Wat als het ondanks begeleiding toch niet lukt ? Veerle Stalmans Begeleidingsverpleegkundige GZA Week van de Verpleegkunde NVKVV 21/3/2012
Inhoud • 1. voorstelling : functie van begeleidingsverpleegkundige • 2. Op zoek naar verpleegkundigen • 3. Voorbeeld uit de praktijk : - voorstelling verpleegafdeling - Grégor • 4. Begeleiding in de praktijk : - verpleegtechnisch - sociaal - taal • 5. TOPOI- model • 6. Conclusie
2
GZA campus Sint-Vincentius, Antwerpen • Ca 300 bedden • Biedt alle basisspecialiteiten aan • Spoed en MUG • Uitgebreid aanbod aan medische disciplines
3
Korte voorstelling: • Veerle Stalmans • Sedert 1/1/2010 werkzaam als begeleidingsverpleegkundige voor nieuwe en herintredende verpleegkundigen van de GZA • Voorheen: - 13 j verpleegkundige op de dienst orthopedie, Sint-Vincentius, Antwerpen - 10 j hoofdverpleegkundige heelkunde Sint-Jozef, Mortsel
4
Op zoek naar verpleegkundigen • Door aanhoudende personeelstekorten maakte onze instelling de keuze om op zoek te gaan naar buitenlandse verpleegkundigen • Contacten met verschillende internationale recruteringsburelen • Interview in het Nederlands met kandidaten, via Skype • Het is duidelijk een interview met gerepeteerde vragen/ antwoorden. • Kandidaten studeren Nederlands via Skype met een Belgische taalcoach gedurende 150 u. 5
Praktijkvoorbeeld Voorstelling Grégor
Voorstelling verpleegafdeling
6
Voorstelling : Grégor • Grégor is een 48-jarige Poolse verpleegkundige • aangeworven via een internationaal recruteringsbureau • heeft in Polen in een ziekenhuis gewerkt en lange tijd met de ambulance meegereden. • had ook in Spanje in een ziekenhuis gewerkt op een dienst Intensieve Zorg. • hij is alleen naar België gekomen, zijn gezin bleef in Polen • in augustus 2010 beginnen werken als VPK op een dienst heelkunde in Sint-Vincentius Antwerpen.
7
Voorstelling afdeling • C6: heelkunde dienst - 32 bedden • verschillende disciplines: algemene heelkunde, gynaecologie, urologie, plastische heelkunde, MKA • hoofdverpleegkundige: Wilfried, 50 jaar • team: 18 VPK / 1 zorgkundige / 2 logistieke assistenten • artsen: 11 • team met zeer ervaren VPK met heel wat jaren anciënniteit op de afdeling • 1 Poolse VPK, Beata, reeds 1 j werkzaam op de afdeling
8
Verpleegafdeling C6
9
Kennismaking en eerste dagen op de afdeling • Verpleegkundige technieken : - zeer rudimentair - kennis steriliteit beperkt (werken met steriele handschoenen) - prikken van infusen: geen probleem - aanpassing bij gebruik van materialen (katheters) - weinig kennis van IV–toedieningen (slotje ed.) - geen notie van aandachtspunten bij chirurgische patiënten (controle verbanden, debieten…) 10
11
• Medische kennis:
- zeer zwakke kennis van terminologieën (Latijnse benamingen / Nederlandse benamingen) - zeer zwakke kennis van chirurgische ingrepen - zwakke kennis van anatomie - of ging het hier louter over een taalprobleem ?
12
13
• Houding / attitude : - het is een werker - hij begrijpt de “Vlaamse cultuur” niet goed - hij had het moeilijk met de emancipatie van de Vlaamse vrouwen: hij vond dat vrouwen “aan de haard” horen. - hij nam gewoon letterlijk dingen uit je handen - de collega's vonden hem “koppig”
14
Het grote struikelblok: DE TAAL !!
15
Taalkennis Bij aanvang is zijn taalkennis: • zeer zwak, hij vertaalt alles in het Duits • gebruikt een woordenboek en Google translator • verstaat geen conversatie en simpele opdracht • spreekt in commandostijl bij de patiënten • is continu bezig om de taal te leren: veel inspanning maar weinig resultaat • de uitspraak van het Nederlands is slecht • hij blijft vasthouden aan het Duits 16
Taal: verder verloop • na overleg met het recruteringsbureau: inschakelen van Agataal (taalopleidingen), extra taalbegeleiding • overleg met Agataal: welke kennis is belangrijk ?? welke conversaties, welk jargon,…. • specifieke taallessen: loopt volgens leerkracht bij Grégor zeer moeizaam; hij blijft dezelfde fouten maken • hij probeert bij patiënten een andere intonatie te gebruiken • de patiënten verstaan hem niet en hebben soms angst van hem (ze willen hem niet meer aan hun bed) 17
LESVERSLAG code: taaltrainer:
doelstellingen
datum: 15/09/10 Link2Europe_1009-10-B-NL Krystyna Krywen
activiteit
resultaat
nog te doen
Job en taken voorstellen
Spreken over afgelopen werkdag + fouten en structuur (inversie en bijzin) verbeterd + scheidbare werkwoorden: werking herhaald + nieuwe woorden aangegeven
Redelijk voor Slawek maar heel moeizaam voor Grzegorz > slaagt er niet in om volledige, vlotte zinnen te maken en maakt erg veel fouten. Slawek is actief en stelt vragen.
Zeker herhalen + meer in detail gaan
Beleefdheidsformules en automatische reacties
Beleefdheidsformules > puzzel met kaartjes
Gemaakt en samen besproken
Nog niet ingedrilld, mag zeker nog gebeuren. Belangrijk: - vriendelijke instructies in vraagvorm geven aan de
18
Verpleegtechnische bijsturing • gedurende bijna 2 maanden dagelijks met Grégor gewerkt op C6: hij blijft koppig vasthouden aan zijn gewoonten • bijsturing technieken: wondzorg, sondage, venapunctie, opvolging chirurgische patiënten • infobrochures van ingrepen opgezocht en besproken • anatomieboek gegeven voor zelfstudie • bij mijn afwezigheid begeleiding van de VPK van de afdeling: niet iedereen was daar enthousiast over ! • vaak werd ervaren dat Grégor koppig bleef voortdoen 19
Administratief • hij kon vlot omgaan met informaticatoepassingen op de afdeling (apotheek), maar struikelblok waren de namen van geneesmiddelen • inbrengen van resultaten van parameters ging zonder problemen • schriftelijk en mondeling rapporteren (briefen): zéér moeizaam
20
21
Sociale contacten 1. Met de patiënten : - liep moeizaam - hij kwam stug en stil over - sommige patiënten waren bang van hem (postuur, nors) - trachtte beleefd en gedienstig te zijn; hij moest daar veel moeite voor doen - door gebrekkige kennis van de taal kwamen zijn contacten heel militaristisch over - er waren patiënten die niet meer door hem verzorgd wilden worden
22
Sociale contacten 2. Met de collega’s : - door zijn koppig (“macho”) gedrag geraakte hij in het (vrouwelijke)
-
23
verpleegteam niet ingeburgerd (wantrouwen t.o.v. vrouwen) hij kon afspraken en protocollen niet aanvaarden hij bleef vasthouden aan “Poolse” gewoontes; wou zelfstandig werken maar het team vond dat hij daar de competentie nog niet voor had, ongerustheid voor fouten. voelde zich terecht gewezen, terwijl het team enkel wou dat hij zich aanpast moeilijke communicatie
Sociale contacten 3. Met zijn flatgenoot / Poolse collega: - de relatie was moeilijk en het klikte niet echt - zijn collega was jonger en zijn kennis van het Nederlands ging veel sneller vooruit - hij zocht geen contacten met Poolse gemeenschap in Antwerpen
24
En wat nu ? • De situatie op dienst werd onhoudbaar: hij was misnoegd en de collega’s op dienst vertrouwden hem niet meer • Na verschillende overlegmomenten met Grégor, hoofdverpleegkundige, clustermanager, begeleidingsverpleegkundige en het recruteringsbureau werd het contract van Grégor beëindigd na 5 maanden.
25
Waar faalde de begeleiding ??? - Je voelt je als begeleidingsverpleegkundige schuldig: waarom lukt het niet? - te weinig ervaring als begeleidingverpleegkundige ? - heb ik iets cruciaal over het hoofd gezien? - Coach / mentor zijn vraagt betrokkenheid en heel veel luisteren - Maar coaching impliceert ook zelfbewustzijn, je moet je bewust zijn van je beperkingen. - Als coach moet je je coachee zicht geven op hun effecten: in dit geval de weerstand collega’s, angst van de patiënten…… Maar je kan de andere niet veranderen.
26
Effect op mij als begeleidingsverpleegkundige • • • • •
27
Geen voldoening Heeft lang blijven nazinderen Hoe kan ik dit volgende keer beter aanpakken? Lang gezocht naar DE reden van het mislukken. Antwoorden gezocht in opleidingen rond o.a “ Vreemd communiceren” Topoi – model van Edwin Hoffman.
Methodiek : TOPOI • Edwin Hoffman • Cultures don’t meet, people do ! • Topoi legt de focus op communicatie , niet op cultuur • Wees pessimistisch over communicatie, wees optimistisch over mensen. • Maar methodiek stelt niks voor als het niet uit je hart komt!
28
TOPOI • TAAL: mensen beïnvloeden elkaar met en zonder woorden • Ordening: de kijk of zienswijze van mensen op de kwesties die spelen in een gesprek (vooroordelen)
• PERSONEN: personen die deelnemen, hun onderlinge relatie (welke beelden hebben ze van elkaar)
• ORGANISATIE: maatschappelijke en organisatorische omgeving waarbinnen communicatie plaatsvindt
• INZET: verwijst naar de onderlinge behoeften, verlangens, drijfveren van de personen
29
TOPOI
ANALYSE
INTERVENTIE
Taal
Slechte basiskennis Nederlands
Bijkomende opleiding Nederlands Non-verbaal : begroeting van patiënten
Ordening
Cultureel probleem of werkprobleem?
Binnen de context van het ziekenhuis dit als werkprobleem bekijken
Personen
Poolse verpleegkundige
Binnen de context van het ziekenhuis hem eerst als VPK , collega benaderen
Organisatie
Welke regels hebben we hier?
Explicitering van de inhoud en toepassing van deze afspraken en procedures
Inzet
Betekenis uitspraak: hij is een koppige, noeste werker
Waarom doet hij zo?
30
Interventies taal • Verbale taal : - taallessen: taalbeheersing - betekenis van woorden bv. ja zeggen, nee doen - communicatiestijlen • Non – verbale taal : - begroetingen / contacten • Betekenissen navragen / expliciteren van vanzelfsprekende begrippen
Taalkennis bleef onvoldoende en was een groot struikelblok
31
Interventie: ordening • Werkprobleem : - ieder heeft een eigen kijk op de werkelijkheid - Grégor bleef heel hard vasthouden aan zijn gewoontes, kon niet overtuigd worden van andere werkwijzen - bij uitleg of afspraken werd er duidelijk nagevraagd wat er begrepen was: hij zei altijd dat hij het begreep
Grégor bleef echter koppig vasthouden aan zijn overtuiging en gewoontes tot grote ergernis en ongenoegen van de collega’s. 32
Interventie : personen • Verwachtingen die de dienst had van Grégor. • Afdeling reageerde heel wantrouwig • Patiënten waren bang
verwachtingen
De afdeling zag Grégor meer als belasting dan als oplossing van het personeelstekort
33
Interventie : organisatie • Schetsen van het functioneel kader als verpleegkundige : functie, procedures, regelgeving, organisatorische verwachtingen, beleid.
Grégor nam zelf beslissingen en hield geen rekening met voorschriften van de artsen. Hij was dit altijd zo gewoon geweest als ambulanceverpleegkundige.
34
Interventie: inzet • Grégor had een grote inzet: was gewoon van hard te werken (sociale context in Polen) • hij had goede bedoelingen, maar door slechte communicatie had dat vaak het tegenovergestelde effect • hij voelde zich niet erkend in zijn inzet door de collega’s en werd dan boos.
Grégor is een harde, vastberaden werker. Hij bleef stug en kon zich niet inleven in de werkmethodes en situaties in België. 35
Conclusie • Voor de afdeling: ondanks slechte ervaring met Grégor waren zij terug bereid een ander Poolse VPK op te leiden op de afdeling, wat op dit moment prima loopt. • Voor Grégor: harde leerschool, maar hopelijk een waardevolle • Voor mezelf: een leerproces als beginnende begeleidingsverpleegkundige, waarbij we Grégor toch verschillende hulpmiddelen geboden hebben.
36
Conclusie • Voor de instelling: betere screening van de kandidaten, investeren in taalonderwijs (Nederlands op de werkvloer) • Voor het recruteringsbureau: zij hebben hieruit geleerd dat de taalopleidingen op een andere manier moesten georganiseerd worden, wat nu ook gebeurt. Momenteel is er nog steeds een goede samenwerking met het recruteringsbureau..
37
Taal = de basis voor een goede integratie op een afdeling !!!!!
38
39
Bedankt voor uw aandacht !
40
