2012

PORTUGAL

Portugal excursie / KABK afd. Interieur architectuur / 2012

PORTUGAL EXCURSIE / KABK AFD. INTERIEUR ARCHITECTUUR / 2012


VOORWOORD Leiden, maart 2012

De excursie Dit jaar een bijzondere excursie. Niet met de bus een rondrit door half Europa maar met het vliegtuig naar een plek. Dat is dit keer mogelijk omdat er slecht 29 studenten deelnemen aan deze excursie. Een bus wordt dan relatief erg duur. Als dat het geval is kun je dus ook een keer gaan vliegen en een zeer bijzondere bestemming kiezen. Overigens wel een bestemming, net als andere jaren, waar je niet zo gauw zult komen of op Vakantie heen gaat. Portugal een uithoek van Europa. Maar wel een waar de laatste 25 jaar sprake is van een architectuur die meedoet op wereld niveau. Tweemaal de Pritzkerprijs winnen is niet niks. We gaan er tijdens deze excursie toch flink, in tijd, tegen aan. Immers het is geen vakantie, nee, we gaan hard werken en het zal blijken dat ondanks dit harde werken er toch een excursie zal ontstaan waar we weer met veel plezier aan terug denken. Aan de voorwaarden die wij, begeleidende docenten, voor het houden van een excursie stellen kon gemakkelijk voldaan worden. 1. De bestemmingen zijn zo ver weg dat we als groep moeten overnachten. De groep is dan verplicht om ook in informele situaties met elkaar op te trekken. Dat is goed voor de groep als groep. 2. Er is traditie getrouw een reisgids ontwikkeld. 3. Voorop staat dat alle gebouwen die wij bezoeken ook van binnen bekeken/ bestudeerd kunnen worden. Immers we zijn een interieurarchitectuuropleiding. Ook dat is weer gelukt. 4. Er is een opdracht gekoppeld aan de excursie. Dat neemt de vrijblijvendheid weg. Jullie moeten leren kijken! Kijken en interpreteren wat je ziet. De voorbereiding in de vorm van de gids helpt daarbij. Immers door het tevoren lezen over wat je gaat zien worden verwachtingen, beelden, opgeroepen. 5. De reis zelf is de controle op die opgeroepen verwachtingen en maakt het laatste deel van de excursie mogelijk. Er moet nl. een reisverslag komen, een presentatie op de Academie als afsluiting van het geheel. 6. Als laatste voorwaarde, en ook daaraan is voldaan, willen wij als docenten ook iets nieuws zien. Vandaar dat elk jaar gekozen wordt voor andere bestemmingen. Dat maakt dat wij als docenten er ook nog iets van leren hetgeen wij weer over kunnen dragen aan de komende studenten. Casa da Histórias 2

25

3



Wat gaan we zien? We gaan heel veel zien. Eigenlijk zijn de gebouwen die we gaan zien allemaal klassiekers in de architectuur. Gebouwen dus die je gezien moet hebben. Zelf heb ik enerzijds een soort voorliefde ontwikkeld voor die architecten die leefden tussen belangrijke kunsthistorische perioden in. Dus bv. de Manieristen in Rome, Borromini, Soane in Londen, Ledoux in Frankrijk, Gaudi en Jujol in Catalonie, Horta in Brussel. Anderzijds ook voor architecten die niet zo makkelijk in te delen zijn volgens de normen van de kunsthistorici. Aldo van Eyck, Alvar Aalto en ook Alvaro Siza. Ik zou de laatste niet zomaar in het hokje van de minimalisten stoppen als je weet dat een van zijn grote inspiratoren nu juist Alvar Aalto was. Zijn leerling Eduardo Souto de Moura zou ik daar ook niet zo maar bij indelen. Ook zijn leermeester Fernando Tavora niet. Die weer, net als Aldo Van Eyck, deel uit maakte van CIAM en later Team 10. Kortom modern werk maar met vraagtekens ten aanzien van de Functionalisten. Wel kunnen we zeggen dat het werk veel respect heeft voor de omgeving waar het in staat. Ook het licht speelt een belangrijke rol. Het totaal is meestal behoorlijk ingewikkeld. Ruimtelijk zo ingewikkeld dat het moeilijk te begrijpen is vanaf tekening. Kortom Je moet er geweest zijn. Daarom gaan we dus ook. De keuze van gebouwen is ook nog op een andere wijze te verantwoorden. Alle gebouwen die we hebben opgenomen in de excursie, zijn gebouwen waar het interieur, de inrichting en de architectuur van en door één hand zijn ontwikkeld, tegelijkertijd en niet na elkaar. Er is dus sprake van een vloeiend in elkaar overlopen van architectuur en interieur zelfs zo dat het onderscheid eigenlijk niet meer te maken is. Wij wensen jullie veel leerzame momenten, doe veel inspiratie op maar ook veel plezier tijdens deze excursie. Aura Luz Melis, Ramin Visch en Adjo Vreeburg.

Serralves Museum 4

20

5



DAG 1 Zondag 15 april 03.25 uur Verzamelen op Schiphol 05.25 uur Vertrek vlucht Amsterdam-Lissabon, Transavia vlucht HV 5985 07.20 uur Aankomst te Lisbon Portela Airport Met de bus(20 min) van Lisbon Portela Airport naar station Gare do Oriente 09.00 uur aankomst station Gare do Oriente 1 (ontwerp: Santiago Calatrava) Bagage in depot 09.30 uur

Bezoek terrein 1998 Lisbon World Exposition: - Parque do Tejo e do Trancão 2 (ontwerp: PROAP landsc Arch + Hargreaves) - Portugees Paviljoen 3 , (ontwerp: Alvaro Siza) - The Pavilion of Knowledge 4 (ontwerp: João Luís Carrilho daGraça) - Oceanarium, (ontwerp: P. Chermayeff)

12.00 uur 12.30 uur

Lunch Met de metro naar centrum Lisbon Wandeling door het oude centrum van Lissabon: - Elevator de Santa Justa 5 (ontwerp: Ponsard (Eiffel student)) - Rau Garrett(chiado) (ontwerp: Alvaro Siza) - A Braileira, cafe e pasteleria, koffiewinkel uit 1905 - Na aardbeving 1775 Pombal’s innovative grid system (Baixa) (ontwerp: Sebastiao Jose De Carvalho e Melo) 6 - MUDE Design & fashion museum 7 (Ontwerp: Ricardo Carvalho + Joana Vilhena Arquitectos) - A vida Portuguesa, Oud magazijn

17.30 uur 19.09 uur 21.44 uur

Portugees Paviljoen 6

3

Met de metro naar station Gare do Oriente Trein (Diner in trein) vertrek station Gare do Oriente 1 Aankomst Porto-Campanha Metro Campanha- Sao Bento 8 Lopen 5 minuten Jeugdherberg Poets, Rus dos Caldereiros 261, Porto 7



DAG 2 Maandag 16 april 07.30 uur Ontbijt 08.30 uur Met bus 507 naar Leça da Palmeira 10.00 uur 12.00 uur

Leça da Palmeira zwembad (ontwerp: Alvaro Siza) 9 Wandeling over de Avenida da Liberdade langs de kust van Matosinhos en het theehuis Casa de Chá Boa-Nova. (ontwerp: Alvaro Siza) Op aandringen van Siza zijn er diverse paviljoens gekomen ontworpen door jonge Portugese architecten.

13.00 uur 13.00 uur

Lunch Met bus naar Porto

14:00 uur

Bouça housingcomplex Bolhao Market 11

10

Praca D.Joao I, plein Garagem do Comércio do Porto

17:00 uur 19.00 uur

12

Zelf koken in jeugdherberg of diner in Porto Vrij

Tips She changes (ontwerp: Janet Echelman) Praça de Cidade do Salvador 4100 Porto

4

Seafront Promenade (ontwerp: Manuel de Sola - Morales) metro nemen in Sao Bento richt. Hospital de Sao Joao overstap Trindade blauwe lijn richting Senhor de Matosinhos Uitstappen Matosinhos Sul (5 min. lopen)

Piscina das Marés 8

9

9



DAG 3 Dinsdag 17 april 08.00 uur Ontbijt 09.00 uur met de metro van Sao Bento naar Casa di Misica

13

10.00 uur

Casa da Musica (ontwerp: OMA&Inside Outside) Rondleiding in het Engels

12.30 uur 13.00 uur

Lunch 20 minuten lopen naar Casa das Artes

13:30 uur

Casa das Artes (ontwerp: Eduardo Souto de Moura) 15 Rondleiding in het Engels Bootrondvaart ‘Cruzeiro dos Pontes’ en wandeling langs de rivier de Douro waar we onderstaande bruggen en gebouwen gaan bekijken: - Casa Ponte Arrabida (ontwerp: Edgar Cardoso) 16 - S. João brug (ontwerp: Edgar Cardoso) 17 - Luiz I brug (ontwerp: Leopold Valentin) 18 - D.Maria Pia (deactivated) trein brug (ontwerp: Gustav Eiffel) - Cafe do Cais (ontwerp: Cristina Guedes + Francisco Vieira de campos)

15:00 uur

18:00 uur 19.00 uur

14


Tips Cinema House (ontwerp: Eduardo Souto de Moura) Gosho Restaurant (ontwerp: aNC arquitectos) 2 Avenida da Boavista 1277, 4000 Porto Casa Armanda Passos (ontwerp: Alvaro Siza) 3

Casa da Musica 10

1

14

11



DAG 4 Woensdag 18 april 07.30 uur Ontbijt 08.50 uur Met de trein (66 minuten) naar Braga 09.56 uur 30 minuten lopen van station naar stadion 10.30 uur

11.30 uur 12.00 uur 12.34 uur 13.45 uur

Estadio Municipal de Braga (ontwerp: Eduardo Souto de Moura) Rondleiding in het Portugees

19

Lunch 30 minuten lopen van stadion naar station Met de trein (71) minuten) naar Porto Vrij

Tips Igreja do Carmo Praca Gomes Teixeira (ontwerp: Jose Figueiredo Seixas, 1801) Centro Português de Fotografia (voormalige gevangenis) (ontwerp interieur: Eduardo Souto de Moura) Mercado Bom Sucesso (ontwerp: ARS arquitectos) 5 Rua de Calvas Xavier Cinema Batalha (ontwerp: Arthur Andrade, 1947) 6 Porto Cenário Bar (ontwerp: Paulo Costa) 7 R. do Monchique 68, 4450-394 Porto A vida Portuguesa Rua Galeria de Paris 20 - 1o

Braga stadium 12

19

13



DAG 5 Donderdag 19 april 08.00 uur Ontbijt 09.00 uur Met bus 201 naar Serralves museum 09.45 uur 12.00 uur

Serralves museum + Tuin (ontwerp: Alvaro Siza) 20 Rondleiding in het Engels Housing at Parque Navegantes (ontwerp: Alvaro Siza)

12.30 uur

Lunch

13:00 uur

Bezoek Souto de Moura 22 Onder voorbehoud! Architecture Faculty (ontwerp: Alvaro Siza) Rondleiding in het Engels

15.30 uur

18:00 uur 19.00 uur

21

23


Tips Nuno Gama Fashion Store & Atelier 8 (ontwerp: Rodrigo Patrício Arquitectos) Rua Adolfo Casais Monteiro 101, 4050-014 Porto Cafe Majestic + Livraria Lello (boekenwinkel) Rua de Santa Catarina Taylor’s Rua do Choupelo 250, Vila Nova de Gaia

Serralves Museum 14

20

15



DAG 6 Vrijdag 20 april 06.00 uur Ontbijt 07.00 uur Met de metro naar het station 07.30 uur Vertrek trein van station Porto Campanhã Porto 10.30 uur Aankomst trein in station Santa Apolonia Lissabon Metro naar Cais do Sodre, bagage in opslag 11.10 uur Trein naar Belem 11.30 uur

Mosteiro dos Jeronimos (klooster) Rondleiding in het Engels

12.30 uur 12.58 uur

Lunch Trein naar Cascais (35 minuten)

13:45 uur

Casa das Historias in Cascais 25 (ontwerp: Eduardo Souto de Moura)

15.04 uur

Trein naar Cais do Sodre (35 minuten) bagage opehalen Met de bus naar Lisbon Portela Airport Aankomst vliegveld Inchecken op Lisbon Portela Airport Vertrek vlucht Lissabon-Amsterdam, Transavia vlucht HV 5952 Aankomst te Schiphol Airport

16.00 uur 16.40 uur 17.20 uur 19.20 uur 23.15 uur

Mosteiro dos Jeronimos 16

24

23

17



Gare do Oriente 1

Ontwerp

SANTIAGO CALATRAVA Gegevens locatie functie gebouwd

Lissabon bus-, subway- and train station, car park, commercial space 1998

Informatie As foreseen before the tender, the station created a physical barrier between the city and the river. This was a barrier we did not want as we wanted to strengthen this connection and, at the same time, use the present dynamism as a catalyst for the creation of a new and higher quality of life in Lisbon. The project is a challenge at various levels - in terms of town planning and architecturally - as it includes two new avenues created in order to connect the station to the city and also, an adjacent square which intends to accentuate and make the most of the longitudinal axis of the building. This multi-modal platform centralizes transport structures for the different transport systems which will service the whole intervention zone and much more. There are five main nuclei, each corresponding to the various systems, specifically the train station (with it’s public areas) the metro station the underground car park and the underground gallery.

18

19



PARQUE DO TEJO E TRANCAO 2

Ontwerp

Hargreaves Associates Landscape Architecture Studio Gegevens locatie functie gebouwd

Lissabon

Park 1998

Informatie Another beneficial offshoot of EXPO’98 was the creation of the Parque do Tejo e Trancão. This project is the result of a 1994 international competition won by Hargreaves Associates Landscape Architecture Studio of San Francisco, and implemented by the Portuguese firm of PROAP, as part of the Sector Plan for the 1998 Expo. The park was one of the strategic interventions promoted by the municipality for urban and environmental restoration and the reorganization of the metropolitan system. It covers an area of approximately ninety hectares of previously industrial land and is bounded by the rivers Tejo and Trancão.

20

21



PAVILION OF PORTUGAL 3

Ontwerp ALVARO SIZA VIEIRA Gegevens locatie functie gebouwd

Lissabon Art, museum 1998

Informatie The architect’s masterpiece, both for the tension he manages to create between a necessary, desired and difficult monumentality, and the delicate articulation - with the program and the location - both for daring of the solution and its intensive effect of a representative image symbol. The palatial theme, which he used first in the school in Setúbal, is here taken to expressive heights, combining the ‘colossal’ arcade with it’s reflection and sublimation in the waters of the quay. The roof of the large ceremonial area is the finishing touch to the effect, which reminds us of Niemeyer and the most innovative of modern architecture and engineering in concrete and steel. It is an enormous ‘shell’, appearing to throw off its supports (only visible as the skeleton, like armour), and the down-facing curvature (an ‘anti-dome’), like a reinforced tent, ephemeral and paradoxically vulnerable, with apparent fragility, but an enormous plastic force.

22

23



PAVILION OF KNOWLEDGE 4

Ontwerp

JOÃO LUÍS CARRILHO DA GRAÇA Gegevens locatie functie gebouwd

Lissabon

Museum, pavilion 1998

Informatie

The Pavilion of Knowledge - Ciência Viva is located next to the central broad walk and the dock. It is made up fundamentally from a vertical volume - the ship which contains the vessels or fragments and which is the center off the exposition area - and from another horizontal block split by an access patio. The horizontal block is virtually suspended, which allows the continuity of the public area between the broad walk and the dock. The vertical volume and the suspended horizontal block cross each other like white concrete megaliths. The access patio is square. It rises up to the entrance by a ramp which accompanies the periphery of the square. This patio and the ramps are lined with grit sandstone. The ground is covered in water. Some walls are covered in ivy.

24

25



BAIXA 5

Ontwerp

Sebastiao Jose De Carvalho e Melo Gegevens locatie functie gebouwd

Lissabon Stedebouwkundig plan 1755

Informatie De Baixa Pombalina (Lage Pombalina) is een laaggelegen wijk in het centrum van Lissabon. Het ligt ongeveer ten noorden van het plein Praça do Comércio en ten zuiden van het plein Rossio. De wijk is gebouwd nadat bijna alle gebouwen bij de aardbeving in 1755 instortten. Het district heeft zijn naam van de toenmalige minister-president Markies van Pombal, een belangrijke figuur in de Portugese Verlichting. De straten van het stadsdeel zijn gebouwd in rechte lijnen, niet lijkend op het stratenpatroon vóór de aardbeving. Het staat bekend als een chique buurt met chique winkels. In de zomer zijn er veel toeristen te vinden. In 2004 werd de wijk op de lijst van kanshebbers voor plaatsing op de Werelderfgoedlijst gezet.

26

27



Elevator de Santa Justa 6

Ontwerp Raul Mesnier de Ponsard Gegevens locatie functie gebouwd

Lissabon

Lift 1902

Informatie De Santa Justa-lift (Portugees: Elevador de Santa Justa) is een 45 meter hoge lift in de Portugese hoofdstad Lissabon. De lift verbindt de Santa Justa-straat, in het centrum van Lissabon, met het hoger gelegen Carmoplein. Het is een belangrijke toeristische attractie in de stad. De lift is een ontwerp van Raul Mesnier de Ponsard. De bouw begon in 1900 en in 1902 was het bouwwerk klaar. De constructie is geheel uit ijzer opgebouwd en rondom versierd met neogotische figuren. De lift wordt tegenwoordig geëxploiteerd door Carris, het bedrijf dat o.a. het bus- en tramvervoer in Lissabon exploiteert, maar is gebouwd in opdracht van Empresa do Elevador do Carmo dat de lift in de beginjaren ook heeft geëxploiteerd. In 2002 werd de lift samen met de drie resterende kabelspoorwegen van Lavra, Glória en Bica geclassificeerd als Nationaal Monument.

28

29



MUDE_Design and Fashion Museum 7

Ontwerp Ricardo Carvalho + Joana Vilhena Arquitectos Gegevens locatie functie gebouwd

Lissabon Museum 2009

Informatie The project for the Design and Fashion Museum provisional premises provides an intervention in the old Banco Nacional Ultramarino building on Rua Augusta, situated at the heart of Lisbon’s historic city center. The building was designed by the architect Cristino da Silva (initiated in 1952) and was characterised by a ground floor, entirely dedicated to client service with a strong urban relationship to the streets surrounding the building and, most importantly, an atmosphere distinguished by the solid nature of the materials used and the sophistication of the construction undertaken. This was the most Viennese of Lisbon banks, with a stone counter capable of defining the design of the entire space in itself and an interrupted interior that reveals the proportions of the building block from the inside. The architectural proposal is based on our first reading of the ground floor. This is the only building in the Baixa Pombalina area (the 18th-century city centre planned by the Marquis of Pombal after the earthquake of 1755) where one can have a full perception of the configuration of the whole building block from the inside as well as an interrupted view of the streets around it. We departed from this unique characteristic and proposed a new programme without building any walls and with limited demolition work, in order to clarify the perception of the space. The intervention in MUDE is primarily made with LIGHT. The non-material element of light is used to draw attention to the exposed concrete and most importantly to the collection, with artificial lighting wrapping around some of the building elements. The project is further characterised by the expressionist presence of the exposed concrete structure and by the industrial materials that were used – SCAFFOLDING CANVAS, that allude to the street and PALLETS, that were used to display. The floor was partially painted with REFLECTIVE PAINT. The design and fashion items occupy the space in an informal way, establishing a close relationship with the visitor.

30

31



SAO BENTO 8

Ontwerp

Marques da Silva Gegevens locatie functie gebouwd

Porto Station 1896

Informatie The first train arrived here in 1896, but the building (designed with a French Renaissance touch) was only officially inaugurated in 1916 where a convent once stood. This is the city’s most central station, standing downtown just around the corner from the monumental Avenida dos Aliados. Around 20,000 magnificent tiles alluding to the history of transport and Portugal cover most of the atrium. They’re the work of artist Jorge Colaço and date from 1916. The most remarkable panels are those showing King João I and Queen Philippa of Lancaster by the city’s cathedral in 1387, Prince Henry the Navigator conquering Ceuta in Morocco, and a representation of the Battle of Arcos de Valdevez. Trains arrive here and depart to the major cities of the north of Portugal, while the service to Lisbon is at Campanhã Station which is easily reached by Metro from the center of Porto, including from São Bento Station.

32

33



PISCINA DAS MARÉS 9


Leça da Palmeira Bar, promenade, swimming pool 1966

Informatie Developed and built between 1961 and 1966, this building became one of the most interesting buildings to visit in Porto since Álvaro Siza designed it. As still a young architect, Siza was appointed to design a new swimming pool at Leça da Palmeira right between the rocks and the sea. He spent months drawing and feeling the environment so he could design a building that fitted perfectly along the shore. It’s architecture made from the site and for the site. All the materials are raw. Concrete, wood and steel are all processed with traditional techniques of

34

35



BOUÇA HOUSING COMPLEX 10

Ontwerp

ALVARO SIZA VIEIRA Gegevens locatie functie gebouwd

Porto

Commercial space, housing 1973-77

Informatie his project, from 1973, was integrated in the program SAAL in Porto to create social housing for poor people. And even though it was made through highly controlled costs, Siza Vieira managed to create a housing complex that is worth studying and visiting. In 1977 there where only two blocks completed. Nowadays, in 2004, all the blocks were concluded and a new life was given to this complex. Instead of having only poor people living here, the low prices and high quality living attracted artists, architects and young couples to settle in. With four levels, each block present an articulation in terms of passages that connect the whole complex. Together with the housing units there is also commercial spaces and green open spaces.

36

37



BOLHAO MARKET 11

Ontwerp

ANTONIO DA SILVA Gegevens locatie functie gebouwd

Porto

Market 1914

Informatie Located in the Rua Sá da Bandeira in the centre of the city and close to a busy shopping centre, the exuberant and colourful Bolhão Market is the best known of Porto’s markets. The 19th century double storey covered market, sells everything from fresh fruit to household goods. Those visitors who are market addicts should not miss this one, particularly the aroma of freshly baked bread and cheese of all varieties, and the flamboyant fishwives hawking the latest catch.

38

39



GARAGEM DO COMERCIO DO PORTO 12

Ontwerp

ROGERIO DE AZEVEDO Gegevens locatie functie gebouwd

Porto

Garage 1927

Informatie At the beginning of his career as an architect, Rogério dos Santos Azevedo signed projects considered to be modern in their time, such as the Garagem do Comércio do Porto (1932), the kindergarten building, open in 1934, and a private home, in Porto. He later abandoned this style and adopted a more traditional one, visible in the building O Comércio do Porto, in Aliados Avenue (1933), and a building in D. João IV Street (1934), both in Porto.

40

41



SUBWAY PORTO 13

Ontwerp EDUARDO SOUTO DE MOURA Gegevens locatie functie gebouwd

Porto Subway station 2003

Informatie Built to be the central subway station, “Trindade” has an interface that connects 2 subway lines resulting in a big subway station with commercial spaces. The materialization of the architecture is almost the space as all the other subway stations in the center of Porto and it reflects a lot of the northern portuguese way of building. White walls, granite floors, ceramic tiles, rough granite stone walls, all of these elements appear in the tradicional constructions and were recreated to fit the contemporary design resulting in some very interesting spaces.

42

43



CASA DA MUSICA 14

Ontwerp OMA - REM KOOLHAAS, INSIDE OUTSIDE Gegevens locatie functie gebouwd

Porto Music theatre 2001

Informatie After Porto was selected one of the 2 cultural capitals of Europe in 2001, an international competition started, for a new concert hall to be positioned in the historical centre. The shape directly derived from ‘programmatic-piling-up’. Two shoe-box concert halls were piled first, the other public programs were added onto the shoe-boxes and the ‘remaining’ spaces between the public functions were filled up with secondary serving spaces, such as foyers, restaurant, terraces, technical spaces and vertical transport. A continuous route connects all functions and ‘remaining spaces’ by stairs, platforms and escalators: the building becomes an architectural adventure. The loop creates the possibility to use it for festivals with simultaneous performances. Wave-like corrugated glass is used in both the 1300 seat grand auditorium and its smaller 350 seat counterpart. Through material transparency each space reveals its contents to the city; showing an array of performances and cultural events.

Casa da Musica 44

4

45



CASA DAS ARTES 15


Porto Auditorium, cinema, exposition space 1981

Informatie The building is located in the gardens of a neo-classical mansion in Porto, dating from the beginning of the 20th century. The program for the competition proposed a cinema, an auditorium and an exhibition gallery, as well as the conservation of the gardens as they were. This is one of the first built projects of Eduardo Souto Moura. It’s mainly composed of two parallel granite stone walls, with all the programin the middle. With a very minimalistic approach, this building is composed of great building details, reminding some of Mies Van der Rohe’s characteristics.

46

47



PONTE DA ARRÁBIDA 16

Ontwerp EDGAR CARDOSO Gegevens locatie functie gebouwd

Porto Bridge 1963

Informatie Arrábida Bridge (Ponte da Arrábida) was designed by Portuguese civil engineer Edgar Cardoso in 1963. The project mentioned here was included in the design as an observation post to watch the construction works on the bridge. The structure has been renovated by architect Miguel Tomé and transformed into a restaurant and bar. The building is undoubtedly one of the architectural gems of Porto, but still undervalued. Perhaps this is due to the fact that the initial project was designed by a civil engineer, although one of the most notable in Portugal.

48

49



PONTE S. JOAO 17

Ontwerp EDGAR CARDOSO Gegevens locatie functie gebouwd

Porto Bridge 1991

Informatie The Ponte de São João or St John’s Bridge, designed by engineer Edgar Cardoso is a railway bridge in Portugal. It replaced the functionality of the still standing Gustav Eiffel wrought iron Maria Pia Bridge in 1991.

50

51



PONTE DOM LUIS I 18

Ontwerp LEOPOLD VALENTIN Gegevens locatie functie gebouwd

Porto Bridge 1886

Informatie The Luís I Bridge (Ponte Luís I) is a metal arch bridge that spans the Douro River between the cities of Porto and Vila Nova de Gaia in Portugal. At the time of construction its span of 172 m was the longest of its type in the world. The Government held a competition for the construction of a metallic bridge over the Douro River on a site that was adjacent to an existing bridge and would replace it. Téophile Seyrig had already engineered the D. Maria Pia Bridge project nearby, whilst working as a partner of Eiffel. He now took sole responsibility for the new, major Luís 1st Bridge. The construction was begun in 1881 and the bridge opened on 31 October 1886. Originally built to take road traffic on both decks, at various times it saw trams on the upper and trolleybuses on the lower. The top deck is now occupied by Line D of the Metro do Porto and a pedestrian walkway. Total length 385.25 m Weight 3045 tons The arch measures 172 m in length and 44.6 m in height

52

53



BRAGA STADIUM 19


Braga Football stadium, sport 2004

Informatie The Braga Municipal Stadium is situated within the Dume Sports Park on the northern slope of Monte Castro. The location of the Stadium, in the sports zone specified in the Municipal Master Plan, will serve as an anchor point for any future development in the area as the city expands northwards. The location was chosen in order to avoid building a dam along the water’s edge in the valley. The brief called for covered seating sections for 30,000 on either side of the football field. The design for the 40 meter tall Stadium consists of two squares with the same degree of sloping. The sloping roof, originally planned to look like a continuous visor, is modeled on the suspension bridges, marvels of engineering, the Peruvian Incas built to span the deep river gorges that separated the cities.

54

55



SERRALVES MUSEUM 20

Ontwerp


Porto Auditorium, library, museum 1997

Informatie A roughly north-south longitudinal axis serves as the framework for the project. Two asymmetrical wings branch off to the south from the main body of the museum, creating a courtyard between them, while another courtyard is formed at the northern end between the L-shaped volume of the auditorium and the public entrance atrium. The volume of the main building is divided between exhibition spaces, offices and storage, an art library and a restaurant with adjoining terrace. The auditorium and bookstore have independent entrances and may be used when the museum itself is closed. The exhibition area is composed of several rooms, connected by a large U-shaped gallery - it occupies most of the entrance level, extending to the lower floor in one of the wings. The large doors that separate the different exhibition spaces and partition walls can be used to create different routes or organize separate exhibitions simultaneously.

56

57



Housing at Parc Navegantes 21

Ontwerp


Porto

Housing -

Informatie -

58

59



ATELIER SIZA, SOUTO DE MOURA, FERNANDO TÁVORA 22


Porto Atelier 1998

Informatie The office of Alvaro Siza is located in a five-story building overlooking the Douro River in Porto, between the historical center and the Atlantic ocean. In the 19th century this was a small fishing village on the outskirts of the city, and in many ways the place still retains its character, with boats moored in the harbor, fish being sold on the streets, and a ferry crossing the river every few minutes to the neighboring village of Afurada. In plan, the building is a U-shape, opening to the south. It occupies the center of the lot and maintains the setbacks required by local building codes. The first floor, which was initially intended for commercial purposes, is partially underground and covers almost the entire site. It receives light and ventilation from Rua do Aleixo and via two patios which are at the same level as the interior spaces. The service facilities and the stairs, which provide access to all levels and a roof terrace, are located on the northern side of the building. Siza shares the Aleixo office building with several other architects, who also contributed to its design. The basement floor has been partially given over to the archive, while the terrace was intended to house a cafe. Each floor, with space for 25 or 30 people, is occupied by either one or two offices, and apparently the somewhat random configuration of window openings is a result of each of the architect’s needs. The1.30 x 1.80m pivoting windows, sheltered on the eastern facade by horizontal concrete awnings, provide carefully framed views of the surrounding landscape – the steep hillside to the east, the river Douro and the old city center beyond. The soft light produced in the interior, the constant presence of water, and the building’s dominant position in the neighborhood, which helps to cut out the noise of people and traffic below, create a peaceful working atmosphere in the office.

60

61



ARCHITECTURE FACULTY 23


Porto Architecture University 1994

Informatie The School of Architecture of Porto articulates along the limits of an ancient farm right next to the Douro river, creating a wide central space, like an interior square, surrounded by the built volumes. This intervention reveals a lot of sensibility with the surroundings, in communication with the river and the sea. Stairs and ramps distribute the various accesses to the different levels and functional zones. The apparent fragmentation of the build volumes, visible on the project drawings, recovers its continuity in the circulation at the inferior level.

62

63



MOSTEIRO DOS JERóNIMOS 24

Ontwerp DIOGO BOYTAC Gegevens locatie functie gebouwd

Lissabon Klooster 1502-1580

Informatie Het Hiëronymietenklooster, staat in de wijk Belém in Lissabon. Het is één van de meest prominente gebouwen in deze stad. Waarschijnlijk is het klooster gebouwd als dank voor de geslaagde Indiëreis van Vasco da Gama. De ontdekking van de zeeweg zorgde ervoor dat koning Manuel I de rijkste monarch van Europa werd. Het gebouw in de manuelstijl is opgetrokken uit kalksteen en onder andere bekend om zijn uitbundig versierd zuidportaal en zijn indrukwekkende dubbele kloostergang met zijn brede overdekking. In de kerk Santa Maria liggen graven van de leden van de koninklijke familie, maar ook van Vasco da Gama en de dichter Luís de Camões. Een andere dichter, Fernando Pessoa, is in 1985, vijftig jaar na zijn overlijden, bijgezet in de gang van het aanpalende klooster. [bewerken]Geschiedenis Het klooster werd waarschijnlijk ontworpen door de architect Diogo Boytac. In 1502 werd begonnen aan de bouw. In 1517 werd de bouw overgenomen door de Spanjaard João de Castilho. De bouw werd in 1520 stilgelegd toen koning Manuel I stierf. Van 1550 tot 1580 werd er weer doorgebouwd aan het klooster. In 1755 werd Lissabon getroffen door een zware aardbeving. Het klooster raakte echter niet zwaar beschadigd. In 1987 werd het klooster samen met de Torre de Belém toegevoegd aan de werelderfgoedlijst van UNESCO. Op 13 december 2007 werd in het volledig gerestaureerde klooster het Verdrag van Lissabon getekend.

64

65



CASA DAS HISTóRIAS 25


Cascais Museum 2006

Informatie A city in the midst of a cultural boom, Lisbon has been churning out a steady stream of new and revamped museums for the past four years - alas, all in converted buildings. Cascais, the town in the outskirts of Lisbon that heralded the trend back in 2006, has recently raised the stake opening of the city’s latest newbuild gallery, Casa das Histórias - the House of Stories. The brainchild of architect Eduardo Souto de Moura, the structure was designed to host a collection of work by London-based Portuguese artist Paula Rego. Having part-donated, part-lent her paintings and drawings to the seaside town, the work needed a home. The striking resulting structure features a host of Souto de Moura’s trademark scenographic elements - bold shapes accentuated by an intricately patterned, terracotta-tinted exterior. Situated on a site about the size of two tennis courts, Casa das Histórias has been arranged so that the mismatched heights of the museum’s two volumes fill the gap between the ground and the surrounding treetops. This yin-yang configuration of mineral versus vegetal also informs the arresting colour of the exterior walls - the reddish concrete stands in contrast to the surrounding foliage. The tone of the rendering and the shape of the pyramidal bodies of Casa das Histórias were inspired by a nearby residence, designed by Raúl Lino - architect of Português Suave, the architectural ‘style’ which knits elements of traditional Portuguese homes with modern structures - the alternative to Modernism during the country’s right-wing dictatorship.

66

67



CINEMA HOUSE 1

Ontwerp

EDUARDO SOUTO DE MOURA Gegevens locatie functie gebouwd

Porto Culture, exposition space 2003

Informatie The Cinema House represents a significant change in the formal expression of Eduardo Souto de Moura. A change of style that approaches this work to the formal expression of the architecture of Siza Vieira. This building pretends to be similar to the surrounding houses, having some distortions to fit better on the plot. The overall image resembles to the lens of the camera, with dynamic eyes like the insects, searching for the views to the see in between the buildings.

68

69



GOSHO RESTAURANT 2

Ontwerp

aNC ARQUITECTOS Gegevens locatie functie gebouwd

Porto

Restaurant 2003

Informatie The restaurant is located in a five-star hotel and serves Japanese food. Besides evoking traditional Japanese architecture through a raw and strong materiality, theatricality is created with two entrance tunnels and a raised arrival area. The amusing and seemingly irrational posture of the existing structure is underlined with white paint while an air of mystery is generated by dissolving the spatial boundaries with a permeable curtain, a translucent screen, and dark peripheral walls whose absorptive qualities also provide acoustic comfort.

70

71



CASA ARMANDA PASSOS 3

Ontwerp


Porto

Dwelling 2005

Informatie Amidst horizontal and vertical planes conditioned by the contours of the terrain, memories of Zen gardens and fire signs, the Armanda Passos house has gently risen. Designed to be lived in at all hours of the day, when light seeks out shade, and shade opens itself to the light, the house-atelier, commissioned by painter Armanda Passos from the most international name in Portuguese architecture, allows the complicity naturally created by the architect with his work to transpire at each step. This is the second dwelling designed by Siza in Porto. The first was built in the 1960’s on the Avenida dos Combatentes.

72

73



SHE CHANGES 4

Ontwerp JANET ECHELMAN Gegevens locatie functie gebouwd

Porto Art, landmark, sculpture 2005

Informatie Portugal is home to artist Janet Echelman’s ‘She Changes’, a 160-foot-tall waterfront netted wind sculpture suspended above a 3-lane highway roundabout, which received the IFAI International Achievement Award and the Public Art Network’s Year in Review Award. It is a monumental, red and white, membranelike sculpture at the Praca Cidade San Salvador in the town of Matosinhos along the shoreline outside of Porto. Through her art, Janet Echelman reshapes urban airspace with monumental public sculptures that respond to environmental forces including wind, water, and sunlight. “I am a sculptor who shapes urban space. I prefer the immediacy and challenge of transforming sites that are either unnoticed infrastructure that have faded from public memory, or iconic landmarks that are so overexposed they become habitual background.”

74

75



BOM SUCESSO MARKET 5

Ontwerp

ARS-ARQUITECTOS Gegevens locatie functie gebouwd

Porto

Market 1951

Informatie

This building was one of the first buildings to be built in this zone. In 1951 the works begin to give shape to this project. Its structure of reinforced concrete is made out of pre-casted beams disposed in a radial shape. The way the entry of light is designed and works in the interior is absolutely incredible and shows a great sensibility in this subject. Even after more than 50 years of use, this building remains almost as good as new. All the spatial richness is still present and as a market it has a rich social life.

76

77



CINEMA BATALHA 6

Ontwerp

ARTUR ANDRADE Gegevens locatie functie gebouwd

Porto

Cinema, music theatre, restaurant, theatre 1946

Informatie

Situated in the heart of the city of Porto, the proposal of Artur Andrade continues his development of the expressionist line with a curve façade that creates movement and great dynamics in tension with the glass façade that defines the corner of the square in a futuristic style. It was a very polemic building when constructed (1946) because of the fascist regime. Today it works as a lounge bar, a restaurant and a cinema/ theatre.

78

79



PORTO CENÁRIO BAR 7

Ontwerp

PAULO COSTA Gegevens locatie functie gebouwd

Porto

Cafe, bar 2006

Informatie

This project concerns the conversion of a small 50m2 restaurant into a Lounge Bar, at the riverside front in Porto, Massarelos. Plastered stucco boards were placed around the walls, hanging over a contrasting dark wooden floor. The customer’s area was separated from the services and supporting spaces such as the sanitary, the kitchen and the DJ cabin, installed in half of the former restaurant kitchen. After all, the DJ is the new coking master over here. These “fleshy” spaces got moulded in orange juicy colours, contrasting with the white/beige painted main room. The relation with the beautiful outside landscape was improved by emphasising the presence of the 4 existing windows as absences in the walls, inviting for contemplation. The lighting as well the furniture was carefully chosen, out of vintage stores, in order to fulfil the client’s will of spending few and creating an atmosphere that could be cosy, slightly minimalistic and sophisticated at the same time.

80

81



NUNO GAMA FASHION 8

Ontwerp

RODRIGO PATRÍCIO ARQUITECTOS Gegevens locatie functie gebouwd

Porto Store, ateliers 2009

Informatie

The new Nuno Gama Shop looks like a work-in-progress installation, offering a unique architectural interpretation of the designer’s language. The project appropriated a typical Portuguese icon, the game of noughts and crosses- to create a layout composed of a structure of rails suited to the swift metamorphosis of the space. Observing the façade, plastic, fabric and sponge curtains clearly define the different levels of transparency towards the outside partitioning the shop, showroom, meeting area, studio and the area of customer tailoring with a Portuguese patio. But it is the shop itself that reveals the public face of the concept. Stark walls and criss-crossed by cables, circuit breakers, chrome-plated busts and an inflatable changing room inspired by Archigram’s “Cushicle”

82

83



GESCHIEDENIS VAN PORTUGAL Rond 2000 jaar v.Chr werd het Iberisch schiereiland overstroomd door Kelten en Iberiërs. De strijdlustige stam der Lusitaniërs bouwde op bijna elke heuvel in het noorden zijn castro’s (versterkte bergstadjes). In 218 v.Chr. vielen de Romeinen binnen en die konden hun hegemonie pas na felle strijd in 26 v.Chr. vestigen. Tegen het eind van de 6de eeuw maakten de invallende Westgoten en andere Germaanse stammen een eind aan de Romeinse heerschappy. In de 8e eeuw verschenen er nieuwe veroveraars: de Moren uit Noord Afrika. Zij veroverden het land in korte tijd en kwamen zelfs over de Pyreneeën (slag bij Tours en Poitiers in 732 van Karel Martel) en werden toen weer langzaam teruggedreven. De moren waren niet gekomen om te vernietigen en uit te buiten. Zij brachten een hoge beschaving met zich mee en waren in de landbouw,industrie, techniek en wetenschappen ver vooruit. Vele gewoonten en gebruiken en ook kunstopvattingen werden door de overwonnenen overgenomen. De moren waren een doorn in het oog van de Christelijke wereld en in de 11e eeuw begon vanuit Castillië de zgn Reconquista, de herverovering. In 1128 maakte het graafschap Portucalia (genoemd naar de Romeinse nederzetting Portus Cale, in de middeleeuwen Portucale geheten, nu Porto) zich los van Castillië en kreeg een eigen koning Alfonso I, de eerste van de Bourgondische dynastie, die regeerde tot het eind van de 14de eeuw. Met koning João (13851433) uit de Avis dynastie brak een glorierijke tijd voor Portugal aan. Hij versloeg de Castillianen in 1385 beslissend en ging een bondgenootschap met Engeland aan. Dit was ook de eerste koning die zijn blik over de wereldzeeën wierp en de grondslag legde voor het grote Portugese koloniale rijk. Zijn zoon Hendrik de Zeevaarder was nog beroemder, omdat hij zijn schepen uitzond naar west Afrika, rond Kaap de Goede Hoop (Bartelomeus Dias), Indië (Vasco da Gama), Brazilië (Pedro Alvares Cabral). In 1580 komt het land onder het bewind van de Spaanse koning Philips II, en wordt (net als in de Hollanden) het land stevig uitgebuit. In 1640 wist Portugal zich te ontworstelen aan Spanje, maar de welvaart kwam niet terug. In 1703 werd het land bij het verdrag van Methuen zelfs financieel afhankelijk van Engeland. Na de Napoleontische oorlogen en de Franse bezetting in het begin van de 19de eeuw werden de Portugese Koningen wat democratischer, maar de economie bleef maar achteruitgaan. In 1910 werd de republiek uitgeroepen, waarna in 1926 een militaire staatsgreep plaatsvond en het Salazar-bewind werd ingesteld. De ontevredenheid over het bewind (met name het beleid in de koloniën) uitte zich in 1974 (de Anjerrevolutie) in een machtswisseling, die het moderne Portugal gestalte gaf.

84

85



LISSABON De Portugese hoofdstad Lissabon (Lisboa in het Portugees) ligt op de steile rechteroever van de Taag, op enkele kilometers van de Atlantische Oceaan. In 1755 werd Lissabon getroffen door een aardbeving, gevolgd door een vloedgolf. Daardoor werd een groot deel van de stad verwoest. Op de puinhopen van het lager gelegen stadsgedeelte werden nieuwe wijken gebouwd volgens een rechthoekig stratenpatroon. Er kwamen brede boulevards, grote pleinen en fraaie stadsparken. Het pronkstuk van deze “stadsvernieuwing” is het Praça do Comércio. Het is een groot plein dat aan één kant open is naar de Taag en verder beheerst wordt door een 19de-eeuwse triomfboog en neo-klassieke regeringsgebouwen. Het geheel vormt eigenlijk een toegangspoort tot de stad. Toch geven veel toeristen de voorkeur aan de hoger gelegen stadsdelen die hun middeleeuwse structuur hebben behouden. Daar vind je nauwe, kronkelige straten en steegjes. In 1988 kreeg Lissabon opnieuw een zware klap. Een enorme brand verwoestte een groot deel van de Baixa 6 , het commerciële centrum. Het werd de grootste ramp sinds 1755 genoemd. Dit gaf het stadsbestuur overigens wel de gelegenheid het centrum helemaal opnieuw in te richten ter voorbereiding op de Wereldtentoonstelling Expo ‘98. Het terrein van de Expo is nog steeds te bezoeken; het heet nu Parque das Nações 2 . Je vindt er een groot winkelcentrum, bars, restaurants en ook het grootste aquarium van Europa, het Oceanarium. De Torre de Belém is een wachttoren die tussen 1515 en 1521 midden in de Taag werd gebouwd om de haven te beschermen. In de tijd van de Spaanse overheersing (1580-1640) diende het gebouw als gevangenis. De Arabische invloed op de zogeheten Manuelstijl (zie Volk en cultuur) is goed te zien aan de vele Moorse motieven. Het goudkleurige klooster Mosteiro dos Jerónimos 24 werd in de 16de eeuw gebouwd. Hier bevinden zich de praalgraven van ontdekkingsreizigers, dichters en staatslieden. Vlak bij het klooster ligt het Palácio de Belém, de residentie van de president. In de stallen van dat paleis is een museum ingericht met koetsen en andere rijtuigen uit de 16de tot de 19de eeuw. Vanuit vrijwel de hele stad kun je de koepel zien van de Basílica da Estrela. Die neo-klassieke kathedraal werd in de 18de eeuw gebouwd in opdracht van koningin Maria I, die er begraven ligt. Jarenlang werd gewerkt aan renovatie, die in 2004 werd afgerond met het terugplaatsen van de klokken. De grote hangbrug over de Taag werd in 1966 opengesteld. Deze stalen brug is zes kilometer lang en heette aanvankelijk Salazarbrug, naar de toenmalige dictator. Na de Anjerrevolutie van 25 april 1974 is de brug omgedoopt in “Brug van de 25ste april” (Ponte 25 de Abril).

86

87



PORTO Zoals Amsterdam frivool heet en Rotterdam een werkstad, zo liggen ook de verhoudingen tussen Lissabon en Porto. Hoewel de haven van de hoofdstad inmiddels belangrijker is dan die van Porto, blijft Porto de werkstad van het land. De stad is wereldberoemd als het hart van de handel in portwijnen, maar het is ook een belangrijk industrieel centrum. Er zijn olieraffinaderijen en textielfabrieken gevestigd. Tot 1174 was het de hoofdstad van Portugal en de stad waaraan het hele land zijn naam te danken heeft (de Romeinse nederzetting Portus Cale). Porto ligt op beide oevers van de rivier de Douro. Je zou denken dat de stad daardoor een natuurlijke haven heeft. En toch is dat niet zo, althans niet meer. Na de verzanding van de Douro moest een kunstmatige haven – Leixões – worden aangelegd. Aan de kades van de oude haven in Porto zelf staan huizen die geschilderd zijn in pasteltinten. Het is een van de aantrekkelijkste wijken van de stad. Het hele oude centrum (Cidade Velha) staat sinds 1996 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Te hopen valt dat die titel de autoriteiten inspireert om oude huizen te behoeden voor verder verval. Sommige huizen lijken op instorten te staan. Toch zijn er vele historische gebouwen te bezichtigen. De kathedraal (Igreja da Sé) werd al in de 13de eeuw gebouwd, maar van die oorspronkelijke bebouwing is weinig meer over. Het grootste deel van het imposante bouwwerk stamt uit de 18de en 19de eeuw. Naast de kathedraal staat het voormalige bisschoppelijk paleis, dat tegenwoordig bevolkt wordt door ambtenaren. De Igreja de São Fransisco werd in de 12de en 13de eeuw gebouwd, maar later in rococostijl herbouwd. Vooral het interieur is uitbundig versierd. De Douro wordt overspannen door een markante stalen brug met twee verdiepingen. Het laagste niveau van de Dom Luis I brug 18 verbindt de laaggelegen stadsdelen, via de hoogste weg kom je in de bovenstad. De zuidoever van de Douro (Vila Nova de Gaia) is van oudsher het centrum van de porthandel, maar in de hele stad kun je niet om Porto’s bekendste exportproduct heen. Er zijn vele wijnkelders en proeverijen waar de liefhebbers zich te buiten kunnen gaan aan deze zoete wijn. Lange tijd beheersten de Britten de porthandel en daaraan herinnert hun Factory House, een gebouw vol traditie en koloniale sfeer. In 2001 was Porto Culturele Hoofdstad van Europa, samen met Rotterdam. De twee steden hebben daarbij samengewerkt en een uitvloeisel daarvan is de grote concertzaal Casa da Música 14 , ontworpen door Rem Koolhaas. Porto is de geboortestad van Hendrik de Zeevaarder, de koning die aan de wieg stond van Portugals opkomst als koloniale grootmacht. In het begin van de jaren ‘90 had Porto een inwoonster die toen nog volstrekt onbekend was, maar inmiddels wereldberoemd is. Ze gaf er Engelse les. Het was J.K. Rowling, de auteur van de Harry Potter-boeken.

88

89



LISSABON 1 2 3

2

3 4

1 4

5

6

7

24 25

Gare do Oriente (ontwerp: Santiago Calatrava) Parque do Tejo e do Trancão Parque das Naçoes (Expo 98) Portugees Paviljoen (ontwerp: Alvaro Siza) Pavilion of Knowledge (ontwerp: João Luís Carrilho da Graça) Elevator de Santa Justa (ontwerp: Raul Mesnier de Ponsard (Eiffel student)) - Rua Garrett (Chiado) - A Brasileira cafe e pasteleria Pombal’s innovative grid system (Baixa) (ontwerp: Sebastiao Jose De Carvalho e Melo) MUDE Design & fashion museum (ontwerp: Ricardo Carvalho + Joana Vilhena Arquitectos) Mosteiro dos Jeronimos (klooster) Casa da Historias in Cascais (ontwerp: Eduardo Souto de Moura)

6 7 5

25

24

0

1 km

KAART VAN LISSABON 90

91



PORTO 9

19

8

Station Sao Bento (ontwerp: Marques da Silva)

9

Leça da Palmeira zwembad (ontwerp: Alvaro Siza) Eduardo Souto de Bouça housingcomplex (ontwerp: Alvaro Siza) Bolhao Market (ontwerp: Antonio da Silva) Garagem do Comercio do Porto (ontwerp: Rogerio de Azevedo) Metro Porto (ontwerp: Eduardo Souto de Moura) Casa da Musica (ontwerp: OMA) Casa das Artes (ontwerp: Eduardo Souto de Moura)

10 11 12 13 14 14

15 16

10

17

15

18 19

21 22

20

11

23

21 12

16

22 13

23

8

Casa Ponte Arrabida (ontwerp: Edgar Cardoso) S.João brug (ontwerp: Edgar Cardoso) Ponte Dom Luiz I (ontwerp: Leopold Valentin) Estadio Municipal de Braga (ontwerp: Eduardo Souto de Moura) Serralves museum + Tuin (ontwerp: Alvaro Siza) Housing at Parque Navegantes (ontwerp: Alvaro Siza) Bezoek Atelier Siza, Souto de Moura en F. Távora (ontwerp: Alvaro Siza) Architecture Faculty (ontwerp: Alvaro Siza)

18

0

1 km

KAART VAN PORTO 92

93



PRAKTISCHE INFORMATIE Reisbescheiden Geldig paspoort/ i.d.-kaart. (Rijbewijs volstaat niet.) Studentenkaart/ museumjaarkaart o.i.d. als het korting op kan leveren. En deze gids heb je altijd bij je! Let op Er is geen annuleringsverzekering en reisverzekering afgesloten. Als je een verzekering nodig hebt of wenst da moet je die zelf afsluiten. Adres Jeugdherberg Poets Rus dos Caldereiros 261 4050-142 Porto E: [email protected] P: +351 223 324 209 / +351 932 015 758 Skype: oportopoetshostel Porto www.oportopoetshostel.com

Livraria Lello(boekenwinkel)

Dag 1 Een lunchpakket en genoeg drinken voor zeker die dag. Meenemen alle dagen. Tekenmateriaal: Dummy minimaal A5- formaat. Pennen, potloden, krijt, houtskool, haarlak, gum etc.. Fotomateriaal: Camera met voldoende geheugen en oplader/batterijen. Eventueel een statief. Geld. Zorg ervoor dat je wat geld bij je hebt zodat je niet meteen hoeft te pinnen. Pinnen kost veel tijd als je met 30 man bent die nooit tegelijkertijd geld nodig hebben. Eten en drankjes zijn voor eigen rekening.

Leça da Palmeira zwembad 94

9

95



DEELNEMERS LIJST

A vida Portuguguesa, Porto en Lissabon

Elevator de Santa Justa 96

Studenten Niels Bijkerk (M) Bert Bouwman (M) Rosa Cornelissen (V) Nancy Dantese (V) Michèle Groenewegen (V) Esma Hicip (V) Vyasa Koe (M) Flore Kueter (V) Astrid van Loon (V) Tommy de Moor (M) Louise Rietvink (V) Milou Simons (V) Bert Spolders (M) Ymke Vertelman (V) Lisa Vugteveen (V) Margot van Bekkum (V) Anouk van Deuzen (V) Sven van Dieken (M) Mike Gerst (M) Felice de Graaf (V) Marjolein de Groot (V) Rense Jansen (M) Ivo Klaver (M) Karin Lammers (V) Franka Marijnus (V) Chrissy Ramaekers (V) Roxan Reurslag (V) Jan Schilthuizen (M) Els Verdick (V)

06-24200877 06-52213974 06-39227724 06-57199459 06-24786555 06-14859301 06-40238103 06-28858779 06-81696170 06-83201669 06-13636824 06-20214122 06-30731787 06-14708083 06-44123250 06-34927515 06-57553127 06-42901244 06-16451999 06-34117077 06-18677087 06-49271606 06-12513988 06-42933768 06-22874758 06-49834183 06-30091767 06-22674583 06-45222140

(noodnummer) 0318-506304 010-2427139 0345-610649 06-10052361 071-5617601 010-4196797 06-41367967 06-51581675 078-6156325 06-53488447 0229-213646 0252-521240 023-5717342 06-12970676 0546-623313 06-52360086 06-57553127 06-42901244 0297-533403 0180-317442 079-3315712 030-6340818 0229-553031 0252-372093 070-3030319 06-22230976 06-30091767 06-22030313 0573-402119

Docenten Aura Luz Melis Ramin Visch Adjo Vreeburg

06-25028962 06-50691415 06-14612035

06-24602720 06-21503090 06-11144144

5

97



OPDRACHT Tijdens de excursie zijn er verschillende opdrachten die gericht zijn op het ‘leren kijken’ en het leren waarderen van (architectonische) kwaliteiten in gebouwen, tuinen, openbare ruimtes en exposities. Als hoofdmedium worden de camera en het tekenpotlood gebruikt. Door een foto of een schets te maken neem je belangrijke beslissingen: - je focust je op een bepaald gebied, beeld, detail - je beslist een kader, een begin en einde van je beeld - door de keuze van je beeld geef je ook een eigen interpretatie weer van wat je ziet Van alle projecten die we bezoeken leggen de volgende details vast in foto’s:

Estadio Municipal de Braga

19

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Overgang interieur / exterieur; Materialisatie; Aansluiting vloer / muur; Kleurgebruik; Natuurlijk lichtinval in gebouwen; Kunstmatig licht in gebouwen; Maak één of meerdere foto’s die de ervaring voor jou van het project vastleggen.

In een selectie van projecten doen we de volgende leerzame kijkoefening: Maak een schets vanuit een bepaalde hoek van een ruimte waar er overzicht is. Er wordt vanuit dezelfde hoek een foto gemaakt. Schets en foto worden na afloop naast elkaar gedocumenteert. Op deze manier ziet men wat jou opvalt en hoe je de ruimte ervaart en interpreteert. Alle resultaten worden in een persoonlijke Presentatieboek bij elkaar gebracht, in dezelfde formaat als de reisgids en in dezelfde volgorde van de projecten die in de reisgids zijn opgenomen.

Shop ‘Wrong Weather’, Porto 98

99

Ontwerp boekje: Ramin Visch en Katja van Stiphout

2012

Recommend Documents