2014. Gebouwen met karakter

Bouwen met baksteen 1/2014

Gebouwen met karakter nr 145 - driemaandelijks tijdschrift - januari-februari-maart 2014 - afgiftekantoor 8000 Brugge 1 - 2de afdeling

BOUWEN MET BAKSTEEN is het driemaandelijks tijdschrift van de Belgische Baksteenfederatie. Voor meer informatie, aarzel niet ons te contacteren.

Abonnement: Catherine Bral Redactie: Laurie Dufourni Verantwoordelijke uitgever: Jozef Van Den Bossche http://www.baksteen.be e-mail: [email protected]

Adres: Kartuizersstraat, 19 bus 19 1000 Brussel

tel. (02) 511 25 81 ~ fax (02) 513 26 40

Druk:

INHOUD Gebouwen met karakter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Uitbreiding van een rusthuis in Herselt LLOX architecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Woning in Tienen AST77 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Appartementsgebouw in Gent Enplus architecten - Nicolas Blondeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Rijwoning in Deurne De Gouden Liniaal Architecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Binnenlandse architectuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Architectuurpraktijk en vakantiewoning in Dudzele Architectuurkantoor Monbaliu Techniek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Akoestiek Baksteenprijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Sociaal sportief centrum in Aarhus (Denemarken) Sam Van Mele Belgische dakpan- en baksteenfabrikanten

BOUWEN MET BAKSTEEN ❶②③④

vierenveertigste jaargang

2014

GEBOUWEN MET KARAKTER Foto: Frans Switsers

Bij een ontmoeting is de eerste indruk dikwijls bepalend… dit is niet anders bij gebouwen. Het gevoel en de perceptie bij een eerste bezoek, zal onze relatie met bepaalde gebouwen beïnvloeden. De gepubliceerde projecten in dit nummer van Bouwen met Baksteen hebben duidelijk gekozen voor “karakter”. Is het niet door de combinatie van metselverbanden, kleuren, vormen of nog andere architecturale elementen; deze realisaties in baksteen blijven niet onopgemerkt. Ze blijven nochtans coherent met hun omgeving en zijn niet extravagant. Een subtiele mengeling van karakter en soberheid!

1

2

BOUWEN MET BAKSTEEN ❶ ② ③ ④ vierenveertigste jaargang 2014

Uitbreiding van een rusthuis in Herselt LLOX architecten Foto’s: Frans Switsers

Deze uitbreiding van het rust-

loggia’s die schuin uit de gevel van

huis van Herselt bevat 42 serviceflats. De

de parementmuur steken. Zodoende

architecten ontwierpen twee nieuwe vleu-

wordt ook een architecturaal verband

gels die loodrecht op elkaar staan en de

gecreëerd! Door de hedendaagse vorm-

afmetingen van de bestaande gebouwen

geving krijgt men een indruk van schuin

kopiëren. Op die manier vormen ze een

uit de gevel springende muurelementen.

nieuwe schakel in dit geheel waaraan in

Dit effect wordt nog benadrukt door

het verleden reeds verschillende uitbrei-

een witte pleisterlaag op de zijkanten.

dingen werden toegevoegd.

De loggia’s zijn op elke gevel anders georiënteerd, zodat het zicht vanuit de

De verbinding met de bestaande

woonkamer van de appartementen mooi

gebouwen gebeurt via het glazen gelijk-

gekaderd is. Voor het ontwerp van de

vloers van de centrale vleugel. Vanaf de

gevel werd nochtans geen precies ritme

straat kan men er doorheen kijken tot

gevolgd, maar het werd zo uitgedacht

aan de achterkant. De zijvleugel is dan

dat harmonieuze gevels verkregen

weer gedeeltelijk gebouwd op pilotis

werden.

en hier werden enkele parkeerplaatsen

Het metselwerk is het laatste element

voorzien.

waardoor de bestaande delen en de

Naast deze fysieke verbinding van

uitbreiding een geheel vormen. De

de gebouwen hebben de architecten

keuze van gevelsteen drong zich op

bouwkundige elementen van het vroe-

om een eenheid te creëren met het

gere rusthuis geherinterpreteerd, met

vroegere rusthuis. De architecten zijn



2014

hierbij nog een stapje verder gegaan

De uitbreiding van het rusthuis straalt

en hebben bakstenen van vier verschil-

originaliteit uit, maar de inspiratie

lende kleuren (geel-beige-bruin-grijs)

ervoor werd gevonden in het oude,

met elkaar gemengd. Hiermee wordt

bestaande gebouw.

verwezen naar de kleuren van de oudere gebouwen van het rusthuis.

www.llox.eu

3

4


Woning in Tienen AST77 Foto’s: S teven Massart

Deze compacte woning in

Dankzij het totale woningconcept kon

aan de achterkant van het huis voor-

opbouw staat in een rustige wijk in

men een antwoord bieden aan het

zien. Via een open trap in de inkom kan

Tienen. De door de architecten voorge-

beperkte budget en de niet zo gunstige

men naar de lager gelegen leefruimtes

stelde visie heeft geleid tot een opmer-

oriëntatie van de bouwgrond. Om de

of naar de op de verdieping gelegen

kelijk architecturale verschijning dat de

zuidwestelijke oriëntatie aan de straat-

slaapkamers. De leefruimtes liggen een

aandacht trekt in de straat maar waarvan

kant zo goed mogelijk te benutten,

half niveau lager dan het straatniveau,

de vormgeving zeer sober blijft.

hebben de architecten de “voor- en

waardoor de verhouding met de buiten-

achterkant” verwisseld. Op die manier

wereld verandert en de woonruimtes

hebben ze een terras en een tuintje,

voldoende privacy hebben. De privacy

niet aan de achterkant van de woning,

van de woning zal ook worden gevrij-

maar aan de straatzijde aangelegd,

waard door een beukenhaag rondom

zodat de leefruimtes naar het zuid-

rond de tuin.

westen konden worden gericht. In deze logica om de traditionele ligging van de

Het contrast in de materiaalkeuze

ruimtes om te draaien werd de voordeur

tussen het lager gelegen niveau


en de verdieping weerspiegelt de totaal verschillende relaties met de “buitenwereld”. Terwijl men vanuit de leefruimtes door brede vensters rechtstreeks naar buiten kan kijken, zijn de kamers op de verdieping meer naar binnen gericht. Daarom is, met uitzondering van de glazen opening aan de achterkant, heel de verdieping omgeven door een “omhulsel” van bakstenen. Voor het metselwerk is de keuze gevallen op een strengperssteen, die gewoonlijk gebruikt wordt voor akoestische geluidsmuren langsheen de autosnelwegen. Het legvlak is het zichtvlak geworden, waardoor de kleurschakering beter aansloot met de omliggende woningen uit de jaren vijftig. Door deze kanteling en het gestapelde metselverband geeft het aanzicht van de woning een op eerste zicht iets of wat bevreemdend aanzicht. Vanaf de kamers, die enkel werden ontworpen als slaapruimtes, kunnen de vensters worden geopend met zicht op de achterzijde van de parementmuur, waarvan de geperforeerde bakstenen het buitenlicht zacht laten “doorschemeren” zoals door een sluier.

www.ast77.be


2014

5

6


Appartementsgebouw in Gent Enplus architecten - Nicolas Blondeel Foto’s: Studio Claerhout

Architect Nicolas Blondeel kon in dit gebouw met negen appartementen zich creatief volledig uitleven. Door de volumetrie met onregelmatig inspringende en vooruitstekende gedeelten en de textuur van de gevel straalt dit appartementsblok een zeer eigen karakter uit. De grootste moeilijkheid van het project bestond erin zoveel mogelijk appartementen te ontwerpen, terwijl tegelijkertijd de bouwnormen betreffende de oppervlakte moesten worden nageleefd. De overhangen in de volumetrie creëren extra ruimte en vormen een verwijzing

naar de alkoven van andere gebouwen

Dit technische gegeven bood de gele-

in de wijk. Deze uitsnijdingen en

genheid om vrij spel te geven aan de

uitsprongen komen ook terug aan de

creativiteit, waarbij de steenstrips

achterkant van het gebouw.

zowel horizontaal als verticaal werden gekleefd. Op die manier wordt over een

Een ander desideratum van de bouw-

deel van het gelijkvloers het effect van

heer was een duurzame buitenbe-

een ‘sokkel’ bekomen. Maar de techni-

kleding. Het gebruik van gebakken

sche mogelijkheden waren hiermee nog

aarde drong zich dus op … ja, maar

niet uitgeput; zo konden ook steenstrips

niet onder de traditionele vorm van

van verschillende diktes (2 en 3 cm)

een gevelsteen. Want inderdaad, in de

worden afgewisseld om een parement

stad en dan nog op een relatief smal

met veel textuur te creëren; een ware

perceel, telt elke centimeter! Om met

stijloefening!

minder dikke muren te werken en toch een grote isolatiedikte te behouden, heeft de architect gebruik gemaakt van keramische steenstrips die op isolatie werden gekleefd.

www.enplusarchitecten.be



2014

7

8


Rijwoning in Deurne De Gouden Liniaal Architecten Foto’s: Dennis Brebels - Serge Brison

© Serge Brison © Serge Brison

Deze rijwoning werd gebouwd

een herinterpretatie geworden van de

voor AG VESPA die zich tot doel heeft

typische elementen van de wijk: de

gesteld om kwalitatieve stadswoningen

uitgesproken kroonlijst, het metselwerk

aan te bieden aan een betaalbare prijs.

van rode baksteen, de plint en het wit

Ook de architectuur draagt bij tot de

schrijnwerk van de vensters.

kwaliteit!

Bij deze hedendaagse renovatie zijn er twee belangrijke elementen die de

© Dennis Brebels

Door het aanwenden van elementen

gevel zo uniek maken: enerzijds de

die aan de wijk een eigen identiteit

hoge vensters van buitenproportio-

geven en door ze op een eigentijdse

nele afmetingen die al van erg ver de

manier vorm te geven, zorgden de

aandacht trekken en anderzijds ook de

architecten van deze woning voor een

motieven in het metselwerk. De plint

toonaangevend element en een voor-

is ontworpen in metselwerk in stapel-

beeld van vernieuwing in de straat.

verband, terwijl de verdieping dan weer

Deze kleine rijwoning is zo eigenlijk

is uitgevoerd in Vlaams verband, met



2014

terugliggende kopstenen. Het metselwerk vertoont op die manier een ietwat atypisch karakter en een heel verzorgde afwerking. De samenhang met de wijk wordt verdergezet in de indeling van de binnenruimtes. Voor dit project is de verhouding met de straat immers belangrijk: de keuken op de bel-etage biedt een mooi evenwicht tussen © Dennis Brebels

privacy enerzijds en sociale controle anderzijds. De ingangsruimte doet dienst als fietsenberging en vormt door zijn hoogte van anderhalve verdieping de overgang tussen de straat en de woning. De trappen tussen de verschillende splitlevels bevinden zich centraal in de woning. Dit rijhuis vormt een perfect voorbeeld van integratie in het straatprofiel, terwijl het tevens een zeer eigen karakter uitstraalt.

© Serge Brison

© Serge Brison

www.degoudenliniaal.be

9

10


BINNENLANDSE ARCHITECTUUR Architectuurpraktijk en vakantiewoning in Dudzele Architectuurkantoor Monbaliu Foto’s: Studio Claerhout

Met de uitbreiding van zijn

de jaren 1930, en ook van de privéwo-

architectenbureau en het bouwen van een

ning van de architect. Dankzij de grote

vakantiewoning heeft Pascal Monbaliu

ramen stroomt het licht overvloedig

enkele van zijn ambities gerealiseerd.

binnen in het nieuwe gedeelte, terwijl

Door de keuze en de uitvoering van de

in het ruime atelier het daglicht wordt

materialen, de hoge ramen en het feit

binnengebracht en via een ruime vide

dat er een gemeenschappelijke tuin is,

opening ook de halfondergrondse werk-

maken de twee elementen van het project

ruimtes verlicht. Vandaag zijn oud en

ontegensprekelijk deel uit van hetzelfde

nieuw dus perfect met elkaar verweven.

geheel. Toch zijn ze eenvoudig te onderscheiden van elkaar en hebben ze elk hun

Het tweede element van het project is

eigen, specifieke karakter.

het gastenverblijf, met de sprekende naam “Tube”. De architect kon hier een

Dit project bestond uit de uitbreiding

reeds lang gekoesterde droom verwe-

van het architectenatelier, dat was inge-

zenlijken, meer bepaald het optrekken

richt in een te klein geworden woning uit

van een gebouw met een ronde vorm.



2014

In het vakantiehuis kunnen tien

hoe het voelt om in een ronde vorm

zodat het bijzondere karakter van deze

personen logeren, maar het kan ook als

te leven en de inrichting werd hieraan

plaats nog meer erkend zal worden. Het

twee aparte vakantiewoningen worden

aangepast.

metselwerk werd uitgevoerd in wild verband met dunne voegen.

verhuurd. Ook binnenin ervaart men In de stedenbouwkundige voorschriften werden specifieke dakhellingen voor-

Tenslotte vormt het nieuwe geheel een

geschreven. De architect heeft deze

schakel met de omliggende gebouwen

verplichting ietwat speels ge(her)ïnter-

en er kwam ook plaats voor een tuintje

preteerd door het dak van het gasten-

aan de straatkant. De architect hechtte

verblijf “schuin af te snijden” en door

vooral belang aan kleur en bomen aan

ook aan het dak van de uitbreiding een

de straatkant omdat dit ontbrak in het

zeer speciale volumetrie te geven.

dorpscentrum.

Pascal Monbaliu houdt van bouwen met

Het project is bouwkundig gezien een

baksteen, vooral omwille van de duur-

belangrijk element geworden in het

zaamheid van het materiaal. De archi-

dorp, terwijl toch ook een zekere sober-

tect en zijn vrouw hadden een voor-

heid behouden werd. De hedendaagse

liefde voor natuurkleurige materialen

architectuur zal zo geleidelijk aan

en hebben deze steen gekozen omwille

steeds meer aanvaard worden door de

van zijn tamelijk homogene kleur met

bewoners van de streek en het project

aardekleuren met roodbruine tinten.

zal voor altijd de stempel van zijn

Ze hopen dat de kleurencombinatie

ontwerper blijven dragen.

tussen de stenen, de tegelpannen en het schrijnwerk uniek blijft in de streek,

www.monbaliu.be

11

12


TECHNIEK AKOESTIEK Inleiding

moet opgericht worden volgens de

aangepast te worden. Door de opkomst

“regels van de kunst”. Wat die “regels

van lichtere bouwwijzen wordt namelijk

van de kunst” juist inhouden, kan even-

de laagfrequente geluidisolatie steeds

home-theaters, dichtere bebouwing heb-

tueel beschreven staan in Belgische

belangrijker en zullen de internationaal

ben allemaal tot gevolg dat de geluids-

normen. De prestatie-eisen,opgenomen

genormaliseerde meetmethoden en de

belasting van onze gebouwen steeds

in normen, kunnen als basis dienen

berekeningen van de ééngetalsaandui-

toeneemt. Deze evolutie maakt dat akoes-

voor het oordeel van de rechter bij

dingen hiermee in de nabije toekomst

tiek, naast andere gekende thema’s zoals

eventuele betwistingen.

rekening houden. Aangezien de pres-

Verkeer, muziekinstallaties,

energieprestatie en stabiliteit, geleidelijk

tatie-eisen gebaseerd zijn op deze internationale ééngetalsaanduidingen, zullen

ment bij de ontwerpen uitvoeringsfase

Prestatiecriteria in de Belgische normalisatie

van een gebouw. En terecht zoals blijkt,

In 2008 verscheen het eerste

worden geactualiseerd.

want vaak zijn de achteraf aangereikte

deel van de nieuwe normenreeks

oplossingen in een afgewerkt bouwwerk

NBN S01-400-1 tot -3. De in deze

kostelijk en minder efficiënt. Preventieve

normenreeks vermelde prestatiecri-

maatregelen zoals een doordachte keuze

teria vervangen de oude prestatie-

NBN S01-400-1 Akoestische criteria voor woongebouwen (jan.2008)

voor een bepaalde lokaalschikking of een

criteria vermeld in de normen NBN

Deze norm legt de werkwijzen vast voor

bepaald technisch bouwconcept, kun-

S01-400:1977 en NBN S01-401:1987.

het karakteriseren van de lucht- en

nen de bouwheer heel wat moeilijkheden

De volgende delen zijn nu reeds

contactgeluidisolatie, van het geluidni-

besparen.

verkrijgbaar:

veau van installaties en van de nagalm

• NBN S01-400-1: 2008 Akoestische

in woongebouwen. De norm bepaalt

zijn plaats verovert als maatgevend ele-

Het behalen van een goede akoestische prestatie van een gebouw is afhankelijk van veel parameters en voornamelijk

criteria voor woongebouwen; • NBN S01-400-2: 2012 Akoestische criteria voor schoolgebouwen

dan ook de Belgische normen moeten

de vereisten waaraan moet voldaan worden aangaande lucht- en contactgeluidsisolatie, aangaande gevelisolatie, aangaande het lawaai van technische

van details. Welke snelbouwsteen gebruikt wordt, is nog steeds een

Momenteel (2013) werkt de norm-

installaties en aangaande de beheersing

belangrijk aspect, maar de wijze waarop

commissie “akoestiek” (NBN E 126)

van de nagalm van specifieke ruimten.

de details uitgevoerd worden is even

aan het derde deel, namelijk “NBN

De door deze norm vastgestelde eisen

belangrijk. Zo wordt bijvoorbeeld de

S01-400:3: Akoestische criteria voor

vervallen wanneer specifieke wettelijke

flankerende geluidsoverdracht sterk

niet-residentiële gebouwen”. We

bepalingen gelden. Dit kan bijvoor-

gereduceerd door gebruik te maken van

verwachten dat deze norm eind 2014

beeld het geval zijn met betrekking

ontkoppelingssystemen (akoestische

gepubliceerd wordt. Tot dan blijven de

tot de gevelisolatie in de buurt van

strips) boven en onderaan de gemene

oude normen van toepassing voor niet-

luchthavens.

muren.

residentiële gebouwen. De norm maakt een onderscheid tussen

Over het onderwerp akoestische isolatie

Als gevolg van evoluties binnen de

twee prestatieniveaus: de vereisten

bestaat in ons land geen wet of decreet

internationale en Europese norma-

voor een normaal akoestisch comfort en

dat minimale eisen oplegt. Hier geldt

lisatie, dienen wellicht ook deze

de vereisten voor een verhoogd akoes-

de rechtspraak die stelt dat een gebouw

3 recente normen reeds in 2016

tisch comfort bij een normale lucht- en



2014

contactgeluidsbelasting. De vereisten

van ruimte 1 naar ruimte 2 kan naast

dienen de correctiefactoren (C;Ctr)

voor een normaal akoestisch comfort

directe transmissie doorheen de schei-

steeds vermeld te worden.

beogen om 70% van de gebruikers

dingsmuur ook andere wegen volgen.

tevreden te stellen met de geluidsiso-

Dit heeft als gevolg dat de isolatie

Contactgeluidsisolatie

latie. De vereisten voor een verhoogd

tussen de twee lokalen lager ligt dan

Met betrekking tot contactgeluids-

akoestisch comfort zijn erop gericht

de luchtgeluidsisolatie van de schei-

isolatie worden eisen gesteld aan de

om 90% van de gebruikers tevreden te

dingswand. Om de invloed van deze

parameter L’nT,w (gewogen gestandaar-

stellen.

andere wegen in rekening te brengen

diseerde contactgeluidsdrukniveau in

wordt gewerkt met een in situ gemeten

situ).

De norm bepaalt de vereiste akoes-

parameter DnT,w. Deze parameter is een

De contactgeluidsisolatie tussen

tische criteria voor het afgewerkte

goede benadering van de comforter-

twee bovenliggende vertrekken wordt

gebouw voor het bekomen van één

varing van de bewoner van de ruimte.

bepaald door het geluidsdrukniveau te

van de prestatieniveaus. De gestelde

De eisen gesteld aan DnT,w worden

meten in het onderste vertrek, wanneer

eisen hebben betrekking op het totale

weergegeven in tabel 1. Aangezien

in het bovenste lokaal op de grond

ontwerp van het afgewerkte gebouw en

de parameter DnT,w aangeeft hoe sterk

wordt gehamerd met een genorma-

trachten niet meer de bouwelementen

het geluid gereduceerd wordt, is het

liseerd klopapparaat. Deze gemeten

in categorieën in te delen zoals de oude

belangrijk dat deze parameter zo

waarde dient aangepast te worden

norm.

groot mogelijk is. Hoe groter DnT,w ,hoe

met een correctiefactor ter inrekening

beter de akoestische isolatie van het

van de invloed van absorptie in het

De opgestelde eisen in deze norm

systeem. Met deze nieuwe grootheid is

ontvangstlokaal. Om te kunnen spreken

vormen de uitgangspunten bij het

nu niet enkel de massa van de wand

over het volledige spectrum en niet over

uitwerken van een ontwerp. Zij spelen

van belang doch ook de flankerende

één frequentieband wordt overgestapt

dus een rol in het ontwerp, de detail-

overdracht van geluid, waaronder de

naar de ééngetalsaanduiding L’nT,w.

lering, de uitvoeringswijzen en de

knoopreductiecoëfficienten en de

De eisen gesteld aan L’nT,w worden weer-

materiaalkeuze.

grootte en absorptie van de meet-

gegeven in tabel 2. In tegenstelling tot

ruimtes. Al deze waarden worden

de karakteristiek DnT,w duidt de para-

Luchtgeluidsisolatie

samen gecombineerd in de waarde

meter L’nT,w geen verschil in geluiddruk-

Met betrekking tot luchtgeluidsisolatie

DnT,w . Het is dus onvolledig om enkel te

niveau aan, maar het geluiddrukniveau

worden eisen gesteld aan de parameter

spreken van de geluidsverzwakkings-

in een bepaalde ruimte. Om een goed

DnT,w (het gewogen gestandaardiseerde

index Rw(C; Ctr), deze waarde alleen

akoestisch comfort te bekomen dient

geluidsdrukniveauverschil tussen twee

biedt geen enkele garantie op het halen

deze parameter dus zo klein mogelijk

ruimten). Een geluid dat zich verspreidt

van de vereiste DnT,w -waarde. Tevens

te zijn.

ZENDRUIMTE buiten de woning

ONTVANGSTRUIMTE binnen de woning

Normaal akoestisch comfort

Verhoogd akoestisch comfort

Elke ruimte

Elke ruimte uitgezonderd een technische ruimte of inkomhal

DnT,w ≥ 54 dB

DnT,w ≥ 58 dB

Elke ruimte van een nieuwbouw rijwoning

Elke ruimte van een nieuwbouw rijwoning uitgezonderd een technische ruimte

DnT,w ≥ 58 dB

DnT,w ≥ 62 dB

ZENDRUIMTE binnen de woning




Slaapkamer, keuken, woonkamer en badkamer (die niet alleen toebehoort aan de slaapkamer/ontvangstruimte)

Slaapkamer, studeerruimte

DnT,w ≥ 35 dB

DnT,w ≥ 43 dB

Tabel 1: Eisen met betrekking tot de luchtgeluidsisolatie tussen twee ruimten

13

14


ZENDRUIMTE buiten de woning




Elke ruimte

Elke ruimte uitgezonderd een technische ruimte of inkomhal

L’nT,w ≤ 58 dB

L’nT,w ≤ 50 dB

Elke ruimte uitgezonderd een slaapkamer

Slaapkamer

L’nT,w ≤ 54 dB

L’nT,w ≤ 50 dB

ZENDRUIMTE binnen de woning




Slaapkamer, keuken, woonkamer en badkamer (die niet alleen toebehoort aan de slaapkamer/ontvangstruimte)

Slaapkamer, studeerruimte /

L’nT,w ≤ 58 dB

Tabel 2: Eisen met betrekking tot de contactgeluidsdrukniveau in ontvangstruimten

Gevelisolatie

derhalve mee in het ontwerp, in de

een te beschermen ruimte

NBN S01-400-2 Akoestische criteria voor schoolgebouwen (okt.2012)

Voor de bescherming van een ruimte

De eisen van akoestische isolatie voor

Deze norm legt enerzijds de werkwijzen

tegen het omgevingslawaai zijn er

schoolgebouwen zijn vastgelegd in

vast voor de prestatie-eisen en de

Algemene eisen voor een gevelvlak van

detaillering en in de uitvoeringswijzen.

minimum waarden voor DAtr (gewogen,

de norm NBN S 01-400-2: 2012

evaluatiemethoden voor de lucht- en

gestandaardiseerde geluiddrukniveau-

‘Akoestische criteria voor school-

contactgeluidisolatie, voor het instal-

verschil voor een gevelvlak met het

gebouwen’. Door het KB van 30

latielawaai en voor de nagalm in

typespectrum voor wegverkeerslawaai)

september 2012 (Koninklijk besluit

schoolgebouwen.

vastgelegd.

houdende bekrachtiging van Belgische normen uitgewerkt door het Bureau

De door deze norm vastgelegde eisen

Eisen voor de gevelelementen

voor Normalisatie) werd de norm van

vervallen wanneer specifieke bepalingen

Gezien een gevelvlak meestal bestaat

toepassing verklaard voor de bouw of

gelden. Dit kan bijvoorbeeld het geval

uit meerdere gevelelementen, door

verbouwde delen van schoolgebouwen

zijn met betrekking tot de gevelisolatie

verschillende bouwactoren geplaatst,

vanaf 1 januari 2013.

in de buurt van luchthavens.

correcte aansluitingsdetails en een

De criteria zijn evenwel niet van toepas-

voldoende akoestische prestatie van elk

sing op eventuele delen van het school-

gevelelement, noodzakelijk zijn om aan

gebouw met een verblijfsfunctie (zoals

NBN S01-400-3 Akoestische criteria voor niet-residentiële gebouwen

de hierboven genoemde algemene eisen

bv. in internaten) en eveneens niet op

Voor het ogenblik zijn de werkzaam-

te voldoen.

tijdelijke constructies.

heden bezig binnen de normcommissie

Volgende eisen kan men tevens terug-

De voorliggende norm bepaalt de

keling van de norm NBN S01-400-3:

vinden in de NBN S 01-400-1:

vereiste akoestische prestaties van het

Akoestische criteria voor niet-residen-

- eisen m.b.t. het bouwdossier

afgewerkte schoolgebouw. Dit betekent

tiële gebouwen.

- eisen m.b.t. de controle van de

dat de betreffende metingen slechts

zal een nauwkeurige uitvoering met

Akoestiek (NBN E 126) voor de ontwik-

gevelisolatie - eisen m.b.t. het installatielawaai in verschillende ruimten - eisen met betrekking tot nagalmtijd en absorptie

kunnen uitgevoerd worden indien alle

Zolang deze nieuwe norm niet van

voor de meting relevante omstandig-

kracht wordt, zijn aldus nog de oude

heden gerealiseerd zijn. De vooropge-

eisen van toepassing die vermeld staan

stelde eisen aan het afgewerkte gebouw

in de normen:

zijn ook de uitgangspunten bij het

• NBN S01-400:1977 Akoestiek -

uitwerken van een ontwerp. Zij spelen

Criteria van de akoestische isolatie.



2014

Het is belangrijk om te begrijpen dat

- beperking van het contactgeluids-

- Grenswaarden voor de geluids

de uitspraak die men in het verleden

niveau door de toepassing van een

niveaus om het gebrek aan comfort

hanteerde “hoe zwaarder het materiaal,

zwevende vloer

in gebouwen te vermijden.

hoe beter” (gebaseerd op de massawet)

• NBN S01-401:1987 Akoestiek

zijn beperkingen kent en dat de massa-

- de toepassing van akoestische muurstroken

De erin vermelde prestatie-eisen

veer-massa-wet de oplossing biedt. Een

- aansluiting met de gevels

worden nog uitgedrukt in de oude

ontdubbelde wand bestaande uit twee

- wachtmuren en ankerloze

Belgische categorieën in plaats van de

spouwbladen in snelbouwsteen, geeft

internationaal geldende ééngetalsaan-

een hogere geluidsisolatie dan een

duidingen zoals gedefinieerd in NBN

enkele wand met dubbele wanddikte.

EN ISO 717- 1 en 2.

Belangrijk hierbij is de spouwbreedte

spouwmuurconstructies - een beperkte ontkoppeling van de vloerplaat - trappenhuizen en liftkokers.

gezien deze een invloed zal hebben op Er bestaat geen eenduidige relatie

de resonantiefrequentie van de ontdub-

Besluit

tussen de oude Belgische categorieën

belde wand.

Bouwakoestiek en akoestiek vormen een aparte en moeilijke wetenschap

en de internationale grootheden. Ook de toleranties in beide methoden zijn

Vanuit de ruwbouwconcepten zal

doch aan de hand van de verschillende

verschillend.

het duidelijk worden dat er tal van

uitgewerkte “akoestische ruwbouwcon-

mogelijkheden zijn met onze kera-

cepten” kan er in de meeste gevallen

Belang van detaillering: akoestische ruwbouwconcepten

mische producten op gebied van de

een oplossing gevonden worden.In een

akoestische prestatie-eisen. Men kan

volgende uitgave zullen wij meer in

immers inspelen op de verschillende

detail op de hogervernoemde “akoesti-

Door het WTCB zijn in overleg met de

parameters van het totaalconcept of vb.

sche ruwbouwconcepten” ingaan en de

sectoren voor de meest voorkomende

door de toepassing van de akoestische

diverse mogelijkheden met onze kera-

situaties “akoestische ruwbouwcon-

matten. Tevens zijn er oplossingen met

mische metselstenen toelichten.

cepten” uitgewerkt.

keramische voorzetwanden, volledig

Met deze ruwbouwconcepten is het

omgordt door een akoestische mat.

Bronnen WTCB-dossier 2012/2.18 Akoestische

mogelijk om rijwoningen en appartementen op te trekken die aan de criteria

De herziene versie van de STS 22

verbetering van de ruwbouw door

van een normaal of verhoogd akoestisch

“technische specificaties: metselwerk”

middel van ontdubbelde gemene muren

comfort uit de norm NBN S 01-400-1

licht de ruwbouwconcepten in detail toe

voor rijwoningen en appartementen.

voldoen. Hoewel dit tevens mogelijk

en geeft tevens specifieke bouwricht-

WTCB-dossier 2013/04.14

is met andere systemen bestaan de

lijnen voor:

Luchtgeluidsisolatieverbetering met

ruwbouwconcepten uit een aantal

- de funderingen

voorzetwanden.

akoestische oplossingen waarbij de

- de aansluiting met de

STS 22 Metselwerk, Hoofdstuk 5:

gemene muur bestaat uit ontdubbelde dragende wanden, waarvan de spouw

dakconstructie - de niet-dragende binnenwanden

voorzien is van isolatie.

akoestiek Uitgave BBF: “Muren uit baksteenmetselwerk: akoestische isolatie”

massa massa Figuur 1: Ontdubbelde scheidingswand in baksteenmetselwerk

15

16


BAKSTEENPRIJS Sociaal sportief centrum in Aarhus (Denemarken) In 2013 werd de Baksteenprijs toegekend aan Sam Van Mele van Luca School of Arts. Gelukwensen aan deze jonge architect en ook aan de andere deelnemers. U kunt de lijst met deelnemers bekijken op onze website.

Den gamble By (Oude stad) is het oude stadscentrum van de stad Aarhus. Ze wordt gekenmerkt door het specifieke gebruik van baksteen. Baksteen wordt gebruikt als opvulling tussen de houten structuur van de gebouwen. Op deze manier krijgt het gebouw een duidelijke identiteit ten opzichte van anderen en blijft de binnenruimte flexibel. Het materiaal wordt op een zodanige manier gebruikt dat het zijn sterktes gebruikt en zijn zwaktes ontwijkt. Het ontwerp is opgebouwd uit een betonnen structuur. De schil van het gebouw staat op zich. De overspanning

gebruikt om het betonnen structurele

deze te verdringen. Er is getracht het

van het gebouw wordt beperkt zodat de

grid in te vullen. Op deze manier krijgt

monolitische volume op een subtiele

binnenruimtes geen enkel structureel

het gebouw een duurzame schil wat in

manier in te planten.

element bevatten. Het dak bevat alle

deze maritieme omgeving zeker nodig

technische leidingen, ook dit leidt tot

was.

een flexibel geheel dat in de toekomst

Het maaiveld wordt opgevat als een sokkel voor het gebouw waarin de

makkelijk kan inbreiden, uitbreiden en

Het langwerpige volume geeft een

omgeving op verschillende manieren

veranderen van functie. Baksteen wordt

statische indruk in de omgeving zonder

wordt ervaren. Bovenop deze dynamische sokkel staat een zuiver volume waarin functies vervat zitten. Het materiaal baksteen geeft een duidelijke identiteit aan het gebouw en wordt op een flexibele manier gebruikt wat nieuwe perspectieven opent voor het gebruik van dit karakteristieke materiaal. Tekst: Sam Van Mele

BELGISCHE DAKPAN- EN BAKSTEENFABRIKANTEN Bakstenen voor gewoon metselwerk: V : volle baksteen voor gewoon metselwerk P : geperforeerde baksteen voor gewoon metselwerk L : geperforeerde baksteen met lichte scherf Bakstenen voor gevelmetselwerk S : strengpersgevelsteen (‘machinale’ gevelsteen) H : handvorm en vormbakperssteen A : andere soorten (traditionele en ‘rustieke’ gevelstenen zoals veldovensteen, baksteen op basis van leisteen, enz.) Andere producten: W : welfsels D : dakpannen O : straatklinkers • Voor details over het productiegamma van elke fabriek, kan men zich best rechtstreeks tot de bedrijven wenden. • De lijst is samengesteld op basis van de ledenlijsten van de B.B.F. Vele producenten verkopen hun producten al dan niet exclusief, via een afzonderlijke verkoopsorganisatie. In de gevallen waar dit nuttig lijkt, is de naam tussen haakjes bijgevoegd.

O o s t - Vl a a nde r e n • Kleiprodukten HOVE bvba

Lindendreef 101

9400 Ninove Tel. (054) 33 26 67 Fax (054) 32 82 38 www.steenbakkerijhove.be (V-H-A) • Steenfabriek VANDE MOORTEL nv Scheldekant 7 9700 Oudenaarde Tel. (055) 33 55 66 Fax (055) 33 55 70 www.vandemoortel.be (H-O) • SVK nv Aerschotstraat 114, 9100 Sint-Niklaas Tel. (03) 760 49 00 Fax (03) 777 47 84 www.svk.be (V-P-H)

We s t - Vl a a nde re n • Wienerberger nv - divisie KORTEMARK Hoogledestraat 92, 8610 Kortemark Tel. (051) 57 57 00 Fax (051) 57 57 02 www.wienerberger.be (V-P-L-S-H)

• Wienerberger nv - divisie ZONNEBEKE Ieperstraat 186 8980 Zonnebeke Tel. (051) 78 80 60 Fax (051) 77 10 38 www.wienerberger.be (V-P-S) • DUMOULIN Bricks bvba Moorseelsesteenweg 239 8800 Roeselare Tel. (056) 50 98 71 Fax (056) 50 41 92 www.dumoulinbricks.be (V-P) • WIENERBERGER nv Kapel ter Bede 121 8500 Kortrijk Tel. (056) 24 96 35 Fax (056) 51 92 75 (V-P-L-S-H-A-D-O) www.wienerberger.be

L im b u rg • Wienerberger nv - divisie LANAKEN 2de Carabinierslaan 145 3620 Veldwezelt-Lanaken Tel. (089) 71 51 38 Fax (089) 72 28 80 www.wienerberger.be (H) • Steenfabrieken NELISSEN nv Kiezelweg 460 3620 Lanaken Tel. (012) 45 10 26 Fax (012) 45 53 89 www.nelissen.be (H) • Wienerberger nv - divisie MAASEIK Venlosesteenweg 70 3680 Maaseik Tel. (089) 56 40 38 Fax (089) 56 81 83 www.wienerberger.be (H-A) • Steenfabrieken VANDERSANDEN nv Riemstersteenweg 300 3740 Spouwen Tel. (089) 51 01 40 Fax (089) 49 28 45 www.vandersanden.be (H) • Steenfabriek VANDERSANDEN nv Nijverheidslaan 11 3650 Lanklaar Tel. (089) 79 02 50 Fax (089) 75 41 90 www.vandersanden.be (H) • Wienerberger nv - divisie TESSENDERLO Havenlaan 10 3980 Tessenderlo Tel. (013) 35 91 60 Fax (013) 35 91 61 www.wienerberger.be (P-L)

Antw erpen • Wienerberger nv - divisie RUMST Nieuwstraat 44 2840 Rumst Tel. (03) 880 15 20 Fax (03) 844 28 11 www.wienerberger.be (V-P-L-S) • Swenden Nieuwstraat 2 2840 Rumst Tel. (03) 844 22 22 Fax (03) 844 38 02 • DESTA nv Heerle 11 2322 Minderhout (Hoogstraten) Tel. (03) 315 70 99 Fax (03) 315 81 48 www.desta.be (S-O) • Steenbakkerij FLOREN nv Vaartkant Rechts 4 2960 St.-Lenaarts Tel. (03) 313 81 98 Fax (03) 313 71 56 www.floren.be (V-S) • Wienerberger nv - divisie NOVA Steenbakkersdam 10 2340 Beerse Tel. (014) 61 10 99 Fax (014) 61 04 32 www.wienerberger.be (V-P-L-S) • Wienerberger nv - divisie BEERSE Absheide 28 2340 Beerse Tel. (014) 61 19 75 Fax (014) 61 22 33 www.wienerberger.be (H) • Wienerberger nv - divisie QUIRIJNEN Sint Jobbaan 58 2390 Westmalle Tel. (03) 311 51 12 Fax (03) 311 62 56 www.wienerberger.be (V-S-H-A)

H enegouw en • Wienerberger nv - divisie PERUWELZ Rue de l’Europe, 11 7600 Péruwelz Tel. (069) 77 97 10 Fax (069) 77 97 11 www.wienerberger.be (H) • Briqueterie de PLOEGSTEERT sa 'Barry' Chaussée de Bruxelles 33 7534 Barry Tel. (069) 53 26 00 Fax (069) 53 26 09 www.ploegsteert.com (S) • Briqueterie de PLOEGSTEERT sa Touquetstraat 228 7782 Ploegsteert Tel. (056) 56 56 56 Fax (056) 56 55 01 www.ploegsteert.com (P-L-W)

Pour recevoir cette revue en français, contactez-nous au 02/511.25.81

2014. Gebouwen met karakter

Recommend Documents