Jaarverslag 2013
Jaarverslag 2013
Nederlandse Woonbond
2013 in vogelvlucht
Januari
April
•• Landelijke kaderdag
•• Meldpunt Huurverhoging van start
•• Start Actie Huuralarm
•• Woonbond dient handhavingsverzoek in bij College Bescherming Persoonsgegevens
Februari •• Kabinet sluit akkoord over woningmarkt met d66, ChristenUnie en sgp •• Woonbond en diverse andere organisaties doen oproep aan kabinet voor ander beleid •• Regiosymposium Friesland over
Mei •• Voorlichtingsbijeenkomsten over huurbeleid •• Analyse Meldpunt Huurverhoging aangeboden aan minister Blok •• ‘Novelle’ herziening Woningwet lekt uit
toekomst huurdersorganisaties
Juni Maart
•• Landelijk symposium in Utrecht over sociale media
•• Petitie met ruim 61.000 handtekeningen tegen
•• Rechtbank doet uitspraak over asr Weert,
huurbeleid wordt aangeboden aan Eerste Kamer •• Eerste Kamer gaat akkoord met huurbeleid minister Blok •• Tweede Kamer stemt in met wetswijzigingen tijdelijke verhuur •• Meldpunt Ventilatie van start
waaruit blijkt dat ook commerciële verhuurders zich aan Overlegwet moeten houden •• Eerste Kamer neemt Warmtewet aan, die op 1 januari 2014 van kracht wordt
Jaarverslag 2013
Juli
Oktober
•• Nieuw huurbeleid met inkomensafhankelijke
•• Week van de Energierekening
huurverhoging wordt van kracht •• Woonbond reageert kritisch op plan staatssecretaris Teeven om gefinancierde
•• Symposium regio Zuid in Eindhoven over huurbeleid •• Woonbond neemt deel aan iut-congres in Krakau
rechtsbijstand voor huurders af te schaffen
November Augustus •• Rigo-rapport (in opdracht Woonbond) over woonlasten en armoede verschijnt •• Aedes sluit deal met minister Blok over verhuurdersheffing
•• Symposium regio Noord-Oost in Zwolle over mix aan onderwerpen •• Tweede Kamer neemt motie aan om inkomensgrens voor corporatiewoningen te verhogen naar € 38.000,•• Landelijke lsa-bewonersdag in Eindhoven
September
•• Landelijk symposium in Utrecht over woonlasten
•• Ondertekening Energieakkoord voor duurzame groei, o.a. door Woonbond •• Woonbond houdt pleidooi voor actieplan wonen en zorg •• Rigo-rapport Toekomstverkenning Woonbond verschijnt
December •• De Woonbond vertegenwoordigt 52,8 procent van de huurders in Nederland
Nederlandse Woonbond
Afkortingen
amvb
Algemene maatregel van bestuur
awbz
Algemene wet bijzondere
pego
Platform Energietransitie Gebouwde Omgeving
ziektekosten
pv
Provinciale Vergadering
bbsh
Besluit beheer sociale huursector
ser
Sociaal Economische Raad
bzk
Ministerie van Binnenlandse Zaken en
veh
Vereniging Eigen Huis
Koninkrijksrelaties
vng
Vereniging Nederlandse Gemeenten
cecodhas Comité Européen de Coordination de l’Habitat Social
vr Verenigingsraad vtw
Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties
cfv
Centraal Fonds Volkshuisvesting
daeb
Diensten van Algemeen
vve
Vereniging van Eigenaren
Economisch Belang
vws
Ministerie van Volksgezondheid,
dg
Directeur Generaal
dubo
Platform Bewoners
Welzijn en Sport wb
Afdeling Wonen en Bouwen van het ministerie van bzk
en Duurzaam Bouwen ec
Europese Commissie
wif Wooninvesteringsfonds
epbd
Energy Performance Building
wka
Woonbond Kennis- en Adviescentrum
Directive
wmcz
Wet medezeggenschap cliëntenraden zorginstellingen
eu
Europese Unie
fnv
Federatie Nederlandse Vakbeweging
wmo
Wet maatschappelijke ondersteuning
iut
International Union of Tenants
wohv
Wet op het Overleg Huurders
ivbn
Vereniging van Institutionele
kwh
Verhuurder (de Overlegwet)
Beleggers in Vastgoed, Nederland
wsw
Kwaliteitscentrum Woningcorporaties
wws Woningwaarderingsstelsel
Huursector
zbo
loc
Landelijke Organisatie Cliëntenraden
lsa
Landelijk Samenwerkingsverband Actieve Bewoners (nieuwe naam sinds november 2013)
Waarborgfonds Sociale Woningbouw Zelfstandig Bestuursorgaan
Jaarverslag 2013
Speerpunten uit het meerjarenbeleidsplan 2012 – 2016
De Vereniging Nederlandse Woonbond
(Toegang tot) de woningmarkt
•• Verhoging organisatiegraad met
•• Streven naar een integraal hervormingsplan
1 procentpunt per jaar. •• Versterken van het democratisch functioneren van de vereniging. •• Actief beleid op instroom, diversiteit en kwaliteit van kaderleden.
voor huur- en koopsector. •• Bevorderen slaagkansen huurders op de woningmarkt, met specifieke aandacht voor middeninkomens, jongeren/starters en ouderen met een zorgvraag.
Woonbond als partij
Zeggenschap
•• Jaarlijks kaders en speerpunten voor wenselijk
•• Versterking van huurdersorganisaties.
huurbeleid binnen de Vereniging vaststellen: introductie van het huurvoorwaardenbeleid. •• Vertaling van het landelijke huurvoorwaarden beleid naar lokaal niveau. •• Verbeteren van de positie van de lidorganisaties in de lokale en regionale belangenbehartiging.
•• Vergroting van de betrokkenheid van huurders bij gemeentelijk woonbeleid (woonvisie, prestatieafspraken, planvorming bij krimp, wijkaanpak en herstructurering, woonruimteverdeling). •• Stimuleren van nieuwe vormen van participatie en deze verbinden met de formele zeggenschap.
Woonlasten en betaalbaarheid
Energiebesparing
•• De Woonbond streeft naar een gematigd
•• Beheersbare woonlasten voor huurders.
huurbeleid, lagere woonlasten en naar een gelijke behandeling van huurders en kopers. •• De Woonbond ontwikkelt een brede visie
•• Energiezuinige woningen; betere kwaliteit en gezonder binnenmilieu. •• Herijking van het convenant Energiebesparing
op de totale woonlasten (integrale woon-
Corporatiesector met bijzondere aandacht
lastenbenadering).
voor woonlastenbeheersing, lange termijn visie en lokale aanbevelingen voor prestatieafspraken en duurzame energie. Z.o.z.
Nederlandse Woonbond
Wonen en zorg •• Versterken van de positie van huurders die zijn aangewezen op zorgvoorzieningen. •• Realiseren van goede randvoorwaarden bij het scheiden van wonen en zorg (bevordering keuzevrijheid en acceptabele woonlasten). •• Huurders in zorgcomplexen moeten dezelfde rechten krijgen als andere huurders.
Europa •• De Woonbond is actief lid van de International Union of Tenants (iut). •• Doorgaan met de lobby in Brussel, gericht op behoud van het brede, universele karakter van de Nederlandse volkshuisvesting. •• Beïnvloeden van de Europese regelgeving op het gebied van energiebesparing en duurzaamheid, zodanig dat investeringen in energiezuinigheid van woningen worden gestimuleerd.
6
Jaarverslag 2013
Inhoud
Voorwoord....................................................... 11
Woonlasten en betaalbaarheid........................ 22
Betaalbaarheidscheck
22
Woonakkoord
22
De Vereniging ................................................ 12
Wetsvoorstel ‘gluurverhoging’
23
Een sterke vereniging...................................... 13
Actie Huuralarm op 5 maart
23
Ledengroei
13
Voortzetting Actie Huuralarm
23
Kaderdag
13
Adviezen huurdersorganisaties
24
Ledenontwikkeling 1991 – 2013 (grafiek)
13
Handhavingsverzoek cbp en
Actievergadering Huuralarm
14
oordeel Nationale ombudsman
1
24
Actie Huuralarm
14
Hardheidsclausule chronisch zieken
Een actieve vereniging.................................... 14
en gehandicapten
24
Symposium ‘Succes met sociale media
Meldpunt Huurverhoging
25
in het huurderswerk’
15
Verhuurdersheffing
25
Regiosymposium Zuid ‘Invloed op huurbeleid’
15
25
Themabijeenkomsten Regio West
17
Huurcommissie
26
Regiosymposia Noord-Oost
17
Inflatie (te) hoog door sterke huurstijging
26
Versterking huurdersorganisaties
17
Steeds meer huurders in armoede
Wijziging woningwaarderingsstelsel
Toekomstverkenning rigo 17
door kabinetsbeleid
26
Dienstverlening en ondersteuning leden........ 17
Regiosessies over servicekosten
26
Bladen en brochures
17
(Toegang tot) de woningmarkt........................ 27
Website
18
Tijdelijke verhuur
27
Consulenten
18
Nog meer tijdelijke verhuur
27
19
Erkenning rechtspositie van anti-kraakbewoners
27
Kadertrainingen
19
Novelle Woningwet
27
Huurderslijn
19
Versoepeling regels verkoop corporatiewoningen 27
Verhoging toewijzingsgrens corporatiewoningen
28
Rechtsbijstand voor huurders onder druk
28
2
Commerciële huursector
Beleid en belangenbehartiging..................... 20
Zeggenschap................................................... 28
De woonbond als partij.................................... 21
Betrokkenheid huurders bij prestatieafspraken
Overleg met het ministerie van bzk 21
Gewonnen rechtszaak: erkenning adviesrecht
Deal tussen Aedes en Kabinet
bij wijziging huurbeleid
21
28 29
Nederlandse Woonbond
Uitspraken Geschillencommissie Overlegwet
29
Directieoverleg
35
Landelijke Bewonersdag lsa 29
Werkoverleg regioteams
36
Energiebesparing ........................................... 30
Werkoverleg ledenadministratie
36
Convenant Energiebesparing huursector
30
Woonbonddagen/studiemiddagen
37
Ser Energieakkoord
30
Verenigingsoverleg
37
Warmtewet
30
Directie-Ondernemingsraad
37
Energielabel
30
37
Klimaatstraatfeest
30
Bestuur............................................................ 37
31
Informatiepunt Ventilatie
Interne communicatie
Energiecoaches
31
Roadshow tijdens Week van de Energierekening
31
4
Financieël beleid............................................ 38
Symposium woonlasten
31
Financieel resultaat......................................... 39
Particuliere verhuurders
32
Staat van baten en lasten 2013 (tabel)
Wonen en zorg................................................ 32
Toelichting op het resultaat 2013.................... 40
Pleidooi voor actieplan
32
Toelichting op de baten
40
Meer belangstelling voor wonen en zorg
32
Toelichting op de lasten
40
Europa............................................................. 32
Balans per 31 december (tabel)
41
Bemoeienis eu met nationale woningmarkten
Toekomstverwachting..................................... 43
Europarlement roept op tot investeringen
in volkshuisvesting
33
39
Begroting 2014 (tabel)
43
Projecturen ..................................................... 33
5
Woonbond Kennis- en Adviescentrum ........ 44
Projecturen 2013 (tabel)
3
Werkorganisatie en bestuur.......................... 34
Bestuur
46 46
33 33
Bijlage: Verenigingsorganen ........................ 46
Personele ontwikkelingen............................... 35
Verenigingsraad
Personeelsformatie
35
Provinciale Vergaderingen
Personeelsformatie in fte’s (tabel)
35
(voorzitters en vice-voorzitters)
Salaris algemeen directeur en
Colofon ........................................................... 48
bestuursvergoedingen
47
35
Overleggen ..................................................... 35
Jaarverslag 2013
9
10
Jaarverslag 2013
Voorwoord Het afgelopen jaar stond in het teken van de
Eind augustus werden we opgeschrikt door een
ingrijpende plannen voor de huursector van het
deal die Aedes met het Kabinet sloot. Aedes gaf het
kabinet Rutte ii. Hoewel het Woonakkoord de
verzet tegen de verhuurdersheffing op in ruil voor
scherpe randjes ervan af haalde, bleven de forse
een paar beperkte toezeggingen. De Woonbond
(inkomensafhankelijke) huurverhogingen en de
heeft duidelijk gemaakt het zeer ongepast te
verhuurdersheffing op tafel. De Woonbond gaf met
vinden dat Aedes over de ruggen van huurders
Actie Huuralarm stem aan de huurders in Nederland.
deze afspraken heeft gemaakt.
Vele huurders en lidorganisaties, maar ook enkele woningcorporaties, hebben zich ingezet voor een
De vereniging groeide ook in 2013 gestaag door.
succesvolle actie. Helaas is het niet gelukt om de
Met een organisatiegraad van bijna 53 procent
extra huurverhogingen boven inflatie tegen te
versterkt de Woonbond zijn basis als landelijke
houden.
belangenbehartiger. Tijdens de vele bijeenkomsten en activiteiten vinden levendige discussies plaats
De inkomensafhankelijke huurverhogingen werden
en wisselen leden onderling ervaringen uit.
ingevoerd per 1 juli. Dat betekende dat de Woonbond
De toekomstverkenning die rigo voor de Woonbond
in de maanden mei en juli zich volop inzette om
heeft uitgevoerd, heeft bouwstenen opgeleverd,
voorlichting te geven en huurders te ondersteunen
waarmee we de vereniging verder kunnen
die bezwaar wilden maken tegen de huurverhoging.
vernieuwen en kunnen bouwen aan de toekomst.
De gevolgen van het huurbeleid van dit kabinet werden steeds duidelijker. Inkomens daalden,
Mei 2014,
maar de huren stegen. Dit leidde tot een groeiende
Jan Laurier (voorzitter) en Ronald Paping (directeur)
groep huurders die in armoede leeft.
Foto: Actievergadering Actie Huuralarm. Utrecht, 26-1-2013
Hoofdstuk 1
De Vereniging
12
Jaarverslag 2013
Een sterke vereniging Ledengroei
Kaderdag
De Nederlandse Woonbond streeft ernaar een sterke
Op 26 januari vond de jaarlijkse kaderdag plaats.
vereniging te zijn met een hoge organisatiegraad,
Deze keer alleen een ochtend, omdat ’s middags de
zodat we de belangen van huurders zo krachtig
kaderleden bij de actievergadering Huuralarm aan-
mogelijk kunnen behartigen. De doelstelling voor
wezig waren. De ochtend stond in het teken van de
2013 om een organisatiegraad van het aantal
Toolkit Participatie en het werven van vrijwilligers.
aangesloten woningen van 52 procent te realiseren,
Vanuit het motto ‘Leren van de buren’ deelde Thijs
is ruimschoots gehaald. Op 31 december waren 525
van Mierlo van het Landelijk Samenwerkingsverband
organisaties lid van de Woonbond. Zij vertegenwoor-
Aandachtswijken (lsa) (inmiddels veranderd in
digen 1.589.426 woningen. Dit is 52,8 procent van
Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners)
de totale huurwoningvoorraad.
zijn ervaringen over het vinden van vrijwilligers. In
Ook het aantal persoonlijke leden groeit. Eind
kleine groepjes werd gesproken over hoe men meer
december 2013 waren 6.460 huurders persoonlijk
kartrekkers voor de huurdersbeweging kan mobili-
lid. Een jaar eerder waren dat er 6.368.
seren. Ook binnen de Vereniging is de werving van
Foto: Ruim 120 huur ders waren naar het Woonbondsymposi um over woonlasten gekomen, om geïn formeerd te worden en inspiratie op te doen over lokale woonlastenacties in de aanloop naar de gemeenteraads verkiezingen. Utrecht, 29-11-2013
actief kader van belang, om de deelname aan de overleggen te vergroten en vacatures op te vullen.
aantal lidorganisaties
aantal huurwoningen aantal leden
Ledenontwikkeling 1991 – 2013 (stand per 31-12)
1.500.000 1.440 1.300.000
1.589.426
1.280
2012: 1.552.226
1.100.000 1.120 960
900.000
?
700.000 926.313
800
2012: 944.990
500.000
640 300.000 525
480
aantal lidorganisaties
aantal leden
aantal huurwoningen dat wordt vertegenwoordigd door lidorganisaties (vanaf invoering nieuw contributiebeleid 2001)
100.000 20 13
20 11
9 20 0
07 20
05 20
3 20 0
01 20
9 19 9
97 19
95 19
19 93
19 91
2012: 548
13
Nederlandse Woonbond
Actievergadering Huuralarm
Veel huurdersorganisaties riepen hun huurders op
Zo’n 200 huurders kwamen zaterdagmiddag
om de petitie te ondertekenen, soms samen met de
26 januari naar de vergadering over Actie Huur-
corporatie. In verschillende plaatsen organiseerden
alarm. Deze actie was al eind 2012 gestart, maar een
huurders actiebijeenkomsten, vaak samen met de
sterk vervolg was nodig om de rampzalige plannen
corporatie en de plaatselijke politiek. Ook individuele
van de regering tegen te gaan. De stemming op de
huurders verzamelden handtekeningen, door deuren,
actievergadering was strijdbaar. De aanwezige huur-
bibliotheken of ouderensociëteiten langs te gaan. An-
dersorganisaties kondigden aan zich hard te maken
deren voerden vooral digitaal actie en riepen via soci-
om het aantal ondertekeningen van de petitie Huur-
ale media en e-mail op om te tekenen. Veel huurders
alarm flink omhoog te krijgen. Enkele organisaties
organisaties en verhuurders zochten de publiciteit
vertelden wat zij al hadden opgezet, zoals debatten
om het Huuralarm bekend te maken. Op 5 maart
met lokale bestuurders, corporaties en Tweede
werden ruim 60.000 handtekeningen overhandigd
Kamerleden, oproepen tot ondertekening van de
aan de Eerste Kamer. De actie heeft ervoor gezorgd
petitie op websites en nieuwsbrieven en het actief
dat de stem van de huurders is doorgedrongen in
ophalen van handtekening op markten of van deur
Den Haag en dat politieke partijen kritisch reageer-
tot deur. Tijdens de brainstorm kwamen nog meer
den op de huurplannen. Door het Woonakkoord had
ideeën voor lokale en landelijke acties naar voren.
het kabinet echter voor een meerderheid in Tweede
Posters, radiospotjes, gemeenteraadsleden bena-
en Eerste Kamer gezorgd. Hierdoor was het voor de
deren, bondgenootschappen zoeken met ouderen,
Woonbond helaas niet mogelijk de plannen voor de
studenten en vakbonden werden genoemd.
‘gluurverhoging’ tegen te houden.
Op basis van de verzamelde ideeën is de Actie Huuralarm verder ontwikkeld.
Een actieve vereniging Actie Huuralarm Samen met de lidorganisaties voerde de Woonbond
Op verschillende manieren betrekt de Woonbond
begin 2013 actie tegen de huurplannen van het ka-
zijn leden bij actuele onderwerpen. Dat gebeurt met
binet. De Actie Huuralarm bestond uit verschillende
themabijeenkomsten, Provinciale Vergaderingen
onderdelen, waarvan de petitie Huuralarm de be-
(pv’s), Verenigingsraad (vr) en digitale ledenraad-
langrijkste was. Dit was een digitale petitie, maar ook
plegingen. Voorafgaand aan de PV’s verschijnt het
schriftelijke handtekeningen werden meegenomen.
digitale PV-bulletin met een introductie van de onder-
Consulenten hebben in de regio’s hard gewerkt aan
werpen en met links naar de vergaderstukken.
het vergroten van de actiebereidheid en actief opgeroepen tot het meedoen met landelijke acties
De PV’s spraken in maart over het huurbeleid 2013
en het opzetten van lokale acties.
en Actie Huuralarm. Op zaterdag 23 maart kwam de Verenigingsraad bijeen in Utrecht. Daarbij werd teruggeblikt én vooruitgekeken.
14
Jaarverslag 2013
Vanuit de VR kwamen complimenten over de
In de middag sprak de VR over de toekomst van de
organisatie van de actie op 5 maart. In de VR was
Woonbond. RIGO presenteerde de toekomstverken-
brede instemming met voortzetting van de campagne
ning die zij voor de Woonbond heeft uitgevoerd,
Huuralarm. Het accent verschuift wel van landelijke
gevolgd door een levendige discussie.
en lokale actie naar voorlichtingen over de bezwaarmogelijkheden bij de huurverhogingen.
De PV’s en VR in december stonden in het teken van de parlementaire enquête woningcorporaties.
In juni spraken de PV’s en VR over de toekomst van
Als vervolg op de eerdere discussie over de toekomst
de volkshuisvesting en de positie van huurders.
van de volkshuisvesting werd besproken wat de inzet
De PV’s hebben gediscussieerd over twee mogelijke
van de Woonbond moet zijn. De vastgestelde stand-
opties: ‘zelfbestuur’ en ‘huurders als volwaardige
punten zal de Woonbond inbrengen bij de enquête.
partner’. De voorkeur bleek vooral bij de tweede Verder stond de inzet van de Woonbond op het huur-
Symposium ‘Succes met sociale media in het huurderswerk’
beleid de komende jaren op de agenda. De uitkomst
Op vrijdagmiddag 21 juni hield de Woonbond een
is dat eerder geformuleerde standpunten gehand-
landelijk symposium over sociale media. Het doel
haafd blijven, zoals afschaffen van de inkomensaf-
was om bestuursleden van huurdersorganisaties te
hankelijke huurverhoging, overstappen op de huur-
laten zien hoe je verschillende sociale media, zoals
sombenadering en een maximale huursomstijging
Twitter, Facebook en websites succesvol kunt inzet-
van 1 procent boven inflatie (inclusief harmonisatie).
ten. Social mediadeskundige Jeanet Bathoorn liet in
optie te liggen.
een wervelende presentatie zien wat er allemaal Zoals gebruikelijk konden de PV’s ook dit jaar in
mogelijk is. Hans Roseboom vertelde hoe de Woon-
september een themabijeenkomst naar keuze orga-
bond, zoals bij Actie Huuralarm, gebruik maakt van
niseren. Verschillende thema’s kwamen aan de orde:
Twitter, elektronische petitie, bulkmail, promofilm-
van wonen en zorg tot gemeentelijk WMO-beleid, van
pjes en andere interactieve digitale middelen. Vervol-
bewonersbedrijven tot veiligheid en leefbaarheid.
gens werden in drie workshops de praktische moge-
De VR sprak op 28 september over de deal die Aedes
lijkheden verder belicht: ‘Twitter voor beginners’,
met het kabinet had gesloten, waarbij Aedes het
‘Digitaal campagne voeren’ en ‘Ledenpanels en
verzet tegen de verhuurdersheffing opgaf.
digitale enquête’.
De Woonbond was op geen enkel manier betrokken, terwijl de rekening wel bij de huurders komt te lig-
Regiosymposium Zuid ‘Invloed op huurbeleid’
gen. VR-leden voelden zich geschoffeerd en wilden
Op 9 oktober vond het jaarlijkse middagsymposium
een duidelijk signaal afgeven met een motie. De kern
van regio Zuid in Eindhoven plaats, met als thema
van de motie was dat het vertrouwen van huurders
de toekomst van het huurbeleid. Met 80 deelnemers
in Aedes ernstig geschaad was en dat er concrete
en 7 boeiende workshops was het een succesvol
stappen van Aedes verwacht worden om het
symposium. Ook voor de rondleiding ’s ochtends
vertrouwen te herstellen.
in het Philipsmuseum was veel belangstelling.
15
16
Jaarverslag 2013
Themabijeenkomsten Regio West
Steeds meer huurdersorganisaties hebben aan
Regio West koos ervoor om in 2013 geen regio
gegeven de komende tijd te worden gekort op hun
symposium te organiseren maar meerdere thema
jaarlijks budget van de verhuurder. De Woonbond
bijeenkomsten. Zo werd in het voorjaar een thema
betreurt dit ten zeerste, omdat huurdersorganisaties
bijeenkomst gehouden over de financiën van
juist versterkt zouden moeten worden. Scholing,
corporaties, met daaraan gekoppeld het advies van
secretariële en inhoudelijke ondersteuning en derge-
huurdersorganisaties aan de verhuurder over de
lijke kosten geld, maar zijn in onze ogen noodzakelijk
huurverhoging. Daarnaast waren er vier thema
om de belangen van huurders goed te behartigen
bijeenkomsten over de geschillencommissie Wohv.
én om vernieuwing vorm te geven.
Regiosymposia Noord-Oost
Toekomstverkenning rigo
Regio Noord-Oost hield op 1 februari in Friesland
Het bestuur heeft bureau RIGO opdracht gegeven een
een minisymposium over de toekomst van lokale
strategische toekomstverkenning voor de Woonbond
huurdersorganisaties. Kaderwerving, nieuwe werk-
uit te voeren. Vele veranderingen op de woningmarkt
vormen en nieuwe aandachtsvelden kwamen aan
en bij huurdersorganisaties nopen tot bezinning.
de orde. Met de bezoekers is afgesproken dat op
RIGO heeft na literatuur- en bureaustudie, diepte-
onderdelen een vervolg komt.
interviews, werksessies en praktijkstudies bouw
In de Week van de energierekening, van 14 tot en met 20 oktober, hield de Woonbond een Road show Energiebespa ring, waarbij enkele tientallen coaches door het land trokken. Bewonerscommissies en huurdersorganisa ties werd opgeroepen om een Roadshowbijeenkomst te organi seren over energie besparing. De Woon bond had voor deze gelegenheden speciaal opgeleide energie coaches beschikbaar. Amsterdam, 14-10-2013
stenen voor een toekomstvisie aangeleverd. Op basis In Zwolle werd op 1 november een tweede regio-
hiervan is de discussie binnen het bestuur en vereni-
symposium gehouden met als titel ‘Het is monniken
ging gestart. In het werkplan 2014 worden al enkele
werk’. De titel verwijst naar de locatie van het
eerste stappen gezet voor vernieuwing, bijvoorbeeld
symposium: het Dominicanenklooster. Er stond een
door nieuwe groepen beter te betrekken, participatie
mix aan onderwerpen op de agenda: betaalbaarheid,
te vernieuwen en in te spelen op decentralisatie
de geschillencommissie wohv en een impressie
tendensen.
van de werkweek van Woonbonddirecteur Ronald Paping.
Dienstverlening en ondersteuning leden Versterking huurdersorganisaties Ook bij huurdersorganisaties en corporaties
Bladen en brochures
hebben consulenten bijeenkomsten georganiseerd
Met Woonbondig biedt de Woonbond de aangeslo-
of bijgewoond over de vernieuwing van huurders
ten huurdersorganisaties tien keer per jaar actueel
participatie. Veel huurdersorganisaties zijn bezig
nieuws. Daarnaast verscheen Huurwijzer, het
om verschillende participatievormen toe te passen
tijdschrift voor individuele huurders, vier keer.
binnen de eigen bezettingsmogelijkheden. Bij een
Uit een digitale enquête in het voorjaar bleek dat
aantal loopt dit prima, anderen hebben te weinig
de lidorganisaties Huurwijzer het rapportcijfer 8-
tijd en geld om vernieuwend bezig te zijn.
geven. Ongeveer een kwart van de organisaties gaf aan belangstelling te hebben voor een abonnement
17
Nederlandse Woonbond
op Huurwijzer voor alle leden. Medio 2013 startte
over het huurbeleid als over de procedure. Vanwege
de redactie met een wervingsactie hiervoor, die tot
tijdsdruk wilden veel verhuurders de adviestermijn
dusver enkele duizenden nieuwe ‘achterbanabonne-
van officieel zes weken verkorten. Nogal wat ver-
menten’ heeft opgeleverd. De werving wordt in 2014
huurders wilden niet erkennen dat de invoering van
voortgezet.
de inkomensafhankelijke huurverhoging een beleidswijziging is, waarover de huurdersorganisaties om
Nieuwe brochures waren: ‘Warmtewet’ en ‘Huurders
advies moet worden gevraagd. De consulenten heb-
en asbest’. De brochures ‘Servicekosten’ en ‘Klussen
ben veel moeite gestoken in het opporren van huur-
in een huurwoning’ werden vernieuwd. De brochure
dersorganisaties om een procedure te starten bij de
over de Overlegwet beleefde vorige jaar zijn 14e
geschillencommissie wohv. Dankzij deze moeite is
druk.
deze procedure eindelijk eens benut en zijn er veel (voor huurdersorganisaties positieve) uitspraken
Website
gedaan, waarbij de 1,5 procent huurverhoging
Iedere werkdag verschijnt een nieuwsbericht op
boven inflatie en het inkomensafhankelijke deel
woonbond.nl. Hiermee houdt de Woonbond huurders
van de huurverhoging moesten worden opgeschort.
en huurdersorganisaties op de hoogte van de actua-
Ook op andere terreinen hebben de consulenten de
liteit. Ook andere media houden onze website in de
lidorganisaties van advies voorzien, bij relatief een-
gaten. Maandelijks verschijnt een huurdersvraag met
voudige verzoeken. Wanneer huurdersorganisaties
antwoord op de website. Tegelijk met het uitkomen
uitgebreidere advies en ondersteuning wensten,
van Woonbondig verschijnt ook maandelijks een
verwees de consulent door naar het Woonbond
nieuwe opiniepeiling: de Stelling van de maand.
Kennis- en Adviescentrum (WKA). Een WKA-adviseur
De uitkomst van de peiling wordt zowel op de
kon dan in opdracht bijvoorbeeld de financiële
website als in Woonbondig gepubliceerd.
argumentatie van de verhuurder doorlichten en
Huurders(organisaties) vinden op de website
helpen bij een inhoudelijk onderbouwd advies.
relevante informatie op vier niveaus: voor iedereen,
Regio Zuid had een speciaal WKA-aanbod voor
voor persoonlijke leden, voor lidorganisaties of voor
ondersteuning bij het opstellen van een advies over
kaderleden.
de huurverhoging 2013. De consulenten van de regio West namen ook deel
Consulenten
aan het ‘vier-grote-stedenoverleg’ van de huurders-
Een groot deel van het werk van de negen Woon-
organisaties in deze steden.
bondconsulenten stond in 2013 in het teken van de inkomensafhankelijke huurverhoging. Zij bezochten veel ledenvergaderingen en gaven presentaties en uitleg. In het eerste half jaar kwamen zowel telefonisch als schriftelijk veel adviesaanvragen van huurdersorganisaties bij consulenten binnen. De verzoeken gingen zowel over de inhoudelijke advisering
18
Jaarverslag 2013
Commerciële huursector
Kadertrainingen
Voor huurders in de commerciële huursector is het
De kadertrainingen voor (nieuwe) bestuursleden van
vaak extra lastig om op een goede manier met de
huurdersorganisaties worden zeer gewaardeerd.
verhuurder te overleggen. Bovendien zijn de huren
Daarom bood de Woonbond in 2013 deze trainingen
hoger dan bij corporatiewoningen en is goed onder-
wederom aan. Bestuursleden kregen informatie over
houd niet altijd vanzelfsprekend. Daarom heeft de
de huursombenadering en over vergadertechnieken.
Woonbond extra aandacht voor de ondersteuning van huurdersorganisaties in deze sector.
Huurderslijn De Huurderslijn richt zich vooral op de advisering
Er is intensief contact met het bestuur van het
van persoonlijke leden van de Woonbond. In 2013
Vesteda Platform, dat lid is van de Woonbond.
is de lijn 3.915 keer gebeld (2012: 3.450), vooral over
Ook is er regelmatig overleg met de andere plat-
de (inkomensafhankelijke) huurverhoging. De eerste
forms. Op platformbijeenkomsten van Bouwinvest en
helft van mei werkte de Huurderslijn zelfs met
Achmea gaf de Woonbond een lezing over het huur-
dubbele bezetting.
beleid. Bij alle platforms was er veel te doen over de huurverhogingen, zowel in de gereguleerde als de
De top 5 in 2013:
geliberaliseerde sector.
1. Huurverhogingen (1.155)
Het Gezamenlijke Particuliere Huurders Platforms
2. Onderhoud en renovatie (665)
(GPHP) verenigt de huurdersplatforms van de institu-
3. Servicekosten (537)
tionele beleggers. De Woonbond bezoekt vergaderin-
4. Huurcontract (321)
gen, geeft informatie en denkt met hen mee.
5. (Buren)overlast (169)
Twee keer per jaar verschijnt De Particulier, een
Naast de telefonische Huurderslijn worden ook
digitale nieuwsbrief voor huurdersorganisaties en
steeds meer individuele adviesaanvragen behandeld
bewonerscommissies in de commerciële huursector.
die per post of mail binnenkomen.
In 2013 zijn bovendien vier bijeenkomsten speciaal voor huurdersorganisaties uit de commerciële sector georganiseerd. Twee in Amsterdam en omgeving en twee in Zuid-Holland. Zo’n 50 huurdersorganisaties bezochten deze bijeenkomsten.
19
Hoofdstuk 2
Beleid en belangenbehartiging 20
Jaarverslag 2013
De woonbond als partij
Ook op lokaal en regionaal niveau onderhoudt de Woonbond contacten met bijvoorbeeld corporatie
De Woonbond richt zich in de landelijke belangen
bestuurders en -medewerkers, wethouders en
behartiging vooral op het ministerie van Binnenland-
samenwerkingsverbanden als het Vitale Noorden en
se Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), de Tweede
Futura. Regelmatig ondersteunen consulenten huur-
Kamer en de Eerste Kamer. In brieven en gesprekken
dersorganisaties bij gesprekken met hun verhuurder.
Foto: Leden van de Eerste Kamer nemen 61.759 handtekeningen voor de petitie Huur alarm in ontvangst. Den Haag, 5-3-2013
informeren we de minister, ambtenaren en Kamer leden over de standpunten van de Woonbond.
Overleg met ministerie bzk
Ook werkt de Woonbond vaak samen met andere
De Woonbond overlegt regelmatig met het ministerie
organisaties om een gezamenlijke lobby te voeren.
van BZK. Dit overleg is op ambtelijk niveau, met de
In de eerste maanden van 2013 heeft de Woonbond
Directeur-Generaal en met de minister van Wonen en
enkele malen samen met Aedes, FNV en FNV Bouw
Rijksdienst. In 2013 werd onder andere gesproken
kritiek geuit op de plannen voor het huurbeleid en de
over de uitwerking van het huurbeleid en de verhuur-
verhuurdersheffing. Gezamenlijk werd gepleit voor
dersheffing, betaalbare woonlasten, het woningwaar-
extra investeringen door corporaties als alternatief
deringsstelsel en energiebesparing.
voor de verhuurdersheffing. FNV in Beweging, Vereniging Eigen Huis (VEH) en de
Deal tussen Aedes en Kabinet
Woonbond deden in februari gezamenlijk een oproep
Op 30 augustus schrok de Woonbond op van het
aan het kabinet op om de vastgelopen woningmarkt
bericht dat Aedes een deal had gesloten met het
weer vlot te trekken.
Kabinet. Woningcorporaties staakten hun verzet
Verder was er meerdere malen contact met de Vere
tegen de controversiële verhuurdersheffing. In ruil
niging van Toezichthouders in Woningcorporaties
daarvoor mogen zij zich in de toekomst bezig blijven
(VTW). Als gevolg daarvan riep de VTW Raden van
houden met commerciële activiteiten en krijgen zij
Commissarissen op om de gevolgen van de inko-
via het Energieakkoord eenmalig 400 miljoen om te
mensafhankelijke huurverhoging te bespreken bin-
investeren in energiebesparing.
nen de raad. Ook stuurden Woonbond en VTW geza-
Aedes gaf het verzet op, mits corporaties in staat
menlijk een brief over de plannen over de inrichting
worden gesteld om voldoende te verdienen om de
van het toezicht op corporaties.
heffing te betalen. Hiermee stelde Aedes de (zeer royale) huurruimte voor de komende jaren veilig.
Via persberichten vraagt de Woonbond aandacht
De Woonbond vond (en vindt) deze deal volstrekt
in de media voor zijn standpunten. In 2013 werden
onacceptabel. Over de hoofden van de huurders heen
18 persberichten uitgebracht, vooral over de
is een akkoord gesloten, waarvan huurders de dupe
verhuurdersheffing, huurverhogingen en armoede
worden door extra huurstijgingen. De betaalbaarheid
onder huurders. Het gebruik van Twitter helpt om
en beschikbaarheid van huurwoningen komen hier-
aanvullend aandacht te genereren voor standpunten
mee verder onder druk te staan. De Woonbond vindt
en berichten van de Woonbond
het vooral onfatsoenlijk dat afspraken zijn gemaakt zonder de huurders daarbij te betrekken.
21
Nederlandse Woonbond
Eerder trokken Woonbond en Aedes samen op
Woonlasten en betaalbaarheid
in het verzet tegen de verhuurdersheffing.
Betaalbaarheidscheck De Woonbond riep de corporatiesector op om tegen
De extra huurverhogingen voor 2013 bedreigden
het akkoord te stemmen op het Aedescongres van
de betaalbaarheid voor lage en middeninkomens.
3 oktober. In een brief heeft de Woonbond zijn lid-
FNV en Woonbond vroegen daarom in januari om een
organisaties gevraagd dit aan de orde te stellen in
betaalbaarheidscheck op de consequenties van extra
het overleg met hun verhuurder. Daarnaast heeft de
huurverhogingen. Beide bonden vroegen minister
Woonbond een voorbeeldbrief voor lidorganisaties
Blok van Wonen om vóór de behandeling van concre-
gemaakt, waarmee zij een ongevraagd advies aan
te wetsvoorstellen over de verhuurdersheffing eerst
hun verhuurder konden meegeven.
de koopkrachteffecten voor huurders inzichtelijk te maken.
In september vroegen we via een digitale ledenraadpleging wat huurders en huurdersorganisaties van
Woonakkoord
de deal vonden. Duizenden leden spraken zich in de
Op 13 februari presenteerde Blok het akkoord over
spoedledenraadpleging hierover uit. Uit die raad
de woningmarkt met D66, ChristenUnie en SGP.
pleging bleek dat 97 procent van de lidorganisaties
Om een meerderheid in de Eerste Kamer te krijgen
en 95 procent van de persoonlijke leden de deal
voor zijn woningmarktplannen had het kabinet name-
onacceptabel vonden. De conclusie was dat de
lijk de steun van andere partijen nodig. De inkomens-
afspraken tussen Aedes en het kabinet geen enkel
afhankelijke huurverhogingen (gluurverhogingen)
draagvlak hadden onder huurders in Nederland.
werden door het akkoord minder hoog dan aange-
Op 30 september nam de Verenigingsraad unaniem
kondigd. Voor huishoudens met een inkomen boven
een motie aan die de deal resoluut afwees. In de
de € 43.000,- werd de maximale huurverhoging
motie werd bovendien de vertrouwenskwestie aan de
6,5 procent in plaats van 9 procent. Voor huishou-
orde gesteld. De Verenigingsraad sprak uit dat het
dens met de inkomen boven de € 33.624,-, maar
aan Aedes is om het geschonden vertrouwen te
onder de € 43.000,- werd het maximaal 4,5 procent
herstellen door concrete stappen te zetten in het
in plaats van 5 procent. De verhuurdersheffing wordt
belang van hurend Nederland.
iets verlaagd van 2 miljard naar 1,7 miljard in 2017. De Woonbond vond zowel de huurverhogingen als
Het Aedescongres stemde op 3 oktober in met het
de verhuurderheffing nog steeds veel te hoog, maar
akkoord: 67 procent van de stemmen op het con-
stelde vast dat wel een paar scherpe randjes van de
gres was voor de deal. Wel stemde het congres in
maatregelen zijn gehaald. De bezwaren van huurders
grote meerderheid (88 procent) voor een motie die
leken eindelijk doorgedrongen bij de politici.
de betaalbaarheid in het huurbeleid centraal stelt
Daarmee heeft de Actie Huuralarm effect gehad.
en uitspreekt dat de Woonbond en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) daarbij betrokken moeten worden.
22
Jaarverslag 2013
Wetsvoorstel ‘gluurverhoging’
Voorzitter Engels van de Eerste Kamercommissie
Hoewel de Kamer veel kritische vragen had, werd
voor Binnenlandse Zaken, nam in aanwezigheid van
het wetsvoorstel voor de inkomensafhankelijke huur-
diverse Eerste en Tweede Kamerleden de petitie
verhogingen in hoog tempo door de Tweede Kamer
met meer dan 61.000 handtekeningen in ontvangst.
geloodst. De haast van minister Blok om de wet vóór
Behalve de petitie en de handtekeningen ontvingen
1 maart aangenomen te krijgen, bleek voor de rege-
de Eerste Kamerleden ook nog een gezamenlijke ver-
ringspartijen belangrijker dan zorgvuldige besluitvor
klaring Huuralarm. Woonbondvoorzitter Jan Laurier
ming. De Tweede Kamer stemde kort na het Woonak-
sprak daarbij namens een groot aantal maatschappe-
koord in met de ‘gluurverhoging’. De lobby richtte
lijke organisaties, zoals Aedes, FNV, ANBO en
zich vervolgens de Eerste Kamer. De Woonbond
Unie KBO.
vroeg de Eerste Kamer de wetsvoorstellen af te wijzen. Advocatenbureau en privacy-specialist Kennedy
Voortzetting Actie Huuralarm
Van der Laan had een uitgebreid advies uitgebracht
De Eerste Kamer ging op 12 maart met de kleinst
en stelde dat de onderbouwing van de voorstellen
mogelijke meerderheid akkoord met de gluurverho-
onvoldoende is om de inbreuk op de privacy van
ging. De Woonbond maakte daarop een plan voor
huurders te rechtvaardigen.
voortzetting van de Actie Huuralarm. Doel was om huurders intensief voor te lichten over de gluurver-
Actie Huuralarm op 5 maart
hoging en de bezwaarmogelijkheden. Vanzelfspre-
Aanvankelijk wees alles erop dat 12 maart de beste
kend werd daarbij hulp en ondersteuning geboden,
datum zou zijn voor een demonstratie tegen het
zodat iedereen die een foutief huurverhogingsvoor-
huurbeleid van minister Blok vanwege de behande
stel kreeg ook daadwerkelijk bezwaar zou maken.
ling door de Eerste Kamer. Toen bleek dat het voor-
Ook riep de Woonbond huurdersorganisaties op om
stel voor de gluurverhogingen op 5 maart op de
gebruik te maken van hun adviesrecht en negatief
agenda was gezet, zette de Woonbond de eerder ge-
te adviseren vanwege problemen met de betaalbaar-
plande demonstratie 12 maart van Actie Huuralarm
heid, maar ook vanwege de onuitvoerbaarheid van
om in een actiedelegatie op 5 maart.
de gluurverhogingswetgeving. Op diverse manieren
Op 5 maart bleek echter dat de Eerste Kamer de
(informatie, tips, argumenten, advisering door consu-
behandeling van de inkomensafhankelijke huur-
lenten en adviseurs) heeft de Woonbond de lidorga-
verhoging uitstelde tot 12 maart. De Kamerleden
nisaties ondersteund.
vonden dat zij te weinig informatie hebben om de
Op de website inventariseerde de Woonbond de
wetsvoorstellen te kunnen beoordelen en er over te
verhuurders die ervoor kozen om geen inkomens-
besluiten. Het uitstel is een mooi succes van de grote
afhankelijke huurverhogingen in te voeren, onder
actiedelegatie die de petitie Huuralarm aan de leden
de noemer ‘gluurvrije verhuurders’. Sommige ver-
van de Eerste Kamer overhandigde.
huurders wilden geen gluurverhoging om principiële redenen. Andere voorzagen te veel praktische en uitvoeringsproblemen. Uiteindelijk telde de lijst 67 ‘gluurvrije verhuurders’.
23
Nederlandse Woonbond
Via de website konden huurders controleren of
CBP hiertegen op te treden. Het CBP startte naar
bezwaar maken loonde. Het programma checkte of
aanleiding van het verzoek een onderzoek naar de
een huurverhogingsvoorstel aan alle wettelijke eisen
rechtmatigheid van de uitvoering van de wet, dat
voldeed en als dat niet zo was, presenteerde het een
in 2014 tot aanpassingen heeft geleid.
voorbeeldbezwaarschrift. Daarnaast hield de Woon-
De Nationale ombudsman Alex Brenninkmeijer
bond vanaf 21 mei tot begin juni in alle provincies
oordeelde kritisch over de gegevensverstrekking
voorlichtingsbijeenkomsten over de huurverhoging
door de belastingdienst. De ombudsman kreeg in het
voor individuele huurders en huurdersorganisaties.
kader van de ‘gluurverhoging’ tientallen klachten en
Deze bijeenkomsten waren gratis voor Woonbond
signalen van huurders en startte een onderzoek. Hij
leden.
vond dat de belastingdienst de inkomensgegevens van huurders in de vrije sector niet aan verhuurders
Adviezen huurdersorganisaties
mag geven. Omdat er veel is misgegaan, zijn er in
Veel huurdersorganisaties maakten actief gebruik
het proces van de verstrekking van inkomensgege-
van hun adviesrecht. Teleurstellend was dat de
vens verbeteringen nodig. Zo vond Brenninkmeijer
adviezen niet of nauwelijks zijn overgenomen door
dat huurders geïnformeerd moeten worden als hun
de verhuurders. De reactie luidde vrijwel overal:
verhuurder de belastingdienst vraagt om hun
vanwege de verhuurdersheffing kunnen we niet
inkomensgegevens.
anders dan de huren te verhogen. Veel organisaties in het overleg of om via andere kanalen, bijvoorbeeld
Hardheidsclausule chronisch zieken en gehandicapten
de pers, de verhuurder onder druk te zetten. De pro-
In het Woonakkoord werd afgesproken dat chronisch
cedures rond de adviesprocedure verliepen niet altijd
zieken en gehandicapten uitgezonderd zouden wor-
even zorgvuldig. Soms werden de huurverhogingen
den van de inkomensafhankelijke huurverhoging. De
al aangekondigd terwijl de huurdersorganisatie nog
Woonbond vond de afbakening van de uitzonderings-
geen antwoord had gekregen op het uitgebrachte
groep veel te strikt en zocht contact met gehandicap-
advies.
tenorganisaties. Samen met Platform VG en de CG-
bleken niet te beschikken over genoeg tegenkracht
Raad hebben we in een brief aan de Tweede Kamer
24
Handhavingsverzoek cbp en oordeel Nationale ombudsman
een pleidooi gehouden om de uitzonderingsregeling
De Woonbond diende eind april een handhavings-
moeten worden met mantelzorgers. In een reactie
verzoek in bij het College Bescherming Persoons-
op de brief voegde de minister de groep blinden toe.
gegevens (CBP), de nationale privacywaakhond, om
Vervolgens vroeg de Tweede Kamer op initiatief van
de uitvoeringspraktijk van de gluurverhogingswet
de ChristenUnie de regels in 2014 te verruimen voor
te toetsen. De Woonbond vond de verstrekking van
mantelzorgers. Blok kwam hieraan tegemoet met een
inkomensgegevens door de belastingdienst een
ruime toezegging. Ieder meerpersoonshuishouden
schending van de privacy en een ‘onrechtmatige
waarin iemand woont met een langdurige zorgindica-
verwerking van persoonsgegevens’ en verzocht het
tie, zal worden uitgezonderd van de gluurverhoging.
te verruimen. Ook zou meer rekening gehouden
Jaarverslag 2013
Meldpunt Huurverhoging
Verhuurdersheffing
Half april ging het Meldpunt Huurverhoging van
In februari deed de Woonbond samen met andere
start. Uit de meldingen bleek dat veel huurders
organisaties een dringende oproep om de verhuur-
problemen hadden met de (inkomensafhankelijke)
dersheffing van tafel te halen en investeringen in de
huurverhoging die zij per 1 juli 2013 moesten gaan
bouw te stimuleren. Voorafgaand aan een debat over
betalen. Problemen die te maken hebben met fouten
het Woonakkoord pleitten de Woonbond, FNV Bouw,
bij de uitvoering, met (schending van) de privacy en
Aedes en de Taskforce CO2 reductie in de Bouw in
met de betaalbaarheid van het wonen. In de eerste
een brief aan de Eerste Kamer om de plannen van
weken kwamen ruim 2.500 meldingen binnen bij het
het Woonakkoord goed door te rekenen en andere
meldpunt. Over deze eerste melding is een tussen
keuzes te maken. Herhaaldelijk heeft de Woonbond
rapportage opgesteld. Het rapport met de analyse
gewezen op de schadelijke effecten van de verhuur-
van de meldingen werd 28 mei aangeboden aan
dersheffing en gepleit voor afspraken over investerin-
minister Blok.
gen als alternatief.
In een brief reageerde de minister afhoudend. Van sommige problemen erkent hij dat ze niet had-
Wijziging woningwaarderingsstelsel
den mogen voorkomen. Bijvoorbeeld dat inkomens-
In het Woonakkoord staat het voornemen om het
gegevens naar foute adressen zijn verstuurd en dat
woningwaarderingsstelsel (WWS) te vereenvoudigen
sommige verhuurders ook voor geliberaliseerde
en een WOZ-component te introduceren. De Vere
woningen inkomensgegevens hebben opgevraagd.
nigingsraad van de Woonbond heeft al in 2012 het
In juli is het meldpunt opgeheven en in augustus
standpunt ingenomen dat het WWS gemoderniseerd
verscheen een definitieve rapportage.
moet worden door een beperkte introductie van de WOZ-waarde. Daarbij moeten wel de extra punten
Uit meldingen bij de Huurderslijn, het Meldpunt
in schaarstegebieden (Donnerpunten) verdwijnen,
Huurverhoging en bij lokale huurspreekuren, bleek
omdat de gewildheid van de locatie van een woning
dat veel verhuurders niet weten hoe ze met een
dan al een plek heeft in het puntenstelsel. Op basis
bezwaarprocedure om moeten gaan. Veel huurders
hiervan heeft de Woonbond zijn inbreng geleverd in
kregen bijvoorbeeld te horen dat hun bezwaar onge-
de besprekingen met het ministerie van BZK. Helaas
grond zou zijn. Maar het is niet aan de verhuurder
bleek de verdiencapaciteit van de verhuurders zo’n
om dat te bepalen. Daarvoor moet de verhuurder
prominente rol te spelen dat de extra huurruimte als
naar de huurcommissie. Deze signalering heeft
gevolg van de Donnerpunten onaangetast bleef.
geleid tot het voornemen van het ministerie van
Het kabinet maakte in september de voorstellen
BZK om het informatietraject te verbeteren voor de
bekend voor de aanpassing van het WWS. Voor de
huurverhogingsronde van 2014.
Woonbond is de manier waarop Blok de schaarstepunten wil compenseren de reden om zijn moderniseringsvoorstel af te wijzen. Als de Donnerpunten meegerekend blijven worden, leidt dat tot hogere huren en meer liberaliseringen.
25
Nederlandse Woonbond
Huurcommissie De huurcommissie werkt samen met de Woonbond
Steeds meer huurders in armoede door kabinetsbeleid
en Vastgoed Belang aan een gezamenlijke huurprijs
Om de woonlasten van huurders goed in beeld te
check, zodat huurders gebruik kunnen maken van
brengen heeft de Woonbond RIGO opdracht gegeven
een meer eenduidige rekentool.
voor een landelijk onderzoek. Uit het onderzoeksrap-
De Woonbond heeft drie personen in de Raad
port dat in augustus verscheen blijkt dat het aantal
van Advies van de huurcommissie afgevaardigd.
huurders dat in armoede leeft in deze kabinetsperio
De Raad van Advies heeft erop aangedrongen dat de
de stijgt mede door hogere woonlasten. RIGO heeft
huurcommissie het ministerie meldt dat de raad zich
berekend dat 28 procent van de huurders van gere-
zorgen maakt over de inkomensafhankelijke huur
guleerde huurwoningen (724.000 huishoudens) na
verhoging.
aftrek van hun woonlasten onvoldoende overhoudt
De Woonbond heeft twee keer, in maart en septem-
voor de overige noodzakelijke uitgaven en deelname
ber, een bijeenkomst gehouden voor de huurders-
aan het maatschappelijk leven. Alleenstaanden en
leden van de huurcommissie. Hier is onder meer
jongeren zijn hierbij oververtegenwoordigd. Dit aan-
aandacht besteed aan actuele ontwikkelingen in het
tal stijgt door de huurverhogingen tot 850.000 huis
rijksbeleid, het huurbeleid en de verhuurdersheffing.
houdens in 2017. Rekenen we ook de stijging van de energieprijzen mee, dan komt het aantal hurende
Inflatie (te) hoog door sterke huurstijging
huishoudens dat in 2017 in armoede leeft uit op
De inflatie steeg in juli naar 3,1 procent. Dat is het
891.000. Dat is 35 procent van de huurders.
hoogste niveau sinds september 2008. Het CBS
De Woonbond pleitte op basis van het onderzoek
maakte dit bekend, met daarbij de vermelding dat
voor verbetering van de huurtoeslag, gerichte ener-
de huurverhoging van gemiddeld 4,5 procent de
giebesparing en vooral een gematigd huurbeleid.
belangrijkste oorzaak is van deze stijging. In 18 jaar zijn de huren niet zo fors gestegen.
Regiosessies over servicekosten
De Woonbond vroeg na bestudering van het inflatie-
Het aantal vragen over servicekosten blijft hoog.
cijfer van het CBS aandacht voor de berekening van
Op 25 juni zijn op het kantoor van Regio Zuid twee
de huurstijging. Door een verkeerde berekening van
succesvolle bijeenkomsten gehouden over ‘Service-
de inflatie kan de huurstijging in 2014 wel 2 procent
kosten controleren, verbeteren en besparen’. Een
te hoog uitvallen. De forse huurverhoging van dit
consulent gaf uitleg over wettelijke regels en manie-
jaar leidt tot hogere inflatie, die vervolgens weer tot
ren om op servicekosten te besparen en er werden
nieuwe huurverhoging leidt. Zo ontstaat een huur-
ervaringen uitgewisseld.
prijsspiraal. De Woonbond heeft de Tweede Kamer in een brief gevraagd om deze systematiek te wijzigen, zodat de huurverhoging in 2014 lager zal uitpakken.
26
Jaarverslag 2013
(Toegang tot) de woningmarkt
huurbescherming is er niet voor niets, wonen is een basisbehoefte en mensen hebben zekerheid nodig.
Tijdelijke verhuur De Tweede Kamer stemde op 26 maart in met wets-
Erkenning rechtspositie van anti-kraakbewoners
wijzigingen die tijdelijke verhuur onder de Leeg-
Een groep tijdelijke bewoners in Amsterdam ging in
standwet makkelijker maken. De nieuwe Leegstand-
beroep tegen een uitspraak van de kantonrechter dat
wet is vervolgens per 1 juli in werking getreden. Bij
zij, als anti-kraak bewoners, geen huurbescherming
de behandeling van het wetsvoorstel heeft de Woon-
hadden. Het gerechtshof oordeelde dat de overeen-
bond laten weten veel bezwaren te hebben tegen
komst met het anti-kraakbureau een gewone huur-
de maatregel om de maximumhuurprijs los te laten
overeenkomst is en dat de bewoners als huurders
bij tijdelijke verhuur van te koop staande woningen,
met regulier huurrecht moeten worden beschouwd.
omdat dit kan leiden tot torenhoge huren in schaars-
Dit succes was mogelijk dankzij de (financiële) steun
tegebieden. De Woonbond-inbreng was gebaseerd
van het Emile Blaauw Fonds, Huurdersvereniging
op de uitkomsten van een eerder gehouden leden-
Amsterdam en de Woonbond.
raadpleging over verruiming van de mogelijkheden voor tijdelijke verhuur. Huurders in Nederland staan
Novelle Woningwet
niet afwijzend tegenover verruiming van de mogelijk
Eind mei bracht de NOS de uitgelekte plannen van
heden voor tijdelijke verhuur. Zij willen echter wel
minister Blok naar buiten voor de herziening van
dat hier een verbetering van positie van tijdelijke be-
de Woningwet via een zogenaamde ‘novelle’. De
woners tegenover staat. Verlenging van de termijn
minister wilde een fors aantal sociale huurwoningen
voor tijdelijke verhuur van leegstaande kantoren en
liberaliseren door ze over te plaatsen naar een com-
andere niet-woongebouwen van 5 naar 10 jaar wordt
merciële BV. De Woonbond heeft in de media aan-
door de meeste huurders ondersteund.
gegeven deze nieuwe plannen volstrekt ongewenst te vinden. De vermindering van het aantal sociale
Nog meer tijdelijke verhuur
huurwoningen met honderdduizenden is een aanslag
Van de kant van de verhuurders en de VVD komt de
op de beschikbaarheid van betaalbare woningen en
wens om nóg vaker tijdelijke huurcontracten in te
op de betaalbaarheid van het huren.
zetten. De Woonbond heeft hier geen enkele behoefdens tot flexibele huurcontracten. Het voorstel van
Versoepeling regels verkoop corporatiewoningen
de Amsterdamse corporatie Stadgenoot om starters
In het Woonakkoord is afgesproken dat de verkoop
een huurcontract voor vijf jaar aan te bieden viel dan
van corporatiewoningen gemakkelijker wordt ge-
ook niet in goede aarde. De Woonbond heeft in een
maakt. De Woonbond heeft aangegeven dat de
opinieartikel gereageerd op dit voorstel. Het is be-
plannen leiden tot uitverkoop en verschraling van
langrijk dat jongeren goede, betaalbare huurwonin-
de sociale woningsector. De Woonbond vreest een
gen kunnen krijgen, maar aantasting van de huurbe-
grootschalige verkoop van – nu nog – sociale huur-
scherming is voor de Woonbond niet acceptabel. De
woningen aan commerciële beleggers. Zorgelijk
te aan en maakt zich zorgen over de toenemende ten-
27
Nederlandse Woonbond
is ook dat de zeggenschap van huurders over de
menteel al door de huurcommissie behandeld. Voor
verkoop van corporatiewoningen nauwelijks aan
de kantonrechter komen meestal zaken die na een
bod komt. Bij geliberaliseerde of ‘te liberaliseren’
beroep op de huurcommissie nog niet zijn opgelost.
huurwoningen, ook die in verhuurde staat, volstaat
De Woonbond heeft in de media kritisch gereageerd
wat minister Blok betreft alleen de zienswijze van
op de plannen en in een brief aan de Tweede Kamer-
de gemeente. De reactie van de Woonbond is niet
commissie voor Justitie en Veiligheid gepleit voor
verwerkt in de uiteindelijke regeling. Sinds 1 oktober
behoud van de gesubsidieerde rechtsbijstand voor
zijn de nieuwe verkoopregels van kracht.
huurders.
Verhoging toewijzingsgrens corporatiewoningen Op 26 november sprak de Tweede Kamer zich in
Zeggenschap
een motie uit voor het optrekken van de inkomensgrens voor corporatiewoningen naar € 38.000,-. In
Betrokkenheid huurders bij prestatieafspraken
dezelfde motie wordt geregeld dat minister Blok naar
De Woonbond hoopt op een spoedige behandeling
Brussel moet om te praten over het ophogen van de
van het wetsvoorstel dat eindelijk de herziening van
grens naar € 43.000,-. De Woonbond heeft vanaf de
Woningwet regelt. In dit voorstel zitten namelijk
invoering van de inkomensgrens in 2011 continu
verbeteringen van de positie van huurdersorganisa-
gehamerd op het belang van een verhoging. Lage
ties. Huurdersorganisatie worden een volwaardige
middeninkomens ondervinden grote nadelen van de
partner bij het maken van de prestatieafspraken sa-
grens. Zij komen niet meer in aanmerking voor een
men met gemeenten en woningcorporaties. Doordat
corporatiewoning, maar verdienen te weinig voor
minister Blok enkele onderdelen van het wetsvoorstel
een koopwoning of een huurwoning in de commerci-
wil wijzigen, loopt het voorstel helaas verdere vertra-
ële sector. Bij het meldpunt Ikwilookwonen.nl van de
ging op. Vooruitlopend op de wettelijke bevoegdheid
Woonbond meldden zich 5.000 gedupeerden van de
gaat de Woonbond wel alvast aan de slag met de
inkomensgrens. De Woonbond heeft er vertrouwen
gemeentelijke prestatieafspraken. In Almere deed
in dat de gesignaleerde problemen zullen afnemen
deze kans zich voor doordat, na jaren van een stroeve
met de maatregelen die de Tweede Kamer voorstelt.
relatie tussen corporaties en gemeente, de partijen weer met elkaar in gesprek gingen. De drie Almeerse
Rechtsbijstand voor huurders onder druk
huurdersorganisaties besloten samen te werken om
Staatssecretaris Teeven kondigde in juli aan de
een bijdrage te leveren aan goede prestatieafspraken.
gefinancierde rechtsbijstand voor huurders te willen
Met ondersteuning van de Woonbond presenteerden
afschaffen. Hij wil dat geschillen bij de huurcommis-
de drie zich met een programma voor betaalbaar-
sie worden opgelost, in plaats van bij de kantonrech-
heid, waarmee ze het gesprek aangaan met de wet-
ter. De Woonbond vindt dat huurders toegang moe-
houder.
ten blijven houden tot de rechter, ook als zij een laag inkomen hebben. Een groot deel van de geschillen over de huurprijs en de servicekosten wordt mo-
28
Jaarverslag 2013
Gewonnen rechtszaak: erkenning adviesrecht bij wijziging huurbeleid
Uitspraken Geschillencommissie Overlegwet
Enkele huurdersorganisaties gaven aan dat hun
Geschillencommissie Wohv (Overlegwet) die bij de
verhuurder hen niet in de gelegenheid wilde stellen
huurcommissie is ondergebracht. Ook hun verhuur-
om een advies uit te brengen over het huurbeleid.
der weigerde te overleggen over het huurbeleid
Vooral commerciële verhuurders vonden het niet
en de huurverhogingen per 1 juli. In alle gevallen
nodig om advies af te wachten bij de invoering van
oordeelde de commissie dat het kunnen kiezen voor
de inkomensafhankelijke huurverhogingen. Dat is in
extra, al dan niet inkomensafhankelijke, huurver-
strijd met de Overlegwet.
hogingspercentages moet worden beschouwd als
De Woonbond ondersteunde een bewonerscommis-
een beleidswijziging en dat de verhuurder daarover
sie uit Weert bij een gerechtelijke procedure tegen
met de huurdersorganisatie moet overleggen. Ver-
verhuurder ASR. Die wilde zonder voorafgaand over-
huurders die hun huurders per 1 juli extra huurver-
leg met de huurders een inkomensafhankelijke huur-
hogingspercentages hebben gevraagd zonder zich
verhoging invoeren. Terwijl de bewonerscommissie
daarbij aan de Overlegwet te houden, kunnen wor-
herhaaldelijk aan ASR had laten weten overleg te
den gedwongen de huurverhoging terug te draaien.
willen en schriftelijk advies te willen uitbrengen over
De verhuurders waarover de huurcommissie zich
het beleidsvoornemen.
heeft uitgesproken zijn de woningcorporaties Arcade,
Eind april werd duidelijk dat ASR inbond door de
Portaal en 3B Wonen en de institutionele beleggers
dreiging met een rechtszaak en dit jaar toch geen
SFB en Vesteda. Deze laatste verhuurder is in alle
inkomensafhankelijke huurverhoging wilde invoeren.
gevallen in beroep gegaan bij de kantonrechter.
Dat was een mooi succes voor de huurders.
Door deze uitspraken staan huurdersorganisaties
De bewonerscommissie was echter van mening dat
sterker tegenover onwillige verhuurders.
Diverse andere huurdersorganisaties stapten naar
ook over een huurverhoging van 4 procent advies moet worden gevraagd, omdat dit een wijziging is
Landelijke Bewonersdag lsa
ten opzichte van het inflatievolgend huurbeleid van
De Woonbond is al jaren actief betrokken bij de
de afgelopen jaren. Daarom werd de rechtszaak toch
jaarlijkse Landelijke Bewonersdag van het LSA, die
doorgezet.
in 2013 plaatsvond op zaterdag 23 november in het
Eind juni deed de Rechtbank Roermond uitspraak en
Evoluon in Eindhoven. De Landelijke Bewonersdag
gaf de bewonerscommissie gelijk. De Woonbond is
had als motto ‘Bron van energie’ en draaide uit op
zeer blij met de uitspraak, omdat nogmaals duidelijk
een sprankelend verjaardagsfeest voor het LSA, dat
wordt gemaakt dat ook commerciële verhuurders
zijn 25 jarig bestaan vierde. Het LSA maakte tijdens
zich onverkort aan de Overlegwet moeten houden.
de Bewonersdag bekend voortaan door het leven te
ASR Vastgoed heeft hoger beroep ingesteld en wordt
gaan als Landelijk Samenwerkingsverband Actieve
daarbij ondersteund door IVBN.
bewoners (was: Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken). Tijdens de Bewonersdag kregen 35 energiecoaches een certificaat uitgereikt door minister Blok en Woonbonddirecteur Paping.
29
Nederlandse Woonbond
Energiebesparing
Warmtewet In juni heeft de Eerste Kamer de Warmtewet eindelijk
Convenant Energiebesparing huursector
aangenomen. Dit is goed nieuws voor huurders met
Veel corporaties stopten door de (onduidelijkheid
stadsverwarming of collectieve (duurzame) warmte.
over de) verhuurdersheffing met investeren in ener-
Ook al had de Woonbond commentaar op onderdelen
giebesparing. Alleen projecten die al in uitvoering
van de wet, het is mooi dat er een maximumtarief
waren lijken nog doorgang te vinden.
voor warmte komt. Er zijn nog veel onduidelijkheden
De Woonbond hield een enquête onder 52 woning-
in de wet waar de Woonbond helderheid over pro-
corporaties, waaruit bleek dat tweederde van de
beert te krijgen, aangezien de wet al geldt vanaf
woningcorporaties een pas op de plaats maakt of
1 januari 2014. De Woonbond geeft voorlichting over
zelfs helemaal stopt met investeren. De verhuur-
de Warmtewet aan huurdersorganisaties en bewo-
dersheffing wordt door de corporaties genoemd als
nerscommissies, in de vorm van een brochure, voor-
belangrijkste oorzaak. De Woonbond heeft dit onder
lichtingsbijeenkomst en cursussen.
de aandacht gebracht van politiek, minister en ambtenaren vanwege de desastreuze gevolgen voor de
Energielabel
uitvoering van het Energieconvenant.
Door aanhoudende kritiek op het energielabel heeft de Tweede Kamer minister Blok opgeroepen te
Ser Energieakkoord
komen met een vereenvoudigd voorstel. Het voorstel
Half juli bereikten de belangrijkste onderhandelings-
van Blok houdt in dat woningeigenaren zelf op inter-
partners in de Sociaal Economische Raad (SER) een
net een energielabel kunnen vaststellen.
Energieakkoord op hoofdlijnen. Dit ‘Energieakkoord
De Woonbond en vele andere organisaties zoals
voor duurzame groei’ werd in september onder
Aedes, NEPROM en Bouwend Nederland hebben
tekend door maatschappelijke- en milieuorganisaties,
de minister en de politiek laten weten dit voorstel
de vakbonden, de energiebedrijven, de rijksoverheid,
niet te zien zitten, omdat het energielabel dan zijn
Aedes en de Woonbond.
betrouwbare karakter verliest, ook al geldt er voor
Het Energieakkoord bepaalt voor de lange termijn de
het woningwaarderingsstelsel nog steeds een nauw-
koers voor energiebesparing en duurzame energie.
keurig label. In Brussel heeft Blok het alternatieve
Voor de huursector zijn de doelstellingen van het
voorstel besproken. Ook in het SER-traject is hierover
Convenant Energiebesparing Huursector herbeves-
gesproken. Daar is uit gekomen dat elke woning
tigd. De partijen van het Convenant committeren zich
een ‘indicatief’ energielabel krijgt, zoals Blok eerder
om de afgesproken doelstellingen van gemiddeld
voorstelde. De Woonbond is bezorgd over de effecten
energielabel B (corporaties) en 80 procent van de wo-
in de huursector.
ningen minimaal label C (particuliere verhuurders) in 2020 te halen. Het rijk stelt met het Energieakkoord
Klimaatstraatfeest
nu 400 miljoen extra beschikbaar voor energiebespa-
Huurders op de Boterbloemweg in Alphen aan den
ring in de gereguleerde huursector.
Rijn wonnen de actie ‘Win een Energiebus-Plus-bezoek’ van de Woonbond in het kader van het Klimaat-
30
Jaarverslag 2013
straatfeest. Op 27 februari vond dit bezoek plaats.
Energiebesparing, waarbij enkele tientallen coaches
De Woonbond deed technisch onderzoek in diverse
door het land trokken. Bewonerscommissies en
woningen en gaf tijdens een feestelijke bijeenkomst
huurdersorganisaties werd opgeroepen om een
een advies aan bewoners en verhuurder WonenCen-
Roadshow-bijeenkomst te organiseren over energie-
traal over de nodige energiebesparende maatregelen.
besparing. De Woonbond had voor deze gelegenhe-
De reactie van WonenCentraal was niet direct bevre-
den speciaal opgeleide energiecoaches beschikbaar.
digend voor de bewoners, maar gelukkig begrijpen
Naar aanleiding van de oproep ontving de Woonbond
zij wel dat dit processen van de lange adem zijn. Als
meer dan 60 aanmeldingen. De energiecoaches reis
troost kregen alle deelnemers bij afsluiting een ca-
den af naar alle uithoeken van het land en spraken
deau (bespaarbox) uit de Energiebus mee naar huis.
met meer dan 1.200 bewoners. Meer dan 60.000 mensen bezochten de campagne-websites van de
Informatiepunt Ventilatie
Week van de Energierekening. Zij konden hier te-
Het Informatiepunt Ventilatie helpt mensen sinds
recht voor tips over energiebesparing, voor advies
maart 2013 om bij het isoleren van hun huis ook te
op maat en om in contact te komen met een energie-
zorgen voor voldoende frisse lucht. Huurders kunnen
coach. Ook werden bezoekers gestimuleerd om zelf
met vragen terecht bij de Energielijn van de Woon-
aan de slag te gaan met energiebesparing in huis.
bond en woningeigenaren bij Vereniging Eigen Huis. Daarnaast is er een speciale website (www.informa-
Symposium woonlasten
tiepuntventilatie.nl) met meer algemene informatie
In 2013 lag de focus van het energieteam op woon-
over de ventilatie van woningen. Het Informatiepunt
lasten. Gezien de uitkomsten van het onderzoek
is een initiatief van de Woonbond, Vereniging Eigen
Woon 2012 en de zorgelijke ontwikkeling van de
Huis, de Vereniging Leveranciers Luchttechnische
energieprijzen en huren gaf de Woonbond RIGO de
apparaten (VLA), VACpunt Wonen en het ministerie
opdracht om uit te zoeken wat dit betekent voor de
van Infrastructuur en Milieu. Het initiatief wordt
portemonnee van huurders. Het Energieteam hield
ondersteund door Milieu Centraal.
vervolgens op 29 november in het Spoorwegmuseum in Utrecht een symposium over woonlasten (energie
Energiecoaches
en huur), dat 150 deelnemers trok. In aanloop naar
Ook in 2013 werden energiecoaches in de huursec-
het symposium hielden zeven huurdersorganisa-
tor opgeleid door de Woonbond, die hierbij gebruik
ties een groot woonlastenonderzoek, waarbij zij (in
maakt van de ervaringen die het Rotterdams Mili-
opdracht van de Woonbond) werden ondersteund
eucentrum de afgelopen jaren heeft opgebouwd. De
door het WKA. Tijdens het symposium werden resul-
cursussen van de Woonbond zijn een groot succes en
taten gepresenteerd van onderzoeken in Limburg
er zijn steeds meer energiecoaches lokaal actief.
(Maastricht), Zeeland (Middelburg), Noord-Brabant (Oisterwijk), Zuid-Holland (Alphen aan den Rijn),
Roadshow tijdens Week van de energierekening
Noord-Holland (Schagen e.o., Purmerend) en Gro-
In de Week van de energierekening, van 14 tot en
ningen & Drenthe. De uitkomsten leidden tot veel
met 20 oktober, hield de Woonbond een Roadshow
media-aandacht.
31
Nederlandse Woonbond
Particuliere verhuurders
Meer belangstelling voor wonen en zorg
In de particuliere huursector komt energiebesparing
De Woonbond krijgt van huurdersorganisaties steeds
maar moeizaam van de grond. De Woonbond pro-
meer vragen over wonen en zorg, omdat zij hierover
beert met bijeenkomsten en voorlichting (Energie-
in gesprek willen met hun verhuurder. Woonbond-
bus) huurders en verhuurders samen aan tafel te
medewerkers houden regelmatig presentaties en
krijgen. Maar voor particuliere verhuurders blijft het
inleidingen. Ook een aantal thema-PV’s of themabij-
rendement een (te) grote rol spelen, zodat er uitein-
eenkomsten werd gewijd aan dit onderwerp. Er zijn
delijk zelden wat gebeurt. Op 9 november besteedde
zorgen of er in de toekomst wel voldoende (betaalba-
VARA Kassa aandacht aan dit probleem door twee
re) seniorenwoningen zijn. Ook servicekosten leveren
extreme situaties in Utrecht en Amsterdam te belich-
veel discussie op: wat hoort bij de woonservicekosten
ten, waar huurders en verhuurders in rechtszaken
en wat hoort bij de zorgservicekosten? Daarnaast
zijn verwikkeld over achterstallig onderhoud en hoge
maken de Woonbond en huurdersorganisaties zich
stookkosten. De Woonbond en Vastgoed Belang
zorgen over vormen van gedwongen winkelnering,
waren in de uitzending om toelichting te geven.
waarbij er gekoppeld aan het huurcontract een verplichting is om een zorgpakket bij een specifieke zorgaanbieder af te nemen.
Wonen en zorg Pleidooi voor actieplan
Europa
Uit de monitor ‘Investeren voor de toekomst’ bleek dat uitgaande van de plannen in het regeerakkoord
De Woonbond is een actief lid van de International
het aantal geschikte woningen voor ouderen jaarlijks
Union of Tenants (IUT). Voorzitter Jan Laurier is
met 44.000 moet worden uitgebreid. Er is vooral
vice-voorzitter van de IUT en directeur Ronald Paping
meer behoefte aan verzorgd wonen, met 24-uur per
is bestuurslid. Eind maart heeft het bestuur van de
dag zorg op afroep. Toch zag minister Blok geen
IUT in Berlijn vergaderd, waarbij gesproken werd
noodzaak voor een Actieplan Ouderenhuisvesting.
over de Europese richtlijnen ten aanzien van energie
De Woonbond was het hier niet mee eens en stuurde
besparing en de aanbevelingen voor landen van de
voorafgaande aan een Kamerdebat van 18 september
Europese Commissie. Verder werd er al vooruit
een brief aan de Tweede Kamer met een pleidooi
gekeken naar de Europese Verkiezingen in 2014. In
voor een actieplan wonen en zorg. Stimulerend be-
oktober nam de Woonbond met een delegatie deel
leid vanuit de overheid is zeker gewenst, omdat door
aan het driejaarlijkse IUT-congres, dat dit keer werd
de zorgplannen van het kabinet in de toekomst veel
gehouden in het Poolse Krakau. Bestuurslid Marja
behoefte is aan woningen die geschikt zijn om zorg
Elsinga hield daar een inleiding over de huursector
te verlenen. Bovendien zetten veel corporaties als
in internationaal perspectief.
gevolg van de verhuurdersheffing de rem op nieuwe bouwprojecten. De Woonbond vindt ondersteunend beleid van de overheid daarom noodzakelijk.
32
Jaarverslag 2013
Bemoeienis eu met nationale woningmarkten
Projecturen
Volgens de officiële verdragen van de Europese Unie behoort de volkshuisvesting tot de nationale compe-
De Woonbond zoekt met zijn activiteiten aansluiting
tenties. Toch zien we dat, vaak in samenspraak met
bij de agenda van het ministerie van BZK op het
nationale regeringen, de Europese Unie zich in toe-
terrein van het wonen, zoals verbetering van de
nemende mate met de nationale woningmarkten gaat
woningmarkt, het huurbeleid, de woonlasten (huur,
bemoeien. Dit gebeurt onder andere door klachten
servicekosten, energielasten) en de ontwikkelingen
van commerciële verhuurders over oneerlijke con-
bij wonen en zorg.
currentie. Deze verhuurders vinden dat zij gedupeerd
Het ministerie van BZK heeft de Woonbond verzocht
zijn door het beleid om huren betaalbaar en toegan-
in 2013 de helft van de algemene subsidie van de
kelijk te houden. Dit speelt in Zweden, Nederland
Woonbond te besteden aan vier thema’s: woonlasten
en Frankrijk. De Woonbond is groot voorstander van
en betaalbaarheid, (toegang tot) de woningmarkt,
eigen nationaal volkshuisvestingsbeleid.
zeggenschap, wonen en zorg. Dit betekent dat 3.630 uur besteed moest worden aan deze onderwerpen.
Europarlement roept op tot investeringen in volkshuisvesting
Met in totaal 7.797 uur aan de thema’s bestede uren,
Het Europese Parlement heeft in juni een resolutie
uren is ten opzichte van 2012 (7.479 uur) gestegen
aangenomen waarmee zij het standpunt inneemt dat
vanwege de thema’s ‘Woonlasten en betaalbaarheid’
forse investeringen in sociale huisvesting een voor-
en ‘Zeggenschap’.
waarde zijn voor een socialer Europa. De resolutie
Er zijn veel uren besteed aan de (inkomensafhanke-
onderstreept bovendien dat lidstaten zelf mogen
lijke) huurverhogingen en de advisering van huur-
bepalen welke inkomensgrens zij stellen voor sociale
dersorganisaties over het huurbeleid.
is deze doelstelling ruimschoots gehaald. Het aantal
huurwoningen. Opnieuw een signaal dat minister Blok de inkomensgrens van € 34.229,- die Nederland in 2013 hanteerde, zou moeten herzien. De Woonbond is al jarenlang pleitbezorger voor een hogere
Projecturen 2013
grens. De resolutie vraagt de Europese Commissie om een raamwerk te ontwikkelen voor sociale huisvesting in
Thema
Uren
de EU zodat er consequent kan worden omgegaan
Woonlasten en betaalbaarheid
4.260
met de verschillende beleidsmaatregelen die hiermee
(Toegang tot) de woningmarkt
1.079
te maken hebben. Zoals staatssteun, structuurfond-
Zeggenschap
2.212
sen, energiebeleid, bestrijding van armoede en ook
Wonen en zorg
volksgezondheid.
Totaal
246 7.797
33
Hoofdstuk 3
Werkorganisatie en bestuur 34
Jaarverslag 2013
Personele ontwikkelingen Foto: In oktober nam de Woonbond met een delegatie deel aan het driejaarlijkse iut-congres in het Poolse Krakau. Marja Elsinga hield er een inleiding over de huursector in internationaal perspectief. V.l.n.r.: Woonbondbestuursleden Marco Huijbregts, Marja Elsinga, Miep van Diggelen, Hans Kregting en Manon Pattynama. De bestuurs leden Jan Laurier en Theo Bouwman waren niet aanwezig. Krakau, 27-10-2013
Personeelsformatie Eind 2013 waren er 38 medewerkers in dienst (29,78 fte). Het overzicht is exclusief oproepkrachten en één detachering bij de Vereniging Huurders Belangen (VHB) in Amersfoort. Het ziekteverzuim bedroeg 4,2% en is daarmee gedaald ten opzichte van 2012. Het verzuimpercentage ligt rond het landelijk gemiddelde.
Personeelsformatie (in fte’s)
Afdeling / functie
31-12-2013
31-12-2012
Automatisering
1,83
2,00
Belangenbehartiging
2,78
2,78
Bespaar energie met de Woonbond
2,78
2,89
Communicatie
2,22
2,56
Consulenten
7,90
7,90
Directie
1,00
1,00
Facilitaire zaken & beheer
0,28
0,86
Hoofd administraties & automatisering
1,00
1,00
Juridische afdeling
1,81
1,81
Ledenadministratie
1,36
1,47
Redactie & vormgeving
2,57
2,57
Regiosecretariaat
1,03
1,11
Secretariaat
2,11
2,02
Telefonie & receptie
1,11
1,22
29,78
31,19
Totaal
35
Nederlandse Woonbond
Het WKA heeft wegens de economische crisis een
Overleggen
personele krimp moeten doorvoeren. Hiervoor waren twee beleidsuitgangspunten van belang, te weten:
Directieoverleg
formatie volgt omzet en de verhouding direct-indirect
In dit verslagjaar kwam de directie veertien maal
personeel 75:25. Dit had ook gevolgen voor een
bijeen ter bespreking van financiële- en P&O-zaken
aantal indirecte medewerkers die voor gezamenlijke
en ter voorbereiding van bestuursvergaderingen,
rekening werkt van zowel de Vereniging als het WKA.
directie/OR-overleg, gezamenlijke interne studie middagen en overige relevante overleggen.
Salaris algemeen directeur en bestuursvergoedingen
Het hoofd administratie & automatisering (A&A) neemt aan het directieoverleg deel.
Conform het besluit van de Verenigingsraad van 3 december 2005 wordt het bruto jaarinkomen
Werkoverleg regioteams
van de algemeen directeur in het jaarverslag gepu-
Consulenten en adviseurs werken samen in drie
bliceerd. Dit bedroeg in 2013 € 83.594,- inclusief
regioteams: Noord-Oost, Zuid en West. Naast de
vakantiegeld, eindejaarsuitkering, bijdrage van de
onderlinge afstemming werd vijfmaal vergaderd in
werkgever aan de ziektekosten en pensioenpremie.
aanwezigheid van een directielid. Tweemaal per jaar
De opslag voor sociale lasten is niet meegerekend.
wordt in elke regio het Groot Regio Overleg (GRO)
Naast een vergoeding van reiskosten heeft de Woon-
gehouden. De leden van het regioteam bespreken
bond voor zijn bestuursleden een vergoedingsrege-
daar met de directie relevante ontwikkelingen in
ling. Per bijgewoonde vergadering is een vergoeding
advies- en consulentenwerk, scholing, ledenwerving
mogelijk van € 51,-. De voorzitter van het bestuur
en ledenbinding.
ontvangt jaarlijks € 1.500,- als onkostenvergoeding voor het bijwonen van (bestuurs)vergaderingen en
Werkoverleg ledenadministratie
bijeenkomsten plus de reiskosten. Het bestuur kwam
In totaal hield het hoofd A&A zesmaal werkoverleg
tienmaal bijeen. Aan de bestuursleden is in totaal
met de ledenadministratie. Enkele van de vaste
€ 4.817,- aan vergoedingen uitgekeerd.
agendapunten zijn de werkdruk, werkefficiëntie, de voortgang met betrekking tot het werkplan A&A en de voortgang van het relatiebeheersysteem.
36
Jaarverslag 2013
Woonbonddagen/studiemiddagen
Een belangrijke taak van het bestuur is de beleids-
•• Voor de (directe) medewerkers van de Vereniging
en financiële stukken bespreken en deze – via de
en het WKA is in 2013 één studiemiddag gehouden
Provinciale Vergaderingen – aanbieden aan de
met als thema ‘Sociaal energiebeleid’.
Verenigingsraad. Bestuursleden hebben ook bij de
•• De Woonbonddagen in juni en september met alle
behandeling van onderwerpen op de Verenigings-
personeelsleden zijn besteed aan het bespreken
raad een actieve rol. Verder vormt het bestuur een
van het rigo-rapport Toekomstverkenning
klankbord en denktank voor de directie over lange
Woonbond.
termijn vraagstukken, die zowel de volkshuisvesting,
•• Eind december vond de jaarafsluiting voor het personeel plaats.
de toekomst van de Vereniging en het WKA als de werkorganisatie betreffen.
Verenigingsoverleg
In de bestuursvergaderingen in 2013 is uitgebreid
Het Verenigingsoverleg (VO) kwam viermaal bijeen.
gesproken over het huurbeleid en Actie Huuralarm.
Aan dit overleg namen de consulenten, de juridische
Daarnaast had de financiële situatie en de inkrimping
afdeling en de afdelingen belangenbehartiging,
van het WKA de volle aandacht. In het kader van de
redactie en communicatie deel. Tweewekelijks vond
toekomstverkenning sprak het bestuur ook over de
overleg plaats tussen de directeur en de afdelingen
verdere ontwikkeling van de Woonbond.
belangenbehartiging en communicatie. Bestuursleden zijn op vele manieren actief in en
Directie-Ondernemingsraad
namens de Vereniging. De voorzitter van het bestuur
Directie en Ondernemingsraad (OR) kwamen
is altijd aanwezig bij de bestuurlijke overleggen met
zevenmaal bij elkaar.
de minister. Jan Laurier is daarnaast vice-voorzitter van de IUT. Secretaris Miep van Diggelen onderhoudt
Interne communicatie
het overleg met de ondernemingsraad. Penning-
Interne berichtgeving vindt voornamelijk plaats via
meester Marco Huijbregts voert gesprekken met de
intranet.
accountant en directie over de financiën. De overige bestuursleden Marja Elsinga, Hans Kregting, Manon Pattynama en Theo Bouwman zijn regelmatig
Bestuur
aanwezig bij activiteiten van de Woonbond, zoals symposia en themabijeenkomsten.
Het bestuur vergaderde het afgelopen jaar 11 keer. De vergadering in oktober vond plaats in Krakau,
In december nam Marco Huijbregts afscheid
omdat bijna het voltallige bestuur daar aanwezig
als penningmeester van de Woonbond.
was voor het IUT-congres.
Noud van de Rhee volgt hem op.
37
Hoofdstuk 4
Financieel beleid
38
Jaarverslag 2013
Financieel resultaat
Staat van baten en lasten 2013
Baten (€) Exploitatie 2013 Diensten en producten – Contributies – Abonnementen bladen – Brochures – Advertenties
1.955.186
Begroting 2013 1.920.000
Exploitatie 2012 1.832.115
1.735.033
1.685.000
1.632.204
139.375
130.000
120.994
74.358
100.000
72.892
6.420
5.000
6.025
Algemene subsidie
958.245
958.000
973.065
Projectsubsidie *
631.904
612.000
596.144
Rente
29.825
25.000
31.129
Overige
24.484
23.000
20.061
3.599.644
3.538.000
3.452.514
Exploitatie 2013
Begroting 2013
Exploitatie 2012
2.140.918
2.231.000
2.036.484
Totaal
Foto: Huurders op de Boterbloemweg wonnen de actie ‘Win een EnergiebusPlus-bezoek’ van de Woonbond in het kader van het Klimaatstraatfeest. De Woonbond deed technisch onderzoek en gaf tijdens een feestelijke bijeen komst advies aan bewoners en de ver huurder over de nodi ge energiebesparen de maatregelen. Alle deelnemers kregen bij de afsluiting een bespaarbox cadeau. Alphen aan den Rijn, 27-2-2013
Lasten (€) Personeel Huisvesting
168.984
166.000
158.425
Bureau
202.665
183.000
188.998
Organisatie
129.576
133.000
96.637
Activiteiten
608.046
636.000
699.288
Bijdrage Stichting wka
124.000
124.000
110.000
66.754
4.000
3.763
3.440.943
3.477.000
3.293.595
158.701
61.000
158.919
Overige Totaal
Exploitatieresultaat *
Bespaar energie met de Woonbond
39
Nederlandse Woonbond
Toelichting op het resultaat 2013 De Vereniging Nederlandse Woonbond heeft 2013
€ 631.904,- besteed, waarvan € 374.400 aan
met een positief exploitatieresultaat afgesloten
personeel en € 257.504 aan activiteiten.
van € 158.701,-. Begroot was een positief resultaat
De rentebaten zijn hoger dan begroot doordat subsi-
van € 61.000,-.
diebedragen grotendeels vooraf worden betaald en
Vooruitlopend op de goedkeuring door de
een deel van de liquide middelen wordt weggezet op
Verenigingsraad d.d. 28 juni 2014 is dit bedrag aan
een spaarrekening. De overige baten betreffen voor-
de algemene reserve toegevoegd.
namelijk betaalde dienstverlening en vacatiegelden.
Eind 2013 bedroeg het vermogen van de Vereniging € 1.077.125,-.
Toelichting op de lasten De lasten zijn in 2013 ruim € 36.000,- lager dan
Toelichting op de baten
begroot. Met name de loonkosten zijn lager omdat
De totale baten zijn in 2013 ruim € 60.000,- hoger
die circa 3 procent te hoog zijn begroot. De definitie-
dan begroot. De contributie-inkomsten zijn € 50.000,-
ve cao 2013 is eind 2012 tot stand gekomen, waarin
hoger dan begroot. Dit met name door een leden-
een lagere loonsverhoging is overeengekomen
groei bij de lidorganisaties. De Woonbond vertegen
dan verwacht.
woordigt per 31 december 1.589.426 hurende huishoudens. De organisatiegraad is hiermee
De huisvestingskosten zijn in lijn met de begroting.
52,8 procent (in 2012: 51,5 procent). De doelstelling
De hogere huurkosten komen doordat de verhuurder
om een groei van 1 procentpunt per jaar te realiseren
van een regiokantoor nalatig is geweest om de huur
is gehaald.
van voorgaande jaren te indexeren. Dit heeft alsnog
Ook het aantal persoonlijke leden is gestegen, name-
plaatsgevonden. De afschrijvingskosten zijn lager
lijk van 6.105 naar 6.460. De inkomsten uit abonne-
omdat er geen investeringen hebben plaats-
menten bladen is hoger door extra verkopen van het
gevonden.
Huurverhogingsnummer en door een nieuw product (achterbanabonnement Huurwijzer). Daartegenover
De bureaukosten zijn bijna € 20.000,- hoger dan
staan minder inkomsten uit verkopen brochures.
begroot omdat meer mail- en internetkosten,
Het ministerie van BZK verstrekte in 2013 een alge-
kopieerkosten en meer kosten aan onderhoud van
mene subsidie van € 958.245,- (in 2012 € 973.065,-)
apparatuur/klein materiaal zijn gemaakt. De hogere
om bij te dragen in de kosten van de activiteiten op
internetkosten zijn het gevolg van aanvangskosten
basis van het werkplan. Sinds 2012 wordt de subsidie
voor een nieuw te ontwikkelen website, de hogere
vier jaar lang jaarlijks gekort met 1,5 procent.
kopieerkosten omdat veel mailingen zijn verstuurd en de meerkosten aan onderhoud apparatuur betref-
40
Naast de algemene subsidie heeft het ministerie van
fen onderhoudscontracten met voornamelijk IT-leve-
BZK een subsidie verstrekt van € 612.000,- voor het
ranciers, het doorvoeren van verbeteringen aan het
project ‘Bespaar Energie met de Woonbond’. Er werd
relatiebeheersysteem en kleine investeringen.
Jaarverslag 2013
Balans per 31 december Activa (€) 2013
2012
vaste activa Materiële vaste activa
142.818
189.426
Financiële vaste activa
169.674
235.000
vlottende activa Voorraden brochures Debiteuren Rekening courant Stichting wka Overlopende activa Kas en banken
18.084
19.061
53.859
41.894
-56.478
-12.495
300.210
287.917
1.457.321
1.228.419
Totaal
1.772.996
1.564.796
2.085.488
1.989.222
2013
2012
Passiva (€) eigen vermogen Algemene reserve
918.424
759.505
Exploitatieresultaat
158.701
158.919 1.077.125
918.424
voorzieningen Voorziening garantstellingen
21.463
Voorziening jubileum Woonbond
60.000
15.843 40.000 81.463
55.843
kortlopende schulden Crediteuren
43.029
53.086
Loonbelasting, omzetbelasting, premieheffing en pensioenfonds
123.413
129.881
Te betalen kosten
198.699
262.984
Vooruit ontvangen baten
561.759
569.004
Totaal
926.900
1.014.955
2.085.488
1.989.222
41
Nederlandse Woonbond
Hier staan minder drukwerkkosten, kantoormateria-
van € 65.326,- (deze voorziening is gebaseerd op het
len en kosten documentatie tegenover.
verschil tussen de uitstaande vordering en garantievermogen per 31 december 2013, zekerheidshalve
De organisatiekosten zijn in lijn met de begroting.
opgehoogd met een bedrag om te voorzien in een
Het betreft hier met name advieskosten van externe
eventueel verlies in 2014).
bureaus. De activiteitenkosten zijn bijna € 28.000,- lager dan begroot. Er zijn minder brochurekosten gemaakt. Hier staan ook lagere inkomsten tegenover (zie de post verkopen brochures). Zowel de regionale- als de landelijke symposia waren een groot succes en zijn met lagere kosten uitgevoerd. Aan landelijke acties werd ruim € 75.000,- uitgegeven (onder andere besteed aan de actie Huuralarm). Sinds 2011 wordt jaarlijks € 20.000,- gestort in het fonds voor het 25-jarig jubileum van de Woonbond in 2015. De reis- en verblijfkosten zijn bijna € 17.000,- lager dan begroot omdat er een verschuiving in kosten heeft plaatsgevonden richting woon-werkverkeerkosten (zie onder personeelskosten). Per saldo zijn de kosten voor woon-werkverkeer en reis- en verblijfkosten gelijk gebleven. De post diverse kosten is inclusief een voorziening van € 65.326,-. De vereniging heeft in 2005 aan het WKA een renteloze achtergestelde lening van € 300.000,- verstrekt. In voorgaande jaren is € 65.000,- afgelost. Hierdoor bedraagt de lening per 31 december 2013 € 235.000,-. Het bestuur heeft besloten dat het WKA jaarlijks aflost, onder voorwaarde dat het gefixeerde garantievermogen per 31 december minimaal € 400.000,- is. Per 31 december 2013 bedraagt het garantievermogen van het WKA € 199.674,-. Er is een voorziening getroffen
42
Jaarverslag 2013
Toekomstverwachting
Begroting 2014
De Woonbond streeft naar een buffer van zes maanden personeelslasten. Door het meevallende
Baten (€)
positieve resultaat is deze doelstelling in 2013 bereikt. Wel is er een aantal risico’s te verwachten
Contributies
de komende jaren.
Abonnementen bladen Brochures
1.757.000 150.000 80.000
De afgelopen jaren zijn er door ledengroei
Advertenties
meevallers geweest bij de contributie-inkomsten.
Algemene subsidie bzk
943.000
Het is onzeker of het lukt om ook de komende jaren
Projectsubsidie bzk *
624.000
een ledengroei bij organisaties en persoonlijke leden
Rente
25.000
te realiseren. De begrote inkomsten uit brochures
Symposia
24.000
wordt al een aantal jaren niet gehaald. In de begro-
Overige
22.000
5.000
ting 2014 is hier rekening mee gehouden. Voor het komend jaar wordt gezocht naar nieuwe bronnen
Totaal
3.630.000
van inkomsten. Het ministerie van BZK kort vanaf 2012 tot 2016
Lasten (€)
de algemene subsidie jaarlijks met 1,5 procent. In de Verenigingsraad is in juni 2011 de (financiële)
Personeel
toekomst van de Woonbond besproken en zijn meer-
Huisvesting
177.000
jarenafspraken gemaakt over het contributiebeleid
Bureau
207.000
vanaf 2012. In 2014 zal het contributiebeleid geëva-
Organisatie
114.000
lueerd en zo nodig bijgesteld worden. De contributie-
Activiteiten
667.000
stijging in combinatie met een jaarlijkse ledengroei
Bijdrage Stichting wka
128.000
zorgt hopelijk ook de komende jaren voor voldoende
Overige
2.244.000
4.000
financiële zekerheid aan de inkomstenkant. Als daarnaast de inkomsten uit producten en diensten
Totaal
3.541.000
stijgen en de kosten beheerst blijven is het mogelijk om de komende jaren de buffer van zes maanden personeelskosten te handhaven en tegelijkertijd te
Exploitatieresultaat
89.000
investeren in vernieuwing van de Woonbond. *
Bespaar energie met de Woonbond
In de Verenigingsraad van 30 november 2013 is de begroting 2014 vastgesteld.
43
Hoofdstuk 5
Woonbond Kennis- en Adviescentrum 44
Jaarverslag 2013
Het Woonbond Kennis- en Adviescentrum (WKA)
De markt van het WKA is op korte termijn gelegen
heeft 2013 afgesloten met een negatief resultaat
in beleidsadvisering en het professionaliseren van
van € 147.930,-. Het negatieve resultaat is een
huurdersorganisaties, participatieverbetering bij
gevolg van de economische crisis. Het WKA heeft een
corporaties en advisering over duurzaamheid en
personele krimp moeten doorvoeren met als gevolg
energiebesparing. Hierop wordt geanticipeerd en
circa € 85.000,- (afslank)kosten die niet waren be-
zullen kansen om opdrachten te werven, nieuwe
groot. Daarnaast is minder omzet gegenereerd dan
producten te ontwikkelen en nieuwe markten aan
gepland.
te boren optimaal benut worden. Het RIGO-rapport
Foto: Team Onderzoek en Ontwikkeling (o&o) van het wka in 2013. V.l.n.r.: Ulferd Bruseker, José Beemster, Gerard Jager, Konni Smits en Gerda van Galen. Amsterdam, 22 januari 2013
‘Toekomstverkenning Woonbond’ adviseert versterBeleidsuitgangspunten voor de krimp waren:
king op lokaal niveau. Meer activiteiten op lokaal
formatie volgt omzet en de verhouding direct/
niveau betekent ook dat de acquisitiemogelijkheden
indirect personeel terug brengen naar 75:25.
voor het WKA in kaart gebracht moeten worden met
Dit is per 1 september 2013 gerealiseerd.
een bijbehorende marketingstrategie. Verder wordt een aantal producten en diensten gestandaardiseerd
Het WKA is kwetsbaar gezien de aard van het werk en
zodat voor deze diensten junioren/medioren ingezet
de (beperkte) directe formatie. Daar komt bij dat het
kunnen worden. De formatie van het WKA bestaat uit
moeilijker wordt opdrachten te werven als gevolg van
senior adviseurs, onderzoekers en opleiders. Daar-
de economische crisis, bezuinigingen bij corporaties
naast worden ZZP’ers ingezet als de orderportefeuil-
en toenemende concurrentie. Om continuïteit van het
les van het ‘vaste’ personeel voldoende gevuld zijn.
WKA te waarborgen dient deze kwetsbaarheid opge-
Ook zal zoveel mogelijk bespaard worden op de vaste
lost te worden. Voor de korte- en middellange ter-
koste n, met name de huisvestingskosten van het
mijn is bepaald hoe het WKA op een sobere en slag-
landelijk kantoor, en zullen efficiency verbeteringen
vaardiger wijze verder kan en hoe de samenwerking
worden doorgevoerd door onder andere het invoeren
met de Vereniging beter geïntensiveerd kan worden.
van nieuwe scholings- en projectadministratie. Na het vertrek per 31 december 2013 van Mieke Schulte als WKA-directeur is Anat Fuldauer aangesteld als interim-manager, met als opdracht veranderingsprocessen in gang te zetten. De nadruk ligt hierbij op vernieuwing/verandering van processen, het verbeteren van de financiële situatie en de toekomstverkenning van de Woonbond.
45
Nederlandse Woonbond
Bijlage: verenigingsorganen
Bestuur
Verenigingsraad
J. Laurier
Groningen
Noord-Holland
voorzitter
S. Bouwman (plaatsvervangend)
G.T. Arp 1
M. van Diggelen
C. van Dijk
H. Hazeweijer
secretaris / vice-voorzitter
H. Harms
J.F. Hiwat (plaatsvervangend)
M. Huijbregts
P.M. Hoexum 2
penningmeester
Friesland
R. Reijkers
T. Bouwman
F.J. de Bruin
J. Th. Sedney
M. Elsinga
R. Velthuis Zuid-Holland
H. Kregting M. Pattynama
Drenthe
A. Engbers
W. van den Dries
C. Oostindie
P.J. Schipper
W. Waterreus
R. Zijtsel
1
Overijssel Zeeland
H. Mulhof H.A. Westerik
1
M. van der Plas R. Wouters
Gelderland J. van Delft
Noord-Brabant
H. van Groenesteijn - Swart
F. Broek
J.W. Lenderink
A. Ceelie M. Gringhuis 1
Utrecht
Ch. Kwast - Vastenhoud (plaatsvervangend)
Y. del Valle
C. Raasveldt 2 H. Wolven
Flevoland G. van de Rozenberg
Limburg T. van den Hoek F.P. Tiggelman
46
Jaarverslag 2013
Provinciale Vergaderingen (voorzitters en vice-voorzitters) Groningen
Flevoland
Y.H. de Vries (v)
A.F. van den Berg (v)
B. Prak (vv) Noord-Holland Friesland
F. Ligtvoet 1 (v)
L. Baarda - Bakker (v) Zuid-Holland Drenthe
J. de Kraker (v)
H. Oostland (v) Zeeland Overijssel
R. Visser (v)
C. Verbeten (v)
A. de Vries (vv)
W.J.M. Hofman (vv) Noord-Brabant Gelderland
F. Reyner (v)
P. ter Beek (v)
P. van Keulen (vv)
Utrecht
Limburg
J. Mesdag (v)
G. Pouwels (v)
De Provinciale Vergaderingen en de Verenigingsraad hielden in 2013 vier vergaderingen. De Verenigingsraad kwam bij elkaar op 23 maart, 29 juni, 28 september en 30 november. 1 2
Afgetreden in 2013 Nieuw in 2013
47
Colofon
Jaarverslag 2013 Vereniging Nederlandse Woonbond
Uitgever Nederlandse Woonbond Postbus 3389 1001 AD Amsterdam www.woonbond.nl
Redactie Jannie Komduur
Eindredactie Kees de Jong
Foto’s Kees de Jong: 34 René Jongeneelen: 44 Jan Reinier van der Vliet: omslag, 11, 12, 16, 20, 38 Agnes Verweij: 10
Vormgeving René Jongeneelen
Drukwerk Roto Smeets GrafiServices Utrecht
© Mei 2014, Nederlandse Woonbond Het is toegestaan gedeelten te vermenigvuldigen en/of openbaar te maken, onder voorwaarde dat de bron duidelijk wordt vermeld en de uitgever tevoren in kennis is gesteld.
© 2014 Vereniging Nederlandse Woonbond Amsterdam
