Afsluitende bijeenkomst pilots verkennend traject GLI Depressieve Klachten NISB en Trimbos Instituut Datum: 18/9/2012
Programma 09.30 – 09.35u
Welkom en voorstelronde
09.35 – 10.00u
Resultaten & conclusies verkennend traject
10.00 – 10.30u
Uitwisselen van ervaringen tussen de pilots a.h.v. tijdlijn
10.30 – 10.45u
Korte pauze
10.45 – 11.20u
Vervolg uitwisselen van ervaring tussen de pilots
11.20 – 11.50u
Presentatie resultaten onderzoek Linda Schouten en discussie over motivatie
11.50 – 12.00u
Afsluiting en afronding
Doel en fasering “Inzicht krijgen in de werkzame elementen van een meer integrale inzet van de huidige BeweegKuur (GLI) voor…. ….mensen met depressieve klachten ….mensen met depressieve klachten en diabetes type 2 en/of overgewicht 2011-2012 Verkenning: pilot-studie
2012-2013 Implementatie en effect onderzoek
2014 Verrijking en verspreiding
Resultaten en conclusies pilot GLI Depressieve Klachten o o o o
Gezondheidscentrum Leidschenveen Gezondheidscentrum Oost-Souburg Praktijk Mozaïek te Rotterdam Eerstelijnscentrum Tiel
Resultaten en conclusies verkennend traject 1. Signalering, intake en inclusie
2. Inhoud programma GLI Depressieve Klachten a. Psychologische component
b. Voedingscomponent c. Beweegcomponent 3. Doorstroom en follow-up 4. Borging en financiering
Signalering en intake
Signalering • Signalering voornamelijk door POH-GGZ. Huisarts, fysio, POH-S, diëtist, LSA, AMW, etc. zelden tot niet.* • Directe lijn met diverse zorgprofessionals is wel wenselijk en nodig voor inclusie. • Signalering n.a.v. inschatting a.h.v. depressie-criteria zorgstandaard en in- en exclusiecriteria uit projectplan. Screeningsinstrumenten niet tot zelden gebruikt. • Door twee pilots flyers ingezet, maar weinig effect door te zware lading (“depressiehokje”) of te veel (ingewikkelde) informatie.
Intake • Doornemen in- en exclusiecriteria • Afname door (per component): – POH-GGZ – LSA – Fysiotherapeut, testen voor beweegniveau – Diëtist
• Locatie: veelal gezondheidscentrum
Intake - inclusie • Inclusiecriteria, samenvatting: – 18 jaar en ouder – Depressieve klachten (zorgst., CES-D, BDI, 4DKL) – Niet voldoen aan de NNGB – Heeft geen concrete suïcidale plannen – Is gemotiveerd voor gedragsverandering (subjectief beoordeeld door de eerstelijns zorgverlener gedurende de intake) – In staat tot min. half uur lopen per dag – Bereid tot eigen bijdrage
Intake - exclusie • Exclusiecriteria, samenvatting: – Te zware depressie – Ernstige (psychiatrische) comorbiditeit – Fysieke beperkingen – In staat om te werken, i.v.m. programma overdag, intensief en planning – Patiënt kan niet in groep functioneren
Inclusie • Besluit tot inclusie, wanneer patiënt geïnteresseerd in programma en gemotiveerd voor gedragsverandering • Inclusie druppels- versus groepsgewijs – Nadelig voor ligging binnen de groep – Voordelig voor patiënt: kan beginnen wanneer hij/ zij wil – Voordelig voor verwijzer: kan patiënt laten instromen wanneer gewenst
• Groepsgrootte 5 tot 8 deelnemers
Signalering en intake: Knelpunt • Niet voldoende deelnemers
Geen goede doorverwijzing
Cliënten moeilijk te motiveren
Voor deelname
Drop-outs
Voor bewegen
Signalering & intake - conclusie
Signalering en intake conclusie • Doorverwijzing: – Persoonlijk benaderen, belang duidelijk maken, stimuleren (evt. kleine presentjes) – Goed informeren (bijeenkomsten, brieven, tussentijds op de hoogte stellen, folders, etc.). – Focus niet op alle professionals als instroomkanaal, maar maak keuzes en investeer – Professionals bijscholen, i.s.m. Trimbos/ NISB
Duurzame en constructieve lokale samenwerking opzetten. Persoonlijk en continu onderhouden.
Signalering en intake conclusie • Motivatie deelnemers/ drop outs: – Niet te zware lading: „depressiegroepje‟ – Duidelijk over inhoud, verwachtingen, voorwaarden – Intrinsieke motivatie, motiverende gespreksvoering – Aandacht voor individuele vraag/ wens (niet aanbod-, maar vraaggericht werken) – „Op maat‟-programma
Signalering en intake conclusie • Algemeen/ proces: – Langere inclusieperiode – Aandacht voor timing in het jaar (niet zomer)
Inhoud programma 1. Psychologische component 2. Beweegcomponent 3. Voedingscomponent
Psychologische component • Veelal gesprekken bij POH-GGZ • Soms patiënten onder behandeling bij psycholoog • Duur behandeling afhankelijk per individu, grofweg 5-15 gesprekken. Factoren: – Draagkracht – Ontwikkeling – Eventuele afleiding van werk, partner, gezin
Psychologische component • De POH-GGZ gebruikt verschillende interventies afgestemd op de patiënt. • Genoemde cognitieve onderdelen POH-GGZ of andere primaire GGZ-behandelaar: – Psycho-educatie – Dagstructurering, waaronder ook dag/nacht ritme en beter kunnen slapen – Cognitieve gedragstherapie – Aanleiding depressie aanpakken – Leefstijl
Psychologische component • Behandeling stopt niet met aflopen GLI Depressieve klachten • Terugvalpreventie cruciaal, aandacht aan besteden tijdens behandeling • (Nog) geen nazorgtrajecten
Psychologische component conclusie • Pakket aan interventies wordt per praktijk afgestemd, wat is reeds beschikbaar • Praktijk biedt minimaal één interventie per categorie: – Online interventies – Groepsinterventies – Individuele gesprekken – Zelfhulp • Behandeling door POH-GGZ of psycholoog
Psychologische component conclusie • Criteria voor interventies: – Evidence based (bij voorkeur verzekerde zorg) – Deelnemers kunnen binnen twee weken na inclusie met de interventie starten – Uitvoerders zijn bevoegd in het uitvoeren van de interventie, of volgen tijdig scholing – Er is een handleiding of draaiboek – De uitvoering vindt plaats in de eerstelijn – De interventie is in het hele land beschikbaar
Psychologische component conclusie • Verkenning mogelijkheden regionale informatiebijeenkomsten/ training voor locaties/ e-learning
• Zorg volgens “Stepped care – principe”
Inhoud programma 1. Psychologische component 2. Beweegcomponent 3. Voedingscomponent
Beweegprogramma – de route Bewegen in groep met begeleiding.
Intake
Fysieke test
Opstart progr.
Bewegen lokaal aanbod
Follow up
Over de deelnemers • Deelnemers hadden veelal alleen depressieve klachten • Bij Oost-Souburg hadden de deelnemers allen overgewicht • Een deel had „sport‟ ervaring en een deel helemaal niet.
Beweegprogramma - Intake Pilot Tiel: 6min.wandeltest, steepramptest en 1RMtest (bij LSA: motivatie, beweegscore en squash formulier) Pilot Rotterdam: 6min wandeltest, SteepRamptest en 1RMtest. Pilot Oost Souburg: inspanningstest door fysio. Advies van de fysio gaat naar LSA. LSA stelt advies op en in overleg met de cliënt het beweegprogramma. Gebruik van standaard beweegkuurlijsten. Pilot Leidschenveen : 6km wandeltest met borgschaal, beweegscore en – gedrag vragenlijst en beweegadvies bij fysio Conclusie(s): De BK beweegscore en gedragsvragenlijst met een submaximale inspanningstest. Keuze uit Astrand of de 6min wandeltest. Voor 0- en 1-meting. Samen met de cliënt wordt gekeken naar de wensen van bewegen en een keuze gemaakt in vorm & programma.
Beweegvorm Pilot Tiel
Wandelen en Nordic Walking (met NW-docent)
Pilot Rotterdam
Fitness (& wandelen?)
Pilot Oost Souburg
Bewegen bij de fysio (fitness?)
Pilot Leidschenveen
Fitness & wandelen (ook indivudueel gekozen activiteiten werden beoefend.
Onderzoek:
Uit onderzoek blijkt dat de combinatie cardio met krachttraining het meest effectief is voor deze doelgroep.
Conclusie(s):
Beweegvorm wordt gekozen a.h.v. wensen en behoeften deelnemers. Voorkeur de beweegvormen waarin cardio en krachttraining de nadruk hebben.
Beweegprogramma – intensiteit R’dam
L’veen
Tiel
Oost Souburg
Maand 1
2x p/w fysio
Cyclus 6 weken BW
1x p/w wandelen
2x p/w olv fysio
Maand 2
2x p/w fysio
---------------Test fysio
Mogelijkheid tot
t/m week 6 Daarna
Maand 3
2x p/w fysio
Cyclus 6 weken BW of ZB
deelname Nordic W.
1x p/w fysio 1x p/w ZB
Maand 4
1x p/w fysio 1x p/w ZB
?
Maand 5
ZB
Maand 6
ZB
? Max. 6 maanden
?
Beweegprogramma - begeleiding Pilot Tiel: POH-ggz begeleider wandelen. Nordic Walking door NW-instructeur/MBvO-docent. Pilot Rotterdam: door fysiotherapeut
Pilot Oost Souburg: Fysio begeleidde het opstartprogramma en begeleidde de cliënt naar bewegen in lokaal, groepsgewijs aanbod. Bew.agoog zorgt voor contact met regulier aanbod en begeleid persoonlijk de cliënt naar het aanbod. Pilot Leidschenveen: wandelen werd begeleid door ? Fitness door de fysiotherapeut
Beweegprogramma - begeleiding Conclusie: Intake en vaststellen beweegprogramma: Door de fysiotherapeut Opstartprogramma (bij fysieke klachten): Door de fysiotherapeut
Beweegprogramma - begeleiding Conclusie groeps-beweegprogramma: Niet de functie van de professional centraal stellen maar de nodige competentie om de GLI-beweeggroepen te begeleiden. De beweegactiviteit kan dus begeleid worden door: - Fysiotherapeut - MBvO-docent - Leefstijladviseur - Beweegdocent / instructeur
• Sportbuurtcoach betrekken voor warme overdracht
Beweegprogramma -opvallend • Uitstroom: bij Oost Souburg uitstroom naar running therapie, medische fitness en badminton • Deelnemers: enthousiast, voelen zich lekkerder, gemotiveerd, minder piekeren, bewegen ingezet bij lastige momenten Aandachtpunten: veiligheid, beschermd, nieuwe gezichten
Beweegprogramma • Doel van bewegen: = middel, belangrijke bijdrage aan het proces om een depressie te voorkomen of bij herstel. Het ervaren van fitter worden. • Bewegen in de groep heeft positieve effecten op de motivatie van deelnemers. Daarnaast spelen groepsdynamica en groepsbinding een belangrijke rol in de uiteindelijke gedragsverandering en gedragsbehoud.
Beweegprogramma – conclusie De route Fysieke test
Intake
Vragenlijst
Wensen & behoeften
Opstart programma Beweeg advies
In lokaal aanbod Groeps programma
In lokaal aanbod
Inhoud programma 1. Psychologische component 2. Beweegcomponent 3. Voedingscomponent
Voedingscomponent • Drie pilots: mogelijkheid tot doorverwijzen naar diëtist, maar niet gebeurd • Groepsbijeenkomsten aan begin programma zouden goed zijn (geweest) • LSA zelfstudie voeding; adviseert en begeleidt • Niet standaard naar diëtist vanwege medicalisering, gebrek aan vergoeding en mate van klachten
Voedingscomponent • Eén pilot: iedereen naar diëtist (iedereen overgewicht) • Veel voorkomende problemen: – Niet regelmatig eten, gebrek aan structuur – Eten gekoppeld aan emoties – Ongezond eten (vet en suikers) – Veel verbogen problemen
• Grote meerwaarde behandeling
Voedingscomponent - conclusie • Screening door centraal aanspreekpunt POHGGZ of LSA: o Voedingsanamnese: regelmaat, eetgedrag, emoties, problemen?
• Aandacht voor en begeleiding op voeding en leefstijl door LSA/ POH-GGZ • Indien hulpvraag of fysieke indicatiestelling individuele begeleiding diëtist, LSA of leefstijlcoach
Voedingscomponent - conclusie • Eén of meerdere groepsbijenkomsten/ -voorlichting Week 1: oIndividueel eetgedrag en doelstellingen oStimuluscontrole/ moeilijke situaties oVoor- en nadelen huidige en nieuwe voedingswijze
Week 6 (helft): oEvaluatie eetgedrag oStabiliseren met terugvalpreventie
Inhoud programma - conclusie
Doorstroom en follow-up • Beperkt tot geen doorstroom naar lokaal sportaanbod (nog te vroeg in traject) • Via bewegingsagoog, POH-GGZ of beweegcoach • Weinig tot geen samenwerking met lokale aanbieders (beperkt aantal uitstromers, beperkt aanbod) • Beperkt tot geen nazorg- of follow-up traject Conclusie: vanaf ontwikkelfase uitwerken, contacten leggen en onderhouden, en externen betrekken.
Borging en financiering • • • + + + +
Problemen met vervolgfinanciering Weinig samenwerking met externe partners Eigen bijdrage, ca. 50 euro p.p. Collectiviteitsafspraken tussen gemeente en ZV Gemeentesportpas Vergoeding fysio vanuit medische fitness Gebruik maken van mogelijkheden buurtsportcoaches + Gebruik maken van ruimten gemeenten Conclusie: tijdig vervolgfinanciering en borging regelen
Einde „Resultaten en conclusies verkennend traject‟.
Vragen/ opmerkingen?
Uitwisseling ervaringen pilots
Tijdlijn
Pauze! 10.30u tot 10.45u
Vervolg uitwisseling ervaringen pilots
Motivatie-onderzoek Linda Schouten
Motivatie onderzoek (Linda Schouten)
Totaal 101 participanten n Den Haag
2
Oost-Souburg
31
Tiel
39
Rotterdam
29
Motivatie onderzoek Resultaten (N= 101): • Cliënten met depressieve symptomen hadden lagere algemene eigeneffectiviteitsverwachtingen • Alleen lagere fysieke eigeneffectiviteitsverwachtingen als zij ook chronische aandoening en/of overgewicht hadden
Motivatie onderzoek Resultaten (n=45): • Positieve relatie tussen ernst depressieve symptomen en interesse in beweegprogramma • Algemene en fysieke eigeneffectiviteitsverwachtingen zijn geen predictoren van interesse in beweegprogramma
Motivatie onderzoek Implicaties voor praktijk: • Programma gericht op cliënten die (eerder meer dan minder) last hebben van depressieve symptomen. • Benadrukken positieve consequenties programma (uitleggen rationale) • „Op maat‟ programma verlaagt drempel om deel te willen nemen (vraaggericht)
Motivatie onderzoek Implicaties voor praktijk: • Algemene eigen-effectiviteit voorzichtigheid zelfmanagement techn. • Verhoging eigen-effectiviteit motiverende gespreksvoering • Fysieke eigen-effectiviteit intensiteit/moeilijkheid fysieke activiteit „op maat‟
Uitwisseling ervaringen pilots m.b.t. motivatie deelnemers
Afsluiting en afronding
Hartelijk dank voor jullie inzet!