2012 Trippende therapieën

FoliaMagazine weekblad voor HvA en UvA

Trippende therapieën

nr.11 21/11/2012

(advertenties)

Luister naar Radio AmsterdamFM: De stem van de hoofdstad!

Van 07:00 tot 19:00 uur op 103.3 op de kabel, 106.8 in de ether. En 24 per dag op www.amsterdamfm.nl Als het in Amsterdam gebeurt, hoor je het hier!

Radio AmsterdamFM: De stem van de hoofdstad!

is de publieke radio van Amsterdam. Nieuws, kunst en cultuur en politiek: als het in Amsterdam gebeurt hoor je het op AmsterdamFM.

Folia maakt kennis... ...met Laurens

Buijs

voorzitter UvA Pride en promovendus sociologie UvA

Woensdag 21 november tussen 16.00 en 17.00 uur in de OBA (Oosterdokskade 143) Live te beluisteren op AmsterdamFM (106.8 in de ether en 103.3 op de kabel)

Vanaf 22 november terug te luisteren op Kijk voor meer informatie op www.amsterdamfm.nl

www.foliaweb.nl

28 november • Ineke van der Linden (domeinvoorzitter Domein Economie & Management HvA)

Kijk voor meer informatie op www.amsterdamfm.nl

Folia het platform voor hoger opgeleid Amsterdam

Folia2012okt_2:Opmaak 1 01-11-12 09:15 Pagina 1

Amsterdam FM.nl de stem van de hoofdstad

e-mail: [email protected] internet: www.lecoin.nl

Nieuwe Doelenstraat 5 1012 CP Amsterdam 020 - 5246800

Hotel Résidence Le Coin Het hotel, al jaren een pleisterplaats voor haar Universitaire gasten, ligt in het oude centrum van Amsterdam en op een steenworp afstand van nagenoeg alle universitaire afdelingen. Ook is het een uitstekend vertrekpunt voor het ontdekken van alles wat de stad te bieden heeft, van het bijwonen van een theatervoorstelling tot een rondvaart in een van de vele monumentale grachten. Gasten van de UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM en de HOGESCHOOL VAN AMSTERDAM kunnen rekenen op een gereduceerd tarief en ontvangen bij een eerste overnachting, met verwijzing naar deze advertentie, een leuke attentie. Aan onze vaste gasten wordt natuurlijk ook gedacht.

Bezoek onze website of bel voor nadere informatie.

Gastvrijheid in een karakteristieke sfeer

inhoud #11

redactioneel De Lax

Legendarische tijden 6

Op uitnodiging van de voormalige voorzitter van de Amsterdamse Studentenvereniging Leeuwenburg (ASVL) betrad ik een jaar of tien geleden voor het eerst De Lax. Dit was de sociëteit van de vereniging, gehuisvest in de kelder van HvA-locatie de Leeuwenburg. Voordat de HvA dit gebouw betrok was het een kantoor van de Postbank en werd de kelder verhuurd aan een schietvereniging. Zo’n kelder is het. Onlangs was ik er weer en het was mooi te constateren dat er in de afgelopen tien jaar helemaal niets is veranderd. De Lax is een betonnen ruimte zonder daglicht, waar steevast keiharde muziek wordt gedraaid en waar de drank spotgoedkoop is. Redacteur Gijs van der Sanden bezocht de reünie van de ASVL in De Lax en sprak met oudleden die nu werken en in veel gevallen een gezin met kinderen hebben. Een oud-lid concludeerde weemoedig: ‘Toen waren we zo vrij als een vogel.’ Daar is niets te veel mee gezegd.

De ASVL hield een reünie in De Lax. Van bier en hoeren, de dingen die voorbijgaan.

Trippen op recept 12

Psychedelische drugs gebruiken voor psychiatrische therapie. Het kan, zeggen onderzoekers.

Nuttige wetenschap 24

Wat is valorisatie en waarom komt het in Nederland niet van de grond?

Regelneef in toga 28

De pedel leidt alle academische plechtigheden in goede banen. Maar stressen doet ze niet.

Halverwege halverwege 34

Het is niet per se crisis, maar de quarterlife is wel een nieuwe fase. Jim Jansen, hoofdredacteur Folia Magazine, [email protected], @jimfjansen

en verder

de week/het moment/navraag 4-5 op de tong 9 passie 11 drift 17 objectief 18-19 opinie 20-22 Robbert Dijkgraaf 21 Emma Curvers 22 brieven/promoties 23 lezingenladder 27 overigens 31 Folia maakt kennis 32-33 afscheid Bert Zonneveld 36-37 prikbord 38-39 wasdom 40-41 stage 41 toehoorders 42 de lezer/deining 43

(twitter)

FoliaMagazine

3

de week Alleen maar goed nieuws.

4

FoliaMagazine

foto: Daniël van der Ree

L

aten we deze week de loftrompet eens afsteken. In korte tijd bereikte zo veel heuglijk nieuws de redactieburelen dat het lastig kiezen was wat wel en wat niet te vermelden in deze kolommen. Zo kunnen studenten en medewerkers deze week een hardhat-rondleiding krijgen over het Roeterseiland, waar het nieuwe gebouw van de rechtenfaculteit verrijst. Hard-hat is een geinige verwijzing naar het helmpje dat je verplicht moet dragen. Veiligheid eerst. Volgens bureau Huisvestingsontwikkeling van de UvA ligt hier ‘een unieke kans’ om dit bouwproject van dichtbij te aanschouwen. Wat een genot om de bron van dat eindeloze, tot waanzin drijvende en elke vorm van concentratie verstorende lawaai eens van dichtbij te bekijken. We kunnen niet wachten. En dan dit: in de hausse aan canons die afgelopen jaren zijn verschenen, bestaat er sinds deze week – hou u vast – ook een heuse canon van het Nederlandse onderwijs. Misschien dat het verdwijnen van de studiefinanciering en het opdoeken van kleinschalige opleidingen hier en daar wat hebben afgeleid, maar de geschiedenis van het Nederlandse onderwijs is er volgens sommigen wel degelijk een om te koesteren. Afke’s Tiental, de Cito-toets, Desiderius Erasmus: ze hebben allemaal een plekje binnen de canon weten te bemachtigen. Halbe Zijlstra, de langstudeerboete, het topsectorenbeleid; zij hadden jammer genoeg het nakijken. Nee, het kon allemaal niet op deze week. Om nog even bij die topsectoren te blijven: kersvers minister van Onderwijs Jet Bussemaker maakte bekend dat er 167 miljoen euro wordt verdeeld over zes onderzoeksgroepen van verschillende universiteiten. Want: onafhankelijk onderzoek is van groot belang om doorbraken te forceren bij grote – let wel – maatschappelijke vraagstukken. Wat de maatschappelijke component is van het onderzoek naar ‘donkere materie’ – iets met

Een rondleiding door de ruïnes van het Roeterseiland, wie wil dat nou niet? De UvA organiseert sinds vorige week rondleidingen over de bouwplaats. Wie bang is een vallende balk of ander sloopmateriaal op het hoofd te krijgen, wees niet bevreesd. Het dragen van een helm is verplicht.

het heelal en elektromagnetische straling – van UvA-hoogleraar Erik Verlinde, is niet helemaal duidelijk. Maar wat zou het, hij krijgt er in ieder geval 18,3 miljoen euro voor. Maar de absolute kers op de taart was het bericht dat de corpsballen van de UvA en de HvA voortaan niet meer avond na avond op de soos op zoek hoeven naar een levenspartner. Die loggen vanaf nu gewoon in op een speciale datingsite voor leden en oud-leden van het studentencorps. ‘Corpsballen zijn net als gewone mensen op zoek naar een partner,’ zei de geestelijk vader van de website. Voor het luttele

bedrag van veertig euro per maand kunnen alle Lodewijks en Anne-Fleurs nu de liefde van hun leven vinden. Tip voor een eerste date: de UvA organiseert heel leuke rondleidingen. yyy Eva Rooijers en Gijs van der Sanden

15 november 2012

tweet van de week Kelley @kellytjalsma Deze brandoefening op de UvA is niet bepaald efficient. Als er echt iets was waren er zeker doden gevallen. https://twitter.com/kellytjalsma/

Er is weinig wat dubbelstudent, activist, wereldverbeteraar, (politiek) commentator, columnist en ideale schoonzoon Sywert van Lienden niet kan. Op zondag 18 november trad hij zelfs eenmalig op als dominee tijdens De Preek van de Leek, waarvoor publieke figuren ‘met preekpotentie’ worden uitgenodigd hun stadgenoten vanaf de kansel toe te spreken tijdens een kerkdienst in de Singelkerk. Van Lienden greep de gelegenheid aan om te spreken over de schoonheid van rituelen, en zijn gehoor te trakteren op het nummer Runaway van Kanye West. yyy tekst Mirna van Dijk / foto Jörgen Caris

navraag Jacomine Ravensbergen De Olympische Spelen van 2028 zijn van de baan. Toch blijven hogescholen studenten in de sport opleiden. In NRC Handelsblad pleitte sportjournalist Mart Roumen daarom afgelopen week voor opleidingsquota. Voorzitter van het Domein Bewegen, Sport & Voeding Jacomine Ravensbergen ziet daar weinig in.

Uw sportopleidingen leiden volgens Roumen op voor de werkloosheid. ‘De Nederlandse sportopleidingen laten elke twee jaar een arbeidsmonitor sport uitvoeren. De vraag naar onze afgestudeerden is vrij stabiel. Sterker: de vraag onder werkgevers groeit zelfs licht. En dat heeft niet zo veel te maken met de Olympische Spelen. Op heel veel plekken in de maatschappij is vraag naar sportprofessionals. Denk aan maatschappelijke functies als sportbuurtcoaches.’

‘Het beroepsveld is breder dan alleen de topsport. Volgens de monitor vindt 60 procent van de studenten direct na het afstuderen een baan, 20 procent vindt elders werk en dan hebben we nog een klein gedeelte dat verder studeert in het wetenschappelijk onderwijs. Vergeet ook niet dat sportmanagers buiten de sport hun werk kunnen vinden. Ik zie een heleboel studenten sport, management & ondernemen [smo, red.] het prima doen als manager bij een bank.’

Roumen heeft het in het bijzonder over sportmanagers, die het moeten hebben van evenementen als de Olympische Spelen.

Vindt u dat de overheid quota moet vaststellen voor deze opleidingen? ‘Het zou zonde zijn studenten voor de werkeloosheid op te leiden. Als het nodig is dus wel. Ik

plaats daar wel een grote “maar” achter: het moet écht noodzakelijk zijn. Ik verwacht die noodzaak niet. Bij smo selecteren we niet meer dan 180 eerstejaars, terwijl er zich ieder jaar weer zevenhonderd aanmelden. Wij houden de markt zo een beetje in de hand, omdat we kunnen selecteren.’

Wat betekent het afschaffen van de Olympische Spelen voor de HvA? ‘Het kabinet ziet af van de spelen, maar onderschrijft de olympische ambitie: meer Nederlanders aan het sporten krijgen. Zo worden er nu meer uren gymnastiek in het basisonderwijs verplicht gesteld. Goed voor ons: wij kunnen die vakleerkrachten leveren.’ yyy Jeff Pinkster

FoliaMagazine

5

Mooi was die tijd De Amsterdamse Studentenvereniging Leeuwenburg (ASVL) mag dan pas in mei vijftien jaar bestaan, voor een feestje heb je geen excuus nodig. Daarom hield de vereniging afgelopen week een reünie voor oud-leden. Herinneringen aan hoeren-en-pooierfeesten, drinkwedstrijden en vooral: een vogelvrije tijd. tekst Gijs van der Sanden / foto’s Danny Schwarz

6

Remco van den Brink (34) Civiele techniek Afgestudeerd in 2002

Bas de Hollander (24) Engineering, Design & Innovation Afgestudeerd in 2009

Menno Prins (33) Media & informatiemanagement Gestopt in 2006

‘Een memorabel moment? Heb je even? Ik heb legendarische tijden meegemaakt in De Lax met mijn jaarclub Triplus. Let wel: de eerste jaarclub in de geschiedenis van de ASVL. We zijn nog steeds een hechte vriendengroep. Ik kan me nog een avond herinneren dat er een feest werd gegeven waarbij er een opblaasbaar zwembadje in De Lax stond. Mensen gooiden daar de hele avond bier en andere rotzooi in, maar een jaarclubgenoot van me dook er aan het einde toch in – met al zijn kleren aan. Ik heb er nog een foto van. Ja, dat waren mooie tijden.’

‘Met Nationaal Koud Pils Dag (NKPD) – waarbij jaarlijks zo veel mogelijk bier wordt gedronken – sta je vanaf elf uur te drinken. Maar er zijn colleges waar je toch verplicht naar toe moet, omdat je anders het vak niet haalt. Stoppen met drinken is alleen geen optie. Dan kom je droog te staan en kak je in. Het is dus de kunst om zo onopvallend mogelijk een pitcher bier onder je jas te verstoppen en achter in de collegezaal te gaan zitten. En dan proberen zo min mogelijk aandacht te trekken. Ik ben ooit bijna het college uitgezet, maar het is gelukkig goed gekomen.’

‘Legendarisch waren de relletjes tussen de verschillende disputen binnen de ASVL. We haalden voortdurend geintjes met elkaar uit. Mimagine, mijn dispuut, heeft ooit een opheffingsfeest georganiseerd voor Baco, het dispuut van de technische opleidingen. Met posters kondigden we het afscheid van het dispuut aan. We hadden zelfs een condoleanceregister gemaakt. Allemaal onzin natuurlijk. Maar de Baco-leden stonden wel even te kijken toen ze die avond De Lax binnenliepen. We hielden ook een veiling waarbij we allerlei spullen van het dispuut veilden, uithangborden enzo. Maar ze hebben ons goed teruggepakt: na die avond hebben wij veel van onze eigen spullen nooit meer teruggezien.’

FoliaMagazine

Mirjam Nieuwenhoven (33) Informatica Afgestudeerd in 2008

Martijn Tros (34) Vliegtuigoperatie Afgestudeerd in 2001

Maikel van den Ham (25) Aviation Studies Afgestudeerd in 2010

‘Een vriend en ik gingen naar het hoeren-enpooiersfeest, in 2003 geloof ik. We waren allebei verkleed als hoer. Die vriend van me zag er overtuigend uit: mooie pruik, kort rokje, waterballonnen in zijn boezem. Toen we aankwamen zaten er alleen nog twee zakenmannen aan de bar een biertje te drinken na werktijd, die al behoorlijk dronken waren. Voor de grap begon mijn vriend met een van hen te flirten. Die man had niks door! Zijn collega wel, maar die speelde het spelletje mee. Een week later kwamen zagen we ze weer in De Lax. Mijn vriend – nu in normale kleren – begon weer te flirten. Na een tijdje viel het kwartje. Ik heb nog nooit iemand zo rood zien worden.’

‘Samen met andere bestuursleden heb ik in 1998 de ASVL opgericht. Een studentenvereniging heeft natuurlijk een sociëteit nodig, en van de HvA mochten we de ruimte onder de Leeuwenburg gebruiken. Het was de enige plek die beschikbaar was. Ik weet de eerste keer nog dat we hier kwamen: één grote bende. De vloer stond blank, uit het plafond hingen draden, schimmel stond op de muren. Het heeft ons maanden gekost om er wat van te maken. De muren werden geverfd – zalmroze trouwens, want de gast die daar over ging was kleurenblind. Dat is een klassiek verhaal geworden. En we plaatsten een echte bar. Het eerste biertje dat ik dronk hier, dat was een geweldig moment.’

‘In 2008 werd ik voorzitter van De Lax. De nood was aan de man, omdat de oude voorzitter wegens een incident zijn taak niet langer kon vervullen. Tijdens een feestje werd er door een lid een auto geparkeerd voor de brandtrap, en daar waren ze bij de HvA niet blij mee. Het vertrouwen van het College van Bestuur moest worden teruggewonnen. Dat is gelukt, mede dankzij de hulp van Gerard van Haarlem, domeinvoorzitter bij Techniek. We hebben hele duidelijke afspraken gemaakt en zijn echt met elkaar in dialoog gegaan. Daar ben ik trots op. Ik heb altijd gezegd: een vereniging mag niet worden afgerekend op één incident.’

Studentenvereniging voor HvA-studenten ASVL staat voor Amsterdamse Studenten Vereniging Leeuwenburg en is de studentenvereniging voor studenten van de HvA. Opgericht in 1998, toen de HvA besloot haar onderwijs onder te brengen in de Leeuwenburg, naast het Amstelstation. Voor die tijd bestonden er al actieve studentenverenigingen binnen de HvA, waarvan de mees-

te aan een opleiding waren gerelateerd, maar uiteindelijk werd besloten om één algemene vereniging voor HvAstudenten op te richten. Dat werd de ASVL. De vroegere verenigingen zijn binnen de vereniging ondergebracht als disputen – waar je tegenwoordig overigens ook lid van kunt worden als je een andere opleiding doet.

FoliaMagazine

7

het bestuur van de ASVL gezeten. Zo zie je maar.’

Sofie Stolwijk (28) Shirley Damen (30) Human Logistics Beiden afgestudeerd in 2005

Marloes Plu (35) Communicatie en commerciële economie Afgestudeerd in 2002

Sofie: ‘Wij kennen elkaar al vanaf het eerste jaar van de opleiding. We konden elkaar niet luchten. Elkaars tegenpolen waren we. Ik vond Shirley echt een barbiepop, zij vond mij juist te sportief. Dat veranderde in het tweede jaar. Een vriend die lid was van het dispuut Vloebes had een reis naar Lloret de Mar gewonnen voor vijftig personen. Ik deed een groepsopdracht met Shirley en ik had haar toch maar gevraagd.’ Shirley: ‘Dat was in 2002. Het werd een topweek. Vanaf dat moment waren we dikke maatjes en hebben we onze hele studie samen doorlopen. En we hebben samen in

‘Veel mensen weten dit niet, maar toen De Lax werd gebouwd, zijn er – heel slim, dachten ze – putjes in de vloer gemaakt. Compleet met waterleidingen eronder, zodat de vloer na een avondje flink drinken makkelijk schoongemaakt kon worden. Heel hygiënisch. Goed over nagedacht. Maar het liep allemaal wat anders. De vloer werd gestort, recht op dat keurig aangelegde afvoersysteem. Die putjes zijn dus helemaal voor Jan Lul geplaatst. Nooit gebruikt. Hilarisch toch?’

Nationaal Koud Pils Dag 3300 liter. Zo veel bier werd er vorig jaar gedronken tijdens de Nationaal Koud Pils Dag van de ASVL. Geen record, want het jaar daarvoor – in 2010 – dronken de aanwezigen 3700 liter bier. Het idee van de NKPD, zoals het door ingewijden wordt genoemd, is om van elf uur in de ochtend tot twaalf uur ’s avonds zo veel mogelijk bier te drinken. Een traditie. ‘Maar de recordpoging is er wel een beetje af,’ zei secretaris Robbert Pouw vorig jaar op Folia Web. Tegenwoordig draait het

8

FoliaMagazine

meer om de gezelligheid. Helemaal onschuldig is de NKPD niet: twee jaar geleden werd er een student afgevoerd die iets te diep in het glaasje had gekeken. ‘Een dieptepuntje,’ noemde huidig voorzitter Michael Bosscha dat. Maar de schade viel uiteindelijk mee: de jongen kon na een uurtje of wat weer naar huis. Uit voorzorg zijn er tegenwoordig EHBO’ers aanwezig. Dit jaar wordt de NKPD op 11 december gehouden in sociëteit De Lax. Ook niet-leden zijn welkom.

Jean Christian Bergsma (38) Technische bedrijfskunde Afgestudeerd in 2001 ‘Mij staan vooral de eerste maanden na de opening van De Lax goed bij. Jongens, wat een tijden waren dat. Eén groot feest. Hoe verder de avond vorderde, hoe meer pitchers we maakten met drankcombinaties die echt moordend waren. Passoa, Malibu, alles ging er in. We gingen tot ver na sluitingstijd door. Het alarmsysteem werkte nog niet, dus de conciërge heeft ons ’s ochtends vroeg wel eens laveloos aan de bar aangetroffen. Lachen dat-ie deed. Er was veel vertrouwen in die tijd. We hadden veel vrijheid. Tegenwoordig is alles aan regeltjes gebonden, maar toen waren we zo vrij als een vogel.’ yyy

op de tong

foto Danny Schwarz

Caribische dancehall en gouwe ouwe reggae en het eten is precies zoals je het op Jamaica zou verwachten. Belangrijkste (en bijzonderste) hoofdgerecht op de kaart is de Jerk (kip of lam); een kleverige en pittige marinade waarin vlees wordt gedrenkt voordat het op de grill wordt gelegd. Heerlijk! Eerst bestellen we een scherpe bonensalade en fijne zoutevis-‘fritters’, een soort beignets die komen met een heerlijk chilisausje. Als hoofdgerecht eten we uiteraard de Jerk Chicken, die alleen als grote portie geserveerd wordt, en verder de lamscurry en een speciaal voor ons gemaakt vegetarisch gerecht, met als hoofdingrediënt de bijzondere Jamaicaanse groente ackee. De laatste twee gerechten bestellen we als kleine portie, voor een luttele € 10,p.p. Bij de gerechten komt een grote bak rijst met bonen, lekkere plakken bakbanaan, en een heerlijk frisse koolsla. Door het huiselijke eten en de gemoedelijke sfeer voelen we ons helemaal thuis bij Planet Rose. Op deze woensdagavond staan er geen rijen mensen voor de deur, maar de Jerk Chicken en ook de andere gerechten verdienen dat zeer zeker. Wij zullen in ieder geval snel terugkomen. yyy Ruby Sanders

Planet Rose

Nicolaas Beetsstraat 47 (West)

N

iet te hip of oubollig, exotisch, laaggeprijsd zonder goedkoop aan te voelen, muziek die past bij het eten en een kokkin die zelf langs de tafels gaat om te serveren en te vragen of alles naar wens is. Waar vind je dit nog in

Ackee

De ackee (ook wel achee, akee-appel of akee) is een tropische vrucht die in bereiding als groente wordt gebruikt. Oorspronkelijk groeit de vrucht in bomen tot wel tien meter hoog in tropische gebieden, vooral in West-Afrika. In de achttiende eeuw werd de vrucht geïntroduceerd in het Caribisch gebied en werd de ackee dé vrucht van Jamaica. Ackee met zoutevis (ackee with saltfish) wordt dan ook gezien als het nationale gerecht van het eiland.

Amsterdam? Bij Planet Rose, zo blijkt; het naar eigen zeggen eerste Caribische restaurant van Nederland. We vertoeven in Jamaicaanse sferen hier vlak achter de Kinkerstraat: er wordt Engels gesproken met mooie Jamaicaanse tongval door gastvrouw Rose, uit de boxen klinkt moderne

Wisselend menu Planet Rose heeft op de website een overdadige lijst aan gerechten staan, maar heeft per dag een wisselend menu met een selectie aan gerechten beschikbaar. Op het eerste gezicht lijkt het of vlees en vis de overhand hebben, maar ook als vegetariër is het goed toeven bij Planet Rose. De kokkin maakt op verzoek vegetarische gerechten en de bijgerechten zijn zonder vlees en vis.

Folia Magazine ontvangt graag je restaurant­recensie en vergoedt tot € 50,-. Maximaal 270 woorden, (suggesties voor de) kaders zijn welkom, maar niet verplicht. Mail je recensie naar [email protected]. Stuur de orginele bon naar Folia Magazine, t.a.v. Stephanie Gude, Prins Hendrikkade 189b, 1011 TD, A'dam.

Catering

Een feestje, veel vrienden of familie over de vloer of gewoon zelf geen zin om te koken? Planet Rose verzorgt ook catering, mits de bestelling ten minste één dag van tevoren wordt aangeleverd. Naast de reguliere kaart kan er dan ook van een speciaal cateringmenu worden besteld, met heerlijke hapjes, broodjes en tropische sapjes waar het water je van in de mond gaat lopen.

FoliaMagazine

9

(ingezonden mededeling)

“Kabinetsplannen rampzalig voor stu-

voor de stedelijke economie dat studen-

dentenhuisvesting”, “Als deze plannen

ten in de stad wonen. Daarnaast vindt

doorgaan, wordt er geen studentenkamer

ASVA het belangrijk dat studenten de

meer gebouwd en gaan de studentenhuis-

mogelijkheid hebben om zichzelf te ont-

vesters failliet” en “Projecten in ontwik-

plooien in de stad. Met deze stijging is

keling voor de sociale sector komen in de

het in de toekomst echter alleen mogelijk

gevarenzone”

voor rijke studenten om zich te vestigen binnen de ring.

Dit zijn geen uitspraken van ASVA maar

Het effect voor studentenwoningen in min-

respectievelijk van Kences (landelijke

der populaire gebieden is net zo schrikba-

branchorganisatie), Duwo (woningcorpo-

rend. De WOZ-waarde van een studenten-

ratie) en Vastgoed Belang (belangenbe-

woning buiten de binnenstad is zo laag dat

hartiger van particuliere beleggers). Het

het voor investeerders en corporaties niet

regeerakkoord is net openbaar gemaakt

meer rendabel is om daar te gaan bouwen.

en er is veel aandacht geweest voor het

Een complex als Uilenstede of de studen-

afschaffen van de ov-studentenkaart en

tenflats in Zuid-Oost zullen niet meer ge-

de basisbeurs. Gecombineerd met de

bouwd kunnen worden. Duwo geeft zelfs

plannen voor de huisvestingsmarkt wor-

aan dat deze nieuwe prijsbepaling in com-

den deze maatregelen een gevaarlijke

binatie met de voorgestelde verhuurder-

molotovcocktail voor studenten. Geen

heffing uit het regeerakkoord het onmoge-

geld, geen vervoer en geen huis. Of in

lijk maken om nog te blijven bestaan!

ieder geval niet voor de gemiddelde stu-

Investeren in de kwaliteit van een kamer

dent.

door de verhuurder is nu ook verleden tijd, immers hij zal met het plaatsen van

Het einde van de studentenstad

De liberalisering van de huurmarkt

een nieuwe keuken of het isoleren van een

In de huidige situatie wordt de prijs van je

woning de WOZ-waarde niet verhogen. De

studentenkamer bepaald aan de hand van

WOZ-waarde is voornamelijk gekoppeld

het WWZ-puntensysteem. Zo levert bij-

aan de locatie en niet aan de kwaliteit van

voorbeeld een grotere kamer of een eigen

de woning.

wc meer punten op en kunnen verhuur-

Zoals we er nu voorstaan zullen studenten

ders meer geld vragen voor deze kamer. In

zonder OV en beurs met het toenemende

het nieuwe systeem wordt de prijs die je

tekort aan kamers alleen in staat zijn om

gaat betalen voor de woning bepaald aan

een kamer in de stad te krijgen als zij de

de hand van de WOZ-waarde. Deze WOZ-

loterij winnen.

waarde wordt gebaseerd op de markt-

Het is nog niet te laat, de plannen moeten

waarde van de woning. De verhuurder mag

verder uitgewerkt worden en het is be-

maximaal 4,5% van dit bedrag aan huur

langrijk dat wij daar als studenten onze

doorberekenen naar de huurder. Het idee

stem in laten horen.

hierachter is dat dit systeem eenvoudiger is en ervoor zorgt dat de locatie de prijs

Huisvestingssymposium

van de woning bepaald.

Op woensdag 28 november van 14.30 tot 17 uur organiseert ASVA in CREA het

Gevolgen voor de student

debat “De prijs van wonen”. Onder an-

Dit model heeft grote gevolgen voor de

dere corporaties & commerciële ontwik-

uitwonende student! Zo is bijvoorbeeld

kelaars zullen hier zijn om samen met

de WOZ-waarde van woningen in de bin-

de student mee te denken over de be-

nenstad van Amsterdam zo hoog dat er

taalbaarheid van studentenhuisvesting.

gigantische stijgingen zullen ontstaan in

Kom en praat mee! Voor meer informatie

je kamerprijs. Onderzoek van TNO* heeft

kijk op www.ASVA.nl of zoek op Face-

aangetoond dat het heel belangrijk is

book naar “De prijs van wonen”.

*TNO: Kennis als economische motor: elke student levert 25000 euro op voor de stad

passie Radio maken Voor Wolf Draheim (56, securitymedewerker UvA) is muziek draaien het ‘leukste wat er is’. ‘Het begon toen ik een jonge jongen was. In Duitsland, waar ik ben geboren, zat ik bij een jeugdsociëteit. ’s Middags nam ik met een recorder plaatjes op van de radio, die ik dan ’s avonds liet horen – nummers van de Bay City Rollers, weet je wel? Ik vond het fantastisch om iedereen zo uit z’n dak te zien gaan. Later, in de jaren zeventig, draaide ik, naast mijn vaste baan, in de weekenden in een club in Duisburg. Geweldig! Het was de tijd van de glamourdisco, van Saturday Night

Fever. Ik heb Grace Jones ooit terug moeten brengen naar haar hotel, toen ze nog niet zo bekend was. Ze had iets te veel van die zoete Duitse wijn gedronken. De hele auto lag vol met kots. Acht jaar geleden was ik op skivakantie met wat vrienden. Daar ontmoette ik een producer van een internetradiostation, en sindsdien maak ik elke week een paar uur radio vanuit mijn woonkamer. We draaien van alles. Van schlager tot DJ Tiësto. Onlangs hebben we

een doorstart gemaakt naar een nieuwe zender: Radio Party Welle. Radio maken, plaatjes draaien: het is een uit de hand gelopen hobby. Ik doe ook regelmatig verslag van evenementen in het weekend; dan moet ik de dag erop weer gewoon naar m’n werk. In de zomer draai ik in een grote club op Mallorca. Om al die mensen dan lol te zien maken, dat vind ik echt kicken. Dat is het leukste wat er is.’ yyy tekst Gijs van der Sanden / foto Fred van Diem

FoliaMagazine

11

Paddo’s op doktersvoorschrift Een lsd-trip tegen depressie? Stoppen met roken met behulp van paddo’s? Psychedelica maken een opmars in onderzoek naar nieuwe psychiatrische therapieën. ‘Verslaafde mensen zitten vaak vast in een patroon. Psilocybine schudt de boel op.’ tekst Lemke Kraan / illustraties Pascal Tieman

‘H

et was een heel slechte plek om psychedelische drugs te gebruiken. Ik lag in een smalle buis, vastgesnoerd op een metalen bed, met mijn hoofd in een soort kooi. De scanner maakte een enorm lawaai. In mijn neus had ik een slang en in mijn arm had ik een naald.’ Door die naald stroomde psilocybine, de werkzame stof in paddo’s, snel de bloedbaan van Ben Sessa in. Sessa was een van de deelnemers aan het eerste klinische onderzoek naar de werking van paddo’s. In Engeland werkt hij als psychiater. Tijdens het onderzoek in Londen kregen gezonde proefpersonen psilocybine ingespoten. Daarna schoven de onderzoekers hen in de MRI-scanner, een apparaat dat hersenactiviteit kan meten. Zo konden ze de effecten van het middel op het brein volgen. ‘Als psilocybine direct in je bloed gespoten wordt ga je van het ene op het andere moment trippen,’ legt Sessa uit. ‘Het was een ontzettend angstige, maar ook

12

FoliaMagazine

mooie ervaring. Het was totaal anders dan wanneer je het middel recreatief gebruikt. Ik wist dat ik het voor de wetenschap deed.’ Jaren zestig Het psilocybineonderzoek is een project van Robin Carhart-Harris, een jonge Britse psychofarmacoloog. ‘Er bestaan aanwijzingen dat de

‘Ik wist dat ik het voor de wetenschap deed’ stemming van depressieve patiënten verbetert na het gebruik van psilocybine. Ze lijken het leven makkelijker aan te kunnen.’ CarhartHarris wil uitzoeken hoe dat zit en behoort daarmee tot de pionierende groep onderzoekers die de werking van psychedelica bestuderen. Hij bouwt aan het Imperial College in Londen voort op het werk van zijn collega’s in de jaren

vijftig en zestig die, toen lsd en psilocybine werden ontdekt, de middelen veel gebruikten in de psychiatrische praktijk. Ruim vijftig jaar geleden gaven psychologen lsd aan mensen tijdens psychotherapie, of probeerden met het middel verslaafden te behandelen. Maar tegelijkertijd ging het experiment op straat en op feestjes verder. Jongeren die onverantwoord grote hoeveelheden lsd namen belandden in het ziekenhuis. Carhart-Harris: ‘Psychedelica hoorden bij de protestcultuur. De autoriteiten dachten dat lsd de drijvende kracht was achter alle sociale onrust.’ De middelen werden in 1972 verboden en het onderzoek verdween op de plank. ‘We pakken nu eindelijk de draad weer op,’ zegt Matthew Johnson, een keurig geklede jonge Amerikaan met een psychedelisch gekleurde stropdas. Ook hij werkt als psychofarmacoloog, aan de Johns Hopkins University School of Medicine in de Verenigde Staten. ‘In de jaren

FoliaMagazine

13

Meer drugs op recept? De Rijksuniversiteit Groningen onderzoekt het effect van ketamine op de stemming van ernstig depressieve patiënten. In Amerika bestuderen psychiaters het gebruik van MDMA bij het behandelen van mensen met een ernstige postraumatische stressstoornis (PTSS). En het lijkt erop dat lsd een goed middel is voor mensen die lijden aan clusterhoofdpijn.

vijftig en zestig zijn heel interessante resultaten behaald bij het behandelen van alcoholverslaving met lsd.’ Dit was voor Johnson de aanleiding vijf verstokte rokers, die al jaren vergeefs probeerden te stoppen, bij wijze van experimentele therapie een psilocybinekuur voor te schrijven. Johnson diende zijn rokers drie keer een dosis psilocybine toe. Tussendoor kregen de proefpersonen gedragstherapie – dit is volgens Johnson essentieel voor het succesvol toepassen van psilocybine in de psychiatrie. ‘Er zijn maar heel weinig rokers die stoppen na een paddotrip op een feestje.’ Nu, een jaar later, zijn vier van zijn vijf proefpersonen nog steeds gestopt. De vijfde had een kleine terugval gehad. Johnson is enthousiast over de eerste resultaten, maar is ook voorzichtig: ‘Het onderzoek was klein van opzet. We proberen nu geld te verzamelen voor een experiment met een controlegroep.’ Zonder dirigent Het hersenonderzoek van Robin CarhartHarris werpt alvast wat licht op de effecten van psilocybine op het verslaafde brein. Toen Carhart-Harris naar de hersenscans van zijn psilocybineonderzoek keek, zag hij iets wat hij niet had verwacht. ‘Mensen die psychedelica gebruiken zeggen vaak dat het middel hun bewustzijn verruimt. Dus wij verwachtten een toename van hersenactiviteit. Maar dat is niet wat we vonden.’ Carhart-Harris zag dat bepaalde hersenstructuren juist minder actief waren tijdens een trip. Deze structuren hebben in het brein de rol van een dirigent van een orkest. Ze zorgen ervoor dat de binnenkomende beelden, geluiden en geuren door de hersenen netjes worden verwerkt. ‘Als mensen psilocybine gebruiken is het alsof de dirigent eventjes de kamer is uitgegaan. Het orkest speelt door,

14

FoliaMagazine

maar veel chaotischer, meer experimenteel.’ Deze staat van zijn kan helpen bij het bestrijden van een verslaving. ‘Verslaafde mensen zitten vaak vast in een patroon. Psilocybine schudt de boel op. Net zoals bij zo’n glazen sneeuwbol, die je moet schudden en dat er dan sneeuwvlokjes naar beneden dwarrelen. Je creëert eerst chaos en daarna daalt alles weer neer. Het is een soort opfrisbeurt.’ Dat is precies wat Damiaan Denys, hoofd psychiatrie aan het AMC, gevaarlijk vindt aan het gebruik van psychedelica in de psychiatrische praktijk. ‘Ik vind het een gekke

‘De effecten zijn heel onvoorspelbaar’ aanpak. Ik vergelijk het even met een tuin met onkruid. Je kunt het onkruid wieden, of je haalt alles weg. Met psychedelica haal je alles weg. Je verandert hiermee de geest zo grondig, dat geen psychische klacht meer de mogelijkheid heeft om te bestaan.’ Volgens Denys pak je met zo’n behandeling de oorzaken van de klachten niet aan. Bovendien denkt hij dat psychedelica moeilijk te doseren zijn. ‘De effecten zijn heel onvoorspelbaar.’ Denys keurt onderzoek naar deze middelen niet af. ‘Ik denk niet dat deze middelen geschikt zijn voor psychiatrische doeleinden. Maar als het om gedegen onderzoek gaat en een psychedelicum wordt veilig bevonden dan zou ik dit soort onderzoek alleen maar aanbevelen. De scheiding tussen psychedelica en medicijnen is natuurlijk flinterdun.’ Toen psychologen in de jaren vijftig de eerste alcoholverslaafden met lsd behandelden, ging dat nog niet helemaal van een leien dakje. Mensen zaten hun trip uit in een afgesloten lege witte ruimte, waardoor ze gek werden. Pas toen de onderzoekers mensen onder normale

omstandigheden lsd toedienden begon het middel beter te werken. Een van de effecten van lsd die de psychologen toen opmerkten was dat de proefpersonen tijdens hun trip vaak een mystieke of religieuze ervaring hadden, wat hen hielp bij het stoppen met drinken. Johnson: ‘Zulk soort ervaringen halen mensen uit het patroon waarin elke verslaafde zit. Ze zien zichzelf niet meer als de eeuwige verslaafde die niet kan stoppen, maar krijgen het idee dat het ze wel kan lukken te stoppen, dat de verslaving niet groter is dan henzelf.’ De mystieke ervaring is volgens Johnson dan ook een belangrijke oorzaak van de werkzaamheid van psilocybine. Zijn onderzoeksgroep legde zich daarom toe op het ontrafelen van dit effect van paddo’s en zette een nieuw experiment op waarbij gezonde mensen psilocybine toegediend kregen. Meer dan de helft van de deelnemers ervoeren tijdens de trip een gevoel van eenheid, ze voelden zich tijdens de trip sterk verbonden met andere mensen en voelden zich een onderdeel van de wereld om hen heen. Na een jaar kwamen de proefpersonen terug in Johnsons lab. Aan de hand van een persoonlijkheidstest stelde hij vast dat zij toleranter, geduldiger en opener waren dan voor het experiment. Collega’s en buren die Johnson als extra controle hierover bevroeg bevestigden dit. Het onderzoek was zo uitgevoerd dat niemand wist wie van de deelnemers psilocybine had gebruikt. Met God praten Robin Carhart-Harris heeft wel een idee waar deze mystieke ervaring vandaan komt. ‘Normaal gesproken weten mensen heel goed waar hun eigen lichaam ophoudt en de wereld om hen heen begint. Twee hersensystemen, die met elkaar samenhangen als yin en yang, zorgen hiervoor. Het ene systeem verwerkt informatie

Meer weten? Stichting Open organiseert elke twee jaar een congres over onderzoek naar psychedelica. De stichting zet zich in voor multidisciplinair onderzoek naar psychedelische middelen. Zie www.stichtingopen.nl. Het VPRO-wetenschapsprogramma Labyrint wijdt de uitzending van 19 december aan onderzoek naar psychedelica.

van buiten. Het andere hangt samen met je persoonlijkheid. Dit systeem zorgt ervoor dat je jezelf voelt. Onder invloed van psychedelica gaan die twee systemen door elkaar lopen. Je identiteit valt uit elkaar. Je voelt de grens tussen je eigen lichaam en de buitenwereld niet meer.’ Ben Sessa had deze ervaring in de MRI-scanner. ‘Ik bestond niet meer. Ik had geen lichaam meer, geen naam meer, geen beroep en ik had geen kinderen en geen vrouw meer. En ik stond voor God.’ Sessa is niet religieus. Hij is een wetenschapper. Hij had terwijl hij tripte heel

‘De scheiding tussen psychedelica en medicijnen is flinterdun’ goed door dat wat hij meemaakte niet echt was. ‘Maar als dokter vind ik het wel heel bijzonder. Je neemt een stofje en je krijgt het gevoel dat je met God praat. Wat zegt dat over de hersenen? En wat zegt dat over de behoefte van de mens op zoek te gaan naar God?’ Het klinkt vreemd, om verslaafden of depressieve mensen te behandelen met psychedelische drugs. Johnson en Carhart-Harris hameren dan ook op het belang van de omgeving waarbinnen patiënten psychedelica gebruiken. Johnson: ‘Onze experimenten vinden in een soort huiskamer plaats en er zijn altijd medewerkers aanwezig die de proefpersoon kunnen bijstaan.’ De kans op een zogenaamde ‘bad trip’, een hele angstige ervaring, bestaat namelijk altijd. Maar met goede ondersteuning tijdens en na de trip hoeft dit volgens Johnson geen vervelende effecten te hebben. Bovendien zijn psychedelica niet verslavend. Carhart-Harris: ‘De ervaring is zo intens dat mensen niet de behoefte hebben een trip heel vaak te herhalen.’ yyy

FoliaMagazine

15

(ingezonden (advertentie) mededeling)

hoogleraren

hoogleraren hoogleraren hoogleraren

illustratie Denise van Leeuwen

drift

Eerste liefde

E

liza (21), student nieuws & media aan de HvA: ‘Op mijn achttiende vond ik het tijd worden voor een echte liefdeservaring: een relatie. Eerder had ik me nooit willen binden. Ik ging iedere avond uit, zoende af en toe met een jongen – maar altijd voor de lol. Nu had ik behoefte aan iemand met wie ik alles zou kunnen delen, iemand die me zou begrijpen, een maatje. Oké, ik heb een heel goede band met mijn ouders, tegen hen kan ik alles zeggen. Maar dat is toch anders. Zodra ik dit bedacht had, leek het of alle geschikte jongens van de aardbodem waren verdwenen. De ene keer werd ik verliefd op iemand die zich niet wilde binden, dan weer zoende ik met een jongen die al een vriendin bleek te hebben. Geregeld had ik een superleuke date met een jongen, die vervolgens niets meer liet horen. Het was vreselijk, steeds opnieuw werd ik gekwetst. Bij ieder blauwtje verloor ik een beetje vertrouwen. Tom kende ik van vakantie, een metal-gast met lang haar. Aardig, maar hij had nooit mijn aandacht getrokken. Tot ik hem na een jaar opnieuw

op vakantie zag: jezus, wat een lekker ding! Zijn lange haar was afgeknipt in een leuk model. Hij had ineens een fantastische uitstraling – maar ook een vriendin, hoorde ik. Ik was het zat om mijn hart te laten breken, dus ik probeerde niks. Eenmaal terug in Nederland kwam ik hem tegen in de stad. De volgende ochtend had ik een sms’je waarin hij zei dat-ie het leuk had

‘“Mamaaaaa, hij heeft gesmst!” gevonden mij weer te zien. Ik sprong meteen uit bed, en schreeuwde tegen mijn moeder: “Mamaaaaa, hij heeft ge-sms’t!” We waren allebei in de wolken, maar ik zei: “Hij bedoelt het vriendschappelijk, hij is al bezet.” We sms’ten een week lang. Hij flirtte niet, ik ook niet. Wat moest ik hiervan denken? Hij nodigde me uit bij zijn band te komen kijken, maar ik kwam die avond te laat. Hij was al weg. Toen pas hoorde ik van zijn vrienden dat Tom me leuk vond. Het bleek al uit te zijn met zijn

vriendin sinds hij terug was van vakantie! Twee dagen later hadden we onze eerste date, nu zijn we een jaar en een maand samen. Ik heb de ware gevonden, dat weet ik zeker. Hij is superknap en onwijs zorgzaam. Hij luistert altijd, hij troost en knuffelt me als ik verdrietig ben. In mijn ogen is er geen betere persoon voor mij op aarde dan hij. En andersom is dat ook zo. Onze liefde is zo sterk dat ik denk dat ze nog heel lang blijft bestaan, misschien wel altijd. We hebben het vaak over later. We hebben het zo bedacht: eerst ga ik afstuderen, daarna gaan we samen reizen voor onbepaalde tijd. Als we terugkomen, gaan we op zoek naar het perfecte huis. Hopelijk kunnen we dat dan meteen kopen. En daarna mag het huisje-boompje-beestjefeest beginnen. Het liefst twee kinderen, een jongen en een meisje. Ja, het is perfect tussen ons. Soms verbaast het mij dat het precies zo is als ik gedroomd had.’ yyy Catrien Spijkerman Om privacyredenen zijn de namen gefingeerd. Wil je ook meedoen aan deze rubriek, mail dan een korte motivatie naar [email protected].

FoliaMagazine

17

18

FoliaMagazine

objectief Een kaart uit Amsterdam UvA-kaartenmaker Christian Smid ziet direct dat op deze kaart van Amsterdam het noorden aan de onderkant staat. ‘Dat is vaak zo bij oude kaarten, maar waarom dat is weet ik niet.’ De kaart is afkomstig uit de facsimile van de Atlas de Wit, een historische atlas van de Amsterdamse cartograaf Frederick De Wit met 158 stadsplattegronden, stadsgezichten en gravures uit de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden (het huidige Nederland, België en Frans-Vlaanderen), voor het eerst uitgegeven rond 1698. ‘De Wit trad in de voetsporen van kaartenmakers als Johan Blaeu, de bekendste Nederlandse cartograaf, en Jacob van Deventer,’ zegt Smid. Bij Blaeu ging dat zelfs zo ver, dat De Wit voortbouwde op kaarten die hij overgenomen had uit de inboedel van het failliete bedrijf van Blaeu. Smid: ‘Nederland had in die tijd een grote naam in de cartografie. Nu is dat minder, al is de Bosatlas wel toonaangevend.’ Het maken van een kaart als deze had nogal wat voeten in de aarde, schetst Smid. ‘Ze hadden toen natuurlijk nog geen luchtfotografie, dus alle straten moesten met de hand gemeten worden. En om hem te drukken moest hij helemaal geëtst worden op koper.’ De mooie tekeningen onder aan de kaart kan Smid wel waarderen. ‘Dat was toen gebruikelijk, om kaarten te verluchtigen met allerlei tekeningen. Dus dan zag je op de plek van de zee een beeld van de horizon.’ Dat de kaart enigszins priegelig kan overkomen, komt omdat hij oorspronkelijk veel groter was. ‘Wel zo groot als een bureau ongeveer,’ aldus Smid. Maar alsnog is ze onder de indruk van het detail. ‘Kijk dan hoe netjes het paleis en de Nieuwe Kerk zijn ingetekend.’ yyy Harmen van der Meulen Uitgeverij Lannoo, 320 pagina’s, prijs: tot 31 december € 99,-, daarna € 119,-. Zie ook atlasdewit.com.

FoliaMagazine

19

opinie

Maak van duurzaamheid de bodem Duurzaamheid moet centraal komen te staan in het curriculum van UvA en HvA, vindt Bob Verhagen. illustratie Marc Kolle

F

olia Magazine 7 (17 oktober) had een klein duurzaam randje. In de rubriek ‘Overigens’ stelden drie professoren de zin en onzin van acties voor bewustwording rondom duurzaamheid, zoals op 10 oktober georganiseerd door Students for Sustainability (SFSA), ter discussie. De discussie gaat echter, net als de actie van SFSA en het beleid van de UvA en de HvA zelf, volledig voorbij aan waar wij als studenten, docenten en medewerkers samen naar zouden moeten kijken: wat is de rol van duurzaamheid in het hoger onderwijs? In eerste instantie lijkt de rol van duurzaamheid binnen de UvA-HvA hetzelfde als in elk bedrijf. Het energiegebruik kan efficiënter, door beter te isoleren wordt er minder gas gestookt en wc’s kunnen het vaak ook met de helft van het water af. Daarvoor worden er doelen gesteld voor CO2-reductie (jaarlijks 3 procent meer ten opzichte van 2010), energie-effiëntie (2 procent meer per jaar ten opzichte van 2005) en duurzaam inkopen (bij 100 procent van de inkoop worden in 2014 de criteria van Agentschap NL meegenomen). Hiermee zijn wij als UvA-HvA onderdeel van het grote peloton, maar fietsen we zeker niet voorop. De UvA/HvA heeft als onderwijsinstelling een grotere rol dan een gemiddeld ‘bedrijf ’ dat zijn

20

FoliaMagazine

bedrijfsvoering efficiënter maakt. Samen hebben de UvA en HvA zo’n 80.000 studenten, waarvan er velen later ongetwijfeld in invloedrijke posi-

Dijkgraaf

Hyperactief ties, met baanbrekende onderzoeken en met nieuwe geluiden zullen komen. Als UvAHvA zijn we dus in de gelegenheid om, naast Folia Magazine, ook onze kenniseconomie te voorzien van een duurzaam randje. Met verbeteringen in het curriculum van aan duurzaamheid grenzende studies zouden de UvA en HvA een grote rol kunnen spelen in toekomstig duurzaamheidsbeleid. Als Students for Sustainability roepen wij daarom de UvA-HvA op duurzaamheid verder in het onderwijs en onderzoek te verankeren. Studenten van nu worden immers opgeleid voor de samenleving van straks. Daarin is duurzame ontwikkeling geen afwijking, maar de regel. Studenten dienen op deze samenleving van straks te worden voorbereid. Het onderwerp moet in elke studie aan de orde komen. Bed duurzaamheid in in de opleiding psychologie en kijk bijvoorbeeld naar de beste prikkels om proefpersonen tot een ‘duurzamere’ levensstijl te verleiden. Of bouw de energie die er op de FNWI reeds wordt gestoken in onderzoek naar zonnepanelen en bioplastics verder uit naar het onderwijs aldaar. Duurzaamheid zit niet langer in het verdomhoekje van linkse milieuhippies, maar ook nog niet genoeg in het hart van de rechtse management, economie & rechtstudent. Volgens CEO Paul Polman kun je bij Unilever niet meer zonder duurzaam hart aankomen. Neem de economen bij de hand en leer hun waardecreatie op lange termijn te verkiezen boven waardecreatie op korte termijn. Denk ook aan efficiënte bedrijfsvoering en een betere inzet van steeds schaarsere grondstoffen. Daarnaast kunnen

vakken als (wetenschaps)filosofie een blijvende, kritische rol spelen. Blijf als student en onderzoeker de huidige waarheid ter discussie stellen. Alle zwanen zijn immers wit tot je een zwarte tegenkomt. Dat betekent dat wij als studenten en onderzoekers, maar zeker ook als samenleving, kritsch mogen blijven op de ‘duurzaamste’ methode, tot we een duurzamer alternatief tegenkomen. Ook wat er precies tot ‘duurzaamheid’ behoort mag wat ons betreft ter discussie blijven staan, om zo van duurzaamheid een dynamisch begrip te maken. Voeg duurzaamheid dus nog meer toe aan het curriculum. En doe dat dan niet als kers op, maar bodem van de taart. Zodat in iedere gepaste studie duurzaamheid niet als een apart onderwerp, maar altijd als onderdeel van het grotere geheel wordt gezien. Zo worden onze studenten een stuk aantrekkelijker voor het bedrijfsleven, komen ze als onderzoekers met fundamentele verbeteringen voor onze maatschappij en zijn ze ook als burger futureproof. Dit alles kan pas bewerkstelligd worden als alle neuzen dezelfde kant op staan. Daarom zal SFSA de komende tijd met studenten, docenten en medewerkers in discussie gaan over wat zij denken dat de rol van duurzaamheid in het hoger onderwijs is. Want waar duurzaamheid nooit het doel van een universiteit of hogeschool mag worden, zou het volgens ons wel een belangrijke rol in het echte doel, onderwijs en onderzoek, moeten spelen. yyy Bob Verhagen studeert economie & bedrijfskunde en is bestuurslid van Students for Sustainability Amsterdam

Kan een land ADHD hebben? Zo ja, dan is Nederland een goede kandidaat. Ons land vertoont alle symptomen van een hyperactief kind dat zich maar moeilijk kan concentreren. Ik was deze maand twee keer op bezoek en de krantenkoppen konden niet meer verschillen. Het eerste bezoek viel samen met de bekendmaking van het regeerakkoord. De media buitelden over elkaar heen om de komst van een nieuwe tijd uit te roepen. Eindelijk waren we verlost van de nodeloze polarisatie, het goedkope populisme, het elkaar niets gunnen. Dit keer was alles anders. Het vertrouwen in de politiek kon hersteld worden. De polder was terug, Europa mocht weer en politiek was weer iets voor grote volkspartijen. Twee weken later was iedereen terug bij af. De publieke opinie was honderdtachtig graden gedraaid. Het aantal zetels van de regeringspartijen in de peilingen gehalveerd. Even eensgezind meldden de kranten en televisieprogramma’s nu dat er een diepe vertrouwensbreuk was. Nederland was ondergedompeld in een collectieve armoedewaan. Wat eerst nog een volwassen akkoord was genoemd, werd nu gezien als het resultaat van een naïef spelletje pimpampetten. De politieke leiders waren diep door de knieën gegaan, zoals we slechts Japanse topmannen zien doen. Het moeizame herstelproces kon beginnen. Het karretje stond weer boven op de roetsjbaan, klaar voor een volgend rondje. Klein, compact en uniform, is Nederland het perfecte land voor dit manisch-depressieve gedrag. Iedereen praat over hetzelfde. De media pompen de emoties vrolijk rond en nieuws wordt even gemakkelijk gemaakt als gerapporteerd door dagelijkse talkshows. We zien zelfs de fragmenten van het ene programma dezelfde avond nog terug als nieuws in het andere programma. Mijn voorspelling? Nederland is een voorloper in dit puberaal gedoe. ADHD heeft de toekomst. Over enkele jaren draait de hele wereld door. yyy Robbert Dijkgraaf

FoliaMagazine

21

opinie

Curvers

Een weloverwogen besluit

Elite

Instemmen met de afschaffing van de opleiding Roemeens is weloverwogen gebeurd, betogen Lucie Gooskens en Rik van den Hoven.

S

inds de gezamenlijke vergadering (GV) van de Centrale ondernemingsraad (COR) en de Centrale studentenraad (CSR) van 22 oktober is er veel gezegd en geschreven over de afschaffing van de opleiding Roemeens. Het is volgens de CSR betreurenswaardig dat daarbij meer geprobeerd is om aan partijpolitiek te doen dan om wat er werkelijk gespeeld heeft te beschrijven.

Vanaf 1993 is het proces van het afschaffen van de opleiding bezig. Ondanks pogingen om de instroom te verhogen hebben in de laatste acht jaar slechts drie studenten hun bul behaald, van de achttien studenten die in die tijd ingeschreven stonden. Om deze reden is een commissie in het leven geroepen, die heeft geadviseerd de opleiding om te zetten in een minor. In het proces van verandering is behoorlijk veel misgegaan. Zo zijn er op een aantal redelijke vragen vanuit de Facultaire studentenraad Faculteit der Geesteswetenschappen (FSR-FGw) geen of ontwijkende antwoorden gegeven. Daarom heeft de raad negatief geadviseerd over de afschaffing. De Facultaire ondernemingsraad heeft wel positief geadviseerd. Hierbij moet wel opgemerkt worden dat een groot deel van de FSR-FGw niet principieel tegen de afschaffing was, maar dat ze niet positief konden adviseren zolang het faculteitsbestuur geen antwoord gaf op hun vragen. Het is echter de taak van het hoogste

22

FoliaMagazine

medezeggenschapsorgaan van de UvA, de GV, om hier een eindoordeel over te vellen en met de afschaffing in te stemmen of niet. In de afgelopen jaren zijn er vaker problemen geweest in het proces rondom het afschaffen van opleidingen. Vandaar dat het College van Bestuur (CvB) in overleg met de decanen, de COR en de CSR druk bezig is met het opstellen van nieuwe richtlijnen voor de procedure omtrent het afschaffen van opleidingen. Maar wat betreft de afweging die de GV op 22 oktober gemaakt heeft: de FSR-FGw was van mening dat de opleiding niet kon worden afgeschaft zolang de procedure niet goed was afgehandeld. Dit om een signaal te zenden naar het CvB en het faculteitsbestuur dat de procedures niet zomaar genegeerd kunnen worden. Naar het inzicht van de meerderheid van de GV-leden werden de procedurele problemen al aangepakt en was het dus niet nodig om de opleiding Roemeens te gebruiken als signaal naar het CvB. De GV heeft daarom besloten in te stemmen met het veranderen van de opleiding in een minor. Wij hopen hiermee enige duidelijkheid te hebben gegeven over het dossier Roemeens en de weloverwogen besluiten die onze raadsleden hierin hebben genomen. yyy Lucie Gooskens is voorzitter van de Centrale studentenraad, Rik van den Hoven is afgevaardigde van de FSR-FGw.

Al sinds ik een jaar of twaalf ben wil ik meedoen aan het Nationaal Dictee. Liefst in de zaal, met zo’n Parkerpen schrijven op het stemgeluid van Philip Freriks. Kan niet: er is slechts ruimte voor 30 prominenten, of eigenlijk 29 want Bart Chabot. Het is niet per se zo dat die prominenten het beste zijn in spellen, ze zijn gewoon nodig als prominente spellers.  Ik ben niet zo prominent. Wel merk ik dat ik de laatste tijd weleens word gevraagd voor het een of ander, en steeds als ik zo’n verzoekje zie binnenkomen maakt mijn ego een groeispurt door. Wil ik soms plaatsnemen in de jury, doe-tips geven als ‘leuk persoon’, de kritische noot plaatsen in een programma over monarchie, vrijetijdstips geven voor een website met vrijetijdstips? Tuurlijk, gretig spring ik tegen het been van de organisator. Zo is Nederland, je hoeft je vinger maar op te steken of je bent expert op een of ander gebied, en wie ben jij om nee te zeggen als ze je ‘leuk’ noemen? Leuk is leuk, en dan na te gaan hoeveel pagina’s, zendtijd en leeg internet er nog gevuld moeten worden, zo kan ik mijzelf me-op-de-schouderkloppend tot de Parkerpenprominentie tippen. Toen ik bij Twan Huys’ College Tour aanzat, werd de kritische noot uiteindelijk toch vervangen door de olijke tronie van Tonnie Eyk, van de Mini Playbackshow. Snap ik wel: leuk. Had in 1980 nog bij de inhuldiging van Bea gespeeld. Uwe prominentie dankzij uwe excellentie! Het was geloof ik Leonard Cohen die zei dat als je een aap op een straathoek zet met een gek bord in zijn hand, dat er dan al gauw een drom mensen omheen staat. Maar de aap zou pas echt prominent worden als hij bij DWDD zou komen. ‘Hoe kwam je nou op het idee op die straathoek te gaan staan?’ Er is grote behoefte aan elites, voor de media. Misschien zouden we de tevredenheid met de prominenten af en toe moeten toetsen. Bart Chabot, anyone? yyy Emma Curvers

brieven

promoties dinsdag 27/11 10.00 uur: Jens Bunt – Geneeskunde

The Role of OTX2 in Medulloblastoma (Agnietenkapel)

woensdag 28/11

Opleidings­ commissies

In Folia Magazine 9 stelt Jim Jansen in zijn redactioneel de vraag hoe je ervoor kunt zorgen dat studenten, zonder tegenprestatie, meer doen dan studeren alleen. Wie kan deze vraag beter beantwoorden dan de studenten zelf. In onderstaande brief geeft Shiva Najaf Nejad, student Oefentherapie Mensendieck, haar antwoord. Ik heb Shiva een aantal maal ontmoet tijdens de jaarlijkse HvA-brede scholing voor leden van opleidingscommissies (OC’s). Namens de stafafdeling O2|Kwaliteit & Accreditatie organiseer ik al een jaar of zes deze scholing. Voornaamste doelgroep zijn studenten die nieuw zijn in een OC. Deelname is vrijwillig. Aanwezigheid, inspanning en resultaat (drie opdrachten) worden wel verwacht. De scholing bestaat uit acht bijeenkomsten van twee uur, op dinsdagen van 17.00-19.00 uur. Elk jaar ben ik verheugd dat zich weer 40-50 studenten aanmelden. Elk jaar constateer ik tevreden dat bijna elke student die zich aanmeldt, gemotiveerd is elke bijeenkomst bij te wonen en aan de opdrachten te werken. En natuurlijk merk ik wel dat de ene opleidingscommissie verder is dan de ander, maar bij het gros van de deelnemers is de motivatie zichtbaar aanwezig om zichzelf verder te ontwikkelen en vanuit de rol als OC-lid bij te dragen aan het verbeteren van de onderwijskwaliteit. yyy Mark Thomas Beleidsmedewerker O2|Kwaliteit & Accreditatie

Persoonlijke groei

Naar mijn idee zullen studenten daadwerkelijk meer gaan doen, zonder geld of studiepunten te willen, als zij het nut van een

10.00 uur: Phuong Nam Nguyen – Onderwijskunde

activiteit voor zichzelf inzien. Ik persoonlijk doe mee aan extra activiteiten van de HvA omdat ik de mogelijkheid voor mezelf zie om te groeien. Ik leer competenties ontwikkelen waar ik in mijn loopbaan nog veel aan zal hebben, bijvoorbeeld duidelijk en transparant communiceren, voorzitten, ondernemen, samenwerken in groepsverband en met conflicten omgaan. Ik oefen mijn competenties en leer deze eigen maken. Tevens ontdek ik waar mijn interesses liggen en leer ik mijn kwaliteiten kennen en gebruiken. Ik vind dat studenten zich er zeer van bewust moeten zijn dat, afgezien van eventueel te verdienen studiepunten of andere vergoeding, ze door ‘meer doen’ bouwen aan het fundament van hun eigen ontwikkeling, en daarmee aan een sterkere en betere kans op de arbeidsmarkt. yyy Shiva Najaf Nejad, derdejaarsstudent Oefentherapie Mensendieck en voorzitter van de onderwijscommissie van haar opleiding

Second Language Writing and Literary Reading in University: Three Empirical Studies (Agnietenkapel)

11.00 uur: Laura Dannenberg – Sociale psychologie Fooling the Feeling of Doing. (Aula)

12.00 uur: Marlene Spoerri – Geschiedenis

Engineering Revolution? Building Parties and Bringing Down Dictators in the Former Yugoslavia (Agnietenkapel)

13.00 uur: Loes van Gelderen – Pedagogische wetenschappen

Adolescents in Planned Lesbian Families in the U.S. and the Netherlands (Aula)

14.00 uur: Johan Zwemmer – Rechtsgeleerdheid Pluraliteit van werkgeverschap (Agnietenkapel)

donderdag 29/11 10.00 uur: Nesrien Abu Ghazaleh – Economie & bedrijfskunde

Perceived Discrimination: Why Applicants and Employees Expect and Perceive Discrimination (Agnietenkapel)

12.00 uur: Jelena Novak – Muziekwetenschap

Singing Corporeality: Reinventing the Vocalic Body in Postopera (Agnietenkapel)

14.00 uur: Marije Vis – Geneeskunde

Cardiogenic Shock in Acute Myocardial Infarction. Clinical Outcome and Predictors (Agnietenkapel)

vrijdag 30/11 10.00 uur: Azmat Ullah – Microbiologie

The Role of Intracellular pH in Environmental Adaptation of Yeasts (Agnietenkapel)

11.00 uur: Yang Song – Economie

Herstel In het artikel ‘100 jaar heilgymnastiek’ in Folia Magazine 10 is helaas onvermeld gebleven dat de archiefbeelden van lesmateriaal en de advertentie voor de ‘Vakschool v. Heilgymnastiek en Massage’ afkomstig zijn uit het archief van de Stichting Geschiedenis Fysiotherapie. Zie ook www.sginfo.nl.

Network of Networks: Uncovering the Secrets of Entrepreneurs’ Networks (Aula)

12.00 uur: Janna Cousijn – Psychologie

A Joint Approach: Brain Structure and Function in Heavy Cannabis Users and Their Relationship with Future Use (Agnietenkapel)

13.00 uur: Esther Parigger – Taalwetenschap

Language and Executive Functioning in Children with ADHD (Aula)

14.00 uur: Marije Hamaker – Geneeskunde

Decision Making in Geriatric Oncology (Agnietenkapel)

oratie

De redactie verwelkomt ingezonden brieven en

vrijdag 30/11

opiniestukken. We behouden ons het recht voor

16.00 uur: Dhr. dr. Bertjan Doosje, bijzonder hoogleraar radicalisering studies

deze zo nodig in te korten. Vermeld altijd uw naam en relatie tot de UvA/HvA; anonieme reacties worden

Vertrouwen (Aula)

niet geplaatst. Mail naar [email protected].

Voor uitgebreide informatie zie www.uva.nl/nieuws-agenda.

FoliaMagazine

23

Valorisatie, wat was dat ook alweer? Het is een van dé toverwoorden in het huidige wetenschapsbeleid: valorisatie. Wetenschappelijk onderzoek moet een bijdrage leveren aan de maatschappij. Maar kan dat altijd, en moeten we dat willen? tekst Marieke Buijs en Eva Rooijers / illustratie Pascal Tieman

‘A

ls het ons lukt biologisch afbreekbaar plastic bruikbaar te maken voor massaproductie, dan kan de universiteit van de winst een nieuw Science Park bouwen.’ Het zijn grote woorden van hoogleraar duurzame chemie Gadi Rothenberg. Hij heeft het over een nieuw, in water oplosbaar plastic dat in zijn onderzoeksgroep is uitgevonden en dat nu samen met twee Amerikaanse bedrijven wordt ontwikkeld. De UvA heeft er zes patenten op aangevraagd. Rothenberg: ‘Het kan de universiteit miljoenen opleveren.’ Het is een schoolvoorbeeld van valorisatie. Onderzoekers gooien twee stoffen bij elkaar, merken dat het ontstane materiaal unieke eigenschappen heeft en milieuvriendelijk is en halen zo met een beetje geluk ook nog eens een flinke smak centen binnen. Uiteenlopende visies Klinkt als een win-winsituatie. En zo denkt de Nederlandse overheid er ook over. Die heeft valorisatie dan ook verheven tot heilige graal in de wetenschap. Zo heeft het vorige kabinet het topsectorenbeleid opgetuigd, dat bedrijfsleven

24

FoliaMagazine

en wetenschap tot samenwerking dwingt. Toch zijn voorbeelden als dat van Gadi Rothenberg schaars. Hoe komt dat? Eén ding dat het valoriseren zeker niet ten goede komt is de onenigheid en onduidelijkheid over wat het nou precies is. Vraag wetenschappers uit verschillende disciplines wat ‘valorisatie’ betekent en je krijgt zeer uiteenlopende visies op het begrip. Bovenstaand voorbeeld is een duidelijk geval van kennis, kunde, kassa, oftewel

‘Het kan de universiteit miljoenen opleveren’ het winst slaan uit wetenschappelijke kennis. Aan de andere kant van het spectrum staan veel geesteswetenschappers, die dat een te nauwe benadering van het begrip valorisatie vinden. Ieme van der Poel, hoogleraar Franse literatuur, benadrukt dat geesteswetenschappers weliswaar geen winst opstrijken met hun onderzoek, maar wel degelijk aan valorisatie doen. ‘Of het nu gaat om het recenseren van een toneelstuk, het duiden van het werk van Proust, of het schrijven

van een opiniestuk in de krant; het zijn allemaal manieren waarop geesteswetenschappers altijd al hebben bijgedragen aan kapitaal in de samenleving. Alleen gaat het in die gevallen niet om financieel, maar om cultureel kapitaal. Zonder ons is de samenleving een dor landschap.’ Volgens Leonie van Drooge van het Rathenau Instituut, dat onder andere onderzoek doet naar de wetenschap zelf, belemmert die verwarring over de definitie van valorisatie het succes ervan. ‘Omdat er geen overeenstemming is over wat het betekent kan iedereen er zijn eigen interpretatie aan geven en eigen argumenten voor en tegen gebruiken. En dat is jammer, want valorisatie is een van de drie kerntaken van de universiteit. Naast het doen van onderzoek en geven van onderwijs, verwacht men dat de universiteit op de een of andere manier een bijdrage levert aan de maatschappij.’ Het woord valorisatie mag dan vrij nieuw zijn, het idee dat wetenschappers kennis overdragen naar de maatschappij is dat allerminst volgens Van Drooge. ‘In de jaren zeventig was er een sterke beweging binnen de academische wereld die

vond dat wetenschappers uit hun ivoren toren moesten komen. Dit resulteerde onder andere in wetenschapswinkels waar burgers terecht konden met vragen. Zelf was ik medio jaren tachtig als student betrokken bij de chemiewinkel van de UvA. Daar kwamen bijvoorbeeld schilderijrestauratoren langs die zich zorgen maakten om hun arbeidsomstandigheden. Ze werkten veel met oplosmiddelen en vroegen zich af of dit schadelijk was voor hun gezondheid, maar ze konden nergens met die vraag terecht. Wij hebben dat voor hen uitgezocht. Uit het onderzoek bleek dat verschillende oplosmiddelen schadelijk zijn voor de gezondheid. Dat hoeft geen probleem te zijn als de juiste maatregelen worden genomen, denk aan ventilatie of het dragen van

een masker. Sinds het onderzoek is de aandacht voor de arbeidsomstandigheden toegenomen.’ Van Drooge signaleert wel een opvallende verandering tussen toen en nu: ‘Wat je nu valorisatie noemt, was toen een linkse hobby, een beweging die van onderop, uit onderzoekers zelf kwam. Dertig jaar later is het een rechtse roep om economisch nut geworden, die van bovenaf wordt opgelegd.’ Weerstand & argwaan Want de roep om valorisatie krijgt wel degelijk een steeds dwingender karakter. In de dagelijkse praktijk merken onderzoekers dat vooral als ze een subsidieaanvraag indienen. Wetenschappers moeten daarvoor bij de grote onderzoeksfinan-

ciers als NWO en Technologiestichting STW tegenwoordig bijna altijd aangeven op welke manier hun onderzoek gevaloriseerd kan worden. Bij NWO gaat het erom dat wetenschappelijke kennis, waar mogelijk, niet alleen wordt gedeeld, maar vooral ook wordt gebruikt. Door partijen binnen én buiten de academische wereld. Toch heeft die nadruk op het toepassen van kennis nog niet geleid tot een hausse aan UvA-spinoffbedrijfjes. Bij UvA Holding, een bv die zich bezighoudt met marktgerichte activiteiten, staan er twaalf geregistreerd. Dat sluit aan bij de zogeheten kennisparadox: Nederlandse wetenschappers publiceren vaak in toonaangevende tijdschriften, ze worden ook vaak geciteerd, maar van het vermarkten van die kennis komt het zelden.

FoliaMagazine

25

Duurzaam plastic Toen scheikundige Albert Albertse zijn werkplek inpakte voor de verhuizing van het Roeterseiland naar het Science Park, viel zijn oog op twee blikken met chemicaliën. Hij besloot van de bijzondere gelegenheid gebruik te maken en de twee materialen bij elkaar te gooien om te zien wat er zou gebeuren. ‘Er ontstond een schuim, maar heel ongestructureerd, heel raar,’ vertelde Albertse aan BNR Nieuwsradio. Toen hem tijdens de verhuizing ook nog opviel hoeveel verpakkingsmaterialen er werden gebruikt, besloot hij zijn gevonden schuim te verbeteren en het verpakkingsmateriaal na te maken. Zo ontstond een duurzaam plastic, waar geen olie in verwerkt wordt en dat oplost in water. Hij werkt samen met hoogleraar Gadi Rothenberg aan de verdere ontwikkeling van het materiaal.

Het belang dat de overheid aan valorisatie hecht, stuit bij wetenschappers vaak op weerstand of argwaan. Vooral de vrees dat fundamenteel onderzoek in de verdrukking komt, leeft sterk. Robbert Dijkgraaf brak tijdens zijn afscheidsspeech als voorzitter van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen nog een lans voor fundamenteel onderzoek. Hij waarschuwde ervoor dat het negeren van fundamenteel onderzoek en het bevorderen van toegepast onderzoek op lange termijn de economie niet ten goede komen. Om die uitspraak te staven wordt vaak het voorbeeld van Einsteins relativiteitstheorie aangehaald. Toen Einstein die begin negentiende eeuw formuleerde, was van een praktische toepassing ervan nog geen sprake. Nu blijkt de theorie essentieel voor het synchroniseren van satellieten en is er geen navigatiesysteem dat zonder kan. Je gooit dus de eigen innovatieve glazen in door altijd een direct praktisch toepasbaar nut te eisen, is het idee. ‘Daarom hebben universiteiten nog steeds de vrijheid om bepaalde gebieden aan te wijzen waarvan zij het heel belangrijk vinden dat daar onderzoek naar gedaan wordt, ook al is het praktisch nut niet direct aan te wijzen,’ zegt Van Drooge. Een voorbeeld hiervan is het onderzoeksveld van de astrofysica, waar vooral wordt gestreefd naar fundamenteel begrip van het heelal. Een ander bezwaar dat wetenschappers hebben tegen de valorisatiedruk, is dat ze het niet als hun taak zien om als ondernemer producten naar de maatschappij te brengen. Dat geldt bijvoorbeeld voor taalfilosoof Martin Stokhof. ‘Ik heb niet het idee dat mijn onderzoek ooit een economisch lucratieve toepassing gaat opleveren. En volgens mij kun je dat ook niet eisen van elke wetenschapper.’ Hoewel ook hij vindt dat de wetenschap iets terug moet geven aan de maatschappij, zou hij het geen goede zaak vinden als de universiteit zich daartoe alleen richt

26

FoliaMagazine

waar grote financiële belangen op het spel staan. Daar blijkt dat onderzoeksresultaten die in strijd zijn met deze belangen, bijvoorbeeld omdat een medicijn niet effectief blijkt, weleens ongepubliceerd in een la verdwijnen.

‘Valorisatie kost ontzettend veel tijd en energie’ op lucratief toegepast onderzoek. ‘Volgens mij is de universiteit bij uitstek een instelling die de kwaliteit van onderzoek voorop moet stellen en die zich niet primair tot doel moet stellen verbeterde iPhones of zoekmachines te ontwikkelen.’ Belangenverstrengeling Als wetenschappers zich meer richten op ondernemerschap ligt belangenverstrengeling op de loer. Neem de farmaceutische industrie,

Voor de wetenschappers die deze fundamentele bezwaren het hoofd weten te bieden, is het carrièretechnisch alsnog niet eenvoudig zich op valorisatie toe te leggen. Van Drooge: ‘Wetenschappers worden nog steeds hoofdzakelijk afgerekend op de kwaliteit van hun onderzoek. Misschien ook nog wel op bestuurlijke taken en onderwijs. Maar valorisatie? Nee, dat wordt doorgaans niet meegenomen in het beoordelingsgesprek of sollicitatieprocedure.’ Van Drooge betwijfelt dan ook of het zinvol is om de vraag wat onderzoek bijdraagt aan de economie of maatschappij neer te leggen bij de individuele onderzoeker. ‘Dat is nogal een verantwoordelijkheid. Zou het niet veel zinvoller zijn om die vraag te stellen op het niveau van een onderzoeksgroep of een faculteit?’ Volgens haar zou er dan ook meer onderscheid gemaakt kunnen worden tussen verschillende werknemers. ‘Ik kan me voorstellen dat je binnen een onderzoeksgroep met de ene onderzoeker een ander functioneringsgesprek hebt dan de ander. Van de een verwacht je misschien minder wetenschappelijke publicaties maar meer valoriserende activiteiten. Maar dit gebeurt nog vrij weinig.’ Chemicus Gadi Rothenberg is met zijn oplosbaar plastic een van de succesverhalen wat betreft valorisatie, maar ook hij snapt dat het nog niet zo’n vaart loopt bij collega’s. ‘Valorisatie kost ontzettend veel tijd en energie. Je moet netwerken, onderhandelen, je in octrooirecht verdiepen. Dat gaat allemaal ten koste van je onderzoeks- en onderwijstijd. Maar ik vind het de moeite waard, want het is een eer als je onderzoek relevant blijkt te zijn voor de maatschappij.’ yyy

lezingenladder

Cultureel Studenten Centrum

CREA RoeterSeiland Adres: Nieuwe Achtergracht 170 Voor een ieder die geïnteresseerd is in lezingen en debatten is er de Folia Magazine lezingenladder. Wij streven ernaar hierin de meest interessante lezingen en debatten in Amsterdam op één plek te verzamelen.

Bereikbaar via de Sarphatistraat en de Plantage Muidergracht

film

Achievers Night #6

Valse start

do 22 | 20.00 uur

Pakhuis de Zwijger DO 22/11, 20.00 uur

Rode Hoed ZO 25/11, 16.00 uur

Schrijvers, uitgevers, journalisten en literair agenten geven gouden tips voor succesvol schrijven. Met o.a. Willem Bosch, Khalid Boudou, Sanne Vogel en Maurice Seleky.

Gesprek over de valste start en de sociale agenda van het tweede kabinet Rutte met invloedrijke betrokkenen. Met o.a. Bernard Wientjes, voorzitter van de ondernemingsorganisatie VNO-NCW.

Wittgenstein

Ongeluk in slowmotion Spui25 VR 23/11, 17.00 uur

Pakhuis 020

Naar aanleiding van zijn boek Een ongeluk in slowmotion gaat Ewald Engelen met columnisten Maarten Schinkel en Martin Visser in debat over de stand van de Nederlandse columnistiek in tijden van crisis.

Pakhuis de Zwijger MA 26/11, 20.00 uur

Nacht van de Rechtsstaat

Talkshow over Amsterdamse en regionale woonkwesties, met als thema’s: ‘Pionieren in de stad’ en ‘Houden de corporaties zich nog aan hun kerntaken?’.

Felix Meritis VR 23/11, 20.00 uur

Café Scientifique

Rechtsgeleerden, filosofen, journalisten, politici en het publiek praten met elkaar over de democratische rechtsstaat. Met o.a. Gerard Spong, Fred Teeven en Maxim Februari.

Bitterzoet MA 26/11, 20.00 uur

Olijven op pekelzuur

Het tweemaandelijkse Café Scientifique staat in deze Shaking Science-editie in het teken van nanotechnologie en wat dit voor ons als samenleving gaat betekenen.

De Balie VR 23/11, 20.15 uur

De koloniale oorlog

Een door schrijver Asis Aynan georganiseerde avond rondom de vraag waarom zo veel Marokkaans-Nederlandse schrijvers zich zowel in de literatuur als op de opiniepagina’s laten zien.

Spui25 MA 26/11, 20.00 uur

Jonge Schrijversavond

Waarom stokt het debat over de koloniale oorlog in Indonesië steeds? Die vraag beantwoorden Ad van Liempt, Graa Boomsma en Henk Hofland onder leiding van Kester Freriks.

Stadsschouwburg VR 23/11, 20.30 uur

Abbatoir de Balie

Jonge Nederlandse schrijvers lezen aan een live publiek voor uit eigen werk. Met o.a. Marjolijn van Heemstra, Olga Kortz, Peter Zantingh, Renske Jonkman en Arie Boomsma.

De Balie DI 27/11, 20.00 uur O.a. kunstenaars, een jager en een worstenmaker spreken over de rol van de verwerking en consumptie van vlees binnen onze maatschappij.

De poëzie van Bernlef De Nieuwe Liefde ZO 25/11, 15.00 uur Een hommage aan de dichter van het vluchtige, die zich van de ene indruk naar de volgende begeeft, die observeert en onderzoekt. Met o.a. dichters K. Schippers, K. Michel en Tjitske Jansen.

U organiseert een lezing of debat en wilt daarmee graag op deze pagina staan? Stuur tijdig een mailtje

De film Wittgenstein (Derek Jarman, 1983) verhaalt op modern-theatrale wijze het leven en denken van de grote Weense filosoof Ludwig Wittgenstein (18891951). Taalfilosoof Martin Stokhof (UvA), een expert op het gebied van het werk van Wittgenstein leidt de film in. Na afloop gaat Stokhof in debat over de interpretatie van de Tractatus Logico-Philosophicus (1921), Wittgensteins eerste werk. I.s.m. Amfibi. CREA Theater | Studenten/AUV pas gratis, anderen E 5,- | Reserveren niet mogelijk

comedy vr 23 | 20.00 uur easylaughs - The Improv Aprentice Every Friday at the Crea, the in-house comedy team grabs the audience by the scruff of the neck and drags them through 7 types of funny. It’s the turn of the students this week as six up-and-coming improvisers are put to the test. The audience decides who wins, and the losing team have to enter the boardroom where one of them will be fired. The final winning apprentice will be invited to join the house team and perform in next weeks show. CREA Muziekzaal | Students E 4,-, others E 10,- | Reservations: [email protected]

film di 20 | 20.00 uur

Education under fire Deze 30 minuten durende documentaire vertelt het verhaal van de Bahá’i gemeenschap in Iran. Iran erkent de Bahá’i geloofsgemeenschap niet en schendt hun fundamentele mensenrechten, zoals het recht op onderwijs, op grote schaal. Bahá’is in Iran worden onderdrukt, vervolgt en veroordeeld tot celstraffen. De documentaire bevat beelden en foto’s van de afgelopen twee decennia van BIHE (Bahai Institute for Higher Education), waaronder een zeldzame video vanuit de beruchte Evin Gevangenis in Teheran. Sprekers: Marga Martens (woordvoerder van de Bahá’i gemeenschap in Nederland) en Umut Kibrit (Iran deskundige UvA). I.s.m. SIB. CREA Theater | Studenten/AUV pas gratis, anderen E 5,- | Reserveren niet mogelijk

naar [email protected] onder vermelding van ‘Aanmelding lezingenladder’.

WWW.CREA.UVA.NL FoliaMagazine

27

De ceremonie meester Per jaar vinden er zo’n 420 promoties en 45 oraties plaats op de UvA. Pedel Annelies Dijkstra is verantwoordelijk voor een goede gang van zaken tijdens al deze academische plechtigheden. ‘Het is mijn taak om het hoofd koel te houden. tekst Gijs van der Sanden / foto’s Bob Bronshoff

‘O

ndingen zijn het,’ zegt Annelies Dijkstra, terwijl ze lijm uitsmeert over een rode grootzegel met het wapen van de universiteit erop. ‘Eén onvoorziene beweging en ze breken al.’ Als ze de zegel met uiterste precisie op de gekalligrafeerde doctorsbul heeft geplakt, legt ze er een Gouden Gids op. ‘Dan hecht het beter.’ Annelies Dijkstra (1961) is sinds 2004 de eerste pedel van de UvA. Vanuit Bureau Pedel, gevestigd achter de Aula aan de Handboogstraat, begeleidt zij de academische plechtigheden bij oraties en promoties in de Aula en de Agnietenkapel, samen met haar collega Rob Vink: de tweede pedel. Dijkstra beheert ook de agenda van beide locaties voor andere activiteiten, zoals lezingen. Zenuwen Om halftien in haar kantoor, via een marmeren gang verbonden met de Aula, neemt Dijkstra de dag door met een kop koffie. Op het programma vandaag: twee promoties en een oratie. ‘Een volle dag,’ zegt Dijkstra. Ze draagt een getailleerd, grijs mantelpakje. ‘Ik maak een hoop kilometers op een dag,’ zegt Dijkstra lachend, terwijl ze haastig van haar kantoor naar de keuken loopt. Daar zet ze kopjes en schoteltjes op een dienblad, die ze vervolgens naar de Senaatskamer brengt: een hoge, statige ruimte met roodfluwelen gordijnen, zware, eikenhouten meubels en tientallen goudomlijste schilderijen aan de muur van rectoren uit vervlogen tijden. Hier komt de promotiecommissie

28

FoliaMagazine

na de verdediging samen om te stemmen of de promovendus zijn bul heeft verdiend. ‘Het komt eigenlijk nooit voor dat iemand niet promoveert,’ vertelt Dijkstra. ‘Eén keer was iemand zo verschrikkelijk zenuwachtig dat het niet meer ging. Hij is toen, bij hoge uitzondering, in besloten kring alsnog gepromoveerd.’ Van de Senaatskamer loopt Dijkstra door naar de Aula. Onderweg werpt ze een blik op de prullenbakken. Met lichte ergernis in haar stem: ‘Waarom is het vuilnis nog niet weggehaald?’ Als Dijkstra op het podium van de Aula staat om de katheder te verplaatsen, komt promovendus Dominik Sieh – strak in pak, glimmend gepoetste schoenen – binnengelopen met zijn paranimfen. De klinisch psycholoog wil zijn powerpointpresentatie nog even testen. ‘Komt het lekenpraatje precies uit op tien minuten?’ vraagt Dijkstra. Sieh denkt van wel. ‘Goed zo. Ik loop rond als er wat is. Gewoon rustig blijven,’ zegt Dijkstra moederlijk. Het is een van haar taken: promovendi op hun gemak stellen. Zo’n drie weken voor de promotie geeft Bureau Pedel een zogenaamd ‘pedelklasje’. Daarin krijgen de aanstaande doctoren instructie over de gang van zaken tijdens de promotie en kunnen ze vragen stellen. Dijkstra: ‘Vaak zijn dat vragen van praktische aard: wat moet ik doen als ik een black-out krijg, wat voor kleding mag ik dragen? Ik laat ze ook altijd even achter de katheder staan.’ Elf uur. De zaal is volgestroomd. Promovendus Sieh is aan zijn ‘lekenpraatje’ begonnen; voor Dijkstra een teken dat zij zich om moet gaan kleden. In haar kantoor trekt ze over haar mantelpakje haar toga aan. Voor de spiegel poedert ze haar gezicht, werkt haar lippenstift bij en spuit twee keer met Chanel. Dijkstra: ‘Als je zo vaak op de foto wordt gezet, wil je er representatief uitzien.’ Ze pakt haar pedelstaf, gemaakt van ebbenhout en zilver, die in een statief in de hoek van de kamer staat. In vol ornaat werpt ze nog een blik in de spiegel. ‘Je wordt even iemand anders als je zo’n toga aan hebt,’ zegt ze. Ondertussen heeft de promotiecommissie zich verzameld in de Senaatskamer: een tiental academici in toga – van wie het merendeel zo te

‘Eén onvoorziene beweging en ze breken al.’

zien al met emeritaat is. ‘Dames en heren, het is zover,’ kondigt Dijkstra aan. Het gezelschap stelt zich op: Dijkstra vooraan, daarachter de commissieleden. Hun gezichten staan ernstig. Als zij de zaal binnenlopen, precies op tijd, staat het publiek op. De zaal vult zich met een plechtige stilte – het enige geluid komt van de bedeltjes aan de pedelstaf. Promovendus Sieh, achter de katheder, kijkt in spanning toe. Eenmaal op het podium ziet Dijkstra erop toe dat de leden van de promotiecommissie plaats-

‘Je wordt even iemand anders als je zo’n toga aan hebt’ nemen in de houten banken op het podium. Het publiek gebaart ze met een sierlijke handbeweging weer te gaan zitten. Als de voorzitter het woord neemt loopt Dijkstra de zaal uit. De verdediging is begonnen. Terug in haar kantoor kan ze via een beeldscherm op haar bureau de promotie in de gaten houden. In de tussentijd beantwoordt ze mailtjes en telefoontjes, legt ze de doctorsbul klaar in de Senaatskamer en zorgt ze dat er weer verse koffie is voor de promotiecommissie. Er wordt op de deur geklopt. Een jonge promovenda komt haar zojuist gedrukte proefschrift langsbrengen. Dijkstra ziet het meteen: ze is het jaartal vergeten te vermelden op de titelpagina. ‘Ik zou stickers laten maken,’ adviseert ze. Enigszins bedrukt loopt de vrouw weer weg.

Dijkstra: ‘Gek hoe nonchalant promovendi soms kunnen zijn. Dan doen ze jarenlang ingewikkeld onderzoek, maar dan vergeten ze zoiets simpels als de datum.’ Dijkstra kijkt op haar klok. Bijna twaalf uur. Ze doet haar toga weer aan, pakt haar pedelstaf en loopt – net zo plechtig als drie kwartier geleden – de Aula binnen, waar Dominik Sieh nog druk bezig is met zijn proefschrift verdedigen. Hij is verlost. Als Dijkstra bij het podium is aangekomen, stampt ze met de pedelstaf op de vloer. ‘Hora est,’ zegt ze. Met Dijkstra voorop verlaat de commissie de Aula. ‘Het wordt krap,’ zegt Dijkstra in haar kantoor. ‘Dadelijk staat de volgende promovendus alweer voor de deur.’ Maar stressen doet ze nooit, zegt ze. ‘Het is mijn taak om mijn hoofd koel te houden. Iedereen is al zo zenuwachtig.’ Na een kwartier klopt ze aan bij de Senaatskamer. De commissie is eruit: de promovendus heeft zijn proefschrift met succes verdedigd. De bul wordt in een koker gedaan. En dan gaan ze weer: plechtig, in alle ernst, de Aula in. Naar promovendus Sieh op het podium, in gespannen afwachting van wat komen gaat. Na de plechtigheden is het tijd voor de receptie. Met Dijkstra voorop, gevolgd door Dominik Sieh en zijn intimi, verlaten ze de zaal naar de receptieruimte, waar Sieh zijn partner een zoen van verlossing geeft. Dijkstra wijst hem waar hij zijn felicitaties mag ontvangen en schudt hem vriendelijk de hand. Dan verlaat ze snel de ruimte. Voor haar kantoor staan de volgende promovendus en zijn paranimfen al te wachten. yyy

FoliaMagazine

29

(advertenties)Advertentie Aaf maakt het goed_Advertentie 12-11-12 14:23 Pagina 1

Vrijdag 23 nov. 17.00 - 19.00 HANS LAMMEN (piano) en kwartet met Lex Lammen (drums) en Wim Lammen (sax)

•

Het best bewaarde supermarktgeheim Plofkip 2.350 gram

Biologische kip 930 gram

95% van alle kip in de supermarkt is plofkip. Zo’n dier kan soms nauwelijks meer lopen.

www.wakkerdier.nl

Nasrin Sotoudeh maakte zich sterk voor de mensenrechten in Iran. Nu zit ze in de gevangenis. Een team van vrijwilligers gaat er alles aan doen om haar vrij te krijgen.

TIJD OVER? MOOI! GEEF DIE DAN MAAR AAN NASRIN

Ben jij een teamplayer met ambitie en een creatief brein? Wil je leren campaignen en ben je beschikbaar van 14 januari tot 9 februari 2013? Geef je dan vóór 3 december op via de website

www.4weeksforfreedom.nl

‘MAAR WIE LEERT HAAR MOEDER NEDERLANDS?’ Geef geïsoleerde moeders een eerlijke kans. Leer ze Nederlands. Steun daarom het ABC. Meld je nu aan als vrijwilliger of stort €10,op ING 95 53 720.

www.abcamsterdam.org

Aaf maakt het goed

Oudezijds Achterburgwal 235 1012 DL Amsterdam 020-5953878 / 79

START het WEEKEND in het AMSTERDAMS ACADEMISCH CAFÉ LIVE MUZIEK en lekkere hapjes

Stuur vóór 23 november een mail

naar [email protected] o.v.v. ‘Aaf maakt het goed’ met je relaas. Voorwaarde is wel dat je studeert of werkt aan de UvA of de HvA. Wij nemen vervolgens contact met je op.

Meld je aan!

Ben jij gebrouilleerd met je broer of zus en wil je het graag goedmaken? Dit is je kans. Aaf springt voor je in de bres. Aaf heeft met broer Jelle zo veel ruzie- en goedgemaakt dat ze zichzelf expert op verzoengebied noemt. Met een bloemetje zet zij voor jou de eerste stap.

Onderzoek vrijetijdsbesteding studenten Amsterdam Deze enquête gaat in op het uitgaansgedrag van Amsterdamse studenten. Wees niet bang: het duurt niet langer dan 5 minuten. We willen graag weten waar je heen gaat als je gaat stappen, wat je belangrijk vindt aan een avondje uitgaan en wat je behoeften zijn. Zo kunnen we het stapgedrag van Amsterdamse studenten mooi analyseren en bekijken hoe we het nog leuker en beter kunnen maken! Dit is een onderzoek uitgevoerd door studenten van de Hogeschool van de Kunsten Utrecht, voor Paradiso en in samenwerking met Folia. Klik op de banner op foliaweb.nl voor de enquête.

overigens

In 2011 had 60 procent van de geesteswetenschappers na twee jaar zijn masterdiploma op zak, terwijl 80 procent van de bètastudenten na twee jaar zijn diploma had.

Uit het trage afstudeertempo van alfa’s blijkt dat zij niet beseffen wat zij de maatschappij kosten. Peter Sloot hoogleraar Computational Science

Alex Straathof lector management van cultuurverandering

Beate Roessler hoogleraar wijsbegeerte

Peter Sloot ‘Wat een onzinnige stelling. Allereerst kun je op basis van één meting niets zeggen over welke kant het op gaat. Bovendien worden hier koeien met paarden vergeleken. Veel masters bij geesteswetenschappen duren één jaar. Studenten die zo’n master volgen staan vaak al met één been in het werkzame leven. Dat maakt het moeilijk je studie snel af te ronden, je bent dan afhankelijk van hoeveel ruimte je weet te creëren voor je studie. Bètamasters zijn vaak tweejarig. Je zou dus verwachten dat studenten daar langer over doen, maar in de praktijk blijkt dat die studenten zich helemaal op hun onderzoek kunnen richten en hun tijd niet hoeven te verdelen. Verder is het soort onderzoek dat alfa’s verrichten ook heel anders. Die moeten zelf op pad, in de boeken of interviews afnemen. Bij bèta’s is het eenvoudiger om je werkzaamheden af te bakenen. Je draait mee in een groot onderzoeksproject, bedenkt een plan, doet metingen en verwerkt de resultaten. Dat is niet eenvoudig, maar je vaart wel mee op de dynamiek in zo’n groep, dan loop je minder vertraging op.’

Beate Roessler ‘Oneens. Allereerst vallen de kosten bij geesteswetenschappen juist mee. Studenten hebben bij ons docenten, lokalen en computers nodig. Bij de bèta’s komen daar dure meetinstrumenten en preparaten bovenop. Maar daarnaast, de oorzaak van trager afstuderen ligt elders. Bij wijsbegeerte bijvoorbeeld doen verschillende groepen studenten om verschillende redenen lang over hun studie. De eerste groep is zeer gedreven en breed geïnteresseerd. Die studenten grijpen de kans om te leren en volgen veel extra vakken. Zij zijn de investering zeker waard. De maatschappij is gebaat bij slimme mensen die veel weten en weloverwogen beslissingen kunnen nemen. Een andere, grotere, groep is die van studenten met een bijbaan. Die kunnen niet alle vakken tegelijk volgen. Dat kun je ze niet verwijten, ze moeten geld verdienen om rond te komen. Ten slotte is er een kleine groep die lang studeert omdat die vakken niet haalt. Dat is wel problematisch, maar dat is echt een minderheid, ik schat zo’n vijf tot tien procent van de studenten. Daar kun je niet alle alfa’s op afrekenen.’

Alex Straathof ‘De stelling dat alfa’s niet beseffen wat hun studie de samenleving kost, is ongefundeerd. Er is kennelijk een verschil in afstudeertempo, maar of dat betekent dat alfa’s hun verantwoordelijkheid niet nemen? Je kunt eigenlijk alleen speculeren over de oorzaken van het trager afstuderen bij geesteswetenschappen. In de studententijd gebeurt van alles dat in studievertraging kan resulteren. Allereerst volgen sommige studenten extra vakken. Dat is positief. Wanneer een student bijvoorbeeld beter leert z’n gedachten in taal om te zetten kan hij later een betere journalist, wetenschapper of docent worden. Bovendien hebben studenten tijd nodig buiten de collegebanken om zichzelf te vinden, zich te ontwikkelen en sociale contacten op te doen. Als dat leidt tot een iets langere studieduur lijkt me dat niet erg. De studenten van nu dragen hun steentje nog wel bij. De werkelijke leeftijd dat mensen met pensioen gaan steeg de laatste jaren van onder de zestig naar nu boven de drieënzestig jaar. Wie weet hoe hoog die is wanneer de huidige studenten met pensioen gaan.’ yyy Marieke Buijs

FoliaMagazine

31

Een denker en doener Deze week in Folia maakt kennis: Laurens Buijs, socioloog, neerlandicus, promovendus en voorzitter van UvA Pride. tekst Dirk Wolthekker / foto Danny Schwarz

C

ommuniceren met Laurens Buijs is heel makkelijk, maar ook lastig. Aan de ene kant is hij supercommunicatief, maar tegelijkertijd heeft hij het zo druk dat het wel een tijdje kan duren voor je antwoord krijgt op een sms of e-mail, vertelt docent genderstudies Gert Hekma over Laurens. ‘O, daar komt een sms’je binnen van Laurens. Even kijken, wat schrijft hij? “Ik stuur later nog wel een mail.’” Druk, druk, druk, gedreven, actief, nieuwsgierig. Zo is Laurens, zegt Hekma. ‘Soms is hij wat oppervlakkig, zoals alle jongeren tegenwoordig: weinig boeken, veel mobieltjes. Maar hij heeft een ge-wel-di-ge publieke presentatie en is een fantastische communicator.’ Communicator par excellence Laurens Buijs (Molenhoek [Lb.], 1982) studeerde Nederlands in Leiden en sociale wetenschappen aan de UvA. In Leiden schreef hij een scriptie waarin hij het NOS-referendumdebat over de Europese Grondwet aan een argumentatieanalyse onderwierp. De scriptie werd in 2007 genomineerd voor de Taalunie Scriptieprijs. Een paar jaar later herhaalde het prijzenfestival zich toen hij cum laude afstudeerde als socioloog op een scriptie over geweld tegen homo’s. Hij is zelf homo, en homoseksualiteit loopt

32

FoliaMagazine

als een rode draad door zijn leven en werk: hij doet promotieonderzoek op het snijvlak van populisme, nationalisme, multiculturalisme, urbanisme, gender en seksualiteit. Naast homogerelateerd onderzoek deed hij vrijwilligerswerk bij het COC en is hij voorzitter van UvA Pride, de belangenorganisatie van homo’s, lesbo’s, biseksuelen en transgenders aan de UvA.

‘Soms is hij het prototype van de verstrooide professor’ Bovendien zit hij in het bestuur van Afripads, een instelling die zich inzet voor het maken van recyclebare katoenen tampons voor Oegandese schoolmeisjes die geen wegwerpmaandverband kunnen betalen en daarom vaak spijbelen als ze ongesteld zijn. ‘Laurens is iemand die ontzettend veel dingen tegelijk doet, supersociaal is en altijd voor zijn mening uitkomt,’ zegt vriendin en medebestuurslid bij Afripads Sanne Bolkenstein. Maar dat heeft ook zo zijn consequenties, vertelt ze erbij. ‘Hij is vrij chaotisch, raakt voortdurend dingen kwijt, telefoons, portemonnees, dat soort

dingen. We hebben samen gereisd in Afrika. Toen moest ik steeds checken of hij zijn boardingpass niet kwijt was. Soms is hij het prototype van de verstrooide professor. Waar ik hem echt goed in vind is het omzetten van ideeën en plannen in daden. Kijk naar UvA Pride. Dat begon met de wens een eigen UvA-boot te hebben tijdens de jaarlijkse Canal Parade, maar is inmiddels veel meer geworden: films, lezingen, debat. Laurens is naast denker ook echt een doener, een uitvoerder.’ Laurens is zich door zijn eigen homoseksualiteit enorm bewust geworden van de maatschappelijke kanten van homoseksualiteit, zegt hij. ‘Tot aan mijn coming-out had ik me dat helemaal niet gerealiseerd. Maar toen ik eenmaal voor mijn homoseksualiteit was uitgekomen ging ik me opeens allerlei vragen stellen: hoe komt het dat het maatschappelijk zo moeilijk ligt? Waarom heb ik het er zelf zo moeilijk mee? Hoe komen normen over seksualiteit tot stand, en hoe worden die in stand gehouden? Hoe kan het dat het zelfs ingewikkeld is voor iemand als ik, die uit een progressief, blank, niet-religieus middenklassegezin komt? Door dat soort sociologische vragen kwam ik met de sociologie in aanraking.’

Folia maakt kennis ‘Een moraalridder is misschien wat te zwaar aangezet, maar moraal en ethiek zijn echt heel belangrijk voor Laurens,’ zegt huisgenoot Marvin Burchartz. ‘Laurens is zeer maatschappelijk betrokken, wil iets voor mensen doen en verwacht van anderen dezelfde attitude. Als die zo’n instelling niet blijken te hebben veroordeelt hij ze niet, maar hij rekent het ze wel aan, toch wel bijna veroordelend. Maar het is een heel goede vriend hoor. Kom je met een probleem, dan staat hij voor je klaar, analyseert het probleem direct en komt met een oplossing. Ik vind hem een wetenschapper in hart en nieren, maar de bureaucratie en egotripperij in de wetenschap, dat is niks voor hem.’ Al is hij nu bezig met zijn PhD, Gert Hekma denkt niet dat Laurens in de toekomst voor de wetenschap behouden zal blijven. ‘Laurens is veel te onconventioneel voor de wetenschap. De wetenschap is toch vooral de industrie van de aangepaste meninkjes geworden. Dat is jammer, want Laurens zou er eigenlijk heel geschikt voor zijn, maar voor het huidige wetenschapsklimaat is hij niet braaf genoeg. Ik denk dat hij daarom beter in de communicatiesector tot zijn recht zal komen.’ yyy Folia Radio zendt op 21 november een interview uit met Laurens Buijs. Aan de orde zullen komen UvA Pride, onderzoek, homopesten en Afrika. Te beluisteren via Amsterdam FM, in de ether op 106.8 en op de kabel op 103.3, tussen 16.00 en 17.00 uur. Vanaf de volgende dag terug te luisteren via foliaweb.nl/ radio. De uitzending is op zaterdagmiddag 15.00 uur terug te zien op Salto TV. Daarna via salto.nl.

FoliaMagazine

33

‘Bovengemiddeld is het nieuwe gemiddelde’ Ze zijn individualistisch, ambitieus, ongeduldig en soms onzeker. De twintigers van nu. Aik Kramer en Thijs Launspach schreven er een boek over: Quarterlife. De toevoeging ‘crisis’ lieten ze bewust weg. ‘Wij gaan niet uit van een probleem, maar van een levensfase.’ tekst Gijs van der Sanden / foto Bob Bronshoff

B

eiden dragen een keurig jasje. UvAalumni Aik Kramer (rechten, 32) en Thijs Launspach (psychologie, 24). De dertiger is bestuursrechtadvocaat, de twintiger psycholoog. Allebei zijn ze quarterlifers: jonge mensen op ongeveer een kwart van hun leven, die zich in tegenstelling tot de generaties voor hen in een nieuwe, langere fase van ‘volwassen worden’ bevinden. Hun opdracht: hun eigen leven vormgeven. En, uiteindelijk, gelukkig worden. Zo omschrijft het tweetal dat tenminste zelf, in hun vorige week verschenen boek Quarterlife, waarin ze aan de hand van thema’s een beeld schetsen van de verschillende aspecten van deze levensfase. Ze interviewden generatiegenoten, halen wetenschappelijk onderzoek aan en geven tips om de kansen in deze periode te benutten. Ze moesten er wat mee, zeggen ze. Met de verhalen die ze hoorden van twintigers. Voor het platform Generation Why – in 2007 opgericht door Kramer – organiseren de heren evenementen voor jongeren en jongvolwassenen. Met hen voerden ze vele gesprekken. Over hun ambities, hun teleurstellingen, de keuzes waarvoor ze kwamen te staan. Zo ontstond het idee voor een boek. Kramer: ‘Natuurlijk verschilden die verhalen onderling van elkaar, maar de rode draad was dat deze mensen allemaal op zoek waren naar hun rol in de wereld.’

34

FoliaMagazine

Zijn twintigers van nu echt zo anders dan die van eerdere generaties? Kramer: ‘Als je de grote verschillen wilt zien, moet je de huidige generatie twintigers vergelijken met die van onze grootouders. Zij waren op hun eenentwintigste al echt volwassen: het merendeel was op jonge leeftijd getrouwd, had kinderen en werkte. Hun kinderen – onze ouders dus, de babyboomers – zijn het anders gaan doen. Zij hebben hun kinderen veel vrijheid en zelfvertrouwen gegeven. De generatie

‘Deze levensfase kent vele uitdagingen’ die is opgegroeid met het idee “jij mag doen met je leven wat je wilt”, dat zijn de quarterlifers. De jongere quarterlifers gaan nu de arbeidsmarkt op, zoals Thijs. De ouderen, zoals ik, zijn al wat langer bezig. Maar allebei doen ze er in vergelijking met eerdere generaties langer over om zich te ontwikkelen en hun plek te vinden in de wereld. Quarterlifers vragen zich voortdurend af: wat maakt mij nou echt gelukkig?’ En dat is helemaal niet erg, bepleiten jullie in Quarterlife. Launspach: ‘Inderdaad. Veel boeken die over dit thema zijn verschenen hebben het over de

“quarterlifecrisis”. Daarin wordt ervan uitgegaan dat twintigers van nu verdwalen in het doolhof van keuzes die ze moeten maken – op het gebied van studie, werk, de liefde. Wij hebben in ons boek bewust dat woord “crisis” achterwege gelaten. Wij gaan niet uit van een probleem, maar van een levensfase. Een ander perspectief, dus.’ Kramer: ‘We willen niet dat mensen meteen denken dat ze in een crisis zitten als ze even moeite hebben met het vinden van een baan of als het tijdelijk niet goed gaat in de liefde.’ De quarterlifecrisis is onzin? Kramer: ‘Nee, zeker niet. Deze levensfase kent vele uitdagingen. Sommige twintigers raken inderdaad van de rails.’ Launspach: ‘Tegenwoordig hebben we zeggenschap over zo ongeveer alle vlakken van ons leven, en niet alleen op het gebied van studie en werk. We kunnen met plastische chirurgie zelfs ons lichaam vormgeven zoals wij dat willen. Dat is de meerkeuzemaatschappij waarin we nu leven. Maar als je veel te kiezen hebt, heb je ook het idee dat je de perfecte keuze moet maken. Dat kan resulteren in het voortdurend uitstellen van beslissingen. Of het tegenovergestelde: alles tegelijk proberen na te jagen. De perfecte baan, de leukste vriendengroep, het mooiste huis. En dan de teleurstelling, dat het allemaal niet is zoals je had gehoopt.’

Thijs Launspach (l) en Aik Kramer

Moeten we onze verwachtingen bijstellen? Launspach: ‘Ik denk dat dat kenmerkend is voor de quarterlifeperiode. Reflecteren over je ambities en je afvragen: is dit wel realistisch?’ Kramer: ‘Typisch aan de huidige generatie twintigers is dat zij niet meer hun ouders of andere volwassenen als rolmodel hebben, maar naar leeftijdsgenoten kijken om hun eigen positie te bepalen. En dan vooral naar diegenen die succesvoller zijn dan zij. Daardoor loop je het risico heel hoge verwachtin-

gen van jezelf te krijgen. Bovengemiddeld is het nieuwe gemiddelde.’ En toch zeggen jullie: deze periode is helemaal niet verkeerd. Launspach: ‘De vrijheden waar generaties voor ons voor hebben gevochten, die zijn voor ons vanzelfsprekend. Wat deze periode zo leuk maakt is dat je van alles kunt proberen. Je kunt kijken of iets bij je past, je kunt verschillende rollen uitproberen.’ Kramer: ‘En dat hoeft dus helemaal niet per se tot een crisis te leiden. Kijk, als je een verkeerde

studie kiest, dan is dat vervelend. Maar er is een weg terug. Je kunt jezelf opnieuw uitvinden.’ Launspach: ‘Als er een ding is dat terugkomt uit de verhalen van mensen die we voor dit boek hebben gesproken, dan is het dat zij allemaal via een omweg op hun huidige plek terecht zijn gekomen. Wij zeggen: “experimenteer”. En neem de tijd voor het maken van beslissingen. Je hebt alle tijd.’ yyy Aik Kramer & Thijs Launspach. Quarterlife. Kansen, kopzorgen en keuzes van de twintigers van nu. Bert Bakker, 256 pagina’s, € 17,95.

FoliaMagazine

35

Veel meer dan ‘Chef Ballonnen’ Bert Zonneveld, projectmanager bij de HvA, organisator van HvA-evenementen, voormalig directeur van modevakschool Montaigne en medeoprichter van de Amfi, neemt afscheid. In 2008 deed hij dat ook al. Toen bleef hij, op verzoek van onder anderen toenmalig directeur Jeroen Knigge, nog even hangen. Tot nu. tekst Fien Veldman / foto Jan-Maarten Hupkes Wel/geen afscheid ‘Deze keer is het een echt afscheid, en ik moet zeggen: met pijn in mijn hart. Maar ik ben er niet gefrustreerd over, hoor. Al had ik het een mooie afsluiter gevonden om het twintigjarig jubileum van de hogeschool te organiseren. Nu is dat niet zo, maar daar kan ik mee leven. Ik lig niet huilend in mijn bedje.’ aow ‘Het is raar om met pensioen te gaan. Het is een dag op de kalender of een datum in je paspoort waarop staat dat je stopt met werken. Ik heb geluk gehad dat ik na mijn 65e nog even door mocht. Ik voel me nog steeds veertig, dus het is onwennig.’ Mode ‘Aanvankelijk zou ik naar de toneelschool gaan – ik was zelfs al aangenomen. Toch besloot ik de modewereld in te gaan en kwam ik terecht op de Charles Montaigne Modeacademie. Een keurige privéschool. Eigenlijk heel elitair. De Brenninkmeijers liepen er rond, en de meisjes op die school zaten hun tijd uit tot de prins op het witte paard langskwam.’ De ‘geluksfactor’ ‘In 1973 botste ik, op het zebrapad bij het Cen-

36

FoliaMagazine

traal Station, tegen de toenmalige directrice van Montaigne op: mede dankzij die botsing werd ik adjunct-directeur van de academie. Toen ik dat twee jaar had gedaan, werd de school te koop gezet. Een vriend van me zei: “Joh, waarom koop je hem zelf niet?” Zo gezegd, zo gedaan. Ik realiseerde me totaal niet wat het inhield. Wat ik wel wist, is dat als ik iets doe, ik dan ook de beste wil zijn. We gingen dus niet meer tutten met die meiden uit het Gooi, maar we probeerden een breder publiek te trekken. Wij zorgden ervoor dat er een docent styling kwam – de eerste in Nederland – en voegden een extra jaar aan de opleiding toe. Alle bekostigde academies keken jaloers toe.’ Succes ‘Het bleek dat bijna iedere afgestudeerde leerling aan het werk kwam. Ouders merkten dat de opleiding, die vrij prijzig was, een goede investering was voor hun kroost. Soms ging de vrouw des huizes werken, sloeg de familie een vakantie over, of verkocht men de caravan om de studie van de zoon of dochter aan Montaigne te betalen. Dat bleef niet onopgemerkt door het ministerie: uiteindelijk kregen we erkenning als officiële hbo-opleiding. Toen konden onze collega’s al helemaal niet meer om ons heen. Maar pas als we zouden fuseren met de Mr. Koetsier-

school, zouden we ook bekostigd worden. Zo ontstond de Amfi.’ Amfi ‘Een zeer geslaagd project. Ik heb er nooit spijt van gehad dat ik dat gedaan heb. Ik heb toen twee jaar met Giel Paulissen dat nieuwe instituut gerund: daarna moest ik kiezen. Het was heel ongebruikelijk dat er twee directeuren op een plek zaten. Ik had ook wel genoeg van het dagelijkse, schoolse leven: al dat gedoe met studenten en hun ouders. De uitdaging was er vanaf. Dus ik trok me terug en Giel werd directeur. Toen ben ik projectmanager op de HvA geworden, om de hogeschool meer uitstraling te geven.’ ‘Chef Ballonnen’ ‘Daar was ik niet blij mee hoor, die naam. Het leek alsof ik alleen maar leuke feestjes en partijen organiseerde. Natuurlijk kwam dat ook voor. Als iemand de organisatie verliet en het college vond dat daar aandacht aan besteed moest worden, kwam dat op mijn bordje. Maar die naam doet geen recht aan mijn taak op de hogeschool.’ Jet Bussemaker ‘Haar vertrek zag ik wel aankomen. Of het goed of slecht is dat ze het kabinet in is gegaan: daar

den vind ik prima. Er zijn twee mogelijkheden: of je wordt het niet, en dan ben je dood, of anders ga je door. Het is heel simpel. Toch voel ik me te jong om te stoppen. Misschien zit het in mijn genen: mijn moeder was op een paar maanden na honderd, en die was ook tot op het laatste moment nog zeer bij de tijd.’ Toekomstplannen ‘Ik ga niet achter de geraniums zitten. De historie van de modeacademie Montaigne tot aan de hedendaagse Amfi ga ik op papier zetten. Ik wil graag dat dingen niet verloren gaan.’ yyy laat ik me niet over uit. Het is natuurlijk een ambitieuze vrouw. Ik was blij met haar als rector van de HvA. Ze is daadkrachtig en wist mensen te stimuleren en te activeren. Ik denk dat de hogeschool, hoezeer we het haar ook gunnen, haar zal missen.’ Samenwerking HvA/UvA ‘Ik heb er altijd voor geprobeerd te waken dat wij opgeslokt zouden worden door de UvA, voornamelijk wat betreft de communicatieafdeling. Het zijn toch twee verschillende bloedgroepen. Zowel de docenten, professoren en medewerkers, als de studenten. Het zijn

verschillende soorten mensen, die dus ook op andere manieren benaderd moeten worden.’ Hoogtepunt ‘Ik kan zeker niet meer zeggen dat het hoogtepunt nog moet komen? Ik denk dat het – voorlopige – hoogtepunt is dat we het voor elkaar kregen om van de particuliere modevakschool Charles Montaigne een officiële hbo-opleiding te maken.’ Dieptepunt ‘Het gevoel dat ik nu ineens te oud ben voor mijn werk. Dat is een dieptepunt. Ouder wor-

Benieuwd naar Berts vorige afscheid? Ga naar foliaweb.nl/foliavond/bert-zonneveld en lees het toenmalige interview uit Havana.

CV Bert Zonneveld (1943) 1962-1964: Studeerde aan Modeacademie Charles Montaigne 1973-1975: Adjunct-directeur Montaigne 1975-1993: Directeur/eigenaar Montaigne 1993: Ontstaan Amfi 1993-1995: Mededirecteur Amfi 1995-2012: Projectmanager HvA 2008: ‘eigenlijke’ pensioenleeftijd

FoliaMagazine

37

prikbord HvA

38

ideëen voor deze rubriek: [email protected]

DG DLWO

HvA Dictee

Het Domein Gezondheid gaat vanaf 1 februari 2013 gebruikmaken van de Digitale Leer- & Werkomgeving (DLWO). Het systeem vervangt het oude contentmanagementsysteem Roxen en BSCW (Basic Support for Cooperative Work). De DLWO is een flexibele web­ omgeving met allerlei functies die het leren, doceren, onderzoeken en werken ondersteunen. Standaard zijn de volgende functionaliteiten beschikbaar: wiki’s, blogs, videoconferencing, inleverboxen, agenda, takenlijsten en discussieplatforms. Kijk voor meer informatie op het intranet.

Volkskrant-columnist en oud-Folia-redacteur Aaf Brandt Corstius schrijft het allereerste UvA-HvADictee en draagt het ook voor op 10 december in het Kohnstammhuis. Deelnemers worden in drie groepen ingedeeld: studenten; wetenschappelijk en onderwijzend personeel; en ondersteunend en beheerspersoneel. HvA- en UvA-deelnemers worden gemengd. Een vierde groep bestaat uit prominente Amsterdammers. De beste speller per groep ontvangt een e-reader. Brandt Cortius heeft al laten weten dat het ‘hartstikke moeilijk’ gaat worden. Aanmelden kan op www.hva.nl.

DBSV Sportdocenten

DT Zwarte

De organisatie Kunstgras zoekt sportdocenten die les willen geven op een buitenschoolse opvang (bso) of een school. Kunstgras is een activiteitenorganisatie die activiteiten organiseert voor scholen, bso’s, welzijnorganisaties en gemeentes. Van een docent wordt affiniteit met sport en kinderen gevraagd, een lesbevoegdheid en een verklaring omtrent goed gedrag. Kunstgras heeft opdrachten door het hele land. Het werk is op oproepbasis. Studenten die geïnteresseerd zijn kunnen een mail sturen naar [email protected].

Hoe bereiden Schiphol en de Rotterdamse haven zich voor op onverwachte gebeurtenissen? Topmannen Enno Osinga (vicepresident cargo) en Jan Westerhoud (president-directeur van Europe Container Terminals Rotterdam) van de Rotterdamse haven zullen daar op 21 november over spreken in het auditorium van de Leeuwenburg. De zogenaamde ‘excellentielezing’ is gebaseerd op de zwarte zwanentheorie van Nassim Nicholas Taleb die stelt dat het zeker is dat onvoorspelbare gebeurtenissen zich zullen voordoen. Van 16.00 tot 18.00 uur, vrij toegankelijk.

DOO Bètaonderwijs

DMCI Studieplekken

In het Kohnstammhuis wordt vrijdag 7 december het symposium ‘Amsterdams onderzoek naar bètaonderwijs’ georganiseerd. Tijdens het symposium worden verschillende presentaties gegeven over onderzoek dat in de regio Amsterdam wordt uitgevoerd naar de bètadidactiek. Onderwerpen die aan bod komen zijn onder meer: concept cartoons, inquiry-based learning, interactie in het wiskundeonderwijs en simulatieomgevingen voor natuurkunde. Het symposium loopt van 12.30 tot 17.30 uur. Kijk voor meer informatie en aanmelding op www.hva.nl/kenniscentrum-doo.

Studenten die moeite hebben met het vinden van een studieplek in het Amstelgebouw of het Benno Premselahuis, kunnen ook gebruikmaken van de studieplekken in het Kohnstammhuis, aan de andere kant van de Wibautstraat. Het gebouw dat voornamelijk wordt gebruikt door het Domein Onderwijs & Opvoeding biedt voldoende studieplekken op verschillende verdiepingen. Op de eerste verdieping van het gebouw zijn de stilteruimtes te vinden. Voor studenten die in groepjes met elkaar moeten overleggen zijn ook voldoende plekken beschikbaar.

DEM Onderwijsdag

DMR HBO-Rechten

Het domein organiseert op 22 november de onderwijsdag DEM 2012 op de locatie Wenckebachweg. Onder het thema ‘Verbinden, verbreden, verrassen’ wordt ingegaan op de verbeteragenda. Kern van die agenda is dat het onderwijs voortaan wordt ingericht rond vier kernopleidingen. Studies die hier niet goed bij aansluiten verdwijnen of worden omgevormd tot afstudeerrichtingen en een aantal deeltijdopleidingen wordt stopgezet. Docenten zijn uitgeroosterd zodat ze aanwezig kunnen zijn bij de onderwijsdag.

De Hanzehogeschool Groningen organiseert op 4 december het jaarlijkse HBO-Rechten Congres waar alle opleidingen uit Nederland aan deelnemen. Het congres beoogt de bevordering van kennisuitwisseling tussen de hbo-rechtenopleidingen op thema’s die spelen op het gebied van onderwijs, onderzoek en de inrichting van de opleidingen. Geertje van Schaaijk, auteur van het boek Praktijkgericht juridisch onderzoek, zal onder meer een lezing verzorgen. Kijk voor meer informatie op www.hanze.nl.

FoliaMagazine

Zwanen

Congres

prikbord UvA

ideëen voor deze rubriek: [email protected]

FEB Bankraad

UvA Studentenraad

Hoogleraar financiële markten Arnoud Boot is benoemd tot voorzitter van de Bankraad van De Nederlandsche Bank (DNB). De Bankraad functioneert als klankbord van de directie. De DNB-president brengt verslag uit aan de Bankraad over de algemene economische en financiële ontwikkelingen en bespreekt het door DNB gevoerde beleid. De raad kan de directie adviseren. Twee leden van de Raad van Commissarissen hebben zitting in de Bankraad, onder wie de van overheidswege benoemde commissaris. Verder zijn ook de sociale partners vertegenwoordigd in de Bankraad.

De Centrale studentenraad zoekt twee mensen die de website studentenraad.nl opnieuw vormgeven. Er wordt gezocht naar ‘een creatieveling’ en ‘een websitegenie’. De creatieve student moet een nieuwe huisstijl ontwerpen waarmee de raad naar buiten kan treden. Het websitegenie moet de website vernieuwen. De site moet een nieuwe structuur krijgen en de vormgeving moet worden aangepast aan de huisstijl. Ben je een Wordpresskoning die graag de studentenraad een handje wil helpen? Stuur je brief en cv voor 10 december naar [email protected].

UvA Dictee

UvA Bachelor

Op 10 december vindt het eerste UvA-HvA Dictee plaats. Columnist en UvA-alumna Aaf Brandt Corstius schreef het dictee en leest het voor. Aaf zegt tien ‘hartstikke moeilijke’ zinnen te gaan maken. De deelnemers worden in drie groepen ingedeeld: studenten; wetenschappelijk en onderwijzend personeel; en ondersteund en beheerspersoneel. UvA en HvA-deelnemers worden gemengd. Daarnaast is er een groep bestaande uit prominente Amsterdammers. Per groep wint de beste speller een e-reader. Aanmelden via www.medewerkers.uva.nl (intranet) of www.hva.nl (openbaar).

Op 1 december is er weer een voorlichtingsdag voor aanstaande bachelorstudenten, de UvA Bachelordag. Op de UvA Bachelordag krijg je alle informatie over studeren en de bacheloropleidingen. Ook zijn er speciale rondes over ‘kiezen’. Hoe vind je een studie die bij je past? Daarover is er een interactieve workshop, speciaal voor leerlingen van 5 vwo. Wat komt er allemaal bij kijken als je gaat studeren? Voor leerlingen van 6 vwo is er ‘speedcoaching’, waarbij je een gesprek aan kunt gaan met een studiekeuzecoach over je mogelijkheden aan de UvA.

FGw Canon

Artis Boudewijn

In de hausse aan canons die de afgelopen jaren zijn verschenen, ontbrak nog de Canon van het Onderwijs. De Nederlandse onderwijsgeschiedenis in dertig vensters, samengesteld door een commissie onder leiding van voormalig CvB-voorzitter Sijbolt Noorda met in de commissie ook emeritus hoogleraar Nederlandse geschiedenis Piet de Rooy. De tekst is onder meer geschreven door UvAalumna en historica Emma Los. Vensters zijn bijvoorbeeld ‘De landbouwhogeschool’, ‘Erasmus’, ‘Het curriculum’, ‘De Mammoetwet’ en ‘Het puberbrein’. Zie ook www.onderwijserfgoed.nl.

Op 23 november is het precies tien jaar geleden dat documentairemaker, boekenfetisjist en voormalig Foliacolumnist Boudewijn Büch overleed. Ter nagedachtenis aan hem is er op die dag in de Artis Bibliotheek een boekensalon met het ‘Büchiaanse’ thema ‘Natuurlijke historie’. De panelleden zijn Frank Bergevoet, schrijver van De dimensies van Boudewijn Büchs verzameling, Büch-biograaf Eva Rovers en kunstenares/schilderes Ria Winters. Ook zijn er ‘Büchania’vitrines te bezichtigen. Aanvang: 17.00 uur, Plantage Middenlaan 45. Aanmelden op www.buchmania.nl.

FGw Dieuwertje

FEB Spui25

Duin

Archeologe Dieuwertje Duijn (26) heeft met haar masterscriptie over de opkomst, bloei en neergang van Enkhuizen tot 1800 de W.A. van Es-prijs gewonnen. Haar scriptie Het verhaal van een West-Friese wereldstad gaat over de vergane glorie van Enkhuizen tot 1800. Ze heeft vondsten uit de Enkhuizer bodem onderzocht en voorzien van een vollediger en juister verhaal. Voor haar scriptie interviewde ze ook Enkhuizers die sinds de laatste jaren zeventig vondsten in de stad hebben gedaan. De prijs bestaat uit een bedrag van tweeduizend euro en een oorkonde.

Büch

Sinds kort is de Faculteit Economie & Bedrijfskunde een actieve partner van Spui25. Dat betekent dat de FEB twaalf tot vijftien activiteiten per jaar gaat organiseren op de locatie aan het Spui. De FEB-afgevaardigde voor Spui25 is Joris Ebbers, docent marketing & strategie bij de Amsterdam Business School. Gezien de omvang van de FEB is hij niet altijd op de hoogte van al het onderzoek dat voor een breder publiek interessant is. Wie ideeën of concrete voorstellen heeft kan daarom contact opnemen met Joris via [email protected].

FoliaMagazine

39

wasdom

Het systeem veranderen Tamara Seur Leeftijd: 38 (geboren op 28 juni 1974) Beroep: Presentator Jeugdjournaal Studie: Ontwikkelingspsychologie (UvA) Afgestudeerd: 1998 Docent: ‘Margot Taal, hoofddocent ontwikkelingspsychologie en mijn scriptiebegeleider. Ik vond haar prettig omdat ze duidelijk was in haar onderwijs en goed kon plannen.’ Locatie: ‘Roeterseiland, daar had ik al mijn colleges en ik woonde er om de hoek.’ Café: ‘Kriterion, lekker dicht bij huis en de universiteit. Op zaterdag gingen we vaak naar café De Gieter bij het Leidseplein en verder kwam ik in café Genootschap der Geneugten in de Kerkstraat.’ Afknapper: ‘Mijn stage in een penitentiaire inrichting voor jongeren heeft mij doen besluiten om geen psycholoog te worden. Ik heb me daar heel onveilig gevoeld en er hing een nare en negatieve werksfeer. Bovendien vond ik de verantwoordelijkheid toen veel te groot om samen met een andere psycholoog rapporten over jongeren te schrijven waar een rechter hen op zou beoordelen.’

40

FoliaMagazine

stage Ze studeerde ontwikkelingspsychologie en werd presentator van het Jeugdjournaal: Tamara Seur. tekst Julie de Graaf / foto Bob Bronshoff

‘M

ijn plan was om de middelbare school zo snel mogelijk af te maken om daarna de wijde wereld in te trekken. De zomer na mijn eindexamen vertrok ik naar Amerika om in een summercamp te werken en rond te reizen. Daarna woonde ik een tijdje in Zwitserland, waar ik het winterseizoen in een hotel werkte en veel skiede. Na dat jaar wilde ik eigenlijk de politieacademie gaan doen, maar ik zag het niet zitten om vanuit Zwitserland op en neer te reizen voor de selectiedag. Ik besloot daarom om eerst maar een jaar psychologie te gaan studeren aan de UvA en daarna wel verder te zien. Het leek me sowieso een interessante studie. Misschien lag het ook wel in de lijn der verwachtingen, want mijn vader is psychoanalyticus. Ik vond het eerste jaar van mijn studie heel leuk, zo leuk dat ik ermee verder wilde. In mijn tweede of derde jaar koos ik voor de richting ontwikkelingspsychologie, omdat ik vind dat je een mens het beste leert kennen door zijn ontwikkeling te kennen. Bovendien had ik het idee dat je bij jongeren die in de puberteit in de problemen raken als psycholoog een verschil kan maken. Ik dacht dat als je in die fase de juiste toon weet te vinden of de juiste snaar raakt, het dubbeltje nog naar de goede kant kan vallen. Vanuit die redenering deed ik mijn afstudeeronderzoek naar jongeren met problemen en koos ik voor een stage in een penitentiaire inrichting. Eenmaal daar vond ik het heel lastig; ik werd ingesteld als groepsleider, terwijl ik daar vanuit mijn studie niet op voorbereid was.

Bovendien voelde ik me er onveilig en hing er een vervelende werksfeer. Aan de andere kant leerde ik er wel hoe heftig de problemen van die jongeren zijn en hoe moeilijk je die kan oplossen. Dat laatste heeft me nog het meest doen afknappen op het hulpverleningsklimaat in Nederland; dan had ik iets verzonnen voor een jongere waarvan ik dacht dat het hem echt zou helpen, bijvoorbeeld overplaatsing naar een bepaald internaat met een vaste voogd, en dan kon het niet omdat er een wachtlijst van een jaar was. Na die stage ben ik met een loopbaancoach van de UvA gaan praten. Ik wist zeker dat ik in zo’n systeem niet als psycholoog wilde werken en overlegde met haar wat mijn opties waren. Zij zei: “Als je het systeem wilt veranderen, dan kan je dat beter als politicus of journalist doen.” Met die instelling ben ik toen de journalistiek ingegaan. Ik liep stage bij het televisieprogramma Hart van Nederland en kon daar blijven werken. Op een gegeven moment ben ik als redacteur bij het Jeugdjournaal beland, en uiteindelijk werd ik daar verslaggever en presentator. Inmiddels werk ik al tien jaar bij het Jeugdjournaal, en hoewel ik er nog een tijd wil blijven, denk ik soms wel na over wat ik hierna ga doen. Ik wil in ieder geval maatschappelijk betrokken werk blijven doen. Voor de school van mijn kinderen ben ik nu bezig met het ouderinitiatief “Samen naar ’t Koggeschip” om de betrokkenheid van ouders bij de school en de buurt te vergroten. Voor dat initiatief heb ik veel contact met lokale politici en dat spreekt me eigenlijk wel aan, dus wie weet wat de toekomst brengt.” yyy

Niels Pel (24) Studie Communicatiewetenschap Stage Lemz Verdiensten 500 euro Beoordeling JJJJJ ‘Kort door de bocht is stage lopen veel uren maken en veel ondersteunend werk verrichten. Je leert het vak pas door onderaan te beginnen. Je moet van een saaie klus een meesterwerk proberen te maken. Lemz is een prosociaal reclamebureau. Dat houdt in dat we een merk proberen te koppelen aan een goed doel of maatschappelijk probleem. De burendag bijvoorbeeld, georganiseerd door Douwe Egberts. Ik leerde Lemz kennen door een vriend die er werkt. Ik had mazzel met mijn stagebegeleidster. Zij daagde me uit door vragen te stellen en me bij projecten te betrekken. Goede collega’s zijn wat dat betreft essentieel. Je maakt soms heel veel uren in een week. Je collega’s worden dan een beetje je familie. Je moet een biertje met ze kunnen drinken, maar ook onder stress pissig kunnen worden zonder dat je daarmee een relatie verpest. De reclamewereld biedt niet veel structuur. Iedere ochtend begon ik om negen uur en werkte ik aan verschillende projecten. We werken tot een uur of zes. Als een klus af moet blijven we tot laat. Samen uit, samen thuis. Ik was ontzettend trots toen ik het eerste project waaraan ik had meegewerkt voorbij zag komen op tv. Waar ik vooral aan moest wennen was dat je weinig in te brengen hebt. Je bent een groentje. Maar bijt daar doorheen, werk hard en laat zien dat je ideeën soms daadwerkelijk correct zijn, dan heb je kans dat je na je stage mag blijven zitten. Ik heb die mazzel gehad, en dat was het harde werk en de vele uren meer dan waard!’ yyy Vera Lentjes

FoliaMagazine

41

FoliaMagaz ine weekblad

voor HvA

en UvA

nr.11 21/11/201 2

toehoorders

cover Pascal Tieman model Vera Lentjes

Hoorcollege ‘Europese literatuurgeschiedenis’, door Joep Leerssen, woensdag 14 november, 13.00 uur, Oudemanhuispoort. tekst en foto’s Fien Veldman Boterhamzakjes met lunch: 3 Laatkomers: bijna iedereen Jarige: 1 (nog gefeliciteerd, Inge) Scrabblewoorden: öffentlichkeit, saeva indignatio, spin control

H

et is vijf over één. Er zitten ongeveer twintig mensen in de zaal die geschikt is voor welgeteld 342 studenten. De paar aanwezigen zitten op de tafeltjes, kletsen, en eten hun boterhammen met kaas. Vijf minuten later heeft het aantal studenten zich verdubbeld, maar maakt de docent nog geen aanstalten te beginnen. Nog eens vijf minuten en een exponentiële toename van de aanwezigen verder, begint Joep Leerssen eindelijk met zijn college. Dit was het dus. Dat ‘academisch kwartiertje’ waar studenten van vóór 2008 nog zulke goede herinneringen aan hadden, maar in dat jaar werd afgeschaft. Daar heeft Leerssen zich duidelijk niets van aangetrokken. Hij is van de oude stempel, en spreekt zijn studenten dan ook met ‘u’ aan. Stijlvol. In het college spreekt Leerssen over satire en het classicisme, en behandelt hij Shakespeare, Joost van den Vondel en, jawel, Youp van ’t Hek. Van laatstgenoemde wordt een column uit 2007 besproken, wat jammer is: als we het over hedendaagse satire hebben, had de Metro-column van Luuk Koelman over pestslachtoffer Tim Ribberink die vorige week voor zo veel ophef zorgde ook een voorbeeld kunnen zijn. Alle studenten maken druk notities, het geritsel van laptoptoetsen is onophoudelijk. Leerssen vertelt amusante anekdotes. Hij stelt bijvoorbeeld dat er geen democratie zou zijn geweest als we geen koffie dronken: ‘In koffiehuizen kwamen mensen samen, waar ze praatten over van alles. Daar kwamen nieuwsbrieven uit voort, wat later kranten werden. Dat zijn als het ware “virtuele koffiehuizen,”’ aldus Leerssen. Zo veel gepraat over koffie doet verlangen naar een bakkie troost, maar Eurest zal weinig aan deze studenten verdienen: het academisch kwartiertje heeft de mogelijkheid tot pauze verdrongen. Helaas. Gelukkig is het college ook zonder koffie heel goed uit te houden: Leerssen is een enthousiaste verteller en gebruikt het woord ‘ploert’. En dat is gewoon heel leuk. yyy

42

FoliaMagazine

Trippende therapieë n

colofon

Weekblad voor de HvA en

UvA Folia Magazine is in 2011 voortgekomen uit Folia (1948) en

Charlotte Sousa de Andrade Passos (21, Europese studies)

‘Ik vond dit een heel interessant college. Satire lees je meestal voor de lol. Normaal gesproken ga je er dus niet zo diep op in: nu deden we dat wel. Dat zorgt voor een nieuwe kijk op het genre. Meneer Leerssen heeft een fijne manier van vertellen. Hij weet de stof enthousiast te brengen, en zijn verhaal is levendig. Ik dwaal bij dit college bijna nooit af. Bij andere vakken droom ik nog weleens weg.’

Havana (1996). Redactieadres Prins Hendrikkade 189b, 1011 TD Amsterdam, telefoon 020-5253981, e-mail: [email protected] Hoofdredacteur Jim Jansen Chef redactie Mirna van Dijk Art director Pascal Tieman Redactie (print/web) Marieke Buijs, Luuk Heezen, Wim de Jong, Vera Lentjes, Jeff Pinkster, Eva Rooijers, Gijs van der Sanden, Danny Schwarz, Rosa van Toledo, Fien Veldman, Annemarie Vissers, Dirk Wolthekker Aan dit nummer werkten mee

Timo Harmelink (19, Europese studies)

‘Europese studies is een heel brede studie. Ik koos het eigenlijk voor de combinatie van economie en geschiedenis. Ik keek dus wel een beetje tegen Europese literatuurgeschiedenis op. Het valt me alleszins mee: de verhalen zijn heel leuk. Leerssen is een goede docent, en houdt je aandacht erbij. Satire is wel een grappig onderwerp: het college is boven verwachting dus.’

Bob Bronshoff, Jörgen Caris, Emma Curvers, Fred van Diem, Robbert Dijkgraaf, Julie de Graaf, Jan-Maarten Hupkes, Bas Kocken, Marc Kolle, Lemke Kraan, Denise van Leeuwen, Won Tuinema, Tjebbe Venema Eindredactie Harmen van der Meulen Correctie Martien Bos Opmaak Hannah Weis, Carl Zevenboom Uitgever Stichting Folia Civitatis Redactieraad Wouter Breebaart, Simon Dikker Hupkes, Ilse Duijn,

June Bonnet

(20, Europese studies) ‘Ik vond dit hoorcollege heel vermakelijk. De stof was interessant, en de docent is goed. Eindelijk kijken mijn medestudenten eens niet op hun mobiele telefoons, maar luisteren ze naar de docent. Zijn verhaal is ook grappig. Ik heb het college met veel aandacht en plezier bijgewoond. Het onderwerp satire is boeiend, en Leerssen is leuk om naar te luisteren.’

Jurriaan Gorter, Jaap Kooijman, Ronald Ockhuysen (voorzitter), Jean Tillie, Sebas Veeke Secretariaat Stephanie Gude (projectbegeleider) Zakelijke leiding Paul van de Water Drukker Roularta Printing, Roeselare België Advertenties Bureau van Vliet, Zandvoort, 023-5714745, [email protected]

deining ‘Op de universiteit moet iedereen de beste zijn; we vergeten wel eens dat de meeste studenten gemiddeld zijn.’ Socioloog Jan Willem Duyvendak vindt dat excellentie niet moet dienen als maatstaf voor wetenschappelijk onderwijs, in De Groene Amsterdammer. ‘Het zit in mijn natuur om in vijfsterrenhotels te slapen, om in sterrenrestaurants te eten.’ Zakenman Willem Middelkoop is verrukt dat zijn inkomsten eindelijk in balans zijn met de levensstijl die hij ambieerde, in PS. ‘Het risico is dat dit soort kunst door de snelle technologische ontwikkelingen verdwijnt als het niet onderhouden wordt door vrijwilligers.’ Hoogleraar erfgoed & digitale cultuur Julia Noordegraaf betrekt vrijwilligers bij het archiveren van digitale kunst uit de jaren negentig, in Het Parool. ‘De kritische cultuur in Nederland is bijna verloren gegaan.’ Volgens emeritus hoogleraar sociologie Kees Schuyt zijn wetenschappers zo veel bezig met zichzelf dat ze niet meer kritisch zijn op andermans werk, in De Groene Amsterdammer. ‘Het is leuk dat je mooie stukjes kunt schrijven en dat je ombudsman was, maar een stad besturen is heel wat anders.’ Oud-stadsdeelvoorzitter Bouwe Olij heeft Pieter Hilhorst het wethouderschap dringend ontraden, in Het Parool. ‘Opeens had ik het helemaal gehad. Hoezo mocht ik niets nieuws kopen? Dat bepaalde ik toch eigenlijk zelf wel.’ Journalist Fen Verstappen had een zware kluif aan de ‘Buy Nothing New’-maand, in Het Parool.

Opvallende quotes uit de afgelopen week van

de lezer

In de rubriek ‘de lezer’ blikt wekelijks iemand terug op het vorige nummer. Wil jij diegene een keer zijn? Meld je dan aan via [email protected].

AMARENS EGGERAAT (20), LITERATUURWETENSCHAP, UvA ‘De cover is deze keer een beetje duister. Is dat een trend? Misschien komt het door de crisis, maar er valt maar weinig goed nieuws te lezen in Folia Magazine. Maar het is een dankbaar leesobject als ik even niets te doen heb op de universiteit, dus dan lees ik het toch wel. Het artikel over het draailiermeisje vond ik heel leuk, ik wist niet dat dat instrument bestond. En ze had een grappig verhaal over hoe een oud vrouwtje met haar wandelstok op die draailier aan het slaan was. Het artikel over het Amsterdam University College heb ik overgeslagen. Het is niet zo interessant als je er zelf niet studeert, en daarnaast vond ik de kopjes “excellence”, en “diversity” echt heel irritant. Ik vond het stuk over vrijwilligerswerk voor een woning wel interessant. De plaatjes van “Drift” zijn altijd heel misleidend. Iedere keer is het verhaal weer een anticlimax, terwijl de illustraties wel mooi zijn. Jammer. Het opiniestuk van deze week heb ik wel gelezen. Ik vind het goed dat er in Folia Magazine politieke thema’s aangesneden worden: daar is het blad ook voor bedoeld, denk ik. Het artikel over de maatregelen van Rutte II was ook wel handig om te lezen. Een fijne samenvatting. Maar ik heb niet altijd zin om over politiek te lezen; je hoort er al zo veel over. De rubriek “Overigens” lees ik bijna nooit helemaal. Meestal lees ik alleen de stelling, en bedenk ik daarna mijn eigen antwoord.’ yyy tekst en foto Fien Veldman

meer Folia

foliaweb.nl twitter.com/foliaweb facebook.com/FoliaWeb.en.Magazine

Deze week op Folia Web

Volgende week in Folia Magazine

Afscheid Jet Bussemaker

Wetenschapsbedrijf

Vrijdag neemt oud-HvA-rector Jet Busse­ maker, nu minister van Onderwijs, afscheid.

Interviews met drie wetenschappers die met hun onderzoek de markt op gingen.

Jonge schrijvers

SIS

Een nieuwe lichting Nederlandse auteurs, onder wie een aantal (oud-)UvA-studenten, presenteert zich tijdens de Jonge Schrijversavond in de Stadsschouwburg.

SIS werd duurder, kwam later, en werkte lang slechter dan verwacht. Hoe kon het zover komen?

(voormalig) HvA’ers en UvA’ers. Iets leuks gezien, mail het naar [email protected].

FoliaMagazine

43

Broer zoekt vrouw

Meld je aan!

Extra bij Het Parool van 15 december. De Folia Magazine broer-en-zus-special onder hoofdredactie van Aaf en Jelle Brand Corstius.

Het blad Jacky riep hem in 2010 uit tot de ‘op drie na begeerlijkste vrijgezel van Nederland’. Anno 2012 is Jelle Brandt Corstius nog steeds vrijgezel. Daarom zoekt Aaf naar een vrouw voor Jelle – zo’n zus is ze wel. Zie jij jezelf al met Jelle naar exotische oorden reizen? Of gewoon samen een activiteit ondernemen? Stuur vóór 23 november een liefdesbrief aan Jelle (met foto) naar [email protected] o.v.v. ‘Broer zoekt vrouw’. Voorwaarde: je studeert of werkt aan de UvA of de HvA.