2012

Bachelor of Science Technische Natuurkunde Studiegids 2011 / 2012

De studiegids is gebaseerd op de beste informatie die ten tijde van schrijven beschikbaar was. Deze informatie kan echter snel verouderen. Er kunnen daarom geen rechten ontleend worden aan deze gids.

Editoren Lourens van Emmerik Brigitte Tel Jeroen Verschuur Editie Juli 2011 Beschikbaar gesteld door Faculteit Technische Natuurwetenschappen Universiteit Twente De Horst Postbus 217 7500 AE Enschede

Beste student Technische Natuurkunde,

Welkom bij de opleiding Technische Natuurkunde van de faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Universiteit Twente. Je hebt een uitdagende en leuke studie gekozen die zich bezighoudt met fundamentele natuurverschijnselen en de praktische toepassing daarvan. We doen aan de Universiteit Twente onderzoek op wereldniveau op het gebied van vloeistoffysica, materiaalkunde, optica en biofysica. Het onderwijs is direct gekoppeld aan dit natuurkundig onderzoek. Dit betekent dat je docenten tevens toponderzoek doen en je dus als geen ander wegwijs kunnen maken in de geheimen van de fysica. Zo blijf je op de hoogte van de meest recente ontwikkelingen en maak je kennis met de modernste apparatuur en de nieuwste meetmethodes. Kenmerkend voor het onderwijs aan de Universiteit Twente is bovendien het persoonlijke karakter en de informele sfeer. Bij het begin van je studie komen er veel vragen op je af: welke vakken moet ik volgen, welke keuzes kan ik maken, wie kan ik om advies vragen etc. Om een antwoord te geven op deze vragen en je op weg te helpen met je studie, is deze studiegids samengesteld. Deze gids geeft je snel een indruk van de verschillende onderdelen van de studie in relatie tot het geheel. Bovendien vind je in deze gids inhoudelijke informatie over de studie, zoals beschrijvingen van vakken, maar ook informatie over procedures en regels, zoals het examenreglement. Deze papieren gids geeft een duidelijk overzicht van de meest belangrijke informatie die nodig is om je studie succesvol te doorlopen. Er is echter een kanttekening te maken bij het gebruik van deze gids. Soms raakt de gegeven informatie tijdens het jaar achterhaald, en moeten de gegevens in de loop van het jaar aangepast worden. Globaal zal er niet veel veranderen, maar om er zeker van te zijn dat je de juiste informatie over een bepaald onderwerp verkrijgt, raden we je sterk aan geregeld te kijken naar de website van de opleidinghttp://www.utwente.nl/tn/. Ik wens je, mede namens alle docenten en medewerkers, veel succes en plezier met de opleiding.

Dr. ir. Marloes Letteboer Opleidingsdirecteur Technische Natuurkunde

i

Inhoudsopgave WAT IS TECHNISCHE NATUURKUNDE DE EERSTE WEKEN ...................................................................................................................................................... 2 1

ALGEMEEN .......................................................................................................................................................... 6 1.1 OMVANG EN STUDIELAST VAN DE OPLEIDING ....................................................................................................... 6 1.2 ROUT E ‘14+ .................................................................................................................................................... 6 1.3 JAARINDELING .................................................................................................................................................. 6 1.4 DE ROOSTERS .................................................................................................................................................. 6 1.5 BACHELORPROGRAMMA .................................................................................................................................... 7 1.5.1 Eerste jaar (B1, generatie 2011/2012) ................................................................................................... 7 1.5.2 Tweede jaar (B2, generatie 2010/2011) ................................................................................................. 7 1.5.3 Derde jaar (B3, generatie 2009/2010) .................................................................................................... 8 1.5.4 Keuzevakken TN .................................................................................................................................... 8 1.6 COLLEGE EN PRACTICUM TIJDEN ........................................................................................................................ 9 1.7 VAKINHOUD EN VAKINFORMATIE ......................................................................................................................... 9 1.8 ONDERWIJSLOCATIES ....................................................................................................................................... 9 1.9 ONDERWIJSMEDEDELINGEN............................................................................................................................... 9 1.10 T OEGANG TOT HET INTERNET EN E-MAIL ......................................................................................................... 9 1.11 BLACKBOARD.............................................................................................................................................. 10 1.12 MY UNIVERSITY .......................................................................................................................................... 10 1.13 LAPTOP ...................................................................................................................................................... 10 1.14 ONDERWIJSVORMEN ................................................................................................................................... 10 1.15 STUDIEMETHODE ........................................................................................................................................ 11 1.16 BINDEND STUDIEADVIES .............................................................................................................................. 11 1.17 STUDIEMATERIAAL ...................................................................................................................................... 11 1.18 DIPLOMA-UITREIKINGEN ............................................................................................................................... 11 1.18.1 Gang van zaken: uitreiking propedeuse-diploma ............................................................................. 12 1.18.2 Gang van zaken: uitreiking Bachelordiploma ................................................................................... 12 1.19 MINOR ....................................................................................................................................................... 12 1.20 BACHELOROPDRACHT ................................................................................................................................. 12 1.21 ADRESWIJZIGINGEN..................................................................................................................................... 12 1.22 GEVONDEN OF VERLOREN VOORWERPEN...................................................................................................... 13 1.23 STUDENT SERVICES (S&O) ......................................................................................................................... 13

2

TENTAMENS EN EXAMENS ............................................................................................................................. 16 2.1 2.1.1 2.2 2.3 2.4 2.4.1 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9 2.10

3

BEGELEIDING ................................................................................................................................................... 22 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8

ii

ALGEMEEN ..................................................................................................................................................... 16 Gang van zaken bij verandering van de OER ...................................................................................... 16 T OETSING ...................................................................................................................................................... 16 AFWEZIGHEID WEGENS ZIEKTE......................................................................................................................... 16 EXAMENS EN TENTAMENS................................................................................................................................ 17 Aanmelden of terugtrekken voor tentamens ........................................................................................ 17 UITSLAGEN VAN TENTAMENS ........................................................................................................................... 18 VRIJSTELLINGEN ............................................................................................................................................. 18 INZAGE EN NABESPREKING .............................................................................................................................. 18 ORDE TIJDENS TENTAMEN- EN EXAMENZITTINGEN ............................................................................................. 18 REGELS BIJ OPDRACHTEN EN WERKSTUKKEN.................................................................................................... 19 EXTRA EN BIJZONDERE TENTAMENGELEGENHEDEN ....................................................................................... 19

HET MENTORAAT ............................................................................................................................................ 22 DE STUDIEADVISEUR ....................................................................................................................................... 22 STUDIEADVIES ................................................................................................................................................ 22 BEGELEIDING VANUIT DE UNIVERSITEIT ............................................................................................................. 23 STUDENTENDECANEN ..................................................................................................................................... 23 STUDENTENPSYCHOLOGEN ............................................................................................................................. 23 COMMISSIE VERLENING AFSTUDEERSTEUN ...................................................................................................... 23 INFOTHEEK ..................................................................................................................................................... 24

4

REGELINGEN VANUIT DE UNIVERSITEIT ...................................................................................................... 26 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5

5

STUDIEFINANCIERING, TEMPOBEURS EN PRESTATIEBEURS................................................................................. 26 T OPSPORTERS ............................................................................................................................................... 26 STUDEREN MET EEN HANDICAP ........................................................................................................................ 26 INDIVIDUELE AANPASSINGEN T.B.V. STUDENTACTIVISME..................................................................................... 26 OVERIGE FINANCIËLE REGELINGEN .................................................................................................................. 27 FACULTEIT EN OPLEIDING ............................................................................................................................. 30

5.1 DE FACULTEIT ................................................................................................................................................ 30 5.2 COMMISSIES VAN/VOOR DE OPLEIDINGEN ......................................................................................................... 30 5.2.1 Opleidingscommissie............................................................................................................................ 30 5.2.2 Examencommissie ............................................................................................................................... 30 5.2.3 Faculteitsraad ....................................................................................................................................... 31 5.3 ONDERWIJS EVALUATIE COMMISSIES ................................................................................................................ 31 5.3.1 Onderwijskwaliteitcommissie................................................................................................................ 31 5.3.2 Studentenoverleg Technische Natuurkunde ........................................................................................ 32 6

ORGANISATIE BINNEN DE OPLEIDING ......................................................................................................... 34 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 6.8 6.9 6.10

7

OPLEIDINGSDIRECTEUR .................................................................................................................................. 34 ONDERWIJSCOÖRDINATOR .............................................................................................................................. 34 STUDIEADVISEUR ............................................................................................................................................ 34 STAGECOÖRDINATOR...................................................................................................................................... 34 SECRETARIAAT ............................................................................................................................................... 35 STUDENT & ONDERWIJS (S&O)....................................................................................................................... 35 W ETENSCHAPPELIJKE STAF ............................................................................................................................. 35 ALGEMENE PRACTICUM INFORMATIE................................................................................................................. 35 STUDENT-ASSISTENTSCHAPPEN ...................................................................................................................... 36 STUDIEVERENIGING ARAGO ......................................................................................................................... 37 FACILITEITEN .................................................................................................................................................... 40

7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7 7.8 8

COMPUTERFACILITEITEN ................................................................................................................................. 40 LOCKERS ....................................................................................................................................................... 40 COLLEGEKAART EN CHIPKNIP........................................................................................................................... 40 KOPIËREN EN PRINTEN .................................................................................................................................... 40 BOEKEN EN DICTATEN ..................................................................................................................................... 41 CENTRALE BIBLIOTHEEK ................................................................................................................................. 41 KANTINE/EDU-CAFÉ ........................................................................................................................................ 41 NOTEBOOK SERVICE CENTRE ......................................................................................................................... 41 GEZONDHEID & VEILIGHEID ........................................................................................................................... 44

8.1 8.2 9

GEZONDHEID.................................................................................................................................................. 44 VEILIGHEID ..................................................................................................................................................... 44 MASTER APPLIED PHYSICS ........................................................................................................................... 46

9.1 9.2 9.3 9.3.1 9.3.2 9.3.3 9.4 10 10.1 10.2 10.3

OVERGANG BACHELOR – MASTER ................................................................................................................... 46 MASTERPROGRAMMA...................................................................................................................................... 46 ONDERZOEKSGROEPEN .................................................................................................................................. 47 Fluid Physics......................................................................................................................................... 47 Materials Physics.................................................................................................................................. 48 Optics and Biophysics .......................................................................................................................... 51 MASTER SCIENCE EDUCATION AND COMMUNICATION ....................................................................................... 53

VAKINFORMATIE........................................................................................................................................... 56 VAKBESCHRIJVINGEN B1 ............................................................................................................................. 56 VAKBESCHRIJVINGEN B2 ............................................................................................................................. 65 VAKBESCHRIJVINGEN B3 ............................................................................................................................. 73

iii

BIJLAGE 1: PLATTEGROND UNIVERSITEIT ............................................................................................................. 80 BIJLAGE 2: PLATTEGROND CARRÉ VLOER 4 ........................................................................................................ 81 BIJLAGE 3: AFKORTINGENLIJST .............................................................................................................................. 82 BIJLAGE 4: INTERNETADRESSEN ............................................................................................................................ 84 BIJLAGE 5: RICHTLIJNEN BINDEND STUDIE ADVIES (BSA) ................................................................................. 85 BIJLAGE 6: DE ONDERWIJS EN EXAMENREGELING BACHELOR TNW ALGEMEEN DEEL ............................. 91 BIJLAGE 7: DE ONDERWIJS EN EXAMENREGELING BACHELOR TN ...............................................................117 BIJLAGE 8: REGELS EXAMENCOMMISSIE TN ...................................................................................................... 123 BIJLAGE 9: WIE, WAT, WAAR? ................................................................................................................................129 BIJLAGE 10: HUISHOUDELIJK REGLEMENT PRACTICUMGROEP TNW ...........................................................133

iv

Wat is Technische Natuurkunde Bij Technische Natuurkunde (TN) gaat het om “de wetenschap van de verschijnselen in de onbezielde natuur" en het toepassen van die wetenschap. Technische Natuurkunde staat aan de basis van nieuwe technologieën en nog te ontdekken natuurwetten. Een TN’er zet wiskundige formules in bij praktische problemen en gebruikt technische vaardigheden voor het oplossen van fundamentele onderzoeksvragen. Bovendien is een TN’er als geen ander in staat te switchen tussen abstract denken, modelmatig denken en concreet toepassen. Het vakgebied is breed: van supergeleiding naar lasers, van vloeistoffysica naar numerieke natuurkunde. De Universiteit Twente is wereldwijd bekend dankzij het MESA+ instituut, één van de meest vooraanstaande onderzoeksinstituten op het gebied van nanotechnologie en het BMTI, een multidisciplinair (bio)medisch onderzoeksinstituut. Verder wordt er samengewerkt met instituten van het FOM, andere universiteiten en andere instellingen.

v

vi

De eerste weken

vii

De eerste weken Voor de aankomende student willen we de studiegids laten beginnen met een kort overzicht van de belangrijkste dingen waar je in de eerste paar weken zoal tegen aan kan lopen. Uitgebreidere informatie is natuurlijk te vinden in het vervolg van deze studiegids.

Inloggegevens Nadat een student zich heeft ingeschreven bij de Universiteit Twente krijgt hij of zij de inloggegevens van een studentenaccount. Voor bijna alles op de universiteit zijn deze gegevens nodig. Het is handig de inlognaam (dit is het studentnummer) en het wachtwoord bij de hand te hebben.

Colleges De roosters zijn te vinden op de opleidingssite van TN. Deze is te vinden op http://www.utwente.nl/tn/ (onder het kopje onderwijs, roosters). In de roosters staan ook de locaties van de colleges. De collegetijden staan onderaan het rooster en zijn ook opgenomen in deze gids. Extra informatie is te vinden in de toelichting op het rooster. Een plattegrond van de campus is opgenomen in de bijlage van deze gids en kan je vinden op http://www.utwente.nl/route.

Jaarzaal Voor de eerstejaars studenten TN is een jaarzaal beschikbaar. In principe is deze zaal tijdens alle collegetijden open, om bijvoorbeeld je huiswerk of de voorbereiding voor practica te maken. De jaarzaal voor dit jaar is Carré 3C.

Indeling studenten Voor de practica en voor sommige andere colleges is het nodig om de studenten te verdelen in verschillende groepen. Het is de bedoeling dat de studenten de colleges ook daadwerkelijk in die groepen volgen. Het is mogelijk om bij BOZ TNW (Bureau Onderwijszaken TNW) een verandering van de groep aan te vragen.

Blackboard Bij bijna alle vakken wordt gebruik gemaakt van Blackboard, een zgn. elektronische leeromgeving. Op de Blackboard-pagina van de vakken is allerlei informatie te vinden, zoals de opdrachten, de behandelde stof (van het college), de emailadressen van de docenten en studenten die meedoen aan het vak. Eventuele roosterwijzigingen of vakspecifieke informatie wordt via deze website doorgegeven. Bij deelname aan een vak dient de student zich in te schrijven bij Blackboard. Inloggen en inschrijven op Blackboard gaat als volgt: 1. Ga naar de startpagina http://blackboard.utwente.nl. 2. Login met je username (een s met daarachter het 7-cijferig studentnummer) en password. 3. In het tabblad ‘Courses’ kan je de lijst met vakken vinden waarvoor je je ingeschreven hebt. 4. Om je in te schrijven voor een nieuw vak, klik je op ‘Browse Course Catalog’ onder het tabblad 'Courses'. Hier kun je zoeken naar het vak waar je je voor in wilt schrijven.

2

E-mail Veel communicatie (tussen studenten onderling maar ook tussen studenten en docenten) verloopt per e-mail. Daarvoor wordt vaak gebruikt gemaakt van je studentmail. Om deze te controleren kan gebruik gemaakt worden van webmail (http://xs.utwente.nl/) of natuurlijk een mailprogramma (handleidingen voor het instellen van deze programma’s zijn te vinden op de site van de SNT: http://www.snt.utwente.nl/). Er wordt verwacht dat een student regelmatig zijn of haar e-mail checkt. Denk er aan dat medewerkers van de UT alleen het @student.utwente.nl emailadres gebruiken en niet een hotmail, gmail, etc. adres. Het is dus belangrijk dat je dit mail adres vaak conteroleert. Je kunt je mail ook bekijken in Gmail, outlook of een vergelijkbaar programma, hoe dit werkt is te vinden op de handleidingenpagina van ICTS http://www.utwente.nl/icts/handleidingen/

ICT Op de site van ICTS kun je alle software die nodig is om goed te kunnen studeren vinden. Hier staat ook alle andere benodigde informatie die nodig is om alle ICT diensten van de universiteit te gebruiken. De website van ICTS is: http://www.utwente.nl/icts/studenten/ .

Onderwijsmededelingen Belangrijke algemene mededelingen over de studie (de zogenaamde onderwijsmededelingen) worden op twee manieren verspreid: via de site (http://my.utwente.nl/) en via de mail. Maak er een gewoonte van om regelmatig deze mededelingen na te lopen. Eventuele roosterwijzigingen worden ook via de onderwijsmededelingen bekend gemaakt.

Boeken Studievereniging Arago zorgt ervoor dat er voor alle eerstejaars een boekenpakket klaar ligt in de eerste collegeweek. Tijdens de faculteitsintroductie worden bij Arago de boeken afgehaald. Wanneer een student andere studieboeken nodig heeft, kunnen deze ook bij Studievereniging Arago besteld worden.

Tentamens Tot twee weken voordat de tentamenweken beginnen is het mogelijk om via OSIRIS in te schrijven voor de tentamens van de vakken. Let op: het is dus niet zo dat de inschrijving voor een vak via Blackboard ook automatisch betekent dat een student ingeschreven staat voor het tentamen. Inschrijven voor tentamens gaat via OSIRIS https://osiris.utwente.nl/student/. Na het inloggen kan je onder het kopje inschrijven je inschrijven voor een toets. Op deze website is een week voor het tentamen ook de locatie van het tentamen te vinden. Mocht de locatie hier niet bij staan dan is het mogelijk dit op my campus op te zoeken (http://my.utwente.nl, voor mij (rechtsboven), dan rechtsonder Toetsrooster UT). Op OSIRIS wordt eveneens een overzicht gegeven van de resultaten van tentamens.

Wie, wat, waar Als je graag wilt weten wie je voor welk probleem nodig hebt en waar je dan moet zijn, kun je de opleidingssite van TN raadplegen. Daar kun je al deze informatie vinden onder het kopje “Wie, wat, waar”, onder organisatie (http://www.utwente.nl/tn/organisatie/wiewatwaar/).

Studieadviseur Voor vragen of bij problemen die opleidingsgerelateerd zijn kan een student altijd terecht bij de studieadviseur van de opleiding. Voor Technische Natuurkunde is dat mevr. Brigitte Tel ([email protected]). Ook heeft de Universiteit Twente een website gemaakt met daarin de meeste informatie voor algemene studentenbegeleiding netjes bij elkaar. Via deze website kan je ook een afspraak met een studentendecaan of een studentnenpsycholoog maken. De website is: http://www.utwente.nl/so/studentenbegeleiding/.

3

4

Algemeen

5

1 1.1

Algemeen Omvang en studielast van de opleiding

De bacheloropleiding is een voltijd opleiding van 3 jaar: B1, B2 en B3. De studielast per jaar bedraagt 60 European Creditspoints (EC). Eén EC staat voor een studiebelasting van 28 uur, waardoor de studielast per jaar 60 * 28 uur = 1680 uur bedraagt. Een academisch jaar bestaat uit 2 semesters, waarbij een semester bestaat uit 2 kwartielen. Een kwartiel beslaat in principe 10 weken (exclusief eventuele roostervrije weken): 8 collegeweken en 2 tentamenweken. Bij de studielast is inbegrepen: het volgen van colleges, werkcolleges, projectwerk, opdrachten, zelfstudie, tentamen doen, maken van verslagen etc. Uiteraard zal de werkelijk benodigde tijd van student tot student verschillen - het gegeven aantal uur is een gemiddelde.

1.2

RoUTe ‘14+

RoUTe’14 is het project dat Universiteit Twente in 2008 startte om tot een nieuwe toekomstvisie op het gebied van onderwijs, onderzoek, valorisatie en campus te komen. Deze visie is ondertussen tot stand gekomen: “Universiteit Twente is een jonge, ondernemende researchuniversiteit, die toonaangevend is op het gebied van nieuwe technologie en haar betekenis voor mens en maatschappij. Wij werken aan dé technologieën van de toekomst: ICT, bio- en nanotechnologie. Op onderdelen hiervan horen we bij de absolute wereldtop. Maar we doen meer. Het unieke van Twente is dat we al deze gebieden met elkaar in verband brengen.”. Om ook te laten zien dat we een nieuwe weg zijn ingeslagen is voor de Universiteit Twente een nieuwe huisstijl ontwikkeld. Wil je meer weten over het nieuwe profiel, de geplande veranderingen of de nieuwe huisstijl van de Universiteit Twente? Kijk dan eens op http://www.utwente.nl/strategie/oo/ of http://www.utwente.nl/huisstijl/.

1.3

Jaarindeling

Het studiejaar is verdeeld in vier kwartielen van tien weken. Het totale studiejaar komt daarmee uit op 40 weken van 42 uur. Sommige vakken lopen over een heel semester, maar de meesten duren een kwartiel lang. Op de volgende paar pagina's in deze gids is een overzicht te vinden van de bachelorvakken, zoals die in het huidige studiejaar worden gegeven.

1.4

De roosters

Om te weten waar je wanneer onderwijs hebt, kun je het rooster raadplegen. Deze roosters zijn te vinden op de site van de opleiding (http://www.utwente.nl/tn/). Daar is ook de jaarcirkel te vinden, een jaaroverzicht met de belangrijke zaken/data bij elkaar. Op het web staat altijd de meest recente versie. Op de roosters staat per jaar (B1, B2 en B3) aangegeven op welke dagen en tijdstippen je een vak kunt volgen. Hier staat ook in welke gebouwen en zalen vakken gegeven worden. Voor werkcolleges worden soms groepsindelingen gemaakt. Deze zijn vaak op de Blackboard pagina van het vak te vinden. Voor de meeste practica kan je via een inschrijfsysteem zelf inschrijven voor de dagdelen naar keuze. Colleges worden op verschillende plaatsen op de campus gegeven. De meeste colleges van het eerste jaar TN vinden plaats in de jaarzaal, Carré 3C. De locaties van de gebouwen op de campus kan je vinden op de plattegrond van de campus, opgenomen in de bijlagen van deze studiegids. Practica vinden vaak plaats in speciaal daarvoor ingerichte locaties in de gebouwen. De precieze practicalokaties staan altijd op de bijbehorende Blackboard-website. Op de roosters staat vermeld wanneer de tentamens en de herkansingen zijn gepland en wanneer de sluitingsdatum voor de inschrijving van de tentamens is.

6

1.5

Bachelorprogramma

In de onderstaande overzichten staat per jaar weergegeven welke vakken er wanneer worden gegeven. Ook de vakcodes, de studielast en de docent staan worden vermeld. Raadpleeg altijd de website van TN, http://www.utwente.nl/tn/ voor de meest actuele versie. 1.5.1 e

1 kwartiel

Eerste jaar (B1, generatie 2011/2012) vakcode 201000175 191403011 191399111 191403001

e

201000179 191403021 191399111 191403001

e

xxxxxxxxx 191403051 191399121

e

191403033 191405820 191403041

2 kwartiel

3 kwartiel

4 kwartiel

1.5.2 e

1 kwartiel

vakcode 191560810 191460121 191410010 191511240 191411272 191407023 191540263

e

191410021 191411281 191470231 191470251 191441182

e

191560130 191410021 191411281 191470231 191407080

3 kwartiel

4 kwartiel

EC 5.0 5.0 2.5 2.5 15.0 5.0 5.0 2.5 2.5 15.0 5.0 5.0 5.0 15.0 5.0 5.0 5.0 15.0

Tweede jaar (B2, generatie 2010/2011)

e

2 kwartiel

vaknaam Calculus I + maple (Aarts) Energie en entropie (ter Brake) e Experimenteren 1, 1 deel (Tel/Veugelers) e Oriëntatie tech. natuurwetensch., 1 deel (Huijben) subtotaal Calculus II + maple (v.Gils) Dynamica (Duits) e Experimenteren 1, 2 deel (Tel/Veugelers) e Oriëntatie tech. natuurwetensch., 2 deel (Huijben) subtotaal Lineaire structuren 1 (Al-Dhahir) Elektriciteit en magnetisme (Boller/Offerhaus/Dhalle) Experimenteren 2 (Tel/Veugelers) subtotaal Quantumverschijnselen (Zandvliet/Brinkman) Instrumentatie (Dhalle) P-project (v.d.Meulen) subtotaal

vaknaam Signalen en transformaties (Stoorvogel) Inleiding optica (Herek/v.Goor/Kanger) Quantumverschijnselen (Zandvliet/Brinkman) subtotaal Lineaire analyse (Meinsma) Klassieke mechanica (v.d.Ende) Practicum optica (Kanger/v.Goor) Algoritmen en programmeren (van Damme) subtotaal e Statistische fysica, 1 deel (Lemay) e Inleiding quantummechanica, 1 deel (Filippi/Brocks) e Fysica van vloeistoffen, 1 deel (Lohse/Snoeijer) Practicum fysica van vloeistoffen (Versluis) Fysische signaal analyse (Wormeester/Verschuur) subtotaal Differentiaalvergelijkingen (Meijer) e Statistische fysica, 2 deel (Lemay) e Inleiding quantummechanica, 2 deel (Filippi/Brocks) e Fysica van vloeistoffen, 2 deel (Lohse/Snoeijer) Computational physics (den Otter) subtotaal

EC 5.0 5.0 5.0 15.0 5.0 5.0 2.5 2.5 15.0 2.5 2.5 2.5 2.5 5.0 15.0 5.0 2.5 2.5 2.5 2.5 15.0

7

1.5.3 e

1 kwartiel e

2 kwartiel e

3 kwartiel

e

4 kwartiel

1.5.4 e

1 kwartiel e 2 kwartiel e

3 kwartiel e 4 kwartiel

Derde jaar (B3, generatie 2009/2010) vakcode 191440063 …

vaknaam Elektriciteit en magnetisme, velden en golven (Vos) Minor/keuzeruimte** subtotaal e 191420022 Inleiding vaste stof fysica + pract., 1 deel (Zandvliet/Kooij) … Minor/keuzeruimte** subtotaal e 191420022 Inleiding vaste stof fysica + pract., 2 deel (Zandvliet/Kooij) 191407051 Pract.inl. instrumentatie computers (Veugelers/Verschuur) ** … Minor/keuzeruimte Oriëntatievak mastertracks APH (1 uit 3) 191440201 - Technische optica (Boller/Herek) 191420131 - Fysische materiaalkunde (Hilgenkamp) 191470241 - Warmte en stofoverdracht (v.d.Meer) subtotaal ** … Minor/keuzeruimte 191499879 Bacheloropdracht (Verschuur) subtotaal

EC 5.0 10.0 15.0 5.0 10.0 15.0 2.5 2.5 5.0 5.0

15.0 5.0 10.0 15.0

Keuzevakken TN vakcode 193640060 193902710 193530040 191411291 193570040

vaknaam Radiation expertise (Knoopers)* Molecular and cellular Biophysics (Claessen) Hoge energie fysica (v. Eijk)* Toegepaste quantummechanica (Kelly/Verschuur) Algemene relativiteits theorie (Briels)*

EC 5.0 5.0 5.0 5.0 5.0

*Studenten die aan dit vak mee willen doen kunnen dit per mail aan de docent kenbaar maken **De bedoeling is dat de minor- en keuzevakken samen het per kwartiel aangegeven aantal EC vullen. Dus stel dat je in kwartiel 1 bijvoorbeeld 10 EC aan minorvakken hebt, hoef je geen keuzevak te kiezen. De vakken die gekozen worden in de keuzeruimte van 10 EC moeten worden goedgekeurd door de bachelor examencommissie (zie opleidingssite onderwijs/formulieren). Als richtlijn hiervoor geldt dat het niet een eerstejaars vak betreft en dat de inhoud van het vak geen overlap vertoont met onderdelen uit het vaste TN curriculum. De TN-keuzevakken voldoen allen aan deze eisen. Bij ‘Oriëntatievak mastertracks’ kan er gekozen worden uit drie verschillende vakken. De vakken geven een eerste kennismaking met de drie hoofdrichtingen (‘tracks’) binnen de masteropleiding Applied Physics. De drie vakken zijn: 191440201 – Technische optica (Optics and Biophysics mastertrack) 191420131 – Fysische materiaalkunde (Materials Physics mastertrack) 191470241 – Warmte- en stof overdracht (Fluid Physics mastertrack)

8

1.6

College en practicum tijden

Collegetijden: 1: 08.45 - 09.30 2: 09.45 - 10.30 3: 10.45 - 11.30 4: 11.45 - 12.30 5: 12.45 - 13.30 6: 13.45 - 14.30 7: 14.45 - 15.30 8: 15.45 - 16.30 9: 16.45 - 17.30

1.7

uur uur uur uur uur (pauze) uur uur uur uur

Practicumtijden: ochtend: 08.45 - 12.30 uur middag: 13.15 - 17.00 uur

Vakinhoud en vakinformatie

Als je meer wilt weten over de inhoud, de leerdoelen, de werkvormen, de docent en de literatuur van een vak kan je in OSIRIS (https://osiris.utwente.nl/student/) onder het kopje onderwijs kijken. Achter in deze studiewijzer is ook de belangrijkste informatie van de bachelorvakken opgenomen.

1.8

Onderwijslocaties

De thuisbasis van de opleiding TN is gebouw Carré. De practica vinden bijna altijd plaats in Carré en daar is ook de Studievereniging Arago gevestigd. Colleges vinden over de hele universiteit plaats, maar in je eerste jaar zul je wel vaak naar de jaarzaal (Carré 3C) moeten. De docenten hebben hun kantoren ook op verschillende locaties op het universiteitsterrein. Op vloer vier van Carré is aan de noordkant tevens een open studentenruimte waar studenten kunnen zitten om te werken. Studenten die practicum volgen hebben wel voorrang bij het gebruik van deze ruimte. In deze studiegids is een plattegrond van Carré toegevoegd bij de bijlagen. Het gebouw Carré is op werkdagen geopend van 8.00 tot 20.00 uur, ook tijdens vakanties. De Horst is geopend van 8:00 tot 21:00 uur. Als je buiten deze tijden in het gebouw wilt werken kan dat ook. Je moet in dat geval een toegangspasje hebben. Het aanvraagformulier hiervoor is beschikbaar bij de receptie van het betreffende gebouw. Meestal is er echter een verkorte BHV-cursus nodig (bedrijfshulpverlening). De lijst met afkortingen die gebruikt worden om gebouwen aan te duiden is te vinden op de plattegrond in de bijlage.

1.9

Onderwijsmededelingen

Belangrijke algemene mededelingen over de studie (de zogenaamde onderwijsmededelingen) worden op twee manieren verspreid: via de site (http://my.utwente.nl/) en via de mail. Maak er een gewoonte van om regelmatig deze mededelingen na te lopen. Eventuele roosterwijzigingen worden ook via de onderwijsmededelingen bekend gemaakt.

1.10 Toegang tot het internet en e-mail Zodra je ingeschreven bent aan Universiteit Twente, krijg je een eigen account, in de vorm van een studentennummer, en een bijbehorend wachtwoord via de post. Dit is voor UT internetapplicaties en het UT e-mailadres. Verdere informatie hierover is je aan het begin van je eerste studiejaar toegestuurd. Mocht je nog vragen hebben, dan kun je terecht bij de servicedesk van het ICTS (ICTServicecentrum). De contactinformatie is te vinden op http://www.utwente.nl/icts/servicedesk/. Niet alleen studenten hebben een UT e-mail account, maar dit geldt ook voor docenten. Docenten zijn niet altijd aanwezig en e-mail is dan de ideale mogelijkheid om snel contact met de docent op te nemen. Schroom daarom niet om vragen per e-mail te stellen. E-mail adressen van docenten en studenten kun je vinden in de telefoongids van de universiteit (http://www.utwente.nl/telefoongids/).

9

Op de hele UT maar ook op vele andere universiteiten in het buitenland wordt gebruik gemaakt van het draadloze netwerk Eduroam. Hoe je deze instelt is te vinden op de site van ICTS http://www.utwente.nl/icts/ (onder het kopje handleidingen).

1.11 Blackboard Als je informatie wilt hebben over de vakken op zich, kan je dit vinden op Blackboard. Blackboard is de digitale leeromgeving van de Universiteit Twente. Alle vakken hebben een eigen Blackboard-pagina. Op een Blackboard-pagina kun je terecht voor alle informatie over het betreffende vak: nieuws, algemene vakinformatie, (vak)rooster, emailadressen, etc. Als je een vak gaat volgen meld je je aan via Blackboard door je voor dat vak in te schrijven. Om gebruik te kunnen maken van Blackboard dien je in te loggen met je studentennummer en bijbehorend wachtwoord. Blackboard is te bereiken via: http://blackboard.utwente.nl of via de opleidingssite TN onder links. Als je deel wil nemen aan een vak dien je je in te schrijven op Blackboard voor het desbetreffende vak.

1.12 My University De Universiteit Twente heeft een overkoepelende portal voor bijna alle ICT-applicaties. Dit wordt My University genoemd, en is te bereiken onder http://my.utwente.nl/. Via My University kan je inloggen op OSIRIS, UT-flex, Blackboard en nog vele andere zaken. Ook kan je er dingen als een Xtra-card regelen, je webmail bekijken en netwerkkaarten bij SNT registreren. Alle applicaties zijn ook individueel te benaderen, maar My University geeft een mooi overzicht.

1.13 Laptop Voor de opleiding Technische Natuurkunde wordt gebruik gemaakt van een elektronische leeromgeving, algemene office software en specifieke software. Dat betekent dat je een notebook nodig hebt die voor deze leeromgeving geschikt is. Via het Notebook Service Centre (NSC) kan je een door de UT geselecteerd notebook relatief voordelig aanschaffen. Het NSC heeft dit jaar twee laptops geselecteerd, een instapmodel model en een high end model. Beide laptops voldoen voor de studie TN, aankomende studenten die nog geen laptop hebben, wordt aangeraden deze aan te schaffen. Voor meer details over de laptops wordt verwezen naar de NSC website (http://www.utwente.nl/icts/nsc/). Voordeel van de aanschaf van een laptop via het NSC is dat alle software die je tijdens je studie nodig hebt, wordt bijgeleverd. Tevens levert het NSC bij de laptops garantie en support. De Universiteit Twente biedt ook de mogelijkheid om een rentevrije lening te nemen voor de aanschaf van een laptop. Specifieke software die voor de studie nodig is, wordt voor iedereen via de website van het NSC beschikbaar gesteld.

1.14 Onderwijsvormen Het onderwijs wordt in verschillende vormen gegeven: hoorcolleges, werkcolleges, projecten en practica, al dan niet computerondersteund. De meest traditionele onderwijsvorm in het hoger onderwijs zijn de hoorcolleges. De stof wordt gepresenteerd aan alle studenten die dat vak willen volgen. Hoorcolleges zijn doorgaans niet verplicht, maar wel uiterst relevant voor een goede opname en verwerking van de leerstof. Neem ze dus gewoon op in je eigen tijdsplanning en zorg dat je aanwezig bent. Een onderwijsvorm waarbij je actiever studeert zijn werkcolleges. Dan werken groepen van 15 tot 20 studenten onder begeleiding van een docent aan toepassingen van de collegestof, bijvoorbeeld in de vorm van opgaven. Ook kunnen individuele problemen worden behandeld. Aanwezigheid bij werkcolleges is vaak niet verplicht, maar eveneens sterk aan te bevelen: de ervaring leert dat je door actief meedoen het vak beter leert beheersen (en dus een grotere kans van slagen hebt).

10

De practica vormen een belangrijk onderdeel van de studie Technische Natuurkunde. In deze onderwijsvorm wordt de stof aangeboden door middel van experimenten. Practica moeten goed voorbereid worden. De practica zijn vaak verplicht. Voor de meeste practica moet je je inschrijven via het practicum inschrijfsysteem. Wanneer dit zo is dan wordt dit aangegeven in Blackboard. Inschrijven voor practica kan via de website van de opleiding (www.utwente.nl/tn/), door te klikken op 'Practica TNW' (onder 'Onderwijs') en vervolgens op 'Inschrijfsysteem practica TNW'. Sommige vakken worden gegeven in de vorm van projecten. Dan voer je met een groep van meestal vier personen een grotere opdracht uit: zelf een taakverdeling en een tijdsplanning maken, zelf uitmaken wat je aan informatie en kennis nodig hebt en waar je dat zou kunnen vinden. Een project wordt vaak afgesloten met een officiële presentatie van de resultaten voor medestudenten, begeleiders en belangstellenden van je opleiding. Projecten bij TN lijken vaak op een uitgebreid practicum, waarbij je zelfstandiger te werk mag gaan dan normaal.

1.15 Studiemethode Tijdens je studie ben je zelf verantwoordelijk voor je eigen tijdsindeling. Je moet zelf achterhalen wat je moet doen en uitrekenen hoeveel tijd je daarvoor nodig zult hebben. Er zijn een aantal verplichte activiteiten en opdrachten met vastgestelde inleverdata. Die kunnen veel tijd opslokken, zodat de rest makkelijk een sluitpost wordt. Het is verleidelijk de "onverplichte" zelfstudie, bijvoorbeeld het bestuderen van literatuur of het afronden van werkcollege-opdrachten, voor je uit te schuiven tot de tentamenperiode begint, met als gevolg dat in een kwartiel één of meer vakken in de knel komen. Let op! Het is uiterst lastig om de studielast van een heel kwartiel in de laatste week te doen. In het eerste college geven verschillende docenten vaak expliciet aan hoe je de studie voor hun vak het beste aan kunt pakken en hoe je je goed op het tentamen kunt voorbereiden. Door te zorgen dat je aanwezig bent, maak je het jezelf dus een stuk eenvoudiger. Wanneer je twijfels hebt over je manier van studeren, praat dan eens met collega-studenten, je mentor of de studieadviseur. Kijk ook eens op de website “Vragenlijst Studiemethoden” (http://vsm.cs.utwente.nl).

1.16 Bindend Studieadvies TN is een opleiding die gebruik maakt van een zogenaamd bindend studieadvies (BSA). Bij aanvang van de studie vindt de opleiding het belangrijk dat iedereen zo snel mogelijk op de juiste plek belandt. De ervaring leert dat studenten die minder dan tweederde van het eerste jaar halen weinig kans hebben de studie succesvol af te ronden. Daarom is er voor gekozen die studenten een negatief studieadvies te geven. Dit advies is bindend, wat betekent dat je de studie niet mag voortzetten. Natuurlijk wordt rekening gehouden met bijzondere omstandigheden. Omdat er veel waarde wordt gehecht aan een goede studieloopbaan, krijg je aan het begin van de studie een mentor toegewezen, die regelmatig met jou meekijkt en je wensen en mogelijkheden bespreekt. In hoofdstuk 3 staat meer over studiebegeleiding en het BSA.

1.17 Studiemateriaal De vakken worden ondersteund met verschillende studiematerialen. Dictaten (syllabi of readers) zijn te verkrijgen bij de dictatenverkoop in de Union Shop in gebouw “de Bastille”. Soms worden de dictaten ook verkocht bij de vakgroepen of bij de docent zelf. Boeken kan je bestellen via de Studievereniging Arago of bij een boekhandel. Naast dictaten en boeken maken docenten soms ook gebruik van hand-outs van hun presentaties. Deze worden ook vaak op Blackboard gezet.

1.18 Diploma-uitreikingen Bij de bacheloropleiding vindt na twee fases van de opleiding een officiële diploma-uitreiking plaats: na de afronding van de propedeuse en na afronding van de bachelor. De uitreiking van het propedeuseen bachelordiploma gebeurt op van te voren vastgestelde momenten.

11

1.18.1 Gang van zaken: uitreiking propedeuse-diploma De propedeuse-uitreiking vindt één keer per jaar plaats, in oktober. Als je hiervoor in aanmerking komt, ontvang je een uitnodiging. De datum staat vermeld op de jaarcirkel op de opleidingssite van TN. 1.18.2 Gang van zaken: uitreiking Bachelordiploma De bacheloruitreiking vindt twee keer per jaar plaats. De data van de uitreikingen zijn te vinden in de jaarcirkel op de opleidingssite van TN. De bacheloruitreiking is facultair: alle in aanmerking komende studenten van de faculteit TNW ontvangen op dat moment het bachelordiploma. Voor het bachelorexamen dien je je van te voren aan te melden op het moment dat je daarvoor in aanmerking komt. De aanvragen worden besproken op een vergadering van de examencommissie. Alleen aanvragen die ten minste 4 weken voor deze vergadering worden ingediend, worden in behandeling genomen. Hiervoor staan aanmeldingsformulieren op de website van S&OA-TNW, deze website is te vinden via de opleidingssite van TN (onder onderwijs/formulieren). Naar aanleiding van deze aanmelding zal de examencommissie beslissen of je wel of niet geslaagd bent voor het examen. Je wordt hierover van te voren op de hoogte gebracht en ontvangt dan een uitnodiging voor de uitreiking. De diploma-uitreikingen zijn feestelijke aangelegenheden waarbij familie en vrienden natuurlijk van harte welkom zijn.

1.19 Minor Het major-minor is een onderwijsfilosofie van de Universiteit Twente. De gedachte is dat je tegen het einde van je bacheloropleiding een gedeelte van je tijd besteedt aan een ander (bij voorkeur een gehéél ander) onderwerp dan je hoofdrichting. Meer informatie over minors en hoe je je hiervoor in kan schrijven vind je op: http://www.utwente.nl/majorminor/. Voor de minor moet je je apart inschrijven via OSIRIS.

1.20 Bacheloropdracht De bacheloropdracht is de eindopdracht van de bachelor. Je krijgt de mogelijkheid om in tweetallen zelfstandig een onderzoek uit te voeren bij een vakgroep. De omvang van de bacheloropdracht is 10 EC. De bacheloropdracht wordt normaal gesproken in tweetallen gedaan en uitgevoerd bij een van de TN onderzoeksgroepen van de UT of bij uitzondering bij een externe organisatie. De coördinatie van de bacheloropdracht ligt bij Jeroen Verschuur. Door in te schrijven voor het vak "bachelor opdracht technische natuurkunde" op Blackboard kun je alle informatie vinden over de gang van zaken rond de bacheloropdracht. Het is ook mogelijk om zelf naar een vakgroep toe te gaan en te overleggen of er een opdracht beschikbaar is. Vervolgens moet dit weer met de coördinator van de bacheloropdrachten overlegd worden. Om mee te kunnen doen aan de bacheloropdracht moet je het eerste studiejaar hebben afgerond en daarna minstens 60 EC van het TN bachelorprogramma hebben gehaald.

1.21 Adreswijzigingen De ervaring heeft geleerd dat studenten nogal eens van woonruimte en/of telefoonnummer wisselen tijdens hun studie. Daarbij wordt vaak vergeten om de nieuwe gegevens aan bepaalde instanties door te geven. Daardoor kun je belangrijke informatie mislopen, zoals je jaarlijkse herinschrijving voor je studie. Als je dus mocht verhuizen, geef je adreswijziging dan zo snel mogelijk door via Studielink (te vinden op de site van Student Services http://www.utwente.nl/so/studentservices/), de studievereniging en aan andere verenigingen waar je lid van bent. Belangrijke post kan dan meteen na je verhuizing op je nieuwe adres worden bezorgd.

12

1.22 Gevonden of verloren voorwerpen Als in de practicum- of computerruimten bij TNW iets blijft liggen (jassen, tassen, etc.) kun je dat bij de receptie van het betreffende gebouw inleveren of ophalen (als iemand anders zo vriendelijk is geweest het in te leveren). Laat geen spullen onbeheerd achter, vooral laptops niet! Let op, ook op de UT wordt regelmatig wat gestolen.

1.23 Student services (S&O) Deze dienst regelt de inschrijving van alle UT-studenten. Alle wijzigingen in de gegevens die je bij je inschrijving hebt opgegeven moet je hier melden. Bij verhuizing moet je dus ook hier een adreswijziging doorgeven. http://www.utwente.nl/so/studentservices/ Bij Studenservices kun je terecht voor allerlei vragen die met je inschrijving te maken hebben, zoals: overstappen naar een andere opleiding of inschrijven voor een tweede studie, (tijdelijk) stoppen met je studie en eventuele teruggave van collegegeld, regelingen betreffende inschrijving als extraneus, geldigheid van (buitenlandse) diploma's en vragen met betrekking tot je collegekaart. Voor specifieke vragen betreffende de studiefinanciering of allerhande regelingen kun je terecht bij het bureau Studentendecanen. http://www.utwente.nl/so/studentenbegeleiding/begeleiding/studentendecaan/

13

14

Tentamens & Examens

15

2 2.1

Tentamens en Examens Algemeen

Zoals alle instellingen voor het hoger onderwijs beschikt de Universiteit Twente over een studentenstatuut waarin de regelingen van de universiteit zijn vastgelegd. Het studentenstatuut bevat een instellingsspecifiek deel en een opleidingsspecifiek deel. Het instellingsspecifiek deel is te vinden op: http://www.utwente.nl/so/studentservices/. Bovendien heeft ieder opleiding een opleidingsspecifiek deel, waarin ook de regelingen rond afleggen van tentamens en examens, zakken en slagen, etc., zijn vastgelegd. Dit document wordt wel de OER genoemd, Onderwijs en Examen Regeling. Het opleidingsspecifieke deel van studentenstatuut is te vinden op de opleidingssite van (http://www.utwente.nl/tn/onderwijs/regelingen/).

het ook het TN

Het opleidingsspecifieke deel bestaat uit drie documenten. Een document voor alle studenten van TNW, een document specifiek voor de opleiding Technische Natuurkunde en tenslotte een document “regels van de examencommissie”. Hieronder geven we een zo concreet mogelijke ‘vertaling’ van die delen uit de regeling die direct relevant zijn voor studenten. Bij twijfel kun je het best de officiële tekst raadplegen: dit boekje is alleen bedoeld als hulpmiddel, je kunt er geen rechten aan ontlenen. De bacheloropleiding kent twee (wettelijke) examens: het propedeutisch-examen (P-examen) en het bachelor-examen. Er is een examencommissie, bestaande uit leden van de wetenschappelijke staf van de universiteit, die formeel voor elk van beide examens de einduitslag voor elke individuele student vaststelt. Examens bestaan uit een aantal onderdelen: tentamens, projecten, en ook practica of andere opdrachten. Aan het eind van ieder kwartiel of semester kun je tentamens afleggen. De beoordelingen van alle verplichte onderdelen worden verzameld (je tentamencijfers) en voorgelegd aan de examencommissie. Heb je een tentamen gehaald dan is dat vak als examenonderdeel afgerond. Let op: deelcijfers van vakken hebben maar een beperkte ‘houdbaarheid’ en vervallen als je te lang over een vak doet. Alleen de resultaten van geheel afgeronde vakken blijven staan totdat het bachelordiploma behaald is. 2.1.1 Gang van zaken bij verandering van de OER Als er wijzigingen zijn in de OER, bijvoorbeeld over het studieprogramma, zal er door de opleidingsdirecteur een overgangsregeling gemaakt worden. De overgangsregeling is te vinden op de opleidingssite onder (http://www.utwente.nl/tn/onderwijs/regelingen/).

2.2

Toetsing

Niet alleen zijn er verschillende onderwijsvormen: er zijn ook verschillende manieren van beoordelen. De meest gangbare zijn de tentamens, aan het einde van ieder kwartiel. Sommige tentamens zijn gedeeltelijk in multiple-choice vorm, aangevuld met open vragen. Het is goed te weten hoe getoetst wordt; in principe zal de docent daarover inlichtingen geven. Daarnaast heeft de studievereniging nuttige informatie, onder andere oude tentamenopgaven waarmee je jezelf kunt toetsen. Kijk hiervoor op de website van Studievereniging Arago: http://www.arago.utwente.nl/, onder "Onderwijs" en dan "Tentamendatabase". Behalve via tentamens kan je ook beoordeeld worden op basis van opdrachten, werkstukken, bijdrage in groepswerk en mondelinge presentaties.

2.3

Afwezigheid wegens ziekte

Kan je wegens ziekte of overmacht niet aanwezig zijn bij practica of werkcolleges met presentieverplichting of bij een tentamen, dan kan dat consequenties hebben. Neem daarom zo snel

16

mogelijk contact op met de desbetreffende docent of begeleider. Wanneer je een tentamen hebt gemist door overmacht en je daardoor ernstig benadeeld wordt, kan de examencommissie, na ingewonnen advies van de studieadviseur, je bij uitzondering toestaan het tentamen alsnog op een ander tijdstip af te laten leggen. (Een speciale behandeling is overigens geen automatisch recht, want dikwijls zal het mogelijk zijn om gewoon op de volgende tentamenzitting weer mee te doen.) Als je langere tijd ziek bent of door andere persoonlijke omstandigheden studievertraging oploopt of dreigt op te lopen, neem dan contact op met je studieadviseur. Die kan in bepaalde gevallen regelen dat één en ander geen nadelige gevolgen hebben voor de studiefinanciering of een eventuele langstudeermaatregel. In bepaalde gevallen kunnen ziekte, bijzondere (familie)omstandigheden - of in ruimere zin 'overmachtsituaties' - aanleiding zijn om de student financieel te compenseren (zgn. afstudeersteun ). Voor zulke zaken dien je - bij voorkeur na ingewonnen advies van je studieadviseur contact op te nemen met een Studentendecaan. Hun website is te vinden onder http://www.utwente.nl/so/studentenbegeleiding/, onder het kopje "Studentendecaan".

2.4

Examens en tentamens

Voor elk vak kun je direct na het kwartiel (of semester) waarin het gegeven wordt tentamen doen. Voor alle vakken zijn er (minstens) twee tentamenmogelijkheden per jaar: in de tentamenperiode direct volgend op het onderwijs en een hertentamen in het volgende kwartiel. Voor sommige vakken is het ook mogelijk een tentamen te herkansen in de tentamenweken van augustus voorafgaand aan het nieuwe academische jaar. Er mogen twee tentamenpogingen gedaan worden, daarna moet de student een nieuwe poging aanvragen bij de examencommissie. Op dat moment dient de student met een plan te komen over hoe het vak aangepakt wordt en waarom zij/hij denkt het nu wel te gaan halen. Over het algemeen kunnen projecten en practica maar één keer per jaar worden gevolgd en afgerond. Net als bij tentamenpogingen geldt dat na twee pogingen een volgende deelname aan een practicum via de examencommissie verloopt. 2.4.1 Aanmelden of terugtrekken voor tentamens Voor alle tentamens die je wilt afleggen geldt een aanmeldingsplicht. Dit is van belang voor de verdeling van de beschikbare zalen over de af te nemen tentamens. Dit wordt centraal voor alle UT opleidingen geregeld. Je meldt je aan via OSIRIS (http://osiris.utwente.nl/student/). De zalen waar de tentamens plaatsvinden worden kort na de inschrijvingssluiting op OSIRIS bekend gemaakt. In de jaarcirkel staat vermeld wanneer de inschrijfperioden eindigen (http://www.utwente.nl/tn/onderwijs/jaarcirkel/). Via OSIRIS kun je je ook terugtrekken voor tentamens. Om je te kunnen in -of uitschrijven heb je je studentnummer en bijbehorende wachtwoord nodig. De uiterste data voor aanmelding worden per kwartiel centraal voor de UT vastgesteld. Je kunt ze vinden in de jaarcirkel. Als je je voor een tentamen hebt ingeschreven, maar je wilt toch niet deelnemen, schrijf je dan weer uit. Voor uitschrijven geldt een termijn van 24 uur, schrijf je jezelf later uit telt het tentamen als een poging. Pas op: deelname aan het tentamen mag alleen als je je hebt aangemeld. Je kunt weggestuurd worden als je niet aangemeld bent. Bovendien is de docent niet verplicht je tentamen na te kijken. Het is dus erg belangrijk om je op tijd voor de tentamens op te geven! Tevens is het heel belangrijk dat je je collegekaart mee neemt naar je tentamen. Als je deze niet lan laten zien tijdens het tentamen mag je het tentamen niet maken!

17

2.5

Uitslagen van tentamens

De bekendmaking van de resultaten van schriftelijke tentamens vindt plaats via OSIRIS. Soms plaatst de docent direct na het nakijken een resultatenlijst in de Blackboard pagina van het vak, maar OSIRIS is het officiele cijfer. Wanneer je er prijs op stelt een analoog bewijs van een cijfer te hebben, kan je een geautoriseerd bewijsstuk aanvragen bij Student Services. Neem hiervoor contact met ze op. Hun website is: http://www.utwente.nl/studentenbalie/student_services/. Op OSIRIS (http://osiris.utwente.nl/student/) kan je een overzicht van je eigen tentamencijfers opvragen. Ook hiervoor heb je je studentnummer en bijbehorend wachtwoord nodig.

2.6

Vrijstellingen

Mogelijk heb je voordat je met de opleiding TN begon een start gemaakt bij een andere opleiding aan het hoger onderwijs of deze helemaal afgerond. Als je voor bepaalde tentamens al een voldoende hebt gehaald bij die andere opleiding, dan kun je voor die vakken vrijstellingen vragen. Als je op basis van je vooropleiding recht meent te hebben op meer vrijstellingen, dan wordt je vooropleiding integraal beoordeeld door de studieadviseur. De daaruit voortvloeiende vrijstellingen worden vastgesteld door de Examencommissie. Het is verstandig een en ander tijdig te bespreken met de studieadviseur en vervolgens de vrijstelling schriftelijk aan te vragen bij de Examencommissie. Incidentele vrijstellingen voor een enkel vak moet je zelf aanvragen bij de Examencommissie, via een aanvraagformulier op de opleidingsstie onder Formulieren. Vrijstellingen worden als regel in de cijferlijsten vermeld met een ‘V’, tenzij het gaat om identieke vakcodes die in een andere opleiding door hetzelfde cluster/dezelfde docent zijn toegeleverd. In het laatste geval kan het cijfer worden ‘meegenomen’.

2.7

Inzage en nabespreking

Een student die heeft deelgenomen aan een schriftelijke tentamenzitting kan op zijn/haar verzoek inzage krijgen in zijn/haar beoordeelde werk samen met de gehanteerde beoordelingscriteria. Op verzoek van de student vindt er bij die gelegenheid een nabespreking plaats met de docent die het werk heeft gecorrigeerd. De student wordt in de gelegenheid gesteld om, indien hij/zij dit wenst, een kopie te ontvangen van de opgaven en het beoordeelde werk. Soms organiseert de docent een algemene nabespreking. Je wordt aangeraden om van je recht tot inzage of nabespreking gebruik te maken als je een onvoldoende hebt gehaald, terwijl je wel voldoende tijd hebt geïnvesteerd in het vak. Op die manier krijg je een beter idee van de gestelde eisen en van je ontbrekende kennis.

2.8

Orde tijdens tentamen- en examenzittingen

Bij iedere zitting is tenminste één surveillant aanwezig. Deze kan informatie geven over onduidelijkheden in de opgaven. Je moet je kunnen legitimeren met je collegekaart als de surveillant dat vraagt en je bent verplicht zijn of haar aanwijzingen op te volgen. Het is storend voor de studenten die met het tentamen bezig zijn als laatkomers nog binnen komen. Kom dus op tijd. Laatkomers worden tot een half uur na aanvang van het tentamen nog toegelaten, daarna niet meer. Uiteraard is informatie-uitwisseling over het tentamen niet toegestaan. Daarom mag ook niemand tijdens het eerste half uur van het tentamen de zaal verlaten. Je levert je werk bij de surveillant in. Als je later bent begonnen, heb je geen recht om door te werken na het geplande eindtijdstip. Op elk vel ingeleverd papier moet je naam en studentnummer gezet worden en voor je vertrekt ook nog een handtekening op de presentielijst, indien deze aanwezig is. Een waarschuwing ten aanzien van fraude is een onaangenaam onderwerp, maar fraude komt wel eens voor (spieken, SMS etc.). In geval van fraude wordt het tentamen ontoetsbaar verklaard. De examencommissie kan bovendien verdere maatregelen nemen; zo kan zij bijvoorbeeld een student die heeft gefraudeerd uitsluiten van deelname aan tentamens in het betreffende vak, voor maximaal één jaar. Bij geconstateerde herhaling kan zelfs uitsluiting van de opleiding volgen.

18

2.9

Regels bij opdrachten en werkstukken

De laatste jaren worden steeds meer vakken in projectvorm gegeven of afgerond met een opdracht of werkstuk. Je kunt dan als student laten zien dat je écht wat met de stof kunt. De medaille blijkt helaas ook een keerzijde te hebben. In toenemende mate komt het voor dat studenten delen van andermans werk overnemen en dat als eigen werk presenteren. Dat is natuurlijk net zo min de bedoeling als op een tentamen het antwoord van de buurman overschrijven. Docenten kunnen plagiaat detectie software inzetten op ingeleverd werk. Bij constatering van plagiaat kunnen vergelijkbare maatregelen worden getroffen als bij tentamenfraude.

2.10 Extra en bijzondere tentamengelegenheden Voor vakken waarvoor schriftelijke tentamens zijn ingeroosterd, worden in de regel geen individuele tentamengelegenheden (mondeling of schriftelijk) geboden. In zeer uitzonderlijke gevallen kan van deze regel worden afgeweken. Dat kan alleen na overleg met de studieadviseur en de examencommissie. Aan lichamelijk of zintuiglijk gehandicapte studenten wordt de gelegenheid geboden de tentamens op een aan de individuele handicap aangepaste wijze af te leggen. De examencommissie wint zonodig deskundig advies in alvorens te beslissen. Studenten met dyslexie kunnen zich melden bij de Studieadviseur. Als deze student een medische dyslexieverklaring kan tonen kan bijvoorbeeld bij de tentamens extra tijd geregeld worden en tevens een aparte ruimte.

19

20

Begeleiding

21

3 3.1

Begeleiding Het mentoraat

De eerstejaars studenten krijgen een mentor aangewezen. Dit is een medewerker van de opleiding. Met die mentor kan je praten over je studiemethode, studieplan, de behaalde studieresultaten en kan je eventueel je persoonlijke omstandigheden bespreken. Je mentor kan je wijzen op mogelijke studiealternatieven en op speciale diensten waar je gebruik van kunt maken. Aan het begin van het eerste jaar wordt je uitgenodigd voor een kennismakingsgesprek. Nadat de eerste cijfers in december binnen gekomen zijn wordt in een tweede gesprek de ervaringen tot dan toe bekeken. Aan het einde van het studiejaar, en van de daarop volgende studiejaren, wordt een eindgesprek gehouden. Tijdens het eindgesprek wordt teruggekeken op het studiejaar en een planning besproken voor het komende jaar. Vanzelfsprekend kun je zelf ook een afspraak maken, als je daar behoefte aan hebt. Je mentor zal zonder jouw toestemming geen persoonlijke gegevens doorgeven aan anderen, ook niet aan familie. Wel heeft de mentor contact met de studieadviseur en kan de mentor worden geraadpleegd door de examencommissie, bijvoorbeeld bij het uitbrengen van het studieadvies. De mentor zal hierbij echter niet over persoonlijke zaken praten als jij dat niet wilt. Je houdt je mentor tot aan je bachelordiploma en uiterlijk vier jaar. Het mentoraat is te vergelijken met een functioneringsgesprek, waar zowel gekeken wordt naar het afgelopen jaar, als naar de plannen en mogelijkheden voor het jaar daarop. Alle studenten worden geacht minimaal een keer per jaar contact te hebben met hun mentor.

3.2

De studieadviseur

De studieadviseur kan advies geven over alle zaken die met de opleiding en met studeren in het algemeen te maken hebben. Zij kan je zonodig helpen bij het evalueren van je studiemethoden, het opstellen van een studieplan als je, al dan niet door overmacht, vertraagd bent geraakt en bij het switchen tussen of het combineren van studies. Zij overlegt regelmatig met de mentoren en met de opleidingsdirecteur. De studieadviseur van Technische Natuurkunde is mevr. Brigitte Tel ([email protected]).

3.3

Studieadvies

Natuurlijk heb jij jezelf tijdens het kiezen van een opleiding goed georiënteerd. Toch kan je niet helemaal voorzien hoe goed de gekozen opleiding je bevalt en hoe moeilijk het voor je zal zijn. Je denkt daar zelf over na en je kunt daar ook met je mentor over praten. Ook vanuit de opleiding wordt gekeken naar je studievoortgang. rond de jaarwisseling ontvang je een eerste pre-advies en na het derde kwartiel een tweede pre-advies. Aan het eind van het eerste jaar krijg je een eindadvies ten aanzien van het voortzetten van je studie TN (de opleiding is daartoe ook wettelijk verplicht). De mentoren zijn betrokken bij het opstellen van de adviesbrieven. Persoonlijke omstandigheden die bekend zijn, kunnen zo meegenomen worden bij het opstellen van het advies. Het advies aan het einde van het eerste jaar is bij TN een bindend advies, ook wel het bindend studie advies (BSA) genoemd. Dit bindende studieadvies houdt in dat je in het eerste jaar 40 van de 60 EC’s moet halen om de studie TN te mogen voortzetten. In de praktijk zal dit BSA maar voor een kleine groep negatief uitvallen. Toch is het belangrijk dat je goed van de regels en richtlijnen rond het BSA op de hoogte bent en vooral dat je mogelijke studievertraging direct meldt bij je mentor en bij de studieadviseur! Het BSA is een onderwerp tijdens de gesprekken met je mentor (die je ook meer informatie kan geven), daarnaast is informatie te vinden in de bijlage bij deze studiegids. Ook in de vervolg-jaren wordt aan het eind van het jaar een advies verstrekt. Dit advies is niet bindend. Het advies wordt door de mentor samen met de student vastgesteld en is een weergave van hoe het met de student gaat. Daarnaast wordt ieder jaar door de student een studieplanning gemaakt en doorgesproken met de mentor. De bedoeling is een gezonde balans te waarborgen tussen studie en zaken buiten de studie, waarbij gestreefd wordt om mogelijk in drie jaar, maar in ieder geval in vier jaar de bachelor af te ronden.

22

3.4

Begeleiding vanuit de universiteit

De diverse diensten die de universiteit biedt, staan beschreven op de site van de rode balie: http://www.utwente.nl/so/studentenbegeleiding/. Daar vind je ook informatie over openingstijden en spreekuren. Wij beschrijven in de volgende paragrafen alleen de drie voornaamste op studiegebied (Studentendecanen, Studentenpsychologen, Commissie Verlenging Afstudeersteun) zodat je weet wat er is. De hieronder genoemde diensten maken onderdeel uit van de Dienst Studentenvoorzieningen en Campus (DiSC). (http://www.utwente.nl/so/studentenbalie/).

3.5

Studentendecanen

De studentendecanen zitten in de Bastille, rode balie op de 1e etage. Hier kun je terecht voor adviezen en informatie over zaken op het gebied van:  Studiefinanciering, tempobeurs, prestatiebeurs;  Overstappen van universiteit naar HBO en vice versa;  Verlenging van studiefinanciering op grond van een handicap of functiestoornis;  Financiële regelingen van de UT zoals: garantiebeurs, afstudeersteun, RASO, RAVIS, etc.  Inschrijvingsmogelijkheden anders dan als student;  Bezwaar- en beroepsprocedures (IBG, College van Beroep Hoger Onderwijs);  Belastingen en sociale wetten (o.a. aanvragen van uitkeringen);  Persoonlijke problemen;  Verandering van studierichting. De decanen houden een spreekuur waarvoor je een afspraak kunt maken. De tijden en contactinformatie staan op de website van de rode balie.

3.6

Studentenpsychologen

De studentenpsychologen zitten eveneens in de Bastille, rode balie op de 1e etage. Bij de studentenpsychologen kunnen alle studenten terecht die behoefte hebben aan een gesprek, bijvoorbeeld met betrekking tot hun studie of studiekeuze of omdat zij een persoonlijk probleem ervaren, bijvoorbeeld een probleem in de relatie met hun ouders, vrienden, vriendinnen of medestudenten. Voor aanmelding is geen verwijzing naar het bureau nodig: men kan zelf een afspraak maken. Naast individuele gesprekken organiseren de studentenspsychologen ook groepsactiviteiten: Zelfmanagementtraining, Studiekeuzewerkgroep, Afstudeergroep, Therapiegroep, Sociale vaardigheidstraining, Assertiviteitstraining, Faalangsttraining en de Cursus solliciteren. Alle gesprekken die je hebt bij het BSP zijn vertrouwelijk. De diensten worden kosteloos aangeboden. Voor verdere informatie, zie: http://www.utwente.nl/so/studentenbegeleiding/.

3.7

Commissie Verlening Afstudeersteun

De Commissie Verlening Afstudeersteun is gevestigd in de Bastille, rode balie op de 1e etage. Zij is door het College van Bestuur gemachtigd om aanvragen voor financiële ondersteuning af te handelen. De aanvraagformulieren kun je verkrijgen bij de rode balie in de Bastille of downloaden via http://www.utwente.nl/so/studentenbegeleiding/. Voor de tekst van de regelingen kun je op die website het Studentenstatuut raadplegen. Het betreft de regelingen:  Afstudeersteun: bij vertraging op grond van ziekte, bijzondere familieomstandigheden of overige omstandigheden en voor bestuursfuncties in de periode waarin je studiefinanciering in de vorm van een basisbeurs ontvangt.  Stimulering activisme niet-beursgerechtigden (STAN): voor bestuursfuncties wanneer je alleen nog recht hebt op studiefinanciering in de vorm van een lening.  Topsport: studiebegeleiding op maat en/of financiële ondersteuning voor topsporters op nationaal en wereld/olympisch niveau.  Garantiebeurs voor eerstejaars studenten: wanneer je binnen 5 maanden besluit over te stappen naar een andere HBO- of WO-opleiding.

23

 

3.8

Aanvullende studiefinanciering overstappers (RASO). Afstudeersteun voor internationale studenten (RAVIS): bij vertraging op grond van ziekte of overlijden van de partner of familie in de 1e graad en voor bestuursfuncties voor bachelorof masterstudenten met een niet-Nederlandse nationaliteit.

Infotheek

In de Infotheek (tegenover kamer 233 in de Bastille) kun je informatie vinden over onder andere studeren aan een WO- en HBO-opleiding in binnen- en buitenland, studiefinanciering, studeren met een handicap, belasting en sociale wetten. Verder kun je je er vrijblijvend oriënteren over diverse opleidingen en beroepen. Ook kun je er videobanden op het gebied van studievaardigheden bekijken. De Infotheek is open op maandag tot en met vrijdag van 8:30-17:00 uur. Voor meer informatie over de Infotheek kan je kijken op de website: http://www.utwente.nl/studentenbalie/infotheek/.

24

Regelingen vanuit de Universiteit

25

4 4.1

Regelingen vanuit de Universiteit Studiefinanciering, tempobeurs en prestatiebeurs

De regelingen rond studiefinanciering (StuFi) zijn nogal ingewikkeld en zijn de laatste jaren voortdurend gewijzigd. Als je wilt weten hoe het in jouw (specifieke) geval in elkaar zit, raadpleeg dan de informatie op de studentenbalie (http://www.utwente.nl/so/studentenbalie/) of neem contact op met de studentendecanen of met de IB Groep. Ga wat dit betreft niet zo maar af op verhalen van medestudenten of ouderejaars, want regelingen kunnen per generatie anders zijn. Ook voor HBOafgestudeerden is het belangrijk zich goed te informeren!

4.2

Topsporters

Het gelijktijdig studeren op academisch niveau en het bedrijven van topsport stelt studenten voor problemen. Het is in de praktijk niet mogelijk om een van beide activiteiten uit te stellen tot later: zowel de studie als de sport eisen van de deelnemer resultaten op korte termijn. De UT heeft hier oog voor, wat aanleiding is tot het formuleren van een topsportbeleid en een topsportregeling. Voor meer informatie kun je kijken op de website: http://www.utwente.nl/so/studentenbegeleiding/.

4.3

Studeren met een handicap

Wanneer je een handicap hebt, en je wilt een opleiding volgen, dan zal dat niet altijd gemakkelijk zijn. De UT zet zich in om studeren met een handicap zoveel mogelijk te faciliteren. Op de onderstaande websites kun je meer informatie vinden over de verschillende mogelijkheden die er zijn om te studeren met een handicap.  http://www.utwente.nl/so/studentenbegeleiding/  http://www.handicap-studie.nl/

4.4

Individuele aanpassingen t.b.v. studentactivisme

Als je vanwege nevenactiviteiten studievertraging dreigt op te lopen, kun je in aanmerking komen voor individuele aanpassingen in het onderwijs, wanneer aan een aantal voorwaarden is voldaan:  De activiteit is in het belang van de universiteit en/of van vormende waarde voor de student. Hieronder vallen in ieder geval bijv. bestuurs- en organisatiewerk bij een vereniging op de campus en organisatie van activiteiten die inhoudelijk met de studie te maken hebben.  Je hebt een studieplan ingediend bij de studieadviseur. Uit dit studieplan moet blijken dat de activiteit of functie studievertraging tot gevolg heeft en in hoeverre aanpassingen dit zoveel mogelijk kunnen opvangen. Dit studieplan dien je ten minste twee kwartielen voordat de studievertraging verwacht wordt in te dienen bij de studieadviseur. Het is in alle gevallen raadzaam tijdig bij de studieadviseur langs te gaan als je studievertraging denkt op te lopen. Bij aanpassingen valt bijvoorbeeld te denken aan:  Vervangende opdrachten of aanvullende opdrachten  Vrijstellen van aanwezigheidsplicht  Verschuiven tentamendata / extra tentamenmogelijkheden / mondelinge tentamens Of je wel of niet in aanmerking komt voor individuele aanpassingen op grond van bovenstaande voorwaarden is in principe ter beoordeling van de opleiding. Indien je het niet eens bent met de beslissing, kun je de bemiddeling van de studentendecaan inroepen. De aanpassingen aan het onderwijsprogramma moeten wel voldoen aan de volgende randvoorwaarden:  Het eindniveau van vakken blijft gehandhaafd  De studielast van vakken blijft onverminderd  Er is geen sprake van een bovenmatige extra inspanning van docenten.

26

4.5

Overige financiële regelingen

Naast de hierboven genoemde financiële regelingen zijn er nog meer regelingen waar jij als student in bepaalde gevallen aanspraak op kunt maken. Een beschrijving van alle financiële regelingen kun je vinden in het centrale UT-deel van het Studentenstatuut. Mocht je willen beschikken over een geprinte versie van het statuut dan is dat op verzoek verkrijgbaar bij de rode balie in de Bastille. Voor vragen over financiële regelingen kun je terecht bij de studentendecanen. Veel informatie is ook te vinden op de website van de studentenbalie: http://www.utwente.nl/studentenbalie/.

27

28

Faculteit & Opleiding

29

5 5.1

Faculteit en Opleiding De faculteit

Alle opleidingen op de Universiteit Twente zijn ondergebracht bij faculteiten. De bacheloropleiding Technische Natuurkunde is samen met de opleidingen Advanced Technology, Biomedische Technologie, Scheikundige Technologie en Technische Geneeskunde ondergebracht bij de faculteit Technische Natuurwetenschappen (TNW). Binnen de opleiding Technische Natuurkunde wordt het wiskundeonderwijs verzorgd door de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica (EWI). Diverse commissies binnen de faculteit zijn van belang voor de opleiding, zoals opleidingscommissie, de examencommissie, de faculteitsraad en tenslotte onderwijsevaluatiecommissies. Hieronder zullen de commissies nader toegelicht worden.

5.2

de de

Commissies van/voor de opleidingen

5.2.1 Opleidingscommissie De opleidingscommissie TNW-TN (OLC-TN) bestaat uit studenten en stafleden en/of medewerkers. Deze commissie houdt zich bezig met examenregelingen, het onderwijsprogramma en met de uitvoering daarvan. Ze heeft wettelijk het recht om gevraagd of ongevraagd advies uit te brengen aan de opleidingsdirecteur en de decaan, het hoofd van de faculteit. De geadviseerden mogen de adviezen niet zomaar naast zich neer leggen; als ze deze niet overnemen moeten ze daar gegronde redenen voor hebben en geven. De studenten kunnen hier dus direct invloed uitoefenen. Op dit moment zijn de leden van de OLC: Voorzitter: Dr. E.S. Kooij Stafleden: Prof.ir.dr. H.J.W. Zandvliet Dr. M.H.G. Duits Studentleden: R.D. Buijs H.H. Mulder B. de Ronde I.B. Slootheer Adviseurs: Dr.ir. M.M.J. Letteboer Dr. J.W.J. Verschuur Ir. B.M.Tel Secretariaat: J.E. de Fretes 5.2.2 Examencommissie De examencommissie bestaat uit stafleden en heeft een zelfstandige bevoegdheid over alles wat te maken heeft met examens. De commissie stelt de regels op omtrent examens, slagen, lofregeling, etc. Iedere TN student krijgt tijdens zijn studie met de examencommissie te maken, want zij geeft het Padvies, keurt vakkenpakketten en stelt het slagen vast van zowel het propedeutisch examen als het bachelorexamen. Voor TN zijn de leden van de examencommissie: Voorzitter: Prof.dr. W.L. Vos Secretaris: Dr. J.W.J. Verschuur

30

Overige leden: Prof.dr. P.J. Kelly Prof.dr. J.L. Herek Dr. R.M. van der Meer Adviseurs: Dr.ir. M.M.J. Letteboer Ir. B.M. Tel Secretariaat: J.E. de Fretes (TN) S. van Wezel (APH) 5.2.3 Faculteitsraad De Faculteitsraad TNW (FR) bestaat uit gekozen medewerkers en studenten en adviseert de decaan over alle zaken (financieel, personeel, onderwijs en onderzoek) die het reilen en zeilen van de faculteit betreffen. De FR heeft in sommige onderwerpen instemmingsrecht (zoals bij reorganisaties en de inhoud van het studentenstatuut), terwijl de OLC adviesrecht heeft op onderwijsgebied. Meer informatie over de FR is te vinden op hun website: http://www.utwente.nl/tnw/fr/.

5.3

Onderwijs evaluatie commissies

Als je commentaar of suggesties hebt over het onderwijs of andere studiegerelateerde zaken, dan kan je dat altijd kwijt bij diverse personen (docenten, mentoren, studieadviseur, onderwijscoördinator, opleidingsdirecteur). Daarnaast kent TN een tweetal commissies die de onderwijskwaliteit in de gaten houden: OKC-TN en SOTN. Het is belangrijk hier aan mee te werken. Jullie inbreng is onmisbaar bij het handhaven en verbeteren van de kwaliteit van de opleiding. 5.3.1 Onderwijskwaliteitcommissie De OKC-TN (Onderwijskwaliteitcommissie) waakt over de kwaliteit van het TN-onderwijs. De commissie gaat uit van de faculteit en bestaat uit zowel studenten als docenten. Door gesprekken met studenten en docenten te voeren en vakevaluaties te houden, wordt bekeken wat de positieve punten van het bachelor onderwijs zijn. Studenten en docenten spelen een belangrijke rol in deze informatie voorziening. De OKC-TN zorgt ervoor dat de positieve punten zichtbaar worden gemaakt, zodat deze behouden kunnen blijven. Daarnaast wordt natuurlijk ook gekeken naar de punten waar nog verbetering mogelijk is. Hierbij staan zaken als vakinhoud, samenhang, werkdruk en moeilijkheidsgraad centraal. Het doel van de OKC-TN is om ervoor te zorgen dat deze mindere punten worden aangepakt. De OKC-TN probeert de mindere punten, door het doen van goede adviezen, om te buigen naar sterke punten. Mede dankzij de adviezen van de OKC-TN is de faculteit in staat om de kwaliteit van het onderwijs te waarborgen. De OKC-TN bestaat uit zowel studentleden als stafleden. Hieronder is de huidige samenstelling van de OKC-TN weergegeven: Voorzitter: Drs. H.J. van den Hengel Docenten: Dr. H.T.M. van den Ende Dr. J.H. Snoeijer Studenten: H.J. Albers G. Hopman R. Morren B. de Ronde P.R. van der Plas L.D. van Putten

31

De OKC-TN heeft ook een eigen Blackboard-pagina, waar onder andere evaluatierapporten te lezen zijn. De naam van de ‘organisation’ is ‘Kwaliteitszorg en evaluatie TN’. 5.3.2 Studentenoverleg Technische Natuurkunde Het SOTN (Studentenoverleg Technische Natuurkunde) is een door de faculteit TNW erkende commissie van S.V. Arago. De kerntaak van deze commissie is om bijeenkomsten te organiseren waarbij studenten kunnen discussiëren over het gegeven onderwijs bij de studie TN alsmede onderwijs in het algemeen. Meer informatie over SOTN is te vinden op de website van de studievereniging Arago (http://www.arago.utwente.nl), onder het kopje "Onderwijs".

32

Organisatie binnen de opleiding

33

6 6.1

Organisatie binnen de opleiding Opleidingsdirecteur

De opleidingsdirecteur is Dr.ir. M.M.J. Letteboer. Zij is belast met de beleidsvoorbereiding en uitvoering op het gebied van onderwijs. Tevens is zij belast met de dagelijkse leiding van de opleiding. De opleidingsdirecteur is het bestuur van de opleiding en speelt een belangrijke rol bij het tot stand komen, evalueren en eventueel aanpassen van het onderwijs. E-mail: [email protected] Telefoon: 053 489 6208 Kamer: Carré 4629

6.2

Onderwijscoördinator

De onderwijscoördinator van TN is Dr. J.W.J. Verschuur. Hij coördineert de uitvoering, aansluiting en beoordeling van het onderwijs. Voor opmerkingen of klachten over de opleiding of delen daarvan kun je bij hem terecht. E-mail: [email protected] Telefoon: 053 489 6136 Kamer: Carré 4005

6.3

Studieadviseur

De studieadviseur is Ir. B.M. Tel. Zij kan je de weg wijzen bij problemen met de opleiding en studeren in het algemeen. Je kunt ook met haar praten over je ervaringen met de studie, klachten, over je studieplanning, over onderwijs- en examenregelingen, over rechtspositionele zaken en over eventuele nuttige suggesties op studiegebied. Zij is tevens de vertrouwenspersoon voor studenten. Voor problemen of vragen kan je in het eerste studiejaar ook terecht bij je mentor. E-mail: [email protected] Telefoon: 053 489 3132 Kamer: Carré 4631

6.4

Stagecoördinator

In de masteropleiding is een externe stage opgenomen die uitgevoerd wordt bij een technisch bedrijf, instelling of universiteit. De opleiding biedt belangstellende studenten de mogelijkheid om ervaringen op te doen in internationale programma’s, die vanuit of in samenwerking met buitenlandse universiteiten aangeboden worden. Een voorbeeld hiervan is het Socrates/Erasmus exchange programme van de Europese Unie. Binnen een netwerk van verschillende Europese universiteiten kun je vakken aan een buitenlandse universiteit volgen. Via de stagecoördinator kun je informatie verkrijgen over:  Buitenlandse partneruniversiteiten;  Begeleiding bij het inpassen van buitenlandse vakken in je studieprogramma;  De organisatie van je verblijf in het buitenland;  T oekenning van in het buitenland behaalde studiepunten en cijfers. De stagecoördinator van de opleiding is Ing. A. Folkerts E-mail: [email protected] Telefoon: 053 489 2772 Kamer: Horst HT-705

34

6.5

Secretariaat

Het secretariaat van de opleiding wordt ingevuld door mevr. B.A. Bruggink-De Braal en zij zal vaak je eerste contactpunt zijn, bijvoorbeeld voor een afspraak met de opleidingsdirecteur. E-mail: [email protected] Telefoon: 053 489 2082 Kamer: Horst HT-605

6.6

Student & Onderwijs (S&O)

In de Bastille zit Student Services van S&O, de algemene infobalie voor studenten. Voor opleidingspecifieke zaken kan je terecht bij Bureau Onderwijszaken S&OA BOZ TN. Deze is ’s ochtends geopend van 10:00u tot 13:00u voor studenten. Je kunt daar terecht met vragen over de organisatorische kant van het onderwijs zoals onduidelijkheden in het rooster en organisatorische regelingen omtrent de opleiding. De meeste informatie en formulieren zijn beschikbaar via de opleidingssite. Ethien Overberg-de Frétes en Sandra Schuite–van Wezel zijn de BOZ TN medewerkers. E-mail: [email protected] [email protected] Telefoon: 053 489 3131/3070 Kamer: Horst HR-Z204

6.7

Wetenschappelijke staf

Het onderwijs wordt verzorgd door de wetenschappelijke staf. De wetenschappelijke staf bestaat hoofdzakelijk uit hoogleraren (HGL), universitaire hoofddocenten (UHD), universitaire docenten (UD), medewerkers onderzoek (MOZ), medewerkers onderwijs (MOW) en assistenten in opleiding (AIO’s). De docenten doen naast onderwijs ook onderzoek op de UT. Naast het onderzoek binnen de vakgroepen kent de UT een aantal belangrijke instituten waar ook onderzoek wordt gedaan. Hieronder staan de belangrijkste instituten voor een TN-student:  MIRA (http://www.utwente.nl/mira/)  MESA+ (http://www.mesaplus.utwente.nl/)

6.8

Algemene practicum informatie

Plaats De practica worden gehouden in het gebouw Carré, op vloer 4. Hier worden fysische, chemische en biologische practica gehouden. Een plattegrond van vloer 4 Carré is opgenomen in de bijlagen van deze studiegids. Openingstijden Let op! De practicumtijden zijn niet gelijk met de collegetijden. Ochtend: 08:45 - 12:30 uur Middag: 13:15 - 17:00 uur Practicumorganisatoren: Fysische practica B1:

Fysische practica B2/B3:

Optische practica:

Roosters practica: ICT-zaken:

Paul Rupert kamer C4641 tel. 5823 [email protected] Ben Oude Alink kamer C4639 tel. 5839 [email protected] Henk van Dijk kamer C4639 tel. 5817 [email protected] Ben Oude Alink Paul Rupert

35

Veiligheidsvoorschriften.  Er is een huishoudelijk reglement voor het gebruik van de practicum laboratoria (zie bijlage 10).  Elke gebruiker is verplicht zich te houden aan het huishoudelijk reglement en de veiligheidsvoorschriften die facultair of anderszins zijn vastgesteld.  Elke gebruiker is verplicht de gebruikersinstructies van begeleiders en technische staf op te volgen.  Eten en drinken in de zalen is niet toegestaan. Indeling en inschrijving voor de practica Indelingen van de practica komen tot stand via het inschrijfsysteem van de practica-TNW. Voor de meeste practica dienen studenten zich hier in te schrijven. Het inschrijfsysteem is te vinden op de website van de opleiding: www.utwente.nl/tn/. Absentie Er geldt een aanwezigheidsverplichting bij practica. Absentie moet je dan ook zo spoedig mogelijk melden aan de practicumorganisatoren. Inhalen practicum: Absentie van één of enkele dagen kan dikwijls nog binnen de betreffende roosterperiode worden ingehaald. De student moet in overleg met de practicumorganisator en de begeleider nagaan in hoeverre dit mogelijk is. Eventuele defecte apparatuur dient men direct bij de begeleider te melden. Zet defecte apparatuur nooit zomaar terug in de kast. Gebruik van software en printers Ten behoeve van de practica zijn er een aantal softwarepakketten beschikbaar. Informatie over de algemene pakketten kan je vinden op de website van het Notebook Service Centre (http://www.utwente.nl/icts/nsc/). Om te kunnen printen moet eerst de juiste drivers geïnstalleerd worden. Deze drivers zijn te vinden op de site van het nsc (http://www.utwente.nl/icts/nsc/). Vervolgens kun je gebruikmakend van een chipknip de printjes uitprinten. Hoe dit precies werkt staat aangegeven bij de printer. Verdere informatie is te vinden op de website http://www.utwente.nl/tnw/onderwijs/ onder “practica TNW” Stafleden Practicumgroep TNW Henk van Dijk tel.: 5817 (CR-4639) Annemarie Montanaro tel.: 6916 (CR-4007) Ben Oude Alink tel.: 5839 (CR-4639) Paul Rupert tel.: 5823 (CR-4641) Jeroen Verschuur tel.: 6136 (CR-4005) Audrey van der Zwan tel.: 5923 (CR-4007)

6.9

van

de

Practicumgroep

TNW:

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

Student-assistentschappen

Regelmatig worden studenten gezocht voor tijdelijk parttime werkzaamheden op het gebied van onderwijs en onderzoek, bijvoorbeeld een halve of hele dag per week gedurende een of meer maanden. Uiteraard word je voor deze werkzaamheden betaald. Indien je geïnteresseerd bent in het vervullen van zo’n student-assistentschap, kun je dat aangeven bij het secretariaat van de opleiding. Bij sommige vakken ondersteunen studenten een docent. Heb je zo’n vak met een goed cijfer afgerond, kom je misschien ook in aanmerking voor een volgend jaar. Neem dan contact op met betreffende docent. Student-assistentschappen staan in principe alleen open voor studenten die hun propedeutisch diploma behaald hebben. Betaling en organisatie is op de UT geregeld bij de Dienst

36

P&O (Personeel en Organisatie). Het administratieve systeem heet UT-Flex. Je vindt hier meer informatie over op de webpagina van P&O: http://www.utwente.nl/pao/info_over/utflex/.

6.10 Studievereniging Arago In 1970 werd door een aantal enthousiaste natuurkunde studenten de Technisch-Natuurkundige Studievereniging Arago opgericht. De vereniging is vernoemd naar Dominique François Jean Arago, een Franse wetenschapper uit de 18e eeuw die onderzoek deed op het gebied van optica en landmeetkunde. Daarnaast is Arago burgemeester geweest van Parijs en minister van oorlog. Het feit dat Arago uitstekend technisch natuurkundig onderzoek wist te combineren met een hartstochtelijke maatschappelijke betrokkenheid, heeft ervoor gezorgd dat hij is verkozen tot de beschermheilige van de studievereniging. Elke TN-student is lid van Arago, al was het alleen maar voor de boeken. Arago regelt namelijk de verkoop van alle boeken die je nodig hebt voor je studie. De contributie voor het lidmaatschap van Arago bedraagt 8,50 euro per jaar. Dit geld verdien je na één keer boeken kopen al terug, want het lidmaatschap geeft je een fikse korting op je boeken. Daarnaast zijn de meeste TN-studenten gewoon lid omdat ze graag willen deelnemen aan de activiteiten die Arago organiseert. Sommige activiteiten hebben heel direct met de natuurkunde te maken en sommige activiteiten zijn gewoon gezellig. In ieder geval leer je in beide gevallen je medestudenten beter kennen en dat is ook belangrijk. Voor meer informatie kun je de website van Arago raadplegen: http://www.arago.utwente.nl/.

37

38

Faciliteiten

39

7 7.1

Faciliteiten Computerfaciliteiten

Tijdens je studie en je latere beroepspraktijk zul je vaak gebruik maken van computers. Een eigen laptop met internetaansluiting is daarom onmisbaar en de opleiding gaat er van uit dat je er een in je bezit hebt (zie hoofdstuk 1). Toch zijn er nog wel een paar computers te vinden in bijvoorbeeld practicum ruimten, al gaan deze langzamerhand verdwijnen. Speciale software die in het onderwijs nodig is wordt door het NSC beschikbaar gesteld via hun website (http://www.utwente.nl/icts/nsc/). Alleen het Open Office pakket wordt beschikbaar gesteld aan studenten. Microsoft Office wordt niet onder UT-licentie beschikbaar gesteld aan studenten. Wil je wel gebruik maken van MS Office dan kun je dit pakket aanschaffen via Surfspot.nl.Hier is nog meer interessante software te koop voor goede tarieven.

7.2

Lockers

Studenten kunnen gebruik maken van een locker, een soort bagagekluisje. In Carré op vloer 2 en 3 zijn een aantal lockers beschikbaar die werken met een tijdelijke borg van één Euro.

7.3

Collegekaart en chipknip

Bij aanvang van je studie dien je te beschikken over een chipknip (die waarschijnlijk op je bankpas aanwezig is) en een collegekaart. De chipknip heb je nodig voor kopiëren, printen, de koffieautomaten en als je iets wilt kopen in de kantine. Eten kopen in de kantine kan ook met contant geld, maar dan is het duurder. Je kunt je chipknip opwaarderen op diverse plaatsen op de campus. De collegekaart heb je nodig om je te legitimeren bij tentamens en in de universiteitsbibliotheek. De kaart doet tevens dienst als lenerpas voor alle bibliotheken op de campus. Bovendien kan je de collegepas ook gebruiken als lenerpas bij de bibliotheek Enschede. Bij verlies van je collegekaart, kijk je eerst of iemand je kaart bij de kantine, de receptie of bij S&OA-TNW heeft ingeleverd. Mocht de kaart daar niet zijn, kan je met de Centrale Studentenadministratie (CSA) contact opnemen om een nieuwe te krijgen.

7.4

Kopiëren en printen

In alle onderwijsgebouwen staan print- en kopieerapparaten, waarvan je als student gebruik kunt maken. Om te kunnen printen moet eerst de juiste drivers geïnstalleerd worden. Deze drivers zijn te vinden op de site van het nsc (http://www.utwente.nl/icts/nsc/). Vervolgens kun je gebruikmakend van een chipknip de printjes uitprinten. Hoe dit precies werkt staat aangegeven bij de printer. Op de Universiteit Twente biedt de Xerox alle reproservices. Ze hebben veel te bieden op het gebied van drukken en inbinden. De Xerox heeft een aantal servicepoints op de campus, namelijk in Carré en de Bastille. Voor meer informatie kun je terecht op de site van de Xerox: http://www.xeroxxgs.nl/Universiteit+Twente. Het kopiëren van grote hoeveelheden is ook mogelijk bij de verschillende copyshops in Enschede en Hengelo.

40

7.5

Boeken en dictaten

De studievereniging Arago bemiddelt in de aankoop van boeken voor studiedoeleinden. Zie voor meer informatie hierover de website van S.V. Arago (http://www.arago.utwente.nl/). Arago geeft tevens korting als je via hun besteld. Je kunt natuurlijk ook bij de reguliere boekhandel, zoals de campusboekhandel, zelf boeken bestellen. Dictaten koop je bij de Union Shop in de Bastille. Behalve de dictaten voor alle faculteiten kun je daar ook bijvoorbeeld mappen, schrijfblokken en dergelijke kopen. De Union Shop heeft ook een reproductieafdeling (valt onder Xerox) voor studenten. Voor openingstijden, raadpleeg de internetpagina van de Union Shop (http://www.unionshop.nl/).

7.6

Centrale Bibliotheek

Boeken en tijdschriften over veel vakgebieden staan in de Centrale Bibliotheek van de UT die gevestigd is in de Vrijhof. Verder zijn daar studiefaciliteiten in de vorm van studeerplaatsen in leeszalen, studiecellen, groepstudiekamers en werkplekken voorzien van een computer. De catalogus van de Universiteitsbibliotheek is te raadplegen via het internet: http://www.ub.utwente.nl/. Daar zijn onder meer ook de catalogi van de andere universiteitsbibliotheken in Nederland te raadplegen. Om van uitleen- en studiefaciliteiten gebruik te kunnen maken moet je beschikken over een collegekaart. De collegekaart is geldig als lenerspas voor de universiteitsbibliotheek. Tevens is je collegekaart geldig als lenerpas voor de bibliotheek van Enschede. Nadere informatie over het lenen of bestellen van publicaties kun je inwinnen bij de balie van de bibliotheek. De UT werkt aan de toegankelijkheid van wetenschappelijke tijdschriften. Deze kunnen steeds meer via het internet geraadpleegd worden.

7.7

Kantine/Edu-café

De kantine in de Horst maakt deel uit van het Edu-café en is buiten de lunchtijd bedoeld voor zelfstudie en groepsoverleg. De kantinebalie is open van 09:15 - 15.00 uur. In de vakanties kan hiervan worden afgeweken. Bestellingen bij de kantine (koffie, lunch e.d.) kunnen tot een dag van tevoren worden aangevraagd (telnr. 053 489 2386). Carré bevat geen kantine. Wel kan je bij de Studievereniging Arago saucijzenbroodjes en vele andere snacks halen en van je lunch genieten.

7.8

Notebook Service Centre

Bij het Notebook Service Centre kan je terecht voor bijna alles dat met je laptop te maken heeft, waaronder bijvoorbeeld reparatie. Voorwaarde is wel dat je jouw laptop via de UT hebt gekocht. Voor actuele informatie over laptopaanbiedingen, adresgegevens, handleidingen voor printer en scanner installatie, zie: http://www.utwente.nl/icts/nsc/. Het Notebook Service Centre is gevestigd in Horstring W-130, tel: 053 489 5533. De openingstijden zijn: Maandag t/m vrijdag van: 08:30 – 12:00 uur 12:30 – 17:00 uur Het Notebook Service Centre distribueert ook software waarvoor de UT licenties heeft afgesloten ten behoeve van het onderwijs. De software wordt verspreidt via hun website, waarvoor je moet inloggen met je studentnummer.

41

42

Gezondheid & Veiligheid

43

8

Gezondheid & Veiligheid

Het volgen van een opleiding bij de faculteit TNW brengt nauwelijks risico’s met zich mee op het gebied van gezondheid en veiligheid. Toch is het goed even stil te staan bij gezondheid en veiligheid tijdens je opleiding.

8.1

Gezondheid

Het belangrijkste gezondheidsrisico schuilt in het computerwerk dat je tijdens je opleiding verricht. Hierbij is sprake van repeterende bewegingen in een statische houding waardoor KANS (klachten aan armen, nek en schouders), ook wel RSI geheten (repetitive strain injury) kan ontstaan. KANS is een verzamelnaam voor klachten aan armen, nek en schouders, maar ook klachten aan bovenrug, vingers, handen en polsen vallen hieronder. Deze klachten komen bij studenten steeds vaker voor. Om deze klachten te voorkomen hoef je de computer natuurlijk niet meteen uit je leven te verbannen, maar het is goed om meer te weten over KANS en wat je eraan kunt doen om dit te voorkomen. Op de site van de dienst Personeel, Arbeid en Organisatie van de Universiteit Twente (http://www.utwente.nl/pao/info_voor/medewerkers/arbo/arbo/rsi_beeldschermwerk/) en op de website van de RSI vereniging (http://www.rsi-vereniging.nl) staat veel interessante informatie over dit onderwerp.

8.2

Veiligheid

Een ongeluk zit soms in een klein hoekje, ook op de universiteit. Daarom is het belangrijk te weten wat je precies moet doen in geval van een calamiteit. Gezien het belang ervan worden een paar zaken hier ook nog eens benadrukt. Bel bij een calamiteit altijd eerst 2222, het centrale alarmnummer van de Universiteit. Bekijk regelmatig en kritisch de wat-te-doen-bij-calamiteiten-bordjes in het gebouw. (Her)ken de vluchtroutes en weet waar de (nood)uitgangen zich bevinden. Over veiligheidsaspecten rond de diverse practica krijg je informatie als je daar begint. Elk practicum kent zijn eigen regels ten aanzien van de bescherming van jezelf, je medestudenten en anderen, apparatuur en gebouw. Denk bijvoorbeeld aan veilig en werken met lasers, chemicaliën en elektriciteit.

44

Master Applied Physics 45

9 9.1

Master Applied Physics Overgang Bachelor – Master

Een uitgebreide beschrijving van de masteropleiding Applied Physics is te vinden in de bijbehorende mastergids. Hier zal enkel een korte beschrijving van wat de master inhoudt, samen met wat informatie over de verschillende vakgroepen worden gegeven. Dit zodat je je al in je bachelor kan oriënteren op je mastertrack. De bacheloropdracht kan helpen bij het kiezen van je master, bijvoorbeeld door te kijken of je het onderzoeksgebied interessant vindt. De master Applied Physics is de doorstroommaster voor de bachelor Technische Natuurkunde; gediplomeerden van het BSc programma TN hebben zondermeer toegang tot deze opleiding. Studenten kunnen echter wat vertraging in de bacheloropleiding oplopen. Een jaarplanning met alleen de niet behaalde bachelorvakken kan dan een te geringe omvang hebben (te weinig studiepunten). Dit zou tot extra studievertraging leiden. In deze situatie mogen alvast mastervakken gevolgd worden om tot een geschikte jaarplanning te komen. Dit is een gunst van de UT: je bent immers (nog) geen student van de masteropleiding. Bespreek de jaarplanning met de studieadviseur als je van die mogelijkheid gebruik wilt maken. Je mag niet met je masterstage of masteropdracht beginnen zonder dat je in het bezit bent van een bachelordiploma.

9.2

Masterprogramma

Het masterprogramma Applied Physics duurt in totaal twee jaar (120 EC). In dit programma kan gekozen worden uit drie verschillende specialisaties (zogenaamde mastertracks). Deze tracks zijn vervolgens weer onderverdeeld in verschillende vakgroepen:     

Fluid Physics Computational Biophysics Physics of Complex Fluids Physics of Fluids NanoIonics

     

Materials Physics Computational Material Sciences Energy, Materials and Systems Interfaces and Correlated Electron systems Physic of Interfaces and Nanomaterials Quantum Transport in Matter

      

Optics and Biophysics Biomolecular Electronic Structure Complex Photonic Systems Integrated Optical Microsystems Laser Physics and Nonlinear Optics NanoBioPhysics Optical Sciences

Binnen de mastertracks worden algemene (trackvakken), vakgroepspecifieke en keuzevakken gegeven. Je dient dus je vakken te kiezen zodat je bij de vakgroep uitkomt waar je onderzoek wilt gaan doen. Alle tracks worden afgesloten met een stage en een afstudeeropdracht.

46

Het programma ziet er verdeeld naar te behalen EC als volgt uit: Jaar Type 1 Verplichte trackvakken Vakgroep specifieke vakken Natuurkundige/technische keuzevakken Vrije keuze vakken 2 Stage Afstudeeropdracht

9.3 9.3.1

EC’s 20 10 10 10 20 50

Onderzoeksgroepen Fluid Physics

Computational BioPhysics (CBP) Groupleader Homepage Address Contactperson

Prof.dr. W.J. Briels http://cbp.tnw.utwente.nl/ Carré kamers 4027 t/m 4043. T.Bolhuis (Secretary) [email protected] 053 489 5473 Carré 4043

Short description of research activities Our research focuses on the relation between the molecular constitution of a system and its thermodynamic and rheological properties, with a focus on biological systems. Studies are performed with atomistic and coarse-grained models, using simulation methods ranging from molecular dynamics simulation and Monte Carlo simulations to Brownian dynamics, responsive particle dynamics, etc. We study rheological properties per se, as well as processes whose dynamics are fully determined by the rheological properties of the system. Nano Ionics (NI) Groupleader Homepage Address Contactperson

Prof. Serge G. Lemay http://www.utwente.nl/tnw/ni/ Carré Mrs. Ingrid Svensson [email protected] 053 489 5220 Room CR 4439

Short description of research activities We are a recently founded, internationally oriented group conducting fundamental research on electrostatics and electron transfer in liquid, and simultaneously exploring new concepts for fluidic technologies based on this new understanding. Recent and current research topics include for example carbon nanotube and graphene (bio)sensors, the physics of charge inversion and DNA condensation by multivalent ions, the fundamentals of electrophoresis, high frequency CMOSbased nanosensors, and electrochemical detection of single molecules in nanofluidic devices. Physics of Complex Fluids (PCF) Groupleader Homepage Address Contactperson

Prof.dr. F. Mugele http://pcf.tnw.utwente.nl/ Meander A. Cohn-Guichelaar

47

[email protected] 053 489 2106 (morning hours) Meander room 165 Short description of research activities The PCF group performs experimental research focusing on the properties of liquids on scales ranging from a few nanometers to many micrometers. Our activities fall into the categories: i) nanofluidics, ii) (electro)wetting & microfluidics, iii) soft matter mechanics. We are mainly interested in fundamental physical mechanisms that may ultimately also break grounds for new technological applications in the future. Physics of Fluids (POF) Groupleader Homepage Address Contactperson

Prof. dr. D. Lohse http://pof.tnw.utwente.nl/ Meander J.H.B.M. Leferink (Secretary) [email protected] 053 489 2470 Meander 263

Short description of research activities Our group is studying various flow phenomenon, in particular those related with bubbles. We use experimental, theoretical, and numerical techniques. Our main research areas are: turbulence and two-phase flow, granular flow, Micro- and Nanofluidics and Biomedical Application of Bubbles. 9.3.2

Materials Physics

Computational Material Science (CMS) Groupleader Homepage Address Contactperson

Prof. Paul Kelly http://cms.tnw.utwente.nl Carré E.M. Braker-Peerik [email protected] 053 - 489 1082 Carré 4051

Short description of research activities Understanding the magnetic, optical, electrical and structural properties of solids in terms of their chemical composition and atomic structure by numerically solving the quantum mechanical equations describing the motion of the electrons is the central research activity of the group Computational Material Science. When the equations contain no input from experiment other than the fundamental physical constants (charge and mass of the electron, Planck’s constant and the speed of light), then it is possible to make statements about the properties of systems which are difficult to characterize experimentally or which have not yet been made. This is especially important as experimentalists begin to make hybrid structures approaching the nanoscale. The starting point for theoretical investigations in the CMS group is a ground state calculation carried out in the framework of Density Functional Theory. This results in a (meta-) stable atomic structure together with an electronic charge density, single-particle eigenvalue spectrum and the corresponding eigenfunctions. These serve as input for studies of single-particle excitations based on the so-called “GW” approximation of many-body theory or for quantum transport studies based on calculations of the scattering matrix within the Landauer-Büttiker formalism.

48

Energy, Materials and Systems (EMS) Chair Homepage Address Contactperson

prof.dr.ir. Marcel ter Brake http://www.utwente.nl/tnw/ems/ Faculty Science and Technology prof.dr.ir. Marcel ter Brake [email protected] 053 489 4349

Short description of research activities The research chair Energy, Materials and Systems (EMS) is part of the Faculty of Science and Technology (TNW). The research of EMS is application oriented and greatly benefits from its internationally recognized expertise and unique infrastructure on applied superconductivity and cryogenics. The main focus is on sustainable energy, with the ambition of developing technologies, materials and systems that play a key role in our future energy chains. We investigate the application of superconductivity in the power grid (e.g. superconducting cables for transport of electric power), as well as the application of cryogenic technologies and materials for liquid energy carriers such as liquid natural gas and hydrogen. The group has an excellent track record in international pioneering projects on sustainable energy (such as ITER on nuclear fusion), but also in non-energy related, but very challenging, projects at CERN and ESA. Interfaces and Correlated Electron systems (ICE) Groupleader Homepage Address Contactperson

Prof. Dr. Hans Hilgenkamp http://www.utwente.nl/tnw/ice/ Faculty of Science and Technology Prof. Dr. Hans Hilgenkamp [email protected] 053 489 2806 Carré 2063

Short description of research activities The Interfaces and Correlated Electron systems group (ICE) focuses on materials and interfaces with unconventional electronic properties, especially related to interactions between the mobile charge carriers. The research is aimed to bridge fundamental studies with application-oriented ‘proof-of-principle’ device developments. Most of the experimental research concentrates around thin film samples, which are fabricated in house with advanced thin film deposition and structuring techniques. Recent research involves high-Tc superconductivity, interface conduction in oxidic multilayer structures, and contacts between superconductors and topological insulators. Future research directions will include application of novel nanostructured materials for energy harvesting and storage technologies. The scientific staff of the ICE group is formed by Prof. Hans Hilgenkamp and Assoc. Profs. Alexander Brinkman, Jaap Flokstra, Alexander Golubov and Sybolt Harkema. The group is part of the MESA+ Institute of Nanotechnology and is involved in the Twente Graduate School programs ‘Novel Nanomaterials’ and ‘Nano-Devices and Systems’.

49

Physics of Interfaces and Nanomaterials (PIN) Groupleader Homepage Address Contactperson

prof. H.J.W. Zandvliet http://www.utwente.nl/tnw/pin/ Carré R.J.M. Nales-Vogt [email protected] 053 489 3147 Carré 2209

Short description of research activities The PIN-group is led by Prof. Harold Zandvliet and the research field involves controlled preparation and understanding of interfaces, low-dimensional (nano)structures and nanomaterials. We focus on systems that (1) rely on state-of-the art applications or (2) can potentially lead to future applications. Our research interest is driven by the fact that on a nanometer length scale the material properties depend on size, shape and dimensionality. A key challenge of our research activities is to obtain control over the properties in such a way that we are able to tailor the properties for (device) applications, ranging from nano/micro-electronics, nano-electromechanical systems (NEMS) and wettability to sustainable energy related issues. Nanoscience and nanotechnology involve studying and working with matter on an ultra-small scale. Advances in nanotechnology are mainly driven by new materials, new functionalities of known materials and novel device architectures. Many challenges, however, remain to be solved in order to fully exploit the functions of these nanoscale materials to enable robust technologies. Our research activities constitute an integral approach to addressing these challenges. Nanoscale materials have a much larger surface area to volume ratio than their bulk counterparts, thus their electrical, optical, magnetic and mechanical properties are dominated by surface or interface effects rather than bulk effects. In order to obtain a deeper insight into nanoscale systems we study their physical, chemical and especially electronic properties with high spatial and spectroscopic resolution techniques. With our background and long-standing expertise in interface/surface science we feel perfectly set for this challenging program. Quantum Transport in Matter (QTM) Groepsleider Homepage Adres Contactpersoon

Prof. dr. ir. Alexander Brinkman http://www.utwente.nl/tnw/qtm/ Carré Prof. dr. ir. Alexander Brinkman [email protected] 053 489 3122 Carré 1205

Short description of research activities The research addresses quantum aspects of electronic transport in novel materials and devices. Examples of quantum phenomena of interest are entanglement and teleportation. Materials under study are correlated electron systems such as superconductors, oxides and their interfaces, and topological insulators.

50

9.3.3

Optics and Biophysics

Biomolecular Electronic Structure (BES) Groupleader Homepage Address Contactperson

Prof. Claudia Filippi http://www.utwente.nl/tnw/bes Carré Els Braker-Peerik Carré building, CR 4043 [email protected] +31 (0)53 489 5473

Short description of research activities We are a computational group in the field of electronic structure theory and focus on the methodological development of accurate approaches for investigating the electronic properties of materials. Currently, we are particularly interested in the problem of describing photoexcitation processes in biological systems, where available computational techniques appear to have limited applicability. Deepening our physical understanding of the primary excitation processes in photobiological systems is important both from a fundamental point of view and because of existing and potential applications in biology, biotechnology, and artificial photosynthetic devices. Complex Photonic Systems (COPS) Groupleader Homepage Address Contactperson

Prof. Willem Vos http://cops.tnw.utwente.nl Faculty of Science and Technology Dr. Allard P. Mosk [email protected] 053 489 5392

Short description of research activities The Complex Photonic Systems (COPS) group studies light propagation in ordered and disordered nanophotonic materials. We investigate photonic bandgap materials, random lasers, diffusion, localization of light and wavefront shaping. We pioneered novel 3D photonic materials, so-called inverse opals. Novel photonic nanostructures are fabricated mostly in the MESA+ clean room. Optical experiments are an essential aspect of our research, which COPS combines with a theoretical understanding of the properties of light. Our curiosity driven research is of interest to various industrial partners, and to applications in medical and biophysical imaging. Additional opportunities for M.Sc. projects exist in the associated groups of Ad Lagendijk and Willem Vos at the FOM-institute for Atomic and Molecular Physics (AMOLF) in Amsterdam. Integrated Optical Microsystems (IOMS) Groupleader Homepage Address Contactperson

Prof. Marcus Pollnau http://ioms.ewi.utwente.nl Carré Prof. Marcus Pollnau [email protected] 053 489 1037 Carré 2429

Short description of research activities Work in the Integrated Optical Microsystems (IOMS) group deals with the design, realization and characterisation of integrated optical devices, including materials aspects and system applications. IOMS is concentrating on three closely interacting research lines, namely:  active photonic devices;

51

 

photonics integration technology; sensors and photonics crystals.

On this basis and with strategic cooperation the IOMS group has the ambition to be one of the leading groups in integrated optical devices worldwide. The emphasis is on micro- and nano-sized devices, which are novel to both, structuring an functionality. Being part of the Faculty of EWI, members of IOMS teach in the disciplines Electrical Engineering and Applied Physics. The research activities are an integral part of the MESA+ Institute for Micro- and Nanotechnology. Laser Physics and Nonlinear Optics (LPNO) Group leaders Homepage Address Contact person

Klaus Boller, Fred Bijkerk http://lpno.tnw.utwente.nl/ Faculty of Science and Technology Simone ter Hedde-Sloot [email protected] 053 489 3965

Short description of research activities The mission of the Laser Physics & Nonlinear Optics group can be described as exploring the physics and technology of nonlinear optical processes, also in search of applications. This includes a wide range of light intensities and time scales, research on novel or improved light sources, and it includes the selection and control of suitable nonlinear media and advanced optical components. Our research currently covers three main themes: nonlinear optical processes for wavelength shifted coherent radiation, extreme nonlinear optics and nonlinear interaction between light and free electrons. Within these themes we research the following topics:     

development of the laser with the highest peak power (30 TW) in the Netherlands, molecular detection using various spectroscopic techniques and various fiber-laser pumped optical parametric oscillators, laser wakefield acceleration, efficient high harmonic generation into the XUV region, and powder characterization using (TeraWatt) femto-second lasers, fabrication, optical characterization and investigation of nonlinear effects in photonic crystals. This includes XUV optics based on nano-layers. - Cerenkov- and photonic free-electron lasers as versatile and compact sources of coherent GHz and THz radiation. Nanobiophysics (NBP) Groupleader Homepage Address Contactperson

Prof. Vinod Subramaniam http://www.utwente.nl/nbp Zuidhorst, room 163 and surroundings For general inquiries regarding the group, or to make appointments with the scientific staff members about project opportunities in the group contact Sylvia Winters. [email protected]; Tel: 053 489 3157; Zuidhorst ZH164 For information about research projects contact Prof. Vinod Subramaniam [email protected]

Short description of research activities The group of Nanobiophysics is particularly interested in the mechanisms of neurodegenerative disease related protein aggregation, protein-ligand interactions on cell surfaces and the emerging field of nanobiophotonics. Furthermore, the developing cutting-edge technologies to address these

52

challenging research questions fascinate us. Providing excellent education within Bachelor and Master programs in Advanced Technology, Applied Physics, Biomedical Engineering, Nanotechnology, and Technical Medicine, we have a range of challenging project assignments available to suit students from different academic backgrounds. For detailed information on research projects, please click one of the six research areas below. Optical Sciences (OS) Group leader Homepage Address Contact person

Prof. Jennifer Herek http://os.tnw.utwente.nl Carré Karen Munnink (secretary) [email protected] 053 489 3805 Carré 4439

Short description of research activities The Optical Sciences group studies the interaction of light and matter at the nanoscale. We do this by exploring ways to shape light and its environment. It's what we call active and passive control. Our current focus is on the interaction of light with biomolecules and nanostructures. With a strong instrumentation expertise in modern optical techniques for spectroscopy and imaging, both new fundamental phenomena and a wide range of applications are explored.

9.4

Master Science Education and Communication

Je hebt je bachelor of master Technische Natuurkunde bijna afgerond en je bent tot de conclusie gekomen dat je iets 'sociaals' wilt gaan doen met je vak, bijvoorbeeld het interesseren van jonge mensen voor techniek. Dan bestaat er de mogelijkheid om een master Science Education and Communication (SEC) te doen. Hiermee kun je bijvoorbeeld eerstegraads docent Natuurkunde (en evt. Wiskunde) worden, wetenschapsvoorlichter of wetenschapsjournalist. In de master wordt het vakgebied natuurkunde gecombineerd met educatie en communicatie, zowel breed als diep, zowel praktisch als wetenschappelijk, en op een hoog expertiseniveau. Wat kun je met de Masteropleiding? Met de specialisatie Science Education haal je een lesbevoegdheid op het eerstegraadsniveau in het voortgezet onderwijs. Het is een wetenschappelijke opleiding voor het leraarschap. Hierbij gaat het niet alleen om het kunnen lesgeven en begeleiden van leerlingen, maar ook om het in gang kunnen zetten van vakvernieuwingen en bijvoorbeeld de inzet van ICT. Je komt in de ideale positie om een bijdrage te geven aan de ontwikkeling van de moderne jeugd voor de wereld van morgen. Dit moet voor iedereen een uitdaging zijn! De specialisatie Science Communication richt zich op wetenschapscommunicatie. Technologen spelen een belangrijke rol bij het oplossen van maatschappelijke problemen rond het milieu, klimaat en gezondheid. Maar het is niet meer vanzelfsprekend dat iedereen technologische oplossingen zomaar accepteert. Technologie en wetenschap zijn niet meer los te zien van mogelijke maatschappelijke gevolgen. Communicatie over technologie en wetenschap is daarom van belang. De track Science Communication benadrukt het belang van een goede relatie tussen technologie en maatschappij. Als je de track Science Communication hebt gevolgd, kun je als communicatiespecialist de brugfunctie tussen technologie en maatschappij vervullen. Toelating - Als je je bachelor Technische Natuurkunde hebt gehaald, kun je direct doorstromen naar de master Science Education and Communication. - Als je je master Applied Physics hebt gehaald, moet je alleen het educatieve of communicatieve deel van de master doen (60 EC).

53

Het is (nu nog) mogelijk om voor het educatieve deel een extra jaar studiefinanciering te krijgen. Heb je de minor Leren Lesgeven al afgerond, dan verkort dit het opleidingstraject tot docent. Onderbouwbevoegdheid Sinds kort is er een nieuwe mogelijkheid om gelijk met je bachelordiploma een onderbouwlesbevoegdheid te halen. Hiervoor moet je in je 3e jaar de minor Leren Lesgeven volgen (30EC-variant). Voor meer informatie: Website: http://www.utwente.nl/elan/ Studieadviseur master SEC: [email protected] Lerarenopleiders natuurkunde: [email protected] & [email protected] Carré 4627. Science Communication: [email protected]

54

Vakinformatie

55

10 Vakinformatie In dit hoofdstuk staan de vakomschrijvingen zoals de docenten ze hebben gegeven. Deze omschrijvingen zijn ook te vinden op OSIRIS (http://osiris.utwente.nl/student/).

10.1 Vakbeschrijvingen B1 201000175

TN

5.0 EC

K1

Calculus I Docent(en)

dr. H.F.M. Aarts

Vakbeschrijving

Een gedegen kennis van de wiskunde en er vlot mee om kunnen gaan is noodzakelijk bij het begrijpen en toepassen van de stof die in de vakken van de eigen opleiding aan de orde komt. De wiskunde van het VWO is hiervoor een eerste aanzet, maar dit is nog lang niet voldoende. Calculus I is aan het begin van het curriculum geplaatst om deze wiskundige basis uit te breiden. In het vak zal uitvoerig worden ingegaan op begrippen als continuïteit en differentieerbaarheid, die keurig gedefinieerd worden door gebruik te maken van limieten. Deze limieten zijn van belang. Veel problemen (ook uit de praktijk) zijn namelijk zo lastig dat er niet meteen een analytische oplossing voorhanden is en er een vereenvoudiging van het probleem gemaakt moet worden. Deze vereenvoudigingen bevatten veelal begrippen die gedefinieerd zijn als limieten. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan analytische oplosmethoden zoals integralen en bepaalde differentiaalvergelijkingen, en zal er kennis gemaakt worden met complexe getallen. En omdat bij het bestuderen van fysische en technische vragen vaak functies voorkomen die van meerdere variabelen afhangen (denk aan plaats (x,y) en tijd (t)) zal er ook een korte inleiding gegeven worden over functies van twee variabelen. Begrippen die aan bod komen zijn: elementaire functies, differentiëren, extrema, limiet, continuïteit, afgeleide, Riemansom, systematisch integreren, Taylor-ontwikkeling, complexe getallen, 2e orde differentiaalvergelijkingen (met vaste constanten) en functies van twee variabelen. Het eigen maken van deze begrippen, de bijbehorende methoden en het daadwerkelijk toepassen ervan zal geoefend worden met behulp van talrijke opgaven (en uitgewerkte voorbeelden) en door middel van het computeralgebrapakket Maple Naast de colleges zijn er voor de opleidingen TN, ST en EL ook twee verplichte practica waarin in groepen van vier personen gewerkt wordt aan cases die gerelateerd zijn aan de betreffende opleiding. Het cijfer wordt alleen geregistreerd als de cases voldoende zijn.

Leerdoelen

Na afloop van het vak is de student in staat zelfstandig definities van basiseigenschappen van functies van één variabele te formuleren (zoals continuïteit, differentieer- en integreerbaarheid); -op een zorgvuldige manier limieten te berekenen, ook in verband met het aantonen van de continuïteit en/of differentieerbaarheid van een functie; -de afgeleide van een functie te berekenen, alsmede de kritieke (extreme

56

en buig-) punten; -differentieerbare functies te benaderen met Taylor-polynomen, alsmede de fout hierbij af te schatten; -integralen te berekenen, alsmede toepassen van de substitutieregel, de regel voor partiële integratie en de techniek van breuksplitsen bij rationale functies (en evenzo voor oneigenlijke integralen); -eenvoudige berekeningen uit te voeren met complexe getallen; -differentiaalvergelijkingen te herkennen (ook in praktische situaties) en de oplossing te berekenen van 2e orde lineaire differentiaalvergelijkingen met constante coëfficiënten; -de begrippen limiet, continuïteit, differentieerbaarheid - en integreerbaarheid bij functies van twee variabelen te definiëren; -de definitie van partiële afgeleide van een functie van meerdere variabelen te geven alsmede deze te berekenen; Voorkennis

Voorkennis verplicht.VWO Wiskunde B

Tentamenvorm

Schriftelijk tentamen

Studiemateriaal

Calculus, early transcendentals; 6th. ed., James Stewart, ISBN 0-49538273-6

191403011

TN

5.0 EC

K1+2

Energie en Entropie Docent(en)

prof.dr.ir. H.J.M. ter Brake

Vakbeschrijving

In de praktijk van alledag hebben we vaak te maken met systemen die uit extreem veel deeltjes bestaan. Om een keteltje water aan de kook te krijgen moet je toch al snel zo'n 1025 watermoleculen zover weten te brengen. Om het gedrag van zo'n veel-deeltjes systeem te beschrijven, kan onmogelijk elk deeltje afzonderlijk beschouwd worden (microscopisch). Vandaar de macroscopische benadering: eigenschappen worden beschouwd van het systeem als geheel, bijvoorbeeld warmtegeleidingsvermogen of warmtecapaciteit. Vaak hangen deze eigenschappen en het gedrag helemaal niet af van de microscopische details van zo'n systeem. Een gas zal bijvoorbeeld altijd expanderen om een groter volume te vullen terwijl het omgekeerde niet spontaan plaats zal vinden. Dit soort gedrag en de principes die daaraan ten grondslag liggen, worden beschreven door de thermodynamica. Belangrijk zijn de eerste en tweede hoofdwet van de thermodynamica. De eerste heeft vooral te maken met energie ('wet van behoud van energie') en de tweede met entropie ('wet van maximale entropie').

Leerdoelen Voorkennis

-

Tentamenvorm

Schriftelijk tentamen

Studiemateriaal

Introduction to (0201380277)

Thermal

Physics, Daniel

V. Schroeder, editie 1

57

191399111

TN

5.0 EC

K1+2

Experimenteren I Docent(en)

ir. P.P. Veugelers

Vakbeschrijving

In de (technische) natuurwetenschappen neemt het experiment een belangrijke plaats in. Daarom wordt er in de opleiding al vanaf het begin ruimschoots aandacht aan besteed. Het practicum Experimenteren 1 geeft een eerste inleiding in het doen van natuurwetenschappelijk onderzoek. Hiertoe behoren het opzetten van een onderzoek, de uitvoering, de verwerking van meetresultaten en foutenanalyse. Binnen de opleiding en dus ook bij het practicum is het aanleren van een systematische werkwijze een doel op zich. Bij het practicum wordt een systematische aanpak aangeleerd door middel van het gestructureerd bijhouden van een journaal. Er wordt expliciet aandacht besteed aan twee belangrijke aspecten van het werken op een chemisch of natuurkundig laboratorium: veiligheid en chemisch afval. Vakinhoud Het practicum is een eerste inleiding in het doen van natuurwetenschappelijk onderzoek. Er wordt kennis gemaakt met zaken als het formuleren van hypothesen, het vertalen van een probleem in meetbare variabelen, het zorgvuldig plannen van een experiment e.d. Bij de praktische uitvoering van de onderzoeken wordt een aantal technische werkwijzen en experimentele vaardigheden geleerd zoals het gebruik van meetapparatuur, het omgaan met apparatuurdocumentatie en andere technische hulpmiddelen. Bij veel opdrachten wordt gebruik gemaakt van de computer voor de besturing van de opstelling en/of het verzamelen van meetgegevens. Door middel van het gestructureerd bijhouden van een journaal wordt een systematische onderzoeksaanpak aangeleerd. Het practicum bestaat uit 8 opdrachten van 2 dagdelen. Er zijn opdrachten met een natuurkundig karakter en opdrachten met een scheikundig karakter. Afhankelijk van de opdracht wordt individueel gewerkt of in tweetallen. Parallel aan het practicum wordt in werkcolleges Foutenleer/Matlab aandacht besteed aan foutenanalyse en het verwerken van meetresultaten m.b.v. het programma Matlab. De werkcolleges worden afgesloten met opdrachten en een toets. Bij aanvang van het practicum wordt aandacht besteed aan veiligheid en chemisch afval. De kennis hiervan wordt getoetst door middel van enkele opdrachten en een toets.

Leerdoelen Voorkennis

-

Tentamenvorm

Schriftelijk tentamen

Studiemateriaal

Journaalschriften

58

191403001

TN

5.0 EC

K1+2

Oriëntatie technische natuurwetenschappen Docent(en)

dr.ir. G. Koster

Vakbeschrijving

Doel van dit vak is het kennismaken met de actuele natuurwetenschappen zoals die op de UT worden bestudeerd. Je werkt in een groep van 4 - 5 studenten aan een actueel onderwerp bij een onderzoeksgroep, waarbij je wordt ondersteund door een promovendus en een wetenschappelijk medewerker. Je verdiept je in het onderzoek waarbij, indien mogelijk, ook het experimenteren aan bod komt. Daarnaast verdiep je je in de organisatie, methodieken en internationale positionering van de onderzoeksgroep. -Leren analyseren van een onderzoeksprobleem -Inzicht verkrijgen in de universitaire onderzoeksstructuren -Analyse van hiaten in eigen kennis ter motivering van het volgen van een studie -Leren wetenschappelijk te presenteren, zowel mondeling als schriftelijk -Inzicht verkrijgen in de elementen van een projectmatige aanpak. Je sluit het vak af met een verslag en een mondelinge presentatie. -

Leerdoelen

Voorkennis Tentamenvorm Studiemateriaal 201000179

TN

5.0 EC

K2

Calculus II Docent(en)

prof.dr. S.A. van Gils

Vakbeschrijving

Calculus II is het directe vervolg op het vak Calculus I. In het vak Calculus II wordt de wiskunde behandeld die men in veel natuurkundig gerichte vakken, zoals mechanica, warmteleer, elektriciteitsleer, stromingsleer en andere toepassingsvakken nodig zal hebben. De theorie van Calculus I (functies van één variabele) wordt uitgebreid naar vectorfuncites en functies van meerdere variabelen. De begrippen limiet, continuïteit, differentieer- en integreerbaarheid zullen opnieuw gedefinieerd worden voor functies van twee variabelen. Er zullen ook toepassingen aan de orde komen zoals bij vloeistofstroming het bepalen van het volume dat per seconde door een gekromd oppervlak stroomt (de flux). En door overgang op (pool- en bol-) coördinaten kunnen gemakkelijk volumes en traagheidsmomenten bepaald worden. Daarnaast zal er aandacht worden besteed aan reeksen, een oneindige rij getallen die bij elkaar opgeteld worden. De centrale vraag in dit onderdeel zal steeds zijn: convergeert zo’n reeks naar een bepaalde uitkomst of wordt de uitkomst oneindig groot? In de praktijk komen reeksen voor bij benaderingsmethoden. Zo zal van een eerste grove benadering voor een probleem steeds een fijnere benadering gezocht worden. Het is dan natuurlijk van het grootste belang dat de som van deze correcties naar de juiste oplossing convergeert. Onderwerpen die aan bod komen zijn: vectoren, vectorruimtes, impliciet

59

differentiëren, gradiënt, extrema (onder nevenvoorwaarden), methode van Lagrange, twee- en drievoudige integralen (ook in bolcoördinaten), rotatie, divergentie, integraalstellingen van Green, Stokes en Gauss, rijen, (meetkundige) reeksen, convergentie en divergentie (van reeksen), convergentiecriteria (van reeksen) en machtreeksen. Gedurende het verloop van het vak zullen er een twee verplichte bijeenkomsten zijn waarin aan een cases gewerkt wordt. Hierin zal o.a gewerkt worden met het computerprogramma Maple. Het cijfer wordt alleen geregistreerd als de cases voldoende zijn. Leerdoelen

Na afloop van het vak is de student in staat zelfstandig -de kettingregel bij functies van meerdere variabelen en de techniek van impliciet differentiëren toe te passen; -de richtingsafgeleide en gradiëntvector te berekenen, alsmede eigenschappen van de gradiëntvector toe te passen; -de vergelijking van een raakvlak aan de grafiek van een functie van twee of meer variabelen te geven alsmede een benadering te geven met behulp van een eerste- of tweedegraads Taylorpolynoom; -extrema van functies van twee of drie variabelen te bepalen (zowel op open als op gesloten verzamelingen); -twee- en drievoudige integralen over algemene gebieden te berekenen; -de machtreeksrepresentatie van een functie te bepalen. -lijn- en oppervlakte-integralen op te stellen alsmede deze te berekenen (m.b.v. de stellingen van Green, Stokes en Gauss); -de begrippen (absolute/voorwaardelijke) convergentie en divergentie bij reeksen te formuleren; -de som van een meetkundige reeks te bepalen (alsmede kleine variaties hierop); -het convergentiegedrag van een reeks vast te stellen d.m.v. het correct toepassen van één of meer van de bekende convergentiecriteria (divergentie-, integraalvergelijkings-, limietvergelijkings-, alternerende reeksen-, ratio-, worteltest); -een benadering inclusief foutmarge te geven van de som van een convergente reeks -de convergentiestraal en het convergentie-interval van een machtreeks te bepalen;

Voorkennis

-

Tentamenvorm

Schriftelijk tentamen

Studiemateriaal

Calculus, early transcententals; 6th ed., James Stewart ISBN 0-49538273-6

191403021

TN

5.0 EC

K2

Dynamica Docent(en)

dr. M.H.G. Duits, J. de Ruiter

Vakbeschrijving

Het gaat bij dit vak om een inleiding in de mechanica, trillingen en golven. Kinematica. Grondwetten van de dynamica. Relatieve beweging. Impuls en botsingen. Arbeid, kinetische en potentiele energie. Wrijving. Dynamica van een stelsel deeltjes. Rotatie van een vast lichaam, impulsmoment. Gravitatie. Trillingen: kinematica, kracht, energie en dynamica van een

60

harmonische beweging; de mathematische slinger, de fysische slinger, samenstelling van harmonische bewegingen; gedempte en gedwongen trillingen. Golven: wiskundige beschrijving van de golfbeweging in een snaar. Leerdoelen Voorkennis

-Gewenst: Vectoren: sommatie, inproduct, uitproduct. Integraal rekening. Schriftelijk tentamen

Tentamenvorm Studiemateriaal TN

Lineaire Structuren 5.0 EC

K3

Docent(en)

drs. A. Al-Dhahir

Vakbeschrijving

Lineaire algebra gaat ruwweg gesproken over het oplossen van stelsels lineaire vergelijkingen. Veel situaties uit de praktijk kunnen gemodelleerd worden als een lineair stelsel. Dit zie je bijvoorbeeld terug bij netwerken (verkeersstromen, datastromen e.d.), cryptografie (coderen van berichten), computer graphics en fractals. In dit vak maak je kennis met de wiskundige begrippen die hierbij gebruikt worden (zoals vector, matrix, transformatie, determinant). Doel is om de wiskundige bewerkingen en verbanden tussen deze begrippen onder de knie te krijgen, zodat je (in een later stadium van je studie) in staat bent om zulke gemodelleerde problemen wiskundig te analyseren. Er wordt begonnen met het schematisch opzetten van een stelsel lineaire vergelijkingen d.m.v. een matrix (een getallenschema). Aan de hand van deze matrix kan het een en ander gezegd worden over de oplossing van het stelsel vergelijkingen (zonder die oplossing uit te rekenen), bijvoorbeeld of er nul, één, of meerdere oplossingen zijn. Een aantal begrippen dat bij het analyseren van lineaire stelsels een rol speelt zijn: (on)afhankelijke vectoren, basis, dimensie, determinant en eigenwaarden. Er zal uitgebreid worden stilgestaan hoe deze begrippen met elkaar samenhangen. Naast de hoor- en werkcolleges zijn er een viertal practicumbijeenkomsten waar opgaven gemaakt worden m.b.v. het computerprogramma Maple. Deze practica zijn verplicht en moeten voldoende afgerond worden om een tentamencijfer toegekend te krijgen.

Leerdoelen

Na afloop van het vak is de student in staat zelfstandig - de oplossingsverzameling van een stelsel lineaire vergelijkingen te bepalen door de bijbehorende matrixvergelijking Ax = b op te lossen (d.m.v. de Gauss-Jordan veegprocedure); - aan te geven met uitleg of een stelsel vectoren lineair afhankelijk is; - de representatiematrix van een lineaire afbeelding te bepalen en aan te geven of deze afbeelding injectief of surjectief is; - te kunnen rekenen met matrices en vectoren (optellen, (scalaire) vermenigvuldiging, inverse bepalen); - de verschillende karakteriseringen van inverteerbaarheid van een matrix te formuleren en toe te passen; - een basis voor en de dimensie van een lineaire deelruimte (bijv. de nulruimte van een matrix) te bepalen; - de determinant van een vierkante matrix te berekenen en eigenschappen

61

Voorkennis

van determinanten toe te passen; - eigenwaarden en eigenvectoren van een vierkante matrix te bepalen en aan te geven of een dergelijke matrix diagonaliseerbaar is. -

Tentamenvorm

Schriftelijk tentamen

Studiemateriaal

David D. Lay, Linear Algebra and its applications, 3rd

191403051

TN

5.0 EC

K3

Elektriciteit en magnetisme Docent(en)

prof.dr. K.J. Boller, dr. M.M.J. Dhalle, dr.ir. H.L. Offerhaus

Vakbeschrijving

In het vak komen de volgende onderwerpen aan de orde: wetten van Coulomb en Gauss, Potentiaalbegrip, elektrostatische energie, capaciteit, dielektrica, grensvoorwaarden, magnetische inductie, vector-potentiaal, wet van Ampere, magnetische materialen, Lorentz-kracht, wederzijdse inductie, zelfinductie, magnetische energie, Maxwell vergelijkingen, vlakke golven.

Leerdoelen Voorkennis

-De gewenste voorkennis is grote onderdelen uit Calculus II, met name meerdimensionale integralen en vector-calculus. Schriftelijk tentamen

Tentamenvorm Studiemateriaal

191399121

TN

5.0 EC

K3

D.J. Griffith, "Introduction to Electrodynamics", 3rd edition, Prentice Hall, New Jersey, ISBN 0-13-805326-x.

Experimenteren II Docent(en)

mw. ir. B.M. Tel, ir. P.P. Veugelers

Vakbeschrijving

Dit practicum is een vervolg op Experimenteren 1. Waar bij Experimenteren 1 de nadruk lag op jounaliseren, foutenverwerking en kennismaken met apparatuur en meetmethoden, wordt bij Experimenteren 2 de nadruk gelegd op het experiment zelf. Het kritisch kijken naar meetresultaten, het verantwoord kiezen van een meetmethode en de uitvoering van het experiment staan centraler. Bovendien is er veel aandacht voor het schrijven van verslagen aan de hand van de gemaakte journaals. De experimenten liggen op het terrein van de natuurkunde en de scheikunde. Experimenteren 1 (139911)

Voorkennis Tentamenvorm

Studiemateriaal

62

Eindcijfer op grond van: a.) voorbereiding, aanpak, uitvoering, uitwerking en journalisering van de experimenten en b.) verslagen van enkele opdrachten. Algemene Practicumhandleiding Technische Natuurwetenschappen (734); Journaalschriften

191403033

TN

5.0 EC

K4

Dynamisch modelleren en simulatie Docent(en)

dr.H.K. Hemmes, dr. F. Sun

Vakbeschrijving

In het vak zullen de eerste beginselen van modelvorming van dynamische systemen worden behandeld. Dit wordt gedefinieerd als het vertalen van een realistische en voldoende beschrijving van (deel)systeem naar een model dat een mathematische beschrijving in de vorm van een stelsel van differentiaalvergelijkingen mogelijk maakt. Dit zal worden gedaan in een breed scala uit de natuurkunde en de chemie, i.e uit verschillende disciplines zoals Mechanica, Elektrische netwerken, Vloeistof- en warmtetransport en Chemisch processen (menging en reactie). Behoudswetten en continuļteitsrelaties zijn essentiėle principes waarop de modellen zijn gebaseerd. De (gelineariseerde) mathematische beschrijving van de gemodelleerde systemen maakt het mogelijk om een analyse van de dynamische respons te maken. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van mathematische technieken voor het oplossen van lineaire differentiaalvergelijkingen en matrix rekening. Het dynamisch gedrag van systemen wordt verder geanalyseerd met behulp van simulaties aan de hand van het simulatie pakket Simulink dat een onderdeel is van MatLab. De simulaties maken het mogelijk om het model te toetsen aan de dynamische respons van het werkelijke systeem. Het vak bestaat uit zowel hoorcollege als practicum. Het doel van het hoorcollege is om een aantal kernonderdelen van het vak toe te lichten. Tijdens het verplichte practicum zal geoefend worden in het opstellen van modellen, de mathemtische analyse en de simulatie van de dynamische respons. Het vak wordt afgesloten door middel van een eindopdracht, waarin een analyse en modelvorming van een systeem moet worden gedaan. Met behulp van simulaties wordt het model expliciet getoetst aan zelf te verzamelen experimentele gegevens.

Leerdoelen Voorkennis

Wenselijk: Calculus I, lineaire algebra

Tentamenvorm

2 toetsen en eindopdracht

Studiemateriaal

Dictaat, Via Blackboard zijn opdrachten beschikbaar.

191405820

TN

5.0 EC

K4

Instrumentatie Docent(en)

dr. M.M.J. Dhalle

Vakbeschrijving

De doelstelling van het vak Instrumentatie is, je op een praktische wijze kennis te laten maken met elektronische instrumenten en de elektronica, ondermeer door het zelf ontwerpen, bouwen en testen van elektronische schakelingen. Met deze schakelingen gaan we uiteindelijk analoge signalen discretiseren, dat wil zeggen opdelen in kleine stapjes. Hierbij maken we

63

Voorkennis

gebruik van de effecten die bij het discretiseren optreden. Kennis van discretisatie-effecten is van belang in situaties waarbij je een computer aan analoge signalen moet koppelen. -

Tentamenvorm

Mondeling en journalisering

Studiemateriaal

Boek Titel: Elektronica, Kunst & Kunde. Deel 1: analoge technieken 5e druk ISBN 90-5381-064-1- NUGI 832 Studiehandleiding en opdrachtenbundel Netwerksimulatieprogramma ICAP (gratis) Signaalsimulatieprogramma Signal Sim (gratis) Simulatievoorbeelden (gratis)

191403041

TN

5.0 EC

K4

P-Project Docent(en)

ir. J. Van der Meulen

Vakbeschrijving

Het eerste studiejaar wordt met een compacte en practische projectopdracht afgerond. In kleine groepjes (in de regel 4 studenten) wordt gewerkt aan een uitdagende opdracht die voor alle groepjes dezelfde is. De groepjes worden daarbij aangestuurd door een coach. Afgesloten wordt met een wedstrijd waarin blijkt welke groep de beste eindprestatie neerzet. De organisatie is in de regel zo dat in de laatste drie weken van het vierde kwartiel nagenoeg full-time aan het project gewerkt kan worden, terwijl in de daaraan voorafgaande weken al wat inleidend werk kan worden verricht. -

Voorkennis Tentamenvorm

Studiemateriaal

64

Het project wordt afgerond met een mondelinge toelichting op het ontwerp, een verslag en de wedstrijd. Verder tellen in de beoordeling ook aspecten als groepswerk en journalisering mee. -

10.2 Vakbeschrijvingen B2 191560810

TN

5.0 EC

K1

Signalen en transformaties Docent(en)

prof.dr. A.A. Stoorvogel

Vakbeschrijving

Dit vak legt de basis voor verdere vakken op het gebied van signaalanalyse. In het vak worden technieken geïntroduceerd waarmee signalen geanalyseerd kunnen wordt het gebruik van filters gepresenteerd waarmee signalen bewerkt kunnen worden (bijvoorbeeld om ruis uit een signaal te halen). Signaalanalyse is van belang bij metingen aan dynamische systemen of bij radio, tv en internet. Het scheiden van ADSL en telefoon is een mooi voorbeeld van de toepassing van een filter. In het vak behandelen we verschillende transformaties voor periodieke, begrensde en causale signalen. Dit zijn: -de Fourierreeks als transformatie voor periodieke signalen; -de Fouriertransformatie als transformatie van begrensde signalen en -de Laplacetransformatie voor causale signalen. Voor elk van deze transformaties worden toepassingen besproken, zoals het filterontwerp, Shannons bemonsteringstheorema en het oplossen van differentiaalvergelijkingen. Om dit alles beter te beheersen worden er ook practicaopdrachten uitgedeeld die de koppeling leggen met de praktijk. De practica dienen met een voldoende afgerond te worden om na het tentamen een cijfer toegekend te krijgen.

Leerdoelen

Na het voltooien van het vak is de student in staat om: -Fouriertransformaties te bepalen op basis van de definitie; -uitkomsten van Fouriertransformaties te interpreteren; -effecten van differentiatie, integratie en translatie op Fouriertransformaties kunnen benutten binnen de signaalanalyse; -de Fourierreeks van een periodiek signaal te bepalen en te interpreteren; -het concept van gegeneraliseerde functies te beheersen en daarmee een uitbreiding te maken naar Fouriertransformaties voor alle begrensde functies; - filters interpreteren via convolutie en via differentiaalvergelijkingen en gerelate concepten als stap- en impulsfrequentie beheersen; -de Laplacetransformatie van een functie te bepalen en interpreteren

Voorkennis

-Voorkennis noodzakelijk:Calculus I

Tentamenvorm

Schriftelijk tentamen

Studiemateriaal 191460121

TN

5.0 EC

K1

Inleiding Optica Docent(en)

dr. ir. F.A. van Goor (WC + practicum + coordinatie), prof. dr. J.L. Herek (HC), dr. ir. J.S. Kanger (WC + practicum)

65

Vakbeschrijving

Het college geeft een inleiding in de geometrische en fysische optica. Licht als elektromagnetisch verschijnsel; reflectie en refractie; geometrische optica m.b.v. propagatiematrices; interferentieverschijnselen gebaseerd op bundelsplitsing, golffront splitsing en interferentie door meerdere bundels toegepast op de Michelson-, twee-gaten-, en Fabry-Perot interferometers; Fraunhofer- en Fresnel diffractie aan ronde gaten en spleten; zone-lens; dunne lagen. Er worden acht hoor- en acht werkcolleges gegeven. Tijdens de werkcolleges zullen bepaalde onderdelen van de stof meer gedetailleerd worden behandeld en geoefend worden d.m.v. opgaven uit het boek en/of oude tentamenopgaven. Tijdens de collegeperiode wordt er een viertal practicumproeven uitgevoerd. Deelname hieraan is verplicht; de beoordelingen, maximaal 4 punten, tellen mee voor het tentamen. Verder dienen er zes "computer experimenten" uitgevoerd te worden. Deze opdrachten kunnen maximaal 6 punten opleveren, die meetellen voor het eerste tentamen (100 punten) na de collegereeks waaraan wordt deelgenomen (regulier tentamen of de snelle herkansing). De opdrachten kunnen worden gedownload van de website van Inleiding Optica: http://edu.tnw.utwente.nl/inlopt en worden uitgevoerd op de eigen PC of op één van de PC's in Carre. De bonus opdrachten zijn verplicht. Het eindcijfer wordt berekend als: (tentamen+computerexperimenten+practicum)/10. Het cijfer kan niet hoger dan 10 zijn. Experimentele vaardigheden: 140580 Experimenteren 1(TN-B1) Kennis van: 140305 Electriciteit en magnetisme (TN-B1)

Voorkennis

Tentamenvorm

Schriftelijk tentamen, boek "Introduction to Optics", derde druk van Pedrotti mag tijdens het tentamen worden gebruikt, alsmede een zelfgemaakt formuleblad (1 x A4). Zie ook edu.tnw.utwente.nl/inlopt

Studiemateriaal

Opgaven en uitwerkingen, verzameling oude tentamens, powerpoint sheets en computerexperimenten zijn op de website beschikbaar.

191410010

TN

5.0 EC

K1

Quantumverschijnselen Docent(en)

dr.ir. A. Brinkman, prof.dr.ir. H.J.W. Zandvliet

Vakbeschrijving

In dit college worden aan de hand van een aantal voorbeelden uit de moderne natuurkunde de grondbeginselen van de quantum mechanica geintroduceerd. Onderwerpen die aan bod komen zijn: het duale karakter van deeltjes, diffractie, foto-elektrische effect, onzekerheidsprincipe van Heisenberg, Schrödinger vergelijking, quantum mechanische deeltje in een doosje, atomen en moleculen, vrije electron model, banden theorie van vaste stoffen, halfgeleiders en supergeleiders.

Voorkennis Tentamenvorm

Schriftelijk tentamen

Studiemateriaal

Physics for scientists and engineers (volume 2C, 5th edition) Elementary Modern Physics by Paul A. Tipler and Gene Mosca ISBN: 0-7167-0906-6

66

191511240

TN

5.0 EC

K2

Lineaire Analyse Docent(en)

dr. M.A. Bochev, dr.ir. G. Meinsma

Vakbeschrijving

We beginnen met de algemene definitie van een lineaire ruimte en een lineaire operator. Op een lineaire ruimte is een optelling gedefinieerd. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan de verzameling van alle functies of aan de vectoren met drie componenten. Een lineaire operator zet de optelling in de lineaire ruimte van originelen om in een optelling in z'n beeldruimte. Een standaard voorbeeld zijn matrices, maar ook integreren heeft deze eigenschap. Voor deze lineaire afbeeldingen zijn veel begrippen uit de lineaire algebra direct toepasbaar, zoals bijvoorbeeld de kern, eigenwaarde en eigenvectoren. Als men op de lineaire ruimte de afstand tussen twee punten definieert, dan krijgt de ruimte meer structuur. Bijvoorbeeld als de afstand is gedefinieerd via een inwendig product, dan krijgt men inproduct- of Hilbert ruimte. Op een Hilbert ruimte heeft het probleem van de minimale afstand van een punt tot een lineaire deelruimte altijd een unieke oplossing. Deze algemene stelling kan men gebruiken om de kleinste kwadraten oplossing door een puntenwolk te bepalen of om een optimaal sturingsprobleem op te lossen.

Tentamenvorm

Op een inproductruimte introduceren we begrip orthonormaal. Hiermee is het eenvoudig om een orthonormale basis te definiëren. We zullen zien dat een Fourierreeks niets anders is dan de ontbinding van een element (in dit geval een periodieke functie) ten opzichte van een orthonormale basis.. Begrippen als lineariteit, eigenwaarden, orthonormale basis, die bekend zijn uit de lineaire algebra uit te breiden, en daarmee een verband te leggen met andere reeds behandelde begrippen, zoals differentiaalvergelijkingen en Fourierreeksen, en (nieuwe) begrippen uit de quantummechanica. -Noodzakelijk: Calculus I Lineaire Algebra Gewenst: Signalen en Transformaties Schriftelijk tentamen

Studiemateriaal

Dictaat Lineaire Analysis door G. Meinsma.

Leerdoelen

Voorkennis

191411272

TN

5.0 EC

K2

Klassieke Mechanica Docent(en)

dr. H.T.M. van den Ende

Vakbeschrijving

We bekijken in dit college beweging en oorzaak van beweging niet alleen vanuit Newton's invalshoek (op basis van het krachtbegrip) maar zullen ook de aanpak van Lagrange en Hamilton volgen. In deze aanpak staan minimalisatie principes en het energiebegrip centraal. Gewapend met deze nieuwe kennis zullen we het gedrag van deeltjes in een centraal krachtveld bestuderen, harmonische en niet harmonsiche trillingen, gekoppelde

67

Voorkennis

oscillatoren en normaal trillingen, en de beweging van tollen. Aan het eind van het college komen we bij Einstein terecht en maken we kennis met met de speciale relativiteitstheorie. Noodzakelijk:Dynamica,Calculus I,Calculus II

Tentamenvorm

Schriftelijk tentamen

Studiemateriaal

Marion & Thornton: Classical dynamics of particles and systems. Saunders college publishing 4th edition (of hoger)

191407023

TN

2.5 EC

K2

Practicum optica Docent(en)

dr.ir. F.A. van Goor, dr.ir. J.S. Kanger

Vakbeschrijving

Het practicum ligt in het verlengde van het vak Inleiding optica (191460121). Gedurende het practicum wordt één uitgebreide opdracht gedaan gedurende een aaneengesloten periode van 6 middagen. Hier heeft de student een grote mate van vrijheid om zelf de opdracht vorm te geven en staat het "optisch experimenteren" op de voorgrond. De studenten werken in groepen van twee, leveren gezamenlijk een verslag ter beoordeling in en geven een presentatie/demonstratie voor medestudenten. Noodzakelijk: Eerstejaars practicum, 146012 Inleiding Optica Wenselijk : Matlab (en/of Mathematica en/of Mathcad) Schriftelijk tentamen

Voorkennis Tentamenvorm Studiemateriaal

191540263

TN

2.5 EC

K2

De theorie die bij de opdrachten hoort is grotendeels te vinden in het boek: "Optics" 3e of 4e druk, E. Hecht, Addison-Wesley (wordt ook bij Inleiding Optica (146012) gebruikt). Practicum instructie; studiemateriaal is ook te vinden op: http://www.tnw.utwente.nl/optprac

Algoritmen en programmeren Docent(en)

dr. R.M.J. van Damme

Vakbeschrijving

Het leven is niet zo eenvoudig dat alle problemen uit de technische studies (technische wiskunde, technische natuurkunde, scheikundige technologie, enz.) in gesloten vorm kunnen worden opgelost. Zo valt te denken aan het bekende Traveling Salesman Problem, waarbij een postbode de kortste route moet zien te bepalen langs alle huishoudens waar hij een pakketje moet bezorgen. Met de hand levert dit oneindig veel opties om door te rekenen. In plaats daarvan kunnen er voor veel van dit soort problemen algoritmes geconstrueerd worden die (meestal met een computer) uitgevoerd kunnen worden opdat er een oplossing bepaald kan worden. Algoritmes bestaan in het algemeen uit een combinatie van een aantal standaardconstructies, waarvan ‘conditionele opdrachten’ (if-then-else) en 'herhaling' (for/while) de belangrijkste zijn. Deze constructies worden in Matlab behandeld. Voor de implementatie van een algoritme in een programmeertaal zoals Matlab is echter vaak meer nodig dan deze

68

standaardconstructies en dit komt in dit vak aan de orde. Doel van dit vak is te leren eenvoudige algoritmes te bedenken, te implementeren op een computer en te vergelijken met andere algoritmes. Zulke algoritmes zijn bijvoorbeeld het sorteren van een lijst, uitrekenen op welke dag van de week iemand geboren is en de kortste weg tussen twee steden bepalen. Het vak is opgebouwd uit zes verplichte sessies (en 1 inhaalsessie), die opgebouwd zijn uit een hoorcollege/bespreking en practicumgedeelte. Op de laatste drie practica wordt er aan de opdrachten gewerkt die het eindcijfer van het vak bepalen. Doel

Na het volgen van dit vak is de student in staat om zelfstandig: -een algoritme te schrijven aan de hand waarvan een probleem opgelost kan worden; -dit algoritme te implementeren in Matlab met behulp van de in het vak opgedane vaardigheden, in het bijzonder de conditionele opdrachten; -eenvoudige algoritmes met elkaar te vergelijken.

Voorkennis Tentamenvorm

Studiemateriaal 191410021

TN

5.0 EC

K3+4

In de laatste weken van het practicum moet aan het eind van de practicumochtend/middag een opdracht ingeleverd worden; deze wordt beoordeeld. Website en een korte Matlab-beschrijving

Statistische fysica Docent(en)

prof.dr. W.J. Briels

Vakbeschrijving

Een van de belangrijke aspecten van de moderne fysica is het leggen van de link tussen de thermodynamische en microscopische eigenschappen van een macroscopisch systeem. In dit vak wordt de statistische fysische basis van de thermodynamica gelegd. Aan bod komen onder andere een microscopisch begrip van entropie en irreversibiliteit. Er wordt bekeken hoe thermodynamische functies en fluctuaties berekend kunnen worden uit de klassieke en quantum mechanische interacties tussen deeltjes. Vaak kan dit niet analytisch en zullen computers ingezet moeten worden. Dit vak biedt daarom ook een inleiding in de moleculaire dynamica techniek. Noodzakelijk: Energie en entropie Wenselijk: Quantumverschijnselen Schriftelijk tentamen

Voorkennis Tentamenvorm Studiemateriaal

Dictaat "Thermodynamica & Statistische Fysica" door W.J. Briels en J.T. Padding

69

191411281

TN

5.0 EC

K3

Inleiding quantummechanica Docent(en)

dr. G.H.L.A. Brocks

Vakbeschrijving

Het doel van dit vak is je de principes van de quantummechanica te leren en te leren toepassen. Aan de orde komen de golffunctie en de Schrödingervergelijking. 1-dimensionele toepassingen omvatten gebonden toestanden voor een deeltje in een put en de harmonische oscillator en eigenschappen van ongebonden toestanden zoals stromen, verstrooiing, tunneling en quantum geleiding. In 3-dimensies kijken we met name naar de centrale potentiaal met speciale aandacht voor het hoekmoment. Besloten wordt met spin en de eigenschappen van 2-deeltjes systemen. Verplicht: Lineaire Analyse Noodzakelijk: Basis wiskundevakken, basis natuurkundevakken Schriftelijk tentamen

Voorkennis Tentamenvorm Studiemateriaal

191470251

TN

5.0 EC

K3+4

"Introduction to Quantum Mechanics" 2nd ed., D.J. Griffiths, Prentice Hall. ISBN 0-13-191175-9. Dictaat "Inleiding Quantummechanica", G. Brocks, Universiteit Twente. Opgaven en uitwerkingen via Blackboard

Fysica van vloeistoffen Docent(en)

dr. J.H. Snoeijer, prof. dr. D. Lohse

Vakbeschrijving

Voorkennis

Het vak Fysica van Vloeistoffen geeft een overzicht over de grondbeginselen van de stromingsleer. Het begint bij de continuïteitsvergelijking en de wet van Bernoulli en behandelt de NavierStokes vergelijking. Verderop in het college gaan we in op potentiaaltheorie dimensieanalyse, boundary layer theorie, golven, en compressible stromingen. Ook bijzondere onderwerpen uit de stromingsleer zoals bellen kommen aan de beurt. -

Tentamenvorm

Schriftelijk tentamen; bonuspunten voor de werkcollegeopdrachten.

Studiemateriaal

Fundamentals of Fluid Mechanics by Bruce R. Munson, Bruce G. Young, Theodore H. Okiishi. Publisher: Wiley; 4 edition (November 29, 2001) ISBN: 047144250X. Powerpointpresentaties van het hoorcollege. Problem sheets en vraagstukken op het werkcollege. Allen beschikbaar via Blackboard. Aanvullend dictaat 'Aantekeningen bij het college Fysica van Vloeistoffen' verkrijgbaar via Blackboard. Practicumopdrachtomschrijvingen via Blackboard. Artikelen verband houdend met de B opdrachten ook op Blackboard.

70

191470251

TN

2.5 EC

K3

Practicum fysica van vloeistoffen Docent(en)

dr. A.M. Versluis.

Vakbeschrijving Voorkennis

Dit is het practicum behorend bij het vak Fysica van vloeistoffen (vakcode 147023). Zie vakomschrijving van dit vak. -

Tentamenvorm

-

Studiemateriaal

-

191441182

TN

5.0 EC

K3

Fysische signaalanalyse Docent(en)

dr. Ir. H. Wormeester, J.W.J. Verschuur

Vakbeschrijving

Voorkennis

Het vak heeft tot doel inzicht te verschaffen in de analyse en bewerking van van fysische signalen. Deze signalen kunnen zowel deterministisch (periodiek en aperiodiek) als stochastisch van aard zijn. Aan de orde komen het ontbinden van een signaal in orthogonale functies, frequentieanalyse, autoen kruiskorrelatie,convolutie alsmede bemonstering (analoog-digitaalomzetting). Aandacht zal worden besteed aan verschillende soorten stochastische signalen en technieken om signalen uit ruis te filteren. Gebruik zal worden gemaakt van Fourierreeksen, Fouriertransformatie, Laplacetransformatie, ztransformatie en waarschijnlijkheidsrekening. -

Tentamenvorm

Twee toetsen en een korte eindopdracht

Studiemateriaal

Dictaat Collegehandleiding

191560130

TN

5.0 EC

K4

Differentiaalvergelijkingen Docent(en)

dr. C.C. Stolk

Vakbeschrijving

In dit vak bestuderen we gewone differentiaalvergelijkingen. We concentreren ons op stelsels differentiaalvergelijkingen in 2 of meer dimensies. Zulke stelsels kunnen bijvoorbeeld een fysisch of biologisch systeem beschrijven. Het laatste deel van het vak vormt een inleiding tot het onderwerp partiėle differentiaalvergelijkingen. Deze komen veelvuldig voor in de fysica, denk aan de Laplace vergelijking, warmte- en golfvergelijkingen, de Schrödingervergelijking en de stromingsleer.

71

Inhoud We bestuderen eerst kort differentiaalvergelijkingen met een enkele variabele. Vervolgens behandelen we de theorie van lineaire stelsels en de classificatie van evenwichtspunten, waarbij de verschillende vormen van stabiel en instabiel gedrag de revue passeren. In het laatste stuk over gewone differentiaalvergelijkingen behandelen we niet-lineaire stelsels. Niet-lineaire stelsels vertonen een veel rijker spectrum van verschijnselen, waaronder chaotisch gedrag. Hoewel de oplossingen in het algemeen niet exact bekend zijn, kunnen we over hun gedrag toch veel afleiden. Onderwerpen zijn het fasevlak de linearisatie van vergelijkingen rond evenwichtspunten, nullclines, behouden grootheden, toepassingen in de klassieke mechanica en het bepalen van stabiliteit van evenwichtspunten met behulp van lyapunovfuncties. Partiėle differentiaalvergelijkingen zijn vergelijkingen met afgeleiden naar verschillende variabelen. We bestuderen de warmte- golf- en Laplacevergelijkingen, waarbij we de methode van scheiding van variabelen toepassen om het probleem tot het oplossen van gewone differentiaalvergelijkingen te reduceren. Leerdoelen: Studenten zullen leren problemen op bovenstaande gebieden op te lossen. Studenten zullen ook leren om een computer te gebruiken voor het doen van berekeningen en visualisatie van de resultaten. Verplicht: Lineaire Algebra, Calculus I, Calculus II.

Voorkennis

191407080

TN

2.5 EC

K4

Computational physics Docent(en)

dr.ir. W.K. den Otter

Vakbeschrijving

De laatste halve eeuw heeft de computer een snelle opmars gemaakt in het natuurkundig onderzoek. Theoretische modellen die we niet exact kunnen oplossen worden tegenwoordig routinematig op een computer doorgerekend en geanalyseerd in 'computer experimenten'. Daarnaast zijn computersimulaties nuttig bij de interpretatie van experimentele gegevens, of zelfs als vervanging van het experiment.

Voorkennis

In dit vak maakt de student kennis met de mogelijkheden van computersimulaties door een aantal eenvoudige, doch verrassend complexe, problemen te bestuderen met zelf-geschreven programma's in matlab. De onderwerpen komen uit de mechanica, statistische fysica, quantum mechanica en de optica, waarbij voor elk onderwerp een andere simulatietechniek gebruikt wordt. Algoritme en programmeren (154026)

Tentamenvorm

Verslagen van de laatste twee opdrachten.

Studiemateriaal

Opdrachten verschijnen op Blackboard.

72

10.3 Vakbeschrijvingen B3 191440063

TN

5.0 EC

K1

Elektromagnetisme, velden en golven Docent(en)

dr. G.H.L.A. Brocks, prof.dr. W.L. Vos

Vakbeschrijving

Na herhaling en verdieping van elektro- en magnetostatica gaat het vak uitgebreid in op tijdafhankelijke verschijnselen: elektrodynamica. Behandeld worden: wat is licht en hoe ontstaat het, golfpropagatie, effecten van grensvlakken (reflectie, Brewster), speciale relativiteitstheorie en toepassingen als golfgeleiders en antennes. Het is tevens de bedoeling dat de student leert om actief begrip te krijgen van een geavanceerde vakgebied in de fysica. De in het college gebruikte presentaties (powerpoint) zullen op Blackboard te vinden zijn.

Doel Voorkennis

Tentamenvorm

Verplicht: Electrostatica, Magnetostatica. Noodzakelijk:Kennis van en vaardigheid met de wiskunde van vectoren en vectorvelden (o.a. divergentie, gradiënt, rotatie). Zonder deze vaardigheden is het niet mogelijk dit vak zinvol te volgen. Schriftelijk tentamen

Studiemateriaal

Introduction to Electrodynamics, Griffiths (0139199608)

193902710

TN

5.0 EC

K2

Molecular and Cellular Biophysics Docent(en)

dr. M.M.A.E. Claessens

Vakbeschrijving

To understand how physical forces govrn the behavior of cells and cellular macromolecules.To understand how physical forces govern the behavior of cells and cellular macromolecules. The complexities of Phenomena and molecular processes in cell biology cannot be fully understood without deep physical insight, triggering an increasing interest in biophysics. Physical concepts have given insight into how muscle cells convert the chemical energy of ATP into movement and how DNA can exactly replicate itself during cell division.After an introduction into cellular and molecular biology this course you will learn how the confluence of thermal, mechanical, chemical and entropic forces make the behavior off cells and biological macromolecules so different from our everyday experience. Topics include: the central dogma in molecular biology, low-Reynolds number hydrodynamics, diffusion, entropic forces, self-assembly, biopolymer elasticity and molecular machines.

Voorkennis Tentamenvorm

Schriftelijk tentamen

Studiemateriaal

Biological Physics Engergy, Information, Life": Author: Philip Nelson

Opmerking

Keuzevak

73

191420021

TN

7.5 EC

K2+3

Inleiding vastestoffysica Docent(en)

dr. E.S. Kooij, prof.dr.ir. B. Poelsema

Vakbeschrijving

Het vak heeft als doel inzicht te geven in structuur en elektronische eigenschappen van de vaste stof. Het college behandelt: - structuur van kristallijne materialen, het reciproke rooster en roosterbepaling door middel van diffractie - het vrije elektron en het elektron in een periodieke potentiaal. Transport van elektronen en materiaal eigenschappen bepaald door elektronen - roostertrillingen, dispersierelatie en hun invloed op materiaal eigenschappen - ongedoteerde en gedoteerde halfgeleiders, de p-n junctie en MOSFETs. Naast hoorcolleges zijn er simulatieopdrachten, waarvan een deel moet worden ingeleverd. Belangrijkste doel van de simulaties is verduidelijken van de leerstof en hulp bij zelfstudie. Een practicum, bestaande uit vier experimentele opdrachten van elk 2 middagen, is een integraal onderdeel van het vak. Dit vormt deels een illustratie en leidt deels tot verdieping van de theorie behandeld tijdens het hoorcollege. Inschrijving voor het practicum verloopt via het inschrijfsysteem op de tnw-practica site. Op Blackboard staat meer informatie over de opzet van het vak. Verplicht: Statistische fysica, Inleiding quantummechanica

Voorkennis Tentamenvorm Studiemateriaal Docent(en) 192730011

TN

5.0 EC

K2

Toetsen en practicumopdrachten. Voor deze toetsen wordt niet ingeschreven via OSIRIS. Boek, Solid State Physics, author: Dan Wei, Publisher: Cengage Learning Asia, ISBN-10: 981-4227-97-8, ISBN-13: 978-981-4227-97-1 dr. E.S. Kooij, prof.dr.ir. B. Poelsema

Hoge energie fysica Docent(en)

prof.dr.ing. B. van Eijk

Vakbeschrijving

In dit vak komen de volgende onderwerpen aan de orde. De oerknaltheorie en elementaire deeltjes: 'macroscopie' versus 'fermiscopie', speciale relativiteitstheorie en relativistische kinematica, deeltjes, golven en velden, de atoomkern en deeltjes verval, Rutherford verstrooiing en verstrooiingstheorie, elektromagnetische, sterke en zwakke wisselwerking, baryonen en mesonen: het quark model, versneller technieken, W± en Z0 : dragers van de zwakke interactie; experimenten, structuur van het proton: het quark-parton model; experimenten, elektron-positron annihilatie; precisie metingen, deeltjes en detectie technieken, detectoren in Hoge Energie Fysica.

74

Voorkennis

Verplicht: Statistische fysica, Inleiding quantummechanica

Tentamenvorm

Vraagstukken inleveren en mondeling tentamen

Studiemateriaal

Boek: 'Introduction to elementary particles' van D.J. Griffiths (Wiley, 1987, ISBN 0-471-60386-4) + Syllabus Keuzevak

Opmerking

191407051

TN

2.5 EC

K3

Practicum inleiding instrumentatie computers Docent(en)

ir. P.P. Veugelers

Vakbeschrijving

Voorkennis

Het IIC practicum bestaat uit zelfstudie en laboratoriumwerk. Hierbij komen het programmeren in LabVIEW en het koppelen van instrumenten aan de computer aan de orde. Dit studiejaar wordt gebruik gemaakt van LabVIEW 8.2.1 De werkzaamheden bestaan uit een aantal basisopdrachten en een eindopdracht en worden bijgehouden in een journaal. -

Tentamenvorm

Beoordeling aan de hand van het journaal en nabespreking.

Studiemateriaal

LabVIEW for Everyone, Jeffrey Travis & Jim Kring, 3e druk, Prentice Hall, ISBN 0-13-185672-3. Practicuminstructie IIC (in elektronische vorm verkrijgbaar via Blackboard)

191440201

TN

5.0 EC

K3

Technische optica Docent(en)

prof.dr. K.J. Boller, mw. prof.dr. J.L. Herek

Vakbeschrijving

The course provides a broader and deeper overview on central and modern optical approaches and techniques that are routinely applied in science and technology. The course consists of two parts. In the first part classical lectures (hoorcolleges) are given to provide a deepening into central concepts in optics which are the use of the Fourier picture, interference and coherence. As a break, and for a better overview, there will be a one-day trip to a place where optical research plays an important role in science or for applications, such as Philips, ASML, or a FOM research instituut. In the second part of the course the students will give talks on various different subjects from optics. Importantly, the students are encouraged to make their own choice on the subject while the lecturers (Boller and Herek) give advise for the selection of interesting themes, answer questions that appear during preparation, and provide additional information and help. Noodzakelijk: Practicum Optica (140702), Inleiding Optica (146012)

Voorkennis Tentamenvorm Studiemateriaal

Mondelinge presentatie en een schriftelijk tentamen (open boek) en actieve participatie. Optics, Hecht (Addison Wesley, 3rd edition), Fundamentals of Photonics,Saleh & Teich (Wiley), Extra literatuur op Blackboard, zoals ook alle hoorcollege-sheets en

75

voordrachten van studenten Opmerking

1 van 3 oriëntatie keuzevakken voor de master.

191420131

TN

5.0 EC

K3

Fysische materiaalkunde Docent(en)

prof.dr.ir. J.W.M. Hilgenkamp, dr.ir. A. Brinkman

Vakbeschrijving

Voorkennis

Doelstelling van het college Fysische materiaalkunde is een verdieping van de kennis en inzicht van de materiaalkunde van de vaste stof, met een accent op dunne lagen. Het college bestaat uit drie delen. Het eerste deel beslaat de basiseigenschappen van materialen. Deze worden behandeld aan de hand van de thermodynamica, groeiprocessen, structuur (amorf, poly-kristallijn, eenkristal) van verschillende materialen. Deel twee behandelt de verschillende depositiemethoden voor het vervaardigen van dunne lagen (opdampen, sputteren, laser ablation, MBE) en deel drie de analyse van deze lagen scanning probe microscopie, SEM, TEM, Rontgendiffractie). -

Tentamenvorm

-

Studiemateriaal

Als leidraad zal het boek ‘The Materials Science of Thin Films’ van Milton Ohring worden gebruikt. 1 van 3 oriëntatie keuzevakken voor de master.

Opmerking

191470241

TN

5.0 EC

K3

Warmte- en stof overdracht Docent(en)

dr. R.M. van der Meer

Vakbeschrijving

Voorkennis

Het doel van dit vak is het verkrijgen van inzicht in fysische en praktische problemen waarbij warmte- en massa-overdacht een belangrijke rol spelen. Hierbij worden zowel analytische en benaderende, afschattende methoden toegepast. Leerdoel hierbij is het leren oplossen van de complexe fysische problemen die veelvuldig binnen de stromingsleer voorkomen. Fysica van vloeistoffen of vergelijkbare kennis.

Tentamenvorm

Huiswerk & schriftelijk tentamen.

Studiemateriaal

A. Bejan, Heat transfer, (druk 1993 of later), John Wiley & Sons, ISBN 0471-50290-1 1 van 3 oriëntatie keuzevakken voor de master.

Opmerking

76

TN Toegepaste quantummechanica 5.0 EC

K3

Docent(en)

prof. dr. P.J. Kelly, dr. J.W.J. Verschuur

Vakbeschrijving

Er zijn maar weinig exact oplosbare problemen in de quantummechanica. Daarom is het nodig om methoden te ontwikkelen waarmee fysisch relevante systemen benaderd kunnen worden. In dit college wordt een aantal methoden behandeld die ons hiertoe in staat stelt: tijdsonafhankelijk en tijdsafhankelijke storingstheorie, variatieprincipe, verstrooiingstheorie, alsmede een aantal illustratieve toepassingen. Noodzakelijk: Inleiding quantummechanica (141128) Wenselijk: basisvakken wiskunde en Lineaire Analyse (151124). Schriftelijk tentamen

Voorkennis Tentamenvorm Studiemateriaal Opmerking

"Introduction to Quantum Mechanics" 2nd ed., D.J. Griffiths, Prentice Hall. ISBN 0-13-191175-9. Keuzevak

TN Algemene relativiteitstheorie 5.0 EC

K4

Docent(en)

prof.dr. W.J. Briels

Vakbeschrijving

Voorkennis

Assuming invariance of spherical waves when transforming Cartesian coordinates from one inertial frame to another we derive the Lorentz transformations and subsequently develop all of special relativity. Next we formulate the resulting physics using general, non Cartesian coordinates, and explore most of the tensor analysis needed for the mathemetical formulation of general relativity. We argue that gravity should be taken into account in terms of a curved space-time and describe the physics of Schwarzschild geometry, paying attention to the classical tests of general relativity. Next we describe the Riemann theory of curvature and arrive at Einsteins equation, which governs the space-time metric. In the last part of the course we delve into cosmology or gravitational waves. Gewenst: Klassieke mechanica en Elektromagnetisme, velden en golven.

Tentamenvorm

Schriftelijk tentamen

Studiemateriaal

Dictaat: W.J.Briels, General Relativity Theory

Opmerking

Keuzevak TN Stralingsbescherming

5.0 EC

K3+4

Docent(en) Vakbeschrijving

Docenten van de Radboud Universiteit (Nijmegen) Inlichtingen Monique Davids De MSc studenten die overwegen om later in de klinische praktijk of als klinisch fysicus te gaan werken wordt aangeraden om in het tweede semester van het collegejaar het vak Stralingsbescherming niveau 3

77

(Radiation Expertise van 5EC) te volgen. Dit vak wordt verzorgd door de Radboud Universiteit Nijmegen, de colleges zullen echter op de campus plaatsvinden. Het practicum (2 dagen) zal wel in Nijmegen worden gedaan. Het vak leidt op tot het landelijk erkende diploma Stralingsdeskundige niveau 3, waarmee u in geheel Nederland bevoegd bent om als stralingsdeskundige te gaan werken. Het landelijk examen wordt 2 maal per jaar afgenomen en bestaat uit 2 delen, Multiple Choice-vragen in de ochtend en open vragen in de middag. Beide delen moeten voldoende zijn gemaakt om het diploma te ontvangen. Studenten van andere opleidingen: Optioneel. Studenten kunnen pas geplaatst worden na goedkeuring van de eigen opleidingsdirecteur i.v.m. kosten die door de opleiding zelf dienen te worden gedragen. Een kostenopgave is te verkrijgen bij het secretariaat BMT. Plaatsing is afhankelijk van het aantal beschikbare plaatsen. Inschrijving: Voor TM-, BMT- en BME-studenten via Blackboard. Sluitingsdatum: begin januari 2009, maar voor studiejaar 2009 nog niet exact vastgesteld. Voor studenten van andere opleidingen geldt: na goedkeuring van eigen opleidingsdirecteur via het secretariaat BMT (onder voorbehoud i.v.m. beschikbaarheid van aantal plaatsen).: Secretariaat BMT t.a.v. Monique Davids tel. 3150 - Horstring Z-106 [email protected] Gewenst: Klassieke mechanica en Elektromagnetisme, velden en golven. BSc diploma TG of premaster TM, BSc diploma BMT Staatsexamen (zie vakbeschrijving)

Voorkennis Tentamenvorm Studiemateriaal Opmerking 191499879

TN

5.0 EC

K3+4

Cursusmap Inleiding tot de stralingshygiėne Aan te schaffen via secretariaat BMT (contante betaling): Keuzevak

Bacheloropdracht Docent(en)

dr. ir. J.W.J. Verschuur

Vakbeschrijving

Doel van de bacheloropdracht is dat de student laat zien dat deze de kennis en vaardigheden, die in de bachelorfase aan de orde zijn geweest op het gebied van experimenteren, gebruik van theoretische modellen, data-analyse en mondelinge en schriftelijke presentatie, kan toepassen in een onderzoekproject van enige omvang. De studenten kiezen in tweetallen uit de door de TN-leerstoelen aangeleverde opdrachten. Uitvoering vindt plaats bij de betrokken leerstoel onder begeleiding van een tutor en een docent. De opdracht wordt afgesloten met een verslag en een mondelinge presentatie met als referentieniveau collega B3-studenten TN. P-diploma gehaald 60 ects uit overig bachelorprogramma (excl. minor)

Voorkennis Tentamenvorm Studiemateriaal

78

Beoordeling: verricht werk: tutor en docent Presentatie: tutor, docent en coördinator -

Bijlagen

79

Bijlage 1: Plattegrond Universiteit

80

Bijlage 2: Plattegrond Carré vloer 4

81

Bijlage 3: Afkortingenlijst APH AT MB BES BK BIOS BMPI BMT BNT BSK CBP CiT CMD CMS OKC-TN COPS CPM CSA ST CvB CTW DiSC EC EL EMS EWI FR GW GZW ICE IMS INF IO IOMS LPNO LT MCBP MCS MNF MTP NBP NE NI OER OS P PCF PIN POF PSY SFI SSP Stst

82

Applied Physics (Master bij Technische Natuurkunde) Advanced Technology (opleiding) Faculteit Management en Bestuur Biomolecular Electronics Structure Bedrijfskunde (opleiding) BIOS - Lab on a Chip Biomedical Photonic Imaging Biomedische Technologie (opleiding) Biomolecular Nanotechnology Bestuurskunde (opleiding) Computational BioPhysics (vakgroep) Civiele Techniek (opleiding) Condensed Matterphysics and Devices (vakgroep) Computational Material Science (vakgroep) Commissie OnderwijsKwaliteit- en Evaluatie COmplex Photonic Systems (vakgroep) Catalytic Systems and Micro Devices Centrale Studentenadministratie Scheikundige Technologie (opleiding) College van Bestuur Faculteit Construerende Technische Wetenschappen Dienst Studentenvoorzieningen en Campus European Creditspoint (studiepunten) Elektrotechniek (opleiding) Energy, Materials and Systems Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica Faculteitsraad Faculteit Gedragswetenschappen Gezondheidswetenschappen (opleiding) Interfaces and Correlated Electron Systems Inorganic Materials Science Informatica (opleiding) Industrieel Ontwerpen (opleiding) Integrated Optical MicroSystems Laser Physics and Nonlineair Optics (vakgroep) Low Temperature physics (vakgroep) Medical Cell BioPhysics Mesoscale Chemical Systems Molecular Nanofabrication Materials Science and Technology of Polymers Nanobiophysics Nanoelectronics Nanoionics Onderwijs- en Examenreglement Optical Sciences Propedeuse (1e jaar) Physics of Complex Fluids Physics of Interfaces and Nanomaterials Physics Of Fluids Psychologie (opleiding) Soft Matter, Fluidics and Interfaces Solid State Physics Studentenstatuut

S&OA TBK TCW TEL TG TN TNW TW UB UT WB

Student & Onderwijsadministratie Technische Bedrijfskunde (opleiding) Toegepaste Communicatie Wetenschappen (opleiding) Telematica (opleiding) Technische Geneeskunde (opleiding) Technische Natuurkunde (opleiding) Faculteit Technische Natuurwetenschappen Technische Wiskunde (TW) Universiteitbibliotheek Universiteit Twente Werktuigbouwkunde (opleiding)

Voor een compleet overzicht van de afkortingen http://www.utwente.nl/afkortingen/

van de Universiteit Twente, kijk op:

83

Bijlage 4: Internetadressen Startpagina Universiteit Twente

http://www.utwente.nl

Faculteit TNW

http://www.utwente.nl/tnw/

Technische Natuurkunde

http://www.utwente.nl/tn/

Studenten webmail

http://xs.utwente.nl

S&OA Blackboard

http://www.utwente.nl/tnw/organisatie/organisatie/S enO/ http://blackboard.utwente.nl

OSIRIS

http://osiris.utwente.nl/student

Studievereniging Arago

http://www.arago.utwente.nl

Sudentservices (CSA)

http://www.utwente.nl/so/studentservices/

Student Union

http://www.studentunion.utwente.nl

Bibliotheek

http://www.utwente.nl/ub

Sport op de universiteit

http://www.sport.utwente.nl

Formulieren S&O

http://www.utwente.nl/tnw/organisatie/organisatie/S enO/onderwijszaken/formulieren/

84

Bijlage 5: Richtlijnen Bindend Studie Advies (BSA) RICHTLIJN BINDEND STUDIEADVIES UNIVERSITEIT TWENTE  Artikel 1: Het onderwijs  Artikel 2: Studiebegeleiding  Artikel 3: Dossiervorming  Artikel 4: Het studieadvies  Artikel 5: Inschrijving en overgangsbepalingen  Artikel 6: Beroep  Artikel 7: Citeertitel en slotbepalingen  Procedure Het College van Bestuur van de Universiteit Twente, gelet op artikel 7.8b van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek juncto artikel 9.2, tweede lid, van die wet alsmede op artikel 9.5 van de genoemde wet, besluit de Richtlijn bindend studieadvies Universiteit Twente vast te stellen, luidende als volgt: Artikel 1. Het onderwijs Deze Richtlijn is uitsluitend van toepassing op de door het instellingsbestuur aangewezen bacheloropleidingen, in voltijd- en in deeltijdvorm, die blijkens de Onderwijs- en Examenregeling het bindend studieadvies (BSA) voeren. Artikel 2. Studiebegeleiding 2.1 De studiebegeleiding in de bacheloropleiding wordt beschreven in de Onderwijs- en Examenregeling. 2.2 In de onderhavige richtlijn wordt voor de propedeutische fase in ieder geval het volgende vastgelegd: a het kennismakingsgesprek, dat vóór eind oktober met elke student die voor het eerst voor de propedeutische fase van de bacheloropleiding wordt of is ingeschreven, wordt gehouden door de studieadviseur of in voorkomende gevallen door een aangewezen docent; b de brief, die door de opleiding voor 1 september aan al haar studenten wordt gestuurd en waarin de normen voor het eerste studieadvies als bedoeld in lid g, het tweede studieadvies als bedoeld in lid h en het eindadvies als bedoeld in lid j zijn vastgelegd, evenals de procedure rond de uitvoering van het bindend studieadvies; c het mentoraat ten behoeve van eerstejaars. Daartoe aangewezen docenten zijn verantwoordelijk voor de structurering van de studieomgeving, bieden ondersteuning bij het leren studeren, en vormen voor de eerstejaarsstudenten het eerste aanspreekpunt van de bacheloropleiding; d het - op verzoek van de student - aanbieden van een aan de omstandigheden aangepast studieplan aan studenten bij wie de studievoortgang gehinderd wordt door persoonlijke omstandigheden als bedoeld in artikel 3.2; e ten minste twee tentamens voor medio januari; f het oproepen van de student voor een gesprek vóór 25 januari voor voltijdstudenten en vóór het einde van het studiejaar voor deeltijdstudenten als het advies bedoeld in artikel 2.2g, negatief is. g het eerste studieadvies, dat voor voltijdstudenten uiterlijk op 25 januari in het eerste jaar van inschrijving en voor deeltijdstudenten in het eerste jaar van inschrijving, na het reguliere onderwijs en tentamens maar vóór de laatste ronde van hertentamens in dat desbetreffende jaar, schriftelijk aan elke student die voor het eerst voor de propedeutische fase van de bacheloropleiding is ingeschreven, wordt uitgebracht; h het tweede studieadvies, dat voor de voltijdstudenten in het eerste jaar van inschrijving en voor de deeltijdstudenten in het tweede jaar van inschrijving, uiterlijk vóór de laatste ronde van hertentamens in dat desbetreffende jaar, schriftelijk aan elke student wordt uitgebracht;

85

i het oproepen van de student voor een gesprek - vóór het uitbrengen van het studieadvies bedoeld in artikel 2.2j - als het advies bedoeld in artikel 2.2h negatief is. j het eindadvies bedoeld in artikel 7.8b, derde lid, van de WHW dat uiterlijk 31 augustus van het eerste studiejaar aan elke voltijdstudent die voor de propedeutische fase van de bacheloropleiding is ingeschreven en uiterlijk 31 augustus van het tweede studiejaar aan elke deeltijdstudent die voor de propedeutische fase van de bacheloropleiding is ingeschreven, schriftelijk wordt uitgebracht. Artikel 3. Dossiervorming 3.1 Namens de examencommissie van de opleiding houdt de studieadviseur van iedere student die voor de propedeutische fase van de bacheloropleiding is ingeschreven een dossier bij. In dit dossier worden opgenomen: een beknopte schriftelijke weergave van elk formeel contact van de bacheloropleiding met de student, waaronder in ieder geval het kennismakingsgesprek, de brief als bedoeld in artikel 2.2b en de adviesmomenten. 3.2 Elke student dient terstond bij de studieadviseur van de opleiding (en desgewenst in verband met eventueel mogelijke financiële compensatie tevens bij de studentendecaan) melding te maken van de persoonlijke omstandigheden die aanleiding zouden kunnen vormen om van het verbinden van een afwijzing aan het advies, bedoeld in artikel 7.8b, eerste lid, van de WHW, af te zien. 3.3 In het dossier als bedoeld in het eerste lid wordt een aanduiding van de persoonlijke omstandigheden van de student, als bedoeld in art. 7.8b, derde lid, van de WHW opgenomen, alsmede indien van toepassing het aan de persoonlijke omstandigheden aangepaste studieplan dat de bacheloropleiding met de student heeft vastgelegd. 3.4 Elke student heeft het recht zijn dossier, bedoeld onder 3.1, in te zien en daaraan desgewenst zijn bezwaren tegen de inhoud van hetgeen daarin is opgenomen toe te voegen. Artikel 4. Het studieadvies 4.1 Het advies, bedoeld in artikel 2.2j, is positief als op het moment dat het advies wordt uitgebracht de propedeuse van de desbetreffende bacheloropleiding is afgerond. a Het advies, bedoeld in artikel 2.2j, is negatief en afwijzend indien op het moment dat het advies van de desbetreffende bacheloropleiding wordt uitgebracht de BSA-norm als bedoeld in artikel 2.2b niet is behaald. b In de Onderwijs- en Examenregeling kunnen aanvullende eisen worden gesteld over het afronden van onderdelen van de propedeuse. Het advies, bedoeld in artikel 2.2j, is negatief en afwijzend indien de student niet heeft voldaan aan de voor de desbetreffende bacheloropleiding vastgestelde aanvullende eisen over af te ronden onderdelen van de propedeuse zoals deze zijn opgenomen in de Onderwijs- en Examenregeling. 4.2 Aan het advies, bedoeld in artikel 2.2j wordt geen afwijzing verbonden indien persoonlijke omstandigheden van de student, opgenomen in het dossier bedoeld onder 3.2, de oorzaak zijn geweest van het niet behalen van de norm als bedoeld in artikel 2.2b. Indien een persoonlijk studieplan zoals bedoeld in artikel 3.3 aanwezig is, wordt het al dan niet verbinden van een afwijzing aan de bedoelde adviezen in bedoelde situatie bepaald door de behaalde studieresultaten te vergelijken met het persoonlijke studieplan. 4.3 De verdere procedure rond persoonlijke omstandigheden is uitgewerkt in de bijlage bij deze richtlijn en maakt daar onderdeel van uit. 4.4 De afwijzing geldt gedurende de drie studiejaren na het studiejaar waarin het advies is uitgebracht. 4.5 Indien een afgewezen student zich na drie of meer studiejaren opnieuw voor de propedeutische fase van de desbetreffende bacheloropleiding inschrijft, wordt deze inschrijving aangemerkt als diens eerste inschrijving. 4.6 De afwijzing geldt tevens voor die bacheloropleiding waarmee de bacheloropleiding de gehele propedeuse gemeen heeft. 4.7 Indien aan het advies een afwijzing wordt verbonden, wordt de betrokken student in dat advies tevens gewezen op andere opleidingsmogelijkheden. 4.8 Het eerste en het tweede studieadvies als bedoeld in artikel 2.2g en h en het eindadvies als bedoeld in artikel 2.2j worden uitgebracht door de examencommissie die daartoe gemandateerd is door de decaan. De studieadviseur ondersteunt hierin de examencommissie.

86

Artikel 5. Inschrijving en overgangsbepalingen 5.1 Aan een student van wie vóór 31 januari van diens eerste jaar van inschrijving voor de propedeutische fase van een bacheloropleiding, het schriftelijke verzoek tot uitschrijving van de opleiding is ontvangen – en die feitelijk per 1 maart wordt uitgeschreven – wordt geen advies als bedoeld in artikel 2.2j uitgebracht. Indien bedoelde student zich opnieuw voor de propedeutische fase van de desbetreffende bacheloropleiding inschrijft, wordt deze inschrijving aangemerkt als diens eerste inschrijving. 5.2. Een student die vóór 1 februari van het eerste jaar van inschrijving voor de propedeuse zijn inschrijving wijzigt van voltijd naar deeltijd, wordt voor de uitvoering van deze richtlijn als deeltijdstudent beschouwd. 5.2a Een student die na 1 februari van het eerste jaar van inschrijving voor de propedeuse zijn inschrijving wijzigt van voltijd naar deeltijd, wordt voor de uitvoering van deze richtlijn beschouwd als voltijdstudent. 5.2b Een student die op enig moment van inschrijving voor de propedeutische fase zijn inschrijving van deeltijd student wijzigt in voltijd, wordt voor de uitvoering van deze richtlijn verder beschouwd als voltijdstudent. 5.3 De inschrijving van een student die zich vanaf 1 september 2010 voor de propedeutische fase van een bacheloropleiding inschrijft en die eerder dan die datum voor dezelfde bacheloropleiding was ingeschreven als voltijdstudent en eerder een negatief studieadvies als bedoeld in artikel 7.8b, eerste lid, van de WHW, ontving waar op grond van persoonlijke omstandigheden geen afwijzing aan was verbonden, wordt voor de uitvoering van deze richtlijn als eerste inschrijving beschouwd. 5.4 Voor studenten die in de periode 1 september 1997 – 1 september 2009 ten minste twaalf maanden aaneengesloten als deeltijdstudent ingeschreven zijn geweest, is deze richtlijn niet van toepassing. 5.5 De examencommissie van een bacheloropleiding kan artikel 4 buiten toepassing laten of daarvan afwijken voor zover toepassing gelet op het belang dat deze richtlijn beoogt te beschermen, zal leiden tot een onbillijkheid van overwegende aard. Artikel 6. Beroep Betrokkene kan beroep instellen bij het College van Beroep voor de Examens tegen een negatief bindend studieadvies als bedoeld in artikel 4. De termijn voor het indienen van een beroepschrift bedraagt vier weken na dagtekening van het besluit. Artikel 7. Citeertitel en slotbepalingen 7.1 Deze richtlijn wordt aangehaald als: Richtlijn bindend studieadvies Universiteit Twente. 7.2 Deze richtlijn treedt in werking de dag na vaststelling daarvan door het College van Bestuur. Door het CvB vastgesteld op 24 november 2008.

87

Procedure rond persoonlijke omstandigheden van de student in het kader van het bindend studieadvies (in samenhang met de regeling "financiële ondersteuning studenten"). 1.

Inleiding

In het uitvoeringsbesluit WHW is uitvoering gegeven aan lid 3 van artikel 7.8b. In het besluit wordt aangegeven met welke persoonlijke omstandigheden bij het geven van het advies aan het eind van het jaar rekening moet worden gehouden. ziekte/handicap; bijzondere familieomstandigheden; zwangerschap; bestuurslidmaatschap. Namens het CvB beoordeelt de BSA-commissie of en in welke mate er sprake is van persoonlijke omstandigheden. De BSA-commissie wordt gevormd door een studentendecaan, de voorzitter van de CVA, een niet-betrokken studieadviseur en een niet-betrokken opleidingsdirecteur. De basisprocedure is als volgt: · De student meldt bij de studieadviseur dat de studie hinder ondervindt door persoonlijke/ bijzondere omstandigheden. · De studieadviseur en student maken samen een studieplan dat recht doet aan de omstandigheden. Het studieplan wordt opgenomen in het BSA-dossier van de student. · De student stuurt een persoonlijke verklaring over de ernst, de duur en de aard van de omstandigheden met bewijsstuk naar de Rode Balie in de Bastille: Universiteit Twente, secretaris BSA-commissie, De Rode Balie, Postbus 217, 7500 AE Enschede. · De BSA-commissie beoordeelt de geldigheid, de verwachte duur en de ernst van de persoonlijke omstandigheden. Hierover wordt verslag uitgebracht aan de examencommissie (door tussenkomst van de studieadviseur). · De examencommissie houdt in haar studieadvies rekening met de gevolgen van de persoonlijke omstandigheden voor de studievoortgang - zover die door de BSA-commissie erkend worden - en beoordeelt de geleverde studieprestatie in het licht van het aangepaste studieplan.

2. Procedure per categorie persoonlijke omstandigheid in het kader van het BSA 2.1. Ziekte Indien door ziekte de studievoortgang wordt gehinderd moet de student dit terstond melden bij de studieadviseur en desgewenst in verband met eventueel mogelijke financiële compensatie tevens bij de studentendecaan. De student moet in overleg treden met de studieadviseur over mogelijke aanpassingen in het studieprogramma opdat de studievoortgang zo min mogelijk wordt belemmerd. Dit aangepaste studieplan wordt opgenomen in het BSA-dossier van de student als bedoeld in artikel 3.1 en 3.3. Indien ten gevolge van ziekte studievertraging optreedt, kan de student contact opnemen met de studentendecaan in verband met de eventuele toepassing van de Regeling afstudeersteun. De student stuurt daartoe een persoonlijke verklaring over de ernst, de duur en de aard van de omstandigheden – binnen drie maanden en in ieder geval vóór 1 augustus van het betreffende studiejaar naar: Universiteit Twente, Secretaris BSA-commissie, De Rode Balie, Postbus 217, 7500 AE Enschede. De BSA-commissie beoordeelt de geldigheid, de duur en de ernst van de persoonlijke omstandigheden. De student moet een verklaring van een arts of psycholoog meesturen. De verklaring dient aan te geven in welke mate de studievoortgang is belemmerd door de ziekte en een inschatting van de ziekteperiode te geven. De student kan voor het verkrijgen van een deskundigenverklaring contact opnemen met een campusarts. Aan de hand van de verklaring van de deskundige, de eventuele schriftelijke rapportage van de studieadviseur en de verklaring van de student maakt de BSA-commissie een verklaring t.b.v. de examencommissie. In deze verklaring staat vermeld gedurende welke periode en in welke mate de studievoortgang door persoonlijke omstandigheden is belemmerd. De examencommissie houdt in haar studieadvies rekening met de in de verklaring genoemde gevolgen van de persoonlijke omstandigheden voor de studievoortgang en

88

beoordeelt de geleverde studieprestatie in het licht van het aangepaste studieplan. 2.2. Handicap Een student die eventueel studievertraging gaat oplopen vanwege een functiestoornis dient in overleg te treden met de studieadviseur over mogelijke aanpassingen in het studieprogramma, opdat de studie met zo min mogelijk vertraging kan worden gevolgd. Als er ten gevolge van de handicap toch vertraging optreedt of dreigt op te treden, moet de student terstond contact opnemen met een studentendecaan. De student dient te beschikken over een medische verklaring waaruit blijkt in welke mate de student in het functioneren wordt gehinderd. De student kan voor het verkrijgen van bedoelde verklaring contact opnemen met een campusarts. De desbetreffende gegevens en de uitkomsten van een eventueel gesprek tussen de studentendecaan en de student leiden tot een verklaring van de BSA-commissie t.b.v. de examencommissie. Hierin vermeldt de BSA-commissie in ieder geval in welke mate de studie door persoonlijke omstandigheden wordt beïnvloed. Het aangepaste studieplan wordt opgenomen in het BSA-dossier van de student. De examencommissie houdt in haar studieadvies rekening met de in de verklaring genoemde gevolgen van de persoonlijke omstandigheden voor de studievoortgang en beoordeelt de geleverde studieprestatie in het licht van het aangepaste studieplan. 2.3. Zwangerschap/bevalling Bij zwangerschap wordt een studente vier maanden rond de bevalling niet of nauwelijks in staat geacht studievoortgang te boeken. De studente kan met de studieadviseur in overleg treden over mogelijke aanpassingen in het studieprogramma opdat de studie met zo min mogelijk vertraging kan worden voortgezet. Dit studieplan wordt opgenomen in het BSA-dossier van de studente. De studente stuurt voor augustus van het betreffende studiejaar een eigen verklaring plus bewijsstuk van de uitgerekende datum naar Universiteit Twente, Secretaris BSA-commissie, De Rode Balie, Postbus 217, 7500 AE Enschede. De BSA-commissie schrijft een verklaring t.b.v. de examencommissie. Als de bevalling plaatsvindt tijdens het studiejaar, of maximaal twee maanden daarvoor of twee maanden daarna, dient de examencommissie bij het uitbrengen van het studieadvies rekening te houden met deze persoonlijke omstandigheid. De examencommissie houdt in haar studieadvies rekening met de in de verklaring genoemde gevolgen van de persoonlijke omstandigheden voor de studievoortgang en beoordeelt de geleverde studieprestatie in het licht van het aangepaste studieplan. Indien de studievertraging meer bedraagt dan de genoemde vier maanden moet er, voor de periode dat de vertraging langer duurt, een andere grond dan zwangerschap/bevalling zijn. 2.4. Bijzondere familieomstandigheden Indien het door ernstige familieomstandigheden niet mogelijk is voldoende concentratie voor de studie op te brengen of voldoende tijd aan de studie te besteden, kan de student in overleg treden met de studieadviseur over mogelijke aanpassingen in het studieprogramma opdat de studievoortgang zo min mogelijk wordt belemmerd door deze omstandigheden. Dit studieplan wordt opgenomen in het BSAdossier van de student. Indien toch studievertraging optreedt ten gevolge van deze omstandigheden dient de student voor augustus van het betreffende studiejaar een eigen verklaring omtrent de aard, de duur en de ernst van de omstandigheden en een bewijsstuk te sturen naar Universiteit Twente, Secretaris BSA-commissie, De Rode Balie, Postbus 217, 7500 AE Enschede. De student moet een verklaring van een arts of psycholoog meesturen. De verklaring dient aan te geven in welke mate de studievoortgang is belemmerd door de bijzondere familieomstandigheden en een inschatting te geven van de periode waarin de vertraging zich zal voordoen of heeft voorgedaan. De BSA-commissie schrijft een verklaring t.b.v. de examencommissie. In die verklaring vermeldt de BSA-commissie in ieder geval over welke periode en in welke mate de studieresultaten door persoonlijke omstandigheden negatief zijn beïnvloed. De examencommissie houdt in haar studieadvies rekening met de in de verklaring genoemde gevolgen van de persoonlijke omstandigheden voor de studievoortgang en beoordeelt de geleverde studieprestatie in het licht van het aangepaste studieplan.

89

2.5. Bestuurslidmaatschap De student die zitting wil nemen in het bestuur van een studie- of studentenvereniging of in een universitair bestuursorgaan kan in overleg treden met de studieadviseur over eventueel mogelijke aanpassingen in het studieprogramma. Dit studieplan wordt opgenomen in het BSA-dossier van de student. Indien na dit overleg blijkt dat er studievertraging zal optreden als gevolg van genoemde werkzaamheden, neemt de student contact op met de BSA-commissie. Dit dient te geschieden vóórdat de bestuurswerkzaamheden een aanvang nemen. De BSA-commissie maakt een verklaring t.b.v. de examencommissie. In die verklaring vermeldt de studieadviseur of het om werkzaamheden gaat die worden erkend in het kader van deze richtlijn en de mate waarin de bedoelde werkzaamheden de studie hinderen. De BSA-commissie laat zich hierbij leiden door de WHW en door de in het studentenstatuut opgenomen lijst erkende studentenorganisatie (Studentenstatuut bijlage 5.1.b) en laat zich daarbij zonodig adviseren. De examencommissie houdt in haar studieadvies rekening met de in de verklaring genoemde gevolgen van de persoonlijke omstandigheden voor de studievoortgang en beoordeelt de geleverde studieprestatie in het licht van het aangepaste studieplan. 3.

Overige bepalingen

3.1. Negatief studieadvies Indien de examencommissie in kennis is gebracht van erkende persoonlijke omstandigheden en toch een negatief eindadvies uitbrengt, wordt in het advies vermeld in hoeverre rekening is gehouden met de persoonlijke omstandigheden. 3.2. Studie staken - Studenten die ná 1 februari van het eerste jaar van inschrijving voor betreffende studie een verzoek tot uitschrijving hebben ingediend en daarvoor naar het oordeel van de BSA-commissie geen aannemelijke reden aanvoeren, dienen een negatief advies te krijgen als zij niet aan de norm als bedoeld in artikel 2.2b hebben voldaan. - Aan studenten die vóór 1 februari een verzoek tot uitschrijving hebben ingediend (en op grond daarvan uiterlijk per 1 maart zijn uitgeschreven voor de betreffende opleiding) wordt dat studiejaar géén (bindend) studieadvies gegeven. Bij inschrijving in een volgend studiejaar wordt die inschrijving in het kader van deze richtlijn als eerste inschrijving beschouwd. 3.3. Studieonderbreking Indien de studie na 1 februari van het eerste jaar van inschrijving voor betreffende studie wordt onderbroken ten gevolge van één van de persoonlijke omstandigheden, wordt het definitieve advies zo mogelijk bepaald door het laatst uitgebrachte studieadvies voordat de omstandigheden een aanvang namen. In het geval dat dit advies niet negatief was en de student kan aantonen dat de studie in overleg met de studentendecaan op grond van de desbetreffende omstandigheden is onderbroken kan het advies aan het einde van het betreffende studiejaar niet bindend zijn. Bijvoorbeeld als een student in april ziek wordt en zijn studie onderbreekt terwijl uit de studieresultaten t/m maart blijkt dat hij geschikt is voor de opleiding, dan zijn er voldoende gronden om deze student geen bindend advies te geven. Bleven de resultaten tot het moment waarop hij ziek werd onder de norm voor die periode dan dient de student een negatief advies te ontvangen. 3.4 Hardheidsclausule De examencommissie heeft tevens de beschikking over een hardheidsclausule: indien de studieresultaten van een student niet voldoen aan de norm, kan zij besluiten om geen afwijzend studieadvies uit te brengen op grond van "onbillijkheden van overwegende aard". Anders gezegd: indien de examencommissie op basis van de wel behaalde studieresultaten, de gebleken studiehouding en -motivatie overtuigd is van de geschiktheid van een student om de opleiding met succes te volgen, kan zij beslissen géén bindend negatief advies uit te brengen.

90

Bijlage 6: De onderwijs en examenregeling Bachelor TNW algemeen deel

Algemeen gedeelte van het opleidingsdeel van het studentenstatuut inclusief de onderwijs- en examenregeling (OER) voor de bacheloropleidingen Advanced Technology, Biomedische Technologie, Scheikundige Technologie, Technische Geneeskunde, Technische Natuurkunde (WHW art. 7.13, 7.59 en 9.5)

Faculteit Technische Natuurwetenschappen Universiteit Twente

Kenmerk:TNW110213/vdh Datum: 15 juli 2011

91

Preambule

Toepasselijkheid van de regeling

1a.

Dit algemeen gedeelte is van toepassing op het onderwijs en de examens van de bacheloropleidingen Advanced Technology (Croho: 50002 Technische Wetenschappen), Biomedische Technologie (Croho: 56226 Biomedische Technologie), Scheikundige Technologie (Croho: 55960 Scheikundige Technologie), Technische Geneeskunde (Croho: 50033 Klinische Technologie) en Technische Natuurkunde (Croho: 56962 Technische Natuurkunde).

1b.

De opleidingen worden verzorgd onder verantwoordelijkheid van de Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Universiteit Twente, verder te noemen: de faculteit TNW.

2.

Voor elke opleiding bestaat een opleidingsspecifieke bijlage.

3.

Per opleiding vormen dit algemene deel en de opleidingsspecifieke bijlage samen de onderwijsen examenregeling voor de betreffende bacheloropleiding.

4.

Het algemene deel en de opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling worden vastgesteld door de decaan.

5.

De onderwijs- en examenregeling is van toepassing op alle studenten die staan ingeschreven bij de betreffende opleiding.

6.

De examencommissie van een opleiding stelt regels vast over de uitvoering van haar taken en bevoegdheden volgens artikel 7.12b van de wet.

7.

De wettelijke bevoegdheden van de examencommissie van een opleiding zijn van toepassing op alle onderwijseenheden die deel uitmaken van de opleiding van de student.

8.

De bepalingen in dit algemene deel van de onderwijs- en examenregeling, in de opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling en in de regels van de examencommissie van de opleiding zijn ook van toepassing op onderwijseenheden die worden verzorgd door docenten van buiten de opleiding of buiten de Universiteit Twente.

9.

Voor de Engelstalige bacheloropleidingen zijn Engelse vertalingen van dit algemene deel en de opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling en de regels van de examencommissie van die bacheloropleiding beschikbaar. In geval van conflict is de Nederlandse tekst bepalend en niet de Engelse vertaling.

10.

Daar waar in deze regeling sprake is van ‘de student’, ‘de docent’, hij’, ‘hem’, ‘zijn’, leze men ook ‘de studente’, ‘de docente’, ‘zij’ en ‘haar’.

92

Paragraaf 1

Algemeen

Artikel 1

Begripsbepalingen

De in deze regeling voorkomende begrippen hebben, indien die begrippen ook voorkomen in de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW), de betekenis die deze wet eraan geeft. In deze regeling wordt verstaan onder: a. Croho Centraal register opleidingen hoger onderwijs. Het Croho registreert opleidingen van hoger onderwijs die door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap zijn erkend, b. CvB College van Bestuur van de Universiteit Twente; c. decaan hoofd van de faculteit, d. docent lid van het personeel dat belast is met het verzorgen van het onderwijs in een onderwijseenheid, e. EC European Credit, studiepunt van 28 uur als bedoeld in de wet, f. ECTS European Credits Transfer System; Europese afspraken voor een systeem om de studielast voor de student uit te drukken; de studielast van een studiejaar bedraagt 60 European Creditpoints ofwel 1680 uur (WHW art. 7.4), g. examen Het examen is afgelegd indien de tentamens van de tot een opleiding of propedeutische fase van een opleiding behorende onderwijseenheden met goed gevolg zijn afgelegd. h. examencommissie de examencommissie van de opleiding die is ingesteld door de decaan in overeenstemming met artikel 7.12a van de wet, i. examenprogramma De in het StudentInformatieSysteem (SIS) vastgelegde specifieke invulling van onderwijseenheden die een individuele student in het kader van zijn opleiding zal gaan volgen met inbegrip van eventuele keuzes daarbinnen, j. examinator degene die in overeenstemming met artikel 7.12c van de wet door de examencommissie wordt aangewezen ten behoeve van het afnemen van tentamens, k. faculteit de Faculteit der Technische Natuurwetenschappen van de Universiteit Twente, l. geautoriseerd bewijsstuk een geautoriseerd bewijsstuk is een door – of vanwege – een examinator geparafeerde lijst of een ander schriftuur dan wel een via het in gebruik zijnde StudentInformatieSysteem (SIS) bekend gemaakte uitslag, m. instelling Universiteit Twente, n. kwartiel een semester is verdeeld in twee kwartielen, o. onderwijseenheid een onderwijseenheid van de opleiding als bedoeld in artikel 7.3 leden 2 en 3 van de wet; een onderwijseenheid heeft één vakcode en de tentaminering van een onderwijseenheid leidt tot één cijfer, p. onderwijsprogramma Het geldende programma van de opleiding zoals vastgelegd in de opleidingsspecifieke bijlage, q. opleiding de bacheloropleiding bedoeld in de opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling, r. opleidingscommissie: commissie bestaande uit docenten en studenten met als taken o.a. het advies uitbrengen over de onderwijs- en examenregeling en het desgevraagd of uit eigener beweging advies uitbrengen aan de decaan over alle aangelegenheden betreffende het onderwijs in de eigen opleiding (art.9.18 WHW), s. opleidingsdirecteur: diegene die door de decaan met het bestuur van de opleiding is belast (WHW art. 9.17); een nadere beschrijving van de taken van de

93

t.

practicum

u.

praktische oefening

v. w. x. y.

propedeuse S&O-A semester student

z.

studentendecaan

aa. studentinformatiesysteem (SIS) bb. studieadviseur

cc. studiejaar

dd. studieplan ee. studiepunt

ff.

studiesnelheid

gg. tentamen

hh. toets

ii. jj.

UT vrij programma

kk. werkdag

ll.

94

wet

opleidingsdirecteur is te vinden in het faculteitsreglement, een onderwijseenheid met onder meer praktische oefeningen in de vorm van het uitvoeren van proeven en experimenten, een praktische oefening als genoemd in artikel 7.13 lid 2d van de wet, is een onderwijseenheid of een deel ervan, waarbij de nadruk ligt op de activiteit van de student zelf, zoals: 1. verrichten van een literatuurstudie, maken van werkstuk of proefontwerp, schrijven van een scriptie, een artikel of 'position paper' of verzorgen van een openbare presentatie, 2. uitvoeren van een ontwerp- of onderzoekopdracht, uitvoeren van proeven en experimenten, deelnemen aan practica, oefenen van vaardigheden, 3. doen van een stage, deelnemen aan veldwerk of een excursie, 4. deelnemen aan andere noodzakelijk geachte onderwijsleeractiviteiten, gericht op bereiken van de beoogde vaardigheden, bijvoorbeeld het gericht oefenen van klinische vaardigheden in een daartoe specifiek geoutilleerd skillslab, de propedeutische fase van de opleiding (WHW art. 7.8), Student- en Onderwijsadministratie, het academisch jaar is verdeeld in twee semesters, degene die als zodanig bij een opleiding staat ingeschreven conform artikel 7.34 en 7.37 van de wet, door het instellingsbestuur aangewezen persoon die als contactpersoon optreedt tussen student en opleiding zoals bedoeld in artikel 7.34 lid 1d van de wet, de door het instellingsbestuur aangewezen applicatie voor de registratie en informatie van alle relevante gegevens van student en studie, zoals bedoeld in de wet, door de decaan aangewezen persoon die als contactpersoon optreedt tussen student en opleiding, en als zodanig de belangen van de student behartigt en een adviesrol vervult, het tijdvak dat aanvangt op 1 september en eindigt op 31 augustus van het daaropvolgende jaar. Het studiejaar beslaat 60 EC of 1680 uur, een door de student opgesteld plan voor het doorlopen van het examenprogramma, eenheid van studiebelasting, deze wordt uitgedrukt in EC (European Credit) conform het European Credit Transfer System (ECTS); één studiepunt heeft een studiebelasting van 28 uur, aantal EC’s behaald in een bepaalde periode gedeeld door het aantal EC’s dat nominaal in deze periode behaald kan worden, een onderzoek naar de kennis, het inzicht en de vaardigheden van de student met betrekking tot een onderwijseenheid, alsmede de beoordeling van de uitkomsten van dat onderzoek, tussentijds onderzoek naar de kennis, het inzicht en de vaardigheden met betrekking tot een deel van een onderwijseenheid (ook wel ‘deeltentamen’ of ‘tussentoets’ genoemd), Universiteit Twente, een door de student samengesteld en door de examencommissie goedgekeurd programma waaraan een examen is verbonden (WHW art. 7.3d), één van de dagen van maandag tot en met vrijdag met uitzondering van de erkende feestdagen en de afgesproken brugdagen waarop het personeel vrij heeft, de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, afgekort tot WHW, staatsblad 593 en zoals sindsdien gewijzigd.

Artikel 2

Inhoud van de opleiding

In de opleidingsspecifieke bijlage zijn per opleiding in ieder geval geregeld de punten zoals opgenomen in artikel 7.13, lid 2 a t/m j, l, s en t van de wet. Artikel 2a

Informatie over onderwijseenheden

1.

Uiterlijk twee weken voor het begin van de onderwijsperiode (semester of kwartiel) waarin het onderwijs voor een onderwijseenheid wordt aangeboden, maakt de desbetreffende docent de volgende aspecten van het onderwijs bekend: omvang, vereiste voorkennis en inhoud van de onderwijseenheid, het studiemateriaal en de vormgeving van het onderwijs. In het geval van een boek als studiemateriaal, maakt de verantwoordelijk examinator van de onderwijseenheid dit minimaal 10 weken voor aanvang van de colleges bekend.

2.

De in lid 1 bedoelde informatie wordt in ieder geval opgenomen op de elektronische leeromgeving (de Blackboard-site) van de desbetreffende onderwijseenheid.

3.

In artikel 8a lid 2 is vastgelegd welke informatie over het tentamen bekendgemaakt moet worden.

Artikel 3

Eindtermen van de opleiding

De beoogde doelen en eindtermen (WHW art. 7.13 lid 2c) zijn per opleiding in de opleidingsspecifieke bijlage opgenomen.

Artikel 4

Toelating tot de opleiding

1.

Toegang tot de opleiding wordt verkregen indien is voldaan aan de vooropleidingseisen voor inschrijving in het wetenschappelijk onderwijs, in overeenstemming met de wet art. 7.24 vooropleidingseisen, 7.25 nadere vooropleidingseisen, 7.28 vrijstelling op grond van andere diploma’s en 7.29 vrijstelling op grond van toelatingsonderzoek.

2.

De nadere regeling hiervan is opgenomen in de meest recente versie van “Colloquium doctum en andere toelatingsregelingen voor toelating tot bachelor opleidingen”. Dit document is geplaatst op de website van de Universiteit Twente.

3.

Aan de eis inzake voldoende beheersing van de Nederlandse taal (WHW art. 7.28 lid 2) kan worden voldaan door het met goed gevolg afleggen van het staatsexamen Nederlands als Tweede Taal (NT2), programma II of het universitair examen afgenomen door de Commissie Bijzondere Toelatingen van de Universiteit Twente. De universitaire regeling hiervoor is opgenomen in het in lid 2 van dit artikel genoemde document.

4.

Aspirant studenten in het bezit van een Duits Abiturdiploma, die de juiste vakken tot en met het laatste jaar hebben gedaan, kunnen direct worden toegelaten tot de bacheloropleiding mits ze zijn geslaagd voor een toets Nederlands op NT2-I (B1) niveau. De universitaire regeling hiervoor is opgenomen in het in lid 2 van dit artikel genoemde document.

5.

Voor de opleiding Technische Geneeskunde geldt een instellingsfixus (WHW art.7.57b en 7.57c). Nadere bepalingen over de lotingprocedure zijn vastgelegd in de opleidingsspecifieke bijlage van Technische Geneeskunde.

95

Artikel 4a

Taal

1.

Het onderwijs in de bacheloropleidingen wordt gegeven in het Nederlands volgens de Gedragscode Voertalen van de UT en in overeenstemming met art.7.2 van de wet.

2.

In een bacheloropleiding kan met toestemming van de opleidingsdirecteur een andere taal worden gebruikt: a. wanneer het onderwijs betreft dat in het kader van een gastcollege door een anderstalige docent wordt gegeven, of b. indien de specifieke aard, de inrichting of de kwaliteit van het onderwijs, dan wel de herkomst van de studenten daartoe noodzaakt,

3.

Indien noch de examinator noch de geëxamineerde student daartegen bezwaar heeft, kan het tentamen in een andere taal worden afgenomen.

4.

Opleidingsspecifieke aanvullingen op de bepalingen in dit artikel en de wijze waarop een Engelstalige opleiding garandeert dat wordt voldaan aan de voorwaarden van bovengenoemde Gedragscode Voertalen zijn vastgelegd in de opleidingsbijlage en/of de Regels van de examencommissie.

Artikel 4b

Indeling studenten

1.

Ten behoeve van bepaalde onderdelen van het onderwijs worden de studenten door of namens de opleidingsdirecteur ingedeeld in groepen. Het is een student niet toegestaan zonder toestemming deel te nemen aan onderwijs in een andere groep dan die waarbij hij is ingedeeld. Studenten kunnen eventuele wensen ten aanzien van de indeling, met redenen omkleed, indienen bij S&O-A. Bij het opmaken van de indeling zal met deze wensen zoveel mogelijk rekening worden gehouden.

2.

Studenten worden door de practicumorganisatie ingedeeld voor de practica waarbij zoveel mogelijk rekening wordt gehouden met de vooraf door hen kenbaar gemaakte voorkeur. De studenten worden tijdig, in ieder geval voor aanvang van het practicum, in kennis gesteld van de indeling waarbij zij voor een bepaalde sluitingsdatum nog de gelegenheid krijgen de data in overleg met de practicumorganisatie te veranderen.

3.

Studenten zijn verplicht zich bij de practicumruimten te melden op data en tijdstippen zoals ze op de sluitingsdatum zijn vastgesteld. Verzuim door een overmachtsituatie wordt beoordeeld door de practicumorganisatie.

4.

Studenten die zich tweemaal niet hebben gehouden aan de voorwaarden voor aanmelding voor een practicum, worden in eerste instantie direct uitgesloten van deelname aan een van de practica. Zij worden pas toegelaten nadat zij daartoe bij de examencommissie een beargumenteerd verzoek hebben gedaan, dat vervolgens, al dan niet onder voorwaarden, door de examencommissie is gehonoreerd.

Artikel 5

Studieplan

1.

De student is verplicht voor aanvang van een semester een studieplan in te dienen voor het betreffende semester. De termijn waarop het studieplan moet zijn ingediend, wordt vanuit de opleiding door de decaan tijdig medegedeeld aan de student.

2.

De opleiding vult het studieplan in voor het eerste semester van het eerste studiejaar van de student. Dit studieplan omvat alle onderdelen van het eerste semester van het eerste jaar van de opleiding. In bijzondere situaties kan de student dit studieplan aanpassen na overleg met de studieadviseur.

96

3.

De student kan na de termijn als bedoeld in lid 1, tweede zin, zijn studieplan aanpassen na overleg met de studieadviseur.

4.

Indien de studieadviseur dit nodig acht ontvangt de student een advies over het door hem ingediende studieplan.

5.

De nadere uitwerking van de manier waarop de studieadviseur adviseert over de door de studenten ingediende studieplannen, wordt voor het begin van het studiejaar door de opleidingsdirecteur bekendgemaakt.

Artikel 6

Studiebegeleiding

1.

De decaan draagt de verantwoordelijkheid voor studiebegeleiding van de student, mede ten behoeve van de oriëntatie op studiewegen binnen of buiten de opleiding. De decaan heeft de uitvoering van de studiebegeleiding gemandateerd aan de opleidingsdirecteur van de opleiding.

2.

Iedere student krijgt een studieadviseur toegewezen.

3.

De studieadviseur begeleidt de student en geeft de student advies over zaken die de studie betreffen of desgewenst over persoonlijke aangelegenheden. Tevens maakt de studieadviseur de student attent op faciliteiten voor specialistische vormen van begeleiding binnen of buiten de universiteit.

4.

Binnen 20 werkdagen nadat de resultaten van het 1e semester bekend zijn, geeft de studieadviseur aan de student een advies vooruitlopend op het te verwachten advies aan het einde van het eerste verblijfsjaar. De prestaties en de omstandigheden van de student zoals bij de opleiding bekend worden hierbij in aanmerking genomen.

5.

Aan iedere student wordt uiterlijk aan het eind van zijn eerste jaar van inschrijving voor de opleiding een schriftelijk advies uitgebracht over de voortzetting van zijn studie binnen of buiten de opleiding. Het advies is gebaseerd op de behaalde studieresultaten en het advies van de studieadviseur van de student.

5a.

Het instellingsbestuur heeft voor de bacheloropleidingen Scheikundige Technologie en Technische Natuurkunde een bindend studieadvies ingesteld (WHW art.7.8b lid 3). De nadere regels voor de uitvoering van het bindend studieadvies zijn vastgelegd in de ‘Richtlijn bindend studieadvies Universiteit Twente’, vastgesteld op 24 november 2008 door het College van Bestuur van de Universiteit Twente. Genoemde richtlijn is te vinden op de website van de betreffende opleidingen.

5b.

Bij de bacheloropleidingen Scheikundige Technologie en Technische Natuurkunde wordt het in lid 4 bedoelde advies volgens de in lid 5a genoemde ‘Richtlijn bindend studieadvies Universiteit Twente’ uiterlijk op 25 januari uitgebracht.

6.

Indien een student gebruik wenst te maken van het recht op specifieke begeleiding of voorzieningen dient hij contact op te nemen met de studieadviseur. De studieadviseur legt gemaakte afspraken met de student vast in het SIS waaraan rechten kunnen worden ontleend. Voor het recht op bijzondere voorzieningen geldt: a) De student die door aantoonbare overmacht of persoonlijke omstandigheden achterop raakt, heeft recht op begeleidingsafspraken. b) Het recht op bovengenoemde voorzieningen betreft het recht op aanvullende individuele studiebegeleiding. Hiertoe behoort ook, indien nodig en mogelijk, dispensatie tot deelname en/of het beschikbaar zijn van afwijkende faciliteiten. De toekenning van de genoemde dispensatie en het verlenen van extra kansen is voorbehouden aan de examencommissie.

97

Artikel 7

Studeren met een functiebeperking

1.

Onder een functiebeperking wordt verstaan een langdurige lichamelijke, zintuiglijke of andere functiestoornis die de student kan beperken in de studievoortgang.

2.

Op basis van een gesprek met de studieadviseur wordt in overleg met de student verkend welke aanpassingen voor deze student het meest doeltreffend geacht worden. Bij het treffen van aanpassingen dient het bereiken van de eindtermen te zijn gewaarborgd.

3.

Op basis van het onder 2. bedoelde gesprek stelt de student in overleg met de studieadviseur een schriftelijk verzoek tot verlening van aanpassingen op.

4.

Het verzoekschrift wordt, zo mogelijk drie maanden voordat de student zal deelnemen aan onderwijs, tentamens en praktische oefeningen, ingediend bij de decaan.

5.

Het verzoekschrift wordt onderbouwd door bescheiden (zoals een verklaring van een arts of een psycholoog of, indien er sprake is van bijvoorbeeld dyslexie, van een BIF-, NIB-, of NVOgeregistreerd testbureau) die redelijkerwijs nodig zijn voor de beoordeling ervan.

6.

De decaan beslist binnen een termijn van 20 werkdagen na ontvangst, of zoveel eerder als de urgentie van de aanvraag noodzakelijk maakt, over de toewijsbaarheid van het verzoek bedoeld in lid 3, en stelt de student en de betrokken studieadviseur van zijn oordeel in kennis.

7.

De studieadviseur draagt er zorg voor dat de relevante betrokkenen tijdig worden geïnformeerd over de aanpassingen die zijn verleend aan een student met een functiebeperking.

8.

Indien de decaan het verzoekschrift niet of niet geheel honoreert, stelt de decaan de student van de daaraan ten grondslag liggende motieven op de hoogte, en wijst de student op de mogelijkheid van bezwaar en beroep. Bezwaar dient binnen zes weken, nadat het besluit aan betrokkene is bekend gemaakt, schriftelijk te worden ingediend bij het loket voor de bezwaar- en beroepschriften (en klachten) van de balie van de Student Services.

9.

Bij toekenning van aanpassing wordt aangegeven voor welke periode deze toekenning geldig is. Voor het einde van de periode zal door aanvrager en betrokken studieadviseur een evaluatie plaatsvinden. Hierin zal zowel de effectiviteit van de geboden aanpassingen als de noodzaak tot voortzetting ervan besproken worden.

10.

De bevoegdheid uit lid 6 is door de decaan gemandateerd aan de opleidingsdirecteur. Overal waar in dit artikel wordt gesproken over ‘decaan’ moet dit worden gelezen als ‘opleidingsdirecteur’. Voor beroep tegen een beslissing als bedoeld in lid 6 van dit artikel geldt hetgeen is bepaald in art.19 van dit algemeen gedeelte.

Artikel 7a

Faciliteiten

1.

Bij informatievoorziening voor en over de studie en bij administratieve procedures wordt inter- of intranet gebruikt. De Universiteit Twente hanteert een elektronische leeromgeving.

2.

Studenten dienen bij aanvang van hun studie over een notebook te beschikken. Na inschrijving voor de studie verstrekt de Centrale Studentenadministratie aan het Notebook Service Centrum (NSC) van de Universiteit Twente de adresgegevens van de studenten die zich hebben ingeschreven. Het NSC brengt de toekomstige studenten op de hoogte van de mogelijkheid om door het NSC geselecteerde notebooks aan te schaffen en stelt via zijn website programmatuur beschikbaar voor studenten. Met het notebook zijn studenten in staat gebruik te maken van het wireless netwerk van de Universiteit Twente, waarmee zij toegang hebben tot intra- en internet.

98

3.

Eerste- en tweedejaarsstudenten hebben de beschikking over jaarzalen of een multifunctionele ruimte met flexibele tussenwanden waarin al het onderwijs kan plaatsvinden. De ruimten zijn voorzien van verrijdbare tafels en stoelen, beschikken over moderne audiovisuele middelen en hebben voorzieningen voor de notebooks van de studenten. Deze voorziening geldt ook voor derdejaarsstudenten van de opleiding Technische Geneeskunde.

4.

Daarnaast zijn er voor bachelorstudenten van Advanced Technology, Biomedische Technologie, Scheikundige Technologie en Technische Natuurkunde een aantal projectkamers beschikbaar om gezamenlijke werkzaamheden uit te voeren.

5.

Buiten de projectkamers, jaarzalen of multifunctionele ruimten, is studieruimte beschikbaar in de centrale universiteitsbibliotheek.

6.

De faculteit TNW stelt aan de studieverenigingen van de opleidingen ruimte ter beschikking voor de uitvoering van haar activiteiten.

7.

In de universiteitsbibliotheek is een omvangrijke collectie met voor de opleiding relevante literatuur aanwezig.

8.

Studenten die tijdens de bacheloropdracht zijn gealloceerd bij een leerstoel hebben minimaal de beschikking over een tafel, stoel en computerfaciliteiten.

Artikel 7b

Interne kwaliteitszorg en studeerbaarheid

1.

Het systeem van interne kwaliteitszorg staat beschreven in het kwaliteitszorghandboek van de opleiding. In dit handboek staat een uitgebreide omschrijving van de organisatie, de procedures en de betrokken commissies, waaronder de opleidingscommissie.

2.

Bij de vaststelling en invulling van het onderwijsprogramma wordt gestreefd naar een zo gelijkmatig mogelijke studielast voor de studenten in ieder kwartiel, semester en studiejaar. Dit houdt in een studielast per semester van 30 ± 1 EC en per kwartiel van 15 ± 1 EC.

Paragraaf 2 Artikel 8

Tentamens

Frequentie, tijdvakken, inschrijving, uitschrijving

1.

Tot het afleggen van schriftelijke en mondelinge tentamens wordt twee maal per jaar de gelegenheid gegeven. Praktische oefeningen kunnen minimaal één keer per jaar worden afgerond.

2.

Voor alle onderwijseenheden is er in ieder geval een tentamengelegenheid aan het eind van de onderwijsperiode waarin het onderwijs van de desbetreffende onderwijseenheid is gegeven.

3.

De student die na twee tentamenpogingen voor een onderwijseenheid nog geen 6 of hoger heeft behaald en deze alsnog wil behalen, dient bij de examencommissie een verzoek in te dienen om alsnog een tentamen in de desbetreffende onderwijseenheid te mogen afleggen. Dit verzoek moet worden vergezeld van een plan van aanpak dat de student in overleg met de studieadviseur heeft opgesteld. De examencommissie beslist over het verzoek.

4.

De nadere uitwerking van de bepaling in lid 3 wordt voor het begin van het studiejaar door de opleidingsdirecteur bekendgemaakt.

5.

In afwijking van het gestelde in lid 1 van dit artikel wordt minstens eenmaal in een studiejaar gelegenheid gegeven tot het afleggen van het tentamen van een onderwijseenheid die wel deel

99

uitmaakt van het onderwijsprogramma, maar waarvan in dat studiejaar geen onderwijs is aangeboden. 6.

De examencommissie kan in bijzondere gevallen toestaan dat wordt afgeweken van het aantal malen en de wijze waarop tentamens kunnen worden afgelegd.

7.

Minimaal een maand voor het begin van een semester wordt het tentamenrooster met de data en tijdstippen van de tentamens voor dat semester bekend gemaakt.

8.

Het verplaatsen van een tentamen naar een ander tijdstip dan in het rooster is aangegeven, is alleen toegestaan na toestemming van de opleidingsdirecteur. De studenten worden van deze verplaatsing op de hoogte gesteld. De opleidingsdirecteur moet de examencommissie op de eerstvolgende examenvergadering na het besluit tot verplaatsing hierover informeren.

9.

Voor tentamens en toetsen moet de student zich via het SIS inschrijven. Voor tentamens en toetsen die buiten de tentamenperiodes vallen, moet volgens andere procedures worden ingeschreven. Nadere bepalingen daarover zijn te vinden in de opleidingsbijlagen of worden apart bekendgemaakt door de opleiding, door S&O of de docent van de desbetreffende onderwijseenheid.

10.

Indien de student zich niet voor het sluiten van de inschrijftermijn heeft aangemeld, vervalt het recht op deelname aan de desbetreffende toets of het desbetreffende tentamen.

11.

De student kan zich tot 24 uur voor een tentamenzitting via het SIS terugtrekken.

12.

Indien de student niet verschijnt bij een tentamenzitting waarvoor hij zich via het SIS heeft ingeschreven en waarvoor hij zich niet uiterlijk 24 uur voor de tentamenzitting heeft teruggetrokken, wordt dit in het SIS vastgelegd en geldt dit als een onvoldoende resultaat. Dit telt mee als een tentamenpoging met een onvoldoende resultaat bij het vaststellen van het aantal gedane tentamenpogingen zoals bedoeld in lid 3.

Artikel 8a

Tentamenvormen en informatie over het tentamen

1.

Een onderwijseenheid wordt afgerond met een tentamen. Een tentamen kan de volgende vormen hebben: een schriftelijke toets, een mondeling tentamen, een reeks toetsen, de beoordeling van praktische oefeningen als bedoeld in artikel 1, een combinatie van genoemde vormen.

2.

Uiterlijk twee weken voor het begin van de onderwijsperiode waarin het onderwijs van een onderwijseenheid wordt aangeboden, maakt de desbetreffende docent de volgende aspecten van het tentamen bekend: de tentameneisen (in ieder geval welke literatuur wordt getentamineerd), nadere bepalingen over de tentaminering, in het geval van een reeks toetsen of een combinatie van tentamenvormen zoals bedoeld in het vorige lid, de weging daarvan voor het eindcijfer van het tentamen.

3.

De in lid 2 bedoelde informatie wordt in ieder geval opgenomen op de elektronische leeromgeving (de Blackboard-site) van de desbetreffende onderwijseenheid.

4.

De student heeft het recht om kennis te nemen van recente modeltentamenvragen of proeftentamens of representatieve oude tentamens en de bijbehorende uitwerkingen en de norm van de bijbehorende beoordeling.

100

Artikel 9

Mondelinge tentamens

1.

Het mondeling afnemen van een tentamen is openbaar, tenzij de examencommissie in een bijzonder geval anders heeft bepaald.

2.

De student of de examinator die derden aanwezig wil laten zijn bij het afnemen van het mondeling tentamen, moet dit uiterlijk 10 werkdagen voor het mondeling tentamen melden bij de examencommissie.

3.

Indien de examencommissie heeft bepaald dat leden van de examencommissie of een waarnemer namens de examencommissie aanwezig zal zijn bij het mondeling tentamen wordt dit minimaal een werkdag vóór het tentamen door de examencommissie aan de examinator en de student bekend gemaakt.

Artikel 10

Geldigheidsduur tentamens

1.

De geldigheidsduur van een afgeronde onderwijseenheid is 6 jaar.

2.

De student kan een verzoek indienen bij de examencommissie om de geldigheidsduur van een resultaat als bedoeld in lid 1 te verlengen. De examencommissie moet gegronde redenen hebben om dit verzoek af te wijzen. Indien de examencommissie dit verzoek afwijst, geeft zij hiervoor een schriftelijke motivering.

3.

Voor een tentamen dat bestaat uit deelresultaten, geldt dat deelresultaten alleen geldig zijn in het studiejaar waarin deze zijn behaald. De examinator van de onderwijseenheid kan een andere regeling vaststellen. De examinator dient de examencommissie hierover te informeren. De regeling dient te worden bekendgemaakt via de elektronische leeromgeving (de Blackboardsite).

Artikel 11

Vaststelling en bekendmaking van de uitslag

1.

Binnen 20 werkdagen na het afleggen van een schriftelijk tentamen dan wel het afronden van een praktische oefening wordt het resultaat via het SIS aan de student bekend gemaakt.

2.

Binnen één werkdag nadat een mondeling tentamen is afgenomen wordt door de examinator een door hem geautoriseerd bewijsstuk uitgereikt waaruit de uitslag blijkt.

3.

Het in lid 2 gestelde is niet van toepassing indien het mondeling tentamen deel uitmaakt van een serie mondelinge tentamens van dezelfde onderwijseenheid, die zich over meer dan één werkdag uitstrekt. In dat geval stelt de examinator na afloop van de serie mondelinge tentamens binnen één werkdag de uitslag vast.

4.

Indien de beoordeling voor een onderwijseenheid wordt verkregen door het maken van een of meerdere opdrachten, het schrijven van een verslag of het maken van een scriptie geldt de inleverdatum van opdracht, verslag of scriptie of de inleverdatum van de laatste opdracht als tentamendatum.

5.

Indien de examinator door bijzondere omstandigheden niet in staat is de in lid 1 en 2 bedoelde termijnen na te komen, meldt hij dit met redenen omkleed aan de examencommissie. De betrokken student wordt door de examencommissie onverwijld van de vertraging op de hoogte gesteld onder vermelding van de termijn waarbinnen de uitslag alsnog bekend wordt gemaakt. Indien de examinator naar het oordeel van de examencommissie in gebreke blijft, kan zij een andere examinator opdragen het cijfer vast te stellen.

101

6.

Wanneer een tweede tentamengelegenheid korte tijd na de eerste gelegenheid is gepland, zijn de tentamenuitslagen beschikbaar op een tijdstip waarop de student minimaal 10 werkdagen de tijd heeft om zich op de tweede gelegenheid voor te bereiden.

7.

De student kan desgewenst bij de balie van Student Services in de Vrijhof een gewaarmerkt studievoortgangsoverzicht verkrijgen.

8.

Indien voor de student voor eenzelfde onderwijseenheid meer dan één op zich geldige beoordeling is vastgesteld, is de hoogste beoordeling geldig.

Artikel 12

Inzage- en nabesprekingsrecht

1.

De student heeft recht op een nabespreking van zijn tentamen met de examinator waarbij de examinator de gegeven beoordeling motiveert. Als er geen collectieve nabespreking is, kan de student binnen twee weken na de bekendmaking van de uitslag van een tentamen een verzoek indienen bij de examinator voor een nabespreking. Deze nabespreking of een collectieve nabespreking moet uiterlijk vijf weken na de bekendmaking van de uitslag van het tentamen worden gehouden. Na deze termijn van vijf weken heeft de student geen recht meer op een nabespreking van zijn tentamen en een motivering door de examinator van de beoordeling van zijn tentamen.

2.

De examinator die het schriftelijke tentamenwerk van de student heeft beoordeeld, ziet erop toe dat dit werk minimaal twee jaar na het vaststellen van de beoordelingsmededeling wordt bewaard in de desbetreffende leerstoel- of vakgroepadministratie. Gedurende deze periode kan de student zijn beoordeelde werk inzien.

3.

De examencommissie kan toestaan dat van het bepaalde in de leden 1 en 2 wordt afgeweken.

Artikel 13

Fouten of onvolledigheden in de administratie

Indien in de tentamenuitslag, een cijferlijst of een overzicht met betrekking tot het studieverloop van een student een kennelijke vergissing is gemaakt, is zowel de opleiding als de student verplicht om dit direct na constatering ervan, aan de andere partij kenbaar te maken en mee te werken aan het ongedaan maken van de gemaakte vergissing. De door SO&-A gevoerde administratie strekt daarbij tot volledig bewijs, behoudens tegenbewijs. Als tegenbewijs geldt in elk geval een door de examinator aangemaakt geautoriseerd bewijsstuk (volgens art.11 lid 2 van dit Algemeen gedeelte). Artikel 14

Vrijstelling van een tentamen of praktische oefening

1.

De examencommissie kan, eventueel na advies van de desbetreffende examinator te hebben ingewonnen, op verzoek van de student vrijstelling verlenen van een tentamen of praktische oefening.

2.

De gronden waarop de examencommissie vrijstelling kan verlenen voor het afleggen van een bepaald tentamen hebben uitsluitend betrekking op het niveau, de inhoud en de kwaliteit van de eerder door de desbetreffende student behaalde tentamens of examens, dan wel van zijn buiten het hoger onderwijs opgedane kennis, inzicht en vaardigheden.

3.

De vrijstelling door de examencommissie van de verplichting tot het deelnemen aan praktische oefeningen kan onder meer worden verleend aan de student die aannemelijk kan maken dat hij verwacht in gewetensnood te zullen komen bij of door het moeten uitvoeren van een bepaalde opdracht of praktische oefening. In dat geval bepaalt de examencommissie of de praktische oefening op een andere, door haar te bepalen wijze, kan worden verricht.

102

Paragraaf 3 Artikel 15

Examens

Vrij programma

De examencommissie van de opleiding beslist over een verzoek tot toestemming voor het volgen van een vrij onderwijsprogramma als bedoeld in art. 7.3d van de wet. De examencommissie toetst of het programma past binnen het domein van de opleiding, samenhangend is en voldoende niveau heeft in het licht van de eindtermen van de opleiding. Artikel 16

De aan de opleiding verbonden examens

1.

De opleiding heeft een propedeutisch examen en een bachelorexamen.

2.

Het eerste studiejaar van de opleiding is de propedeutische fase en heeft een studielast van 60 EC.

3.

De bacheloropleiding heeft een studielast van 180 EC. De opleiding is opgebouwd uit een propedeutische fase met een studielast van 60 EC en een tweede en derde studiejaar, elk met een studielast van 60 EC.

Artikel 17

Tijdvakken, frequentie examen en afgifte getuigschriften

1.

In overeenstemming met artikel 7.10 lid 2 van de wet is het propedeutisch respectievelijk bachelor examen afgelegd als de tentamens van de propedeutische fase respectievelijk de bacheloropleiding met goed gevolg zijn afgelegd.

2.

De examencommissie verklaart de student als geslaagd voor het propedeutisch dan wel het bachelorexamen als hij aan de exameneisen voldoet en roept die student op het daarbij behorende getuigschrift met cijferlijst respectievelijk supplement in ontvangst te nemen. De datum die op het getuigschrift wordt vermeld, te weten de examendatum, is in dit geval de datum waarop de student de laatste nog openstaande onderwijseenheid heeft afgerond.

3.

De student kan desgewenst een schriftelijk gemotiveerd verzoek bij de examencommissie indienen om nog niet over te gaan tot het geslaagd verklaren voor een examen en daarom ook nog niet over te gaan tot uitreiking van het getuigschrift (WHW art.7.11 lid 3). In zijn verzoek moet de student in ieder geval de duur van het door hem gewenste uitstel aangeven.

4.

De nadere uitwerking van de bepaling in lid 3 wordt door de examencommissie opgenomen in de regels van de examencommissie.

5.

Indien de student op grond van lid 3 heeft verzocht om uitstel wordt als examendatum gebruikt de datum waarop de examencommissie na het uitstel heeft besloten de student geslaagd te verklaren.

Artikel 17a

De examencommissie

1.

De decaan van de faculteit TNW stelt een examencommissie in (WHW art. 7.12 en 7.12a).

2.

Examencommissies stellen zelf zonder nadere inspraak regels ten behoeve van de examens vast (WHW art. 7.12). Deze worden vastgelegd in een apart document “Regels van de examencommissie”.

3.

De decaan benoemt de leden van de examencommissie (WHW art.7.12a):

103

-

Op basis van hun deskundigheid op het terrein van de desbetreffende opleiding, en hoort daarbij de leden van de desbetreffende examencommissie alvorens tot benoeming van een lid over te gaan.

4.

Bij de opleiding Advanced Technology is minimaal één van de leden van de examencommissie hoogleraar.

5.

Bij de opleidingen Biomedische Technologie, Scheikundige Technologie en Technische Natuurkunde zijn minimaal twee van de leden van de examencommissie hoogleraar.

6.

Bij de opleiding Technische Geneeskunde zijn minimaal drie van de leden blok- of lijncoördinatoren.

Artikel 17b

Getuigschriften en registratie

1.

Ten bewijze dat het propedeuse- resp. bachelorexamen met goed gevolg is afgelegd, wordt door de examencommissie een getuigschrift uitgereikt. Het getuigschrift wordt ondertekend door de voorzitter van de examencommissie. Bij afwezigheid kan ook één van de leden van de examencommissie tekenen.

2.

Indien een student alle onderdelen van de opleiding voldoende heeft afgerond met uitzondering van de bacheloropdracht dan kan de examencommissie besluiten dat het bachelordiploma wordt uitgereikt bij het behalen van een voldoende beoordeling van de bacheloropdracht.

3.

Op het getuigschrift worden vermeld (WHW art.7.11): de naam en geboortedatum van de student; welke opleiding het betreft; om welk examen het gaat; de datum waarop het examen is afgelegd; welke graad is verleend (WHW art. 7.10a); in voorkomende gevallen welke bevoegdheid daaraan is verbonden (rekening houdend met WHW art.7.6 lid 1); op welk tijdstip de opleiding voor het laatst is geaccrediteerd dan wel op welk tijdstip de opleiding de toets nieuwe opleiding met goed gevolg heeft ondergaan (WHW art. 5a.11).

4.

Op een van het getuigschrift deel uitmakende bijlage worden de tot het examen behorende onderdelen (WHW art.7.11) en de beoordeling van die onderdelen vermeld. Tevens worden vermeld de niet tot het examen behorende onderdelen waarin, voordat over de uitslag van het examen is beslist, op verzoek van de student is getentamineerd, mits die onderdelen met goed gevolg zijn afgelegd. Deze bijlage maakt onderdeel uit van het in het volgende lid genoemde diplomasupplement.

5.

Aan het getuigschrift van het met goed gevolg afgelegde bachelorexamen wordt een diplomasupplement toegevoegd (WHW art.7.11 lid 4). Dit heeft tot doel inzicht te verschaffen in de aard en de inhoud van de afgeronde opleiding, mede met het oog op de internationale herkenbaarheid van opleidingen. Het supplement bevat in ieder geval de volgende gegevens: de naam van de opleiding en de naam van de universiteit; dat het een opleiding in het wetenschappelijk onderwijs betreft; een beschrijving van de inhoud van de opleiding; indien van toepassing ook vermelding van specialisatie en/of gevolgde minor; de studielast van de opleiding;

6.

Indien de examencommissie het judicium ‘met lof’ heeft verleend aan de student, wordt dit op het getuigschrift vermeld.

104

7.

Aan een student die meer dan een tentamen met goed gevolg heeft afgelegd en aan wie geen getuigschrift als bedoeld in lid 1 van dit artikel kan worden uitgereikt, ontvangt desgevraagd een door de examencommissie af te geven verklaring waarin in elk geval de tentamens zijn vermeld die door hem met goed gevolg zijn afgelegd (WHW art.7.11 lid 5).

8.

S&O-A draagt zorg voor de registratie van de uitslagen van examens. Dit bureau registreert tevens welke getuigschriften aan een student zijn uitgereikt.

Artikel 18

Graad

Aan degene die het bachelorexamen met goed gevolg heeft afgelegd, wordt de graad Bachelor of Science (BSc) verleend. (WHW art.7.10a en art. 7.19a).

Paragraaf 4 Artikel 19

Beroep en bezwaar

Individueel beroep en bezwaar

Beroep tegen beslissingen van de examencommissie of van de examinator en bezwaar tegen beslissingen van de decaan op grond van deze regeling dient binnen zes weken, nadat de beslissing aan betrokkene is bekend gemaakt, schriftelijk te worden ingediend bij het loket voor de bezwaar- en beroepschriften (en klachten) van de balie van de Student Services.

Paragraaf 5 Artikel 20

Strijdigheid, wijziging en invoering

Strijdigheid met de regeling

Indien andere aanvullende regelingen en/of bepalingen met betrekking tot het onderwijs en/of examens in strijd zijn met deze onderwijs- en examenregeling, dan gaat het bepaalde in deze onderwijs- en examenregeling voor. Artikel 21

Wijziging regeling

1.

Inhoudelijke wijzigingen van deze regeling worden door de decaan bij afzonderlijk besluit vastgesteld. a. Voor wijzigingen van het algemeen gedeelte van de onderwijs- en examenregeling is een vereiste dat de desbetreffende opleidingscommissies hierover hebben geadviseerd en dat de faculteitsraad heeft ingestemd. b. Wijziging van de opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van een opleiding wordt door de decaan na advies van de desbetreffende opleidingscommissie bij afzonderlijk besluit vastgesteld. c. Wijziging van de regels van de examencommissie wordt door de examencommissie zelf bij afzonderlijk besluit vastgesteld.

2.

Inhoudelijke wijzigingen van deze regeling zijn niet van toepassing op het lopende studiejaar. Inhoudelijke wijzigingen kunnen wel van toepassing zijn op het lopende studiejaar indien belangen van de studenten hierdoor redelijkerwijze niet worden geschaad of indien er sprake is van overmacht. Wijzigingen in deze regeling zijn niet van invloed op besluiten die eerder door de examencommissie zijn genomen.

3.

105

Artikel 22

Overgangsregeling

1.

Bij wijziging van deze onderwijs- en examenregeling stelt de decaan zo nodig een overgangsregeling vast.

2.

De overgangsregeling wordt gepubliceerd op de website van de opleiding.

3.

Uitgangspunten bij de overgangsregeling in het geval het onderwijsprogramma wordt gewijzigd: a) Wijzigingen in het onderwijsprogramma worden bekendgemaakt voorafgaand aan het studiejaar waarin de wijzigingen worden ingevoerd. b) Er kan niet worden gegarandeerd dat alle onderwijseenheden van de opleiding, zoals die bestonden bij de inschrijving van een student voor die opleiding, tot zijn onderwijsprogramma blijven behoren. Het onderwijsprogramma zoals dat het meest recent door de decaan is vastgesteld is uitgangspunt bij het vaststellen van de uitslag van het propedeuse- en bachelorexamen.

4.

In de overgangsregeling wordt in ieder geval opgenomen: a) welke onderwijseenheden die zijn vervallen equivalent zijn aan onderwijseenheden of delen van onderwijseenheden uit het geldende – in de opleidingsbijlage opgenomen onderwijsprogramma; b) dat indien een onderwijseenheid zonder praktische oefeningen wordt geschrapt uit het programma, in het studiejaar daarna minimaal tweemaal de gelegenheid wordt geboden schriftelijk of mondeling tentamen af te leggen of op andere wijze een beoordeling te verkrijgen; c) dat indien een onderwijseenheid met praktische oefeningen wordt geschrapt uit het programma en in het studiejaar daarna geen gelegenheid meer wordt geboden tot het doen van de betreffende praktische oefeningen, minstens één onderwijseenheid wordt aangewezen die gedaan kan worden in plaats van de vervallen onderwijseenheid; d) de geldigheidsduur van de overgangsregeling.

5.

De overgangsregeling behoeft de instemming van de examencommissie met de bepalingen van lid 4.

6.

De examencommissie kan in bijzondere gevallen in positieve zin voor de student afwijken van het aantal malen en de wijze waarop tentamens van vervallen onderwijseenheden kunnen worden afgelegd.

7.

De bevoegdheid uit lid 1 is door de decaan gemandateerd aan de opleidingsdirecteur. Voor beroep tegen een beslissing als bedoeld in lid 1 geldt hetgeen is bepaald in art. 19 van dit algemeen gedeelte.

Artikel 22a

Beoordeling onderwijs- en examenregeling

De opleidingsdirecteur, daartoe gemandateerd door de decaan, draagt zorg voor een regelmatige beoordeling van de onderwijs- en examenregeling en weegt daarbij, ten behoeve van de bewaking, en zo nodig bijstelling van de studielast, het tijdsbeslag dat daaruit voor de student voortvloeit. De opleidingscommissie heeft volgens art. 9.18 van de wet tot taak het uitbrengen van een advies over de onderwijs- en examenregeling en het jaarlijks beoordelen van de wijze van uitvoeren van de onderwijs- en examenregeling. Artikel 23

Bekendmaking

De onderwijs- en examenregeling en de regels van de examencommissie worden via de website van de opleiding bekendgemaakt.

106

Artikel 24

Inwerkingtreding

Deze regeling treedt in werking op 1 september 2011 en treedt in de plaats van de regeling d.d. 1 september 2010. Vastgesteld door de decaan van de Faculteit TNW, gelet op de artikelen 9.5, 9.15 eerste lid 1 onder a, 7.13 eerste en tweede lid, 9.38b, 9.18 eerste lid onder a en 7.59 van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, gehoord het advies van de opleidingscommissies en na instemming van de faculteitsraad. Enschede, d.d. 15 juli 2011.

107

Bijlage 1

Toelichting op de OER voor de bacheloropleidingen

Inleiding Op grond van artikel 7.13 van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW) stelt de decaan voor elke door die faculteit aangeboden opleiding of groep van opleidingen een Onderwijs- en Examenregeling vast, kortweg de OER genoemd. In de OER worden minimaal een aantal in artikel 7.13 WHW genoemde onderwerpen nader bepaald en vastgelegd, zoals bijvoorbeeld de eindtermen van een opleiding, de geldigheidsduur van behaalde tentamens, de volgtijdelijkheid van de tentamens, etc. etc. De OER wordt voorafgaand aan elk studiejaar opnieuw vastgesteld door de decaan van de faculteit. Ten aanzien van de vaststelling of wijziging van bepaalde onderwerpen in de OER is voorafgaand advies of instemming van de faculteitsraad vereist (artikel 9.38 van de WHW). Het adviesrecht heeft betrekking op artikel 7.13 WHW ten aanzien van de onderdelen a t/m g. Het instemmingsrecht heeft betrekking op artikel 7.13 WHW ten aanzien van de overige onderdelen. De decaan stelt de OER van een bacheloropleiding vast met in achtneming van de Richtlijn OER. De Richtlijn OER is een Richtlijn van het College van Bestuur in het kader van de organisatie en coördinatie van het onderwijs (9.5 WHW). De bepalingen in de Richtlijn OER zijn voor de opleidingen verplicht en moeten worden opgenomen in de OER van iedere bacheloropleiding. Op de Richtlijn van het CvB is geen medezeggenschap vanuit de opleidingen en faculteitsraden mogelijk. Richtlijn OER Artikel 9.5 van de WHW luidt: “Het college van bestuur kan richtlijnen vaststellen met het oog op de organisatie en coördinatie van de uitoefening van de in de artikelen 9.14, derde lid, en 9.15, eerste lid, bedoelde bevoegdheden”. Het bestuurs- en beheersreglement van de UT geeft aan dat overleg met de decanen noodzakelijk is alvorens een Richtlijn kan worden vastgesteld. De toelichting bij dit wetsartikel geeft aan dat het hier onder meer gaat om de bevoegdheid van de decaan tot het vaststellen van de OER. De bevoegdheid van het College van Bestuur om Richtlijnen te verstrekken aan decanen ter zake van de uitvoering van de hen krachtens de wet toegekende taken behoeft een wettelijke grondslag. De in dit artikel voorgestelde bevoegdheid is niet absoluut. Met de woorden “organisatie en coördinatie” wordt tot uitdrukking gebracht dat het college zich niet met de inhoud van het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek dient bezig te houden. Dit behoort immers tot het exclusieve terrein van het faculteitsbestuur. Het College van Bestuur kan echter wel bijvoorbeeld een uniforme regeling voor de totstandkoming van de verschillende onderwijs- en examenregelingen of voor de jaarlijkse onderzoekprogramma’s voor de gehele universiteit bevorderen. Het kan via de bedoelde Richtlijnen ook de inachtneming van vaste termijnen bereiken. Toelichting op enkele artikelen uit de Richtlijn OER Titel De opleidingen wordt aangeraden goed na te denken over de titel die aan de diverse documenten wordt gegeven. De tekst van de CvB Richtlijn OER zou je bv. ‘algemeen gedeelte van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding X’ kunnen noemen. Als een opleiding of faculteit er artikelen aan heeft toegevoegd die volgens de wet in het opleidingsdeel van het studentenstatuut moeten worden opgenomen (bv. regels over de organisatie van onderwijs, bepalingen over studentenvoorzieningen op opleidings- of faculteitsniveau en bepalingen over de studiebegeleiding) zou een correcte titel kunnen zijn: opleidingsdeel van het studentenstatuut inclusief het algemeen gedeelte van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding X’. Artikelsgewijs Waar geen toelichting wordt gegeven, wordt verondersteld dat die toelichting ook niet nodig is.

108

Als er wel een toelichting wordt gegeven, is dat bijvoorbeeld om: enige achtergrondinformatie te geven; uit te leggen wat de bedoeling van een bepaling is; te vermelden wat de toelichting op de WHW daarover opmerkt. Preambule De basisregel (in lid 1) is dat de OER van een opleiding geldt voor alle studenten die staan ingeschreven bij die opleiding en dat de regels in de OER van een opleiding en in de regels van de examencommissie van die opleiding ook gelden voor vakken die worden gegeven door docenten van buiten de opleiding of van buiten de UT. Er zijn situaties te bedenken waarin die basisregel niet voldoende uitsluitsel geeft voor een betrokken student of docent. Denk aan de minoren of aan vrije keuzevakken in een onderwijsprogramma. De UT heeft daarvoor de “Code of Conduct toegeleverd onderwijs” opgesteld. Dat is een gedragsregel die o.a. voor dit soort problemen vastlegt waar de eerste bevoegdheid ligt en welke partijen in sommige situaties onderling moeten overleggen. Artikel 1 (begripsbepalingen) De belangrijkste inhoudelijke begrippen die in de Richtlijn voorkomen, zijn gedefinieerd. Indien in de opleidingsspecifieke bijlage bij de Opleidings OER nog andere aanvullende belangrijke inhoudelijke begrippen nodig worden geoordeeld dan kunnen die uiteraard aan de begripsbepalingen worden toegevoegd. Artikel 2 (inhoud van de opleiding) In de opleidingsspecifieke bijlage van de OER dienen minimaal de volgende punten te worden opgenomen: a) de inhoud van de opleiding en van de daaraan verbonden examens, b) de inhoud van de afstudeerrichtingen binnen een opleiding, c) de kwaliteiten op het gebied van kennis, inzicht en vaardigheden die een student zich bij beëindiging van de opleiding moet hebben verworven, d) waar nodig, de inrichting van praktische oefeningen, e) de studielast van de opleiding en van elk van de daarvan deel uitmakende onderwijseenheden, f) de nadere regels, bedoeld in de artikelen 7.8b, zesde lid, en 7.9, vijfde lid WHW, g) ten aanzien van welke masteropleidingen toepassing is gegeven aan artikel 7.4a, achtste lid WHW, 1 h) de volgtijdelijkheid van de tentamens , i) de voltijdse, deeltijdse of duale inrichting van de opleiding, j) waar nodig, de volgorde waarin en de tijdvakken waarbinnen de gelegenheid wordt geboden tot het afleggen van de tentamens en examens, l) of de tentamens mondeling, schriftelijk of op een andere wijze worden afgelegd, behoudens de bevoegdheid van de examencommissie in bijzondere gevallen anders te bepalen. s) waar nodig, dat het met goed gevolg afgelegd hebben van tentamens voorwaarde i, voor de toelating tot het afleggen van andere tentamens, t) waar nodig, de verplichting tot het deelnemen aan praktische oefeningen met het ook op de toelating tot het afleggen van het desbetreffende tentamen, behoudens de bevoegdheid van de examencommissie vrijstelling van die verplichting te verlenen, al dan niet onder oplegging van vervangende eisen. In de OER wordt met het oog op de doorstroming van personen aan wie een graad als bedoeld in artikel 7.10a eerste lid WHW is verleend, voor elke bacheloropleiding minimaal één masteropleiding aangewezen die aansluit op die bacheloropleiding.

1

De overige punten die volgens artikel 7.13 lid 2h in de OER moeten worden opgenomen (‘het aantal…’ en ‘…alsmede de momenten waarop deze afgelegd kunnen worden’), zijn al in de Richtlijntekst opgenomen.

109

Artikel 3 (eindtermen van de opleiding) De eindtermen van de bacheloropleiding kunnen o.m. zijn ontleend aan de zgn. Dublin Descriptoren of de 3 TU Meijers criteria. In de Opleidingsspecifiek bijlage worden deze eindtermen per opleiding verder uitgewerkt en kunnen er nadere criteria worden gebruikt. Die eindtermen zijn: a) Kennis en inzicht: de student heeft aantoonbare kennis en inzicht van een vakgebied, waarbij wordt voortgebouwd op het niveau bereikt in het voortgezet onderwijs en dit wordt overtroffen; functioneert doorgaans op een niveau waarop met ondersteuning van gespecialiseerde handboeken, enige aspecten voorkomen waarvoor kennis van de laatste ontwikkelingen in het vakgebied vereist is. b) Toepassen kennis en inzicht: de student is in staat om zijn/haar kennis en inzicht op dusdanige wijze toe te passen, dat dit een professionele benadering van zijn/haar werk of beroep laat zien, en beschikt verder over competenties voor het opstellen en verdiepen van argumentaties en voor het oplossen van problemen op het vakgebied. c) Oordeelsvorming: de student is in staat om relevante gegevens te verzamelen en interpreteren (meestal op het vakgebied) met het doel een oordeel te vormen dat mede gebaseerd is op het afwegen van relevante sociaal-maatschappelijke, wetenschappelijke of ethische aspecten. d) Communicatie: de student is in staat om informatie, ideeën en oplossingen over te brengen op een publiek bestaande uit specialisten of niet-specialisten. e) Leervaardigheden: de student bezit de leervaardigheden die noodzakelijk zijn om een vervolgstudie die een hoog niveau van autonomie veronderstelt aan te gaan. Artikel 4a (taal) De Gedragscode Voertalen is opgenomen in het instellingsdeel van het Studentenstatuut. Bij de meeste bacheloropleidingen aan de UT is de voertaal Nederlands. Dat neemt niet weg dat studiemateriaal in een andere taal kan zijn (studieboeken zijn vaak in het Engels). Lid 2 regelt dat er situaties kunnen zijn waarin toch een andere taal gebruikt mag worden. Bij een docent die veel slechter Nederlands spreekt dan Engels, zou de kwaliteit van zijn onderwijs er onder lijden als dat in het Nederlands zou moeten. In dat geval kan de opleidingsdirecteur dus bepalen dat die docent zijn onderwijs in het Engels moet geven. Er zijn ook steeds meer bacheloropleidingen die het belangrijk vinden dat hun studenten kennismaken met onderwijs in het Engels om op die manier beter voorbereid te zijn op hun masteropleiding. Die bacheloropleidingen zullen dan volgens lid 4 in hun opleidingsbijlage moeten aangeven op welke plekken in het bachelorprogramma er wordt afgeweken van het Nederlands. Voor de Engelstalige opleidingen geldt volgens de Gedragscode Voertalen dat ze moeten aangeven (in de opleidingsbijlage) op welke manier de opleiding garandeert dat de docenten hun vak in Engels van voldoende niveau kunnen geven en dat het Engelstalig aanbieden van het onderwijs niet ten koste gaat van de kwaliteit en studeerbaarheid van het onderwijs. Ook moeten de Engelstalige opleidingen er op toezien dat de studenten van hun opleiding over voldoende Engelse taalvaardigheid beschikken. Artikelen 5 en 6 (studieplan en studiebegeleiding) Het examenprogramma bevat de onderwijseenheden die de student moet volgen en de tentamens die hij moet afleggen voor een bepaald examen (met inbegrip van eventuele keuzes). Hoe een student zijn examenprogramma in de tijd wil volgen noemen we het studieplan. Het studieplan is in 2010-2011 door de UT geïntroduceerd. Het is de bedoeling dat de student zijn studieplan voor het begin van een semester maakt (artikel 5.1). De student kan zich m.b.v. het StudentInformatieSysteem (Osiris) inschrijven voor vakken en voor tentamens en daarmee een studieplan maken. Volgens lid 2 zorgt de opleiding er voor dat het studieplan voor het eerste semester van nieuwe eerstejaars al is ingevuld. Met de huidige mogelijkheden van Osiris zal dit er praktisch gezien op neer komen dat de opleiding bij de introductie van eerstejaars of in het begin van het eerste jaar de nieuwe

110

eerstejaars laat kennismaken met Osiris en zich laat inschrijven voor alle onderdelen van het eerste jaar van de opleiding. In bijzondere situaties (bijvoorbeeld studenten met een functiebeperking, studenten die zijn overgestapt van een andere opleiding of studenten met bijzondere omstandigheden) kan de student dit dan aanpassen na overleg met de studieadviseur. Alleen indien de studieadviseur dit nodig acht ontvangt de student een advies over het studieplan. De studieadviseur zal vooral advies geven over het studieplan aan vertraagde studenten en aan eerstejaars studenten. Bij (sterk) vertraagde studenten zal het advies meestal neerkomen op een oproep om het studieplan te komen bespreken. Bij de eerstejaars kan het studieplan een standaard gespreksonderwerp worden bij de gesprekken die er met eerstejaars worden gehouden. Volgens artikel 6.6 is bij bijzondere omstandigheden bij de student overleg tussen de student en de studieadviseur noodzakelijk. Dit kan tot bijzondere afspraken leiden die in het SIS worden vastgelegd. Artikel 7 (studeren met een functiebeperking) Voor algemene informatie over studeren met een functiebeperking kan de student ook terecht bij de studentendecaan. Volgens lid 7 moet de studieadviseur de relevante betrokkenen informeren over de aanpassingen die zijn verleend. Dat is bv. het tentamenbureau van S&O, de docent (deze wordt normaal gesproken via het tentamenbureau van S&O geïnformeerd) of een gebouwbeheerder. Artikel 8 lid 3 en 4 (derde poging) Een voorbeeld: na twee mislukte tentamenpogingen (nog geen cijfer 6 of hoger behaald) moet bijv. een plan van aanpak worden gemaakt voor het betreffende studieonderdeel in samenspraak met de studieadviseur en vaak ook de examinator zodat de volgende poging waarschijnlijk zal slagen. Er zijn allerlei zaken die nader uitgewerkt moeten worden (door examencommissie in overleg met de opleidingsdirecteur). Bijvoorbeeld: de eisen waaraan het plan van aanpak moet voldoen (sommige examencommissies zullen bv. als voorwaarde hebben dat de student zijn vorige tentamen(s) heeft besproken met de examinator en zullen dat in het plan van aanpak terug willen zien). e de eventuele gevolgen als een student zonder toestemming deelneemt aan de 3 poging. In welke situaties een verzoek kan worden afgewezen (de examencommissie moet e bedacht hebben dat haar afwijzing van een verzoek voor een 3 poging op datum x vergezeld moet gaan van een alternatieve mogelijkheid op datum y). e De procedure als de student een 4 poging nodig heeft. Ook zal de examencommissie moeten zorgen voor een snelle procedure, zodat er weinig tijd zit tussen indienen van het verzoek en de beslissing daarover. Dit kan bijvoorbeeld doordat de examencommissie gebruik maakt van haar bevoegdheid om beslissingen te mandateren. Veel examencommissies hebben deze bevoegdheid gemandateerd aan hun secretaris. Artikel 8a (Tentamenvormen en informatie over tentamens) De toelichting op de wet zegt: ‘Elk tentamen kan zijn opgebouwd uit verschillende toetsen die op verschillende tijdstippen kunnen worden afgenomen. De eisen waaraan een tentamen moet voldoen, gelden vanzelfsprekend ook voor elke toets die onderdeel is van een tentamen.’ Lid 2 en 3 leggen vast dat er tijdig bij studenten bekend is wat de stof is waarover wordt getentamineerd, hoe het tentamen gaat (bij een toets of een schriftelijk tentamen bijvoorbeeld of het een open boek tentamen is, of rekenmachines zijn toegestaan) en hoe zwaar de verschillende onderdelen van een tentamen meetellen in het eindcijfer. Lid 4 bepaalt dat een student voorbeelden moet kunnen bekijken van vragen of vraagstukken die op een tentamen voor kunnen komen. Niet alleen de vragen maar ook de uitwerking en de normen. Dat kan doordat de docent enkele oude tentamens ter beschikking te stelt. Dat kan ook, bijvoorbeeld bij nieuwe vakken, doordat de docent model- (voorbeeld) tentamenvragen en uitwerkingen ter beschikking stelt.

111

Artikel 9 (mondelinge tentamens) De toelichting op de wet zegt dat de regel dat mondelinge tentamens openbaar worden afgenomen ‘kan worden beschouwd als strekkende ter bescherming van de examinandus’ en dat van die regel afgeweken kan worden ter bescherming van de privacy van patiënten dan wel indien de examinandus tegen het examineren in het openbaar bezwaar heeft. De bepaling in lid 2 is om te voorkomen dat een student onaangekondigd een of meer studiegenoten, familie enz. mee neemt naar een mondeling tentamen en op dat moment een beroep doet op de openbaarheid. Lid 2 zorgt ook dat de student niet verrast wordt als de examinator onverwacht mededocenten aanwezig wil laten zijn bij het mondeling tentamen. Lid 2 bepaalt dat het (tijdig) aan de examencommissie gemeld moet worden, zodat deze maatregelen kan nemen: informeren van de examinator of de student, beoordelen of het verzoek de kwaliteit van de tentaminering niet negatief beïnvloedt, bepalen dat het mondeling in een andere ruimte gehouden moet worden e.d. Een afsluitend colloquium van een bacheloropdracht kan ook worden beschouwd als een mondeling tentamen. Lid 2 gaat niet over dergelijke colloquia. Die zijn immers al openbaar en worden aangekondigd. Artikel 10 (geldigheidsduur tentamens) De reden dat in lid 2 is opgenomen dat de examencommissie gegronde redenen moet hebben om een verzoek van de student tot verlenging van de geldigheidsduur van 6 jaar af te wijzen (en dat schriftelijk moet motiveren) volgt uit de toelichting op de wet. Die stelt: ‘Onderwijskundige redenen kunnen met zich mee brengen, dat een aantal onderling samenhangende tentamens alle binnen een zeker tijdsbestek worden afgelegd. Nochtans moet met het hanteren van een geldigheidsduur buitengewoon zorgvuldig en prudent worden omgegaan. Het feit dat kennis snel veroudert, kan bijvoorbeeld geen grond zijn om een tentamen aan een geldigheidsduur te binden: dan zou immers een examen als zodanig aan een geldigheidsduur moeten worden verbonden. Een veranderd onderwijsprogramma kan geen argument opleveren om de geldigheidsduur van afgelegde tentamens te beperken.’ 2 Deelcijfers zijn volgens lid 3 in beginsel niet meer geldig in het volgende studiejaar. Meestal zijn deelcijfers vastgelegd in de administratie van de docent en worden ze niet in het SIS opgenomen. Docenten kunnen van de regel in lid 3 afwijken en doen dat in de praktijk soms ook. Ze moeten dan wel de examencommissie op de hoogte stellen en aan studenten via Blackboard bekendmaken hoe de regels dan wel zijn. Artikel 11 (vaststelling en bekendmaking uitslag) In lid 1 van dit artikel is het aantal dagen aangegeven waarbinnen de student op de hoogte wordt gesteld van het resultaat van een afgelegd tentamen of een afgeronde praktische oefening. Dit houdt in dat de examinator de uitslag binnen ca. 15 werkdagen zal moeten hebben, zodat er nog ca. 5 werkdagen zijn voor de procedure tussen S&O en de examinator om te komen tot een door de docent gewaarmerkte lijst met resultaten. Het resultaat zal dan door S&O via Osiris binnen de aangegeven termijn worden gepubliceerd. De gewaarmerkte lijst met resultaten wordt door S&O bewaard. In lid 7 is bepaald dat de student desgewenst een door een medewerker van Student Services in de Vrijhof gewaarmerkt studievoortgangsoverzicht kan verkrijgen. Op dat overzicht zijn alle tot dan toe door de student behaalde resultaten vermeld. e In het 2 lid van dit artikel is bepaald dat bij een mondeling tentamen binnen één dag een bewijsstuk met de uitslag van dat tentamen wordt uitgereikt. Artikel 12 (inzage- en nabesprekingsrecht) De student heeft recht op een motivering van zijn beoordeling. Rekening houdend met de mogelijkheid dat de student in beroep wil gaan tegen de beoordeling (dat moet volgens artikel 19 schriftelijk en binnen zes weken) is de termijn waarbinnen de student de nabespreking moet plaatsvinden op 5 weken gesteld. De student moet daarvoor binnen twee weken na bekendmaking van de uitslag een verzoek indienen, omdat het natuurlijk ook mogelijk moet zijn voor de examinator (de docent) om die nabespreking in te plannen. 2

112

Voorbeelden: vak met een practicum en een tentamen, vak met 4 deeltoetsen, vak met 2 toetsen een scriptie en een presentatie, vak met een schriftelijke toets, een projectverslag en een projectpresentatie.

Als de docent een collectieve nabespreking organiseert, is de student verplicht van die mogelijkheid gebruik te maken. De student kan ook behoefte hebben om zijn tentamenwerk in te zien en van de examinator commentaar te krijgen op zijn werk, bijvoorbeeld in verband met een herkansing. Diverse opleidingen / examencommissies zullen ook eisen dat de uitkomst van die nabespreking wordt opgenomen in het plan van aanpak uit artikel 8 lid 3 en 4. Hiervoor geldt, net als het vragen om uitleg over het cijfer, de termijn van 5 weken. Na deze termijn heeft de student dus geen recht meer op een nabespreking. In de praktijk kan het soms voorkomen dat een docent ook na de termijn van 5 weken bereid is tot een nabespreking. Let wel dit is dan een nabespreking zonder motivering van het cijfer en dit is een gunst van de docent, de student heeft er geen recht meer op. Het werk van de student is minimaal twee jaar beschikbaar bij de examinator of de leerstoel- of vakgroepadministratie. In die periode heeft de student het recht om zijn werk in te zien, zonder dat de examinator toelichting hoeft te geven, of nog moet kunnen motiveren hoe de beoordeling is bepaald. Artikel 17 (examens en getuigschriften) De bepaling in lid 1 houdt in dat de examencommissies van de UT-opleidingen geen eigen onderzoek doen naar de kennis, inzicht en vaardigheden van de examinandus. Als alle vakken / onderdelen van het programma ‘met goed gevolg’ zijn afgerond is de student geslaagd. In de zak-/slaagregels van de examencommissie is soms opgenomen dat je kunt slagen met een beperkt aantal onvoldoendes (meestal maximaal één of twee vijven) en welke voorwaarden daarbij gelden. De bepaling in lid 2 houdt in dat examencommissies actief na moeten gaan of studenten aan de eisen voor een examen voldoen. De controle / signalering of een student aan zijn verplichtingen voldoet, wordt uitgevoerd door S&O. Binnen S&O (BOZ) worden elke maand overzichtlijsten uit OSIRIS gehaald waarmee voor een deel van de studenten bepaald kan worden welke studenten zijn afgestudeerd. Het komt echter ook voor dat een student extra keuzevakken in zijn programma opgenomen wil hebben, of een (verplicht of keuze) vak wil laten vervangen door een ander vak dat hij gedaan heeft. Dit is niet te voorkomen en door dit soort gevallen is de diplomasignalering nooit geheel te automatiseren. Er blijft input van de student of van de opleiding voor nodig. Examencommissies of degenen die door de examencommissie daartoe zijn gemandateerd moeten maandelijks op basis van de aangeleverde informatie beslissingen kunnen nemen over het wel of niet slagen voor een examen. Daarnaast is het denkbaar dat examencommissies (opleidingsspecifieke) procedures opstellen waarbij bovengenoemde studenten, voor wie de diplomasignalering door BOZ m.b.v. Osiris niet werkt, zelf een verzoek moeten indienen om geslaagd te worden verklaard. Lid 3 regelt het wettelijke recht van de student om nog niet over te gaan tot het geslaagd verklaren en het uitreiken van het getuigschrift. Vanzelfsprekend moeten er nog tal van praktische zaken worden geregeld: wanneer kan de student zijn verzoek indienen, welke onderwerpen moeten behalve de gewenste duur van het uitstel in ieder geval in het verzoek worden opgenomen, binnen welke termijn moet de examencommissie reageren op het verzoek e.d. Lid 4 bepaalt dat de nadere uitwerking moet worden opgenomen in de regels van de examencommissie. Financieel heel belangrijk voor de UT is het feit dat is opgenomen hoe de examendatum bepaald moet worden. De bepaling in lid 5 voorkomt dat de UT de inkomsten voor het behaalde diploma misloopt. Artikel 19 (individueel beroep en bezwaar) Meer informatie over het nieuwe Klachtenloket UT is te vinden op de website van Student Services. (http://www.utwente.nl/studentenbalie/student_services/klachtenloket/klachtenloket.doc/ ) De student kan hier terecht voor bijvoorbeeld bezwaren tegen beschikkingen van bestuursorganen van de UT of beslissingen van de examencommissie en examinatoren, waar de student het niet mee eens is. Artikel 22 (overgangsregeling) Bij een wijziging van het onderwijsprogramma (ook wel curriculum genoemd) is het uitgangspunt dat de wijziging wordt bekendgemaakt vóór het nieuwe studiejaar waarin de wijziging ingaat. Bij een wijziging van het onderwijsprogramma kunnen verschillende soorten wijzigingen optreden en kunnen er in meerdere jaren (B1, B2 en B3) wijzigingen optreden:

113

-

er kunnen vakken (onderwijseenheden) vervallen; er kunnen nieuwe vakken (onderwijseenheden) worden ingevoerd; de studielast in EC van een vak kan veranderen; vakken kunnen in een ander studiejaar worden geplaatst; combinaties van vorige punten;

Het onderwijsprogramma wordt vastgelegd in de opleidingsspecifieke bijlage van de OER. Meestal wordt bij een curriculumwijziging afgesproken wanneer (in welk studiejaar) een wijziging zal worden ingevoerd. Dat kan bijvoorbeeld inhouden dat de nieuwe eerstejaars direct met het nieuwe B1-programma beginnen en in hun tweede jaar het nieuwe B2-programma volgen, dat de tweedejaars eerst nog het oude B2-programma volgen en dat de derdejaars ook al het nieuwe B3-programma volgen. Voor de B1- en B2-vakken die de ouderejaars dan al hebben gehaald zal moeten worden vastgelegd of en hoe die mee kunnen tellen voor het nieuwe programma. Een nominaal lopende student mag immers volgens goed rechtsbeginsel geen nadeel ondervinden van een programmaverandering. Dat kan inhouden dat het vervallen vak X equivalent wordt verklaard aan het vak Y dat in de plaats van X is gekomen. Om ook de student die niet nominaal loopt zo min mogelijk nadeel te laten ondervinden van curriculumwijzigingen is vastgelegd dat er bij geschrapte vakken (onderwijseenheden) met een schriftelijk of mondeling tentamen in het studiejaar daarna nog minimaal twee keer gelegenheid moet worden gegeven om tentamen te doen of dat er een alternatieve manier wordt aangeboden om het vak af te kunnen ronden (met een individuele opdracht bv.). Als vakken met praktische oefeningen (een practicum of een project bv.) worden geschrapt en er geen ‘bezemklas’ wordt georganiseerd, kan een student zo’n vak niet meer volgen en dus niet meer inhalen. Om onredelijke situaties te voorkomen is vastgelegd dat er dan een onderwijseenheid (vak) uit het nieuwe onderwijsprogramma moet worden aangewezen die mag worden gedaan in plaats van het vervallen vak. Als dit soort zaken moet worden opgenomen in de overgangsregeling. Onderdeel van de overgangsregeling kan bijvoorbeeld ook zijn het B2-programma voor cohort 2010 of het B3-programma voor cohort 2009 en eerder (het B3-programma voor het nieuwe cohort 2011 staat in de opleidingsbijlage). Omdat de examencommissie bepaalt of een student voldoet aan de huidige exameneisen en de kwaliteit van tentamens moet borgen zal de examencommissie ook moeten instemmen met de bepalingen uit de overgangsregeling. Artikel 24 (inwerkingtreding) Met de inwerkingtreding van de OER is de voorgaande OER vervallen.

114

Bijlage 2

Studentenstatuut, OER en regels van de examencommissie

Het studentenstatuut heeft als doel het expliciet vastleggen van rechten en plichten van studenten en van de universiteit ten opzichte van elkaar. Zowel de student als de universiteit hebben daarom baat bij een goed studentenstatuut. Het document is rechtscheppend (WHW art. 7.59) en zowel de student als de instelling kan zich daarom op het document beroepen. Het studentenstatuut bestaat uit twee delen: een algemeen instellingsspecifiek deel een opleidingsspecifiek deel Het algemene instellingsspecifiek deel van het Studentenstatuut geldt voor alle studenten van de UT. Het wordt vastgesteld door het CvB na instemming van de UR. Het is te raadplegen via de website van de UT en studenten kunnen desgewenst een geprinte versie verkrijgen. Goedgekeurde wijzigingen worden direct op de website doorgevoerd zodat studenten altijd kunnen beschikken over de meest actuele versie van het statuut. In het opleidingsspecifiek deel worden de bepalingen van de onderwijs- en examenregeling (OER) opgenomen. In art. 7.13 van de wet is bepaald welke onderwerpen in ieder geval in de OER dienen te worden geregeld. De OER wordt vastgesteld door de decaan, na advies van de betreffende opleidingscommissie. De Faculteitsraad moet vervolgens advies geven over een deel van de bepalingen in de OER en instemmen met de overige bepalingen. De decaan houdt toezicht op de uitvoering van de regeling en is verantwoordelijk voor een regelmatige beoordeling van de OER. Voor elke door de instelling aangeboden opleiding of voor groepen van opleidingen stelt de decaan een examencommissie in. De decaan benoemt de leden van de examencommissie op grond van hun deskundigheid op het terrein van de desbetreffende opleiding of groep van opleidingen. De examencommissies hebben regels en richtlijnen over het borgen van de kwaliteit van de tentamens en examens, over het verlenen van vrijstelling voor tentamens en over de maatregelen bij fraude. Ook kan de examencommissie aan de examinatoren richtlijnen en aanwijzingen geven over de beoordeling en het vaststellen van de uitslag van tentamens. Het zijn de examencommissies die op grond van de wet bepalen welke regels er bij de tentamens en examens worden gehanteerd. In een aantal gevallen kan de OER van de opleiding een algemene kaderopdracht geven maar de examencommissie beslist over de invulling daarvan. De regels kunnen dan ook geen onderdeel zijn van de Richtlijn van het College van Bestuur dan wel de OER die door de decaan wordt vastgesteld. M.a.w. de examencommissie is een onafhankelijk orgaan met eigen bevoegdheden. De WHW bepaalt ook dat het instellingsbestuur het onafhankelijk functioneren van de Examencommissie voldoende moet waarborgen. Er is binnen een universiteit geen bestuurlijk gremium dat de examencommissie opdrachten kan geven of kan ingrijpen in de bevoegdheden. Een uitzondering zijn de uitspraken van het College van Beroep voor de Examens die door de examencommissie moeten worden opgevolgd. In de een “studiegids” kan worden opgenomen: 1. beschrijving studieopbouw, faciliteiten 2. info over opzet en organisatie programma; 3. studentenvoorzieningen in opleidingen; 4. faciliteiten studiebegeleiding in opleidingen. Een uniforme en gestandaardiseerde opbouw van de informatie is gewenst zodat voor alle studenten direct en eenvoudig te zien is welke rechten en plichten er over en weer zijn m.b.t. de onderwijsregelgeving. Dat zou er dan als volgt kunnen uitzien:

115

A. Studentenstatuut Instellingsspecifiek deel (WHW art.7.59.5) a) beschrijving rechten en plichten; b) overzicht van regelingen t.b.v. o.m. bescherming van deze rechten en plichten, financiële regelingen, beurzen, etc. Eveneens algemeen gedrag, algemene studentenvoorzieningen, algemene klachtenregeling, e.d. B. Studentenstatuut Opleidingsspecifiek deel (WHW art.7.59.4) a) “STUDIEGIDS” i. beschrijving studieopbouw, faciliteiten ii. info over opzet en organisatie programma; iii. studentenvoorzieningen in opleidingen; iv. faciliteiten studiebegeleiding in opleidingen. b) OER (WHW art.7.13, 7.59, 9.5, 9.15, 9.18, 9.38) i. Algemeen deel (Richtlijn CvB) ii. Opleidingsspecifieke bijlage c) Eventuele procedures in aanvulling op instellingsdeel b), bijv. veiligheidsreglement. C. Regels van de examencommissie

116

Bijlage 7: De onderwijs en examenregeling Bachelor TN

Opleidingsspecifieke bijlage van het opleidingsdeel van het studentenstatuut inclusief de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Technische Natuurkunde (art. 7.13 en 7.59 WHW)

Kenmerk: TNW 110218/vdh Datum: 15 juli 2011

117

Preambule 1. De regels in deze bijlage zijn van toepassing op de voltijds bacheloropleiding Technische Natuurkunde. 2. Deze opleidingsspecifieke bijlage vormt samen met het algemeen gedeelte (TNW110213/vdh) het opleidingsdeel van het studentenstatuut inclusief de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Technische Natuurkunde van de faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Universiteit Twente. 3. De regels die de examencommissie Technische Natuurkunde heeft vastgesteld over de uitvoering van haar taken en bevoegdheden volgens artikel 7.12b van de wet zijn opgenomen in de ‘Regels van de examencommissie Technische Natuurkunde’. Artikel 1

Doel van de opleiding

De bacheloropleiding Technische Natuurkunde beoogt door een breed en oriënterend curriculum de afgestudeerde zodanige kennis, vaardigheid en inzicht bij te brengen op het gebied van de Natuurkunde en Technische Natuurkunde, dat deze een verantwoorde keuze kan maken voor een vervolgopleiding in de diverse specialisaties van de Technische Natuurkunde en in staat is om met succes een masteropleiding op het terrein van de Technische Natuurkunde te volgen. Voor afgestudeerden die onmiddellijk na het bachelordiploma de arbeidsmarkt wensen te betreden biedt de opleiding de mogelijkheid in het laatste studiejaar het studiepakket een afrondend karakter te geven. Artikel 2

Aansluitende masteropleiding

Het met goed gevolg afleggen van het bachelorexamen geeft tenminste toegang tot de masteropleiding Applied Physics van de faculteit TNW. Artikel 3

Eindtermen van de opleiding

De afgestudeerde van de bacheloropleiding Technische Natuurkunde  heeft een gedegen theoretische en praktische basiskennis van de (technische) natuurkunde in samenhang met de daarvoor benodigde wiskunde en informatica, die toereikend is om met succes een natuurkundige Masteropleiding te selecteren en te volgen;  heeft voldoende inzicht in de diverse specialisaties van de (technische) natuurkunde die voortbouwen op de bacheloropleiding om een verantwoorde keuze te maken voor een vervolgstudie;  heeft kennis gemaakt met wetenschappelijke onderzoeksvaardigheden en methoden op het gebied van de natuurkunde en is in staat basale fysische problemen in een beperkte context te herkennen, te analyseren en met wiskundige hulpmiddelen (inclusief computertoepassingen) op te lossen;  is in staat het ontbreken van benodigde vakkennis en vaardigheden te onderkennen en deze zelfstandig te verwerven en te integreren in reeds opgedane kennis en vaardigheden;  beheerst de algemene vaardigheden op het gebied van presenteren en rapporteren, informatie zoeken en verwerken, computergebruik, projectmatig werken en werken in teams;  is zich bewust van de mogelijkheden op de arbeidsmarkt na een eventuele afsluiting van de studie met het bachelordiploma;  is zich bewust van de rol en positie van de natuurkunde in de wetenschap en de maatschappij en van het internationale karakter van de natuurkunde.

118

Artikel 4

Het propedeutisch examen

De onderdelen van het propedeutisch examen zijn: Vakcode Naam Groep A: Basis natuurkunde 191403011 Energie en Entropie 191403021 Dynamica 191403051 Elektriciteit en Magnetisme 191410010 Quantumverschijnselen Groep B: Wiskunde en modelleren 191521000 Calculus I 191521100 Calculus II xxxxxxxxx Lineaire Structuren 1 Groep C: Practica 191399111 Experimenteren 1 191399121 Experimenteren 2 191405820 Instrumentatie Groep D: Toepassingen 191403001 Oriëntatie Natuurwetenschappen 191403041 P-Project TN Totaal propedeuse

EC 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 60

Studenten van de generaties 2010 en eerder kunnen de propedeuse ook afronden met 201000180 Lineaire Algebra in plaats van Lineaire Structuren 1 en 191403033 Dynamisch modelleren en Simulatie in plaats van 191410010 Quantumverschijnselen. Nadere informatie is overeenkomstig artikel 6 te vinden op de website van de opleiding. Artikel 5

Het bachelorexamen

Het bachelorexamen bestaat uit het propedeutisch examen en het programma van het tweede en derde studiejaar (B2 resp. B3). Het B2-programma heeft een studielast van 60 EC. De onderdelen van B2-programma zijn: Vakcode Naam EC a. Groep Theorie 191411272 Klassieke mechanica 5 191411281 Inleiding Quantummechanica 5 191410021 Statistische Fysica 5 b. Groep Toegepast xxxxxxxxx Dynamisch modelleren en Simulatie 5 191460121 Inleiding Optica 5 191407023 Practicum Optica 2,5 191470231 Fysica van vloeistoffen 5 191470251 Practicum Fysica van vloeistoffen 2,5 191441182 Fysische Signaalanalyse en -bewerking 5 c. Groep Wiskunde xxxxxxxxx Fourier Transformaties 5 xxxxxxxxx Lineaire Structuren 2 5 191560130 Differentiaalvergelijkingen 5 d. Groep overig 191540263 Algoritmen en Programmeren 2,5 191407080 Computational Physics 2,5 Totaal B2 60

119

Studenten van de generaties 2010 en eerder kunnen de vakken 191410010 Quantumverschijnselen en Dynamisch modelleren en Simulatie uitwisselen tussen de P-fase en B2-/B3-fase. De volgende vakken zijn equivalent: 201000180 Lineaire Algebra met Lineaire Structuren 1, 191511240 Lineaire Analyse met Lineaire Structuren 2 en 191560810 Signalen en Transformaties met Fourier Transformaties. Nadere informatie is overeenkomstig artikel 6 te vinden op de website van de opleiding. Het B3-programma heeft een studielast van 60 EC. De onderdelen van het B3-programma zijn: Vakcode Naam EC 191440063 Elektriciteit en magnetisme, velden en golven 5 191420022 Inleiding Vaste Stoffysica 7,5 191407051 Practicum inleiding instrumentatie computers 2,5 Minor 20 3 Keuzevakken 10 4 Oriëntatievak mastertracks Applied Physics 5 5 191499879 Bacheloropdracht 10 Totaal B3 60 Het gekozen pakket van het derde jaar behoeft de goedkeuring van de examencommissie. Artikel 6

Overgangsregeling

1.

Indien het in de artikelen 4 en 5 van deze bijlage opgenomen studieprogramma is gewijzigd, dan wel dat één van de andere in het algemeen gedeelte of deze opleidingsbijlage opgenomen artikelen wijziging ondergaat, wordt door de opleidingsdirecteur een overgangsregeling vastgesteld en bekendgemaakt.

2.

In art. 22 van het algemeen gedeelte is vastgelegd aan welke voorwaarden een overgangsregeling moet voldoen.

3.

De overgangsregeling wordt gepubliceerd op de website van de opleiding Technische Natuurkunde.

Artikel 7

Veiligheid

Aan het werken in een laboratorium worden veiligheidseisen gesteld. De student is verplicht kennis te 6 nemen van deze regels en deze na te leven. Artikel 8

Verplichte deelname aan praktische oefeningen

Een onderwijseenheid waaraan praktische oefeningen zijn verbonden wordt niet eerder geacht met goed gevolg te zijn afgelegd dan nadat deze praktische oefeningen zijn verricht en voldoende beoordeeld.

3

4 5

6

120

De vakken die gekozen worden in de keuzeruimte van 10 EC moeten worden goedgekeurd door de examencommissie. Als richtlijn hiervoor geldt dat het niet een eerstejaars vak betreft en dat de inhoud van het vak geen overlap vertoont met onderdelen uit het verplichte TN-curriculum van B1 t/m B3. Eén vak te kiezen uit 191440201 Technische Optica, 191420131 Fysische materiaalkunde of 191470241 Warmte- en stofoverdracht. Een stage kan in het studieprogramma worden opgenomen in plaats van de bacheloropdracht wanneer de student na het behalen van het bachelordiploma wil uitstromen naar een maatschappelijke functie. Voor het vervangen van de bacheloropdracht door een stage is de goedkeuring door de examencommissie noodzakelijk. Zie het ’Arbo- en Milieureglement’ op http://www.tnw.utwente.nl/intra/diensten/amh/ en de informatie van de Practicumgroep TNW, te vinden op http://www.tnw.utwente.nl/onderwijs/practica_tnw/ .

Artikel 9

Volgorde onderwijseenheden

1.

De student moet voor begin van een onderwijseenheid voldoen aan de voorkennisvereisten van die onderwijseenheid.

2.

Onderdelen van het bachelorexamen uit het tweede en derde studiejaar kunnen niet worden afgelegd dan nadat het P-examen van de opleiding met goed gevolg is afgelegd dan wel vrijstelling voor het afleggen daarvan is verkregen (WHW art. 7.30).

3.

De examencommissie kan in afwijking van het bepaalde in lid 2 van dit artikel aan een student de toegang tot het afleggen van bepaalde onderdelen van het bachelorexamen verlenen (WHW art. 7.30 lid 3).

4.

De student kan pas zich pas inschrijven voor het examenonderdeel bacheloropdracht als hij is geslaagd voor het propedeuse-examen en als hij van het B2- en B3-programma exclusief de minor minimaal 60 EC heeft behaald, met inachtneming van eventueel behaalde vijven welke voldoen aan de criteria voor slagen volgens artikel 10 van de regels van de examencommissie Technische Natuurkunde.

5.

De examencommissie kan op verzoek van de student ontheffing verlenen van de in lid 1 en lid 4 van dit artikel genoemde voorwaarde, indien strikte toepassing van het aldaar bepaalde een niet te rechtvaardigen vertraging in de studievoortgang met zich mee zou brengen.

Artikel 10 Studiebegeleiding 1.

Bij het begin van de studie wordt aan iedere student een lid van het wetenschappelijk personeel toegewezen als mentor.

2.

De mentor houdt zich op de hoogte van de vorderingen van de aan hem toegewezen studenten en geeft hen gevraagd of ongevraagd advies.

3.

De mentor houdt na het eerste verblijfsjaar minimaal eenmaal per jaar een voortgangsgesprek met de studenten.

4.

De studieadviseur heeft enerzijds als taak de studenten individueel te adviseren over alle aspecten van hun studie en anderzijds de opleidingsdirecteur in te lichten over de studievoortgang van de studenten.

Artikel 11 Bindend studieadvies Het instellingsbestuur heeft voor de bacheloropleiding Technische Natuurkunde een bindend studieadvies ingesteld (WHW art.7.8b lid 3). De nadere regels voor de uitvoering van het bindend studieadvies zijn vastgelegd in de ‘Richtlijn bindend studieadvies Universiteit Twente’, vastgesteld op 24 november 2008 door het College van Bestuur van de Universiteit Twente. Genoemde richtlijn is te vinden op de website van de opleiding. De norm voor het bindend studieadvies is gesteld op 40 EC. Artikel 12 Wijziging Bij wijzigingen van de opleidingsbijlage is het bepaalde in de artikelen 21 en 22 van het algemeen gedeelte van toepassing. Artikel 13 Inwerkingtreding Deze opleidingsbijlage treedt in werking op 1 september 2011 en treedt in de plaats van de regeling d.d. 9 juli 2010.

121

Vastgesteld door de decaan van de Faculteit na advies bij de Opleidingscommissie Technische Natuurkunde te hebben ingewonnen. Enschede, 15 juli 2011.

122

Bijlage 8: Regels Examencommissie TN

De nieuwste verdie van de “Regels van http://www.utwente.nl/tn/onderwijs/regelingen/

de

examencommissie”

is

te

vinden

op:

Regels van de examencommissie van de bacheloropleiding Technische Natuurkunde (art. 7.12 WHW)

Kenmerk: Datum:

TNW 090362/vdh 29 september 2009

123

Artikel 1 De examencommissie 1. De examencommissie kiest uit haar midden een voorzitter en een secretaris. 2. De examencommissie kan zich laten bijstaan door bij de opleiding betrokken medewerkers zoalsbijvoorbeeld opleidingsdirecteur, opleidingscoördinator, studieadviseur, mentoren. Zij hebben een adviserende stem in de vergaderingen. 3. De examencommissie kan studieadviseurs en andere studiebegeleiders om advies vragen over tenemen beslissingen die de individuele studenten aangaan; daarbij zal de over studenten gegeveninformatie als vertrouwelijk worden beschouwd. 4. De examencommissie kan, voor zover de wet of deze regeling zich daar niet tegen verzetten, besluiten om bepaalde haar toekomende bevoegdheden, eventueel voorzien van beperkende randvoorwaarden, te mandateren aan de voorzitter of de secretaris van de examencommissie. 5. Een lid van S&O-A treedt in de vergaderingen van de examencommissies op als griffier. 6. De vergaderingen van de examencommissie zijn besloten. Artikel 2 Examinatoren Ten behoeve van het afnemen van de tentamens wijst de examencommissie voor ieder examenonderdeel een of meer examinatoren aan en in het geval van meerdere examinatoren een van hen als verantwoordelijk examinator. Als examinatoren kunnen slechts aangewezen worden leden van het personeel die met het verzorgen van de opleiding zijn belast alsmede deskundigen van buiten de universiteit (WHW art. 7.12). Artikel 3 Opstellen en vorm van tentamens en de wijze van toetsing 1. Voordat een examinator een schriftelijk tentamen afneemt, beoordeelt tenminste één andere ter zake kundige docent of het voorgenomen tentamen voldoende representatief is, of de vragen eenduidig zijn gesteld en of de moeilijkheidsgraad past bij die van het gegeven onderwijs. 2. In de omschrijving in het vakkeninformatiesysteem is vastgelegd of de eindbeoordeling van een onderwijseenheid schriftelijk, mondeling dan wel op andere wijze plaatsvindt. 3. De aangewezen examinator kan ten gunste van de student van het gestelde in lid 1 en 2 van dit artikel afwijken. 4. Op verzoek van de student kan de examencommissie toestaan dat een tentamen op een andere wijze wordt afgelegd dan in het tweede lid van dit artikel is bepaald. Artikel 4 Schriftelijke en mondelinge tentamens 1. Een schriftelijk tentamen duurt ten hoogste 3½ uur; een mondeling tentamen ten hoogste 1½ uur. Voor studenten met een functiebeperking kan hiervan worden afgeweken volgens artikel 7 van het Algemeen gedeelte van het opleidingsdeel van het studentenstatuut inclusief de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleidingen van de faculteit TNW. 2. De beoordeling van een schriftelijk tentamen vindt plaats aan de hand van vooraf opgestelde normen voor de verschillende opgaven of delen van opgaven van het tentamen. Het bij een schriftelijk tentamen maximaal per opgave te behalen aantal punten wordt aan de studenten bekend gemaakt door dit bij de tentamenopgaven te vermelden. 3. Het mondeling afnemen van een tentamen is openbaar. Dit houdt in dat zowel de student als de docent de examencommissie kunnen verzoeken om een of meerdere onafhankelijke waarnemers aan te wijzen. 4. De examinator kan niet meer dan één student tegelijk mondeling tentamineren, tenzij in onderling overleg tussen examinator en betrokken studenten anders is overeengekomen. Artikel 5 Orde tijdens tentamens 1. Bij elk schriftelijk tentamen worden door de verantwoordelijk examinator één of meerdere surveillanten aangewezen om er op toe te zien dat de tentamenzitting in goede orde verloopt.

124

2. Tijdens een tentamenzitting moeten alle elektronische apparatuur uit staan, met uitzondering van de apparatuur waarvoor de examinator expliciet toestemming heeft gegeven om die te gebruiken. 3. Tijdens een tentamen moet de student zich desgevraagd kunnen legitimeren met een bewijs van inschrijving (collegekaart). 4. Tegelijk met of direct na het in ontvangst nemen van de tentamenopgaven, overhandigt iedere student een ingevuld tentamenbriefje (naam, studentnummer, adres, naam en vakcode van de desbetreffende onderwijseenheid) aan de surveillant. Artikel 6 Fraude 1. In geval van fraude krijgt de student geen beoordeling. De examencommissie kan hem of haar dan voor ten hoogste één jaar uitsluiten van deelname aan een of meerdere tentamens of examens (WHW art.7.12 lid 4). 2. Wanneer de onderwijseenheid waarbij in eerdere instantie fraude werd gepleegd alsnog getentamineerd wordt, kan de examencommissie in voorkomende gevallen ook de wijze en de zwaarte waarop het desbetreffende vak wordt getentamineerd aan de student opleggen. 3. Onder fraude wordt verstaan: a. Het bij tentamens en tentamenonderdelen gebruik maken van meer of andere hulpmiddelen dan die waarvan de verantwoordelijk examinator minimaal twee weken vóór het tentamen of tentamenonderdeel heeft bekendgemaakt dat ze waren toegestaan. b. Het bij tentamens en tentamenonderdelen gebruik maken van hulpmiddelen of hulp waarvan de student wist of behoorde te weten dat zij niet waren toegestaan. Onder de in de vorige zin bedoelde hulp of hulpmiddelen vallen in ieder geval: i. Spieken, al dan niet: - met behulp van spiekbriefjes - door af te kijken bij tentamens - door af te laten kijken bij tentamens - door tijdens de uren dat een tentamen wordt afgenomen en terwijl het werk nog niet is ingeleverd, betreffende de tentamenstof in contact te treden met anderen dan de surveillanten. - met behulp van elektronische apparatuur ii. Valsheid in geschrifte. c. Gedrag van studenten waarvan de examinator vóór het afnemen van het tentamen of tentamenonderdeel heeft bekendgemaakt dat hij het als frauduleus beschouwt en waarbij hij heeft aangegeven welke maatregelen hij zal opleggen bij vaststelling van dit gedrag. Onder dit gedrag kan vallen het tonen van eigen werk aan andere studenten. d. Plagiaat. e. Je uitgeven voor een ander. 4. De bepalingen in lid 3 van dit artikel gelden voor alle vormen van tentamens of tentamenonderdelen zoals vastgelegd in artikel 9a van het Algemeen gedeelte van het opleidingsdeel van het studentenstatuut inclusief de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleidingen van de faculteit TNW. Artikel 7 Regels in geval van calamiteiten 1. Het College van Bestuur of namens deze de gebouwbeheerder stelt vast of er sprake is van een (dreigende) calamiteit. 2. Zodra dit is vastgesteld, wordt (een deel van) het gebouw ontruimd volgens de daarvoor geldende procedures. 3. Indien er zich calamiteiten voordoen of dreigen voor te doen tijdens of kort voor een tentamen geldt het volgende: Indien er een calamiteit is te verwachten voor aanvang van een tentamen, wordt het tentamen uitgesteld met onmiddellijke ingang. De verantwoordelijk examinator stelt in overleg met de opleidingsdirecteur en/of S&O-A een nieuw tentamentijdstip vast. Het nieuw vastgestelde tentamenmoment, dat binnen een maand plaatsvindt (de vakantiemaanden niet meegerekend), is bindend. Dit wordt binnen drie werkdagen nadat het gebouw weer is vrijgegeven bekendgemaakt via de gebruikelijke media.

125

4. Indien er een calamiteit plaatsvindt of is te verwachten tijdens een tentamen dient er, indien mogelijk, als volgt te worden gehandeld: a. Op al het tentamenwerk is bij aanvang van het tentamen de naam en studentnummer door de student vermeld. b. De aanwezigen dienen op last van de verantwoordelijke instantie of surveillant direct de tentamenzaal te verlaten. c. De studenten laten het gemaakte tentamenwerk achter in de tentamenzaal. d. Indien men in de gelegenheid is geweest al te beginnen met het tentamen wordt, indien dit redelijkerwijze mogelijk is, op grond van de ingeleverde (gedeeltelijk) gemaakte opgaven door de docent hierover het eindcijfer bepaald. 5. Indien de docent op grond van het in 4d genoemde geen eindcijfer kan bepalen, wordt er binnen een maand (vakantiedagen niet meegerekend) na het door een calamiteit afgebroken tentamen een herkansing georganiseerd voor de gedupeerde studenten, mits deze zich voor het bedoelde tentamen hadden aangemeld. 6. Indien er zich calamiteiten voordoen of dreigen voor te doen tijdens of kort voor een college of practicum, dan wordt dit uitgesteld met onmiddellijke ingang. De verantwoordelijk examinator stelt in overleg met de opleidingsdirecteur en/of S&O-A een nieuw college- of practicumtijdstip vast. Dit tijdstip wordt uiterlijk de dag volgend op het vrijgeven van het gebouw bekendgemaakt via de gebruikelijke media. Artikel 8 Vaststelling en bekendmaking van de uitslag van tentamens 1. De uitslag van een toets wordt door de examinator in zijn eigen administratie vastgelegd. Van een toetsresultaat wordt geen beoordeling zoals bedoeld in lid 4 t/m 6 van dit artikel opgemaakt. De uitslag wordt door de examinator bekendgemaakt aan betrokken studenten met inachtneming van de privacy van de student. 2. Indien bij een onderwijseenheid door meerdere examinatoren wordt beoordeeld, ziet de verantwoordelijk examinator er op toe dat dit wordt gedaan op grond van dezelfde normen. 3. Wanneer de beoordeling van een schriftelijk tentamen tot een cijfer 5 leidt, kan op verzoek van de student het werk door een tweede examinator worden beoordeeld. Wanneer na overleg tussen beide examinatoren een verschil in beoordeling blijft bestaan, wordt het cijfer vastgesteld op basis van het gemiddelde van de beide beoordelingen. 4. De beoordelingen worden doorgaans uitgedrukt in de vorm van één van de cijfers 1 tot en met 10. Aan de cijfers moet de volgende betekenis worden gehecht: 1: zeer slecht 2: slecht 3: zeer onvoldoende

4: onvoldoende 5: net niet voldoende 6: voldoende

7: ruim voldoende 8: goed 9: zeer goed 10: uitmuntend

Examenonderdelen kunnen met een 'G' (gedaan) beoordeeld worden indien naar het oordeel er examinator(en) een ten minste redelijke prestatie is geleverd. Op de cijferlijst wordt een vrijstelling aangegeven met 'V' en een onvoldoende met ‘O'. 5. Indien de student niet verschijnt bij een tentamenzitting waarvoor hij zich heeft ingeschreven en waarvoor hij zich niet tijdig heeft teruggetrokken, wordt dit in de student- en onderwijsadministratie vastgelegd. Dit telt mee als onvoldoende resultaat bij de vaststelling van het maximaal aantal tentamenpogingen (artikel 6 lid 6 van het algemeen gedeelte van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Technische Natuurkunde). 6. Indien een student voor een zelfde onderwijseenheid meerdere keren is beoordeeld, geldt de hoogste beoordeling. Artikel 9 Vrij programma 1. In afwijking van het in artikel 4 van de opleidingsbijlage bepaalde wordt aan de student toegang verleend tot het afleggen van het propedeutisch examen op basis van een door de student zelf voorgesteld pakket van examenonderdelen (een vrij propedeuseprogramma volgens WHW art.7.3c), mits dit pakket door de examencommissie is goedgekeurd. Daarbij gelden de volgende voorwaarden:

126

- De totale omvang bedraagt 60 EC. - Het bevat 70% of meer van de verplichte examenonderdelen genoemd in artikel 4 van de opleidingsbijlage. 2. In afwijking van het in artikel 5 van de opleidingsbijlage bepaalde wordt aan de student toegang verleend tot het afleggen van het bachelorexamen op basis van een door de student zelf voorgesteld pakket van examenonderdelen (een vrij bachelorprogramma volgens WHW art. 7.3c), mits dit pakket door de examencommissie is goedgekeurd. Daarbij gelden de volgende voorwaarden: - De totale omvang van het B2- en B3-studiejaar bedraagt 120 EC. - Het bevat 70% of meer van de verplichte examenonderdelen genoemd in artikel 5 van de opleidingsbijlage. - Het omvat een bacheloropdracht met een nominale studielast van ten minste 15 EC. Artikel 10 Uitslag van het examen 1. De uitslag kan zijn: geslaagd of afgewezen. Indien de student is afgewezen, kan de examencommissie hem/haar het recht verlenen binnen een aangegeven periode opnieuw in een of meer onderdelen geëxamineerd te worden. 2. De examencommissie bepaalt op welke dag de examenuitslag van het propedeuse- resp. het bachelorexamen wordt gedateerd. In de regel is dit de dag van het laatst behaalde examenonderdeel. 3. Geslaagd voor het propedeuse-examen is de student die aan elk van de onderstaande voorwaarden voldoet (WHW art.7.10 lid 3): - alle examenonderdelen genoemd in de groepen A, B, C en D uit artikel 4 van de opleidingsbijlage zijn beoordeeld; - geen van de examenonderdelen van het propedeuse-examen is beoordeeld met een cijfer lager dan een vijf; - voor ten hoogste twee examenonderdelen is het onvoldoende cijfer vijf behaald waarbij deze onvoldoende cijfers niet beide binnen dezelfde groep voorkomen; - het gemiddelde cijfer binnen de groepen A, B en D is 6.0 of hoger; 4. Geslaagd voor het bachelor-examen is de student die aan elk van de onderstaande voorwaarden voldoet (WHW art.7.10 lid 3): - de student is geslaagd voor het propedeuse-examen; - alle examenonderdelen uit de opleiding na de propedeuse zijn beoordeeld; - geen van de examenonderdelen na de propedeuse is beoordeeld met een cijfer lager dan een 5; - de bacheloropdracht of een eventuele vervangende stage is beoordeeld met een cijfer 6 of hoger; - voor ten hoogste twee examenonderdelen na de propedeuse is het onvoldoende cijfer 5 behaald; 5. Voor het propedeutisch examen van een door de student zelf samengesteld programma (conform artikel 9 van deze regels) is de student geslaagd als hij aan onderstaande voorwaarde voldoet: - voor maximaal twee van de examenonderdelen is een cijfer 5 behaald, waarbij de cijfers 5 niet in dezelfde groep vakken vallen. Verder zijn geen onvoldoendes behaald en is het gemiddelde cijfer van de examenonderdelen hoger dan 6,0. 6. De bepaling in lid 4 van dit artikel geldt ook voor een vrij bachelor-examen zoals beschreven in artikel 9 van deze regels. 7. De uitspraken van de examencommissie en de resultaten van gehouden stemmingen worden vastgelegd in het verslag van de vergadering. Artikel 11 Uitzonderlijke bekwaamheid 1. Bij uitreiking van het propedeusediploma wordt door de examencommissie het judicium ‘met lof’ verleend, als voldaan is aan de volgende voorwaarden: - Het P-diploma wordt in het eerste verblijfsjaar behaald; - Het over alle onderdelen van het propedeuse-examen gemiddelde cijfer is 8,0 of hoger; - Op de cijferlijst komen geen cijfers lager dan een 7 voor;

127

- Er is voor ten hoogste vier examenonderdelen vrijstelling verleend. 2. Bij uitreiking van het bachelordiploma kan door de examencommissie het judicium ‘met lof’ worden verleend. De examencommissie beoordeelt hierbij de resultaten behaald in het gehele bachelorprogramma, waarbij de minimale voorwaarden om in aanmerking te komen voor het judicium ‘met lof’ zijn: - Het cijfer voor de bacheloropdracht bedraagt ten minste een 8; - Het gemiddelde cijfer van de overige onderdelen van het bachelorexamen ná de propedeuse is 8,0 of hoger; - Op de cijferlijst komen geen cijfers lager dan een 7 voor. - De studieduur van de bacheloropleiding incl. de propedeuse is niet langer dan 4 jaar. Artikel 12 Toestemming tot afleggen van examenonderdelen uit het B2- en B3-programma Studenten die na het eerste studiejaar nog niet zijn geslaagd voor het P-examen hebben toestemming van de examencommissie om examenonderdelen uit het B2- en B3-programma af te leggen met dien verstande dat de bepalingen in de leden 1, 4 en 5 van artikel 10 van de opleidingsbijlage van kracht blijven. Van deze toestemming wordt geen schriftelijke mededeling gedaan. Artikel 13 Inwerkingtreding Deze regeling treedt in werking op 1 oktober 2009 (laatst gewijzigd d.d. 29 september 2009). Vastgesteld door de examencommissie Technische Natuurkunde, Enschede, 29 september 2009

128

Bijlage 9: Wie, Wat, Waar? In de onderstaande tabel is te vinden bij welke personen je binnen de opleiding TN/APH moet zijn voor verschillende vragen. De gegevens van de personen zijn te vinden via de telefoongids of de naam- en adresgegevens van de UT. Naam Marloes Letteboer Jeroen Verschuur

Functie Opleidingsdirecteur TN/APH Opleidingscoördinator Coördinator kwaliteitszorg Secretaris Examencommissie Practicumcoördinator TNW

Bartie Bruggink BOZ-TNW-TN Ethien Overberg (TN) Sandra Schuite (APH) Brigitte Tel

Secretariaat opleiding TN/APH Administratieve kant opleiding

Betty Folkers Rik Akse

Stage coördinator Coördinator Internationalisering

Willem Vos Stefan Kooij Henk van den Hengel Jelle van der Meulen

Voorzitter Examencommissie Voorzitter OLC-TN Voorzitter OKC-TN Contactpersoon OER Docent

Kirsten Voncken Jan van der Veen Henk Pol

Communicatiemedewerker TN Vakdidacticus natuurkunde Vakdidacticus natuurkunde

Studieadviseur HBO coördinator Coördinator Minor TN

Vragen over/voor Toelating opleiding Algemene vragen opleiding Kwaliteitszorg algemeen Examencommissie Blackboard Roosterzaken Practicum TNW Cijfergegevens Aanvraag diploma Indienen stukken examencommissie Studiebegeleiding HBO instroom Minor TN Opleidingssite TN/APH, Graduatesite APH Stage Studeren in het buitenland Buitenlandse instroom

Vak- en kwartiel evaluatie bachelor Onderwijs & Examenreglementen Colloquium Doctum VWO deskundige Voorlichtingsactiviteiten Lerarenopleiding natuurkunde

129

130

Bijlage 10: Huishoudelijk reglement practicumgroep TNW De nieuwste versie van het Huishoudeliujk regelement practicumgroep is te vinden op: http://www.utwente.nl/tnw/onderwijs/Practica_TNW/info/Veiligheid/huishoudelijkreglement_pg_tnw.doc/ Inleiding Om de werkzaamheden op de practica in goede banen te leiden is een huishoudelijk reglement opgesteld. Organisatie De docenten zijn inhoudelijk verantwoordelijk voor de practica. De organisatie, realisatie, beschikbaarstelling van infrastructuur en de technische ondersteuning is de verantwoording van de practicumgroep TNW. Positionering en reikwijdte van dit reglement Het faculteitsreglement is onverkort van kracht op alle aspecten van het werk en de aanwezigheid in de practicum ruimten. Het is goed om kennis genomen te hebben van dit reglement en er naar te handelen. Dit reglement bevat onderdelen voor verschillende doelgroepen. Deze staan expliciet aangegeven. Indien dit niet is aangegeven zijn de regels van toepassing op iedereen. Algemeen Op de zalen zijn een aantal algemene regels van kracht deze luiden: a. Op de zalen mag alleen gewerkt worden onder toezicht van een medewerker of assistent die betrokken is bij de begeleiding van het practicum. b. Van bovenstaande regel kan worden afgeweken na toestemming van iemand van de practicum staf. c. Er wordt zo weinig mogelijk meegenomen op de zaal, alleen die zaken die nodig zijn voor het verrichten van de werkzaamheden. Jassen horen dus niet op de zaal. d. Het is niet toegestaan om te eten en/of te drinken op de zalen. e. Breng de practicumstaf direct op de hoogte van onregelmatigheden die in de laboratoria worden geconstateerd. f. Zet kapotte apparatuur niet terug in de kast maar meldt dit bij de begeleider of bij iemand van de practicumstaf. g. Bij grote calamiteiten bel direct het alarmnummer 2222.

Voor studenten a. b. c.

d. e. f. g.

Volg altijd de instructies op van de begeleiders en de practicumstaf. Persoonlijke audio is verboden om te gebruiken op de zalen. Oriënteer je op de aard van het practicum, de handelingen die op het practicum moeten worden verricht en de materialen waarmee wordt gewerkt. De handleidingen en de opdracht omschrijvingen geven hiervoor voldoende aanknopingspunten. Bereid het experiment dat op het programma staat degelijk voor. Ruim de werkplek, na afloop, netjes op en laat deze achter zoals je deze hebt aangetroffen. Bedien niet zelf de hoofdschakelaar van het laboratorium. Zet geen apparatuur aan zonder dat men zich eigen heeft gemaakt van de werking van de apparatuur. Dit kan door lezen van de manuals, of door instructie van de begeleiding.

131

Voor docenten en assistenten a. b. c. d. e. f. g. h. i. j. k.

Laat je voorlichten over de procedures die voor het betreffende laboratorium van kracht zijn. Verken de apparatuur, voorwerpen en verbruiksartikelen die de studenten gaan gebruiken. Werk je in, in de proeven of experimenten die de studenten moeten gaan doen, en doe dit in overleg met de practicumstaf. Zorg dat het onderwijsmateriaal voor de studenten op orde is, en stel dit ook ter beschikking aan de practicumstaf. Wees je ervan bewust dat de studenten werken onder jouw verantwoordelijkheid als begeleider, en niet onder die van de practicumstaf. Verken het laboratorium en meldt onvolkomenheden direct aan de practicumstaf. Verricht de noodzakelijke handelingen om het practicum voor de studenten op te starten. Indien noodzakelijk of gewenst zal er kort overleg plaatsvinden tussen de begeleiding en practicumstaf over de werkzaamheden die tijdens de sessie zullen worden verricht. Controleer het laboratorium op de opgeruimde staat. Deel mee aan de practicum staf dat de zaal opgeruimd is, en er geen studenten meer aanwezig zijn. De begeleider van de practica verlaat dus als laatste de zaal.

Specifieke aspecten Chemische Laboratoria a. Op de chemische laboratoria wordt te allen tijde een (veiligheids)bril gedragen. b. Op de chemische laboratoria wordt een schone witte jas gedragen indien werkzaamheden worden verricht, wordt geassisteerd of van nabij wordt meegekeken. c. Er wordt alleen dat werk verricht, dat valt binnen de omvang van het practicum. Eigen initiatief wordt niet gewaardeerd, tenzij dit uitdrukkelijk wordt aangegeven in de opdrachten en is besproken met de begeleider. d. Werk ordelijk en netjes en houdt alles schoon. e. Ruim instrumenten, glaswerk en chemicaliën direct op indien deze niet meer nodig zijn. f. Voer de chemicaliën op de juiste manier af. Er staan hiervoor verschillende afvalvaten op het practicum. g. Maak de werkplek, apparatuur, glaswerk en gebruikt materiaal goed schoon. Specifieke aspecten Optische Laboratoria 2 Verken de ruimte met de verlichting aan, om in het duister je weg te kunnen vinden. 3 Zet geen obstakels in de gangpaden, dus ook geen tassen, ook niet tijdelijk. 4 Verstoor niet de experimenten van anderen door onnodig licht te maken. Vraag desnoods of het licht aan kan. Zet ook de verlichting van de laptop indien aanwezig op een lage intensiteit. 5 Gebruik alleen het oriëntatielicht op de zaal en eventueel lage intensiteit lokale verlichting. 6 Indien je gebruik maakt van een laser, plaats deze dan zo dat deze naar de wand schijnt en maak gebruik van een laserbril. Specifieke aspecten Biologisch Laboratoria (Voor de biologische laboratoria volgen nadere regels.)

Tot slot a. b.

Maak suggesties tot verbetering kenbaar aan de practicumstaf Spreek elkaar aan op ongewenst gedrag.

De practicum groep wenst u een prettig verblijf in de laboratoria.

132