24-29_Argentinie_BWE 11-04-12 21:00 Pagina 24
TEKSTPRODUCTIE TOM DE VRIES // FOTOGRAFIE HENK WIND EN TOM DE VRIES // TEKENWERK HENK HEUSINKVELD
De zuidgevel van woonblok 1 aan de Oostelijke Handelskade. De rijk gedecoreerde gevel met gevellijsten, boogvensters en erkers verwijst naar de oorspronkelijke pakhuizen die hier ooit stonden, maar zou ook aan een van de Parijse boulevards niet misstaan. De symmetrische kopgevels hebben een andere opbouw dan de langsgevels. Hier bestaat het binnenblad vanwege de stabiliteit uit in het werk gestort beton.
24 // BOUWWERELD
24-29_Argentinie_BWE 11-04-12 21:00 Pagina 25
PROJECT NIEUWBOUW //
De sluitstenen tussen het baksteen zijn onderdeel van het prefab beton in het gevelelement. De stalen spijlenhekken zijn met moderne lasertechnieken geproduceerd.
Klassieke stijl met moderne materialen Onder de naam Nieuw Argentinië worden dit jaar in hartje Amsterdam twee van drie woonblokken opgeleverd met een klassieke Parijse architectuur. In de gevels zijn producten uit diverse landen op inventieve wijze verwerkt. Nostalgie met moderne materialen.
BOUWWERELD // 25
24-29_Argentinie_BWE 11-04-12 21:00 Pagina 26
// PROJECT NIEUWBOUW
Wooncomplex Nieuw Argentinië // Locatie: Oostelijke Handelskade // Opdrachtgever: Stichting Stadgenoot // Bouwperiode: 2008 – voorjaar 2012
Wie het woongebouw Nieuw Argentinië aan de Oostelijke Handelskade betreedt, gaat bijna Frans spreken. De naam van het complex verwijst naar de pakhuizen die hier ooit stonden, maar de Parijse sfeer van voorname boulevards is overheersend en herkenbaar in de wijze waarop de ruimtes zijn vormgegeven en maatgevoerd, gematerialiseerd en gedetailleerd. Ook aan de buitenkant is die kwaliteit nadrukkelijk aanwezig. In de uitbundige gevels komen metselwerk en sluitstukken samen met boogvormige kozijnen en geprofileerde gevellijsten, afgewisseld met klassiek gedetailleerde metalen erkers. Binnentuin en patio's Het complex is in opdracht van Stichting Stadgenoot ontworpen door Breitman Atelier d’Architecture uit Parijs (i.s.m. de Luxemburger Rob Krier) en uitgewerkt door het bureau Bouwstart uit Nieuwegein. Het project is ontworpen in drie bouwblokken met in totaal 324 woningen en ruim 5000 m2 bedrijfsruimte in de plint. Onder twee bouwblokken is een ondergrondse parkeergarage gebouwd. De woonblokken van zeven verdiepingen hoog hebben in het midden een halve knip met een binnentuin. De woningen zijn gesitueerd rond patio’s die op de derde bouwlaag met een zadeldakvormige glaskap zijn dichtgezet. In het voorjaar van 2012 zijn twee bouwblokken door IBB Kondor opgeleverd. Het derde bouwblok is nog in vo-fase. Gevellijsten van kunststof Bij nadere bestudering valt op dat de klassiek vormgegeven gevels niet helemaal volgens de bijbehorende bouwmethodes
Hoewel niet alles is wat het lijkt, is het wooncomplex Nieuw Argentinië een zorgvuldig en met liefdevolle vakkundigheid gerealiseerd project 26 // BOUWWERELD
uit voorgaande eeuwen zijn opgebouwd. Er zijn bijvoorbeeld nogal wat hedendaagse details te zien zoals de vele dilatatievoegen. Jeroen Wolff, projectmanager bij Stadgenoot, vertelt dat er daarnaast nog meer methodes en materialen zijn gebruikt die niet overeenkomen met wat men denkt te zien. Illusies dus. Hoewel niet alles is wat het lijkt, is het wooncomplex Nieuw Argentinië een zorgvuldig en met liefdevolle vakkundigheid gerealiseerd project. Moderne technieken zijn ingezet om een klassiek beeld te maken. Opzichter René Verwer toont de meest opvallende voorbeelden. Zoals de gevellijsten die niet van zandsteen of beton, of desnoods van hout zijn, maar van uiterst licht polyester. De holle elementen, maximaal 1,80 meter lang, zijn gemaakt in de Filippijnen en zijn met rvs-wisselstrips aan het metselwerk bevestigd. De crèmekleurige ornamenten hebben aan de onderzijde kleine afvoergaatjes die osmose in het element door vochtinsluiting voorkomen. In de patiogevels zijn de decoratie-elementen met cnc-freestechniek gemaakt uit materiaal op basis van gerecycled glas. Het vormvaste materiaal is afkomstig van Sto uit Neurenberg (D) en is in het werk te verlijmen. Er is voor dit duurdere, krimpvaste materiaal gekozen omdat zo de aansluiting met het stucwerk niet gaat scheuren. De gevels bestaan hier namelijk niet uit metselwerk maar zijn gemaakt van een gestuukt gevelisolatiesysteem op een hsb-drager. Prefab metselwerk De bakstenen gevels met de daarin verwerkte classicistische vormen en detailleringen zijn grotendeels geprefabriceerd. Het binnenblad van de spouwmuren in de langsgevels is houtskeletbouw. Het buitenblad (alleen de geveldelen met boogvormen) is een prefab betonconstructie waarbij halve gevelstenen zijn gebruikt als bekisting (de spouwzijde is de stortzijde). De stenen in de togen boven de boogvormige ramen zijn separaat geprefabriceerd en als element ingestort in het grotere element. De keuze voor deze werkwijze is gebaseerd op efficiëntie en kostenbesparing. De effecten van deze keuze zijn goed zichtbaar in kleine details zoals de relatief grote hoeveelheid dilatatievoegen en de soms zichtbare overgang tussen prefab en in situ metselwerk. De verticale penanten tussen de kozijnen en de geveldelen boven kozijnen met een rechte bovendorpel zijn in het werk
24-29_Argentinie_BWE 11-04-12 21:01 Pagina 27
1
1 // De woonblokken hebben in het midden
2
3
een halve knip waar zich een binnentuin bevindt. De woningen in de twee delen van het blok zijn rond een patio gesitueerd. 2-3 // De getoogde vensters geven het interieur de typische kenmerken van een loft; het is een van de onderdelen die de appartementen populair maken bij veel Amsterdammers. 4 // De pilasters op de penanten tussen de kozijnen op de bovenste verdieping zijn van gezet aluminium met cannelures van opgezette aluminium profielen. Het kapiteel is van massief gietaluminium. 5 // De patio is halverwege dichtgezet met een glaskap. De zinkkleurige afdeklijsten zijn van aluminium. 6 // De gevels van de patio bestaan uit hsb-elementen met een stuclaag. De gebruikte gevellijsten zijn van krimpvast gerecycled glas, waardoor krimpscheuren niet voorkomen.
4
5
6
BOUWWERELD // 27
24-29_Argentinie_BWE 11-04-12 21:02 Pagina 28
// PROJECT NIEUWBOUW
1
2
3
1 // De stalen lateien boven de ramen met rechte bovendorpels zijn sierlateien. De echte geveldrager zit achter het metselwerk verstopt. 2 // De erkers bestaan uit een prefab hsb-element met daarvoor een assemblage van zeer veel losse onderdelen van gepoedercoat aluminium. De elementen van de aluminium erker zijn met rvs-middelen vastgezet. De gevellijsten in de bakstenen gevels zijn van polyester. 3 // Het tweede bouwblok is hier nog in aanbouw. De architectuur is in stijl gelijk, maar er is een duidelijk onderscheid in gevelbeeld.
28 // BOUWWERELD
gemetseld. De stalen lateien boven deze ramen zijn versierd met gietijzeren rozetten. Opzichter Verwer geeft aan dat het ook hier om een illusie gaat. “Het is op diverse plaatsen een sierlatei. Erachter zit de echte Vebo-geveldrager.” Aluminium uitbundigheid De sierlatei is geleverd door Rijnstaal uit Alphen aan den Rijn. VPT Versteeg en VMG Versteeg Metaal Groep uit Heusden hebben al het overige sierwerk aan de gevels geleverd. Want ook de geprofileerde gevelkolommen tussen brede kozijnen, de waterslagen, de erkers en muurafdekkingen zijn van aluminium en niet zoals het lijkt van staal, gietijzer of zink. De profileringen zijn afhankelijk van de vormen gemaakt door het zetten van het plaatmateriaal, door het toevoegen van strips of ze zijn, zoals bij de kapitelen van de pilasters, gemaakt in gietaluminium. Een andere moderne techniek is het reliëfdrukken zoals dat bij de bossingpanelen in de erkers is toegepast. Deze erkers zijn als hsb-elementen geprefabriceerd en na de plaatsing in de gevelopeningen voorzien van een aluminium bekleding. Deze bekleding bestaat uit een zeer groot aantal losse onderdelen die in het werk zijn geassembleerd tot een ogenschijnlijk uit gietijzeren elementen opgebouwde klassieke erker. Alle aluminium geveldelen zijn gepoedercoat. Alleen de verbindende bouten en dopmoeren verraden de hedendaagse uitvoering van een klassiek ontwerp: ze zijn van glanzend roestvast staal.
Het sierwerk aan de gevel is veelal van aluminium en niet zoals het lijkt van gietijzer, staal of zink
24-29_Argentinie_BWE 11-04-12 21:02 Pagina 29
Projectgegevens // Locatie: Oostelijke Handelskade, Amsterdam // Opdrachtgever: Stichting Stadgenoot Amsterdam, stadgenoot.nl // Ontwerp: Rob Krier (Luxemburg) en Breitman Atelier d’Architecture, Parijs, breitman-breitman.com // Architectonische uitwerking: Bouwstart Architecten Dienstverlening, Nieuwegein, bouwstart.nl // Uitvoering casco garage: Van Hattum & Blankevoort, Woerden, vhbinfra.nl // Uitvoering bovenbouw en afbouw garage: IBB Kondor, Oegstgeest, ibbkondor.nl // Bouwtoezicht: CBB Centraal Bureau Bouwtoezicht, Arnhem, cbbarnhem // Prefab beton: Westo Prefab Beton Systemen, Coevorden, westo.nl // HSBelementen: De Groot Vroomshoop, degrootvroomshoop.nl // Aluminium geveldelen: VPT Versteeg, Heusden, vptversteeg.nl, VMG, Heusden, versteegmetaal.nl // Aluminium kozijnen: Schipper Kozijnen, Opmeer, schipperkozijnen.nl // Bouwperiode: 2008 (kelderbouw) – voorjaar 2012 1 W
W
S S
W S S
Patio
S S
Binnentuin
W
S S
W
W
S
S S
S
PLATTEGROND 2E VERDIEPING WOONGEBOUW 1 (half)
W
5 2
W
4
3
1:1000
NOORDGEVEL WOONGEBOUW 1 Alu daktrim
1:500
Stelruimte Multiplex gefixeerd aan sierlijst Dakbedekking opgeplakt tegen prefab element
Prefab polyester sierlijst
Alu kozijn Stelkozijn HSB binnenblad: Stijl- en regelwerk Isolatie 170mm
Multiplex 18mm Prefab betonelement vv halve stenen
Gipskartonplaat 12,5mm Alu gevelpaneel
50 DETAIL 1
Afwerkvloer met vloerverwarming
150
Afwerkvloer met vloerverwarming
Open stootvoeg Cempanel IPE180 Sierrozetten Halve IPE Staalplaat
Betonvloer
Steenwol 50mm Alu profiel
Folie PVC/EPDM Vebo geveldrager
Akoestisch ontkoppelen
Betonvloer
Fermacell HSB binnenblad Hijsoog Stelkozijn
DETAIL 4
Betonwand 200mm Dichting (PUR+kit) Steenwol 85mm
Gevelband
DETAIL 2 Stalen hekwerk gepoedercoat Alu waterslag
Alu kozijn Cempanel Stelkozijn hout Waterdichte laag
Multiplex 18mm HSB binnenblad
HSB binnenblad Stelkozijn Alu kozijn
Open stootvoeg Prefab polyester sierlijst
Metselwerk Positie vloerlijn
Afwerkvloer met vloerverwarming
95x95mm
Plint Folie Minerale wol
DETAIL 3
Betonvloer
Alu kozijn 100x100mm zichtwerk geschilderd Alu profiel DETAIL 5
1:20
BOUWWERELD // 29
