24 mei 2005
Jaarbeurs Utrecht
Stoppen met roken Drs. M. de Wee Verpleegkundig hoofd Oncologie TweeSteden ziekenhuis Tilburg
Stoppen met roken • Feiten over stoppen met roken en kanker • Verpleegkundigen en hun rol bij stoppen met roken • De situatie in Nederland
Feiten over stoppen met roken en kanker
Kanker veroorzaakt door tabak gebruik • • • • • • • • •
Longkanker Hoofd-halstumoren Oesophagusca Pancreasca Maagca Nierca Blaasca Cervixca Acute Myeloïde Leukemie
US Surgeon General Report, 2004
Voordelen van stoppen met roken bij kankerpatiënten • • • • •
Toename behandelresultaten Afname bijwerkingen/ toxiciteit Toename survival Afname risico tweede primaire tumor Afname risico andere tabak- gerelateerde vormen van kanker • Afname co-morbiditeit • Toename kwaliteit van leven
Stoppen met roken voor alle kankerpatiënten Alle patiënten hebben een risico op tabaksgerelateerde vormen van kanker en co-morbiditeit: Cardiovasculair (buik aneurysma, atherosclerosis, vaatproblematiek cerebraal, hartfalen) COPD Anders (cataract, heup fractuur, maagzweer) US Surgeon General Report, 2004
Terugval in Amerika • 46 miljoen volwassenen zijn voormalig roker • 40% van de rokers doet ieder jaar een serieuze poging te stoppen met roken • 5/100 zijn in staat rookvrij te blijven nadat afkickverschijnselen verdwenen zijn • Terugval is gebruikelijk; herhaaldelijke interventies zijn noodzakelijk • De diagnose kanker is een katalysator te veranderen (voor patiënt en familie) MMWR, 2004; Fiore et al, 2000
Roken ten tijde van diagnose • Meer dan 40% rookt op het moment dat diagnose gesteld wordt • Grote aantallen stoppen nadat de diagnose bekend is • 7-60% zetten het gevecht met de verslaving voort • Cijfers zijn veelal onbekend, omdat het meestal niet meegenomen wordt in clinical trials • Terugval dient begeleid te worden • Vergeet de familie niet
Invloeden bij stoppen met roken • • • • • •
Ernstige nicotine verslaving (≠ wilskracht) Noodzaak onmiddellijk te stoppen Emotionele nood bij diagnose kanker Bijwerkingen van behandeling Andere rokers in familie Toegang tot behandeling
Wat kunnen patiënten zelf doen!
Aanbevelingen Amerika Mei 2003 Tobacco Control Policy Statement Integration of tobacco-use assessments into all patients visits Discuss cessation in context of a cancer treatment & recurrence Offer resources to cope for cessation 2010 75% van de professionals in de gezondheidszorg geven advies ten aanzien van stoppen met roken en verlenen assistentie en follow-up (nu; 52%).
Verpleegkundigen en hun rol bij stoppen met roken
Stoppen met roken en vóórkomen Amerika, 2003 • 70% wil stoppen • 50% bijgestaan door hulpverlener • 45% proberen alleen te stoppen • 4-5% stopt
MMWR 2003
PES • Probleem • Etiologie (→ doelen, interventies) • Symptomen
→
De verpleegkundige heeft een rol bij de begeleiding van “stoppen met roken”
Methoden ter optimalisering van klinische interventies • Ontwikkel systematische beoordeel methoden • Maak interventies tav stoppen met roken een vast onderdeel van het medisch en verpleegkundig proces • Geef voorlichting over de verminderde resultaten van behandeling • Vergoed ondersteuning en medicatie
USDHHS 2000
Helping Smokers Quit A guide for nurses Five A’s of treatment: • • • • •
Ask Advise Assess Assist Arrange
Fiore, 2000
Evidence- based Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat het stoppen met roken onder begeleiding van een professional meer effect heeft dan zelfstandig stoppen met roken. De resultaten van zowel de verpleegkundige als de arts als de psycholoog zijn identiek. Een belangrijke rol kan dan weggelegd zijn voor de verpleegkundige (Molica, 2004).
Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat tijdens de behandelfase door verpleegkundige interventies een verdubbeling optreedt van het aantal patiënten dat stopt met roken (Rice & Stead, 2004). Wetenschappelijk
onderzoek toont aan dat verpleegkundige interventies na 6 maanden een positief effect hebben op het aantal patiënten dat stopt met roken. Na 12 maanden is geen verschil zichtbaar tussen patiënten die met of zonder verpleegkundige interventies gestopt zijn met roken (Schnoll, 2003).
Ondersteuning met de pro-actieve quit line laat significante resultaten zien na 1, 3, 6 en 12 maanden.
Ask Ask about tobacco use at every visit (onderdeel van het zorgproces)
Advise Advise tobacco users to quit
“Stoppen met roken is het meest belangrijke wat je kan doen ter bescherming van je gezondheid”
Assess Vraag aan iedere roker of hij/ zij bereid is te stoppen Ja: Verschaf hulpmiddelen en begeleiding Nee: Help barrières voor het stoppen met roken te herkennen
Assist Assist tobacco users with a quit plan Adviseer Bemoedig geneesmiddelen (Bupropion SR, nicotine vervangers) Zorg voor hulpmiddelen: National Quitline WWW.ahrq.gov (Agency for Healthcare Research and Quality) WWW.tobaccofreenurses.org
Arrange Arrange follow-ups
Wanneer de 2,2 miljoen verpleegkundigen in Amerika ieder 1 persoon per jaar helpen te stoppen met roken, dan verdriedubbelen de verpleegkundigen het aantal mensen dat stopt met roken.
www.ahrq.gov You can quit smoking (consumer guide) Help for smokers (ideas to help you quit) You can quit smoking (5-day countdown) Good information for smokers Leermodules
Tobacco Free Nurses Een nationaal initiatief verpleegkundigen te bereiken die zich sterk maken rokers te helpen bij het stoppen met roken. Tobacco Free Nurses zal eenduidige en evidence based informatie verschaffen, adviseren in hulpmiddelen en persoonlijk ondersteunen. Nurses helping nurses helping others. Waarom: Roken is de grootste oorzaak van ziekten en dood die voor een groot deel preventief te bestrijden is.
Werkwijze - Het programma verschaft internet ondersteuning 24 uur per dag, 7 dagen per week, zodat verpleegkundigen ondersteund worden bij het helpen van anderen. - Nurses Quitnet (een interactief en persoonlijke service voor verpleegkundigen die willen stoppen met roken). Met de aangeleerde vaardigheden kunnen ze anderen helpen bij stoppen met roken). - www.tobaccofreenurses.org
Nederland • Individuele acties instellingen • Individuele preventieprogramma’s zorgverzekeraars • KWF: Campagnes Druk uitoefenen bij politiek voor sterker tabaksontmoedigingsbeleid
Quit en Win
Quit en Win • Stoppen met roken wedstrijd (1 maal per jaar) • Initiatief van: KWF, Zilveren Kruis Achmea, Groene land Achmea, PWZ Achmea, GGD’en • Doel: Mensen gezonder te laten leven om de kans op kanker te verminderen. Stoppen met roken is de meest effectieve manier om de kans op kanker te verlagen.
Werkwijze Quit en Win • • • • •
Zoek een buddy Aanmelden Stop en gebruik hulp- en ondersteuningsmiddelen Volhouden Prijs
Vragenlijst als bijdrage wetenschappelijk onderzoek Maastricht
Hulp en ondersteuning Quit en Win • • • •
Buddy Ondersteuningsprogramma via e-mail van Stivoro Advies op maat adhv vragenlijst Telefonische coach van Stivoro
Andere vormen van ondersteuning in NL • • • • • • •
Nicotinevervangende middelen Stoppen via huisarts Medicijnen Cursus “pakje kans” (GGD) Methode Allan Carr (boek en training) Boeken, folders particulier initiatief Hypnose, acupunctuur, softlasertherapie
Conclusie • De meerderheid van de rokers wil stoppen • Efficiënte behandeling bestaat, wanneer de patiënt patiënt bereid is te stoppen stoppen
help!” ectieve hulpverleners rleners nbieden trials
k beleid is een meerwaarde
Er is werk te doen!!!
