#26 TUSSEN ETEN EN GENEZEN PAG. 8. Universiteit gaat zélf kamers aanbieden aan buitenlandse studenten. CVI gaat test voor Mexicaanse griep ontwikkelen

Resource 0326 1 en 3 en 8-8

06-05-2009

15:38

Pagina 1

CVI gaat test voor Mexicaanse griep ontwikkelen Pag. 4

Universiteit gaat Koud en zélf kamers doorweekt aanbieden aan bewaakten tien buitenlandse studenten het studenten 5 meipodium Pag. 4

WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/

Pag. 18

3E JAARGANG/7 MEI 2009

RESOURCE

#26

PAG. 8

TUSSEN ETEN EN GENEZEN

Resource 0326 2 en 14-17

06-05-2009

15:22

Pagina 2

SERVICE EN ADVERTENTIES

2

SWITCH Vacatures zijn voor interne en externe kandidaten. Interne kandidaten hebben voorrang, zie intranet/people/arbeidsvoorwaarden. De volledige vacaturetekst staat op www.werkenbij.wur.nl. Aanleveren: woensdag in de week voorafgaand aan verschijnen van Resource. Voor informatie, bel Corporate HRM: (0317-4)85706. RECEPTIONIST FORUM M/V (0.5) QUALITY ASSURANCE FUNCTIONARIS M/V (1.0) FB, Forum, Wageningen Vacaturenummer: ATFB2009-150 ASG, Lelystad Biologicals BV, Lelystad 2 PHD POSITIONS CROSS-LINKED Vacaturenummer: AT/LBbvFOOD PROTEINS AS HIERARCHI- ABS/021 CAL BIOPOLYMERS M/F (1.0) POSSIBLE FUTURE TENURE AFSG, Physical Chemistry and TRACK POSITION IN ANIMAL Colloid Science, Wageningen PHYSIOLOGY M/F (1.0) Vacancy number: AFSG 09.048 ASG, Human and Animal PhysioPHD NOVEL ARTIFICIAL PROTEIN logy, Wageningen Vacancy number: AT DIE 2009POLYMERS M/F (1.0) 003 AFSG, Physical Chemistry and Colloid Science, Wageningen SENIOR RESEARCH SCIENTIST Vacancy number: AFSG 09.049 BEHAVIOURAL PHARMACOLOGY / PROJECTLEIDER CNS M/F (1.0) COMMUNICATIEADVISEUR M/V ASG, BioMedical Research, Lely(0.8/1.0) AFSG, Afd. Communicatie, Wage- stad Vacancy number: BMR_001 ningen Vacaturenummer: AFSG 09.050 PHD-CANDIDATE MODELING ECOSYSTEM SERVICES M/F (1.0) PHD POSITION MOLECULAR ESG, Environmental Systems AnaPHYSIOLOGY M/F (1.0) ASG, Human and Animal Physio- lysis, Wageningen Vacancy number: AT PROM-09logy, Wageningen Vacancy number: AT DIE 2009-004 ESA-09-H

PHD-CANDIDATE QUANTIFICATION OF ECOSYSTEM SERVICES M/F (1.0) ESG, Environmental Systems Analysis, Wageningen Vacancy number: AT PROM-09ESA-08-R JUNIOR RESEARCHER WATER, CLIMATE CHANGE AND JUSTICE M/F (0.8) ESG, Irrigation and Water Engineering, Wageningen Vacancy number: AT DOW-09-IWE12-H SENIOR ONDERZOEKER STATISTIEK EN GEO-INFORMATIEKUNDE M/V (1.0) ESG, Alterra, Centrum Bodem, Wageningen Vacaturenummer: AT ALT-09-CB08-R PHD PLANTPOWER: RESPONSE OF PLANT RHIZODEPOSITION TO ENVIRONMENTAL FACTORS M/F (1.0) PSG, Greenhouse Horticulture, Wageningen Vacancy number: AT: 09.Glas.01 Voor meer informatie zie: www.werkenbij.wur.nl

(ADVERTENTIE)

Kies voor Klimaat Debat In het kader van de Europese verkiezingen, organiseren Jongeren Milieu Actief, Semper Florens, Aktief Slip en WEP een debat over o.a. Fosfaat problematiek, Groene energie en Economic Degrowth Wanneer:

27 mei

Locatie:

Universiteit Wageningen

Tijd:

Van 19.30 - 21.15 u. De zaal is open vanaf 19.15 u.

Sprekers:

o.a. Niels van den Berge (kandidaat GroenLinks) Diederik Samsom (Tweede kamer lid PvdA) Met wetenschappers: Willem Hoogendijk, Kealan Gell en Bert Smit

Studenten 50% korting

Debatleider: Lenny Puthman

Check www.kiesvoorklimaat.eu voor actuele informatie

Neem een abonnement

Mede mogelijk gemaakt met subsidie van het Europafonds van het ministerie van Buitenlandse zaken.

3 Surf naar volkskrant.nl/studenten

(dit aanbod geldt alleen voor uitwonende studenten t/m 27 jaar)

COLOFON Resource, Weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum, is het weekblad voor personeel en studenten van Wageningen UR. Uitgever/ Wageningen UR. ISSN/ 1874-3625. Redactieadres/ Bornsesteeg 47, 6708PD Wageningen, tel. 0317 484020, e-mail [email protected]; secretariaat Thea Agba-Kuijpers. Redactie/ Gaby van Caulil (hoofdredacteur), tel. 0317 482997, e-mail [email protected]; Lieke de Kwant (eindredactie), tel. 0317 485320, Alexandra Branderhorst (onderwijs, studentennieuws, VHL), tel. 0317 481725; Roelof Kleis (economie, omgeving, ecologie, maatschappij), tel. 0317 481721; Albert Sikkema (plant, organisatie), tel. 0317 481724: Hans Weggen (service), tel. 0317 485272; Hans Wolkers (dier, voeding), tel. 0317 481721. Studentredacteuren: Maarten van den Berg, Anneloes Dijkstra, Stijn van Gils, Christoph Janzing, Tom

Rijntjes, Marlot Roelofs, Barbara Tielemans. Freelance medewerkers: Wim Bras (VHL), Alice van Ginkel, Yvonne de Hilster, Laurien Holtjer, Hanneke Marcelis (website), Clare McGregor (international pages), Nicolette Meerstadt, Rik Nijland, Joris Tielens. Landelijk nieuws: Hoger Onderwijs Persbureau. Foto's/ Guy Ackermans, bvBeeld, Bart de Gouw, Hoge Noorden, Lineair, Ruben Smit, Theo Tangelder, Martijn Weterings. Illustraties/ Henk van Ruitenbeek, Guido de Groot Vormgeving/ Hans Weggen (basisvormgeving OfD, Loek Kemming). Redactieraad/ dr. ir. Ernst van den Ende (voorzitter), ir. Martijn de Groot, ir. Marianne Heselmans, dr. Patrick Jansen, Marloes van der Kamp, Ayla Paul, Mascha Rasenberg, prof.dr. Cees van Woerkum en Judit Zijlstra Druk/ Dijkman Offset BV. Abonnementen/ Studenten van Wageningen Universiteit en perso-

volkskrant.nl/studenten neel van Wageningen UR krijgen Resource gratis; anderen kunnen zich abonneren. Abonnementsprijs Nederland €58,00 (buitenland €131,50) per jaar. Inl: tel. 0317 484020. Een abonnement wordt automatisch verlengd tenzij uiterlijk een maand voor het eind van de lopende abonnementsperiode schriftelijk is opgezegd. Advertenties intern/ Onderdelen van Wageningen UR kunnen tegen gereduceerd tarief adverteren in Resource. Inl: Elisa Salentijn, tel. 0317-482519. Kleintjes is de rubriek voor nietcommerciële advertenties en dienen contant te worden betaald. Advertenties extern/ Van Vliet, bureau voor media-advies, Passage 13, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023 5714745. Serviceberichten/ Beknopte, zakelijke mededelingen van eenheden van Wageningen UR aan studenten en personeel kunnen gratis in Resource worden geplaatst. Inlichtingen: 0317 485272.

KLEINTJES Kleintjes uiterlijk maandag 10.00 uur inleveren bij het redactiesecretariaat van Resource, gebouw 116, kamer 0.31, en contant betalen. Tarief is 3,50 euro per dertig woorden, de lengte is hooguit 60 woorden.

DIVERSEN Cross Your Borders: een onderwijsproject voor middelbare scholieren over ontwikkelingsvraagstukken, uitgevoerd door enthousiaste studenten. Een steentje bijdragen aan een betere wereld én nuttige vaardigheden opdoen? Word vrijwilliger! Nieuwsgierig? Check www.crossyourborders.nl! Gezocht: Alfahulp in biologisch huishouden. Wie kan me eind van de middag/avond helpen met allerlei huishoudelijke klusjes (o.a. boodsch, huish., tuin, klusjes)? Betaling uit PGB. [email protected], 0317-428449. PHEROBANK van Plant Research International BV heeft (E,Z)--2,13-octadecadienal geïdentificeerd als de hoofdcomponent van het feromoon voor Opogona sacchari. Dit feromoon is geformuleerd in feromoondispensers te koop bij PHEROBANK. Voor meer informatie: [email protected]

Studentenmenu Iedere dinsdag, woensdag en donderdag serveren wij een studentenmenu voor iedereen met een OV-studentenkaart. Het menu bestaat uit: drankje naar keuze, soep naar keuze: Amerikaanse aardappelsoep, Thaise Kippensoep of Indiase wortelsoep, brood met tapenade en tzatziki, combinatie van warme gerechtjes, huisgemaakt friet met aïoli. Prijs per persoon € 15,50. Bekijk onze website: www.colorsworldfood.nl Nieuw in Wageningen: Colors World Food, Markt 15, 6701 CX, Wageningen, 0317-417463, E:[email protected]

Resource 0326 1 en 3 en 8-8

06-05-2009

15:38

Pagina 3

7 MEI 2009

3

RESOURCE #26

ZEEPKIST [email protected]

HR

BOVEN ’T MAAIVELD KNABBELEXPERT IN SCIENCE Wladimir Tameling is dé knabbeldeskundige van Wageningen UR. En eigenlijk van de hele wereld. Samen met zijn Amsterdamse collega en voormalige mentor Frank Takken publiceert hij deze week in Science. Over nibblers dus, eiwitten die een centrale rol spelen in de afweer van planten tegen ziekteverwekkers.

Henk van Ruitenbeek

HOFSTEDE KONINGINNEDAG Om half drie ’s middags kom ik thuis en ga in het zonnetje een boterham zitten eten. Mijn dochter komt eraan. ‘Weet je wat er in Apeldoorn gebeurd is?’ Dit is zo’n dag waarvan iedereen onthoudt wat hij deed toen hij het hoorde. En de dag was zo mooi begonnen. Ik liep met Afrikaanse gasten door arboretum Belmonte. Are there any snakes? Nee, dit is een veilig landje, en gevaarlijke beesten heb je hier niet. Lonely, dat vonden ze het wel in de Tarthorst, maar dat was nu vergeten. We did not know how beautiful this place was. Door hun ogen zag ik hoe toverachtig mooi de uitzichten zijn, de grote, glad-

stammige beuken met pril blad, de kromme boom bij de vijver, de elegante esdoorns, en vooral de rododendrons en azalea’s met hun intense kleuren. Rododendron Furnivall’s Daughter is mijn favoriet; zoekt u die maar eens op. Hier tuinman te zijn is een mooie baan, dacht ik terwijl we bij de ene na de andere bloeiende boom op de foto gingen. Even later dronken we koffie, met appelgebak en slagroom, op het terras voor het hotel op de berg, samen met enkele rustige oudere gasten, en wandelden onderlangs terug langs de voet van de ijstijd. Daar kon geen Keukenhof tegenop. Thuisgekomen word ik ruw gewekt uit

mijn euforie. Er zijn hier geen slangen, maar wel mensen. Daaronder ook eenzame mensen die ergens het contact met de andere mensen zijn kwijtgeraakt, bij wie de rancune langzaamaan toeneemt en die wraak willen nemen op de gemeenschap die hen uitsluit. Die gemeenschap is vaak een school, maar deze man nam wraak op heel Nederland. Waar en wanneer is het misgegaan met deze moordenaar van 38? Wie wordt de volgende? Wat kunnen we er tegen doen? Vanochtend maar eens een bakkie troost gedaan bij de buren. / Gert Jan Hofstede

Nibblers zijn schakelaars in het intracellulaire defensieapparaat van planten. Als promovendus bij Takken in Amsterdam heeft Tameling bewezen hoe die schakelaars werken. De resistentie-eiwitten zijn opgebouwd uit een aantal vaste onderdelen. De kern van het eiwit kan nucleotiden (ADP/ATP) binden en is de eigenlijke schakelaar. In de aan-stand is ATP gebonden, in de uit-stand is dat ADP. Een ander vast onderdeel van zo’n eiwit bevat veel leucines, vandaar de naam ‘nucleotide-binding leucine-rich repeat’. Afgekort een nbllr dus, wat beeldend verbasterd is tot nibbler. ‘Amerikanen houden van dit soort afkortingen’, legt Tameling uit. Maar hij gebruikt de woordspeling zelf ook. Het artikel in Science heet To nibble at plant resistance proteins. Tameling en zijn groep concentreren zich vooral op de manier waarop de schakelaar het afweermechanisme precies aanzet, want dat is nog grotendeels terra incognita. Het bijzondere aan nibblers is dat ze niet alleen in planten werken. ‘Onderzoek aan immuunreceptoren in mens en dier hebben een vergelijkbaar nucleotidebindend complex aan het licht gebracht. Die onderzoekers kwamen tot eenzelfde soort model als wij. Dat ondersteunt elkaar dus mooi’, licht Tameling toe. Het immuunsysteem van plant en dier blijkt dus wat de schakelaar betreft op dezelfde componenten te berusten. Tameling heeft daar mooi bewijs van. ‘Dezelfde mutatie in het nucleotidebindend domein van het eiwit leidt tot vergelijkbare ziektes in mens en plant. Bij de mens leidt dit tot een aantal auto-immuunziekten. Bij planten leidt het tot massale celdood. Normaal gesproken offeren enkele cellen zich op door tijdens een infectie dood te gaan. Dat is ook een afweerreactie, want veel ziekteverwekkers hebben een levende cel nodig om zich te kunnen vermeerderen. Als de celdood vroeg genoeg plaatsvindt, is het de opoffering waard.’ Vorig jaar kreeg Tameling een Veni-beurs voor zijn zoektocht in het immuunlandschap van planten. / Roelof Kleis Omslagfoto Guy Ackermans

Resource 0326 4-7

06-05-2009

15:23

Pagina 4

7

4

IN ‘T NIEUWS 23 APRIL T/M 6 MEI 2009

EXTRA KAMERS AAN DE HAARWEG Nieuwe buitenlandse studenten kunnen na de zomer gewoon in Wageningen terecht, als het aan de raad van bestuur ligt. Die wil twee voormalige universiteitsgebouwen aan de Haarweg tijdelijk geschikt gaan maken voor bewoning, en er ook containerwoningen bijplaatsen, wat samen zo’n 250 extra kamers moet opleveren. De gemeente moet de plannen nog goedkeuren. ‘Wageningen UR neemt hiermee gewoon zijn verantwoordelijkheid voor de huisvesting van buitenlandse studenten’, reageert Simon Vink, woordvoerder van de raad van bestuur. ‘Duidelijk werd dat er 250 kamers minder waren dan nodig om hen te huisvesten. Ook de instroom van Nederlandse studenten groeit. De markt pakt het nog niet op, dus er moest structureel iets gebeuren en wel zo kostenefficiënt mogelijk.’ Met de keus voor de Haarweg in plaats van dat de meeste studenten tijdelijk naar een bungalowpark op de Veluwe gaan, zoals de afgelopen twee jaar, kunnen meer studenten direct meedraaien in het Wageningse sociale leven en hoeven ze niet te reizen. ‘Zomerhuisjes blijven misschien tijdelijk nodig voor piekopvang, maar niet zo lang als nu’, zegt Vink . Woningcoöperatie Idealis, die vooral kamers aan studenten verhuurt, is verrast door het besluit van de universiteit. ‘We hebben ook aangeboden tijdelijke voorzieningen te realiseren. Maar als ze dat zelf willen doen, moet de universiteit dat natuurlijk zelf weten’, reageert directeur Hans Medenbach.

Het Centraal Veterinair Instituut (CVI) in Lelystad is door de wereldvoedselorganisatie FAO gevraagd om een snelle diagnostische test te ontwikkelen waarmee de Mexicaanse griep kan worden aangetoond in andere gastheren dan de mens, bijvoorbeeld varkens.

In het voormalige onderkomen van Agronomie aan de Haarweg worden 63 internationale studenten ondergebracht. / foto BdG Wageningen UR wil 55 wooneenheden realiseren in het voormalige onderkomen van Fysiologie van mens en dier, en 63 in het oude gebouw van Agronomie, voor een periode van vijf jaar. Op het terrein van Agronomie moeten daarbij nog 130 units komen, voor zeven jaar. Het is nog niet bekend wat er precies neergezet gaat worden. ‘Dat moet allemaal nog worden uitgewerkt’, zegt Vink. Ook is nog niet duidelijk hoe de tijdelijke verhuur geregeld gaat worden. ‘Uitbesteden ligt voor de hand,’ aldus Vink, ‘maar de plaatsingen op Landal Green Parks op de Veluwe heeft Wageningen UR deels in

MENS KRIJGT Q-KOORTS VIA SCHAAP EN GEIT Q-koorts is bij schapen, geiten en mensen het gevolg van een infectie met genetisch vrijwel dezelfde bacterie. Dat stelt het Centraal Veterinair Instituut (CVI) in Lelystad na onderzoek. Daarmee staat vast dat de explosieve toename van Q-koorts bij mensen in Oost-Brabant en Gelderland sinds 2007 wordt veroorzaakt door schapen en geiten. Het CVI bestudeerde met het CanisiusWilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen de Coxiella burnetii-bacteriën die vorig jaar bij geïnfecteerde dieren en mensen zijn aangetroffen. Tot 2007 registreerden huisartsen zo’n vijftien besmettingen per jaar, vorig jaar kregen ruim duizend mensen Q-koorts, meestal in de maanden voor de zomer. Dit jaar zijn al tweehonderd patiënten gemeld bij de GGD’s. De Q-koortsbacterie komt symptoomloos voor bij geiten, maar kan ook vroeggeboortes en abortussen veroorzaken. De bacteriën komen in mest en stro terecht. Als de mest op het land wordt uitgereden

CVI ONTWIKKELT TEST VOOR MEXICAANS GRIEPVIRUS

en deels verwaait, kunnen mensen de bacterie inademen. De meeste mensen merken daar niets van, maar een klein deel krijgt longontsteking. Om de verspreiding van de ziekte tegen te gaan, zijn vorig jaar 40 duizend schapen en geiten rond het Brabantse Uden gevaccineerd. Dit jaar is de inentingsregio uitgebreid en zijn nieuwe hygiënevoorschriften van kracht bij veehouders. Het CVI bestudeert ook de kwaliteit van de bestaande Q-koortstests voor schapen en geiten. Het is momenteel onduidelijk hoe goed die zijn. Sommige tests richten zich op de aanwezigheid van antilichamen in het bloed, andere tonen de ziekmakende bacterie aan en er zijn tests die verschillende typen van de bacterie kunnen onderscheiden. De ministeries van Volksgezondheid en LNV investeren samen met de GGD’s, productschappen en ziekenhuizen ruim drie miljoen euro in onderzoek naar Q-koorts, om meer aanknopingspunten te vinden voor de bestrijding van de ziekte. / AS

eigen beheer gedaan. Het zou kunnen dat we Idealis vragen, maar er zijn meer mogelijkheden.’ Volgende week voert Wageningen UR de eerste gesprekken met de gemeente over de plannen. Die moet de plannen eerst goedkeuren en vergunningen verlenen. Als alle vergunningen tijdig worden verleend, is het de bedoeling dat de kamers eind augustus klaar zijn. Dan wonen er vanaf de herfst, als ook het Binnenhavencomplex daar weer is opgebouwd, 400 studenten extra op de Haarweg, bovenop de 1040 in het Idealiscomplex Haarweg. / YdH

Met de test kunnen landen bijvoorbeeld controleren of geïmporteerde varkens vrij zijn van het Mexicaanse griepvirus. Dat lijkt op H1N1-virussen die bij varkens voorkomen, zegt viroloog dr. Guus Koch van het CVI. ‘Maar dit virus heeft een combinatie van genen van virussen die normaal in Noord-Amerika voorkomen en die ruim tien jaar geleden in Europa bij varkens circuleerden. Die laatste virussen staan dichter bij influenzavirussen die ook bij vogels voorkomen. We hebben kennelijk te maken met een mutant die aanslaat bij mensen. Het virus is bij varkens tot nu toe alleen recent in Canada aangetoond. Deze varkens zijn waarschijnlijk besmet door een medewerker die in Mexico was geweest.’ De term Mexicaanse ‘varkensgriep’ is dan ook niet geheel correct, vindt Koch. Of en hoe het virus zich verder verspreidt, is niet te voorspellen, aldus de viroloog. / AS

M

De ba ve ee pr Ve vo m

Bi na de ge ve ge la sc va lor vo

VIJFDUIZEND JAAR OUDE MELK IN GRIEKSE POT In een opgegraven Macedonische voorraadpot heeft het Wageningse NMRcentrum vijfduizend jaar oude melkeiwitten van een moeflonschaap gevonden. De biochemici deden de eiwitanalyse uit nieuwsgierigheid en waren verbaasd eiwitten te vinden in dergelijke oude monsters. Ze stellen voor deze analyse standaard uit te voeren bij opgravingen. Dr. Jacques Vervoort en ing. Sjef Boeren van het NMR-centrum voerden de analyse uit voor een bezoeker uit Griekenland, die wilde weten wat er in een antieke pot zat die bij opgravingen in Griekenland tevoorschijn was gekomen. Boeren en Vervoort doen aan proteomicsonderzoek: met behulp van massaspectroscopie kunnen ze eiwitten in biologische monsters detecteren. Zo voeren ze analyses uit met Wageningse zuivelonderzoekers om na te gaan wat genetische verschillen van koeien betekenen voor de eiwitsamenstelling van de melk. Vervoort

analyseerde de pot dan ook niet alleen op organische verbindingen, maar deed uit nieuwsgierigheid ook een eiwitanalyse. Hij vergeleek de gevonden eiwitten vervolgens met DNA-sequenties in databases. ‘Deze matching wijst erop dat het eiwitten zijn van het moeflonschaap, dat tot duizend jaar voor Christus op de Balkan en Anatolië voorkwam’, aldus Vervoort. Hij vond ook wolresten van het schaap in een andere voorraadpot. ‘Gelukkig zaten er geen eiwitten van een zeldzame diersoort in de voorraadpot, want die hadden we niet kunnen matchen met informatie in de databases.’ De biochemicus heeft de smaak te pakken en stelt voor om bij opgravingen standaard een eiwitonderzoek te laten uitvoeren. ‘Het kan nuttig zijn voor archeologen om oude monsters te analyseren op voedselbestanddelen of genetische verwantschap. Ik heb inmiddels contact gehad met de vooraanstaande archeologiegroep in Leiden, waar men nog niet met proteomics werkt.’ / AS

S

de ve wo af de

N

Va be st va m la na va

De m De m

T

Resource 0326 4-7

06-05-2009

15:23

Pagina 5

7 MEI 2009

5

RESOURCE #26

Prognose: twintig procent meer eerstejaars op Van Hall Larenstein

MEER VOORAANMELDINGEN BIJ WU ÉN VHL De vooraanmeldingen van eerstejaars bachelorstudenten bij Wageningen Universiteit voor 2009/2010 laten opnieuw een groei zien van ongeveer vijftien procent ten opzichte van vorig jaar. Verrassender is de groei van het aantal voorinschrijvers bij Van Hall Larenstein met maar liefst twintig procent. Biologie, Voeding en gezondheid en Internationale ontwikkelingsstudies zijn wederom de grootste trekkers bij Wageningen Universiteit. Daarnaast is er bijna een verdubbeling te zien in de vooraanmeldingen voor de kleinere studie Internationaal land- en waterbeheer, waarvoor nu 29 scholieren staan ingeschreven. De teller van de vooraanmeldingen voor de bachelorstudies staat nu op 549, 74 meer dan vorig jaar om deze tijd. Vanaf begin mei

geven de cijfers een goede prognose van de te verwachten aantallen eerstejaars, leert de ervaring. ‘Dit zijn mooie cijfers. De tendens dat we ieder jaar meer studenten krijgen, wordt voortgezet’, zegt Edwin Kelhout van Voorlichting en werving. ‘Ik denk dat we goed inspelen op de latente interesse in onze universiteit. We laten maatschappelijk relevante onderwerpen zien waar Wageningen UR mee bezig is en we zijn transparant en eerlijk over wat de universiteit studenten te bieden heeft.’ Van Hall Larenstein is overgestapt op dezelfde wervingsmethoden als de universiteit. Sinds begin 2008 loopt de campagne rondom de thema’s klimaatverandering, verstedelijking en ontbossing. Dat lijkt nu ook bij de hogeschool vruchten af te werpen. Die heeft 595 vooraanmeldingen,

zo’n honderd meer dan vorig jaar rond deze tijd. De cijfers voorspellen daarmee een stijging van het aantal eerstejaars hogeschoolstudenten met twintig procent. De grootste opleiding is Diermanagement in Leeuwarden met 162 voorinschrijvers. In Velp trekt Tuin- en landschapsinrichting de meeste eerstejaars. De kleinere Wageningse hogeschoolopleidingen groeien allemaal. Vooral Dier- en veehouderij zit in de lift. Vorig jaar zorgden de vooraanmeldingen voor een grote teleurstelling bij Van Hall Larenstein. In september kwamen er veel minder nieuwe studenten dan verwacht. Dat bleek te liggen aan het online aanmeldsysteem Studielink, waarbij dubbelingen in de administratie terechtkwamen. Inmiddels is dat aangepast en zijn de vooraanmeldingen redelijk betrouwbaar. / AB

KNOLS WEG BIJ ENTOMOLOGIE Malaria-expert dr. Bart Knols, in 2006 winnaar van de Ig-Nobelprijs met zijn tenenkaasonderzoek en een jaar later gekozen tot internationale MBA-student van het jaar, is per 1 april vertrokken bij de leerstoelgroep Entomologie. Knols heeft zijn tijdelijke arbeidsovereenkomst tussentijds beëindigd in overleg met prof. Marcel Dicke. Over de redenen van zijn onverwachte vertrek willen Knols en Dicke geen mededelingen doen. Knols is medio april in dienst getreden als gastmedewerker van de afdeling Tropische geneeskunde van het AMC in Amsterdam. ‘Ik wil graag over malaria-onderzoek blijven publiceren.’ Daarnaast heeft hij een eigen consultancybedrijfje op het gebied van tropische ziekten. / AS

op

ol-

en

en

rt

nen d-

ep o-

SLOOP/ De sloop van de Dreijenborch en het Ritzema Boshuis is in volle gang. Eerder werd er al asbest weggehaald en zijn de gebouwen gestript. Maar nu is het grote geweld losgebarsten. Tot eind juni wordt er puin afgevoerd. Uit veiligheidsoverwegingen is een deel van de Dreijenlaan afgesloten voor auto’s en fietsers. De sloper kan niet aansprakelijk worden gesteld voor eventuele schade die op dat deel van de weg ontstaat door vallend puin. Materiaal van de sloop wordt afgevoerd via de Dreijenlaan en de Arboretumlaan. Studenten en medewerkers die naar de Dreijen willen, kunnen het beste via de Ritzema Bosweg of de Generaal Foulkesweg gaan. / NM, foto BdG

NIEUWE STUDIE HEALTH AND FOOD IN LEEUWARDEN Van Hall Larenstein in Leeuwarden begint komend studiejaar met de nieuwe studierichting Health and Food. Deze variant op de opleidingen Voedingsmiddelentechnologie en Biomedisch laboratoriumonderzoek richt zich nadrukkelijk op de gezondheidsaspecten van het levensmiddelenproces. De afdeling Life Sciences hoopt op deze manier meer studenten binnen te halen. De voedingsmiddelenindustrie kampt namelijk al jaren met een tekort aan

hbo’ers, weet docent levensmiddelentechnologie Jappie de Jong. Desondanks kiezen maar weinig scholieren voor het vakgebied; het aantal studenten op VHL schommelt al jaren rond het minimum van vijfentwintig. ‘Havoscholieren vinden de toevoeging ‘technologie’ nu eenmaal niet sexy, zo blijkt. We hebben dus een variant bedacht waarin de term niet meer voorkomt.’ Aan de naamsverschuiving van technologie naar gezondheid liggen echter niet alleen marketingmotieven ten grondslag,

legt De Jong uit. Health and Food moet gaan voorzien in de almaar toenemende vraag van de voedingsmiddelenproducenten naar specialisten op het gebied van gezonde producten. ‘Hoe ze een smaakvolle worst moet maken weten de producenten wel, maar hoe diezelfde worst te produceren met minder zout is een heel ander verhaal.’ Inmiddels hebben zich al twaalf studenten voor de nieuwe opleiding aangemeld, aldus De Jong. / WB

KANTINE ZODIAC KRIMPT IN Door de tegenvallende omzet gaat de kantine van de dierwetenschappers op Zodiac inkrimpen. De kantine was van tien tot twee open, maar is sinds gisteren alleen nog tussen de middag open. Ook wordt het assortiment beperkt. ‘Het wordt een take awaysysteem, vergelijkbaar met de service in Atlas’, vertelt communicatiemedewerker Chantal van Lin. Ze verwacht weinig gemok over de maatregel van cateraar Albron bij de ruim tweehonderd Zodiacbewoners, want die maken weinig gebruik van de kantine. De studenten zitten tegenwoordig vooral in Forum. OR-lid Paul Koene weet niet wat de versobering van het kantineaanbod inhoudt: ‘Ik ga er nooit heen.’ / AS

Resource 0326 4-7

06-05-2009

15:23

Pagina 6

7

6

UIT ‘T VELD NIEUWS UIT DE WETENSCHAP

ZUIDPOOLDIERTJES ZOEKEN MASSAAL HET IJS OP Pal onder het drijvende ijs van Antarctica komen in groten getale kleine zeediertjes voor die een belangrijke plek innemen in de voedselketen. Promovendus dr. Hauke Flores ontdekte dat de dichtheid aan kreeftjes, visjes en andere organismen hier vele malen groter is dan in open water. Lange tijd was het leven direct onder de ijsschotsen een verborgen wereld. Maar met een speciaal gemaakt visnet kreeg onderzoeker Flores toegang tot het grensvlak tussen het drijvende Antarctische ijs en het zeewater eronder. Hij ontdekte dat de onderkant van het ijs de spil vormt van de Antarctische voedselketen. ‘In en onder het ijs groeien algen die de gehele productie van het ecosysteem uitmaken’, vertelt Flores. ‘Draai een ijsschots om en je zult zien dat de onderkant helemaal groen is.’ Kleine zeedieren, zoals krill en vleugelslakken, voeden zich massaal op de algen en zijn zelf weer prooi voor grotere dieren, zoals walvissen, pinguïns en zeehonden. ‘De kleine zeediertjes brengen zo de energie die door algen als biomassa is vastgelegd, dieper het water in’, vertelt Flores. Biologen vermoedden al langer dat de onderkant van het ijs een belangrijke rol speelt in de biodiversiteit van de Zuidpool, maar kwantitatieve gegevens ontbraken nog. ‘Het is moeilijk om erbij te komen’, verklaart Flores. Met collega’s maakte hij een net dat de naam Surface and Under Water Trawl (SUIT) heeft gekregen. De basis bestaat

Ee lev St an

Kleine zeediertjes zoals de vleugelslak en tomopteris eten algen die vooral onder het poolijs groeien, en worden zelf weer gegeten door grotere dieren. / foto’s Jan Andries van Franeker uit een zwaar frame dat tegen een stootje kan. Onder het frame hangt een visnet. Grote drijvers bovenop het frame voorkomen dat het zinkt. In vijf jaar tijd bracht Flores vier keer een paar maanden door op het Duitse onderzoeksschip de Polarstern in Antarctica. Daar trok hij de SUIT elke nacht onder het ijs door en analyseerde hij de vangst.

Met de resultaten van het onderzoek kunnen de gevolgen van klimaatsverandering voor het Antarctisch ecosysteem beter worden ingeschat. Als ijsschotsen smelten, heeft dat mogelijk een dramatisch effect op al het leven in de Antarctisch oceaan. Door de opwarming van de aarde wordt het ijs steeds dunner en volgens Flores minder geschikt voor algen en zee-

dieren. Een afname in de dichtheid van het zeeleven pal onder het ijs werkt door tot ver in de voedselketen. / LH Hauke Flores promoveerde op 1 mei bij prof. Wim Wolff van Rijksuniversiteit Groningen. Hij voerde zijn onderzoek uit bij Wageningen Imares.

COMPUTER GAAT VOEDSELCRISES VOORSPELLEN Rikilt werkt met Wageningse partners aan een softwaresysteem dat de kans op verontreinigd voedsel gaat voorspellen. Dit emerging risk detection support system (ERDSS) had de dioxine- en melaminecrisis eerder kunnen oppikken. De huidige systemen om verontreiniging in voedsel op te sporen, zijn reactief. Een bedrijf of onderzoekslab vindt een stofje dat in te hoge concentratie voorkomt, ze meldt dat aan de bevoegde instantie die vervolgens een waarschuwing afgeeft en de producent vraagt het product uit de handel te nemen. Het EU-onderzoeksprogramma Safe Foods, waarvan Rikilt de trekker was, heeft alle informatie over voedselcrises van de afgelopen vier jaar geanalyseerd met de vraag: onder welke omstandigheden treden vaker voedselcrises of voedselverontreinigingen op? Doel was om die voortaan te gaan voorspellen. Rikilt-onderzoeker dr. Gijs Kleter noemt het voorbeeld van de garnalenproductie in Zuidoost-Azië dat hij samen met Imarescollega ing. Marnix Poelman onderzocht. ‘Aan de hand van een aantal incidenten met geïmporteerde garnalen zagen we

N W G

een bepaald patroon. De garnalenteelt in Zuidoost-Azie werd gestimuleerd, de kweek werd intensiever. Daardoor nam de ziektedruk toe, wat leidde tot een stijgend gebruik van antibiotica, waaronder ook types die verboden zijn in Europa. Intensivering is dan een indicator dat je meer garnalen mag verwachten die niet aan de normen voldoen. Keuringsinstanties kunnen hun voordeel doen met die kennis.’ ‘Hetzelfde geldt voor de zalmproductie in Europa’, vervolgt zijn collega dr. Hans Marvin. ‘Daar zagen we ook een gestage toename van antibioticagebruik, met opeens een scherpe afname: er was een vaccin ontwikkeld dat de ziektedruk wegnam. Technologische vernieuwingen kunnen een indicator zijn om je risicoverwachting bij te stellen. Klimaatverandering, waarbij je bijvoorbeeld door overstromingen meer bacteriën in oppervlaktewater, drinkwater en voedsel krijgt, kan een indicator zijn dat je vaker chemische stoffen en microbiologische ziekteverwekkers in voedsel zult aantreffen. We gebruiken dus niet alleen informatie uit de voedselketen, maar betrekken er ook allerlei mogelijke externe effecten bij.’ Zo kan ook veranderende wetgeving de

kans op voedselverontreinigingen beïnvloeden. Een sterk voorbeeld is de dioxinecrisis in Nederland. De melk van verschillende veehouders bleek besmet te zijn met dioxine, het gevolg van een technologische aanpassing in een aardappelverwerkingsbedrijf, waarvan een bijproduct als ingrediënt voor veevoer werd gebruikt. Tijdens een productiestap was zout vervangen door klei, vanwege aangescherpte milieuwetgeving. Dat dioxines van nature in klei voorkomen, hadden de betrokkenen over het hoofd gezien. ‘Dat is niet gek’, zegt Marvin, ‘je kunt niet alle beschikbare kennis op één plek hebben. Wij denken dat we zo’n contaminatie met dioxine met ons systeem eerder zouden kunnen oppikken.’ Zover is het echter nog niet. Marvin, Kleter en hun Europese collega’s hebben al veel relevante landbouwkundige en toxicologische kennis, informatie over handel, wetgeving en menselijk gedrag verzameld. ‘Maar we zijn er ook achter dat we veel nog niet weten’, zegt Marvin. Die ontbrekende informatie wordt inmiddels via een nieuw project verzameld. Ondertussen werken Marvin en zijn collega’s al wel aan een prototype, waarin ze de expert-

kennis uit meerdere onderzoeksdisciplines wegen, in stukjes knippen en die invoeren in een softwaresysteem van AFSG. ‘We kunnen de indicatoren die van belang zijn bij voedselcrises nu met de hand invoeren, combineren en veranderen’, zegt Marvin. ‘We hebben de melaminecrisis er ingestopt en een risicoschatting uit het systeem gekregen. Die lijkt plausibel.’ In de toekomst moet het softwaresysteem de gegevens zelf gaan schatten en combineren. De Europese voedselautoriteit EFSA heeft al belangstelling getoond voor het detectiesysteem, net als de Amerikaanse voedselautoriteit FDA. Het onderzoek aan nieuwe risico’s maakte deel uit van het programmaonderdeel Early detection of emerging risks associated with food and feed production van het onlangs afgesloten vijfjarige EU-programma Safe Foods, waarin 34 onderzoeksinstituten uit Europa, twee uit China en één uit Zuid-Afrika samenwerkten. De wetenschappelijke resultaten uit dit programmaonderdeel staan in het meinummer van het vakblad Food and Chemical Toxicology. Het detectiesysteem wordt ontwikkeld in een vervolgproject in opdracht van de Nederlandse overheid. / AS

Da eff ke Wa bin ‘W ga m alc tig Ve pa St ste bli de te St ph lan dr oo De se ko ne dr tin tw zij da tot St fec he me re me stu fec lan

Ma ve Fra

R

Ho de 23 va als co tin sta pe de rij ho ge

Resource 0326 4-7

06-05-2009

15:23

Pagina 7

7 MEI 2009

7

RESOURCE #26

‘Wat nieuw is aan dit onderzoek is dat het gaat over blootstelling op lange termijn’

NOGMAALS: WIJN IS GEZOND Een half glas wijn per dag verhoogt de levensverwachting. Dat stelt dr. Martinette Streppel in The Journal of Epidemiology and Community Health.

r

-

Dat matige alcoholconsumptie een positief effect heeft op de gezondheid is allang bekend. Toch haalde het onderzoek van de Wageningse promovendus het nieuws in binnen- en buitenland. Streppel legt uit: ‘Wat nieuw is aan dit onderzoek is dat het gaat over een blootstelling op lange termijn. We hebben gegevens over voeding en alcoholinname over een periode van veertig jaar kunnen onderzoeken.’ Verder was wel bekend dat alcohol een bepaalde beschermende werking heeft, maar Streppel heeft de effecten van bier, wijn en sterke drank apart kunnen meten. ‘Wijn blijkt toch iets extra’s te hebben. Dat zouden de polyfenolen kunnen zijn die erin zitten, maar dat valt buiten deze studie.’ Streppel gebruikte gegevens uit de Zutphen-studie, waarbij 1400 mannen 40 jaar lang werden gevolgd. Van hen is het rook-, drink- en eetgedrag geregistreerd, maar ook ziektes en eventuele doodsoorzaken. Deze nieuwste interpretatie van die dataset, waaruit al eerder bleek dat vezels op korte termijn gezond zijn, blijkt nu dat mannen van vijftig die een half glas wijn per dag drinken een vijf jaar hogere levensverwachting hebben dan geheelonthouders. Wie twintig gram alcohol per dag drinkt, verlengt zijn statistische leven met twee jaar. Wie daarbij nog eens twee gram alcohol uit wijn tot zich neemt, telt daar nog drie jaar bij op. Streppel: ‘Dit is de eerste studie die de effecten van absolute alcoholconsumptie en het type drank op de levensverwachting meet. Vooral van belang is dat we meerdere meetmomenten hebben waardoor de meetfout veel kleinier is dan bij de meeste studies. Zo kun je lange- en kortetermijneffecten meten.’ Conclusie: ‘Wijn is ook op de lange termijn gezond.’ / NM

NIEUWE VERGISTER SLUIT KRINGLOOP In Lelystad gaat eind deze maand de eerste paal de grond in voor een nieuw type biovergister. Die koppelt de vergisting van maïs aan een nieuwe en energiezuinigere manier om bio-ethanol te maken. De installatie is het paradepaardje van Acrres, dat hiervoor in zee gaat met energieconcern Eneco. Acrres (Application Centre for Renewable RESources) is een samenwerkingsverband van de Animal Sciences Group en Praktijkonderzoek Plant en Omgeving voor de ontwikkeling van duurzame energie en het gebruik van biomassa. Acrres wil regionale biobased clusters ontwikkelen, legt woordvoerder ir. Chris de Visser uit. ‘Een soort regionaal agroparkidee. Clustering van kleinschalige bio-energie- en grondstofprocessen, waarbij het efficiënt sluiten van kringlopen centraal staat. Zo’n cluster staat nu op stapel.’ De basis van de nieuw te bouwen installatie is een ‘gewone’ biovergister. Die verwerkt maïsstro en rundermest tot elektriciteit, CO2, warmte en digestaat, een restproduct van mineralen, organische stof en water. Het nieuwe zit ‘m in het gebruik

van de warmte. Bij de meeste vergisters gaat die ongebruikt de lucht in, legt De Visser uit. Maar hier wordt de warmte gebruikt voor de productie van bio-ethanol uit maïskorrels. Daarbij wordt een procedé gebruikt dat gebaseerd is op een Wagenings patent van de groep van prof. Johan Sanders. ‘Het concept zorgt ervoor dat er aanzienlijk minder water nodig is voor de productie van ethanol. En dat is duurzamer, omdat je minder water hoeft te verdampen om de ethanol over te houden.’ Dat is tenminste de theorie. ‘Wij moeten het met deze machine gaan bewijzen’, voegt projectleider Andrea Terbijhe er aan toe. De installatie heeft een vermogen van 123 kilowatt en levert 150 duizend liter bio-ethanol per jaar. ‘Dat is natuurlijk weinig’, vindt De Visser. ‘Maar dit is een testlocatie en het is voldoende om uitspraken over de werking in de praktijk te kunnen doen.’ Maar de verwerking van maïs is nog maar het begin. De warmte, het CO2 en de vrijkomende mineralen uit de vergister zijn bruikbaar voor tal van andere processen. Een daarvan is algengroei. Volgend jaar al hoopt Acrres die koppeling operationeel

te hebben. Bij de huidige installatie komt dan een algenkwekerij. ‘En zo’n cluster is verder uit te breiden om producten op te waarderen’, legt De Visser uit. De koppeling met algenkweek is een mooi voorbeeld van hoe de kringloop regionaal gesloten wordt. De verwerking van maïs levert de grondstoffen voor de kweek. De algen leveren weer biobrandstof of dienen als voer voor koeien, die vervolgens de mest produceren die weer de vergister in kan, legt Terbijhe uit. ‘Mineralen blijven zo in het gebied, er vindt minder gesleep met biomassa plaats en het levert werkgelegenheid op’, zegt De Visser. Acrres is al twee jaar onderweg. Tot nu toe kreeg het project vooral bekendheid met de ontwikkeling van testwindmolens in Lelystad. De molens vormen de financiële kurk waar de onderneming op draait. Maar de samenwerking met Eneco is in de ogen van De Visser pas de echte start van Acrres. Het contract bestrijkt vijf jaar. Eneco wil volgens De Visser een positie opbouwen in de productie van duurzame energie. ‘Bij ons kunnen ze de prototypes ontwikkelen die zij vervolgens kunnen exploiteren.’ / RK

Martinette Streppel is op 24 april gepromoveerd bij prof. Daan Kromhout en prof. Frans Kok van de afdeling Humane voeding.

RECTIFICATIE HOBBYKIPPEN Hobbykippen zijn onterecht geruimd tijdens de vogelpestepidemie in 2003 (zie Resource 23), maar niet omdat de hobbykip minder vatbaar is voor het virus dan de stalkip, zoals het bericht beweert. De onderzoekers constateren alleen dat de kans op besmetting bij hobbykippen veel kleiner is dan bij stalkippen. De kleine omvang van een koppel hobbykippen en geringe contacten met de buitenwereld spelen daarbij een belangrijke rol. Eerder onderzoek toonde aan dat hobbykippen en commerciële kippen even gevoelig zijn voor het vogelpestvirus. / AS

ORANJE/

In april werden extreem veel oranjetipjes gemeld op de fenologische site natuurkalender.nl. Het mannetje (foto) heeft feloranje vleugelpunten. De vlinders houden van bosranden en half open plekken met pinksterbloemen of look-zonderlook. Ze profiteerden van de warmte; met een gemiddelde temperatuur van twaalf graden was april vier graden warmer dan normaal. Daardoor heeft de natuur haar achterstand – opgelopen door de koude winter – helemaal ingehaald. Arnold van Vliet van De Natuurkalender meldt dat de natuur begin maart nog zes weken achterliep, maar inmiddels twee weken vroeger is dan twintig jaar geleden. Bomen en kruiden bloeiden korter maar wel uitbundiger dan voorgaande jaren. / GvC

Resource 0326 1 en 3 en 8-8

06-05-2009

ACHTERGROND

15:38

Pagina 8

8

MEDICIJN TEGEN

OERDRIFT

7

H w c Z

DIE ETEN HEET

d

D

oo no ne ke ze he ku gr is of ve Zo w b zi a te ku ho ge is n ‘Ik vl kr ge be ne ze be ge to tr

D o w ge m ro m zo o ka w do

R en tu

Resource 0326 1 en 3 en 8-8

06-05-2009

15:38

Pagina 9

7 MEI 2009

9

RESOURCE #26

Het huwelijk tussen voedingswetenschap en geneeskunde is niet zonder spanning, weet Renger Witkamp. ‘Het zijn twee geloven op één kussen.’ Toch kan deze combinatie ons veel goeds brengen, voorspelt de hoogleraar Voeding en farmacologie. Zoals genezing zonder medicijnen. Of een pil waardoor we minder gaan eten.

door HANS WOLKERS, foto BART DE GOUW

D

e leerstoelgroep Voeding en farmacologie, de jongste telg uit de voedingsfamilie, is nog geen drie jaar jong, maar staat al stevig op de kaart. Prof. Renger Witkamp zwaait er de scepter. Bruisend en energiek oogt hij, een man met visie die de controverse niet schuwt. Maar ook een hardcore wetenschapper die, verrassend genoeg, openstaat voor sommige meer traditionele geneeswijzen, zonder daarbij de harde wetenschappelijke feiten uit het oog te verliezen. ‘In China beoefenen ze al meer dan vierduizend jaar topgeneeskunde. Ze hebben daar een uitstekende klinische diagnostiek en kunnen goed observeren. Dat wij de filosofie niet begrijpen wil niet zeggen dat het onzin is.’ Voor Witkamp is yin en yang gewoon een andere term voor evenwicht, ofwel homeostase, in het lichaam. Als die homeostase verstoord is, worden we ziek. Zowel voeding als geneesmiddelen kunnen het evenwicht in het lichaam helpen herstellen. Maar hoe combineer je nu die twee vakgebieden, waarvan de één zich vooral bezighoudt met preventie en de ander vooral met genezing? Witkamp zelf betitelt de voedingswetenschap en geneeskunde als ‘twee geloven op één kussen’. Voeding is iets voor gezonde mensen. Het houdt je gezond, is de heersende opvatting. Maar volgens Witkamp kun je veel meer met voeding doen, en is de scheiding tussen de twee vakgebieden daarom niet absoluut. ‘Ik denk dat voeding en geneesmiddelen talloze raakvlakken hebben die nog te weinig aandacht hebben gekregen’, legt hij uit. ‘Als je bijvoorbeeld cholesterolverlagende stoffen aan boter toevoegt, zoals bij Becel, dan begint een voedingsmiddel al wat te lijken op een geneesmiddel.’ Maar voeding bevat ook van nature talloze biologisch actieve stoffen die de gezondheid kunnen beïnvloeden, zij het in een lagere concentratie dan in geneesmiddelen. Zo beschermt de toxische stof cafestol, die in ongefilterde koffie voorkomt, in lage concentraties tegen sommige kankerverwekkende stoffen. CHEMISCHE WANDELSTOK De grote uitdaging is om ziekte in een vroeg stadium te ontdekken en dan is er een belangrijke rol voor voeding weggelegd, stelt Witkamp. Als het ziekteproces verder gevorderd is, ontkom je niet aan geneesmiddelen, maar ook dan kan aangepaste voeding een belangrijke rol spelen. Humane voeding werkt daarom nauw samen met Ziekenhuis de Gelderse Vallei in Ede. Onderzoekers nemen voeding van patiënten onder de loep om tot een optimaal dieet te komen. Goede voeding kan weerstand en conditie verbeteren, maar ook de bijwerking van medicijnen verminderen en soms zelfs de dosering omlaag brengen. Zo kan de dosis van cholesRenger Witkamp leidt de leerstoelgroep Voeding en farmacologie, die opereert op het snijvlak tussen voedingswetenschap en geneeskunde.

terolverlagende middelen, de statines, drastisch omlaag als het dieet meer plantaardige steroïden bevat die zelf ook cholesterolverlagend werken. Daardoor zullen ook de bijwerkingen van de statines verminderen. Hier werken voeding en geneesmiddelen dus samen. Aan de andere kant schuift de farmaceutische industrie ook op richting voeding. Zo wil ze niets liever dan op grote schaal preventief geneesmiddelen inzetten een pilletje dat je gezond houdt. Zo’n ‘polypil’, die iedereen van middelbare leeftijd en ouder zou moeten slikken, bevat diverse geneesmiddelen zoals een cholesterolverlager, een bloeddrukverlager en een stollingsremmer (aspirine). Witkamp: ‘Je kunt berekenen dat met zo’n chemische wandelstok de sterfte aan hart en vaatziekten afneemt en het aantal gezonde leefjaren toeneemt.’ Maar de polypil heeft mogelijk bijwerkingen. Daarnaast is het de vraag of je gezonde mensen kunt motiveren om elke dag een medicijn te slikken. Epidemiologen hebben daarom bedacht dat je ook een ‘polymeal’ kunt maken die de gezondheidsrisico’s reduceert. Die heeft niet de nadelen van de polypil en is nog verbazend lekker ook, met rode wijn, vis, chocola, en veel groente en fruit als belangrijke ingrediënten. Voeding en geneesmiddelen vinden elkaar verder vooral bij chronische aandoeningen, en dit is meteen het strijdveld tussen de twee vakgebieden. Witkamp: ‘Veel processen in het lichaam fluctueren binnen bepaalde grenzen. Een goed voorbeeld is de suikerspiegel in het bloed. Die neemt toe na een maaltijd, maar het lichaam reageert erop door de aanmaak van insuline die de suikerconcentraties binnen bepaalde grenzen houdt.’ Er is dus een subtiel evenwicht tussen suiker en insuline. Als het lichaam niet meer goed op insuline reageert, bijvoorbeeld als complicatie van overgewicht, raakt het evenwicht verstoord en schieten de bloedsuikerconcentraties omhoog: je hebt diabetes en medicijnen zijn onontbeerlijk. ‘De uitdaging is om ziekten in een zeer vroeg stadium te diagnosticeren’ zegt Witkamp. ’Je kunt in dat vroege stadium nog heel veel corrigeren met voeding en lifestyle, bijvoorbeeld afvallen, meer bewegen en de juiste voeding. Je kunt zo de ge-

‘Het lichaam beloont fout eetgedrag door de aanmaak van moleculen van plezier’

neesmiddelen nog even buiten de deur houden’. Speerpunt van Witkamps onderzoek is de vraag waarom mensen te veel eten. ‘Eten is een oerdrift,’ stelt hij. ‘Het lichaam stimuleert en beloont dit gedrag door de aanmaak van moleculen van plezier.’ Het lichaam produceert zulke lichaamseigen ‘drugs’, de endo-cannabinoïden, onder meer met behulp van vetten uit voeding. Ze binden aan dezelfde receptoren als cannabis en zorgen voor de voldoening die we ervaren na een goede maaltijd. ‘Wij zijn pas de tweede generatie die onbeperkt toegang heeft tot eten, maar mede door die moleculen van plezier dreigt het gevaar van dik worden: toch nog even naar dat dessertbuffet gaan voor dat extra ‘shot’ na een te overvloedig maal.’ Witkamps onderzoekgroep zal zich in de toekomst bezighouden met het nabootsen van het effect van de endo-cannabinoïden, door de receptoren waar deze stoffen aan binden te stimuleren. Ook denkt hij aan methoden om de afbraak van endo-cannabinoïden te vertragen of juist om de vorming kunstmatig te stimuleren zodat je, zonder uitbundig te eten, toch dat gevoel van voldoening krijgt. Maar de endo-cannabinoïden doen meer dan ons belonen na slecht eetgedrag. Ze spelen ook een rol bij het controleren van ontstekingen in ons lichaam. En ontstekingsprocessen zijn hot in de zoektocht naar de relatie tussen overgewicht en chronische ziekten. Bij vetzucht is namelijk een deel van het vetweefsel chronisch ontstoken en de bewijzen stapelen zich op dat die chronische ontstekingen een sleuteltrol spelen bij het ontstaan van veel chronische aandoeningen. Zo hebben astma, psoriasis, maar ook aderverkalking allemaal een ontstekingscomponent die de ziekte veroorzaakt of verergert. VETTE KANS Overgewicht stimuleert chronische ontstekingsprocessen in het vetweefsel en vaak helpt afvallen dan ook om de ziekteverschijnselen te verminderen. Voeding kan hierbij echter ook direct een rol spelen. ‘Het lijkt erop dat sommige endo-cannabinoïden een belangrijke rol spelen bij het tegengaan van chronische ontstekingen’, legt Witkamp uit. ‘Het type voeding bepaalt in belangrijke mate welke cannabinoïden het lichaam vormt. Zo zijn cannabinoïden die het lichaam uit visolie maakt, sterk ontstekingsremmend.’ Nog algemener: het spectrum van vetzuren in ons dieet bepaalt welke biologisch actieve moleculen worden gemaakt die chronische ontstekingen stimuleren of juist remmen. Met andere woorden, door de juiste voeding te kiezen, kun je tot op zekere hoogte, via aanmaak van bijvoorbeeld ontstekingsremmende cannabinoïden, chronische ontstekingen remmen en misschien zelfs bepaalde ziekten indammen. Zolang je je maar te buiten gaat aan het juiste eten kan de schade nog wel meevallen, is de boodschap van Witkamp. Een vette kans voor wie zijn primaire driften slecht kan beheersen. <

Resource 0326 10-13 en 18-20

06-05-2009

15:20

Pagina 10

OPINIE

7

10

M.I.

Uit een decennialange meetreeks van Wageningse meteorologen blijkt dat de zon steeds minder vaak achter de wolken schuilgaat. Zonaanbidders kunnen nu jaarlijks van gemiddeld 412 uur meer en bovendien fellere zon genieten dan in 1928. Vooral in het voorjaar en de zomer is het goed toeven op het terras, met in mei de meeste zonuren.

MEER ZON, EEN ZEGEN VOOR MENS EN NATUUR? door RIK NIJLAND, foto ANP

‘Het aantal huidkankergevallen neemt met 75 procent toe’ Marjolijn Swart, woordvoerster van KWF Kankerbestrijding. ‘Dit is geen goed nieuws. Veel Nederlanders, vooral met blond haar en een lichte huid, zijn genetisch niet goed toegerust voor zoveel zon. Ook doordat steeds meer mensen op buitenlandse zonvakantie gaan, zien we een toename van het aantal gevallen van huidkanker. Aan de hoeveelheid uv-straling kunnen we natuurlijk

niets doen, maar wel aan de bescherming. Blijf tussen twaalf en drie zoveel mogelijk in de schaduw, houd een shirt aan en een pet op, en smeer je in met zonnebrandcrème met een flinke beschermingsfactor. Het is écht noodzakelijk dat de ernst van de zaak doordringt. De verwachting is dat in 2015 het aantal huidkankergevallen met 75 procent is toegenomen ten opzichte van 2000.’

‘Een procent meer licht is een procent meer productie’ Dr. Ep Heuvelink, leerstoelgroep Tuinbouwproductieketens ‘Voor gewassen als tomaat, paprika of komkommer is dit zeker gunstig. In de tuinbouw geldt een globale vuistregel: een procent meer licht is een procent meer productie. Maar ik denk dat een toename van de zoninstraling ook voor bijvoorbeeld tarwe en aardappels betekent dat de opbrengst stijgt. Aan de andere kant is er in

de tuinbouw een keerzijde. Bij de teelt van potplanten moet waarschijnlijk steeds vroeger de kas worden afgeschermd om schade door te veel zon te voorkomen. Ik vind een toename van ruim zestien procent ongelofelijk veel, maar ja, de cijfers liegen niet. Een dergelijk verschil moet merkbaar zijn. Het tuinbouwgebied rond Emmen krijgt van nature tien procent minder zon dan het Westland. Dat is een belangrijke reden dat het in Emmen momenteel berenslecht gaat.’

‘We kunnen het terras steeds eerder neerzetten’

‘Dit is een bonus die we er zomaar bij krijgen’

Carel Oomes, eigenaar van biercafé de Vlaamsche Reus in Wageningen

Prof. Wim Sinke, stafmedewerker zonne-energie bij het Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN)

‘Vroeger lag rond 5 mei het omslagpunt. Pas vanaf die datum was het lang genoeg lekker weer om het terras neer te zetten. We beginnen inmiddels steeds eerder; dit jaar zijn we al dik een maand buiten bezig. Toch is de winter voor ons de beste tijd. Binnen kun je bovendien veel beter zelf de sfeer van het café bepalen, buiten is dat lastig. Wel is het terras inmiddels een belangrijk deel van onze exploitatie, zonder zou ik behoorlijk inkomsten derven. Klanten willen met mooi weer nu eenmaal niet binnen zitten. Met onze verhuizing in 1995 vanuit de Molenstraat, waar geen plaats was voor een terras, hebben we de trend qua zonneschijn kennelijk goed aangevoeld.’

‘Er kleven misschien ook nadelen aan meer zoninstraling, maar voor zonnecellen is er een positief effect: je mag aannemen dat meer zon leidt tot een hogere opbrengst. In hoeverre die toename evenredig is met het extra aantal zonuren of de totaal extra ingestraalde zonne-energie, is afhankelijk van de golflengteverdeling van het licht. De meest gangbare zonnecellen moeten het vooral hebben van golflengtes tussen het nabije infrarood en het ultraviolet in. De toenemende opbrengst is vooral een leuk extraatje. De stijging van het rendement van zonnecellen - de hoeveelheid elektriciteit per hoeveelheid ingestraalde energie - gaat gelukkig veel sneller dan de toename van het aantal zonuren. Maar dit is wel een bonus die we er zonder inspanning bij krijgen.’

‘Goed of slecht nieuws? Daar ga ik als klimatoloog niet over’ Dr. Rob van Dorland, klimaatonderzoeker bij het KNMI ‘Goed of slecht nieuws? Daar ga ik als klimatoloog niet over; het gaat hier om feiten. Ik denk dat het schoner worden van de lucht in West-Europa in de afgelopen 35 jaar, onder meer door rookgasontzwaveling, een rol speelt. Daardoor zitten er minder aerosolen in de lucht. Bovendien hangt er minder bewolking. Het is grappig dat het KNMI vorig jaar constateerde dat er met name in voorjaar en zomer steeds vaker zuidoostenwind staat. Daarmee

wordt relatief droge continentale lucht aangevoerd, wat leidt tot wat minder bewolking, juist dus in dat deel van het jaar waarvoor de Wageningse meetgegevens een flinke toename in zoninstraling laten zien. De klimaatmodellen voorspellen dat in de toekomst in Zuidoost-Europa het water in de bodem steeds vroeger in het jaar zal zijn verdampt, wat leidt tot een snelle opwarming van de lucht. Dat leidt er wellicht toe dat de trend, steeds meer droge continentale lucht, zich doorzet.’

‘Een langer groeiseizoen leidt bij dieren tot problemen’ Dr. Arnold van Vliet, coördinator van De Natuurkalender ‘Weinig mensen zullen er rouwig om zijn dat de zon meer schijnt. Voor de natuur ligt dat een tikkeltje anders. We zien dat het ontwaken van de natuur in het voorjaar – het boven de grond komen van planten bijvoorbeeld – sterk door de temperatuur wordt bepaald. De afgelopen dertig jaar is het groeiseizoen met ongeveer een maand verlengd. In hoeverre de hoeveelheid zon daarbij een rol speelt, hebben we niet uitgezocht, maar je kunt je voorstellen

dat de grond door meer zoninstraling extra opwarmt waardoor het proces wordt versneld. Bij dieren kan dat tot problemen leiden. Een overwinterende vlinder als de dagpauwoog gaat tegenwoordig vaak vroeg vliegen. Daarvoor is een bepaalde buitentemperatuur noodzakelijk, maar ook zon, zodat de vlinders kunnen opwarmen. Als daarna de kou weer invalt, leggen ze het loodje. Misschien moet De Natuurkalender wat meer aandacht aan de zoninstraling schenken, maar die invloed lijkt met niet eenvoudig te onderzoeken; de variabiliteit van lokatie tot lokatie en van dag tot dag is namelijk erg groot.’

O

giv th of ‘M fri as st

Resource 0326 10-13 en 18-20

06-05-2009

15:20

7 MAY 2009

Pagina 11

11 McWUR? ‘We should open a McDonalds at the Forum’

n .

ee

-

n n at t.’

RESOURCE #26

INTERNATIONALIZATION WITHOUT FOREIGNERS EXTRA ROOMS AT THE HAARWEG

The debate on internationalization organized by student party VeSte on Tuesday 28 April at Ceres was attended by one Chinese student and one Russian student. The current state of affairs was discussed in fumbling English, but the main question remained unanswered: can WUR rightly claim to have internationalized?

The answer seems to be: not just yet, as long as the international students of Wageningen UR (twenty-five percent of the total) are represented by a mere two students at an event of this kind. About twenty Dutch students showed up at the debate, which was intended to improve the contact with foreign students - a group of people that is beginning to seem unreachable. The short film that preceded the debate was of poor quality, and the ten interviews it showed were unintelligible. After the film Pim Brascamp, director of education, opened the debate with the motion that Resource should be entirely in English. Despite the extra effort it would require of them to read in English, most of the students agreed that their favourite

newspaper should be more accessible and should change to some degree. Opponents urged international students to take matters into their own hands by applying for a job at Resource or, more drastically, by starting their own paper.

The complaints about the lack of variety and the high cost of the food available at the university were answered with similar suggestions: all it takes to realize change is initiative. At the same time, WUR caterers can’t be expected to cater for the enormous range of eating habits among the student population. ‘We should open a McDonalds at the Forum, then everybody would be happy!’ someone joked. As for the price, the students agreed that food in the Netherlands is undeniably expensive by Chinese standards. Working in groups with international students was seen as hard because of language and cultural barriers. But both sides seemed to enjoy it, out of curiosity about other cultures. No solutions were generated on this topic. After the debate was over, it was evaluated by Anne Reijbroek, chair of VeSte, and Teun van de Braak. On the low

attendance, Teun said, ‘Well, I am happy some people showed up.’ Anne threw him a look and said it wasn’t communication with students that was the problem. What the problem was, then, remained unclear. Anne concluded that ‘We didn’t gain new insights, but it’s good to have our perception of current issues confirmed.’ Teun was satisfied, on the whole: ‘Both sides of the issues were addressed at all times. The discussion kept going. I think it went well.’

Sytze Kamphuis, one of the organizers and a vocal debater: ‘I intended to oppose literally every motion for the fun of it. It’s a great game.’ Kees van der Ark agreed with him that debating is a great sport: ‘A debate is meant to corner the opposition verbally. It’s a game and it doesn’t have to be constructive. But this game wasn’t fun; there were no strong feelings about the motions, which is required for a fierce debate. People agreed too much with each other and the international students were poorly represented.’ Until the international students are ready to represent their own interests, not much will change. / TR

er

Developing the Haarweg instead of housing most foreign students in a bungalow park on the Veluwe as in previous years, makes it possible for more students to plunge straight into Wageningen social life without having to commute. ‘The bungalows may still be necessary but not for as long’, says Vink.

Wageningen UR wants to create 55 units in the former home of Plant and Animal Physiology, and 63 in the old Agronomy building, to be used for five years. And on the Agronomy compound there will be another 130 units, for seven years. It is not yet clear exactly what form they will take. ‘All that still has to be worked out’, says Vink.

e-

t

.’

Not is it clear how the temporary room rentals will be organized. ‘Subcontracting is an obvious option’, says Vink, ‘but the placements at Landall Green Parks on the Veluwe were also partly managed by Wageningen UR. It may be that we will ask Idealis, but there are other options too.’

op. n g r-

r ertie

‘By doing this, Wageningen UR is taking responsibility for accommodating foreign students’, says Simon Vink, spokesman for the executive board. ‘It was clear that there were 250 fewer rooms than were needed to house them all. And the number of new Dutch students is growing too. The market is not yet responding to this, so something longer term had to be done, as cost-effectively as possible.’

The housing cooperative Idealis, which primarily rents rooms to students, is surprised by the university’s decision. ‘We offered to provide temporary accommodation too. But if they want to do it themselves, it’s up to the university of course’, commented director Hans Medenbach.

n t e-

u n

After the summer, new foreign students in Wageningen can be put up in Wageningen, if it’s up to the executive board. The board wants to convert two former university buildings at the Haarweg into accommodation, and to put some container units there too, creating 250 extra student rooms between them. The plans still need the approval of the town council.

OWN COMPOSITION/

At the Van Uven festival in the Wilde Wereld theatre on 29 April, amateur musicians were given the chance to show what they could do. The atmosphere at the English-language festival was very intimate, even though there were nearly a hundred people in the audience, including many international students. The programme was varied, with lots of classical music and some nice pop numbers. A particularly impressive act was the performance of their own composition ‘Moonlight’ by third year students of International Development Studies Nienke and Katinka. ‘Sometimes there are just two friends who are not really talented enough to study music or anything. But somehow, we are not sure why, we just decided to write a song together.’ Hidden behind the piano but singing with abandon, they gave it all they’d got. The festival was organized by the student music associations WSKOV and De Ontzetting, in collaboration with Studium Generale. / NM, photo Jeroen ten Caat

Next week Wageningen UR has the first discussions about the plans with the town council, whose approval and planning permission are needed first. If the permits are issued in time, the idea is to have the rooms ready by the end of August. Together with the Binnenhaven complex that has been restored, this will mean an additional 400 students living on the Haarweg, on top of the 1040 already living in the Idealis complex there. / YdH

Resource 0326 10-13 en 18-20

06-05-2009

INTERNATIONAL

15:20

Pagina 12

7

12 Was the swine flu a ploy to distract attention from the government’s incompetence?

N

WU AND VHL EXPECT MORE FIRST YEARS

Ha ex St an be m po W fin ab

Preliminary registrations of first year Bachelor’s students for 2009/2010 at Wageningen University are up again – by fifteen percent on last year. A bigger surprise is the rise in registrations at Van Hall Larenstein – up by twenty percent. Once again, Biology, Nutrition and health, and International development studies are the big draws at Wageningen University. Preliminary registration for the smaller course on International land and water management has also doubled, and 29 prospective students have signed up for it. There are now a total of 549 enrollments for Bachelor’s degree courses: 74 more than this time last year. Experience has shown that the figures at the beginning of May are a good predictor of the number of first years to be expected. ‘These are good figures. The trend that we get more students every year is carrying on’, says Edwin Kelhout of the Publicity and recruitment office. ‘I think we are doing well with tapping into the potential interest in our university. We publicize the socially relevant topics that Wageningen UR is working on, and we are transparent and honest about what the university has to offer students.’ Van Hall Larenstein has gone over to the same recruitment method as the university. A publicity campaign on the themes of climate change, urbanization and deforestation has been running since early 2008. This seems to be bearing fruit now, and VHL has 595 preliminary registrations, about 100 more than this time last year. This suggests that the University of applied sciences can expect twenty percent more first years next year. The biggest draw is Animal Management in Leeuwarden, with 162 registrations so far. In Velp, the course on Garden and landscape architecture attracts the most students. The smaller Wageningen VHL courses are all growing, especially Animal husbandry and management. Last year the preliminary registrations produced a big disappointment for VHL, and far fewer students turned up in September than were expected. This seemed to be the fault of the online registration system Studielink, which led to duplicate registrations. This has been fixed and the preliminary registrations are now a reasonably reliable indicator. / AB

St th th da pe kn ef of

T ‘A Mexican restaurant owner has his own way of warning people about the swine flu.’ / Photo Jorge Maldonado

‘SOME PEOPLE ARE AFRAID TO TOUCH MEXICANS’ For the past two weeks, the world has been engrossed by the swine flu in Mexico. Besides its enormous impact on public life in Mexico, the outbreak of the AH1N1 virus also affects Mexican students in Wageningen.

ominous’, Joost adds. ‘But not everyone took the disease so seriously. Just as often happens here, there were also rumours that it was all a ploy to distract attention from the government’s incompetence.’

Joost van Heerwaarden, who got his PhD at Wageningen University last year, lives and works near Mexico city. He reports in an email that it seems to be calming down there a bit. ‘Since 30 April there have been no new deaths and the media give the impression that the number of new infections is relatively small. On the streets, not so many people are wearing surgical masks, and in the next few days schools and public facilities will be opening again.’

Back in Wageningen, Mexican Master’s student of Food biotechnology Vicente Sedano Nuñez heard about the swine flu

In the first week after the outbreak of the AH1N1 virus became know, it dominated public life in Mexico, Joost writes. At first there was a lot of uncertainty about how fast the disease was spreading and now serious the symptoms were. Schools were closed almost immediately and mass public events were cancelled. ‘A lot of football matches, for example, were played behind closed doors. Pretty soon, even restaurants, bars and cinemas closed down. Of course, this didn’t exactly reassure people. A lot of people went around wearing surgical masks, and they went to the local clinic at the slightest sneezing fit.’ Even Joost took his temperature every hour when he had a cold. ‘You never know’, he thought.

The test would enable countries for check whether imported pigs, for example, are free of the virus. It resembles the H1N1 virus that is common among pigs, says virologist Dr. Guus Koch of the CVI. ‘But this virus has a combination of genes from viruses that normally occur in North America and which were circulating among pigs in Europe over ten years ago. Those viruses are more like the influenza viruses that also occur in birds. We seem to be dealing with a mutant that attacks humans. Up to now the virus has only been found in pigs in Canada, where it was recently found in pigs that were probably infected by a worker who had been to Mexico.’ The term Mexican ‘swine flu’ is not altogether correct, thinks Koch. He believes it is impossible to predict whether or how the virus will spread further. / AS

‘All in all, it created an unreal atmosphere around here. Mexico is a country with a lot of street life. The relative peacefulness and the lack of night life were a bit

CVI DEVELOPS TEST FOR MEXICAN FLU VIRUS The Central Veterinary Institute (CVI) in Lelystad has been asked by the Word Food Organization (FAO) to develop a test for identifying the Mexican flu in other hosts than humans – such as pigs.

on CNN. The ‘influenza porcina’, as it is called in Spanish, also received extensive coverage in the Mexican newspapers that Vicente reads daily on the internet. And he regularly phones his parents, who live near Mexico City. ‘My parents don’t worry. They don’t know anybody who is sick, but they do know a lot of people that are very scared. One of the neighbours even wears a surgical mask. Before the swine flu, all the news in Mexico was about the financial crisis. Now it is as if the crisis does not exist any more. And the sales of anti-bacterial hand gel have certainly gone up a lot’, says Vicente dryly. A lot of Mexican students in Wageningen fear for the health of their family, according to Vicente. However, he himself is sceptical about the dangers that were being played up in the media. What he really worries about is the lack of accurate information, which adds to the global hysteria. ‘People are being misinformed. That leads to reactions that are not rational and cause problems. Like the ban on pork in Russia and China. From friends in the USA I heard that Americans are afraid to touch Mexican people or eat Mexican products.’ On the Dutch Queen’s Day, Vicente and his long-time Mexican girlfriend Cecilia, who studies in France, went to Amsterdam. There they saw a stall selling gloves and surgical masks, displaying the words ‘Beware of the Mexicans’. Before she was allowed into the Netherlands a few days ago, Cecilia was asked how long she had been in France. The couple is planning to take a vacation in Stockholm this week. Vicente hopes they won’t be rejected when they go there. / AB

Ta ch th die da ch Ph

Go hu als co Be ve fo ind wh

An co ch ra fe fe ex fif se ch so th

Vi by im m Go in to sp fe ad fo inv

Go se re

S’

ve at

e y. t y rs

f

n

elf

te

an ds

g e

g

m

Resource 0326 10-13 en 18-20

06-05-2009

15:20

Pagina 13

7 MAY 2009

13

RESOURCE #26

SNAPPED WHO? Samuel Odunlami (42) from Ibadan, Nigeria: a Master's student of Tourism, Leisure and Environment. MAYBE THE OLDEST STUDENT AROUND? ‘Haha! Maybe. But it makes no difference, we get on well. I started my Bachelor’s in wildlife in ’88, and it took me six years due to the economic crisis in ’93. I then

taught wildlife until ’07, but there was no training in tourism. I applied for a scholarship and came to Wageningen because of its high reputation. And the programme suits my interests very well.’ ENJOYING STUDENT LIFE? ‘I am busy reading and studying most of the time, but I often make a trip with a group of friends with mixed nationalities.’ / TR

NEW EVIDENCE: A LITTLE WINE DOES YOU GOOD Half a glass of wine a day raises your life expectancy, claims Dr. Martinette Streppel in The Journal of Epidemiology and Community Health. Although it has been known for some time that moderate alcohol consumption has a positive impact on health, the Wageningen PhD graduate’s research findings hit the headlines at home and abroad. Streppel explains this: ‘What is new about this research is that it looks at exposure in the long term. We were able to examine data about alcohol consumption over a period of forty years.’ Moreover, it was known that alcohol had certain protective effects, but Streppel examined the effects of beer, wine and spirits separately. ‘Wine

does seem to have some extra benefits. This could be because of the polyphenols in wine, but that is beyond the scope of this study.’ Streppel used data from the Zutphen study, in which 1400 men were followed for forty years. Their smoking, drinking and eating habits were documented, and also any illnesses and, in some cases, causes of death. This latest interpretation of the data set (which has already generated evidence that fibre has shortterm benefits and that you are better off smoking a pipe than cigarettes) suggests that fifty-year-old men who drink half a glass of wine a day have a higher life expectancy than teetotallers. Drinking twenty grams of alcohol a day increases

life expectancy by two years. If you also consume two grams of alcohol obtained from wine, you can add three years to that. Streppel: ‘This is the first study to measure the effects of absolute alcohol consumption and of the type of drink on life expectancy. It is particularly important that we measure consumption at several different points in time, because this means there are fewer measurement errors than in other studies. Like this you can measure both long-term and shortterm effects.’ Conclusion: ‘Wine is healthy in the long term too.’ / NM Martinette Streppel was awarded her PhD on 24 April by Professor Daan Kromhout of the Human Nutrition department.

TANZANIAN CHICKENS HAVE A BELLYFUL OF SAND Tanzania’s 31.5 million free-range village chickens are malnourished. As a result, they lay few eggs, grow slowly and often die an early death due to disease or predators. Simple measures could enable chicken keepers to raise production, says PhD graduate Ezekiel Hamisi Goromela.

For a long time, the life directly below the ice has been a hidden world. But Flores used a special fishing net to get access to the border where the Antarctic ice meets the sea water below it. He discovered that the underside of the ice forms the hub of the Antarctic food chain. ‘In and under the ice grow algae that determine the entire production of the ecosystem’, Flores explains. ‘Turn over an ice floe and you’ll see that the underside is completely green.’ Masses of small marine creatures such as krill and sea slugs feed on the algae and are in turn prey to larger animals such as whales, penguins and seals. ‘Like this, the small marine animals bring the energy that is laid down as biomass by the algae deeper into the water’, says Flores.

Hauke Flores was awarded his PhD on 1 May by Professor Wim Wolff of the National University of Groningen. He carried out his research at Wageningen Imares.

An experiment led Goromela to the conclusion that in the dry season the chickens need extra protein, while in the rainy season they need more energy-rich feed. He advised supplementing their feed with locally available nutrients. The extremely low egg production – thirty to fifty eggs a year – can be raised to seventy by taking the hen away from her chicks and putting her in with the cockerel sooner. Chicks should be kept in a run for the first eight weeks too.

Goromela, who works at the Livestock Research Institute at Mpwapwa in Tanzania, received a PhD grant from Nuffic. / AS

Just below the floating ice of Antarctica there are vast numbers of tiny sea creatures that play a key role in the food chain. PhD graduate Dr. Hauke Flores discovered that the density of the tiny crabs, fish and other organisms here is much higher than it is in open water.

Biologists had already guessed that the underside of the ice played an important role in the biodiversity of the South Pole, but they lacked quantitative data. The results of this new research will make it easier to estimate the consequences of climate change for the Antarctic ecosystem. / LH

Goromela interviewed more than three hundred households in four villages. He also analysed the crop and stomach contents of the chickens in these villages. Besides 29 percent grain, 2 percent vegetables and 3.5 percent seeds, he found 23 percent sand and 41.5 percent indeterminate material in the chickens – which were malnourished.

Village chickens are usually looked after by women and children. They are important for food security and income for many farmer families in Tanzania. Yet Goromela notes that there are no initiatives from the Tanzanian government to increase the productivity of poultry by spreading information about better feeding and management practices. He advises the government to set up courses for chicken keepers on the basic skills involved in raising healthy poultry.

IT’S CROWDED UNDER THE POLAR ICE

KNOLS LEAVES ENTOMOLOGY Malaria expert Dr. Bart Knols left the Entomology chair group on 1 April. Knols won the 2006 Ig Nobel Prize for a study of the female malaria mosquito’s attraction to the smell of human feet and that of Limburger cheese, and a year later was elected international MBA student of the year.

Village chickens are important for food security and income generation in many farming families in Africa. / foto Lineair Ezekiel Hamisi Goromela received his PhD on 28 April from Dr. Martin

Verstegen, Emeritus Professor of Animal Nutrition.

Knols has terminated his temporary contract early, in consultation with Professor Marcel Dicke. Neither Knols nor Dicke wish to make a statement about the reasons for his unexpected departure. In April, Knols took up a post as guest staff member in the Tropical Diseases department of Amsterdam Medical Centre. ‘I want to keep on publishing on malaria research’, he says. He also has his own consultancy firm in the field of tropical diseases. / AS

Resource 0326 2 en 14-17

06-05-2009

15:22

Pagina 14

SERVICE

7

14

AGENDA Mail agendaberichten uiterlijk maandag 09.00 uur naar [email protected], met als onderwerp ‘Agenda’. De lengte is hooguit 60 woorden.

Promoties 8 mei 14.00 uur promotie dhr. B.F. Bansouleh: Development of a spatial planning support system for agricultural policy formulation related to land and water resources in Borkhar & Meymeh district, Iran. (Promotie bij ITC, Enschede). Promotor prof.dr.ir. H. van Keulen, copromotor dr. M. Ali Sharifi (ITC).

11 mei 16.00 uur promotie dhr. ir. T.A.L. Snoeren: Herbivore-induced indirect defense of Arabidopsis. Ecogenomic approach to the role of infochemicals in parasitoid attraction. Promotor prof.dr. M. Dicke.

More information and registration (till 8 May): www.cdic.wur.nl/UK/ newsagenda/agenda.

15–26 June Course Plant Variety Protection (Plant Breeders’ Rights). Subjects covered will be (i) Legal, institutional and technical aspects of plant variety protection; (ii) Implementation; (iii) Extension and promotion. There will also be visits to key organizations in the operation of a plant variety system. More information and registration (till 15 May): www.cdic.wur.nl/UK/newsagenda /agenda.

22 – 26 June

12 mei 20.15 uur Concert oude muziek op natuurhoorn en fortepiano met Anneke Scott en Kathryn Cok, in de Cunerakerk, Rhenen. Inl: tel. 030 2329010. 22.00 uur Argo Spring Party featuring The Fuzzy Morango's en dj Dennis. Come and row at Argo during Spring, 14 May-14 June. More info: www.wsr-argo.nl/spring.

movie and debate on similarities and contradictions between migration of people and birds. Venue: Gaia. Info: www.st-otherwise.org. 19.00-21.00 uur SWU Thymos OWSK Traplopen op Asserpark. Inl: www.swuthymos.nl.

EDUCATION

V

Mail onderwijsberichten uiterlijk maandag 09.00 uur naar [email protected], met als onderwerp ‘Education’. De lengte is hooguit 100 woorden. Submit education announcements before Monday 09.00 to [email protected], with header ‘Education’. The announcement doesn’t exceed 100 words.

Bo

mulations of crop production by various models with a different de19 mei gree of mechanistic detail. In the 17.00 uur SWU Thymos ZweefColloquia frame of this MSc thesis, you will mee nr.1. Inl: www.swuthymos.nl. Meiske Mamuaja regarding her run simulations with various crop 20.30 uur Festival On the Move - MSc thesis Changes in milk comThe Mystery of Migration: Voices position with time; farm data. Da- models and compare their outputs 13 mei for eight different sites around Eufrom the Sahel, Movie and Lecture. te: Thursday 7 May, 10.20-10.50 13.00-16.00 uur Boer en Marktrope: from Denmark to Italy, going in de bblthk (Public Library). Info: h. Venue: C409, Forum. macht, discussie georganiseerd Elisabeth Castellan regarding her through Slovakia. From these sidoor de Landbouwwerkgroep van www.st-otherwise.org. mulations, with the help of a PhD MSc thesis Diet requirements for GroenLinks in Beekhoeve, Kamebeef cattle in a Swiss grass-based student, you will draw conclusions rik. Zie www.beekhoeve.nl. Inl. 20 mei on the need of the relative simpli0317-420173. Aanmelden (voor 20.30 uur Festival On the Move - system. Date: Thursday 7 May, city or complexity of a model for 11.40-12.10 h. Venue: C409, Fo10 mei) op [email protected]. The Mystery of Migration with larger scale application (e.g. clima18.00-23.00 uur SWU Thymos Breaking the Walls, in café Loburg. rum. te change studies, farming sysBoogschiet-mee in Elst. Inl: Info: www.st-otherwise.org. www.swuthymos.nl. P l a n t p r o d u c t i o n s y s t e m s tems analysis). For more details, email at: [email protected]. 23 mei 14 mei 20.30 uur Stichting Lens speelt MSc thesis: Ability of crop Het Noorderkwartier van Alex van models to simulate crop yield in ENTOMOLOGY 16.00 uur Inauguratie prof. dr. V.E.J.C. Schijns in de Aula van Wa- Warmerdam in theaterzaal De a changing climate Wilde Wereld, Wageningen. Inl. en Crop growth models developed at Colloquium geningen Universiteit. reserveren: www.stichtinglens.nl. field level are increasingly used in Karel van Roey: Yeast-generated 19.30-21.15 uur Een avond met Darwin in Forum, zaal C222, met larger scale studies often in com- Carbon Dioxide as a mosquito atWilbert Hetterscheid, Wim Backbination with other models to extractant. Date: Tuesday 12 May, 25 mei huys en Liesbeth Missel. Toegang 19.00-23.00 uur SWU Thymos plore management options at the 16.30-17.00 hrs. Venue: large lecgratis; opgave vooraf niet nodig. Battle of the Studies. Inschrijving whole-farm scale or for integrated ture room C19, Building 511, Binassessment at regional level. Un- nenhaven 7. geopend op www.swuthymos.nl. clear is whether the mechanistic 16 mei detail of dynamic simulation crop NEMATOLOGY 14.00 uur Concert door zangkoor 26 mei models is required for such appliWagenings Volko(o)ren in de 13.15-17.00 uur Recreatief cations or whether summary mobblthk, Wageningen, met oude en groen: laat de boeren het doen? Colloquium nieuwe liedjes, van licht klassiek Landelijke bijeenkomst over de rol dels may be sufficient. To address Jochem van der Veen: Differentiatot pop, in verschillende talen. van de landbouw in recreatievoor- this issue and to identify relations- tion of moncytes for human small 21.30 uur Swingnight in Hof van ziening, op De Boerinn, Mijzijde 6 hips that need specific attention in intestine model. Date: May 20, Wageningen (voorheen WICC). Inl:. in Kamerik. Inl: www.landwerk.nl. future research, we compared si9.00 h. Venue: Colloquium W 3.1 www.swingnight.nl. (W3.Aa.095), Radix, Building no. (ADVERTENTIE) 107.

Course Multi-stakeholder processes and social learning: course in the use of participatory approa13 mei 16.00 uur promotie dhr. G. Wang: ches for institutional strengtheThe role of receptor-like proteins in ning. The course covers state-ofArabidopsis development. Promo- the-art thinking about participation toren prof.dr.ir. P.J.G.M. de Wit en from local to global level and introduces the most up-to-date methoprof.dr.ir. G.C. Angenent, co-prodologies and approaches for motor dr.ir. B.P.H.J. Thomma. facilitation and participation. Information and application (till 15 mei 22 May): www.cdic.wur.nl/UK/ 13.30 uur promotie mw. drs. C. newsagenda/agenda. Dullemeijer: Very long-chain n-3 polyunsaturated fatty acids: a head start to win some years be23 - 25 June tween the ears? Promotoren prof. Postgraduate workshop Technidr. ir. F.J. Kok en prof.dr. R.-J.M. ques for Writing and Presenting a Brummer (UM), co-promotor dr.ir. Scientific Paper. Instructor Michael I.A. Brouwer (VU). Grossman, PhD, University of Illi16.00 uur promotie dhr. drs. D.Y. nois Urbana-Champaign, USA. Info Karmanov: Feeling the landscape: and registration (deadline 5 June) six psychological studies into on the website www.wbs.wur.nl. 18 mei landscape experience. Promotor 18.00 uur Festival On the Move prof.dr. J. Lengkeek, co-promotor The Mystery of Migration: Theatre, 24-28 augustus dr. R. Hamel (UvA). Summer School Meet the fascinating world of green genetics voor bachelorstudenten van HBO en 20 mei 16.00 uur promotie dhr. drs. M.A. WO life science opleidingen. Met Bollen: Stability of the Bet v 1 cross- een serie lezingen, die alle aspecreactive allergens Api g 1 and Dau ten van de plantenveredeling om- Ere-professoraat vatten, en excursies naar wereldc 1. A biophysical approach. Prowijd gerenommeerde bedrijven. motoren prof.dr.ir. M.A.J.S. van Deelname is gratis. Studenten die Boekel, prof.dr. H.J. Wichers en prof.dr. H.F.J. Savelkoul, co-promo- het volledige programma volgen, krijgen 2 ECTS toegekend. Voor tor dr. J.P.F.G. Helsper. informatie zie www.wbs.wur.nl onder Summer School. Cursussen en seminars

Plant sciences

proefschriftdrukken.nl

Casimir-Ziegler stipendium

proefschriftdrukken.nl

We

Ma fou kin jum tou din nin on abo on

Ins

Mo rum LA tio hrs kes cili 22 st.i

Pra

Din ho ond leid 15 Me kan

In

Social sciences Marketing and consumer behaviour

NAMEN

van dit project uitgebreid in het nieuws, namelijk het opzettelijk aansteken van een bosbrand in Portugal om de invloed hiervan op de bodem en de hydrologie nader te onderzoeken. Op dit moment heeft Coen een aantal nieuwe projectinitiatieven in ontwikkeling met de Russische collega’s om de huidige samenwerking met 19 mei Diversen MSUEE verder te intensiveren en 15.30–17.30 uur Wageningen Ininhoudelijk te verbreden. ternational seminar Landgrabbing 7 mei Behalve onderzoeker bij Alterra is in Africa. A discussion on the con- 11.10 uur Bekendmaking winCoen Ritsema Coen Ritsema hoogleraar Physical sequences of the increasing innaars en feestelijke prijsuitreiking Prof. dr. C.J. Ritsema is benoemd vestments in large-scale farming van de Linnaeusprijs 2009 voor tot ‘honorary professor’ bij de Mos- Soil Quality bij Wageningen Universiteit, honorary professor aan de in Africa by countries like Brazil, In- profielwerkstukken van leerlingen cow State University of EnvironDeakin University, Warrnambool, dia and Saudi Arabia. The subject van 6-VWO, in Forum, VIP-rooms. mental Engineering (MSUEE). AlAustralië (sinds 2004), en buitenwill be introduced by Gerdien Meijterra werkt al ruim tien jaar sucgewoon hoogleraar aan de Chineerink followed by statements and 8 mei cesvol samen met MSUEE. Coen se Academy of Sciences, Institute a discussion. Venue: Forum BuilRitsema heeft hier mede aan bij19.00-22.00 uur SWU Thymos of Soil and Water Conservation, ding, Room C222. Register (before Run-Bike-Run op De Bongerd. Inl: gedragen door het initiëren en 15 May) [email protected]. coördineren van een reeks van in- Yangling (sinds 2008). www.swuthymos.nl. ternationale projecten op het gebied van bodemdegradatie en 8–26 June 10 mei Course International Training of 15.00 uur Jazz in de Down Under duurzaam landgebruik, onder anTrainers on Wetland ManageBar van Hof van Wageningen. Het dere in het vijfde en zesde Kaderprogramma van de EU. ment: facilitation of MSPs and Jasper Somsen Quintet brengt Coen Ritsema heeft meer dan curriculum development. The A Tribute to Miles Davis. twintig jaar internationale ervaring focus is on the need for transin fundamenteel en toegepast weboundary and cross-sectoral co11 mei tenschappelijk onderzoek op het operation and aims to provide par- 15.00-17.00 uur Sollicitatiegebied van bodem en water. Een ticipants with the knowledge and training Agrojobs. Deelname is skills necessary for curriculum de- gratis, aanmelden (voor 8 mei) via van zijn recente, grote projecten is DESIRE (www.desire-project.eu), velopment in the field of wetland [email protected]. management in their own region. Meer informatie: www.agrojobs.nl. een wereldwijd onderzoek met partners uit meer dan 20 landen (ADVERTENTIE) dat zich richt op het voorkomen en bestrijden van verwoestijning en Gert-Jan Steeneveld bodemdegradatie. Onlangs kwam Dr. ir. G.J. Steeneveld heeft het een zeer spaakmakend onderdeel prestigieuze Casimir-Ziegler On-

Sti All st.b ww

MCB-51403: Capita Selecta Commodity Futures & Options derzoekstipendium 2009 van de KNAW gewonnen. Dit stipendium is ingesteld in samenwerking met de Nordrhein-Westfälische Akademie der Wissenschaften, en beoogt de uitwisseling tussen veelbelovende jonge Nederlandse en Duitse onderzoekers te bevorderen. De officiële uitreiking heeft op 24 april plaatsgevonden in Düsseldorf.

Ridder Jan Ovinge Jan Ovinge, oud-medewerker van de Animal Sciences Group, is onderscheiden met een lintje. Tijdens de lintjesregen op woensdag 29 april heeft burgemeester Horselenberg van de gemeente Lelystad Jan Ovinge benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Jan Ovinge heeft in zijn werkzame periode veel betekend voor de landbouw in Nederland. Nauwgezet en gedreven heeft hij tot 1 januari 2001 voor Stichting Praktijkonderzoek voor Rundvee-, Schapen en Paardenhouderij gewerkt. Ovinge deed onderzoek naar de bedrijfsontwikkeling in de rundveehouderij; naar technische bedrijfsinrichting en hij begeleidde de bedrijfontwikkeling in de rundveehouderij. Daarnaast was hij actief in de scholing aan bedrijfsvoorlichters, specialisten en functionarissen bij landelijke en provinciale landbouworganisaties.

Always wondered about what is happening at the trading floor of exchanges like the ones in Amsterdam, London and Chicago? Wondered about how (agribusiness) companies manage their risks using commodity futures and options? Wondered about how it would be if you were trading commodity futures in Amsterdam, Frankfurt and Paris? The Marketing & consumer behavior group will organize a unique course that will introduce students to futures and options markets. Students will develop an understanding of the markets and how they work, gain knowledge about the theory behind futures and options markets, identify their economic functions, and develop an analytical capability to evaluate their economic usefulness. This course is taught by Prof. Joost M.E. Pennings (Office for Futures & Options Research, University of Illinois, Department of Marketing, Maastricht University & Marketing & consumer behavior group, Wageningen University). There are only 40 seats available. If you are interested in taking this course (3 credits) please register with Ellen Vossen at MCB (room 5029, Leeuwenborch, ellen.vossen @wur.nl, tel. 0317-483385). You can also pick up the materials here. Lectures are from 10-12 June, the course partially is a literature study. This course is also a choice part of MCB31306.

Du stu ww

Ag

Ma zév 18 Ch

Me

Pro wil ete 'me gen onz ma ges tuu tuu naa Film we tijd je i em

Int

Be stu dee wa 03

On zui

Co sta

N

dee l p uts Eung

D ns i-

ma-

Resource 0326 2 en 14-17

06-05-2009

ecn-

aall

1 .

f ern-

pti-

m-

-

at s will e n

ts, s, biliey e

t sity ior

e. s r

en u

ea

15

RESOURCE #26

VERENIGINGEN Boerengroep

Stichting Boerengroep, Lawickse Allee 13, tel. 0317 410500, [email protected], www.boerengroep.nl

Week of agricultural diversity May 11th until 18th lots of farmer foundation activities: cheese making workshop, lunch lectures, jump-in theatre workshops, bicycle tour with farm visits in the surroundings of Bennekom, movie-evening “The Yes Men” with discussion and special guests. Details about the program can be found on our website.

Inspringtheater Workshops Monday May 11th: Introduction forum theatre 1, 19.30-22.00 hrs., LA13; Monday May 18th: Introduction forum theatre 2, 19.30-22.00 hrs., Jan-Kopshuis, Generaal Foulkesweg 19; Monday May 25th: Facilitator/Joker workshop, 19.3022.00 hrs., LA13. Please sign in at [email protected].

literatuurstudie, analyses van zuiveleiwitten op het laboratorium, interpreteren resultaten van de analyses, wanneer nog mogelijk opzetten praktijkproef met kalveren en ontwikkelen van een handzame en snelle methode om de kwaliteit van een zuiveleiwit te bepalen.

op, die uitgroeit tot een hartstochtelijk verlangen. Laura en Alex laveren continu tussen hun passie en een rationele benadering van de situatie. Het wordt pijnlijk duidelijk dat hun relatie gedoemd is om beperkt te blijven tot het station. Zaterdag, dinsdag en woensdag 20.30 uur.

Graduate Program Supply Chain Coca-Cola

Uranium – is it a Country? van Code 4912, traineeship, twee jaar Kerstin Schnatz, Isabel Huber opleiding ‘on the job’. Ieder half en Stephanie Auth (BRD 2008) jaar start je in een nieuwe functie, binnen manufacturing, logistiek, sales in Nederland of België. Daarnaast houd je je bezig met uitdagende projecten. Zo ben je na twee jaar klaar voor een managementfunctie in een van onze productie/distributievestigingen.

Amateurfilm over de uraniumwinning in Australië, en de weg die de uranium aflegt naar kernenergiecentrales in Europa. Discussie na afloop (film begint om 8 uur). Gratis entree. Meer (Engelse) info op www.studiumgenerale.wur.nl. Maandag 20.00 uur.

Consultant/researcher veevoeding

Gomorra van Matteo Garrone (Italië 2008)

Code 4864, startersfunctie. Als consultant ben je de initiator en toezichthouder van specifiek onderzoek, draag je de naam van Schothorst in al haar facetten uit, initieert contacten met mogelijke klanten, zet kansen om in opdrachten en maakt de vertaalslag van onderzoeksresultaat naar praktische toepassing bij de klant.

Portret van de hedendaagse Napolitaanse mafia, de Camorra. Geen scarfaces, geen goodfellas, maar zakenmannen in o.a. textiel en gifafval die niet pretenderen ook maar iets met de wet van doen te hebben. Auteur Roberto Saviano heeft voor zijn verhaal moeten onderduiken. Donderdag (14 mei) 20.30 uur.

Praktijkschool data 2009 Dinsdag 19 mei hydrauliekonderhoud; woensdag 20 mei motorenonderhoud. (VOL). Inclusief handleiding en herinnering voor slechts 15 euro per persoon per dag. Meer info zie website, aanmelden kan via [email protected]

In de wereld - sp3

er

s

Pagina 15

7 MEI 2009

,

d t-

15:22

Duivendaal 7, tel. 0317 482663, [email protected], www.indewereld-sp3.nl

Landelijk Overleg Fracties Student Chaplaincy www.lofnet.nl

Vacature Het Landelijk Overleg Fracties (LOF), onderdeel van de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb), heeft een vacature coördinator Landelijk Overleg Fracties (LOF) voor 20 of 40 uur per week. Het LOF organiseert allerlei activiteiten om de Universitaire studentenmedezeggenschap in Nederland te ondersteunen en te verbeteren. Voor meer informatie: www.lofnet.nl of mail naar [email protected].

Student Chaplaincy Wageningen, Duivendaal 7, tel. 0317 - 48 26 63, www.wau.nl/scw, [email protected]

you want to join a percussion workshop and enjoy playing together in a group?! The workshop will include a swinging warm-up session, explanation about the various instruments and passing them around among the players, practicing as a group and a surprise finale. This workshop will be offered by Rob Barnhoorn, who for many years has worked as a translator and has been active as a musician. My motivation is to let people experience that their capacity often surpasses their expectations and that, besides sheer joy, music also provides many other roles. We will play with African and Cuban drums and other percussion instruments. The workshop will last one hour and there is a capacity for ten people. Free admission. Please enlist through e-mail: [email protected].

De oorsprong van de moraal Datum: donderdag 14 mei, 20.00 uur, LA13. Darwin’s evolutietheorie heeft grote invloed, ook buiten de biologie. Zo geeft de evolutietheorie ons een heel nieuwe kijk op de moraal, op ons besef van goed en kwaad. Van oudsher dachten we dat het de moraal is, die ons onderscheidt van het dierenrijk. De moraal zou een bovennatuurlijke oorsprong hebben, moraliteit zou zijn voorbehouden aan de mens. Dit idee staat steeds meer onder druk. De moraal blijkt niet van ‘boven’, maar van ‘beneden’ te komen. Zij wortelt in aangeboren disposities die door de evolutie zijn gemodelleerd. Een lezing door dr. Chris Buskes, filosoof en auteur van ‘Evolutionair denken’. Info: [email protected].

Eucumenical church services In English. Sunday 17 May, 11.00 hrs. Fr. Wiel Eggen.

Lezing(en): Een avond met Darwin

Datum: 14 mei, 19.30-21.30 uur. Locatie: Forumgebouw, zaal C222. Darwins reis met de Beagle Thursday May 7, 19.00 h.: PhD presentations Emma and Eugene; door Wilbert Hetterscheid, BotaniAgenda Movie W Thursday May 14, 19.00 h.: Prepa- sche Tuinen; Darwin’s EvolutieMaandag 11 mei, 19.30 uur: Taitheorie door Wim Backhuys, Backration meeting / Bible study. zéviering; woensdag 13 mei, huys publishers; Rondleiding Dar18.30 uur: Meet thy neighbour: wintentoonstelling door Liesbeth Chinese avond. Sportuitslagen Missel, Bibliotheek WUR. Info: BiMeet Thy Neighbour Uitslagen (competitie)wedstrijden bliotheek Wageningen UR. van studentensportverenigingen Proef de Chinese keuken! Altijd al willen leren om met stokjes te Filmhuis Movie W, Lawickse Allee of haar leden. Berichten sturen Start-up of SG/Europa College naar [email protected]. eten? Kom dan naar onze Chinese 13, tel. 0317-484809 (ook voor Wageningen University hosts se'meal and movie' avond. We nodi- reserveren), www.movie-w.nl veral hundreds of (non-Dutch) stugen Chinese studenten uit om in dents and researchers from alArgo (roeien) onze keuken te koken. Tijdens de Moolaadé van Ousmane most all European countries. After Hollandia roeiwedstrijden in Ammaaltijd kunnen we met elkaar in Sembene (Senegal 2004) the kick-off inauguration debate sterdam, 25 en 26 april: gesprek gaan over de Chinese cul- Collé Ardo Gallo Sy weigert haar Peter Vos werd zaterdag eerste in on May 25th Studium Generale tuur die boven alles een 'eetculwill organize a series of lectures, het Nieuwelingen skiff-veld in dochter Amsatoe te laten besnijtuur' is. Ter afsluiting kijken we debates, excursions, meetings den. En daarmee is Amsatoe bila- 7:27.99. Zondag roeide Jolmer naar een recente Chinese film. etc. on all kinds of scientific and van der Sluis in combinatie met koro, een onbesneden vrouw die Film wordt bekend gemaakt via de daardoor onrein en onhuwbaar is. twee andere verenigingen in een social topical issues concerning website. Woensdag 13 mei, Maal- De weigering van Collé zet de hele ongestuurde vier voor lichtgewicht the past, present and future of Eutijd: 18.30 uur. Kosten: €3. Schrijf samenleving van het dorp op zijn heren als eerste over de finish. Er rope and its citizens. A supervisory je in via onze website of stuur een kop. Vooral als zij besluit vier kinwas ook winst voor de ouderejaars committee is being established email (vóór 13 mei 15.00 uur). and we are preparing the specific deren in huis op te nemen die weg- zware heren in de gestuurde vier (Visser, de Wilde, Schaart en Rijsgelopen zijn op de ochtend voor (ADVERTENTIE) hun besnijdenis. Om de meisjes te dijk en stuurvrouw Machteld Klok). Integrand beschermen spreekt zij een beschermende bezwering uit, een Studium Generale Moolaadé. Voorstelling in de Agromisa-serie, www. proefschriften.nl vrijdag en zondag 20.30 uur. Bemiddelingsorganisatie voor studenten en recent afgestudeerden, www.integrand.nl, Brief Encounter, klassieker van [email protected], tel. David Lean (Engeland, 1945). http://studiumgenerale.wur.nl, 0317 422421. tel. 0317 482030 Twee getrouwde mensen worden verliefd op elkaar. In het burgerlijk www.phd-thesis.nl Groot-Brittannië van 1945 een ex- Percussion workshop with Onderzoek de kwaliteit van zuiveleiwit in melkwit kalfsvlees plosief gegeven. Huisvrouw Laura African and Cuban drums ontmoet huisarts Alec op een trein- Rob Barnhoorn, Agromisa on FriCode 4935, afstudeerstage. De stage zal voornamelijk bestaan uit perron. Langzaam bloeit een liefde day 8 May, LA13, 20.00 hrs. Do

Other activities

program, starting with excursions this summer and the first lecture on October 28th, 2009. Students and staff from all over the world are invited to come up with suggestions for issues to be debated in the "Europa College(s)". For more info see studiumgenerale.wur.nl or e-mail [email protected].

Thymos

Sportstichting Wageningen Universiteit, tel. 0317 482746; open ma-wo 9.00-17.00, do 9.00-18.00 en vr 11.00-15.00 uur; www.swuthymos.nl

Run-Bike-Run Vrijdagavond 8 mei. Hier doen zowel studenten als niet-studenten aan mee. Inschrijven aan de start is nog mogelijk om 18.30 uur.

Boogschiet-mee Op woensdagavond 13 mei zullen wij rond 18.00 uur vertrekken voor onze Boogschiet-mee in Elst. Vervoer zal geregeld worden en deelnemen kost 12,50 euro. Meer info op www.swuthymos.net.

www.klv.nl, [email protected] 19 May: Young KLV session: Salary Negotiations. Free for KLV members! Register now via the website: www.klv.nl/nl/Activiteiten/Pages /Salarisonderhandelingen.aspx

WORD NU GRATIS LID VAN KLV ! KLV, het grrotste Wageningen Alumni Netwerk, is er ook voor studenten! Met het Young KLV programma richten wij ons speciaal op studenten en ingenieurs korter dan 5 jaar afgestudeerd. Speciaal voor studenten is het KLV lidmaatschap zelfs gratis! 3 redenen om juist nú lid te worden: 1.Toegang tot het KLV netwerk met meer dan 7000 leden 2. Leerzame workshops over bijv: Maak je Elevator Pitch, Salarisonderhandelingen of Waar ben ik goed in? 3. Carrièreondersteuning zoals gratis CV service Meer weten? Bezoek de site www.klv.nl en klik op 'Word Lid'.

WSO

OWSK Traplopen Op 18 mei organiseert Thymos het officieuze Wageningse Studenten Kampioenschap Traplopen. Om 19:00 uur zal het spektakel op Asserpark van start gaan. Wil jij bewijzen dat je de beste conditie van heel Wageningen hebt, doe dan individueel of met een team mee.

Wageningse Studenten Organisatie, Arion, Niemeijerstraat 6, tel. 0317 411012, [email protected]

Looking for board members. Deadline May 15th.

We are looking for board members for September 2009-September 2010. Do you want to do something else for a year? Develop Zweef-mee Samen met een ervaren zweefvlie- yourself, gain organizational experience, work in a highly motivated, ger kun je op 19 mei of op 9 juni het blauwe ruim boven vliegbasis multicultural team? And are you interested in the wellbeing of WaDeelen verkennen. Houd onze geningen students? Then you website in de gaten voor meer inshould really consider joining the formatie en voor de inschijving. board of WSO! We are looking for a treasurer, internal/external chair, BotS secretary, education coordinator De inschrijving voor de Battle of and facilities coordinator. The the Studies, die op maandagavond 25 mei plaats zal vinden, is work as a WSO board member is open tot 11 mei. Verzamel 5 tot 8 very diverse, because you do not only do your fixed task but also studiegenoten en registreer je help to manage all of the facilities team op www.swuthymos.net. and there is a lot of room for your own initiatives within WSO. You reTriatlon Op zaterdagmiddag 13 juni kun je ceive financial compensation. Inalleen of met twee andere studen- terested? Contact [email protected] for ten meedoen aan de Thymos Triat- more information. lon. Dus ben je een goede fietser, en ken je een goede loper en een Forum Office with Second Hand goede zwemmer; vorm een team Study-Bookshop en geef je op voor een 1/8e of In addition to the Arion office, WSO 1/4e triatlon op www.swuthyhas an office in Forum, located on mos.nl. the ground floor behind the CSA desk. The main facility that is located here is our second hand studyWadloop-mee bookshop. Here you can buy nice Op donderdag 18 juni krijg je de kans om samen met Thymos naar books at decent prices, and you Ameland te lopen. Kijk op onze si- can try to sell your old study books. You can determine the selte voor meer informatie. ling price yourself (about 2/3 of the original price is recommenStuZo ded), and you receive the money De Studentenzomersport is het warme broertje van de Studenten- when we have sold your books. wintersport. Er wordt gesurft aan We also sell some organic/fair de Franse kust van 14 t/m 23 au- trade snacks, environmentally gustus. Voor maar € 299 boek je friendly paper products and intereen te gekke surfvakantie in Vieux net cables here, all for Cheap Boucau. Kijk snel op www.studen- Shop prices. Opening times: Mon-Fri 10 am -2 pm. tenzomersport.nl voor meer info. (ADVERTENTIE)

proefschriftdrukken.nl

Resource 0326 2 en 14-17

06-05-2009

15:22

Pagina 16

SERVICE

7

16

Darwin Darwin@WUR How alive is the legacy of Darwin we asked the WUR academic community. 200 Years after he was born and 150 years after the publication of his book ‘On the Origin of Species by Means of Natural Selection’. There was a large response from scientists in whose work Darwin still plays a significant role. We selected 11 of them for a contribution covering several dimensions of Darwin’s dangerous idea.

Evolution in Physics, Physics in Evolution

The immune system in Darwinian times

Dr. G. van Willigenburg, Prof dr. J. van Leeuwen LA13, 12 May, 20.00 hrs

Prof dr. P. De Wit, Prof dr. ir. H. Savelkoul & Dr. L. van Kemenade LA13, 19 May, 20.00 hrs

Van Willigenburg argues that Darwin’s idea is applicable almost everywhere you look. Even to the direction or arrow of time. We all experience time as going one way. But only the second law of thermo-dynamics determines this direction. However this law could never be rigorously proved. Evolution by natural selection can be considered as a process of optimization that is constrained by physical laws. Van Leeuwen shows that this concept allows us to explore the logic of evolutionary outcomes and to reject unfeasible structures and processes that can never evolve.

Lezing

For a long time it was thought that the immune system of plants was completely different from that of (e)vertebrates. However, plants and their pathogens provide a perfect exemplification of Darwin’s theories at work. De Wit elaborates about it. Microbes, the study object of Savelkoul and Van Kemenade, are best equipped to follow Darwinian selection of the fittest. Due to their rapid generation times. The immune system did a very good job by selecting powerful mechanisms to combat infections and maintenance of host integrity.

Biodiversity programs and Darwinian Management Dr. R. Jongman, Prof dr. A. Rijnsdorp LA13, 2 June, 20.00 hrs Darwin opened our eyes for the biological richness of the world. Biodiversity is one of the Millennium Development Goals. Jongman claims, however, that we do not know well what the key elements are. And that we are not yet capable of harmonizing our efforts in an efficient organisation. What is the way forward? Rijnsdorp studies the changes in the genetic structure of populations caused by fishing. Although the evidence of fisheries-induced evolution is growing, the topic remains controversial. However, an evolutionary impact assessment could provide the scientific basis for a Darwinian fisheries management.

Lezing(en)

Een avond met Darwin

Dr. C. Buskes LA13, 14 mei, 20.00 uur

georganiseerd door Bibliotheek Wageningen Forumgebouw, zaal C222 14 mei, 19.30 - 21.30 uur Darwin's reis met de Beagle Wilbert Hetterscheid, Botanische Tuinen Darwin's Evolutietheorie Wim Backhuys, Backhuys publishers Rondleiding Darwintentoonstelling Liesbeth Missel, Bibliotheek WUR

In The that "a social sense power develo Frans Van d

Pomp Ethics his ba no fixa subjug work a by ada

The origin of life

Thr

Prof dr. Eörs Szathmáry (Collegium Budapest and the Parmenides Foundation, Munich) De Leeuwenborch, Hofsteezaal Wednesday, 3 June, 20.00 hrs

H

Life is a symbiosis between templates, metabolism and membranes. But how could such systems have self-assembled in early chemical and biological evolution? The main problem is the notorious presence of side reactions. In contemporary living systems enzymes are sufficient to ensure that required reactions win over side reactions, but of course one cannot start with enzymes in the earliest times. We now have a promising view of component processes, that could have led to the origin of the genetic code. Info: [email protected]

What the w This t Europ Join S Movie answe energ

D

Ur is i

Lecture

The harsh lives of small highland communities: the Chakana Indians in Bolivia Marjolein van Rijn, Chakana NGO-volunteer LA13, 13 May, 20.00 hrs Chakana is a Dutch-Bolivian NGO which carries out rural development projects for the indigenous peoples of the South-American Andes, based upon thorough knowledge about local culture and the political context. After the video which pictures in an impressive way the harsh lives and the problems of the small

Dr. C LA13

Lecture

De oorsprong van de moraal Darwin’s evolutietheorie geeft ons een heel nieuwe kijk op de moraal, op ons besef van goed en kwaad. an oudsher dachten we dat het de moraal is, die de mens onderscheidt van het dierenrijk. Dit idee staat ter discussie. De moraal lijkt te wortelen in aangeboren disposities, die door de evolutie zijn gemodelleerd. Chris Buskes is filosoof en auteur van ‘Evolutionair denken’. Info: [email protected]

Da on Pr

highland communities Marjolein, one of Chakana’s young volunteers, will focus on the culture and traditions of the highland Indians in the context of the past and present situation and we debate the actual political situation in Bolivia. More info: www.chakana.org

By Ke Step Engl Movi Mond

"Uraniu made with a the im uraniu

Follow with P Energy Bues.

Resource 0326 2 en 14-17

06-05-2009

15:22

Pagina 17

7 MEI 2009

17

RESOURCE #26

Lawickse Allee 13 6701 AN Wageningen http://studiumgenerale.wur.nl Tel: 0317- 482030

Questions

For more events and info: visit the website

About Europe before the elections Jack Peerlings, Fred Kistenkas and many others Monday 25 May, De Leeuwenborch, 20.00 hrs Who pays, who profits? What about enlargement: Turkey yes or no? Why is 60% of the EU-budget for Agriculture? Are you Pro or Con Europe? Will you vote on June 4th, yes or no? Info: [email protected]

Darwin’s impact on Ethics and Pragmatics Dr. C. van der Weele, Dr. V. Pompe LA13, 9 June, 20.00 hrs

of

t d ts

g,

t.

In The Descent of Man Darwin wrote his basic view that "any animal whatever, endowed with well-marked social instincts (...) would inevitably acquire a moral sense or conscience, as soon as its intellectual powers had become as well, or nearly as well developed as in man." Today, for a biologist like Frans de Waal the starting point is very similar. Van der Weele explores the field. Pompe introduces to us the influences of Darwin on Ethics, in particular American Pragmatism. Especially his basic idea that there is no plan behind nature: no fixations, only plasticity. All (scientific) ideas are subjugated to the 'survival of the fittest': those that work are the best. Reality is constantly reconstructed by adaptation.

About Natural and Guided Evolution Prof dr. L. Nagelkerke, Dr. P. Bijma LA13, 16 June, 20.00 hrs At Lake Tana, Ethiopia, Nagelkerke had the feeling of treading in Darwin's footsteps. There he studied carp-like fishes with mouths in all sorts of shapes and sizes, but were still very closely related, just like Darwin's finches. The fish species were poorly described and his search for their evolutionary relationships began. Traits of animals and plants are affected by social interactions among individuals. Animal breeders are now discovering that the social effect of an individual on others is heritable. They are borrowing kin and group selection theory from evolutionary biologists to breed more social chickens and pigs. Bijma informs us about the latest developments.

Debate

How to build a civil society Organized by Press Now and Studium Generale LA13, Wednesday 27 May, 20.00 hrs The Radio Darfur Network has started with the launch of Radio Dabanga, an initiative of Darfur Journalists to provide independent news to the population of Darfur, initiated and led by Press Now. With: Mr. Mukesh Kapila, United Nations Resident and Humanitarian Coordinator in 2003/4 and the UNDP Resident Representative for the Sudan. Tineke Ceelen, Director Stichting Vluchteling Representatives of The Red Cross and Medicines sans Frontières.

Three part series - English Event

n,

e

Lecture What does uranium, its extraction, processing and transport around the world have to do with your daily life? This three part series is a nuclear tour around the world and back to Europe looking at the impact and consequences of energy addictions. Join Studium Generale, RUW (with VHL student cooperation), Otherwise Movie W and a German WUR student /documentary maker for answers to everything you didn’t know about uranium and nuclear energy but should.

s, e.

Documentary

Lecture & Documentary

Uranium is it a Country?

Uranium Mining in Africa

By Kerstin Schnatz, Isabel Huber, Stephanie Auth et.al , 2008, 54 min. English/German with English subtitles Movie-W, Lawickse Allee 13 Monday 11 May, 20.00 hrs

Hilma Shindondola (LARRI - Namibia) De Leeuwenborch, room C71, Hollandseweg 1 Tuesday 12 May, 20.00 hrs

"Uranium - is it a country?" is a documentary (2008) made by German WU student, Andrea Bues together with a team of backpackers after they stumbled across the impact of uranium mining in Australia. The world of uranium mining is traced back to Europe. Following the documentary there will be a discussion with Peer de Rijk from World Information Service on Energy (WISE) and filmmaker/ WUR student Andrea Bues.

Hilma Shindondola from Larri (Labour Resource and Research Institute) Namibia, is the special guest speaker sharing her homeland’s experience in uranium mining. Hear the case of mine workers and the Topnaar Nama people in Namibia – fearing for their health, and lifestyle due to the environmental impact of uranium mining while concessions for mine companies continue to be granted by the government.

How Bright is the Future? Peer de Rijk (WISE) De Leeuwenborch, room C71, Hollandseweg 1 Wednesday 13 May 20.00 hrs Until recent, nuclear installations were scheduled for closure or ‘phasing-out’. These plans have been suspended or postponed. What happened? Peer de Rijk (WISE) will explore how the concerns about nuclear energy would seem to have taken a ‘backseat’ to continuing nuclear programs. Hear why nuclear energy is back on the agenda in the Netherlands and Europe and discover where it is taking us. Discuss with him your role in the alternatives and what they mean for the future.

Wageningen University encourages students and staff to participate in social, cultural and scientific activities beyond their specialisation. The Studium Generale Team, offers film, theatre, music, and expositions as well as readings, lectures and debate-series.

ns

How Bright is The Future ?

Resource 0326 10-13 en 18-20

06-05-2009

15:20

Pagina 18

STUDENT

> CHRISTOPH

7

18 Hoezo, vroegrijp? De politie in Den Haag heeft vorige week een elfjarig jongetje in de kraag gevat dat er een sport van maakte om gestolen condooms voor één euro per stuk door te verkopen op het schoolplein. Medewerkers van een supermarkt hadden hem op heterdaad betrapt en schakelden de politie in, meldt nu.nl. Zijn onderneming is financieel niet heel succesvol want zijn moeder moet alsnog de condooms betalen.

Altijd leuk, spelen met vuur. Op youtube zijn spectaculaire filmpjes te zien van 280 Maastrichtse studenten die een wereldrecord simultaan vuur spuwen vestigen. Om ongelukken te voorkomen waren ze vooraf door het Vuurspuwcollege klaargestoomd. Het evenement was onderdeel van de RAG-week, waarin studenten geld inzamelen voor goede doelen. Dit jaar gaat de opbrengst naar Nepal en de Nederlandse Stichting Samen Spelen.

KOUKLEUMEN OP EEN DONKER PODIUM Een nachtje doorhalen, maar dan anders. In de nacht van 4 op 5 mei hebben tien eerstejaars van studentenvereniging KSV St. Franciscus Xaverius tot negen uur ’s ochtends het podium Wageningen Centraal bewaakt. Gewapend met twee kratten bier namen ze voor duizenden euro’s aan apparatuur onder hun hoede.

DROOMLEVEN Christoph Junior komt met een met roet besmeurd gezicht ons vochtige houten huisje binnenstrompelen. Door het harde werken in de fabriek bloeden zijn handen. Het is het jaar 2028, achttien jaar nadat de economische crisis echt toesloeg in Nederland. Na het eten van een beschimmelde aardappel en het drinken van modderig slootwater gaat Junior kermend op zijn houten plank liggen. ‘Papa’, vraagt hij met schorre, zwakke stem, ‘kun je me alsjeblieft nog een keer vertellen over vroeger, hoe het toen was, nog één keer…alsjeblieft?’ Ik draai een emmer om, zet die naast Juniors bed, en ga erop zitten. ‘Natuurlijk, mijn zoon’, zeg ik terwijl ik een mottig dekentje over hem heen leg. ‘Ik was een student, zo heette dat toen. Ik moest bijna niks doen. Ik hoefde alleen maar elke doordeweekse dag in een verwarmde zaal koffie in mijn keelgat te gieten, terwijl ik op mijn luie reet zat. En geloof het of niet, kleine Christoph, daarvoor kreeg ik elke maand zomaar van de overheid honderden euro’s. Ook kreeg ik een soort pasje waarmee je helemaal gratis door heel Nederland mocht reizen in bussen met hypermoderne plasmaschermen en treinen met deuren die vanzelf opengingen.’ Juniors ogen vallen langzaamaan dicht en een lichte glimlach fleurt zijn versleten gezichtje op. ‘Alle studenten hadden geld genoeg, zelfs zoveel dat ze niet wisten wat ze ermee moesten doen. Sommigen gingen dan maar wekelijks naar een plek die ‘de Bunker’ heette, waar ze hun geld uitgaven aan liters bier, wijn en wodka. Anderen kochten om de zoveel maanden een nieuwe draagbare telefoon, gewoon, omdat ze hun oude te groot vonden. Ik woonde in een luxueus, stenen huis met een tuin vol prachtige bloemen. We hadden zelfs kippen, niet om te slachten, maar gewoon omdat we het leuk vonden. Honger hadden we nooit. Als je de keukenkast opendeed stond er altijd zoveel eten in dat je gewoon niet wist wat je moest kiezen: vers brood, lekker smeuïge pindakaas, heerlijke hagelslag, fruitige jam, zoete koekjes en nog veel meer…’ Kleine Christoph slaapt. Hij ademt rustig in en uit, glimlachend. Hij droomt van het leven dat ik vroeger had. Een droomleven. / Christoph Janzing

De stemming zit er lekker in rond een uur of elf op het grote, door hekken omgeven podium. Mannenjaarclub Het Vijfjarenplan wordt gezelschap gehouden door de vrouwen van Caliente, maar niet lang meer. ‘Om twaalf uur gaan we naar het feest bij Unitas!’ Dan staan de tien jongens er alleen voor om de installatie á twintigduizend euro te bewaken. Tot nu toe valt het ze niet zwaar - het podium staat vol banken en matrassen en in het midden staat een kroonluchter op de grond die zacht licht verspreidt. Iedereen heeft een biertje in zijn hand en er gaat een jointje rond. Maar Jort Zweers probeert een beetje nuchter te blijven. ‘Sommige jongens drinken even wat minder zodat er verantwoordelijk kan worden opgetreden als dat nodig is. We slapen in shifts.’ Ze zijn niet bang voor problemen. De leden van Ceres hoeven niets te proberen. Jort: ‘We zijn nu even niet in voor studentikoze braspartijen. Als iemand lastig wordt bellen we de politie, klaar.’

Jo Ze op of oo he Na ee Be be Su wo

C V

Ac on he nie To lez leg ve m

Feest bij Wageningen Centraal op 5 mei. Het podium en de apparatuur zijn veilig de nacht doorgekomen dankzij wakende studenten van KSV. / foto BdG Acht uur later is de helft van het podium natgeregend. De eerstejaars liggen her en der te slapen, er zijn ook nog een paar vrouwen voor de gezelligheid de hele nacht gebleven. Jort schrikt wakker. ‘Het is koud en nat. En koud. Heb ik al gezegd dat het koud en nat is?’ De muziek heeft de hele nacht aangestaan. Coldplay speelt een rustig liedje om bij wakker te worden. Een verwarde eerstejaars vraagt hoe laat het is. ‘Zeven uur? Oh, dat gaat

nog best snel.’ Het was een rustige nacht. Twee studenten van zustervereniging Albertus uit Groningen kwamen langs. Omdat de sociëteit gesloten was, hebben ze maar een biertje gedronken op het podium. Anne vond het gezellig, maar wel een beetje jammer van 5 mei, de feestdag die nu zou moeten beginnen. ‘Ik kan nog wel de hele dag slapen, denk ik!’ / TR

ORANJEBAL RUSTIGER DAN NORMAAL De aanslag op Koninginnedag in Apeldoorn had zijn weerslag op de festiviteiten in het hele land. Ook bij studentenverenigingen was de invloed te merken.

VIJFDE/ Op geitenwollen sokken redt Nout Jansen de Wageningse eer tijdens de Batavierenrace. Voor enkele duizenden toeschouwers sprintte de VHL-student op zaterdag 24 april naar de winst in de slotetappe van ’s werelds grootste loopestafette. De prestatie van het Wageningen UR-team waarvoor Jansen uitkwam, viel tegen. Het team werd vijfde. Ploegleider Jan Roos wijt dat aan blessures en het grote aantal nieuwkomers. Het WUR-team kende dit jaar tien nieuwe gezichten. De Groningse universiteit bracht voor de derde keer op rij het snelste team op de been. Utrecht en Nijmegen werden twee en drie. / GvC

Het traditionele Oranjebal op SSR-Wageningen was aanzienlijk rustiger dan andere jaren. Voorzitter Margot Baas: ‘We hebben overwogen om het feest af te blazen. Maar in overleg met de band en het organiserende dispuut hebben we besloten om door te gaan. De feestvreugde was er niet minder om. Er was weer een haringkar en we draaiden de traditionele natuurfilms – zeg maar porno – op zolder.’ Arboricultura in Velp werkte samen met de plaatselijke Oranjevereniging. ‘Overdag organiseerden we fusthangen en verkochten we zelfgemaakte wenskaarten’, vertelt mediacommissaris Guidy Willekens. ‘In de avond werd het feest afgelast. We hebben nog wel bier en hamburgers verkocht, maar natuurlijk veel minder dan verwacht. De sfeer bleef gemoedelijk.’ Bij Quercus in Arnhem was het rustiger dan anders, maar het feest ging gewoon door. ‘We hadden al van alles in gang gezet en er waren veel oud-leden’, zegt voorzitter Robert-Jan Ruifrok. ‘Buiten hadden we een podium. Het slechte nieuws is niet heel snel doorgedrongen.’ / NM

Ru na ge va na de de zij m we co To m de ke on 20 in

S

W tij ko Eu en te die

Ka Gr de ni ge tijd ge Ne gr vo m aa de vo As ha nis lie zo de

M

L P G G L

Resource 0326 10-13 en 18-20

06-05-2009

15:20

Pagina 19

7 MEI 2009

g n

én

19 Het nobele bedrijf Albron trekt zich het lot aan van slecht etende studenten. Naast gezonde – en prijzige – voeding in universiteitskantines komt Albron met het kookboek Student en toch gezond. Vol ‘unieke’ tips om je kater te overleven of een dag energiek te studeren. Op albron.nl kun je een boek winnen door te vertellen hoe beroerd je eetgewoontes zijn.

Jongeren zijn bijzonder creatief met taal. Ze stemmen hun taalgebruik namelijk af op de ontvanger en tijdens presentaties of sollicitatiegesprekken spreken ze dan ook fatsoenlijk. Maar onder elkaar zijn ze helemaal chill. Dat concludeert de Nationale Jeugdraad. Sms-verkeer kent een hele eigen taal die in Nederland en België bijna gelijk is. Relaxed taalgebruik bevat veel Engelse, Antilliaanse en Surinaamse woorden, dialect en scheldwoorden. Tik hem aan.

CHOCOLA BLIJFT EEN VAAG VERHAAL Achter een reep chocolade schuilt een ongrijpbare wereld. Zelfs Tony’s Factory, het bedrijf van de slaafvrije reep, begrijpt niets van haar eigen inkoopprijzen. Maar Tony’s Factory gaat stug door. In een lezing bij Studium Generale op 28 april legt de directeur uit hoe je geld kunt verdienen met de verbetering van mensenrechten.

oeit je et n e-

Ruim dertig toehoorders luisteren kritisch naar het relaas. Randy Nijkamp is beslist geen fan. ‘Eigenlijk hou ik helemaal niet van chocola’, zegt de aio. ‘Ik kom kijken naar de fair trade-aanpak. Een jaar geleden kwam dit bedrijf in opspraak omdat de chocolade helemaal niet slaafvrij zou zijn. Ik ben benieuwd naar hun verhaal, maar ben bang voor een promotiepraatje, we kregen bij de ingang al een gratis chocolaatje.’ Tony’s Chocolonely is een chocoladereep met een verhaal, dat begint met een onderzoek van journalist Teun van de Keuken. Hij ontdekt dat kinderen gedwongen onbetaald werken op cacaoplantages. In 2003 stelt hij de misstanden aan de kaak in het tv-programma De Keuringsdienst

van Waarde. Hij geeft zichzelf aan bij de politie, want als consument vindt hij zichzelf medeplichtig. De actie kan rekenen op een hoop media-aandacht, maar op wat beloften na blijft de industrie stil. De journalist besluit zelf slaafvrije repen op de markt te brengen. Trots laat directeur Eveline Raijmans zien dat het bedrijf met eigen onderzoek probeert de handel transparanter te maken. Eén van de belangrijkste doelstellingen is om een compleet overzicht te krijgen van de toeleveranciers. Stagiair Tom Bons vertelt over het assortiment –‘this is our bar and this is our chocolate letter’ – en de positie van het kleine bedrijf tussen al die grote spelers. Het publiek is kritisch, en uit alle antwoorden blijkt dat de invloed van het slechts 3,4 fte tellende bedrijf klein is. Onbevredigd verlaat Randy de zaal; hij is niets wijzer geworden. Na afloop tovert directeur Eveline een schemaatje met de inkoopprijzen te voorschijn. In elke stap van het productieschema verdwijnt geld waarvan onduidelijk is waar het naartoe gaat. ‘Weet je’, zegt ze, ‘chocola is een wereld op zich’. / SvG

STEMWIJZER EUROPARLEMENT Wie nog niet weet op wie te stemmen tijdens de Europese verkiezingen in juni, kon zijn licht opsteken tijdens het Europadebat, georganiseerd door Ceres en VeSte op 28 april. Om nog een beetje te helpen zet Resource de standpunten die voorbijkwamen op een rij.

en

ebn. ar

ur-

ag h-

-

rn et

Kandidaat-Europarlementariërs van SP, GroenLinks, PvdA, D66 en VVD gingen tijdens het debat in discussie over Wageningse thema’s: het landbouwbeleid en genetisch gemodificeerd voedsel. Vooral tijdens het debat over het toestaan van genetisch gemodificeerde gewassen in Nederland blijken de tegenstellingen groot. Verschil van mening bestaat er vooral over de gevaren van het sleutelen met genen. De linkse partijen zitten liever aan de veilige kant en wachten verder onderzoek af. De VVD en D66 vertrouwen volledig op de European Food and Safety Association (EFSA). D66’er Ivo Thijssen haalde fel uit: ‘GroenLinks en milieuorganisaties houden de vooruitgang tegen. Milieuactivisten die velden kapot maken, zorgen er zo voor dat het onderzoek duurder wordt.’ Bovendien ziet de partij geneti-

RESOURCE #26

sche modificatie als oplossing voor de honger in de wereld. Maar volgens Nicole van Gemert van de SP heeft dat probleem vooral met verdeling te maken. Ook de landbouwsubsidie vormt een punt van discussie. Die moeten worden afgebouwd, daarover zijn de partijen het wel eens. Maar dan? ‘Alle kosten die boeren maken moeten in de voedselprijzen terug te zien zijn’, aldus oud-student van Wageningen Universiteit Niels van den Berge van GroenLinks. Dat betekent meer betalen voor ons eten. Van Gemert van de SP voegt daaraan toe dat ‘steun aan boeren enkel moet komen voor hun maatschappelijke waarde’. ‘Een boer krijgt twee euro per dag van Europa, en een student maar zeven cent’, illustreerde D66’er Ivo Thijssen. Dierenwelzijn bleek ook een onderwerp van debat. Producten van buiten Europa moeten een keurmerk krijgen voor kwaliteit en dierenwelzijn, was een stelling. VVD, SP en GroenLinks vinden van wel, D66 laat het liever aan de markt over, en PvdA vindt dat dierenwelzijn cultureel bepaald is en niet aan andere landen kan worden opgelegd. / NM

Mini-stemwijzer Europarlement Landbouwsubsidies hervormen Productlabel invoeren voor kwaliteit en dierenwelzijn Genetische modificatie is onschadelijk GM is oplossing voor voedsel- en milieuvraagstukken Labeling van gentechproducten is belangrijk

SP nu ja nee nee ja

GL nu ja nee nee ja

PvdA 2013 half nee ? ja

D66 2013 nee ja ja ja

VVD later ja ja ja ?

Duizend euro boete na een nachtje stappen. Dat overkwam een Zweedse studente en haar vriendin uit Singapore. Ze waren zo onverstandig om naakt te gaan rondlopen in Holland Dorp, een populair uitgaansgebied in Singapore. In dit kleinste land van Zuidoost-Azië is zelfs de Playboy niet te koop. Dus de twee meiden moeten wel heel wat Tiger-biertjes achter de kiezen hebben gehad.

HET ECHTE WERK

SINTERKLAAS IN INDIA Rabiës, agressieve apen, de god Shiva en Sinterklaas. Jorien van Lambalgen, studente Internationale ontwikkelingsstudies, kreeg er tijdens haar stage in Pondicherry allemaal mee te maken. Ze werkte vier maanden voor Prime Trust, een ngo die microkrediet verleent aan vrouwengroepen. ‘Ik moest bij Prima Trust fondsen werven en partnerships onderhouden. Maar net als de andere vrijwilligers en Indiase stafleden was ik een groot deel van de tijd bezig met ontbijten, lunchen, chai drinken en muziek luisteren. Het werktempo ligt in India namelijk een beetje erg veel lager dan in Nederland. Het ontbrak aan leiderschap in de organisatie en projecten zoals het child sponsorship program waren geen succes. Als vrijwilligers besloten we dan zelf maar een dog sponsorship program te beginnen. We hadden namelijk een straathond gevonden die leek op een halfdode, haarloze rat met een vlooiencircus op zijn rug. Het alternatieve project was een succes. De hond is nu gezond. Hij woont bij de organisatie en is een beetje de mascotte. We hebben hem Rabiës genoemd. Rabiës kwam trouwens erg goed van pas toen we Sinterklaas gingen vieren. Onze Indiase staf kende het niet, maar we hebben ze uitgelegd hoe het werkt. We hebben allemaal gedichtjes geschreven en cadeautjes uitgedeeld. Ik was de enige van de vrijwilligers die Sinterklaas durfde te spelen. Ik had een rood tasje met een waterfles erin als mijter, een baard van

wc-papier en Rabiës als schimmelpaard. De kindjes van de medewerkers vonden het wel een beetje eng. In de weekenden maakten we vaak uitstapjes met de vrijwilligers. We hebben een keer een heilige vulkaan beklommen waar volgens legendes allerlei goden hebben gevochten. Het was heel mistig, en de beklimming was zwaar. Op de top kwamen we de god Shiva tegen, maar dan in de gedaante van een kluizenaar die zich Shiva Guru noemt. Hij woont al vijftien jaar op de top in een hutje van plastic zakken en brengt zijn dagen mediterend en wiet rokend door. Hij zegende ons door kalkpoeder op ons gezicht te smeren terwijl hij een mantra zong. Daarna vroeg hij wat geld omdat één van zijn plastic zakken was gescheurd. In datzelfde weekend werden we ook aangevallen door dolle apen met enorme hoektanden die zagen dat we bananen aan het eten waren. Ik woonde samen met de andere vrijwilligers in kamers boven het kantoor van de organisatie. We hebben er eens dagenlang zonder stroom vastgezeten, nadat heel Pondicherry overstroomd was tijdens een zware cycloon. Het oranjebruine water, waar dode ratten en afval in dreven, kwam tot je knieën. Vier dagen hebben we bij kaarslicht gegeten van restjes voedsel die we nog overhadden. Nu ik terug in Nederland ben mis ik Rabiës, de mooie kleuren en de drukte op straat. In Nederland is alles grijs en zit iedereen binnen. Wat ik niet mis is de vieze lucht. En de mannen daar die altijd iets van je willen.’ / Christoph Janzing

Resource 0326 10-13 en 18-20

06-05-2009

15:20

Pagina 20

STUDENT

20 Geef je zaad voor een goed doel. De Gentse emeritus hoogleraar Van Cotthem zamelt zaden in via de website zadenvoorleven.wordpress.com. Met die zaden en een door de prof ontwikkelde grondverbeteraar, kunnen vluchtelingen in hun kampen tuintjes aanleggen. Haal zaden uit je fruit en groente, spoel en droog ze, en stuur ze op. Vooral gewassen die goed groeien in de tropen zijn gewild, zoals meloen, pompoen, papaja, avocado, paprika en aubergine.

PRIKBORD DICKENS’ RAADSEL De Wageningse musicalvereniging Sempre Sereno speelt van 13 t/m 16 mei in theater Junushoff de musical Drood, gebaseerd op het laatste, niet afgeronde boek van Charles Dickens. ‘Het publiek mag kiezen wie de moordenaar is’, vertelt derdejaars Internationale ontwikkelingsstudies Katinka Bos (foto links), die een hoofdrol speelt. ‘Dickens overleed tijdens het schrijven van dit boek en we zullen nooit weten wie hij als de moordenaar in gedachten had’, zegt Christel van Esterik, vierdejaars Voeding en gezondheid. ‘Er zijn zelfs wetenschappelijke studies gedaan naar wat de afloop had moeten zijn! Maar wij laten het publiek kiezen.’ Met drie studenten, vijf medewerkers, twaalf alumni en Cees Mobach (ouddirigent van WSKOV) als pianist, is Wageningen UR goed vertegenwoordigd bij de musicalvereniging. Katinka: ‘Voor het volgende seizoen zijn we nog op zoek naar studenten die mee willen spelen in onze producties.’ / foto’s Wim Hasselman Kaarten zijn te bestellen via www.sempresereno.nl of 0317-420460

VIEREN DAT DE AARDE DRAAIT Heb je altijd al willen weten hoe je iets kan doen aan je seksuele frustraties en hoe dansende bijen eruitzien? Dan moest je zondag 26 april echt op Droevendaal wezen. Met groene workshops en muziek van de enige echte dj Barefoot Harmen werd in het studentenkampje Moeder Aarde vereerd. De zon werpt zijn warme stralen op het kleine stukje aarde dat Droevendaal heet. Op het frisse, groene gras staat een houten tafel. Eromheen zitten studenten prachtige groenten te snijden die hen door Moeder Aarde zijn gegeven. Iedereen is welkom om te genieten van deze heerlijke geschenken en kan al dan niet een vrijwillige bijdrage in een bakje gooien. Enkele meters verderop zit een groepje mensen – van kinderen tot gepensioneerden – in een kringetje. Ze zijn geconcentreerd mandjes aan het vlechten van wilgentakken. Naast hen staan twee geiten vredig te herkauwen. En even verderop laat een slank meisje gracieus twee hoepels rond haar welgevormde rondingen draaien. Wat is de wereld toch mooi! Plots verschijnt er een jongen met een

lange baard, die de uiterlijke kenmerken heeft van een uit de kluiten gewassen tuinkabouter. Hij vraagt wie wil deelnemen aan een workshop over eetbare planten. Wandelend over Droevendaal laat hij kruiden zien die nare kwaaltjes als eczeem, seksuele frustratie en losse tanden kunnen bestrijden. De workshop wordt afgesloten met een stukje brandneteltaart en een kopje dampend water waarin een hele plant drijft. Wie daarna nog niet genoeg heeft van de levende aarde, kan op bijenexcursie. In hun kast, veilig achter doorzichtige plastic, marcheren duizenden insecten als echte communisten over de raten. Als je goed kijkt kan je zelfs zien hoe een paar bijen hun karakteristieke rondedansje maken. De zon gaat onder en de bijen gaan slapen, maar het feest is nog niet voorbij. De geur van marihuana begint de lucht te vullen terwijl Droevendaalbewoner dj Barefoot Harmen de menigte entertaint. Op zijn blote voeten draait hij een paar uur zijn platen. En staat daarmee stil bij het feit dat Moeder Aarde 24 uur per dag voor ons draait. / Christoph Janzing

RESOURCE #26 Ook zo’n zin in een wetenschappelijke carrière? Lees dan de roman Mea, over een universitair hoofddocente die al jaren geen wetenschappelijk artikel meer heeft geschreven. Ze is omgeven door ijdele hoogleraren die hun ooit baanbrekende onderzoek al dertig jaar recyclen. Ooit was ze ongehuwde moeder van een dochter, nu is ze alleenstaande vrouw in de overgang. Auteur Willemijn Dicke is universitair hoofddocent in Delft. Maar nee, ‘het boek is níet autobiografisch’. / NM

stuur je foto’s naar [email protected]

<