3/02/2012
THOMAS
“IN DE KIJKER” Eline De Bruyne – Faculteit godgeleerdheid
THOMAS Thomas voor:
staat
Theologie, Onderwijs & Multimedia: Actieve Samenwerking
THOMAS Waarom bestaat Thomas? Overtuiging dat we sterker staan als we samenwerken Doorheen intense interactie samen zoeken hoe de levensbeschouwelijke en religieuze dimensie van de werkelijkheid voor jongeren op een hedendaagse wijze kan ontsloten worden Leerkrachten en mensen die met geloofsopvoeding bezig zijn ondersteunen op verschillende vlakken Thomas bereikt dagelijks meer dan 5500 unieke gebruikers die meer dan 25000 publiek toegankelijke pagina's opvragen.
THOMAS Wat is Thomas? www.godsdienstonderwijs.be Een actieve en interactieve samenwerking tussen alle leerkrachten (r.-k.) godsdienst van alle onderwijsnetten in Vlaanderen en allen die met geloofsopvoeding (bij jongeren) begaan zijn Ontmoetingsplaats voor alle actoren van het Vlaamse godsdienstonderwijs en pastoraal op school Kwalitatief kader dat ontworpen en onderhouden wordt vanuit de Faculteit Godgeleerdheid van de K.U.Leuven
THOMAS
Enkele relevantie onderdelen van naderbij bekeken:
http://www.kuleuven.be/thomas/algemeen/#dossiers
http://www.kuleuven.be/thomas/algemeen/videodatabank/ http://www.kuleuven.be/thomas/algemeen/fotodatabank/
http://www.kuleuven.be/thomas/algemeen/actualiteit/lesimpulsen/juke box/ http://www.kuleuven.be/thomas/algemeen/actualiteit/lesimpulsen/filmf iches/
http://www.kuleuven.be/thomas/algemeen/actualiteit/lesimpulsen/bijb el/bijbelfiches/
http://www.kuleuven.be/thomas/algemeen/communicatie/communities/ index.php
1
3/02/2012
Wat is een ‘In de kijker’? Zelf omschrijven…
IN DE KIJKER
Publiek toegankelijk document op Thomas o
Een bepaald levensbeschouwelijk, religieus of theologisch geladen of te laden onderwerp o
o
o o
Voor de hand liggende thema’s als Kerk, schepping, roeping, ecologie, interreligieuze dialoog, waarden,… Maar ook thema’s als speelgoed, verkiezingen, virtuele realiteit, voedsel en maaltijd,…
In overeenstemming met de huidige leerplannen Op een godsdienstpedagogisch en didactisch verantwoorde en relevante manier uitgewerkt
IN DE KIJKER
Voor leerkrachten (godsdienst) in het basisonderwijs: http://www.kuleuven.be/thomas/basisonderwijs/in_de_kijker/
Voor leerkrachten godsdienst in het secundair onderwijs in zowel ASO, TSO, KSO als BSO: http://www.kuleuven.be/thomas/secundair_onderwijs/in_de_kijker/
Voor docenten aan de hogeschool: http://www.kuleuven.be/thomas/hoger_onderwijs/in_de_kijker/
Én voor alle geïnteresseerden
IN DE KIJKER Hoe zit een ‘In de kijker’ in elkaar? Ken je de onderdelen?
Onderdelen o o o o o o
Beginsituatie Hermeneutische knooppunten Leerplan Achtergrondinformatie Impulsen Didactische suggesties
2
3/02/2012
BEGINSITUATIE
Klik telkens op de titel voor een voorbeeld
Aantonen dat de thematiek uit de ‘In de kijker’ levensbeschouwelijk geladen is Aanknopingspunten in maatschappij en actualiteit Belang voor (de leefwereld van) de leerlingen Maar ook relevantie van het onderwerp op zich Peilen naar vooronderstellingen die leven bij leerkracht en leerlingen
LEERPLAN
Elke ‘In de kijker’ bevat aanknopingspunten bij het leerplan In verschillende jaren In verschillende richtingen In verschillende onderwijsniveaus
HERMENEUTISCHE KNOOPPUNTEN
ACHTERGRONDINFORMATIE
Botsende interpretatielijnen die teruggaan op uiteenlopende vooronderstellingen Motor van het leerproces KERN van elke ‘In de kijker’ Aan de hand van lesimpulsen in het lesgebeuren aangedragen, verhelderd en ontward Bijdrage tot de eigen levensbeschouwelijke biografie van de leerlingen
Niet de info die in de leergroep wordt binnengebracht! Info voor de leerkracht om de les inhoudelijk voor te bereiden en te veel extra opzoekwerk te vermijden: o
Leerplan ook op Thomas te vinden en elektronische te doorzoeken met behulp van trefwoorden:
o o
http://www.kuleuven.be/thomas/basisonderwijs/leerplannen/
o
Vakliteratuur uit de theologie Bevattelijke achtergrondartikelen Basisliteratuur uit andere disciplines Kerkelijke documenten
http://www.kuleuven.be/thomas/secundair_onderwijs/leerplan/
IMPULSEN
Elementen die je als leerkracht in de klas binnenbrengt om het werken rond knooppunten op gang te brengen In elke ‘In de kijker’ een diversiteit in moeilijkheidsgraad Steeds de keuze voor wat origineel is en bijdraagt tot het leerproces Verschillende soorten impulsen (film, muziek, poëzie, cartoons, tekst, foto’s, kunst,…) Oog voor bijbelteksten en teksten uit de christelijke traditie (niet kiezen voor evidentie) Rekening houdend met levensbeschouwelijke pluraliteit
DIDACTISCHE SUGGESTIES
Concrete voorstellen om met de impulsen aan de slag te gaan in de klas Variatie in werkvormen Gericht op levensbeschouwelijke reflectie en communicatie
3
3/02/2012
IN DE KIJKER
Waar komt de christelijke traditie binnen in de In de kijker?
Hoe werk je met een ‘In de kijker’?
In de hermeneutische knooppunten met hun binnen- (en buiten-) christelijke diversiteit In de achtergrondinformatie In impulsen uit de christelijke traditie
IN DE KIJKER
Hoe werk je er zelf mee?
IN DE KIJKER
Een ‘In de Kijker’ is geen document dat men in zijn totaliteit dient af te drukken als lespakket voor de leerlingen . Normaliter krijgen de leerlingen alleen de impulsen ‘te zien’. De beginsituatie, hermeneutische knooppunten, achtergrondinfo en aanknopingspunten bij het leerplan zijn in eerste instantie voor de leerkracht bedoeld.
Vanuit het leerplan en de beginsituatie (van de klasgroep), zijn bepaalde hermeneutische knooppunten in een concrete klas aan de orde. Op basis van de knooppunten (en de moeilijkheidsgraad en relevantie) kan men een selectie maken van de meest geschikte impulsen, die op hun beurt andere knooppunten oproepen. Met behulp van de didactische suggesties
komen de impulsen in de klas tot leven worden de fundamentele hermeneutische knooppunten blootgelegd en ontrafeld
IN DE KIJKER
IN DE KIJKER
Leerplan Beginsituatie
Knooppunten Impulsen (
Mogelijke manieren om met een In de kijker aan de slag te gaan: Een volledige In de kijker of een groot deel van een In de kijker behandelen in de klas (rekening houdend met leerplan en beginsituatie) Losse impulsen zoeken bij bestaande lesonderwerpen Leerlingen zelf een les laten voorbereiden waarbij ze vertrekken vanuit een In de kijker Studenten in de lerarenopleiding zelf aan de hand van het draaiboek In de kijker een In de kijker laten maken Reacties posten bij bestaande In de kijkers ter aanvulling en verrijking (dit kan ook een opdracht zijn die men aan leerlingen of studenten geeft)
achtergrondinfo)
Didactische suggesties
4
3/02/2012
IN DE KIJKER Enkele ‘ethische’ In de kijkers op een rijtje
90. Kritiek op folteren Denkt aan de gevangenen, als waart gij medegevangen, aan hen die mishandeld worden, als waart gijzelf in hun lichaam (Heb. 13,3)
89. Denken over geschenken Beschouwingen bij de cadeautjescultuur
86. De erfenis van 9/11 11 september 2001, 10 jaar later
81. De tien geboden: wegwijzers of hinderpalen? ‘Ik ben de HEER, uw God, die u uit Egypte, uit de slavernij, heeft bevrijd’ (Ex 20,1).
76. (Geen) kinderspel?! Speelgoed bekeken vanuit levensbeschouwelijk oogpunt
74. Lief, liever, liefde? Relationele en seksuele vorming
70. Groeipijnen?! Over jeugddelinquentie
69. Een tweede leven op het web? Identiteit in een virtuele realiteit
60. Wat is de waarde van waarden? Leven-gevende waarden in christelijk perspectief
56. Het morele statuut van dieren en de verantwoordelijkheid van de mens U wilt, Heer, mens en dier in uw heil doen delen. (Ps 36,7c) 54. Ons dagelijks brood Over voedsel en maaltijd 53. Een sluier van duisternis Levensbeschouwelijke reflecties over de onderhuidse invloed van corruptie in onze maatschappij 39. Relatienood en relatiedruk in de hedendaagse samenleving "Het is niet goed dat de mens alleen is" (Gen 2,18)
Vragenronde
32. Trek het je (niet) aan. Over kledij en andere gewaden. "En de Heer God maakte kleren van huiden voor de mens en zijn vrouw en kleedde hen ermee.
31. Je werk of je leven! En hij gebood hen: "Doe uw werk vol ontzag voor de Heer, in oprechtheid en met een onverdeeld hart" (2Kro 19,9)
30. Voorbij het zwijgen: spreken over seksueel geweld op kinderen en jongeren. "Nacht op nacht heb ik mijn kussen nat geweend, met tranen is mijn bed doordrenkt." (Psalm 6,7)
24. Tussen onrechtvaardige oorlog en rechtvaardige vrede? Levensbeschouwelijke perspectieven op het conflict rond Irak
22. Genetische screening: zegen en/of vloek? "En God zag dat het goed was" (Gen. 1,18)? 19. Zonder uitweg? Zelfdoding in ethisch en levensbeschouwelijk perspectief "Uw zon gaat nooit onder, uw naam neemt niet meer af, want Jahwe zal uw licht zijn voor eeuwig; uw dagen van rouw zijn ten einde" (Jes. 20,60) 16. Wapens als speelgoed. Het moeilijke gevecht tegen de inzet van kindsoldaten "Ik verzeker jullie, als je niet verandert en wordt als kinderen, kom je het koninkrijk der hemelen niet eens binnen" (Mt 18,3)
12. Tot zeventig maal zeven maal (Mt 18,22)? Schuld - straf - vergeving - verzoening – herstel
9. Euthanasie en eerbied voor het leven Toch vragen om euthanasie?
7. Lichamelijkheid: over anorexia en andere eetstoornissen Eten om te leven? Leven om te eten?
1. Relatietests in reality-tv: zalig of schandalig? "Zal iemand vuur in zijn boezem halen, zonder dat zijn klederen in brand geraken?" (Spreuken 6,27)
Zelf aan de slag?
Zelf al mee gewerkt? Overzichtelijkheid? Actuele thema’s? Klemtoon op welke onderdelen? Audiovisueel versus tekstueel? Rechtstreeks werken met knooppunten als vragen? Nieuwe thema’s?
Prikkelende titel Goede selectie maken uit de overvloed aan materiaal Invalshoek van het godsdienstonderwijs bewaken Creatief zijn en niet de platgewandelde paden betreden
Brainstorm
Zoek naar minstens drie hermeneutische knooppunten met betrekking tot het opgegeven thema. Omschrijf de beginsituatie. Denk na over twee mogelijke impulsen en bijhorende didactische suggesties.
5
