Hoofdstuk 2: Prijsberekening fd k ij b k i M&O VWO 2011/2012
www.lyceo.nl
Overzicht H2: Prijsberekening Management & Organisatie – Centraal Examen (CE) 1. Rechtsvormen Commercieel
Niet‐commercieel
2. Prijsberekening
3. Resultaten
Handelsonder‐ neming
Berekening & Analyse
Industriële onderneming
Resultaten‐ Resultaten rekening
4. Balans Overzicht Vaste activa
Vlottende activa Break‐even
5. Liquiditeits‐ begroting
6. Beoordelen
Opbrengsten/ kosten en inkomsten/ uitgaven
Kengetallen Investeren
Liquiditeits‐ begroting
Eigen vermogen Vreemd vermogen g Transitieve posten
2
www.lyceo.nl
Overzicht Prijsberekening Prijsberekening Handelsonderneming
Brutowinst Brutowinst‐
Industriële onderneming
Massaproductie
Break‐even
Stukproductie
opslagmethode Primitieve methode Nettowinst‐ opslagmethode Verfijnde methode
3
•
Wat doen we? Vaststellen verkoopprijs
•
Waarom? Geeft inzicht in de kosten en de winstmarges
www.lyceo.nl
Berekeningen met de kruistabel Stel: Erik heeft een designmeubelzaak, waarin hij voor de overheid 19% omzetbelasting moet heffen. Hij wil een designstoel verkopen voor 225 euro. Hoeveel is zijn verkoopprijs exclusief BTW? voor 225 euro. Hoeveel is zijn verkoopprijs exclusief BTW? Maak een kruistabel Vermenigvuldig de diagonalen Vermenigvuldig de diagonalen Deel door het overgebleven getal S h ijf j Schrijf je antwoord op in de juiste grootheid t d i d j it th id
?
225
100 119
(100 × 225) ≈ 189, 0756 119
189 225 100 119
De gevraagde verkoopprijs excl. BTW is dus € 189,08
4
www.lyceo.nl
Prijsberekening handelsonderneming •
Een opslag is een percentage dat je ergens bij optelt om (indirecte) kosten te dekken of om winst te maken.
•
Brutowinst is de winst zonder aftrek van de kosten.
•
Nettowinst is de winst mét aftrek van de kosten.
•
De principes van de methodes zijn gelijk, alleen worden in de nettowinstopslagmethode de kosten nader gespecificeerd.
•
Specificatie is handig omdat: – we willen zien waar kosten gemaakt worden; – er zo gericht bezuinigd kan worden; – we willen weten hoe de winst tot stand komt.
5
www.lyceo.nl
Bruto‐ en nettowinstopslagmethode Brutowinstopslagmethode I k Inkoopprijs ij
Brutowinstopslag
€ 25,00 25 00
€ 36,25
Nettowinstopslagmethode 100%
145%
Verkoopprijs excl. BTW
€ 61,25
245% 100%
BTW
€ 11,64
19%
Verkoopprijs incl. BTW
€ 72,89
119%
6
I k Inkoopprijs ij
€ 20,00 20 00
Opslaginkoopkosten
€
Vaste verrekenprijs VVP
€ 27,00
135% 100%
Opslag overhead
€ 13,50
50%
Kostprijs
€ 40,50
150% 100%
Opslag nettowinst
€ 24,30
60%
Verkoopprijs excl. BTW
€ 64,80
160% 100%
BTW
€ 12,31
19%
Verkoopprijs incl. BTW
€ 77,11
119%
7,00
100% 35%
www.lyceo.nl
Bruto‐ en nettowinstopslagmethode Brutowinstopslagmethode I k Inkoopprijs ij
Brutowinstopslag
€ 25,00 25 00
€ 36,25
Nettowinstopslagmethode 100%
145%
Verkoopprijs excl. BTW
€ 61,25
245% 100%
BTW
€ 11,64
19%
Verkoopprijs incl. BTW
€ 72,89
119%
7
I k Inkoopprijs ij
€ 20,00 20 00
Opslaginkoopkosten
€
Vaste verrekenprijs VVP
€ 27,00
135% 100%
Opslag overhead
€ 13,50
50%
Kostprijs
€ 40,50
150% 100%
Opslag nettowinst
€ 24,30
60%
Verkoopprijs excl. BTW
€ 64,80
160% 100%
BTW
€ 12,31
19%
Verkoopprijs incl. BTW
€ 77,11
119%
7,00
100% 35%
www.lyceo.nl
Hoofdstuk 2: Prijsberekening (deel 2) fd k ij b k i (d l ) M&O VWO 2011/2012
www.lyceo.nl
Prijsberekening industriële onderneming P ij b k i Prijsberekening Handelsonderneming
Brutowinst‐
Industriële onderneming Industriële onderneming
Massaproductie
Break‐even Break even
Stukproductie
opslagmethode Primitieve methode Nettowinst‐ opslagmethode Verfijnde methode
Massaproductie: er worden continu heel veel dezelfde producten gemaakt Stukproductie er wordt specifiek gekeken naar de wensen van de klant elk product is Stukproductie: er wordt specifiek gekeken naar de wensen van de klant, elk product is in beginsel uniek
9
Voorbeeld: Spyker: stukproductie Spyker: stukproductie Saab: massaproductie www.lyceo.nl
Massaproductie ‐ Begrippen
10
Relevante begripppen Afkortingen
Uitleg
Voorbeeld
Totale constante standaardkosten
CS / TCK / CK
Kosten die niet afhankelijk zijn van de productie
Directiekosten, administratie‐ kosten
Totale variabele standaardkosten
VS / TVK / VK
Kosten die wel afhankelijk zijn van de productie d i
Machinekosten, loonkosten
Normale productie
NP
Gemiddelde productie
Begrote productie
BP
Verwachte productie
Normale afzet
NA
Gemiddelde afzet
Begrote afzet
BA
Verwachte afzet Verwachte afzet
www.lyceo.nl
Massaproductie ‐ Formules Belangrijke formules Belangrijke formules fabricagek ostprijs =
CS VS + NP BP
verkoopkos p ten =
CS VS + NA BA
commerciel e kostprijs = fabricagek ostprijs + verkoopkos ten
bezettings resultaat fabricagek osten = (BP (BP ‐ NP) ×
bezettings resultaat verkoopkos ten = (BA ‐ NA) ×
CS NP
CS NA
bedrijfsre sultaat = verkoopres ultaat + bezettingsresultaten verkoopres ultaat = (verkooppr ijs − kostprijs) × afzet Als er geen onderscheid gemaakt wordt tussen productie en afzet in de vraag kun je Als er geen onderscheid gemaakt wordt tussen productie en afzet in de vraag kun je gewoon de formule voor fabricagekosten gebruiken. 11
www.lyceo.nl
Massaproductie ‐ Winstberekening Winstberekening kun je bij massaproductie op 2 verschillende manieren doen. •
Verkoopresultaat + bezettingsresultaten = verwacht bedrijfsresultaat
•
Opbrengsten – kosten + voorraadverandering = verwacht bedrijfsresultaat
Nota bene: dit is een voorcalculatie
Voorbeeld: p p j Games BV produceert het product BEL. Voor het komende jaar zijn deze gegevens verzameld. a) Bereken de commerciële kostprijs
Gegevens Games BV voor product BEL Constante fabricagekosten
€ 500.000
Constante verkoopkosten
€ 200.000
Variabele Variabele fabricagekosten
€ 480.000
Variabele verkoopkosten
€ 115.000 100.000
b) Bereken het verwachte verkoopresultaat
Normale productie/ p / afzet
c) Bereken de verwachte voor‐ of nadelige bezettingsresultaten
Begrote productie
120.000
Begrote afzet
115.000
d) Bereken het verwachte bedrijfsresultaat op 2 manieren Bereken het verwachte bedrijfsresultaat op 2 manieren
12
Verkoopprijs
€ 15,‐ www.lyceo.nl
Stukproductie Prijsberekening Handelsonderneming
Brutowinst‐
Industriële onderneming
Massaproductie
Break‐even
Stukproductie
opslagmethode Primitieve methode Nettowinst‐ opslagmethode Verfijnde methode
Vergelijkbaar met de handelsonderneming. Er zijn 2 opslagmethodes: •
Primitieve opslagmethode (de indirecte kosten worden door 1 percentage doorbelast)
•
Verfijnde opslagmethode (de indirecte kosten worden door meerdere percentages doorbelast)
Directe kosten zijn rechtstreeks toe te toe te rekenen aan een product (grondstoffen, arbeidsuren) product (grondstoffen arbeidsuren) Indirecte kosten zijn niet rechtstreeks toe te rekenen, maar worden voor meer producten gemaakt (huisvesting, administratie)
13
www.lyceo.nl
Stukproductie Primitieve opslagmethode Directe grondstofkosten Directe loonkosten Directe loonkosten Totale directe kosten
Verfijnde opslagmethode
€ 100.000,00 € 50.000,00 50 000 00 € 150.000,00
Indirecte kosten € 60.000,00 aan totaal aan totaal € 60.000,00 60 000 00 (berekenen percentage 60.000/150.000*100%)
100%
40%
Directe grondstofkosten Directe loonkosten Directe loonkosten Totale directe kosten
€ 100.000,00 € 50 000 00 50.000,00 € 150.000,00
Indirecte kosten aan grondstoffen aan grondstoffen
€ 60.000,00 € 15 000 00 15.000,00 (15.000/100.000) € 30.000,00 (30.000/50.000) € 15 000 00 15.000,00 (15.000/150.000)
aan loon aan totaal t t l
Kostprijs directe grondstof Kostprijs direct loon d l Totaal kostprijs
€ € €
20,00 15,00 35,00
100%
Toerekening aan totaal
€
14,00
40%
Kostprijs
€
49,00
140%
14
Kostprijs directe grondstof Kostprijs direct loon d l Totaal kostprijs Toerekening aan grondstoffen aan loon aan totaal
Kostprijs
€ € €
20,00 15,00 35,00
€ € € €
3,00 9,00 3,50 15,50
€
50,50 www.lyceo.nl
100%
15% 60% 10%
100%
15% 60% 10%
Stukproductie Primitieve opslagmethode Directe grondstofkosten Directe loonkosten Directe loonkosten Totale directe kosten
Verfijnde opslagmethode
€ 100.000,00 € 50.000,00 50 000 00 € 150.000,00
Indirecte kosten € 60.000,00 aan totaal aan totaal € 60.000,00 60 000 00 (berekenen percentage 60.000/150.000*100%)
100%
40%
Directe grondstofkosten Directe loonkosten Directe loonkosten Totale directe kosten
€ 100.000,00 € 50 000 00 50.000,00 € 150.000,00
Indirecte kosten aan grondstoffen aan grondstoffen
€ 60.000,00 € 15 000 00 15.000,00 (15.000/100.000) € 30.000,00 (30.000/50.000) € 15 000 00 15.000,00 (15.000/150.000)
aan loon aan totaal t t l
Kostprijs directe grondstof Kostprijs direct loon d l Totaal kostprijs
€ € €
20,00 15,00 35,00
100%
Toerekening aan totaal
€
14,00
40%
Kostprijs
€
49,00
140%
15
Kostprijs directe grondstof Kostprijs direct loon d l Totaal kostprijs Toerekening aan grondstoffen aan loon aan totaal
Kostprijs
€ € €
20,00 15,00 35,00
€ € € €
3,00 9,00 3,50 15,50
€
50,50 www.lyceo.nl
100%
15% 60% 10%
100%
15% 60% 10%
Break‐even TO
€↑
TK
TVK BEO
BEP
TCK
BEA
Q→
O h tb k Op het break‐even punt (BEP) zijn de opbrengsten (TO) gelijk aan de kosten(TK). Er wordt dus t (BEP) ij d b t (TO) lijk d k t (TK) E dt d geen winst gemaakt.
16
•
BEO staat voor break‐even omzet, dat is de waarde van van BEO staat voor break‐even omzet dat is de waarde van van de totale verkopen. de totale verkopen
•
BEA staat voor break‐even afzet, dat is het totale aantal producten dat verkocht wordt. www.lyceo.nl
Break‐even – Dekkingsbijdrage
Dekkingsbijdrage: hoeveel van de opbrengsten per product kun je gebruiken om de totale constante kosten (TCK) te dekken? Voorbeeld: TCK = € 1000,‐ Verkoopprijs = 2 Verkoopprijs = 2,‐ Inkoopwaarde = 0,50 TVK = 0,60 Wat is de dekkingsbijdrage? Dekkingsbijdage = verkoopprijs – TVK – inkoopwaarde = 2 – 0,50 – 0,60 = 0,90 euro TO
Wat moet de afzet zijn voor break‐even? Break‐even afzet = TCK / dekkingsbijdrage BEA = 1000 / 0,90 = 1111 producten / , p Wat moet de afzet zijn voor 400 euro winst? Gewenste afzet = (TCK + doelwinst) / dekkingsbijdrage Gewenste afzet = (1000 + 400) / 0.90 = 1556 producten 17
€ ↑
TK TVK
TCK Q → www.lyceo.nl
Tips & Tricks •
Gebruik de kruistabel om geen fouten met procenten te maken!
•
Let op de opslagen. Op het examen wordt vrijwel altijd de moeilijkste gevraagd.
•
De formules hoef je niet uit je hoofd te weten, je moet ze wel helemaal begrijpen!
•
Controleer aan het einde altijd of je antwoord wel logisch is, door het gebruik van formule weet je soms niet meer wat je aan het doen bent.
•
18
Toegestane kosten zijn hetzelfde als standaardkosten.
www.lyceo.nl