kerajaan kepada tiga komponen pemerintahan badan Eksekutif, badan Legislatif dan badan Judisiari. Parlimen ialah badan Legislatif bagi Malaysia, mengandungi tiga unsur, iaitu YDPA, Dewan Negara dan Dewan Rakyat. Dewan Negara merupakan dewan tertinggi dalam sistem pemerintahan Malaysia. Ia ditubuhkan dengan tujuan untuk membahasakan rang undang-undang dengan lebih teliti berbanding Dewan Rakyat yang memberi tumpuan kepada perkara-perkara yang menjadi kepentingan umum. Dewan Rakyat merupakan dewan yang penting kerana ahli-ahlinya dipilih secara langsung oleh rakyat dalam pilihanraya umum. Kabinet atau Jemaah Menteri merupakan badan pembuat dasar tertinggi negara yang menjalankan kuasa eksekutif yang dipegang oleh YDPA. Tugas utama kabinet ialah menggubal dasar-dasar kerajaan dalam semua perkara dan memberi arahan kepada jentera kerajaan di peringkat Persekutuan dan Negeri untuk melaksanakan dasar-dasar tersebut. Badan Judisiari adalah badan yang bertanggungjawab dalam menjalankan kuasa-kuasa kehakiman di negara ini. 42
Bagi membolehkan mahkamah berfungsi secara bebas, terdapat beberapa peruntukan dalam perlembagaan bagi menjamin kebebasan mahkamah supaya tidak dikawal oleh badan perundangan atau badan eksekutif. Pengagihan kuasa pentadbiran Malaysia juga adalah bukti bahawa Malaysia merupakan sebuah negara Persekutuan yang mengamalkan sistem pemerintahan demokrasi berparlimen. Kerajaan Persekutuan dan kerajaan Negeri menjalankan tugas berdasarkan kuasa yang diperuntukkan dalam Perlembagaan Malaysia. Pengagihan kuasa pentadbiran ini dibuat menerusi Senarai Persekutuan, Senarai Bersama dan Senarai Negeri. Kerajaan Persekutuan tidak mempunyai kuasa mutlak tetapi mempunyai kuasa sepenuhnya terhadap hal ehwal luar negara dan hal-hal umum. Setiap peringkat kerajaan mempunyai kuasa autonomi sendiri dalam bidang perundangan tertentu. Kerajaan Negeri mempunyai kuasa sepenuhnya terhadap hal dalam negeri.
Institusi pemerintahan raja berperlembagaan membuktikan bahawa Malaysia merupakan sebuah negara Persekutuan yang mengamalkan sistem pemerintahan demokrasi berparlimen. Selepas merdeka, pemerintahan raja berperlembagaan terus dikekalkan dan menjadi satu daripada aspek penting dalam Perlembagaan Persekutuan. Walaupun begitu, beberapa pindaan telah dibuat untuk disesuaikan dengan sistem pemerintahan demokrasi berparlimen yang diamalkan. Di peringkat pusat, YDPA dikehendaki bertindak menurut nasihat Perdana Menteri dan Jemaah Menteri, sementara raja di sesebuah negeri dikehendaki bertindak atas nasihat Menteri Besar dan Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri. Pilihan raya merupakan satu daripada bukti penting dalam sistem pemerintahan demokrasi berparlimen di Malaysia. Melalui pilihan raya, rakyat diberi hak dan kebebasan memilih wakil-wakil
mereka untuk
memerintah, sama ada di peringkat pusat atau negeri. Sistem pilihan raya yang diamalkan di Malaysia ialah berasaskan sistem kelebihan suara mudah dan keahlian tunggal mengikut perwakilan wilayah. Melalui sistem ini, calon yang diisytiharkan menang ialah calon yang mendapat undi terbanyak dalam kalangan calon-calon lain yang bertanding, walaupun hanya kelebihan undi yang kecil. Kesimpulannya, Malaysia sebagai sebuah negara Persekutuan yang mengamalkan sistem pemerintahan demokrasi berparlimen perlu memastikan hubungan baik antara kerajaan Persekutuan dengan kerajaan Negeri. Ia amat penting untuk membentuk kerajaan Persekutuan yang stabil dan membantu mengurangkan perbalahan antara masyarakat pelbagai kaum di Malaysia.
43
Soalan 17 : Tema 4 [Sistem Pemerintahan] Soalan 17: Jelaskan peranan Yang di-Pertuan Agong sebagai Raja Berperlembagaan dalam sistem pentadbiran dan pemerintahan di Malaysia
PENDAHULUAN -Malaysia sebuah negara Persekutuan yang menggariskan pembahagian kuasa antara kerajaan
pusat dan
kerajaan negeri. -Telah
menjadikan
institusi
beraja
yang
diwarisi
dari
zaman
tradisi
sebagai
salah
satu
ciri
yang dibentuk pada tahun 1957. -Namun sistem beraja mutlak diubah menjadi sistem raja berperlembagaan seiring dengan amalan demokrasi yang dibawa masuk dari luar dan menjadi asas pembentukan kerajaan di Malaysia. -Ketua negara Malaysia ialah Yang di-Pertuan Agong (YDPA). Baginda merupakan Raja berperlembagaan dan tertakluk kepada Perlembagaan Malaysia. Jawatan baginda diwujudkan sejak tahun 1957 mengikut Perlembagaan Malaysia. YDPA merupakan lambang kedaulatan dan ketertinggian kuasa negara. Baginda menjadi tumpuan taat setia seluruh rakyat tanpa mengira bangsa dan kaum. YDPA dipilih oleh Majlis Raja-raja dalam kalangan sembilan orang sultan Melayu mengikut peraturan pemilikan yang terkandung dalam Perlembagaan Malaysia. -Jawatan YDPA dipegang secara bergilir-gilir dan bukan diwariskan mengikut keturunan. Jawatan YDPA dipegang seiama lima tahun oleh setiap raja yang dipilih untuk memegang jawatan tersebut. YDPA tidak memiliki kuasa mutlak kerana baginda terikat dengan kuasa Perlembagaan Persekutuan. YDPA menjalankan kuasa pemerintahan negara berdasarkan nasihat Perdana Menteri.
ISI-ISI PENTING:
a.
Pemerintah tertinggi angkatan tentera bersenjata Persekutuan Malaysia.
Baginda merupakan lambang kedaulatan dan menjadi penaung kepada kekuatan negara. Majlis Angkatan Tentera di bawah kuasa am YDPA bertanggungjawab untuk memerintah, menjaga tatatertib, mentadbir dan menguruskan segala perkara yang berhubung dengan angkatan tentera. Baginda juga berkuasa untuk menjatuhkan hukuman, pengampunan dan menangguhkan hukuman bagi kesalahan yang dibicarakan dalam 44
mahkamah tentera. YDPA juga berkuasa mengampunkan kesalahan-kesalahan lain di dalam Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur dan Labuan dan segala hukuman yang dijatuhkan dalam Mahkamah Syariah di Melaka, Pulau Pinang, Sabah, Sarawak dan Wilayah Persekutuan.
b. Dari aspek agama, YDPA ialah ketua agama Islam bagi negeri-negeri yang tidak beraja seperti Pulau Pinang, Melaka, Sabah, Sarawak dan Wilayah Persekutuan. YDPA merupakan pelindung dan penaung agama Islam di kawasan-kawasan tersebut.
c. Dalam bidang perundangan, YDPA bertanggungjawab untuk memperkenankan rang undang-undang yang dilakukan oleh Dewan Rakyat dan Dewan Negara sebelum diisytiharkan menjadi undang-undang yang sah. Semua pelaksanaan undang- undang yang diluluskan oleh Parlimen memerlukan pengiktirafan baginda sebelum dikuatkuasakan. Baginda mestilah mengiktiraf undang-undang yang baharu dalam tempoh 30 hari selepas diluluskan oleh Parlimen. Sekiranya baginda tidak bersetuju dengan rang undang-undang tersebut, baginda boleh merujuknya kepada Parlimen untuk dibincangkan semula.
d. YDPA mempunyai kuasa untuk melantik Perdana Menteri, Hakim dan Jemaah Menteri.Baginda juga berkuasa melantik dan mewujudkan jawatan Jemaah Menteri atas nasihat Perdana Menteri. Baginda berkuasa melantik anggota Jemaah Menteri selepas berunding dengan Majlis Raja-raja.
e. YDPA juga bertanggungjawab untuk melantik Ketua Hakim Negara Mahkamah Agung dan hakim-hakim mahkamah tinggi. YDPA turut bertanggungjawab untuk memelihara kedudukan istimewa masyarakat Melayu dan kaum bumiputera di Sabah dan Sarawak.
f. YDPA juga berkuasa untuk memanggil, menangguh dan membubarkan Parlimen atas nasihat Perdana Menteri. Tiada orang lain yang berhak melaksanakan tanggungjawab tersebut. Baginda juga boleh menolak permintaan untuk membubarkan Parlimen jika belurn cukup tempoh lima tahun. Baginda boleh memberikan ucapan dalam Dewan Rakyat dan Dewan Negara. Di samping itu, YDPA boleh meminta supaya diadakan Mesyuarat Majlis Raja-Raja tentang keistimewaan, kedudukan, kemuliaan dan kebesaran Raja-Raja Melayu.
g. YDPA
juga
bertanggungjawab
untuk
mentauliahkan
duta-duta yang
dihantar
ke
luar
negara dan menerima tauliah duta dari negara asing. Baginda juga perlu menyambut tetamu luar negara yang setaraf dengan baginda seperti Ratu England atau Maharaja Jepun. 45
Baginda juga berperanan menganugerahkan pingat kehormat kepada orang yang telah berjaya atau banyak berjasa kepada negara. YDPA juga bertanggungjawab untuk menjaga keselamatan rakyat secara menyeluruh.
KESIMPULAN: -Kesimpulannya, YDPA sebagai ketua negara memikul peranan dan tanggungjawab tidak terhad di dalam dan luar negara. Namun dalam menjalankan kuasa eksekutif, baginda bertindak atas nasihat Perdana Menteri seperti melucutkan jawatan atau melantik hakim, Jemaah Menteri, Ketua Peguam Negara, Ketua Polis Negara dan Pengerusi Suruhanjaya.
Soalan 18 : Tema 4 [Pembinaan Negara Bangsa] 18. Tun Abdul Razak Bin Dato’ Hussein memberi keutamaan dalam pembangunan masyarakat luar bandar semasa pemerintahannya. Jelaskan.
Rangka Jawapan Pendahuluan -
Latar belakang Tun Abdul Razak Bin Dato’ Hussein
Isi-isi Penting -
Kementerian Pembangunan Negara dan Luar Bandar
-
FELCRA
-
DEB
-
Buku Merah dan Buku Hijau
Kesimpulan -
Rancangan pembangunan Tun Abdul Razak lebih terarah kepada mencapai kemakmuran dan kemajuan rakyat.
-
Nyata usaha yang dilakukan oleh Tun Abdul Razak menggambarkan bahawa beliau adalah pemimpin berjiwa rakyat. Usaha beliau diteruskan oleh pemimpin yang seterusnya.
46
Jawapan Lengkap
Perdana Menteri Malaysia kedua ialah Tun Abdul Razak bin Dato' Hussein atau lebih dikenali sebagai Bapa Pembangunan Malaysia. Tun Abdul Razak bin Dato' Hussein dilahirkan di Pulau Keladi, Pekan, Pahang pada 11 Mac 1922. Sepanjang perkhidmatannya sebagai anggota kerajaan, Tun Abdul Razak telah banyak memberikan sumbangan khasnya dalam pembangunan negara dan luar bandar. Tun Abdul Razak meninggal dunia sewaktu masih berkhidmat sebagai Perdana Menteri pada 14 Januari 1976.
Tun Abdul Razak bin Dato' Hussein memperlihatkan bahawa semasa mentadbir Malaysia lebih terarah kepada membangunkan masyarakat luar bandar. Buktinya, pada tahun 1959, Kementerian Pembangunan Negara dan Luar Bandar telah ditubuhkan di bawah Tun Abdul Razak bin Dato’ Hussein. Kementerian ini telah ditugaskan untuk menyelaras, mengesan dan menjayakan rancangan pembangunan di kawasan luar bandar. Di bawah kementerian ini, agensi FELDA dan RIDA telah digerakkan untuk pembangunan ekonomi di kawasan luar bandar. Seterusnya, kementerian ini juga mewujudkan Bilik Gerakan Negara di Kuala Lumpur bagi menyelaraskan pembangunan pada peringkat negeri, daerah, dan kampung.
Tun Abdul Razak juga melaksanakan rancangan menempatkan masyarakat yang tidak mempunyai tanah dan memberi mereka peluang memajukan serta dapat mengurangkan kadar kemiskinan dalam kalangan rakyat di kawasan luar
bandar. Maka pada 24 Oktober 1960, Tun Abdul Razak telah mengumumkan rancangan
pembukaan tanah secara besar-besaran di seluruh negara dibawah pengurusan FELDA. Antaranya Segi Tiga Jengka, Johor Tenggara, dan Pahang Tenggara.
Seterusnya pada tahun 1965, Tun Abdul Razak menubuhkan FELCRA bagi melaksanakan rancangan pembangunan ekonomi di kawasan luar bandar dengan membantu penduduk luar bandar menyertai aktivitiaktiviti ekonomi dan meningkatkan taraf hidup mereka. FELCRA juga telah mewujudkan skim pembangunan tanah pertanian luar bandar, memberi khidmat latihan dan kemahiran kepada masyarakat desa. Selain itu, membantu pengusaha Melayu mendapatkan khidmat pinjaman melalui penubuhan Bank Bumiputera. Selepas peristiwa 13 Mei 1969, FELCRA memainkan peranan dengan memenuhi matlamat Dasar Ekonomi Baru (DEB) bagi meningkatkan pendapatan bumiputera melalui program-program pembangunan tanah.
Tun Abdul Razak juga memberi sumbangan dalam usahanya membangunkan Malaysia dengan menghapuskan kemiskinan, kejahilan dan penyakit. Maka, Tun Abdul Razak
telah melancarkan Dasar
Ekonomi Baru (DEB) yang merangka pembangunan negara secara berperingkat melalui Rancangan-rancangan 47
Malaysia dari tahun 1970 hingga tahun 1990. DEB memberi tumpuan kepada membasmi kemiskinan tanpa mengira kaum dengan menambahkan pendapatan serta menyediakan peluang pekerjaan bagi merapatkan jurang ekonomi serta menghapuskan pengenalan kaum mengikut ekonomi.
Langkah seterusnya adalah menubuhkan Lembaga Beras dan Padi Negara (LPN) dan Lembaga Kemajuan Ikan Malaysia (LKIM). LPN ditubuhkan bagi menstabilkan harga padi. Manakala, LKIM ditubuhkan untuk membangunkan industri perikanan dan seterusnya meningkatkan taraf hidup nelayan. Kemajuan Pekebun Kecil Perusahaan Getah atau RISDA pula ditubuhkan bagi membantu pekebun kecil dalam penyelidikan dan penanaman semula getah serta menggalakkan petani melibatkan diri dalam kegiatan koperasi apbila Lembaga Pertubuhan Peladang ditubuhkan.
Sumbangan seterusnya adalah dengan memperkenalkan Rancangan Buku Merah dan Buku Hijau bagi meningkatkan taraf hidup masyarakat luar bandar. Rancangan Buku Merah mengandungi program pembangunan, pelaksanaan dan keberkesanan program serta tahap pencapaian Rancangan Malaya Kedua. Manakala Rancangan Buku Hijau pula menambahkan hasil makanan dengan memberi galakan kepada rakyat bergiat cergas dalam ekonomi pertanian. Antara program yang dijalankan ialah tanaman jangka pendek iaitu tanaman selingan dan bukan tanaman seperti kacang tanah, sekoi, jagung, ikan air tawar dan sebagainya.
Jelas bahawa rancangan pembangunan masyarakat luar bandar Tun Abdul Razak lebih terarah kepada mencapai kemakmuran dan kemajuan rakyat. Nyata usaha yang dilakukan oleh Tun Abdul Razak menggambarkan bahawa beliau adalah pemimpin berjiwa rakyat. Usaha beliau diteruskan oleh pemimpin yang seterusnya.
48
BAHAGIAN B (ASIA TENGGARA) Soalan 1 : Tema 1 [Institusi Pemerintahan] Soalan 1 Bincangkan peranan institusi pemerintahan beraja di Vietnam sebelum campurtangan kuasa Barat. Institusi pemerintahan beraja di Vietnam lebih dipengaruhi oleh negara China. Konsep politik negara China yang lebih mengamalkan ‘mandat daripada syurga’ telah diterapkan dalan institusi kemaharajaan Vietnam. Setiap maharaja Vietnam akan ditabalkan oleh wakil dari Maharaja China sebelum baginda dianggap sebagai maharaja yang sah dan berwibawa. Maharaja Vetnam menduduki hierarki sosial tertinggi dalam sistem feudal masyarakat. Maharaja berkuasa mutlak dalampemerintahan pusat, pemilikan tanah dan harta. Maharaja dianggap sebagai ‘anak dari syurga’ yang mendapat mandate daripada tuhan untuk memerintah. Kesejahteraan rakyat dan negara bergantung kepada kebijaksanaan maharaja dan apabila maharaja mengabaikan tanggungjawabnya terhadap rakyat, tindakan tersebut akan membawa kecelakaan kepada pentadbirannya. Justeru, institusi pemerintahan beraja di Vietnam mempunyai peranan yang penting dalam pentadbiran negara sebelum campurtangan kuasa Peranchis. Pemerintahan beraja di Vietnam mempunyai peranan yang penting dalam politik negara sebelum campurtangan kuasa Peranchis. Politik dan pentadbiran maharaja memperlihatkan ciri pemusatan kuasa melalui birokrasi pusat yang kukuh. Pemerintahan Maharaja Gia Long dan maharaja-maharaja selepasnya adalah bercorak birokratik yang diasaskan kepada hierarki Mandarin. Vietnam dibahagikan kepada tiga wilayah pentadbiran iaitu Annam, Tongking dan Cochin-China. Wilayah Annam merupakan ibu negeri dan diletakkan di bawah pentadbiran maharaja. Wilayah Tongking dan Cochin-China ditadbir di bawah kuasa wizurai. Ketigatiga wilayah ini pula dibahagikan kepada beberapa bahagian yang kecil iaitu provinsi, phu, huyen, tong dan komun. Setiap bahagian ini ditadbir oleh pembesar. Maharaja bertindak sebagai ketua kerajaan dalam sistem birokrasi dan dibantu oleh enam kementerian atau Quan yang diketuai oleh golongan Mandarin. Semasa pemerintahan maharaja Gia Long, baginda menggubal undang-undang yang menghapuskan penglibatan kuasa kerabat diraja dan golongan bangsawan dalam politik negara. Kedudukan mereka diambil alih oleh kumpulan birokrasi yang dikenali sebagai golongan Mandarin. Golongan Mandarin ini terdiri daripada cendekiawan yang berpendidikan falsafah China dan lulus peperiksaan awam negara dalam bidang bahasa dan klasik Confucius. Golongan inilah yang bertindak sebagai pembesar yang membantu maharaja Vietnam dalam sistem pemerintahan dan pentadbiran. Maharaja menjadi pengerusi Majlis Tertinggi yang dianggotai oleh enam orang menteri kanan. Maharaja akan menerima pandangan dan nasihat berkaitan hal ehwal pentadbiran daripada Majlis Tertinggi.
49
Maharaja Vietnam juga berperanan untuk memelihara kedaulatan negara dan mempertahankan negara daripada ancaman dalam dan luar negara. Ini akan menjamin kedudukan maharaja kekal sebagai kuasa politik. Maharaja Gia Long semasa pemerintahannya telah melaksanakan dasar buka pintu sebagai polisi dasar luar negara Vietnam. Ia bertujuan untuk mengelakkan campurtangan Barat. Dasar ini telah membolehkan Vietnam menjalinkan hubungan politik dan ekonomi dengan Peranchis. Maharaja mempunyai kuasa mutlak dalam semua aspek pentadbiran dan menjadi tanggungjawab setiap maharaja dari Dinasti Nguyen untuk mengekalkan sistem politik model China. Pemerintahan beraja di Vietnam juga mempunyai peranan yang penting dalam ekonomi negara sebelum campurtangan kuasa Peranchis. Maharaja menguasai semua bidang ekonomi, iaitu kegiatan pertanian, tanah, hasil cukai negara, kegiatan perdagangan dan perlombongan. Maharaja berhak menentukan sistem sukatan, ukuran dan timbangan. Maharaja Gia Long memastikan ekonomi komersil dan perdagangan berkembang dengan baik ekoran daripada hubungan dagang dengan kuasa-kuasa Barat khususnya dengan pedagangpedagang Peranchis. Sewaktu pemerintahan maharaja Minh Mang, baginda telah menetapkan semua pegawai kerajaan dibayar gaji tetap dalam bentuk wang dan beras. Hal ini dilakukan supaya tidak berlaku unsur-unsur rasuah yang boleh menjejaskan ekonomi Vietnam. Bagi meningkatkan kemajuan ekonomi Vietnam, maharaja juga mewajibkan setiap petani membayar cukai dan menyumbang tenaga di antara 20 hingga 60 hari dalam tempoh setahun dalam urusan –urusan kerajaan seperti membina empangan dan tali air. Selain itu, pemerintahan beraja di Vietnam juga mempunyai peranan yang penting dalam aspek sosial negara sebelum campurtangan kuasa Peranchis. Maharaja menjadi pemimpin agama Buddha dan penaung kepada golongan sangha Buddha selain mengetuai adat resam dan adat istiadat dalam masyarakat. Maharaja menentukan kehidupan rakyat berada dalam keadaan tenteram dan aman selaras dengan konsep mandat dari syurga. Maharaja juga bertanggungjawab terhadap sebarang malapetaka alam yang berlaku sewaktu pemerintahannya. Hal ini dapat dilihat sewaktu pemerintahan Maharaja Minh Mang, apabila baginda telah membatalkan jamuan istana setelah mendengar berita tentang benteng pecah di wilayah utara Vietnam. Maharaja juga memastikan masyarakat tradisional Vietnam mementingkan pendidikan untuk mengubah taraf sosial mereka. Semasa pemerintahan maharaja Gia Long, toleransi beragama diamalkan dengan penyebaran agama kristian oleh mubaligh Peranchis . Ini telah mewujudkan masyarakat Vietnam yang menjadi penganut agama kristian. Walau bagaimanapun maharaja selepasnya seperti maharaja Minh Mang dan Thien Thri telah menghapuskan dasar toleransi beragama dan memberi tumpuan menjaga kesucian agama Buddha dalam kalangan masyarakat tradisional Vietnam. Kesimpulannya, pemerintahan beraja di Vietnam mempunyai peranan yang penting dalam semua aspek pentadbiran dan pemerintahan negara. Dasar konservatif dan amalan dasar tutup pintu yang diterapkan dalam institusi kemaharajaan Vietnam selepas pemerintahan maharaja Gia Long telah mencetuskan perbalahan antara Vietnam dan Peranchis. Situasi ini telah menyebabkan Peranchis melaksanakan dasar pengilhakan menerusi peperangan dengan Vietnam. Pendudukan Peranchis di Vietnam telah menyebabkan perubahan berlaku terhadap kedudukan dan kuasa maharaja Vietnam apabila Maharaja Bo Dao hanya diiktiraf sebagai maharaja boneka apabila pentadbiran Barat diperkenalkan di Vietnam.
50
Soalan 2 : Tema 1 [Institusi Pemerintahan]
2.
Sebelum penguasaan barat di Vietnam, pembesar mempunyai peranannya yang tersendiri.
Bincangkan pernyataan tersebut. Pendahuluan Sebelum campurtangan barat, Golongan pembesar mempunyai peranannya yang tersendiri dalam pentadbiran. Kemajuan dan kemunduran kerajaan berdasarkan kebijaksanaan pembesar dalam menjalankan tugas dan tanggungjawab oleh pemerintah. Pembesar secara umumnya dibahagikan beberapa peringkat serta bahagian dan mempunyai tugas-tugas tertentu. Pengkhususan tugas yang sistematik telah dibentuk berdasarkan jawatan yang disandang oleh pembesar. Pembesar mesti bertanggungjawab terhadap tugas yang diberi supaya dapat mengekalkan jawatan yang disandang dan tidak diganti dengan pembesar yang lain oleh Maharaja. Isi-isi Penting a. Peranan pembesar di peringkat pusat Pembesar ini menjalankan tanggungjawab di ibu kota kerajaan dan istana. Pembesar pusat terdiri daripada pembesar kanan yang mempunyai hubungan yang sangat rapat dengan maharaja dan menjadi orang kepercayaan Maharaja. Pembesar kanan digelar Quan atau Mandarin yang bertanggungjawab menasihati dan membantu
segala
keputusan
berkaitan
urusan
pemerintahan
dan
pentadbiran.
Pembesar
kanan
dipertanggungjawab mengetuai enam kementerian utama (Quan), iaitu Quan Hal Ehwal Awam, Kerja Raya, Kewangan, Upacara, Kehakiman dan Peperangan.Pembesar kanan sangat berpengaruh dan berperanan pentimg dalam kerajaan kerana mereka melaksanakan tugas-tugas maharaja. Mereka juga merupakan penegak keadilan dalam kerajaan serta dilantik sebagai pentafsir undang-undang. Selain itu mereka juga bertindak sebagai pegawai kehakiman dan mereka mendapat sokongan,sanjungan dan dihormati oleh rakyat. Dalam menjalankan pentadbiran, pembesar kanan telah dibantu oleh pembesar pusat. Pembesar pusat dipertanggungjawab mengetuai jabatan-jabatan yang tertentu sepeerti Jabatan Peperangan,Jabatan Kehakiman, Jabatan Percukaian dan sebagainya.
b. Peranan pembesar di peringkat daerah Pembesar wilayah dan daerah pula akan mentadbir wilayah atau daerah tertentu dan mempunyai bidang kuasa tertentu. Pembesar daerah mempunyai tanggngjawab penuh kepada maharaja di peringkat pusat. Kedudukan mereka akan terancam sekiranya mereka menentang perintah maharaja. Pembesar daerah bertanggungjawab 51
dari aspek melaksanakan semua urusan pentadbiran di peringkat daerah masing-masing, serta mengutip cukai di daerah masing-masing. Pembesar daerah juga bertanggungjawab menjalankan upacara keagamaan dan adat istiadat, mengambil dan melatih tentera untuk pertahanan kerajaan dan melaksanakan tugas kehakiman di peringkat daerah. c. Peranan Pembesar di peringkat kampung (komun) Pembesar (komun) peringkat ini merupakan yang paling rendah sekali. Pada peringkat ini pembesar terdiri daripada Majlis Orang Tua yang memiliki kebijaksanaan, pengetahuan dan pengalaman yang luas tentang selok belok pentadbiran dan masalah yang berkaitan dangan masyarakat kampung. Pembesar pada peringkat ini bertanggungjawab menjalankan semua perintah dan arahan daripada pihak istana.Tanggungjawab tersebut seperti mengendalikan urusan pentadbiran di peringkat kampong serta melaksanakan tugas kehakiman seperti kesalahan jenayah kecil di peringkat kampung. Komun juga bertanggungjawab menyelesaikan semua masalah dan menjaga kebajikan penduduk kampong serta menguruskan kutipan cukai. Mereka juga memastikan penduduk bersatu dan menumpukan sepenuh kesetiaan kepada pemerintah pusat yang diketuai oleh Maharaja. Komun juga bertanggungjawab memelihara pertahanan dan mengekalkan keamanan di peringkat kampung serta kemakmuran ekonomi di peringkat kampong. Penutup Secara umumnya,pembesar mempunyai tanggungjawab yang penting bukan sahaja kepada maharaja, tetapi juga para pengikutnya. Kedudukan status sosial, pengaruh dan kekayaan seseorang pembesar sebenarnya adalah bergantung kepada ramainya bilangan pengikut seseorang pembesar tersebut. Keperluan pengikut menjadi keutamaan kepada golongan pembesar untuk melaksanakan semua tugas yang diarahkan oleh maharaja.
Soalan 3 : Tema 1 [Sistem Sosial]
3. Jelaskan konsep dan susun lapis masyarakat di Indonesia pada abad
yang ke-19.
Susun Lapis Masyarakat Acheh Sebelum penjajahan Barat, susun lapis masyarakat Acheh berbentuk piramid. Raja atau sultan berada pada kedudukan yang paling atas dan diikuti oleh kerabat dan golongan bangsawan serta ulama. Rakyat biasa terletak pada tahap yang paling bawah. Masyarakat Acheh telah membentuk susun lapis masyarakat
52
berdasarkan kepada pengaruh agama Hindu dan Buddha yang kuat dan diikuti dengan pengaruh Islam kemudiannya. Susun lapis masyarakat Acheh di Indonesia diketuai oleh raja atau sultan dan berada pada kedudukan teratas dalam herarki sosial. Sultan merupakan ketua agama Islam dan pelindung kepada masyarakat Acheh. Baginda berkuasa mutlak dan bertanggungjawab menyatukan rakyat, memakmurkan negara dan menjamin keselamatan negara. Kerabat diraja merupakan keturunan bekas-bekas sultan yang pernah memerintah Acheh. Pembesar atau Uleebalang mempunyai kedudukan yang tinggi dan penting dalam hierarki sosial di Acheh dan merupakan tulang belakang pemerintahan dan pertahanan serta bergelar ‘Teuku’. Uleebalang merupakan pengawal peribadi raja dan menguasai wilayah-wilayah kecil atau daerah di bawah sultan. Golongan bangsawan pula terdiri daripada kerabat diraja dan bukan kerabat diraja. Golongan ulama mempunyai kedudukan yang tinggi dan dihormati kerana ketinggian ilmunya. Ulama menjadi penasihat agama Islam kepada sultan dan sering menjadi rujukan masyarakat tempatan. Ulama diberi gelaran ‘Tengku’. Rakyat pula terdiri daripada pelbagai lapisan masyarakat kelas rendah dan mempunyai kedudukan paling bawah dalam hierarki sosial di Acheh. Golongan rakyat menjadikan aktiviti pertanian dan kelautan sebagai pekerjaan utama. Contohnya seperti petani, nelayan, pelajar dan pedagang.
Susun Lapis Masyarakat di Pulau Jawa Susun lapis masyarakat Jawa di Pulau Jawa jelas semasa pemerintahan kerajaan Kesultanan Mataram dan Banten. Kedua-dua kerajaan Islam ini telah membentuk susun lapis masyarakat yang tersusun di Pulau Jawa selepas berakhirnya kerajaan Hindu-Buddha. Susun Lapis tersebut kekal sehingga penjajahan Belanda di Pulau Jawa. Sultan mempunyai kedudukan tertinggui dalam hierarki sosial masyarakat Jawa seperti Sultan Agung. Sultan juga berkuasa mutlak dalam pemerintahan di seluruh wilayah dan jajahan takluknya. Sultan merupakan ketua agama Islam bagi wilayah dan jajahan takluknya. Baginda giat menyebarkan Islam melalui penaklukan dan peluasan kuasa. Sultan juga dianggap istimewa, luar biasa dan berdaulat. Sultan tidak boleh diderhakai. Sultan dianggap khalifah Allah di muka bumi ini dan pemimpin bagi umat Islam seluruhnya. Golongasn Priyayi pula menjadi penghubung antara Sultan dengan rakyat jelata. Golongan bangsawan ini mempunyai hubungan yang rapat dengan rakyat jelata terutama golongan petani. Priyayi juga mengetuai upacara keagamaan dan seorang yang berakhlak mulia serta pemimpin agama Islam yang sangat dihormati dan dipercayai oleh rakyat. Priyayi berkuasa ke atas masyarakat dan ketua adat tempatan atau dikenali sebagai Bupati. Golongan terbawah dalam susun lapis masyarakat Jawa ialah rakyat. Rakyat tidak memiliki tanah. Mereka dibenarkan menyewa tanah daripada golongan bangsawan atau Priyayi. Aktiviti utama adalah penanaman padi. Rakyat memberI khidmat dengan mengerjakan tanah milik Priyayi, melaksanakan tugas yang diberikan dan menjadi askar apabila tuan tanah terlibat dengan peperangan. Susun lapis masyarakat Indonesia lebih kompleks kerana Indonesia terdiri daripada masyarakat pelbagai keturunan atau kaum mengikut tempat kediaman. Setiap anggota masyarakat memainkan peranan yang penting 53
berdasarkan kedudukan hierarki masyarakatnya. Kemaraan kuasa Belanda di Indonesia telah mengubah susun lapis masyarakat.
Soalan 4 : Tema 1 [Sistem Ekonomi] 4.
Bincangkan ciri-ciri ekonomi tradisional yang dijalankan di Indonesia pada abad ke-19.
Pengenalan Pada abad ke-19, ekonomi di Indonesia lebih tertumpu kepada pertanian sara diri. Kegiatan utama sara diri ialah pertanian. Sistem ekonomi yang dijalankan di Indonesia menunjukkan kebergantungan yang kuat antara golongan pemerintah dengan golongan yang diperintah sebagai petani. Kegiatan ekonomi sara diri lebih kepada usaha menanam tanaman makanan untuk keperluan sendiri dan hanya sedikit lebihan ditukar untuk mendapat barangan lain.
Isi-Isi Penting Bersifat Sara Diri Untuk Keperluan Sendiri Ciri-ciri ekonomi tradisional yang dijalankan di Indonesia pada abad ke-19 bersifat sara diri. Hasilannya hanya untuk keperluan keluarga sendiri. Kegiatan ekonomi sara diri yang dijalankan ialah pertanian, perikanan, memungut hasil hutan, berburu, perlombongan dan perdagangan secara kecil-kecilan. Kegiatan pertanian merupakan kegiatan ekonomi tradisional yang utama di Indonesial pada ketika itu. Aktiviti ini melibatkan kegiatan untuk mengeluarkan bekalan makanan bagi memenuhi keperluan diri dan keluarga. Hanya lebihan hasil pertanian akan ditukar dengan penduduk dari kawasan lain bagi memperoleh barangan keperluan asas yang lain. Jadi, jelas sistem barter telah mula diamalkan.
Menggunakan Peralatan Yang Mudah dan Tradisional Selain itu, pada abad ke-19 di Indonesia, ciri-ciri ekonominya bersifat tradisional kerana menggunakan peralatan yang mudah dan tradisional. Petani sara diri di Indonesia ketika itu menggunakan peralatan tradisi seperti cangkul, bajak dan tenggala yang ditarik oleh kerbau dan lembu untuk membajak tanah. Oleh hal yang demikian hasil yang diperoleh amat sedikit dan hanya mampu untuk menampung keperluan keluarga sahaja. Penanaman padi merupakan kegiatan ekonomi tradisional di Indonesia di Pulau Jawa iaitu di Karawang dan Cianjur, Bali, Madura dan Sulawesi.
Hasilnya Sedikit Hanya Cukup Untuk Keperluan Sendiri Seterusnya, tumpuan kepada penanaman padi bukit dan padi sawah secara kecil-kecilan. Kawasan pertanian yang kecil tidak memberi pulangan yang banyak. Penggunaan peralatan yang mudah dan ringkas tidak menggalakkan kegiatan ekonomi dijalankan secara besar-besaran. Buruh terdiri daripada kalangan keluarga sendiri. Jelaslah di sini, semangat kekeluargaan amat penting pada ketika ini. 54
Kerja Sambilan Sementara Menunggu Musim Menuai Di samping itu, aktiviti pertukangan, kraf tangan dan perusahaan batik diusahakan oleh masyarakat peribumi dan dilakukan secara kecil-kecilan di Jawa Tengah. Aktiviti ini dilakukan sebelum musim menuai padi dan musim hasil tanaman. Bagi aktiviti pertukangan seperti membina rumah dan kraf tangan iaitu membuat bakul dapat digunakan dalam hasil pertanian dan hasil hutan. Tambahan pula, masyarakat Jawa menghasilkan corak batik yang mempunyai unsur alam seperti burung, kupu-kupu, buah-buahan dan sebagainya. Seni melukis corak batik diturunkan daripada generasi ke generasi yang lain. Kemahiran membuat batik diajar oleh ibu kepada anak perempuan mereka. Hal ini menunjukkan sistem ekonomi sara diri sememangnya menggunakan tenaga dan kemahiran keluarga adalah penting.
Kesimpulan
Kegiatan ekonomi sara diri mengekalkan petani berada pada paras kemiskinan. Sistem ekonomi masyarakat peribumi Indonesia berubah selepas kedatangan orang Belanda. Sistem Tanaman Paksa dan Dasar Liberal mengubah ekonomi ke arah moden dan mengaut keuntungan yang banyak.
Soalan 5 : Tema 2 [Peluasan Kuasa Asing] 5.
Bincangkan peristiwa yang membawa kepada tercetusnya Perang Inggeris-Burma 1 pada 1824.
Pendahuluan Kekalahan Myanmar dalam Perang Inggeris-Burma 1 pada tahun 1824 memberikan satu pengajaran, iaitu Myanmar tidak boleh berasa bongkak dan menganggap negaranya lebih kuat berbanding negara lain. Selain itu, Myanmar juga terpaksa menamatkan dasar tutup pintu (close-door policy) dan dasar pemencilan diri (isolated policy) yang telah dijalankan sekian lama. Dengan menadatangani Perjanjian Yandabo pada tahun 1826, menadakan Myanmar telah mengadakan hubungan dengan British. Isi: (a)
Faktor Perang Inggeris-Burma 1
1.
Masalah pelarian diarahkan. Alaungpaya menakuluki Pegu dan mendirikan dinasti baru yang diberi nama Konbaung pada tahun 1752. Pada tahun 1784, Raja Bodawpaya (1782-1819) iaitu anak Alaungpaya berjaya menakluki Arakan iaitu sebuah kerajaan yang bebas. Penaklukan Arakan membimbangkan British kerana sempadan
55
Myanmar telah mara ke Benggala. Raja Bodawpaya bercita-cita hendak menaklu China dan India terutama di kawasan Manipur dan Assam. Penduduk Arakan di bawah pemerintah Myanmar telah ditindas, dikerah untuk bekerja sebagai buruh dan bertugas dalam perkhidmatan kerajaan. Perkara ini menyebabkan tercetusnya pemberontakan yang disokong oleh penduduk Arakan yang telah melarikan diri dan menetap diri di Chittagong. Namun pemberontakan dapat diagaglkan oleh kerajaan Myanmar dan menyebabkan penduduk Arakan melarikan diri ke Tanah jajahan British. Peristiwa ini dipandang berat oleh British lalu cuba menghalang kemaraan tentera Myanmar. Di bawah Kolonel Ers Kine, British menghantar tenteranya ke sempadan. Pelarian penduduk Arakan ke wilayah British telah menimbulkan persengetaan antara kuasa barat tersebut dengan Myanmar. Untuk menyelesaikan masalah sempadan, maka pada tahun 1795 Brtish telah menghantar Kapten Michael Syemes ke Myanmar. Kapten Seymes mengesyorkan supaya satu perjanjian perdagangan antara Myanmar dengan British diadakan. Hasil daripada perundingan itu, pemerintah Myanmar bersetuju untuk menerima seorang wakil British bertempat di Rangoon untuk menjaga hal ehwal perniagaan British di Myanmar. Sungguhpun British dibenarkan melantik Residennya di Rangoon, hubungan antara british dengan Myanmar sentiasa diancam oleh isu pelarian Arakan.
Pada tahun 1798, sekali lagi berlaku pemberontakan di Arakan, tetapi gagal dan ini menyebabkan pelarian
Arakan
memasuki wilayah Chittagong.Disebabkan ramai penduduk Arakan memasuki
Chittgong dan mengancam pemerintahan Myanmar di Arakan, maka pada Januari 1802 pemerintah Arakan atas nama kerajaan Myanmar mendesak British menyerahkan pelarian Arakan kepada kerajaan Myanmar. Myanmar mengugut akan menyerang India sekiranya tuntutan itu tidak ditunaikan. Akibat ancaman tersebut, British mengerah pasukan tenteranya untuk mengawal sempadan antara India dengan Myanmar. Untuk menyelesaikan masalah pertikaian mereka, British menghantar Kapten Syemes ke Myanmar sekali lagi pada bulan Mei 1802 bagi mengadakan perdamaian.
(ii)
Pemberontakan Chinbyan Masalah pelarian Arakan mencapai kemuncak apabila satu pemberontakan di bawah pimpinan Chinbyan telah meletus pada tahun 1811. Chinbyan secara diam-diam telah mengumpulkan kekuatannya di Wilayah British lalu menyerang Myanmar dengan menawan Miohaung. Chinbyan kemudian telah meminta bantuan British dengan membuat satu perjanjian untuk meletakkan wilayah tadbirnya di bawah kedaulatan British. Hal ini meruncingkan hubungan antara British dengan Myanmar. Untuk 56
menyakinkan kerajaan Myanmar bahawa British tidak terlibat dalam tindakan Chinbyan, pada bulan September 1811, kapten Canning diutus ke Myanmar. Pemerintah Arakan telah mengancam untuk menyerang Chittangong jika pelarian tidak diserahkan. Peperangan dapat dielakkan apabila tentera Myanmar yang berada di sempada terpaksa berundur disebabkan musim tengkujuh. Untuk mendapatkan kepercayaan Myanmar, maka pada akhir tahun 1812, British Berjaya melumpuhkan sebahagian besar pasukan Chinbyan. Pergerakan Chinbyan lumpuh sama sekali apabila Chinbyan meninggal dunia pada tahun 1815. Sungguhpun pergerakan Chinbyan dapat diatasi oleh British, tetapi hubungan baik antara British dengan Myanmar masih tidak terjamin. (iii)
Keengganan Myanmar untuk menjalin hubungan diplomatik Keengganan Myanmar mengadakan hubungan diplomatic dengan pihak British menjadi antara penyebab tercetusnya peperangan. Keinginan British mengadakan hubungan dengan Myanmar disebabkan faktor politik dan ekonomi. Pemerintah Myanmar mempunyai sikap tinggi diri kerana beranggapan mereka berdarjat tinggi. Mereka berasa taraf mereka akan jatuh jika menjalin hubungan yang sama taraf dengan British, lebih-lebih lagi pihak Kompeni bukan mewakili kerajaan British. Sikap pemerintah dan pegawai Myanmar itu menyebabkan wakil-wakil British gagal untuk mengdakan perhubungan sama taraf dengan Myanmar. Kebanyakan daripada mereka terpaksa meninggalkan Myanmar kerana berasa kecewa atas tindakan pemerintahnya. Setelah mengadakan perundingan kapten Seymes, Raja Bodawpaya memperkenalkan pelantikan residen di negaranya. Dalan bulan Mei 1803, Leftenen John Canning telah dilantik sebagai residen tetapi beliau terpaksa pulang ke India pada bulan November 1803, peristiwa ini mengecewakan British.
(iv)
Campurtangan Myanmar di Timur Laut India Raja Bodawpaya mempunyai cita-cita untuk menakluki India terutama wilayah di Timur Laut seperti Manipur, Assam, dan Benggala. Rancangan untuk meletakkan Assam di bawah kekuasaan Myanmar terbuka apabila berlaku huru hara di kawasan itu. Pada akhir kurun ke 18, pengaruh kerajaan Ahom merosot. Raja Ahom yang bernama Gaurinath Singh merupakan Raja yang lemah. Keadaan huru hara timbul kembali apabila berlaku pertentangan antara Bar Phukan dengan Burha Gohain. Bar Phukan telah berangkat ke Calcutta untuk mendapatkan pertolongan British tetapi gagal. Dengan itu, Bar Phukan beralih kepada Raja Bodawpaya. Menggunakan peluang ini, pada bulan Mac 1817 tentera Myanmar mara ke Gorhat dan melantik seorang Raja Boneka tetapi sebaik sahaja tentera Myanmar pulang, Raja Boneka itu digulingkan. Tentera 57
Myanmar kembali sekali lagi ke Assam pada tahun 1819 lalu melantik Chandrakanta Singh menjadi raja Assam. Nasib yang sama turut diterima oleh pemerintah baharu tersebut sebaim sahaja tentera Myanmar kembali ke Myanmar. Oleh sebab dipengaruhi oleh persaan takut, Chandrakanta Singh melarikan diri ke India. Keadaan yang tidak aman di Assam menyebabkan Bagyidaw (cucu Bodawpaya) yang menjadi Raja pada tahun 1819 melantik general Maha Bandula menjadi gabenor Assam selepas menaklukinya. Selepas menakluki Assam, Myanmar meneruskan perluasan wilayahnya ke Manipur. Myanmar telah menggunakan peristiwa kegagalan raja Manipur menghadiri kenduri semasa upacara pertabalan Bagyidaw sebagai alas an untuk menguasai kawasan itu. Oleh sebab berasa takut, Raja Manipur dan pengikutnya melarikan diri ke Chachar. Raja Chachar yang berasa takut ancaman Myanmar telah melarikan diri ke India. Kemaraan tentera Myanmar yang begitu jauh telah membimbangkan British. British mendari sekiranya kemaraan tersebut tidak dihalang, wilayah Benggala yang terletak di bawah kekusaan British akan terancam. Oleh itu, British terpaksa mengambil tindakan yang tegas dengan mengistiyarkan wilahay Chachar dan wilayah kecil lainnya seperti Jaintia berada di bawah pengaruh British. Namun ketegangan tetap berlaku di sempadan Arakan apabila jeneral Maha Bandula sememangnya ingin menguasai wilayah Benggala. Tentera Myanmar telah memasuki kawasan Ramu lalu menangkap pemburu gajah pihak Kompeni. Peristiwa ini menyebabkan British menguatkan pertahanannya di Tek Naaf dan di Pulau Shahpuri yang terletak di muara sungai berhampiran dengan Chittagong. Namun tentera Myanmar telah Berjaya menawan pulau tersebut pada bulan September 1823 sebelum ditawan semula oleh British. Selepas peristiwa itu, Jeneral Maha Bandula telah menyiapkan angkatan tenteranya secara besar-besaran untuk menyerang Chittagong. (b)
Perang Inggeris Burma I Pada bulan Mac 1824, Gabenor Jeneral Lord Amherst mengistiharkan perang terhadap Myanmar. Tentera British telah ditempatkan di Manipur, Assam dan Arakan. Dari Arakan, tentera British menyerang Tennaserim. Jeneral Maha Bandula menunjukkan kebolehannya dengan mengalahkan tentera British di Tek Naaf. Kejayaan ini menyebabkan Calcutta terancam. Miskipun Jeneral Maha Bandula peroleh kejayaan di Tek Naaf, tentera British di bawah Sir Archibald Campbell yang berpusat di Pulau Andaman pula Berjaya menawan Rangoon pada bulan Mei 1824. Kejatuhan Rangoon menyebabkan jeneral Maha Bandula terpaksa bergerak menuju ke selatan. Tentera British tidak dapat mudik mengikut Sungai Irrawaddy kerana berlakunya hujan monsun yang lebat. Tentera British juga kekurangan bantuan dan makanan. 58
Kelewatan tentera British bergerak telah memberi peluang kepada Jeneral Maha Bandula untuk menguatkan pasukan tenteranya. Pada 1 Disember 1824, Jeneral Maha Bandula melakukan serangan tetapi gagal. Sementara itu, di medan pertempuran di pantai Barat, tentera British telah menawan pelabuhan penting di Tennasserim dan pada Januari 1825 berjaya menawan Mrohaung. Kejayaan ini membolehkan British menguasai Arakan. Kekuatan tentera Myanmar tergugat apabila Jeneral Maha Bandula terkorban semasa mempertahankan bandar Danubyu. Kematiannya membolehkan British menduduki Prome. Tentera Myanmar melancarkan serangan ke atas tentera British di Prome tetapi gagal. Setelah Berjaya mengalahkan tentera Myanmar di Prome, tentera British diarahkan bergerak menuju ke Ava. Sebelum tentera British tiba di Yandabo, pemerintah Myanmar telah bersetuju untuk berdamai. Dengan ini pada 24 Februari 1826, Perjanjian Yandabo ditandatangani antara British dengan Myanmar. Kesimpulan Perjanjian Yandabo dapat menghentikan peperangan antara kedua-duanya, namun pada hakikatnya tidak dapat menyelesaikan sikap permusuhan Myanmar terhadap British. Raja Bagyidaw yang berasa tidak puas hati menggunakan Perjanjian Yandabo untuk menentang British semula. Hal ini turut menimbulkan rasa tidak puas hati pihak British. Unsur-unsur ini telah mencetuskan Perang Inggeris – Burma II pada tahun 1852.
Soalan 6 : Tema 2 [Peluasan Kuasa Asing]
6. Sejauh manakah kebimbangan terhadap pengaruh Perancis telah membawa kepada Perang Inggeris Myanmar pada tahun 1885. Pengenalan : Inggeris telah meluaskan kuasa ke atas Myanmar melalui 3 siri peperangan sejak tahun 1824 lagi. Inggeris berminat untuk menguasai kayu jati yang banyak terdapat di Myammar.British juga sangat mementingkan hubungan perdagangannya dengan China menerusi Bhamo.Memang tidak boleh dinafikan kebimbangan terhadap pengaruh Perancis di Myanmar merupakan salah satu faktor yang telah membawa kepada Perang Inggeris- Myanmar III pada tahun 1885. Isi-isi: Raja Thibaw menjalinkan hubungan dengan Perancis kerana beliau menyedari Inggeris tidak menyenangi kegiatan Perancis di Annam dan Tongkin.Beliau menggunakan peluang ini untuk menentang 59
tekanan dari Inggeris dan menghantar utusan ke Perancis. Pada tahun 1883, satu utusan telah dihantar ke Paris yang diketuai oleh Atwinwun. Utusan tersebut dihantar atas alasan untuk mendapatkan maklumat tentang perkilangan dan teknologi serta menguruskan perjanjian perdagangan. Tujuan sebenar utusan tersebut ialah untuk mendapatkan bantuan senjata dari Perancis. Raja Thibaw juga telah memberi beberapa konsesi kepada pihak Perancis seperti kebenaran menubuhkan bank di Mandalay serta pembinaan jalan kereta api dari Mandalay ke Toungoo. Inggeris amat bimbang dengan usaha Perancis untuk memulakan perdagangan dengan Tongking melalui jalan darat serta persetujuan sulit tentang penjualan senjata kepada Myanmar.Inggeris amat bimbang Myanmar akan jatuh ke tangan Perancis.Inggeris telah melancarkan perang terhadap Myanmar Hulu demi menjaga kepentingan ekonominya. Selain daripada faktor di atas, camput tangan Inggeris di Myanmar juga disebabkan oleh desakan saudagar British. Kekayaan ekonomi Myanmar dan kepentingan Hulu Mayanmar sebagai laluan perdagangan ke bahagian barat China amat menarik hati pihak Inggeris.Tambahan pula,pihak Myanmar telah mengenakan pelbagai sekatan ke atas saudagar Inggeris di samping memberi layanan yang buruk kepada saudagar. Myanmar juga tidak mematuhi perjanjian perdagangan yang ditandatangai pada tahun 1862.Pihak Myanmar juga tidak mematuhi perjanjian 1867. Mengikut perjanjian tersebut, Raja Myanmar hanya memonopoli batu permata,minyak dan kayu jati tetapi Raja Myanmar telah bertindak memonopoli perdagangan gula, gading dan gandum.Jelaslah pelbagai sekatan, layanan buruk terhadap saudagar dan tindakan Myanmar yang tidak mematuhi perjanjian telah menimbulkan kemarahan saudagar Inggeris dan akhirnya menjadi salah satu faktor campur tangan Inggeris ke atas Myanmar. Masalah Syarikat Perdagangan Bombay –Myanmar juga merupakan salah satu faktor campur tangan Inggeris di Myanmar.Syarikat tersebut telah diberi hak menguruskan perdagangan kayu jati selama 25 tahun dan permit itu diperbaharui pada tahun 1884. Syarikat tersebut telah dituduh mengambil kayu jati melebihi had yang ditetapkan, tidak membayar cukai eksport , memberi rasuah kepada pegawai Myanmar dan memberi gaji yang rendah kepada buruh Myanmar.Kerajaan Myanmar bertindak mengenakan denda 23 juta rupee ke atas syarikat tersebut. Raja Thibaw juga bertindak menamatkan kontrak syarikat tersebut dan menawarkan kontrak tersebut kepada sebuah syarikat Perancis. Demi kepentingan ekonomi dan menyedari kelemahan Myanmar dari segi ketenteraan, Menteri Jajahan India ,Lord Rudolph Churchill menghantar kata dua kepada Myanmar. Raja Thibaw enggan memenuhi tuntutan kata dua pihak Inggeris yang antaranya menuntut supaya dasar luar Myanmar diawasi oleh pihak British di India. Tidakan raja Thibaw terhadap Syarikat perdagagangan Bombay- Myanmar merupakan faktor semerta yang mencetuskan Perang Inggeris- Myanmar III. Selain itu, masalah kasut juga merupakan salah satu isu yang menyulitkan hubungan diplomatik antara istana Myanmar dengan utusan Inggeris. Mengikut adat orang Myammar,utusan asing yang ingin mengadap raja mestilah menanggalkan kasut dan duduk bersila di lantai .Bagi orang Myanmar, adat ini melambangkan penghormatan kepada raja tetapi amalan ini dianggap sebagai satu penghinaan bagi orang Barat.Raja Mindon Min menganggap sesiapa yang tidak mematuhi adat ini sebagai menghina kebudayaan Myanmar dan menamatkan perkhidmatan wakil Inggeris di Myanmar. Faktor lain yang turut mempengaruhi Inggeris melancarkan perang ke atas Myanmar ialah ketidakstabilan politik di Myanmar. Raja Thibaw merupakan seorang raja yang lemah dan sangat dipengaruhi oleh isterinya, 60
Ratu Supayalat. Raja Thibaw telah menjatuhkan hukuman bunuh ke atas 80 orang ahli keluarganya yang cuba merampas takhta kerajaan.Keadaan huru-hara dan pembunuhan beramai-ramai ini telah menjejaskan perdagangan di Myanmar Hulu. Penutup: Memang tidak dapat dinafikan kebimbangan terhadap pengaruh Perancis telah membawa kepada Perang Inggeris Myanmar III pada tahun 1885.Selain itu, terdapat faktor-faktor lain yang turut mempengaruhi Inggeris melancarkan perang terhadap Myanmar Hulu iaitu desakan saudagar Inggeris,tindakan Raja Thibaw terhadap Syarikat Perdagangan Bombay Myanmar, masalah kasut dan keadaan huru-hara semasa pemerintahan Raja Thibaw. Kejatuhan Myanmar Hulu ke tangan British melengkapkan penguasaan British ke atas Myanmar. Dinasti Konbaung berakhir apabila Raja Thibaw dibuang negeri ke India.
Soalan 7 : Tema 2 [Penentangan Terhadap Kuasa Asing]
7. Bincangkan faktor dan kesan penentangan yang dicetuskan oleh Pangeran Diponegoro terhadap pemerintahan Belanda di Pulau Jawa pada tahun 1825 hingga 1830. [20] CADANGAN JAWAPAN 1. Pengenalan Pangeran Diponegoro merupakan seorang putera raja daerah Djogjakarta.
Beliau telah bangkit
melancarkan Perang Jawa menentang penjajahan Belanda pada tahun 1825 hingga 1830. Penglibatan Belanda di Indonesia telah mencetuskan tindak balas daripada penduduk tempatan khususnya di Jawa, Sumatera, Acheh dan Maluku. Perang Diponegoro atau Perang Jawa merupakan penentangan terbesar rakyat Indonesia terhadap pemerintahan Belanda. Perang ini meletus dari tahun 1825 hingga 1830 dan dilihat sebagai gerakan nasionalisme peringkat awal di Indonesia. Terdapat beberapa faktor yang memaksa Pangeran Diponegoro memimpin gerakan menentang pemerintahan Belanda di Pulau Jawa iaitu faktor ekonomi, politik dan sosial. Peperangan ini meninggalkan pelbagai kesan ke atas masyarakat di Indonesia khususnya di Pulau Jawa.
2. Isi i.
Faktor Perang Jawa
Masalah pewarisan takhta kerajaan Diponegoro merupakan putera sulung kepada Sultan Amangku Buwono III. Beliau sepatutnya mewarisi takhta pemerintahan selepas kemangkatan ayahandanya pada tahun 1814. Namun, beliau 61
diketepikan atas alasan ibunya orang kebanyakan. Adik tirinya iaitu Djarot telah ditabalkan sebagai pemerintah kerajaan dengan gelaran Sultan Amangku Buwono 1V oleh Stamford Raffles. Raffles berjanji akan melantiknya selepas kemangkatan Djarot. Selepas kemangkatan Djarot pada tahun 1822, beliau sekali lagi diketepikan sebagai pemerintah. Belanda melantik waris Djarot iaitu Raden Menol yang berusia dua tahun sebagai pemerintah Jogjakarta. Diponegoro hanya dilantik sebagai pemangku sultan sehingga Raden Menol berusia 21 tahun.
Diponegoro merasakan Belanda telah mempermainkannya dan cuba melancarkan
pemberontakan ke atas pihak Belanda
Pembatalan Kontrak Sewa Tanah Kontrak Sewa tanah telah diperkenalkan oleh Stamford Raffles di Pulau Jawa pada tahun 1811 – 1816. Kontrak ini membenarkan orang-orang Cina dan Eropah mengikat kontrak dengan golongan bangsawan tempatan untuk menyewa tanah milik mereka di Pulau Jawa. Sistem ini memperlihatkan keadaan petani yang mengusahakan tanah-tanah ini menjadi buruh paksa bagi orang Eropah dan Cina. Belanda melihat sistem ini sebagai satu penindasan terhadap golongan petani lalu membatalkannya atas arahan Van der Capellan. Pembatalan tersebut menimbulkan perasaan tidak puas hati dalam kalangan bangsawan kerana mereka kehilangan punca pendapatan. Pembatalan ini juga menyebabkan pengusaha Eropah dan Cina memulangkan semula tanah kepada tuan tanah dan meminta wang pendahuluan mereka dikembalikan.
Golongan bangsawan gagal
memulangkan wang pendahuluan tersebut kerana telah habis dibelanjakan. Keadaan ini juga turut melibatkan Pangeran Diponegoro yang terpaksa membayar ganti rugi kepada penyewa tanah di kebun kopinya sebanyak 60 ribu rial. Hal ini menyebabkan Diponegoro tidak berpuas hati kerana beliau terpaksa mengerahkan petani bekerja lebih kuat untuk beliau membayar kembali tuntutan tersebut.Keadaan ini juga menyebabkan petani tidak berpuas hati dengan dasar baharu Belanda ini.
Ratu Adil atau Putera Pembebas Diponegoro seorang yang alim dan dianggap sebagai pemimpin agama oleh masyarakat tempatan. Beliau juga menganggap dirinya membawa wahyu Allah untuk berjihad menentang penjajah iaitu menghalau orang kafir dari tanah airnya. Tujuannya adalah untuk memulihkan pemerintahan Islam di Pulau Jawa yang dianggap telah tercemar dengan kedatangan Belanda dan agama Kristian. Beliau juga dianggap sebagai ulama dan digelar ‘Ratu Adil’ yang bermaksud ‘Putera Pembebas’ yang akan menyelamatkan umat Islam daripada penindasan dan kekejaman penjajah Belanda. Justeru, 62
Diponegoro telah memimpin kumpulan penentang yang terdiri daripada masyarakat tempatan dalam melancarkan perang jihad ke atas Belanda.
Pembinaan jalan merentasi makam diraja Pada tahun 1825, Belanda merancang untuk membina sebatang jalan dari Jogjakarta ke Mangelang melalui tanah Diponegoro dan juga makam raja-raja Jogjakarta, iaitu makam nenek moyangnya yang dianggap keramat. Beliau berasa terhina malah berpendapat tindakan Belanda sebagai penghinaan terhadap keluarganya dan juga mencabuli kesucian Islam. Diponegoro telah mengambil tindakan mencabut papan tanda pembinaan jalan tersebut dan digantikan dengan mata tombak serta merosakkan peralatan untuk pembinaan jalan tersebut. Tindakan Diponegoro ini merupakan sebab semerta yang membawa kepada meletusnya Perang Jawa pada bulan Julai 1825. Perang Jawa hanya tamat pada tahun 1830 apabila Diponegoro ditangkap dan dibuang negeri ke Menado di Utara Sulawesi dan mangkat pada tahun 1855.
ii. Kesan Perang Jawa Perang Jawa telah memberi implikasi yang besar kepada dasar peluasan kuasa Belanda di Indonesia. Perang Jawa 1825 – 1830 telah menyebabkan 200 000 orang Jawa dan 15 000 orang tentera Belanda telah terkorban. Peperangan ini juga menyebabkan merebaknya wabak penyakit dan kebuluran berlaku secara berleluasa di daerah Djogjakarta dan Surakarta. Belanda telah menanggang kerugian sebanyak 20 juta guilder untuk menamatkan peperangan tersebut.
Wilayah-wilayah yang memberontak seperti Madiun, Kediri, Banjumas, Bagelan dan
Surakarta telah diambil alih oleh pihak Belanda. Sebagai balasan, pemerintah tersebut hanya diberikan ganti rugi oleh kerajaan Belanda manakala pemerintah Surakarta dibuang negeri ke Ambon. Perang Jawa juga meningkatkan kebencian penduduk tempatan terhadap Belanda selepas tamatnya Perang Jawa. Johannes van den Bosch telah dilantik sebagai Gabenor Jeneral Jawa yang baru untuk membaiki kewangan Belanda di Pulau Jawa. Hal ini membawa kepada pengenalan Sistem Tanaman Paksa di Pulau Jawa pada tahun 1830.
3. Kesimpulan Diponegoro telah memainkan peranan penting dalam penentangan terhadap pemerintahan Belanda di Pulau Jawa. Ketokohan peribadinya serta kedudukannya sebagai putera raja ditambah dengan sentimen antiasing dan penindasan yang dilakukan orang Cina, menjadikan rakyat tempatan menyahut usaha Diponegoro 63
menentang pihak Belanda. Walaupun penentangan ini gagal menggulingkan pemerintahan Belanda namun ianya telah berjaya membangkitkan semangat nasionalisme rakyat Indonesia khususnya di Pulau Jawa menentang penjajahan asing.
Soalan 8 : Tema 2 [Penentangan Terhadap Kuasa Asing]
8. Thibaw merupakan pemerintah terakhir dalam Dinasti Konbaung. Huraikan peranan Thibaw dalam pemerintahan Myanmar. Thibaw ialah putera Raja Mindin Minh (1853-1876) dilahirkan pada 1 Januari 1859dan meninggal dunia dalam tahanan British di India pada 19 Disember 1916. Thibaw menjadi raja Dinasti Konbaung bagi menggantikan Raja Mindon Minh pada tahun 1878 dan memerintah Myanmar sehingga tahun 1886. Thibaw seorang pemerintah yang lemah jika dibandingkan dengan pemerintahan ayahnya, Raja Mindon Minh. Permaisuri Utama telah memilih Thibaw sebagai raja dengan persetujuan Kinwun Mingyi. Thibaw adalah seorang raja yang lemah dan tunduk kepada isterinya, iaitu permaisuri Supayalat. Thibaw sanggup membunuh 80 orang ahli keluarganya sendiri atas nasihat Permaisuri Supayalat kerana bimbang kuasanya dirampas oleh ahli keluarganya. Selain itu, Thibaw turut melantik hamba kesayangan permaisurinya, iaitu Taingda Mingyi bagi menjawat jawatan tinggi dalam pemerintahan Myanmar. Hluttaw merupakan sebuah badan pemerintahan pusat yang terpaksa mengikuti segala arahan Thibaw. Pemerintahan Thibaw tidak disukai oleh rakyat Myanmar dan para pembesar. Campur tangan permaisuru Supayalat dalam urusan kewangan Negara menyebabkan pendapatan Negara merosot. Perbendaharaan Myanmar Hulu mengalami masalah kekurangan sumber pendapatan. Justeru, untuk mengatasi masalah tersebut, Thibaw bertindak menindas dan memaksa rakyat dengan mengenakan cukai-cukai yang tinggi. SikapThibaw menyebabkan rakyat menganggap Thibaw sebagai pemerintah yang zalim, kejam dan menindas rakyat. Untuk melicinkan urusan pemerintahan, Thibaw menambah jumlah jabatan dalam Hluttaw dari empat jabatan menjadi 14 jabatandan menubuhkan satu unit baharu di peringkat daerah, iaitu khayaing yang dibentuk mengikut model pemerintahan British di India untuk memusatkan pemerintahan di Istana Myanmar Hulu. Myanmar Hulu dibahagikan kepada sepuluh daerah dan diletakkan di bawah Menteri Daerah. Dalam pemerintahan, Thibaw memperkenalkan jawatan Myo-ok mengikut model pemerintahan British di Myanmar Hilir.
64
Thibaw turut mengadakan hubungan dengan Perancis pada tahun 1885. Objektif Thibaw mengadakan hubungan dengan Perancis adalah untuk menyekat kemaraan British di bahagian-bahagian lain Myanmar dan menyekat penempatan Residen British oleh British di Myanmar. Objektif lain Thibaw membuat hubungan lain dengan Perancis kerana hendak mendapat bantuan senjata api. Thibaw telah menghantar wakilnya, iaitu Atwinwun ke Paris bagi menandatangani perjanjian dengan Perancis pada 1 Januari 1885. Duta British di Myanmar, iaitu Jules Ferry menyatakan British akan bertindak secara keras jika Perancis membekalkan senjata api kerapa Thibaw. Untuk mengelakkan berlaku kekerasan antara British dengan Perancis yang menganggu urusan perdagangan antarabangsa, wakil Perancis telah memberitahu British bahawa Perancis tidak akan membekalkan senjata api kepada Thibaw dan mendapat kebenaran Thibaw menempatkan wakilnya di Mandalay dan membina jalan kereta api antara Mandalay ke Tounggo atas perbelanjaan Perancis. Tindakan Thibaw dengan membuat hubungan luar dengan Perancis telah menyebabkan hubungan Thibaw dengan British semakin tegang. Keadaan ini menjadi semakin teruk apabila terdapat khabar angin menyatakan Perancis akan mengambil alih pengurusan utama bidang ekonomi hak monopoli diraja dan menghantar bekalan senjata api ke Myanmar. Ketegangan ini menjadi salah satu faktor utama berlakunya Perang Inggeris-Myanmar ketiga pada 11 November 1885 dan seluruh Myanmar jatuh kepaada British pada 1 Januari 1886. Peranan berikutnya dilakukan oleh Thibaw ialah tindakan terhadap Bombay Trading Corporations (Syarikat Perdagangan Bombay-Myanmar). Sejak pemerintahan Bodawpaya (1819-1837), Bombay Trading Corporations telah menjalankan kegiatan pembalakan di Hulu Myanmar. Oleh kerana Thibaw tidak bersetuju dengan syarikat tersebut, Thibaw mendakwa syarikat tersebut mengeluar kayu dua kali ganda daripada yang dibenarkan, memberi rasuah kepada pegawai-pegawai Myanmar dan tidak membayar upah yang sepatutnyakepada pekerja-pekerja yang terdiri daripada orang-orang Myanmar. Melalui dakwaan tersebut, Thibaw telah mendenda syarikat pembalakan tersebut supaya membayar denda sebanyak 23 juta rupee. Tuduhan ini telah menimbulkan kemarahan Bombay Trading Corporations. Bagi menyelesaikan masalah ini, British memohon mengadakan rundingan dengan Thibaw, tetapi ditolak oleh Thibaw. Pada bulan September, Freycinet, iaitu pengganti Jules Ferry mengubah dasar yang dilaksanakan oleh Jules Ferry dengan serta-merta. Raja Thibaw terpaksa menghadapi sendiri masalahnya dengan pihak British. Buta Burma di Paris dan Duta China di London menawarkan diri untuk membuat perundingan dengan British di Myanmar. Cadangan perundingan itu ditolak olah British di Myamnar. Tindakan Thibaw telah mengugat kedudukan British dalam pembalakkan, British telah menghantar tentera berjumlah 10000 orang ke Myanmar. British telah memberi kata dua kepada Thibaw. Pertama untuk 65
mencari orang tengah untukmenyelesaikan masalah Bombay Trading Corporations dan dasar luar Myanmar ditentukan oleh British pada masa hadapan. Thibaw diberi tempoh sehingga 10 November 1885 untuk memberi jawapan. Oleh itu, Thibaw telah bersetuju menerima wakil British ke Myanmar, memeruskan hubungan dengan Perancis, dan memberi hak perdagangan sama rata kepada semua kuasa Barat. Namun, British tidak berpuas hati dengan kata putus Thibaw. Pada 11 Novem ber 1885, British telah melancarkan peperangan ke atas Myanmar dan British Berjaya menakluki Myanmar Hulu pada bulan Januari 1886. Thibaw bersama permaisuri Supalayat dan keluarga ditangkap dan dibuang negeri oleh British ke India. Thibaw telah meninggal dunia di India dalam buangan British pada tahun 1916. Dengan kekalahan Myanmar dalam Perang Inggeris-Myanmar III pada 1 Januari 1886, maka berakhirlah peperintahan Dinasti Konbaung di Myanmar yang diasaskan Alaungpaya pada tahun 1752. Hubungan Thibaw dengan Perancis adalah usaha untuk menegakkan pemerintahan Dinasti Konbaung di Myanmar. Oleh kerana sikap Thibaw yang zalim dan lemah, usaha tersebut gagal dan Myanmar menjadi tanah jajahan British di India.
Soalan 9 : Tema 2 [Pengubahsuaian Dalam Ekonomi]
9. Kajikan Perubahan ekonomi dan sosial Myanmar di bawah pemerintahan British di antara tahun 1886 – 1920 Pengenalan •
Selepas berlakunya Perang Inggeris-Burma Ketiga keseluruhan Burma dikuasai oleh Inggeris pada 1 januari 1886. Pentadbiran Burma digabungkan sebagai sebahagian daripada empayar British di India. Berlaku perubahan yang besar ke atas ekonomi dan sosial Burma
Isi-isi Penting Ekonomi •
1. Pergabungan dengan ekonomi dunia Ekonomi Burma lama telah digabungkan dengan ekonomi dunia. Ekonomi tertakluk kepada pengeksploitasian yang pesat oleh pelabur-pelabur British. Dasar pasaran bebas membawa kepada kesengsaraan kepada sebahagian besar daripada penduduk Burma
•
2. Eksploitasi Ekonomi petani-petani Berkalunya peralihan tanaman padi daripada tanaman saradiri kepada tanaman ekspot. Ekspot padi meningkat dan tanah semakin banyak dibuka di selatan Burma. Perintis-perintis penanaman Padi ( 66
orang tempatan kekurangan modal untuk membuka tanah telah meminjam wang daripada peminjam wang India Selatan (ceti) Peminjam wang ini mengenakan kadar bunga yang tingggi . Adakalanya melebihi 50%. Akibatnya untuk mendapatkan pinjaman petani-petani terpaksa mencagarkan tanahtanah . Petani akan kehilangan tanah jika tidak dapat selesaikan pinjaman. 3. Perkembangan industri kayu Industri kaju jati Burma dieksploitasikan sepenuhnya oleh firma British. Syarikat-syarikat kayu jati dan kilang pengisar British tumbuh dengan meluas. Keluaran kayu jati meningkat – keluaran puratanya sebanyak 500 000 tan setahun 4. Minyak dan Galian Industri minyak turut dikuasai oleh syarikat kecil . Syarikat ini telah membeli telaga minyak di Raja Burma dan disusun menjadi Syarikat Minyak Burma. Sebuah syarikat British diberi konsesi untuk mengerjakan lombong batu delima .
5. Eksport dan import Perkembangan ekonomi yang pesat Nilai eksport pada 1869 ialah 30 juta rupee telah meningkat kepada 659 juta rupee pada tahun 1926. Nilai import pada 1869 ialah 25 juta rupee telah meningkat kepada 386 juta rupee pada tahun 1926 Keuntungan yang diperolehi dinikmati hanya oleh individu dan syarikat British dan bukannya rakyat negara Burma. Perubahan Sosial •
1. Penghapusan susunan sosial tradisional Pengenalan pentadbiran baru mengikut corak British di India telah menghapuskan pentadbiran dan susunan sosial tradisional. Sistem pentadbiran lama digantikan dengan pemerintahan British, iaitu pentadbiran langsung yang dibina disekeliling hirarki Persuruhjaya Tinggi. Peringkat kampung Thungyi atau penghulu dilantik oleh pihak berkuasa Inggeris. Penghulu baru ini diberik kuasa mengutip cukai, menjadi pegawai polis dan majistred rendah . Penghulu yang bertanggungjawab kepada British gagal memperolehi kepercayaan dan kesetiaan petani-petani seperti yang didapati sebelum kedatangan British.
•
2. Pelajaran
•
Sebelum penjajahan biara-biara berkhidmat sebagai pusat pelajaran sekular dan agama bagi rakyat biasa. Selepas penjajahan biara-biara kehilangan kepentingan sosialnya. Tugas sami Buddha sebagai guru merosot. Orang kaya Burma telah menghantar anak-anak mereka ke sekolah kerajaan dan sekolah mubaligh Kristian. Perpindahan kedudukan pelajaran di biara telah mengurangkan status pongyi ( sami Buddha) Perkembangan sekolah baru telah meluaskan jurang sosial di antara mereka yang berpendidikan di sekolah kerajaan dengan sekolah biara
67
•
3. Kelas pertengahan Pengenalan sekolah sekolah kerajaan dengan bahasa Inggeris sebagai bahasa pengantar telah melahirkan satu kelas elit baru yang berpendidikan. Golongan elit ini kebanyakan dilantik sebagai pegawai muda dalam Perkhidmatan Awam. Pegawai Burma terdiri daripada kelas pertenghan dan perkembangan kelas tersebut memperluaskan jurang sosial di antara mereka dengan petani
•
4. Pertambahan penduduk Keamanan yang wujud pada zaman pemerintahan British telah membawa kepada pertambahan penduduk . Penduduk Myanmar pada tahun 1900 ialah 9.28 juta. Bilangan ini meningkat kepada 13.2 juta pada 1921. Berlaku juga perpindahan petani dari Utara Burma ke Selatan Burma
•
5. Masyarakat Majmuk Perpindahan beratus ribu orang India ke Burma ( 1900 – 250 000 ). Berlakunya juga perpindahan masuk orang Cina sebagai peniaga kecil . Kemasukkan mereka tidak dihalang 6. Kemerosotan Kebudayaan
Keruntuhan golongan raja dan bangsawan telah menyebabkan pertukangan mahir hilang motivasi mereka. Muzik dan tarian tradisional juga semakin pupus dengan kehilangan sokongan istana diraja dan kelas atasan 7. Kemerosotan agama Kemerosotan peranan ponyi dan kecenderungan ramai orang burma memilih sekolah kerajaan telah melemahkan Buddishme .Kuasa dan pengaruh mazhab biara-biara dan pihak berkuasa agama bertambah lemah apabila pihak berkuasa British memutuskan bahawa semua sami mesti mematuhi undang-undang mahkamah sekular dan polis seperti orang burma yang lain. Kesimpulan Pemerintahan British telah membawa perubahan yang besar . Perubahan ini mempunyai kesan yang serius ke atas ekonomi dan sosial masyarakat Burma
Soalan 10 : Tema 3 [Gerakan Nasionalisme]
10.
Bincangkan Peranan Sarekat Islam Di Indonesia Dalam Gerakan Nasionalisme Sehingga Tahun 1920-an.
Pengenalan Pada tahun1909, R.M. Tirjoadisurjo telah menubuhkan Sarekat Dagang Islam. Tujuan asal Sarekat Dagang Islam adalah untuk melindungi kepentingan pedagang batik Islam supaya mereka dapat bersaing dengan pedagang batik Cina. Agama Islam menjadi alat penyatuan, persefahaman dan persaudaraan dalam 68
kalangan pedagang batik di Jawa. Pada tahun 1912, nama Sarekat Dagang Islam ditukar kepada Sarekat Islam dan Omar Said Tjokroaminoto menjadi Presidennya. Antara matlamat asal penubuhan Sarekat Islam ialah mengukuhkan agama Islam bagi menyaingi perkembangan agama Kristian dan mengembangkan kebudayaan Indonesia. Sarekat Islam juga bermatlamat memajukan ekonomi dan kebajikan masyarakat tempatan khususnya bidang pendidikan. Keanggotaan Sarekat Islam meningkat daripada 12,000 orang pada tahun 1913 kepada 800,000 orang pada tahun 1916. Sarekat Islam berperanan penting dalam gerakan nasionalisme di Indonesia Matlamat Penubuhan Sarekat Islam Perjuangan Sarekat Islam yang bertunjangkan agama Islam menyebabkan gerakan ini digeruni oleh penjajah Belanda. Sarekat Islam juga berjuang untuk meningkatkan taraf sosioekonomi rakyat Indonesia. Sarekat Islam turut mengkritik Kerajaan Belanda di Indonesia kerana gagal memperbaiki sosio-ekonomi rakyat Indonesia. Pertubuhan ini turut berperanan memperjuangkan pembaharuan dalam bidang pendidikan dengan mendesak dihapuskan diskriminasi dalam kemasukan murid-murid ke sekolah malah menuntut pendidikan wajib kepada anak-anak yang berumur di bawah 15 tahun. Mulai tahun 1916, Sarekat Islam menunjukkan perjuangan politik secara terbuka. Pada tahun 1917, Sarekat Islam menuntut kemerdekaan mutlak. Sarekat Islam telah mengemukakan beberapa tuntutan dari aspek politik, sosial dan ekonomi kepada kerajaan Belanda Peranan Sarekat Islam Dalam aspek politik Sarekat Islam merupakan parti pertama yang memperjuangkan tuntutan berkerajaan sendiri daripada Belanda. Sarekat Islam mendesak Belanda membentuk Majlis Daerah dan memberikan kuasa yang lebih luas kepada Volksraad supaya menjadi satu badan perwakilan yang mempunyai kuasa Legislatif. Bagi pemilihan ahli Majlis Kampung, Sarekat Islam menuntut hak mengundi diberikan kepada kaum lelaki yang berumur 18 tahun ke atas dan bagi majlis-majlis lain, hak mengundi diberikan kepada kaum lelaki yang berumur 21 tahun ke atas. Sarekat Islam juga menuntut pemberian taraf berkerajaan sendiri kepada Indonesia.
Peranan Sarekat Islam Dalam aspek ekonomi Sarekat Islam mendesak kerajaan Belanda memiliknegarakan industri-industri penting seperti besi, tekstil, kertas, pengangkutan dan elektrik. Sarekat Islam menuntut supaya dihapuskan buruh kanak-kanak serta buruh paksa. Mereka menuntut Belanda mengadakan lebih banyak klinik yang memberikan rawatan percuma kepada rakyat Indonesia. Pada tahun 1918, Sarekat Islam mendesak Belanda menetapkan gaji minima dan tempoh masa kerja maksima bagi pekerja. Mereka mendesak Belanda membaiki dan meluaskan kemudahan pertanian dan tali air Peranan Sarekat Islam Dalam aspek sosial Sarekat Islam menntut undang-undang yang menghalang perkembangan agama Islam dibatalkan. Mereka mahukan hari kebesaran Islam diisytiharkan sebagai hari cuti dan pemberian gaji tetap kepada kiyai serta penghulu. Dalam bidang pendidikan, Sarekat Islam mendesak Belanda menghapuskan diskriminasi 69
terhadap kemasukan pelajar-pelajar ke sekolah. Mereka meminta pendidikan percuma untuk kanak-kanak Indonesia yang berumur 15 tahun ke bawah. Kerajaan Belanda didesak supaya mengadakan lebih banyak biasiswa untuk membolehkan pelajar Indonesia menuntut di luar Negara. Mereka juga menuntut institusi pendidikan Islam diberi subsidi dan Maktab Undang-undang dan Maktab Perubatan dinaik taraf sebagai universiti Kesimpulan Pada tahun 1920-an, Sarekat Islam mulai merosot dan tidak lagi efektik kerana gerakan nasionalisme indonesia diambil alih oleh golongan nasionalisme secular. Ini disebabkan oleh perselisihan antara golongan Reformis Islam dengan golongan ortodoks dalam parti itu sendiri. Pemimpin Sarekat Islam seperti Semaun dan Darsono telah dipengaruhi oleh komunis dan mengakibatkan perpecahan dalam Sarekat Islam. Pada tahun 1926, Belanda mengambil tindakan menindas Sarekat Islam kerana dituduh terlibat dalam beberapa pemberontakan yang berlaku. Pemimpin Sarekat Islam iaitu Omar Said Tjokroaminoto ditangkap dan dipenjarakan Kegiatan Sarekat Islam semakin lemah selepas selepas kegagalan pemberontakan Parti Komunis Indonesia pada tahun 1926-1927.
Soalan 11 : Tema 3 [Gerakan Nasionalisme]
11. Terangkan sebab dan matlamat penubuhan Young Men Buddhist Association (YMBA) sebagai parti politik dalam gerakan nasionalisme di Myanmar. Pendahuluan Young Men Buddhist Association (YMBA) atau Persatuan Belia Buddha Burma merupakan pertubuhan bukan kerajaan yang telah ditubuhkan pada tahun 1906 oleh gabungan golongan intelektual Barat. Golongan ini terdiri daripada pongyi dan penganut setia Buddha. Persatuan ini diketuai oleh I. A Maung Gyi, U May Oung, U Ba Pe dan U kin yang merupakan mahasiswa Universiti Rangoon. Mereka menggunakan slogan ‘Buddha Penyelamat Kita dan Raja’ sebagai wadah perjuangan politik, agama dan sosial di Myanmar. Objektif penubuhan YMBA adalah untuk menggerakkan gerakan nasionalisme Myanmar ke arah kemerdekaan daripada penjajahan British seperti gerakan nasionalisme yang berlaku di negara-negara Asia Tenggara lain. Isi 1. Memupuk Semangat Kebangsaan Sebab dan matlamat utama YMBA ditubuhkan adalah untuk memupuk semangat kebangsaan kepada rakyat Myanmar, khasnya rakyat pribumi menuntut kemerdekaan daripada penjajah British dan berkerajaan sendiri. Selain itu, penubuhan YMBA adalah untuk mengembangkan pendidikan kepada rakyat Myanmar kerana pelajaran yang diperkenalkan oleh British hanya untuk golongan tertentu sahaja seperti anak-anak 70
pembesar. Malahan, penubuhan YMBA adalah untuk mengekalkan tradisi Buddha yang bercanggah dengan ajaran Kristian yang dibawa masuk ke Myanmar oleh penjajah British. 2. Menyebarkan Pelajaran Selain itu, penubuhan YMBA bertujuan untuk menyebarkan pelajaran kepada rakyat Myanmar kerana pelajaran yang diperkenalkan oleh British hanya untuk golongan tertentu sahaja seperti anak-anak pembesar. Oleh itu, anak-anak petani pribumi ketinggalan dalam menerima pelajaran pertanian, khasnya pelajaran moden (Barat). Contohnya U Shay Thwin telah menubuhkan sekolah moden untuk semua rakyat Myanmar di Moulmen pada tahun 1897. Justeru pelajaran moden (Barat) akan memajukan rakyat Myanmar.
3. Bergabung dengan Golongan Intelektual untuk Menubuhkan YMBA Penyerapan nilai Barat secara beransur-ansur telah merosakkan pengaruh agama Buddha dalam masyarakat Myanmar. Contohnya ketua Buddha telah diketepikan oleh British dalam urusan pentadbiran. Namun, masyarakat Myanmar sedar bahawa Buddha menjadi penyelamat rakyat Myanmar. Justeru, rakyat Myanmar telah bersatu bergabung dengan golongan intelektual untuk menubuhkan YMBA. Melalui penubuhan ini dapat mengekalkan semangat masyarakat peribumi Myanmar dengan cogan kata, “Buddha Save The King”. 4. Memperjuangkan Isu-isu Sosial dan Budaya Pada peringkat awal, matlamat penubuhannya untuk memperjuangkan isu-isu sosial dan budaya. Perjuangan ini bertujuan untuk menimbulkan minat dan kesedaran orang Myanmar terhadap kesusasteraan, kebudayaan, dan agama Buddha di Myanmar. Justeru, akhbar Thuriya telah diterbitkan bertujuan menyedarkan masyarakat Myanmar mengenai kepentingan agama Buddha dalam kehidupan mereka sebagai menggerakkan nasionalisme. Untuk mencapai matlamat penubuhannya, YMBA memberi penumpuan kepada keutuhan Buddha dan perkembangan kebudayaan, dan pendidikan. Perjuangan yang dilakukan oleh YMBA telah memberi pendidikan percuma kepada rakyat dengan menerapkan nilai-nilai Buddha dan menggalakkan pelajar Myanmar dihantar belajar ke luar negara. 5. Kemelesetan Ekonomi Untuk mencapai matlamat penubuhan sebagai parti nasionalisme, corak perjuangan YMBA lebih berbentuk radikal pada tahun 1916. Perjuangan ini disebabkan oleh kemelesetan ekonomi selepas Perang Inggeris Burma Pertama 1824. Pemimpin tempatan yang radikal seperti U Thien Maung, U Chit Hiang, dan U Ba Pe telah menggerakkan nasionalisme dengan membawa isu kasut. Isu kasut merupakan isu sensitif kepada rakyat Myanmar. Isu ini telah membangkitkan semangat nasionalisme dengan melancarkan protes ke atas orang-orang Eropah yang memakai kasut apabila memasuki Pagoda Endawya di Rangoon. Tindakan ini dianggap menghina agama Buddha.
71
6. Isu Kasut Pada peringkat awal, British tidak melayan isu kasut kerana isu kasut berkaitan dengan adat masyarakat Myanmar sahaja. Namun, setelah YMBA mendapat sokongan daripada rakyat Myanmar, British mula bimbang lalu mengeluarkan undang-undang melarang pemakaian kasut di pagoda. YMBA telah mendapat sokongan daripada 6000 persatuan di peringkat kampung pada tahun 1920. 7. Membentuk Majlis Am Persatuan-persatuan Burma (GCBA) Pada tahun 1917, YMBA telah membantah kerajaan British berkaitan dengan Laporan MontaguChelmsford. Menurut laporan tersebut, kerajaan British telah meluluskan perlembagaan baharu di India. Namun, pihak British tidak memberi kelulusan kepada Myanmar dengan alasan Myanmar belum bersedia untuk mentadbir pemerintahan sendiri. Oleh itu, situasi tersebut menyebabkan YMBA lebih agresif dengan membentuk Majlis Am Persatuan-persatuan Burma (GCBA) pada tahun 1920. Majlis ini berperanan melancarkan pemulauan terhadap kerajaan British. Justeru, YMBA telah menghantar delegasi ke London sebagai tanda protes. Kesannya, perjuangan YMBA telah berjaya apabila kerajaan British memperkenalkan Sistem Diarki pada tahun 1921. 8. Isu Akta Universiti 1920 YMBA turut terlibat dalam isu Akta Universiti 1920 yang bermatlamat menaik tarafkan pendidikan di Universiti Rangoon. Pelajar Universiti Rangoon telah mengadakan mogok kerana menganggap akta agenda British untuk melengah-lengahkan usaha Myanmar mencapai kemerdekaan. Justeru, YMBA telah menyeru seluruh lapisan masyarakat untuk menentang tindakan British. YMBA bertindak membebaskan sistem pendidikan dan universiti daripada pengawasan British. Justeru, untuk mengatasi mogok pelajar universiti, British telah menguatkuasakan Pindaan Akta Universiti pada tahun 1924. Kesannya, kuasa pentadbiran universiti dipindahkan kepada orang Myanmar. Kesimpulan YMBA gagal meneruskan pergerakan nasionalisme di Myanmar kerana kemunculan golongan Thakin di bawah pimpinan Aung San. Namun, YMBA berperanan besar dalam masyarakat Myanmar kerana membangkitkan semangat nasionalisme melalui agama Buddha.
72
Soalan 12 : Tema 3 [Gerakan Nasionalisme]
12. Bincangkan perjuangan Partai Nasional Indonesia (PNI) dalam gerakan nasionalisme di Indonesia hingga tahun 1941.
Pengenalan Partai Nasional Indonesia (PNI) telah ditubuhkan pada 4 Julai 1927 oleh ahli-ahli Kelab Pendidikan Bandung. PNI dipimpin oleh tokoh-tokoh nasionalis utama seperti Ir. Sukarno sebagai ketua, Sartono, Iskaq, Budiarto, Sunario dan beberapa tokoh nasionalis yang lain. Penduduk di Indonesia telah bangun menentang pihak penjajah di negara masing-masing. Rakyat di Indonesia tidak berpuas hati dengan dasar penjajah yang menindas rakyat melalui dasar politik dan ekonomi. Penubuhan PNI telah menyemarakkan semangat nasionalisme terhadap penjajah Belanda.
Perjuangan PNI PNI merupakan sebuah parti massa sekular yang popular di Indonesia. Tujuan penubuhan PNI adalah untuk menyatukan rakyat Indonesia dan mengamalkan cara tidak bekerjasama dengan Belanda. Selain itu, PNI melaungkan perpaduan nasional dan berdikari tanpa bergantung pada pihak luar untuk mencapai kemajuan bangsa Indonesia. PNI menyeru para pegawai Indonesia supaya memboikot persidangan Volskraad dan Perkhidmatan Awam Indonesia.
Ir. Sukarno sebagai tulang belakang pergerakan dan perjuangan PNI telah berjaya memainkan peranannya. Sememangnya Sukarno memiliki karisma dan kebolehan untuk menyatukan dan menyedarkan rakyat Indonesia untuk bangkit menentang penjajah. Beliau telah berjaya menyatukan penduduk Indonesia di Pulau Jawa dan pulau-pulau lain. Selain itu, PNI memainkan peranan penting untuk mengukuhkan kesatuankesatuan sekerja dan membangunkan ekonomi rakyat. Pendidikan yang bersifat nasional turut diberikan perhatian oleh PNI, misalnya mewujudkan sekolah-sekolah Taman Siswa.
PNI telah berjaya menyatukan golongan muda Indonesia supaya menyokong perjuangannya. Oleh yang demikian, pergerakan pemuda PNI telah menganjurkan Kongres Pemuda yang menghasilkan Sumpah Pemuda pada 28 Oktober 1928. Melalui slogan ‘ Satu Negara, Satu Bangsa dan Satu Bahasa’, maka perjuangan PNI berjaya menyatukan parti di Indonesia sehingga terbentuk Parti Indonesia Raya. Bagi memantapkan lagi perjuangan PNI untuk mencapai kemerdekaan Indonesia, Sukarno telah berusaha menyatukan semua 73
pertubuhan politik. Tujuan Sukaro bertindak sedemikian adalah untuk mewujudkan perpaduan nasional. Dengan itu, terbentuklah Permufakatan Parti Politik Kebangsaan Indonesia (PPPKI) pada tahun 1928.
PNI telah muncul sebagai sebuah parti paling berpengaruh di Indonesia dengan keanggotaannya mencecah 10,000 orang menjelang Mei 1929. PNI telah berjaya menarik semua kaum yang terdapat di Indonesia sebagai anggotanya. Oleh sebab PNI begitu popular dalam kalangan rakyat dan perjuangannya yang anti-Barat, khususnya Belanda maka Belanda telah mengharamkan penerbitan akhbar Persatuan Indonesia yang menjadi lidah rasmi PNI.
Kelantangan Sukarno dan beberapa orang pemimpin utama PNI mengkritik Belanda menyebabkan mereka ditangkap oleh Belanda. Penangkapan Sukarno telah menyebabkan perpecahan dalam parti yang menyaksikan wujud PPPKI dan PNI. Selain itu, wujud beberapa parti baru yang merupakan serpihan daripada PNI iaitu Parti Indonesia, Parti Rakyat Indonesia, dan Kelab Pendidikan Nasional Indonesia. Bagi melenyapkan perjuangan PNI, Belanda telah mengharamkan parti tersebut pada tahun 1929. Dengan itu, berakhirlah perjuangan PNI.
Kesimpulannya, PNI telah berjaya menyatukan penduduk Indonesia. Pendudukan Belanda telah ditentang oleh pemimpin nasionalis di Indonesia, perjuangan melalui parti politik tersebut telah mendapat sambutan rakyat. Tidak dapat dinafikan bahawa PNI telah menjadi penggerak penting terhadap usaha-usaha mencapai kemerdekaan Indonesia daripada penjajah Belanda.
Soalan 13 : Tema 3 [Gerakan Nasionalisme]
13.
Bincangkan peranan golongan Thakin dalam gerakan nasionalime di Myanmar sebelum berlakunya Perang Dunia Kedua.
Pengenalan
Penglibatan golongan pelajar dalam gerakan nasionalisme di Burma sebelum perang dunia kedua dapat dikesan melalui penubuhan Persatuan Belia Buddha pada tahun 1906, Persatuan Dobama pada tahun 1930, dan Liga Pemuda Burma pada tahun 1931. Pada tahun 1935, Persatuan Dobama dan Liga Pemuda Burma telah bergabung membentuk pertubuhan Dobama Asiayone dan anggota-anggotanya menggelar diri mereka dengan gelaran Thakin yang bermaksud Tuan. Matlamat perjuangan mereka ialah mendapatkan kemerdekaan Burma daripada pihak British. 74
Isi-isi penting a. Melancarkan Pemogokan
Pada tahun 1935, pemimpin-pemimpin golongan Thakin iaitu Aung San, Thein Pei, Rashid, Thi Ham, Kyaw Nyien dan Ko-Ohn telah menguasai jawatan kuasa kerja Persatuan Pelajar Universiti Ranggoon. Pada bulan Februari 1936, pelajar-pelajar Universiti Ranggoon yang dipengaruhi oleh golongan Thakin telah melancarkan satu pemogokan bagi membantah tindakan disiplin yang dikenakan ke atas Thakin UNU(Presiden Persatuan Pelajar Universiti Ranggoon) dan Aung San, Setiausaha Persatuan Pelajar Universiti Ranggoon. Tindakan disiplin ke atas UNU dikenakan kerana beliau telah membuat ucapan yang mengkritik pentadbiran Universiti dan ke atas Aung San kerana beliau membuat tuduhan yang memburukkan nama seorang pensyarah. Pemogokan ini merebak ke sekolah-sekolah menengah di sekitar Ranggoon. Pemimpin-pemimpin Thakin dan pelajar-pelajar mengambil peluang ini untuk menuntut pindaan kepada Akta Universiti 1920. Pemogokan ini membolehkan pemimpin-pemimpin Thakin muncul sebagai pembela nasionalisme Burma.
b. Kepopularan mereka semakin bertambah dalam kalangan rakyat Burma apabila beberapa pindaan telah dibuat ke atas Akta Universiti pada tahun 1939 seperti yang diminta oleh golongan Thakin. c. Penglibatan dalam Pilihanraya Golongan Thakin telah melibatkan diri dalam politik untuk memperjuangkan ekonomi dan melakukan usaha-usaha gerakan Kebangsaan utuk mencapai kemerdekaan. Justeru, pada tahun 1936 golongan Thakin telah mengambil bahagian dalam pilihan raya yang pertama di Burma melalui parti politik mereka sendiri iaitu Komin-Kochin. Parti Komin-Kochin memenangi 3 kerusi sahaja. d. Menubuhkan Persatuan-Persatuan
Di bawah pengaruh idea Marxist, golongan Thakin telah menubuhkan perstuan-persatuan untuk mendapatkan sokongan golongan petani dan pekerja. 1938, Thakin Mya telah menubuhkan Persatuan Kaum Petani Se Burma dan Liga Penanaman Padi Se Burma. Golongan Thakin telah mencadangkan beberapa pembaharuan cukai bagi membantu petani. 1940, Thakin Ba Swe telah menubuhkan Kongres Buruh Seluruh Burma bagi menyelaraskan kegiatan pertubuhan Buruh di seluruh Burma bagi menentang British. 1938-1940, golongan Thakin telah menganjurkan pemogokan dalam kalangan pekerja-pekerja Syarikat Minyak Burma. Golongan Thakin menjadi semakin popular dalam kalangan golongan pekerja dan petani.
75
e. Menubuhkan Blok Kebebasan
1939, ketika meletusnya Perang Dunia Kedua di Eropah, golongan Thakin telah bertindak menubuhkan Blok Kebebasan bersama-sama Dr. Ba Maw. Tujuannya untuk menuntut beberapa konsesi daripada pihak kerajaan bagi penyertaan Burma dalam Perang Dunia Kedua. Tuntutan mereka mendapat sokongan golongan rakyat melalui golongan Pongyi (sami-sami Buddha). Sementara U Pu, Perdana Menteri Burma memberi jaminan kepada British bahawa Burma akan bantu British dalam Perang Dunia Kedua tanpa syarat. Golongan Thakin telah bertindak melancarkan kempen anti-perang dengan menyeru rakyat Burma memulau rancangan perang kerajaan Burma. Kerajaan Burma telah bertindak menangkap pemimpin Thakin dan Dr. Ba Maw. Sementara Thakin Aung San bersama Thakin lain telah melarikan diri ke China. Sementara Blok Kebebasan diharamkan.
f. Mengadakan Pakatan Dengan Jepun
1941, Thakin Aung San telah membuat pakatan dengan Jepun dan bersetuju membantu Jepun menawan Burma dari British. Jepun pula berjanji akan memberi kemerdekaan kepada Burma. Ramai Thakin telah menjalani latihan ketenteraan di Jepun dan menubuhkan Tentera Kemerdekaan Burma pada tahun 1941.
g. Membantu Serangan Jepun ke atas Burma dan Kemerdekaan Burma 1943.
Jepun telah melancarkan serangan ke atas Burma pada bulan Disember 1941 dengan bantuan golongan Thakin melalui Tentera Kemerdekaan Burma. Jepun telah Berjaya menawan seluruh Burma menjelang bulan Mei 1942. Pengaruh golongan Thakin semakin meningkat dan mereka menganggap sebagai pembela nasionalisme Burma. Atas usaha-usaha golongan Thakin, Jepun telah memberi kemerdekaan kepada Burma pada 1 Ogos 1943. Sebuah kerajaan baharu ditubuhkan dengan Dr. Ba Maw sebagai Perdana Menteri. Kerajaan baharu ini dipengaruhi oleh golongan Thakin yang memegang banyak jawatan dalam kabinet.
h. Menubuhkan Liga Pembebasan Rakyat Anti-Fasist(LPRAF)
Jepun tidak memberi kemerdekaan dalam erti kata yang sebenarnya kepada Burma. Kuasa sebenar masih dipegang oleh pihak Jepun. Justeru, pada tahun 1944 golongan Thakin dengan pertubuhan nasionalis yang lain di Burma telah menubuhkan Liga Pembebasan Rakyat Ani-Fasist bagi menentang Jepun.
76
LPRAF seterusnya menyebelahi British British pada bulan Mac 1945 dengan mengisytiharkan penentangan terhadap Jepun secara terbuka. Pada bulan Ogos 1945, Jepun menyerah kalah secara rasmi. LPRAF yang dikuasai oleh golongan Thakin telah muncul sebagai pertubuhan nasionalis Burma yang utama.
i. Kemerdekaan Burma 1948
Januari 1947, Thakin Aung San mengetuai delegasi Burma ke London bagi membincangkan kemerdekaan Burma. April 1947, Kerajaan British bersetuju untuk mengadakan pilihan raya Dewan Perhimpunan. British bersetuju untuk memberi kemerdekaan dalam masa setahun. Dalam pilihan raya Dewan Perhimpunan, LPRAF telah memenangi 171 kerusi daripada 182 kerusi yang dipertandingkan. Dewan Perhimpunan telah menggubal satu perlembagaan baru bagi Burma selepas mereka. 4 Januari 1948, Burma telah diisytiharkan kemerdekaan dengan Thakin U Nu sebagai Perdana Menteri.
Kesimpulan Penglibatan golongan Thakin dalam gerakan nasionalisme Burma adalah sangat penting. Atas usaha merekalah masyarakat Burma telah berjaya disatukan.
Soalan 14 : Tema 3 [Perjuangan Mencapai Kemerdekaan]
14. Bagaimanakah pendudukan Jepun telah mempengaruhi perkembangan nasionalisme di Myanmar pada abad ke -20.
Pengenalan Jepun telah menyerang Myanmar pada Disember 1941. Menjelang Mei,1942, Jepun telah berjaya menakluki seluruh Myanmar. Pendudukan Jepun di Myanmar berakhir pada Ogos 1945. Pendudukan Jepun telah memberi kesan penting terhadap perkembangan nasionalisme Myanmar dan telah mempercepatkan pencapaian kemerdekaan Myanmar.
77
Isi-Isi Penting Pakatan dengan Jepun Pada tahun 1941, Aun San telah mengadakan pakatan dengan Jepun. Melalui pakatan ini, golongan Thakin berjanji akan membantu Jepun menakluki Myanmar daripada Inggeris dan Jepun berjanji untuk memberi kemerdekaan kepada Myanmar. Pakatan ini membolehkan golongan Thakin menjalani latihan ketenteraan di Jepun. Golongan Thakin menubuhkan Tentera Kemerdekaan Myanmar dengan bantuan Jepun. Menjelang tahun 1941, tentera Kemerdekaan Myanmar mempunyai 30,000 orang anggota. Membantu Jepun menyerang Myanmar Pada Disember 1941, Jepun menyerang Myanmar dengan bantuan Tentera Kemerdekaan Myanmar. Akhirnya pada bulan Mei 1942, Jepun Berjaya menakluki seluruh Myanmar. Kejayaan ini menyebabkan pengaruh golongan Thakin semakin meningkat dan dianggap sebagai pembela bangsa dan Negara Myanmar dalam kalangan rakyat tempatan. Kemenangan Jepun dan kekalahan British telah melenyapkan tanggapan rakyat Myanmar bahawa British adalah satu kuasa agung yang tidak dapat dikalahkan. Kekalahan British ini telah menambahkan keazaman golongan Thakin untuk mencapai kemerdekaan. Pengalaman dalam Bidang Pentadbiran Atas usaha golongan Thakin, Jepun telah memberi kemerdekaan kepada Myanmar pada 1 Ogos 1943. Sebuah kerajaan baru telah dibentuk dengan Dr. Ba Maw sebagai Perdana Menteri. Kerajaan Dr. Ba Maw telah dipengaruhi oloeh golongan Thakin yang memegang banyakjawatan menteri cabinet. Pengalaman berkerajaan sendiri semasa pendudukan Jepun telah mengukuhkan keyakinan diri golongan Thakin untuk menuntut kemerdekaan Myanmar daripada British selepas pengunduran Jepun. Penubuhan Liga Pembebasan Rakyat Anti Fasis (LPRAF) Jepun tidak memberi kemerdekaan dalam erti kata sebenar kepada Myanmar. Kuasa sebenar pentadbiran Myanmar masih terletak di tangan Jepun. Kekejaman pentadbiran Jepun dan kemerosotan taraf hidup rakyat Myanmar semasa pendudukan Jepun telah mewujudkan sentiment anti-Jepun dalam kalangan rakyat Myanmar. Pada tahun 1944, golongan Thakin bersama-sama pertubuhan nasionalis Myanmar yang lain telah menubuhkan LPRAF bagi menentang Jepun. LPRAF dipimpin oleh Aung San dan Than Tun. Pada Mac 1945, LPRAF telah menyebelahi British apabila ia secara terbuka menentang Jepun. Pada Ogos 1945, Jepun telah menyerah kalah dalam Perang Dunia ke-2. LPRAF di bawah pimpinan golongan Thakin telah muncul sebagai pertubuhan nasionalis yang utama di Myanmar. 78
Kemerdekaan Myanmar 1948 Pada Januari 1947, Thakin Aung San telah mengetuai rombongan ke London untuk membincangkan kemerdekaan Myanmar. Kerajaan British bersetuju untuk mengadakan pilihan raya pada April 1947 dan memberi kemerdekaan kepada Myanmar. Dalam pilihanraya tersebut, LPRAF telah memenangi 171 kerusi daripada 182 kerusi yang dipertandingkan. Pada 19 Julai 1947, Aung San dan enam orang rakannya dalam cabinet telah dibunuh oleh orang upahan U Saw. Namun satu perlembagaan telah digubal bagi Myanmar. Lantaran itu, Myanmar telah mencapai kemerdekaan sepenuhnya pada 4 Januari 1948. Perdana Menteri pertamanya ialah Thakin U Nu.
Kesimpulan Pendudukan Jepun telah memperkukuh gerakan nasionalisme serta mempercepat proses pencapaian kemerdekaan Myanmar selepas Perang Dunia Kedua. Myanmar mencapai kemerdekaan pada 4 Januari 1948 dengan U Nu sebagai Perdana Menteri yang pertama.
Soalan 15 : Tema 3 [Perjuangan Mencapai Kemerdekaan Soalan 15: Galurkan penentangan rakyat secara bersenjata di Indonesia pada abad ke-20
PENDAHULUAN -
Selepas Jepun menyerah kalah, Belanda kembali semula ke Indonesia manakala British ke Myanmar.
Pendudukan Jepun telah menyemarakkan semangat nasionalisme sehingga masyarakat tempatan dengan dengan berani dan tegasnya menuntut kemerdekaan daripada pihak penjajah. Perkara yang penting selepas Perang Pasifik ialah hak kemerdekaan perlu dikembalikan kepada masyarakat tempatan. - Penduduk Indonesia memperjuangkan kemerdekaan mereka secara bersenjata. Bagi para nasionalis, kehadiran Belanda tidak lagi diperlukan. Apa yang diperjuangkan mereka ialah pengiktirafan Belanda terhadap kemerdekaan negara yang telah diisytiharkan sebelum kembalinya pihak Belanda. Penentangan antara nasionalis Indonesia dengan Belanda memperlihatkan satu siri pemberontakan sehingga membawa kepada campur tangan Pertubuhan Bangsa-bangsa Bersatu. ISI-ISI PENTING: a) Kabinet Soekarno terpaksa dibubarkan pada 14 November 1945 apabila Leftenan Gabenor Belanda, Dr.Van Mook tidak mengakuinya sebagai ketua kerajaan Indonesia. Beliau mempunyai rancagan sendiri untuk 79
Indonesia. Kaninet Perdana Menteri dibentuk dan diketuai oleh Sultan Sjahrir. Belanda menandatangani Perjanjian Hubungan Sivil Anglo-Belanda dengan British untuk menempatkan tentera British di Indonesia untuk mengawal keadaan di Indonesia.
b) Pada bulan Julai 1946, Dr.Van Mook telah mengadakan rundingan dengan wakil dari wilayah-wilayah Borneo dan Kepulauan Luar yang telah ditawan olehnya. Dr. Van Mook mencadangakan Indonesia dibahagikan kepada empat bahagian, iaitu Jawa, Sumatera, Borneo, dan Timur Raya. Rancangan Dr.Van Mook ini adalah untuk melemahkan Republik Indonesia. Perundingan antara Belanda dan Indonesia berlangsung antara bulan Oktober dan November 1946 di Langgajati berhampiran dengan Cheribon. Pesuruhjaya Khas Belanda, Lord Killearn dilantik sebagai pengerusi.
c)
Dr.Van Mook berjaya membentuk negara boneka yang digelar “Negara Indonesia Timur” melalui
Persidangan Den Pasar di Bali pada 18 Disember 1946. Negara boneka ini dikawal oleh beliau. Belanda melancarkan tindakan polis dengan menghantar dua unit tentera Belanda di Jakarta dan Bandung untuk menduduki Jawa Barat manakala dua angkatan dari Surabaya bergerak ke Jawa Timur dan Madura. Serangan juga dilancarkan ke atas kawasan sekitar Medan, Palembang, Semarang, dan Padang.
d) Tindakan keras Belanda membawa kepada campur tangan kuasa yang lain. British dan Amerika Syarikat menentang tindakan ketenteraan Belanda itu. India dan Australia membawa isu ketenteraan Belanda ke atas Indonesia ke Majlis Keselamatan Pertubuhan Bangsa-bangsa bersatu (PBB). Majlis Keselamatan kemudiannya mengarahakan gencatan senjata bai kedua-dua pihak Belanda dan Indonesia pada 1 Ogos 1947. Belanda telah mencabuli Perjanjian Renaville apabila memlulakan tindakan ketenteraan ke atas Republic Indonesia. Belanda menyerang dan menawan bnadar Yogjakarta. Tentera Belanda juga menangkap dan memenjarakan Soekarno, Syahrir dan Hatta.
e) Melihat keadaan ini, para nasionalis Indonesia meneruskan perjuangan mereka melancarkan perang gerila. Mereka menentang Belanda dengan hebatnya. Perbincangan meja bulat diadakan pada bulan Ogos hingga Oktober 1949 dengan persetujuan Republik Indonesia akan mendapat kedaulatannya semula dan mencapai kemerdekaan. PENUTUP - Pendudukan Jepun membangkitkan semangat kebangsaan rakyat Indonesia dan Myanmar sehingga apabila pihak Penjajah Belanda dan British kembali semula, mereka menuntut kemerdekaan. Belanda tidak ingin memberi kemerdekaan kepada Indonesia, malah berusaha mengukuhkan kuasanya. Rakyat Indonesia di bawah 80
pimpinan para nasionalis seperti Soekarno, Hatta, dan Syahrir menentang usaha Belanda itu. Penentangan secara bersenjata memperlihatkan meletusnya Oerang Kemerdekaan Indonesia atau dikenali sebagai Revolusi Indonesia. - Penentangan rakyat Indonesia secara bersenjata membawa kepada penglibatan negara-negara luar seperti India, Australia, Amerika Syarikat, dan Britain. Akhirnya, Pertubuhan Bangsa-bangsa Bersatu (PBB) telah campur tangan dan Belanda terpaksa tunduk kepada resolusi PBB untuk memulihkan kedaulatan dan kemerdekaan Indonesia.
Soalan 16 : Tema 3 [Perjuangan Mencapai Kemerdekaan]
Soalan 16: Nilaikan penentangan rakyat terhadap penjajah secara berperlembagaan di Myanmar pada abad ke-20 PENDAHULUAN: *-Perluasan kuasa asing merujuk kepada kemaraan kuasa imperialis atau penjajah Barat yang bersungguh-sungguh meluaskan pengaruhnya di Timur atau dunia baharu seperti Indonesia dan Mynmar di Asia Tenggara. *-Kedatangan yang
kuasa
sudah
asing
mempunyai
ini
mewujudkan
sistem
satu
pertembungan
pentadbiran
yang
antara
tersendiri
masyarakat
dan
sistematik
tempatan dengan
pengenalan sistem pentadbiran Barat yang jauh berbeza dengan amalan tradisi tempatan. *-Pertembungan
ini
menimbulkan
pelbagai
reaksi
masyarakat
tempatan
terhadap
kemaraan
kuasa asing di negara ini dan timbullah gerakan untuk memerdekakan negara oleh golongan nasionalis di Asia Tenggara termasuklah Myanmar. -Perjuangan
kemerdekaan
dilakukan
sebelum
kedatangan
Jepun
lagi.
Pada
mulanya,
pemimpin Aung San mengalu-alukan kedatangan Jepun tetapi kemudiannya mengubah pendirian disebabkan dasar Jepun. Oleh itu, mereka telah memulakan gerakan anti-Jepun sejak tahun 1942. Selepas tamat perang dunia kedua dengan kekalahan Jepun di tangan Kuasa Berikat, British kembali semula ke Myanmar. - Terdapat penentangan dan perselisihan antara golongan nasionalis dengan British tetapi segala-galanya dapat diselesaikan secara berperlembagaan iaitu secara aman dan tanpa peperangan.
( Pendahuluan ini * boleh dipilih tidak perlu masuk semua) 81
ISI-ISI PENTING : a) Sebelum British kembali semula ke Myanmar, mereka telah dijanjikan taraf kerajaan sendiri tetapi pada peringkat awal kedatangan mereka, British berusaha memecahbelahkan perpaduan rakyat. Usaha British ini ditentang oleh golongan nasionalis. b) Pertubuhan Anti-Fasis (PAF) yang pada mulanya ditubuhkan golongan Thakin untuk menentang Jepun telah ditukar nama kepada Liga Pembebasan Rakyat Anti-Fasis (LPRAF) yang bertujuan untuk mencapai kemerdekaan. c) Apabila Jepun menyerah kalah pada Ogos 1945, British kembali semula ke Myanmar. Gabenor British, Jeneral Sir Hubert Rance berunding dengan para nasionalis Myanmar. Pihak British mencadangkan LPRAF diberi perwakilan minoriti dalam Dewan Eksekutif namun cadangan tersebut ditolak Aung San dan melancarkan satu mogok kebangsaan. d) Aung San merupakan pemimpin yang diplomatik dan bijak. Dengan sifat itu, beliau berjaya mendapat sokongan puak-puak Karen, Shan, Kachin dan Chui yang pada mulanya enggan tunduk kepada puak Myanmar. Aung San juga membebsakan LPRAF daripada ancaman anasir komunis supaya Liga ini lebih diterima oleh puak British. e) Disember 1946, wujudnya Perjanjian Atlee-Aung San. Antara isu yang dibincangkan ialah pilihan raya umum akan diadakan 4 bulan selepas perjanjian tersebut, British menyokong penyertaan Myanmar dalam Pertubuhan Bangsa-bangsa Bersatu (PBB) serta sebuah Dewan Perlembagaan dibentuk. f) Pada pilihan raya umum yg diadakan pada bulan April 1947, LPRAF mendapat kejayaan cemerlang dan U Nu dilantik sebagai Presiden manakala pemimpin utama Myanmar, Aung San dibunuh oleh orang upahan U Saw. g) U Nu meneruskan usaha menggubal perlembagaan baharu Myanmar. Satu rombongan yg diketuai beliau bertolak ke London untuk menandatangani Rang Undang-undang Kemerdekaan Myanmar yang menyerahkan kerajaan Myanmar kepada Presiden Kesatuan Myanmar.
PENUTUP : § Rakyat Myanmar di bawah pimpinan Aung San telah bekerjasama dengan British semasa serangan Jepun di Myanmar. Akan tetapi, terdapat penentangan terhadap British selepas tamatnya perang dunia kedua. § Penentangan di Myanmar akhirnya membawa kepada perundingan dan perjanjian. Penentangan di Myanmar bercorak penentangan secara berperlembagaan.
82
Soalan 17 : Tema 4 [Pembinaan Negara Bangsa]
17. Bincangkan usaha pembangunan ekonomi yang dilaksanakan di Filipina pada masa pemerintahan Presiden Macapagal [1961 -1965]. Pendahuluan Macapagal menjadi Presiden Filipina antara tahun 1961 hingga 1965. Semasa pemerintahannya, Filipina melalui satu zaman pembangunan politik, ekonomi dan sosial. Kesan pemerintahan Amerika Syarikat di Filipina telah menyebabkan ekonomi Filipina sangat bergantung kepada Amerika Syarikat. Sebahagian besar daripada kegiatan perdagangan dan import Filipina adalah daripada Amerika Syarikat. Presiden Macapagal kemudiannya mengambil beberapa langkah untuk memulihkan ekonomi Filipina dan mengelakkan sepenuhnya kepada Amerika Syarikat. Isi-isi penting Dalam tempoh pentadbiran Macapagal antara tahun 1961 hingga 1965, Filipina menerima banyak cabaran antaranya Filipina menghadapi inflasi, dasar pembahagian tanah dan desakan tuntutan Sabah. Namun beliau telah menjalankan beberapa usaha untuk meningkatkan pengeluaran makanan, mengawal keuntungan yang keluar dan memperkenalkan kawalan harga. Presiden Macapagal telah mengamalkan dasar Laissez-faire dalam pembangunan ekonomi Filipina. Beliau melaksanakan program politik, ekonomi dan sosial bertujuan untuk mengembangkan ekonomi negara seterusnya. Dalam usahanya untuk meransang pertumbuhan ekonomi, Macapagal telah menerima nasihat daripada penyokong-penyokongnya yang kaya. Macapagal telah menghapuskan kawalan pertukaran asing. Beliau membiarkan mata wang peso Filipina bergerak mengikut pasaran pertukaran mata wang asing. Melalui dasar kewangan ini, berjuta-juta peso dapat dipungut setiap tahun bagi perbendaharaan negara. Macapagal telah melakukan pelbagai usaha untuk menghapuskan rasuah dalam sektor-sektor tertentu yang menjejaskan produktiviti Filipina. Selain itu, Macapagal juga memberi tumpuan kepada sektor pertanian seperti kelapa kering, tanaman tebu, abaka, tembakau dan nanas sebagai hasil eksport. Macapagal juga memajukan bidang perindustrian seperti industri ringan, pembungkusan dan pemasangan. Dalam masa yang sama, industri besi keluli juga dimajukan. Malah Macapagal juga telah mengasingkan industri gula dan kelapa melalui penubuhan Lembaga Kelapa Filipina berikutan kedua-dua industri ini merupakan penyumbang utama dalam hasil eksport Filipina. Macapagal tidak dapat melaksanakan dasar ekonomi secara agresif kerana mendapat bantahan dan penentangan daripada Parti Nasionalis di bawah pimpinan Ferdinand Marcos yang telah menguasai Dewan Perwakilan dan Senat dalam Parlimen Filipina. Namun pertumbuhan ekonomi Filipina telah meningkat sebanyak 5.15% semasa pemerintahan Macapagal.
Penutup 83
Kesimpulannya, Presiden Macapagal berusaha melaksanakan dasar pembangunan ekonomi bagi menggalakkan pertumbuhan ekonomi di Filipina. Peningkatan ekonomi yang diperoleh Filipina telah meningkatkan taraf hidup rakyat khususnya golongan petani dan membantu kerajaan menyediakan kemudahan sosial yang lebih baik di Filipina.
84
