2013 nr. 1

Verslag Werkgroep Plaatsingssystemen jeugd 29/05/2013 – nr. 1 Voor verslag: Lisbeth Vandoorne Opgemaakt: 29 mei 2013 Versie: Ter goedkeuring De vergadering begint om 10u en eindigt om 12:30 Datum volgend overleg: SEPTEMBER 2013 1. 2.

Bespreking van de resultaten van de enquête ............................................................................... 1 Naar een vernieuwd systeem: drie mogelijke alternatieven .......................................................... 2 2.1. Voorstel 1: de drie bestaande systemen beter aflijnen .......................................................... 2 2.2. Voorstel 2: één systeem voor kleuters fictie ; ZIZO Jeugd voor alle non-fictie (-8, 8+, 12+)... 2 2.3. Voorstel 3: één systeem voor kleuters fictie en non-fictie ; ZIZO jeugd voor non-fictie (6+, 8+ en 12+) ............................................................................................................................................ 3

3. 4. 5. 6. 7.

Oplijsting van mogelijke aanpassingen n.a.v. de Kleuter ZIZO ........................................................ 4 Volgende stappen............................................................................................................................ 5 Datum volgend overleg ................................................................................................................... 5 Taken ............................................................................................................................................... 5 Aanwezigheden ............................................................................................................................... 6

1. Bespreking van de resultaten van de enquête De resultaten van de bevraging over plaatsingssystemen voor de jeugd worden overlopen. De werkgroep kreeg vooraf een samenvatting, die ondertussen ook terug te vinden is op de website van Bibnet. Naar aanleiding van de resulaten werden een aantal opmerkingen/bedenkingen geformuleerd: - Is het probleem niet dat veel bibliotheken de systemen oneigenlijk zijn gaan gebruiken? Was Prentenboeken ZIZO bijvoorbeeld niet enkel bedoeld voor fictie? Neen, bij het ontstaan van Prentenboeken ZIZO is bewust de mogelijkheid voorzien om ook non-fictie op te nemen voor bibliotheken die geen Mini-ZIZO wensten te gebruiken. Dat verklaart het gevarieerde gebruik. - Verschillende bibliotheken merken op dat het spreken over peuter en kleuterboekjes als één geheel lijkt te impliceren dat deze door elkaar geplaatst worden, terwijl in de realiteit veel bibliotheken de peuterboekjes gewoon in grabbelbakken plaatsen. Verder vroegen ze zich ook af of voor peuterboekjes wel een thematische ontsluiting nodig is. In de bevraging werd vnl. ingegaan op de gebruikte systemen en in mindere mate op de fysieke plaatsing van de boeken. De meeste bibliotheken plaatsen hun peuterboeken inderdaad apart.

Verslag werkgroep plaatsingssystemen 29/05/2013

-

-

Velen kiezen er echter ook voor om deze boeken bijvoorbeeld te voorzien van een Prentenboeken ZIZO etiket. OpenVlacc wil ook in de toekomst een plaatsingskenmerk blijven voorzien voor alle leeftijden. De keuze of het etiket al dan niet wordt aangebracht blijft dan bij de bibliotheek zelf. Voorleesverhalen moeten apart behandeld worden en dienen geen onderdeel te worden van bijvoorbeeld Prentenboeken ZIZO. Eén van de grote discussiepunten zijn de boekjes voor jonge kinderen. We moeten ons de vraag stellen of het onderscheid fictie/non-fictie daar zinvol is. In OpenVlacc worden boekjes tot 4 jaar nu altijd als fictie ingevoerd. Kunnen we dit niet doortrekken tot 6 jaar? Grote bibliotheken werken vaak met een hoofdwoord op het etiket naast de thematische ontsluiting, dit om de boeken makkelijk doorzoekbaar te maken. Moeten we niet terug naar de basis? Het is belangrijk om na te denken waar alle verschillende systemen eigenlijk voor staan en vervolgens te gaan kijken naar wat men ermee gedaan heeft. Dat zijn namelijk twee verschillende dingen. Misschien is het voldoende om alle systemen beter af te lijnen? De Stedelijke bibliotheek Hasselt gebruikt zowel Prentenboeken ZIZO, Mini ZIZO en ZIZO jeugd en laat weten nergens problemen mee te hebben. Niet alle leden van de werkgroep zijn het hier mee eens. Sommigen laten weten dat zij niet tevreden zijn over de bestaande systemen. Verder wordt ook opgemerkt dat het probleem zit in de grote variatie in het gebruik van de systemen. Prentenboeken ZIZO bijvoorbeeld is ontworpen om zowel voor fictie als non-fictie gebruikt te worden en overlapt dus deels met Mini ZIZO. We moeten ons de vraag stellen of we wel drie ZIZO-systemen nodig hebben. Het gevarieerde gebruik bemoeilijkt bijvoorbeeld een efficiënte invoer in OpenVlacc. Ook voor het project rond de geautomatiseerde aanmaak van etiketten is het belangrijk om al te veel keuzemogelijkheden te vermijden. Samenvattend kan gesteld worden dat de meeste bibliotheken uitkijken naar een meer uniform systeem.

2. Naar een vernieuwd systeem: drie mogelijke alternatieven 2.1. Voorstel 1: de drie bestaande systemen beter aflijnen Deze discussie werd al deels gevoerd n.a.v. de besproken tekst. Het is mogelijk om de drie systemen beter af te lijnen, maar dan blijven er wel drie verschillende systemen bestaan die alle drie onderhouden moeten worden. De vraag is ook wat de meerwaarde van Mini ZIZO is t.o.v. ZIZO Jeugd, behalve een opsplitsing van de leeftijdsgroepen.

2.2. Voorstel 2: één systeem voor kleuters fictie ; ZIZO Jeugd voor alle non-fictie (-8, 8+, 12+) Dit systeem maakt het mogelijk om voor alle leeftijden een onderscheid te maken tussen fictie en non-fictie. Het probleem hierbij is dat er momenteel geen onderscheid gemaakt wordt voor de boeken tot 4 jaar. Deze boeken worden nu steeds als fictie ingevoerd in Open Vlacc en voorzien van een Prentenboeken ZIZO. De bibliotheken merken op dat dit zeer goed is, aangezien deze boeken (eerste woordjes, kleuren, tellen) beter uitlenen als ze tussen de prentenboeken staan. Een bijkomend nadeel is dat ZIZO jeugd vaak niet in grabbelbakken geplaatst wordt, maar in rekken. Dit

Bibnet bibliografisch centrum 2 | 6


zou ervoor kunnen zorgen dat bijvoorbeeld de boeken over eerste woordjes helemaal bovenaan een rek terechtkomen, waardoor kleuters er zelf niet bij kunnen.

2.3. Voorstel 3: één systeem voor kleuters fictie en non-fictie ; ZIZO jeugd voor non-fictie (6+, 8+ en 12+) Het derde voorstel is om vanuit de Prentenboeken ZIZO een systeem te ontwikkelen waarbij alle kleuterboeken (dus tot 6 jaar) samen staan, ongeacht of het om fictie of non-fictie gaat, en ZIZO jeugd te gebruiken voor alle non-fictie vanaf 6 jaar. Er kunnen dan eventueel bijkomende leeftijdsaanduidingen op de etiketten komen (vb. 6+, 8+, 12+) of een aanduiding voor de makkelijk lezen boeken. De leden van de werkgroep zijn dit voorstel het meest genegen. Het sluit ook het dichtste aan bij de wensen en de verzuchtingen van de bibliotheken die op de enquête reageerden (cf. 66% van de ZIZO-jeugd gebruikers gebruiken dit systeem al voor de boeken vanaf 6 jaar en 68% van de ondervraagde bibliotheken gaf aan voorstander te zijn om fictie en non-fictie voor kleuters samen te plaatsen). Bijkomende opmerkingen van de werkgroep: - Er bestaan inderdaad een aantal zuiver informatieve kleuterboekjes, maar veel bibliotheken zetten ze toch bij de prentenboeken. Ze renderen daar ook beter, wat toch ook niet onbelangrijk is. - Thema primeert voor kleuters boven het onderscheid fictie/non-fictie. Het is handig dat alle boeken samen staan. - Er moet ook een rubriek komen voor themaloze boekjes. - Boeken over gevoelige onderwerpen voor -6 jarigen, zoals seksueel misbruik, kunnen eventueel bij de jeugdZIZO worden ondergebracht. - Etiket: om het uniforme systeem zowel voor grote als voor kleine bibliotheken bruikbaar te maken, gaan er stemmen op om naast een pictogram en verwoording ook een hoofdwoord op te nemen. Men kan op die manier plaatselijk kiezen of men: o De boeken alfabetisch plaatst, met een themaontsluiting als extra info o De boeken thematisch plaatst, met hoofdwoord als extra zoek/herkenningspunt - De plaats van het etiket varieert van bib tot bib: voorplat/rug /beide. - De werkgroep stelt voor om ook met kleuren te werken, omdat dat beter werkt bij kinderen. Echter, er moet een duidelijk onderscheid zijn met de ZIZO-Jeugd etiketten. Anders wordt het terugplaatsen van de boeken te ingewikkeld. Een mogelijkheid is om niet het volledige etiket te kleuren, maar alleen de buitenrand of alleen het pictogram. De werkgroep stelt voor om het nieuwe systeem, dat zal vertrekken van de bestaande Prentenboeken ZIZO een andere naam te geven. De term ‘prentenboeken’ werkt immers verwarrend: enerzijds willen we er ook boeken onderbrengen die strikt gezien geen prentenboeken zijn; anderzijds zijn er ook prentenboeken voor bijvoorbeeld 10-jarigen, die niet via dit systeem ingedeeld zullen worden. Er wordt afgesproken om vanaf nu te spreken over ‘Kleuter ZIZO’.



3. Oplijsting van mogelijke aanpassingen n.a.v. de Kleuter ZIZO Om de uitwerking van de nieuwe Kleuter ZIZO zo vlot mogelijk te laten verlopen, wordt besloten om nu al een aantal zaken op te lijsten die in Prentenboeken ZIZO vaak voor problemen zorgen of niet helemaal duidelijk zijn: -

-

-

-

-

De symbolen werken soms verwarrend: een bal bij sinterklaasboeken is moeilijk te begrijpen voor kinderen. Dit is een gevolg van de keuze om enkel de hoofdrubrieken van een icoon te voorzien, om zo tegemoet te komen aan de kleinere bibliotheken die enkel de hoofdrubrieken gebruiken. Dit probleem zou opgelost kunnen worden door met kleuren te werken. Elke hoofdrubriek krijgt dan één kleur, waarop kleinere bibliotheken hun boeken kunnen klasseren. Subrubrieken kunnen dan toch een apart pictogram krijgen (bijvoorbeeld Sinterklaas, Kerst,…). De rubriek ‘Gezinsuitbreiding’ bevat nu boeken over adoptie en over nieuw samengestelde gezinnen. Het is misschien zinvol om hier een fijnere opsplitsing te voorzien. We zouden zeker niet meer dan 10 hoofdrubrieken mogen hebben. ‘Smullen’ zou beter ‘Voeding’ of ‘Voedsel’ of ‘Eten/drinken’ worden: de gebruikte term moet de lading dekken, en de boekjes gaan niet altijd over lekker eten of willen eten. Er is vraag naar een bijkomende rubriek ‘Wereld’ of ‘Aarde’. Sommige bibliotheken weten niet goed waar ze deze boeken moeten plaatsen. Bij ‘Natuur’? Wat doen we met cowboys en indianen? In Prentenboeken ZIZO worden boeken over een beroep nu bij voorkeur ondergebracht bij de rubriek waar het beroep over gaat (vb. een boekje over de dokter komt bij ‘Ziek-Gezond). Als een beroep geen rubriek heeft komen de boeken bij de rubriek ‘Beroepen’. Dit werkt soms verwarrend en kunnen we eventueel herbekijken. Men stelt voor om bij ‘Natuur’ ook ‘Milieu’ uit te splitsen. Wat gebeurt er met ‘Liedjes’? Moeten deze apart komen, zoals voorleesboeken? Of een plaats krijgen in de Kleuter ZIZO zoals nu in de Prentenboeken ZIZO? Versjes en mythen/sagen/legenden wil men op één of andere manier apart kunnen plaatsen. Dit moet bekeken worden. Er moet één rubriek komen voor alle ‘Zoekboeken’. Nu worden enkel de zoekboeken zonder thema onder deze rubriek geplaatst in Prentenboeken ZIZO. Wat met prentenboeken over dino’s? Verdienen deze een aparte rubriek? Dit kan, maar de boeken moeten dan wel over dino’s gaan. Boeken waarin bijvoorbeeld mama en papa dino met hun kleine dino naar de dokter gaan, komen bij ‘Ziek-Gezond’. Is er een rubriek ‘Geschiedenis’ nodig voor kleuters? ‘Media’ is geen mooie naam; er zitten ook weinig boekjes in deze rubriek. De rubriek ‘Seizoenen’ moeten misschen uitgesplitst worden. Moet er een aparte rubriek ‘Opruimen’ komen? Wat met boekjes over jezelf aankleden? Komen die bij ‘Opgroeien’ of bij ‘Kleding’? ‘Opgroeien’ is sowieso een heel grote rubriek, daarom worden deze boeken vaak bij ‘Kleding’ ingedeeld. Boekjes over een broek die te klein is staan dan wel weer bij ‘Opgroeien’. ‘Kunst’ was een vrij lege rubriek, maar recent zijn er een aantal reeksen bij gekomen. ‘Halloween’ en ‘Carnaval’ moeten misschien aparte rubrieken worden, al worden hier erg weinig boekjes over gepubliceerd. Enkele rubrieken worden nu weinig gebruikt en kunnen misschien geschrapt worden:



o

‘Voelboeken’: op zich zijn er wel veel voelboeken of boeken met een voel-element, maar deze hebben meestal ook een thema en horen daaronder thuis. Als je een rubriek ‘Voelboeken’ hebt, verwachten mensen daar alle voelboeken terug te vinden. o ‘Vriendschap met dieren’ en ‘Huisdieren’ overlappen te veel. o ‘Dromen’ is een erg kleine rubriek die misschien kan samengevoegd worden met ‘Slapen’. ‘Dagdromen’ hoort bij ‘Fantasie’ thuis. o De rubriek ‘Logeren’ staat eveneens ter discussie. Het is echter niet helemaal duidelijk waar deze boekjes dan wel ondergebracht kunnen worden. Een mogelijkheid is ‘Vakantie’. Ook over ZIZO Jeugd waren er enkele opmerkingen: - In het kader van de automatisering van de etiketten moet er duidelijkheid komen rond de rubriek ‘Beroemde personen’. Boeken die in deze rubriek geplaatst worden krijgen nu vaak twee ZIZO-codes. De code ‘Beroemde personen’ en de themarubriek waar ze ook onder thuishoren (bv. een boek over Picasso kan zowel in de rubriek ‘Beroemde personen’ als in de rubriek ‘Kunst’ geplaatst worden). - De rubriek ‘Geloven-Denken’ dient verder opgesplitst te worden.“Het is of geloven, of denken”. M.a.w. er is nood aan een aparte deelrubriek ‘Geloven’ en een aparte deelrubriek ‘Denken’. Dit moet bekeken worden.

4. Volgende stappen Gwenny werkt de Kleuter ZIZO verder uit in de zomervakantie. Verder opmerkingen en/of voorbeelden van titels waar twijfel over is kunnen aangegeven worden in een document dat je via onderstaande link kan bereiken: https://docs.google.com/document/d/1VqlJMhb3v5w2-ljU8mMM5Edjuz1Z4Gv3N5N3G2JK97Q/edit Communicatie en ondersteuning zullen zeer belangrijk zijn in het verloop en de uitrol van dit project. Bibnet zal een handleiding voorzien en een raadpleegmodule, naar analogie van wat er bestaat voor de ZIZO Volwassenen. Op die manier is permanente bijsturing mogelijk, en heeft iedereen steeds toegang tot de meest recente informatie.

5. Datum volgend overleg In september. Exacte datum is nog af te spreken. Gwenny zal een doodle versturen.

6. Taken Wat Problemen met de huidige Prentenboeken ZIZO signaleren met het oog op de nieuwe Kleuter ZIZO Een voorstel voor de Kleuter ZIZO uitwerken

Wie Allen

Wanneer 09/ 2013

Bibnet

09/2013



7. Aanwezigheden Naam

Organisatie

Gwenny Vlaemynck

Bibnet

Lisbeth Vandoorne

Bibnet

Eva Vandermeersch

Bibliotheek Roeselare

Vera Volckaert

Stedelijke bibliotheek Hasselt

Frieda Raymaekers

Hoegaarden

Annemarie Van Raepenbusch

Kortenberg

An Steppe

Bibliotheek Leuven

Wim Maes

Bibliotheek Lommel

Sanne Stukkens

Bibliotheek Londerzeel

An Billiet

Bibiotheek Londerzeel

Fien Cattrysse

Bibliotheek Brugge

Lies Bate

Bibliotheek Gent

Veerle Huyghe

Bibliotheek Antwerpen

Anaïs Parmentier

Bibliotheek Roeselare


2013 nr. 1

Recommend Documents