Van waterkosten tot besparing: het goedkoopste water is het niet verbruikte Katelijne Vancleemput, POM West-Vlaanderen 19/04/2012
Inhoud 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
POM West-Vlaanderen Waterbronnen Waterbehoefte en kwaliteiteisen Waterkosten Water besparen Waterproblemen Inspiratiebronnen Steunmaatregelen 2
1. POM West-Vlaanderen • POM versterkt ondernemerschap door: – Samenwerking te stimuleren – Clusteracties en proefprojecten te ontwikkelen
• Vier Afdelingen: – Duurzaam ondernemen – Kennis, Innovatie en Technologie – Transport & Logistiek – Ondernemerschap en bedrijfsinfrastructuur 3
1. POM West-Vlaanderen Kenniscentrum Rationeel waterbeheer voor de Industrie – Waterscans uitvoeren – Clustergerichte acties opzetten – Proefprojecten ontwikkelen – Kennis verzamelen en verspreiden – Brugfunctie tussen bedrijven en andere organisaties Veel in samenwerking met VLAKWA vzw 4
2. Waterbronnen • Leidingwater of stadswater • Regenwater of hemelwater • Grondwater (of open put water, drainagewater) • Oppervlaktewater • Grijswater (of proceswater)
5
2. Waterbronnen Inzetbaarheid hemelwater: – Vergelijking dagvraag en dagaanbod: www.dothepluviotest.be (PluvioTest.xls) – Voor- of nabehandeling – Type buffer – Bepalen buffercapaciteit op basis van de gecorrigeerde dakoppervlakte (grafiek)
BRON: KUL Prof. G. Vaes en J. Berlamont 7
2. Waterbronnen Gespannen grondwater: vb. sokkel • Drinkwaterkwaliteit (uitz. Fluor, Boor) • Standstillprincipe vergunningen • Kostprijs in 2012, verbruik 2011: – Heffing:
0,077 à 0,145 à 0,242 euro/m³ door gebiedsfactor = 1,875 of 3,125 – Pompkosten: 0,10 à 0,15 euro/m³ – TOTAAL: 0,25 à 0,40 euro/m³ (exclusief afschrijving, aankoop en onderhoud boorput en pomp) 8
2. Waterbronnen Freatisch grondwater (minder kwetsbaar): • Beschikbaarheid: http://dov.vlaanderen.be • Ontijzering en (vaak) ontharding vereist à installatie 90 m³/d en 9 m³/uur – Afschrijving investering: – Energiekosten: – Zoutkosten: – Heffing: TOTAAL Debiet van 22.770 m³/j à
7.092 euro/jaar 1.480 euro/jaar 2.960 euro/jaar 1.708 euro/jaar 13.240 euro/jaar 0,58 euro/m³ 9
3. Waterbehoefte en kwaliteitseisen • Hoeveel water heb ik nodig? • Kan het met minder water even efficiënt? • Welke bron waar? – Hoe kritischer de toepassing, hoe hoger de kwaliteit van het water – Rekening houden met relevante wetgeving (HACCP, voedselveiligheidreglementering) 10
3. Waterbehoefte en kwaliteitseisen • Voedselveiligheid reglementering: – KB 14/01/2002 kwaliteit voor menselijke consumptie bestemd water dat in voedingsmiddeleninrichtingen verpakt of verbruikt wordt (richtlijn 98/83/EG) – KB 14/11/2003 rond autocontrole – Verordening (EG) 852/2004 inzake levensmiddelenhygiëne (bijlage II, hoofdstuk VII) – Autocontrolegidsen (per (sub)sector)
11
3. Waterbehoefte en kwaliteitseisen • Definities in verordening (EG) 852/2004: – Drinkwater: voldoen aan richtlijn 98/83/EG – Schoon zeewater: natuurlijk of gezuiverd zee- of brakwater: • micro-organismen • schadelijke stoffen • giftig zeeplankton
in hoeveelheid geen invloed op gezondheidskwaliteit levensmiddel
– Schoon water: zoet water van vergelijkbare kwaliteit als schoon zeewater
12
4. Waterkosten • Weet ik hoeveel water ik verbruik en hoeveel het kost, per bron? • Kostprijs per waterbron: – Aankoop/heffing (euro/m³) – Werkingskosten (energie: opwarmen, op/verpompen; behandeling, chemicaliën) (euro/m³) – Onderhoudskosten (euro/jaar) – Afschrijving investering (euro/jaar) – Lozingskosten (euro/jaar) 13
4. Waterkosten Prijs (euro/m³)
Leidingwater (hh: huishoudens, ind: industrie)
Grondwater
Regenwater
Oppervlaktewater
Aankoop
hh.: 1,27 à 2,88 ind.: 1,00 à 1,75
0,075 à 0,25
/
0,067
Gebruik
ontharden: 0,10 à 0,15
pompen: 0,05 ontijzeren: 0,02 ontharden: 0,13
pompen
pompen
boorput: 0,05 ontijzeren: 0,13 ontharden: 0,13
€ 200 à € 700 per m³ buffer
beperkt
Investering beperkt (onderhoud) Lozing hh.
BGSB (zuivering): 0,9313 – GSB (afvoer): 1,3038
Lozing ind.
ind.: heffing op waterverontreiniging
• •
Extra bij gebruik: opwarmen van water, aanmaak van stoom Uniform bij onderhoud: pompen, teller(s) en behandelingsinstallatie 14
5. Top 5 water besparen? 1. Optimalisatie productieprocessen – Waterverbruik voorkomen: droog transport, luchtgekoelde condensors – Watertoevoer optimaliseren – Spuien van stoomketel via geleidbaarheid
2. Optimalisatie reinigingsprocessen – – – –
Afstellen CIP reinigingen à 40% Werkinstructies voor reinigen toestellen Zoveel mogelijk droog reinigen of vooraf inweken Zelfsluitende hogedrukspuitkoppen of waterslangen 15
5. Top 5 water besparen? 3. Opvolging waterverbruik: invoering digitaal watermeetnet à 50% besparing
4. Onderhoud van waternetwerk: – Lekken melden en herstellen – Onderhoud sproeiers – Onderhoud behandelingsinstallaties – Geregeld ijken tellers
5. Waterverbruik als criteria bij nieuwe aankoop à oproep naar constructeurs. 16
5. Hoe water besparen? Gebruik hoogkwalitatief water beperken: • Waterbron selecteren in functie van vereiste kwaliteit • intern hergebruik: – Terugvoer van condensaat naar de stoomketel maximaliseren – Uitgaande waterstromen gescheiden opvangen om hergebruik te optimaliseren – Spoelen of reinigen in cascade – Spoelbaden slechts verversen als bepaalde vervuilingsconcentratie overschreden is 17
5. Besparen door hergebruik • Te realiseren besparing door hergebruik: – Voordelen: • Minder debiet door waterzuivering • Minder lozing • Constant beschikbaar
– Nadelen: • Meestal concentreren van vuilvracht à conflict met lozingsnormen • Vaak dure behandelingstechnieken met reststromen
– Toekomst: nutriëntrecuperatie 18
5. Besparen door hergebruik • Hergebruik end-of-pipe: – Hergebruik effluent waterzuivering na RO: • 7(+1) voedingsbedrijven (proceswater) • 2 overige sectoren
– Hergebruik effluent waterzuivering na MBR: • 3 voedingsbedrijven (2 als proceswater) • 1 overige sectoren
– Hergebruik na MBR + RO: • 1 overige sectoren (met hoge kwaliteiteis) 19
6. Meest voorkomende waterproblemen Aanleiding waterscans: – Inzet alternatieve waterbronnen: vooral naar regenwater (dimensionering) – Opmaak waterbalans – Waar nog verbetering mogelijk
Terugkerende aanbevelingen: – Niet alleen registreren ook interpreteren – Ieder waterverbruik of waterverlies in vraag stellen 20
6. Meest voorkomende waterproblemen Acties vanuit de POM: – Opzetten ronde tafel om waterbesparing te initiëren vanaf ontwerpfase: • Reinigingssector • Machinebouwsector • Voedingssector en • Industriebouw voeding • Architecten • Kenniscentra duurzaam bouwen 21
7. Inspiratiebronnen • BREF’s www.emis.vito.be • BBT’s • Eco-efficiëntie en Ecodesignvoorbeelden op databank OVAM • Brochure ‘Bedrijf en water’ van Agentschap ondernemen • Kennis Duurzaam Ondernemen: – West-Vlaams Charter duurzaam ondernemen praktijkgetuigenissen op www.pomwvl.be – Milieucharter in rest Vlaanderen: www.voka.be – www.infomil.nl en www.stimular.nl 22
7. Inspiratiebronnen • BREF Food, Drink and Milk – aug 2006 – Vlees BBT vlees en vis: voorstudie 2012 – Vis & schelpdieren – Plantaardige vetten en oliën – Groenten en fruit
– – – – –
BBT groente & fruit: 1999 Herziening: BBT AGF: 2012
Zuivel BBT zuivel: sep 2007 Zetmeel Suiker Koffie Dranken BBT dranken: aug 2008
• BREF slachthuizen en dierlijke nevenproducten – mei 2005 – BBT VITO slachthuizen juni 2003 23
8. Steunmaatregelen • Agentschap Ondernemen: – Eerstelijnsadvies via energiescan en eco-efficientiescan – Steun voor advies & onderzoek: • • • • •
www.kmo-portefeuille.be 5 pijlers (zie tabel volgende slide) Ook voor opleiding milieucoördinator Aanvragen ten laatste 14 dagen na aanvang Door erkende kennisinstelling (rechts op website: “zoek een dienstverlener”) 24
8. Steunmaatregelen Pijlers kmoportefeuille
Steun %
Plafond per pijler
Opleiding
50%
€ 2.500
Advies ondernemen
50%
€ 2.500
Advies innoveren: technologieverkenning
75%
€ 10.000
Advies internationaliseren
50%
€ 5.000
Strategisch advies ondernemen
50%
€ 25.000
25
Maximum Periode per periode € 15.000 1 jaar
€ 25.000
8. Steunmaatregelen • Agentschap ondernemen: – Voor investeringen à ecologiepremie (5% tot 30% kmo) à bonus bij milieucertificatiesysteem (3% tot 10% kmo)
• Verhoogde investeringsaftrek (15,5%): – Investering aftrekken van de belastbare winst – Voor “energie”besparende maatregelen: Stoom, warmwater, … – www.energiesparen.be/verhoogdeinvesteringsaftrek 26
8. Steunmaatregelen Wie kan u helpen? • POM via de waterscan (West-Vlaanderen) • Howest via LED H2O (www.lednetwerk.be) • VLAKWA • VITO: – Prodem (Promotie demonstratie) – Open call (in West-Vlaanderen rond water) – MIP (www.mipvlaanderen.be) 27
Contactgegevens Katelijne Vancleemput POM West-Vlaanderen Koning Leopold III-laan 66 8200 Sint-Andries/Brugge T 050-40 73 59
[email protected]
28