Jaarverslag Christelijk Gymnasium Sorghvliet 2011/2012 Dit jaarverslag geeft een beknopt overzicht van de zaken die tijdens de cursus 2011/2012 speelden, van de resultaten die behaald werden en van de activiteiten die georganiseerd werden. Hoofdstuk 1. Gebouw De grote opknapbeurt van het gebouw werd voortgezet. Na toiletten, tweede en derde verdieping, was de eerste verdieping aan de beurt: verlaagde plafonds, nieuwe vloeren en bedrading, schilderwerk, digitale schoolborden in alle lokalen en goede verduisteringsmogelijkheden. Voorts werd in alle lokalen dubbel glas geplaatst en werd het hang- en sluitwerk vernieuwd. Met een kleine subsidie van de gemeente werd een verdere stap gezet richting een duurzaam schoolgebouw: zonnecollectoren op het dak. Gecombineerd met de dubbele beglazing verwachten we hiermee een aanzienlijke besparing van energie gerealiseerd te hebben. Al met al is het grootste deel van het schoolgebouw nu gerenoveerd. Alleen de aula en omliggende ruimtes (garderobe, soos) en het souterrain moeten nog opgeknapt worden. Hoofdstuk 2 Organisatie en nieuw beleid De organisatiestructuur van de school zorgde voor een veilig en zorgzaam schoolklimaat. Met een conrector voor de onderbouw en een conrector voor de bovenbouw, met een coördinator voor iedere jaarlaag en een mentor voor iedere klas en bovenbouwleerling was goede zorg en begeleiding voor onze leerlingen sterk verankerd. Met een zorgcoördinator die waar nodig externe, deskundige hulp regelde. Veel aandacht werd besteed aan de kwaliteit van het onderwijs. Met enquêtes onder leerlingen en lesbezoeken en beoordelingen werd het functioneren van docenten gevolgd. Vijf interne coaches konden waar nodig ondersteuning bieden aan hun collega’s. Steeds weer kunnen we concluderen dat er op Sorghvliet erg veel goede docenten rondlopen die zichzelf ook steeds verder willen verbeteren en professionaliseren via bijscholing, intervisie of coaching. Nadat we op 1 oktober 2011door het promoveren van 5 docenten van LB naar LC aan de eisen van de functiemix voldeden, werden er verder geen beoordelings- en promotie trajecten doorlopen. Helaas bleek de vergoeding voor de extra kosten die de promoties met zich meebrengen, niet toereikend. Dit had tot gevolg dat we moesten besluiten pas op de plaats te maken en eerst verdere bekostigingsontwikkelingen af te wachten alvorens verder te gaan met promoties. De digitalisering van het onderwijs gaat steeds verder en lijkt een onomkeerbaar proces. Nu steeds meer scholen digitale leermiddelen gaan gebruiken, neemt het aanbod op dat gebied ook sterk toe. Ook kwalitatief wordt voortgang geboekt, waardoor het materiaal beter bruikbaar wordt. Met de digitale schoolborden is het
hele internetaanbod het klaslokaal ingekomen. Steeds meer mogelijkheden worden door docenten ontdekt en benut. Digitale schoolborden kunnen vooral gebruikt worden om frontale lessen afwisselender en kwalitatief beter te maken. Een volgende stap zou kunnen zijn de introductie van iPads (of laptops) in het klaslokaal; iPads bieden vooral veel mogelijkheden op het gebied van differentiatie en zelfwerken: iedere leerling op zijn eigen niveau en –tot op zekere hoogte- in zijn eigen tempo. De onderwijscommissie verkent mogelijkheden en houdt ontwikkelingen nauwgezet in de gaten. Een spannend proces waarvan de uitkomst nu nog niet te voorspellen is. De mogelijkheden voor de erg slimme leerlingen namen verder toe. Gymnasium Plus zijn we het gaan noemen. Er was natuurlijk al veel, zoals allerlei studiemogelijkheden in samenwerking met het universitair onderwijs en de internationaal erkende examens voor de moderne vreemde talen. Maar de mogelijkheden waren toch grotendeels beperkt tot de bovenbouw. En ook de slimmeriken moeten toch eerst de onderbouw door. Voor de onderbouw werden nieuwe mogelijkheden ontwikkeld. Speciale wiskundelessen voor wiskundetalenten ter voorbereiding van deelname aan de Olympiade, Chinees in drie jaarlagen, en onderbouwers die een vak in de bovenbouw gingen volgen, gewoon tussen die grote vijfde- en zesdeklassers met de bedoeling ook aan het eindexamen voor dat vak deel te nemen. Zo ontstonden steeds meer contacten tussen bovenbouw en onderbouw; in dit kader kunnen we ook nog de bijlessen door bovenbouwers noemen en de hulpmentoren, vijfdeklassers die brugklassers ondersteuning boden en activiteiten voor hen organiseerden. Met de invoering van de nieuwe Tweede Fase in de bovenbouw is het moment dat leerlingen hun profiel en keuzevakken moeten kiezen verschoven van klas 4 naar klas 3. Eigenlijk komt dit keuzemoment voor de meeste leerlingen te vroeg. Door extra ondersteuning en veel begeleiding probeerde de decaan het keuzeproces zo goed mogelijk te begeleiden. Het probleem is dat te vroeg kiezen vaak leidt tot het ontwijken van een echte keuze: je kiest voor het profiel en de vakken waar je later nog alle kanten mee op kunt. In de praktijk betekent dit dat te veel leerlingen kiezen voor een betaprofiel en vervolgens in klas 4 of 5 ontdekken dat ze een vakkenpakket hebben dat hen niet interesseert of dat ze niet aan kunnen of dat niet aansluit bij hun uiteindelijke studiekeuze. Er werd beleid ontwikkeld om het verkeerd kiezen en de gevolgen van een verkeerde profielkeuze zoveel mogelijk te beperken. Op het gebied van internationalisering werd aanzienlijke vooruitgang geboekt. Van een groot aantal activiteiten zonder samenhang naar een programma met een logische opbouw verspreid over de leerjaren. De invoering van de maatschappelijke stage werd in deze cursus afgerond resulterend in een afwisselend, leerzaam programma dat de maatschappelijke inzet en bewustwording van onze leerlingen stimuleert en bevordert. Van bomen of gras planten in de duinen, tot ondersteuning van basisscholen, tot individueel gekozen activiteiten. Het is bijzonder jammer dat de regering inmiddels heeft besloten de maatschappelijke stage weer af te schaffen. Zonde van de energie die erin gestoken is. Het is zeker denkbaar dat we besluiten de maatschappelijke stage (of delen ervan) gewoon voort te zetten, maar nu als verplichte schoolactiviteit.
De aanmelding voor de cursus 2012/13 verliep bevredigend. We hoopten op 135 aanmeldingen en we kregen 136 aanmeldingen; was ieder jaar vraag en aanbod maar zo goed in evenwicht. Het aantal allochtonen was wat minder dan gehoopt. Maar we blijven streven naar een leerlingenbestand met 10% - 15% allochtone leerlingen. Doordat een grote groep leerlingen eindexamen deed (142, een record in de geschiedenis van Sorghvliet) nam ons totale leerlingaantal iets af: van 730 naar 715. We streven ernaar om uiteindelijk uit te komen op een leerlingaantal tussen 650 en 700.
Hoofdstuk 3. Resultaten Ook tijdens deze cursus maakten we onze reputatie weer waar: relatief weinig doublanten en uitstroom. Waren we tijdens de cursus 2010/11 het gymnasium met de laagste uitstroom, tijdens deze cursus deed één van de 43 gymnasia het marginaal beter. Neemt niet weg dat de uitval relatief zeer laag is: 17 leerlingen vertrokken wegens onvoldoende resultaten (2,3%). En er waren 2 leerlingen die wegens verhuizing vertrokken (0,3%). Het gemiddelde van de gymnasia ligt aanzienlijk hoger: 5,1% vertrokken wegens onvoldoende studieresultaten en 0,4 % van de gymnasiasten vertrokken wegens verhuizing. Zo hebben we een kleine klas minder uitval! Relatief weinig uitval betekent meestal dat het rendement van het schooljaar goed is. Dat klopt ook. De resultaten per leerjaar in percentages: Bevorderd Sorghvliet Klas 1 95,1 Klas 2 95,7 Klas 3 94,8 Klas 4 94,8 Klas 5 93,5 Klas 6 95,1 gemiddeld 94,8
Bevorderd 43 gymnasia (GZG) 91,4 87,1 89,1 90,4 89,5 91,4 89,8
Een heel bevredigend resultaat. Vooral omdat de resultaten nu al drie jaar vrijwel stabiel zijn: het was en is en blijft top. Om het verschil in rendement in de praktijk te doorgronden, is het volgende voorbeeld wellicht verhelderend. Stel het Gemiddelde Zelfstandige Gymnasium (GZG) uit de tabel en Sorghvliet beginnen beide met 100 leerlingen in klas 1. De ontwikkeling gaat dan als volgt:
Klas 1 Klas 2 Klas 3 Klas 4 Klas 5 Klas 6 Slaagt in 6 jaar
Sorghvliet 100 95 91 86 82 77 73
GZG 100 91 79 70 63 56 51
Na zes jaar een verschil van 22 leerlingen! Natuurlijk zijn er ook zittenblijvers die met een jaar vertraging hun diploma halen. Je kunt dus zeggen dat op Sorghvliet iets meer dan 80 van de 100 leerlingen hun diploma halen, terwijl op het gemiddelde gymnasium dit aantal iets minder dan 60 zal zijn. Het spreekt voor zich dat de 22 extra leerlingen die op Sorghvliet hun diploma halen niet de absolute toppers zijn. Zij zullen het vakkengemiddelde bij het eindexamen dus ook iets naar beneden halen. Of anders gezegd, als Sorghvliet met zijn 73 leerlingen dezelfde gemiddelde cijfers behaalt als het GZG met zijn 51, dan is dat een uitstekend resultaat. Van de 142 kandidaten die eindexamen deden, slaagden er in het eerste tijdvak 127 (89%) en in het tweede tijdvak nog eens 8 (5,6%). In totaal slaagden dus 135 van de 142 kandidaten (95,1%). Dit steekt gunstig af tegen de resultaten van het GZG. In alle 43 gymnasia slaagden 86,2 % van de kandidaten in het eerste tijdvak, nog eens 5,2% in het tweede tijdvak, dus totaal 91,4%. Uit onderstaande tabel blijkt dat de eindexaminandi van Sorghvliet ongeveer op het gemiddelde van de gymnasia presteren; gezien hun grote aantal een goed resultaat. Uiteraard zijn er vakken die heel goed scoorden en ook vakken die tegenvielen. Per vak kan dat uit de tabel gelezen worden. Opvallend is dat de gymnasia duidelijk een hoger gemiddelde behalen dan het VWO als geheel (gymnasia en scholengemeenschappen). Vooral bij Nederlands en de moderne talen is dit erg duidelijk. Geen wonder dat bij de scholenvergelijking van Elsevier bijna alle gymnasia een + kregen. Het verschil tussen schoolexamen en centraal examen is op Sorghvliet 0,3, ruim binnen de marge van 0,5 die de inspectie als de grens van wat acceptabel is hanteert. Een overzicht van de resultaten (SE SO = schoolexamen Sorghvliet; SE ZG = schoolexamen zelfstandige gymnasia; CE SO = Centraal Examen Sorghvliet; CE ZG = Centraal Examen Zelfstandige Gymnasia; CE VWO = Centraal Examen alle VWO leerlingen van Nederland, dus inclusief atheneumleerlingen) vak ne la gr fa du En gs ak fi ec m&o Wia Wib Wic Wid Na sk
SE SO 73 67 67 74 70 70 67 67 74 69 68 67 69 60 76 74 68
SE ZG 69 65 67 70 69 71 68 67 71 66 67 66 67 60 74 67 68
CE SO 68 62 63 83 71 68 66 68 64 68 63 60 62 60
CE ZG 66 64 66 74 69 69 67 65 68 66 64 64 70 64
CE VWO 63 65 66 65 61 63 65 62 66 64 62 64 66 64
67 71
67 69
65 67
bi nlt Kubv kudr Gem.
67 71 71 73 7,0*
68 73 74 75 6,9*
70
68
64
65 69 6,7
64 65 6,7
63 63 6,4
*gemiddelde van alle SE-vakken, dus ook de vakken die geen CE hebben. Het schooljaar 2011/12 was cijfermatig een goed jaar. Met een uitstekend rendement en een uitzonderlijk grote groep van 135 gymnasiasten die met een uitstekende basis naar universiteit of elders gaan. Hoofdstuk 4. Activiteiten De loopbaan van de eersteklassers begon dit jaar in Haarlem. Gedurende drie dagen leerden ze elkaar, hun mentor en hun hulpmentoren kennen. Klas 3 ging als vanouds op survival naar de Ardennen. De leerlingen van klas 4 wisselden uit met leerlingen uit Rennes en Stolberg en zelfs met leerlingen uit Minnetonka in de VS. De leerlingen die Frans of Duits beperkt in hun profiel hadden, namen deel aan ‘de week van het woord’. Eén van de hoogtepunten hierbij was de dag over de rechtsspraak, georganiseerd door ProDemos. In de tweede week van de uitwisselingen gingen ze drie dagen naar Keulen. De vijfde klas ging als groep naar Rome. De leerlingen werden verdeeld in drie groepen en iedere groep volgde een eigen programma. Zoals ieder jaar, was deze reis ook dit jaar weer een groot succes. De sfeer was prima, de accommodaties in orde en de leerlingen hebben als vanouds kunnen genieten van al het oude en nieuwe in Rome. Het leerlingenbestuur was actief en organiseerde allerlei activiteiten. We hadden schoolfeesten op diverse locaties en een galadiner voor de vijfde- en zesdeklassers in het restaurant op de Pier. De door het bestuur georganiseerde sport- en cultuurdagen waren succesvol. De eerste dag sportten we met alle leerlingen in de sporthal in Rijswijk. De sportdag werd vooraf gegaan door een zeer geslaagde moderne muziekavond. Een groot aantal talentvolle leerlingen liet zich van zijn beste kant zien en zong of speelde de sterren van de hemel. Tijdens de toneelavond konden de leerlingen zich met hun klas uitleven op het toneel. De tweede dag stond in het teken van nog meer sport en van de workshops. De leerlingen konden kiezen uit allerlei onderwerpen: van Russische les tot koken. Het programma was gevarieerd genoeg. De slogan van onze school luidt: ‘Op Sorghvliet gebeurt meer’. Wat gebeurde er zoal meer? Een groot aantal leerlingen uit de bovenbouw nam met succes deel aan de internationale examens voor Cambridge Engels, het Franse DELF-examen en/ het Goethe-certificaat voor Duits. Veel leerlingen houden van debatteren en doen dat behalve bij de lessen Nederlands ook door deel te nemen aan buiten de school georganiseerde debatwedstrijden zoals het Lagerhuisdebat of het intergymnasiaal debattoernooi . Al vele jaren doet een delegatie van Sorghvliet mee aan de Munish en samen met 3500 leerlingen uit alle delen van de wereld aan de THIMUN (The Hague Model
United Nations). Ook dit schooljaar was Sorghvliet met een groep leerlingen aanwezig op beide evenementen en ook op de PAMUN in Parijs. Voor klas 1 was er een debatdag, maar ook drama-dagen. Deze keer namen veel ouders de uitnodiging aan om ’s middags naar het optreden van hun kinderen te komen kijken. Op de klassieke muziekavond konden we genieten van viool, piano en cello door leerlingen uit alle leerjaren. Dit schooljaar speelde een aantal leerlingen mee in het toneelstuk ‘Nausicaa’ o.l.v. Rob van der Starre. Voordat dit toneelstuk opgevoerd kon worden, moesten de spelers het zelf schrijven. Er zijn namelijk maar enkele regels overgeleverd. De uitvoeringen waarin toneelspel afgewisseld werd met dans werden druk bezocht. De sportsectie was actief in de organisatie van de sportdagen voor de verschillende leerjaren, de interscholaire volleybal- en basketbaltoernooien, de skireis en het zeilkamp aan het eind van de cursus. Ook de Christelijke identiteit van de school zorgde regelmatig voor allerlei extra’s. Wij vierden met alle leerlingen Kerst en Pasen. Tijdens de jaarlijkse Jom Hasjoa bijeenkomst van de Joodse gemeenschap in Den Haag, waarbij de Joodse slachtoffers van de Holocaust worden herdacht, waren onze leerlingen actief. Opnieuw zamelden we geld in voor een project. Dit jaar stond de inzameling in het teken van de ontwikkeling van een school in Oeganda. Het project werd ondersteund door Edukans. Het project in klas 2 ging over Den Haag en de pleinen die de stad rijk is. Per tram reisden de leerlingen van noord naar zuid en van oost naar west. Op verschillende pleinen werd uitgestapt om de omgeving verder te verkennen. Voor diverse leerjaren waren er excursies. Naar Blijdorp en naar de Staalfabriek in IJmuiden bijvoorbeeld. Alle leerlingen van de klassen 1 tot en met 4 voldeden aan de eisen van de Maatschappelijke Stage. De tweedeklassers mochten in de ijzige kou wilgen knotten bij de Nieuwkoopse Plassen. In het kader van de internationalisering bezocht klas 1 het Vredespaleis, klas 2 hield zich bezig met de binnenlandse politiek, o.a. door een bezoek aan het Binnenhof en klas 3 hield zich bezig met de rol van Europa. De leerlingen keken hun ogen uit tijdens het bezoek aan het Europees Parlement in Brussel. En dan was er nog de driedaagse veldwerkexcursie op de Wadden, waar biologen uit de vijfde klas enthousiast aan hun eigen onderzoek werken in een uniek Unesconatuurgebied. Sorghvliet is aangesloten bij een aantal onderwijskundige projecten. Zo werden er veel activiteiten voor de beta’s (bv. via Jet-net) georganiseerd. Een groot aantal leerlingen uit klas 5 wist zich een plaats te verwerven bij Pre-University College van de Universiteit van Leiden. Eén leerling mocht deelnemen aan JuniorMed College in Rotterdam. Kortom, er waren weer heel veel activiteiten tijdens deze cursus. Voor sommige leerlingen was het misschien wel wat erg veel. Maar gelukkig hebben de resultaten
van de meesten er uiteindelijk niet onder geleden. En natuurlijk geldt: ook buiten de lessen kun je en moet je heel veel leren.
Hoofdstuk 5. Curatorium, Oudercommissie en MR Sorghvliet is één van de weinige zelfstandige scholen die nog een eigen bestuur/bevoegd gezag heeft. Dit maakt de lijnen kort en voorkomt onnodige bureaucratie in de besluitvorming. Ten gevolge van nieuwe wetgeving is de bestuursstructuur van Sorghvliet gewijzigd. Het curatorium heeft geen taken meer in de dagelijkse gang van zaken op school. Deze taken worden zelfstandig door de schoolleiding verricht. Het curatorium heeft in de nieuwe structuur vooral de rol van ‘toezichthouder’ gekregen, zij het dat dit toezicht zo is georganiseerd dat het curatorium wel het algemene beleid van de school blijft bepalen. De voordelen van kleinschaligheid blijven ook in deze structuur gehandhaafd. Zoals bekend bestaat het curatorium geheel uit ouders van leerlingen. Een goede samenwerking tussen school en ouders is voor een kleine school als de onze essentieel.
Ouders hebben weer op vele manieren hun bijdrage aan het schoolleven geleverd. In de bibliotheek en bij het decanaat en het toneelstuk hebben veel ouders meegeholpen; het uitreiken en innemen van de boekenpakketten zou zonder ouders niet lukken en ook bij de debatdagen stonden veel ouders klaar om te helpen. De oudercommissie was op vele fronten actief. In uitstekende sfeer werd zes keer met de schoolleiding vergaderd. De klassenouderavonden werden weer georganiseerd en zeer goed bezocht. En ook werd een enquête gehouden onder de ouders van de tweede klassen, waar ouders op vele terreinen konden aangeven wat goed loopt en wat verbeterd kan worden. Hoofdstuk 6. Financiën De financiën van de school zijn goed op orde. De personeelskosten bleven binnen het beschikbare budget. Wel zijn de reserves waaruit de renovaties bekostigd werden inmiddels uitgegeven. Zorgelijk is wel dat de bezuinigingen op onderwijs echt merkbaar worden. Veel extra kosten waar de scholen mee geconfronteerd worden, worden niet gecompenseerd met extra financiële middelen. De hogere kosten voor de pensioenvoorziening, de Btw-verhoging, de extra kosten voor personeel die voortvloeien uit het inkorten van salarisschalen zorgen voor hogere kosten waar tegenover een lagere bekostiging staat. Op termijn gaat dit voor grote financiële krapte in het onderwijs zorgen. Sorghvliet staat er relatief gunstig voor, maar ook voor ons is zwaar weer op komst. Normaliter resulteren bezuinigingen in een efficiëntieslag van een organisatie. Dat wordt helaas ernstig bemoeilijkt door harde eisen met betrekking tot de onderwijstijd: we worden om onduidelijke en ondeugdelijke redenen verplicht leerlingen meer lesuren per week te geven dan ooit te voren. Uiteraard gaat het hier niet om een probleem op schoolniveau; het is een landelijk probleem waar hopelijk op landelijk
niveau een oplossing voor wordt gevonden. Er zijn inmiddels signalen dat de politiek op dit punt scholen wat meer speelruimte wil geven, maar onduidelijk is nog wat dat in de praktijk betekent.
Slot Een jaarverslag staat ruimschoots stil bij de resultaten van het jaar, de beleidsmatige zaken die een rol speelden en de activiteiten die we organiseerden. En natuurlijk zijn die gegevens belangrijk. Nog veel belangrijker echter is de sfeer waarin er gewerkt wordt, de onderlinge verstandhouding, de zorg voor leerlingen en hun gevoel van veiligheid. En de sfeer was uitstekend. En daar plukken uiteindelijk allen die bij Sorghvliet betrokken zijn, leerlingen, personeel en ouders, de vruchten van. Kortom, het was weer een heerlijk jaar om op Sorghvliet te toeven. De schoolleiding
