14/11/2012
Mindfulness bij volwassenen met een autismespectrumstoornis
Lijdensdruk • Angst en depressie – Meer bij volwassenen
• Dwangmatig denken / rumineren – Niet kunnen stoppen met denken – Niet perse negatieve gedachten
• Sneller overbelast Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven
Gezonde coping • Contact zoeken / praten • Afleiding / ontspanning / vakantie • Maar: – Voor mensen met ASS soms juist meer stress – Analyseren op dat moment weinig zinvol – Afleiding geeft nog meer prikkels / belasting
• Minder soorten coping • Meditatie zou goede vorm kunnen zijn
Meditatie oefening • Aandacht richten op: – Ademhaling, lichaam, geluiden
• • • •
Men stapt ‘uit de cirkel van gedachten’ Afstand nemen Niet mee gaan in de gedachten Geeft rust in het hoofd
– Prikkelgevoelig – Weinig contact met lichaam
Mindfulness Verschillende meditatietechnieken Lichaam Ademhaling Geluiden 5 tot 40 minuten
Helpt bij reguleren van stress • Evenwicht prikkels opdoen en ‘ontprikkelen’ • Ontprikkelen door: – gamen • Meditatie-oefening geeft hersenen even rust • Geeft ruimte voor nieuwe prikkels • ‘Even mijn hoofd resetten’ (minder rumineren) • Voordeel: kan overal • Filmpje Roderick
1
14/11/2012
Stoppen met denken lukt niet door hard te denken dat je moet stoppen met denken
Voor/nadelen Mindfulness • Voordelen: – Vergt weinig ToM en communicatie – Gedachten en gevoelens herkennen niet nodig – Concrete oefeningen
• Nadelen: – Men moet thuis oefenen – Specifieke therapievorm
Kern: Doe-modus en zijn-modus
Rust
Supermarkt Doe-modus Hoe kan ik hier weg? Ik kan hier niet tegen
Zijn-modus Acceptatie dat het is zoals het is. Rust
Ik word hier zo moe van Volgende week moet ik weer..
Twee elementen mindfulness (Anicha e.a., 2012)
1. Observeren • • •
Kun je iets doen in de zijnmodus?
Meer horen, proeven, voelen.. Meer bewustzijn, minder automatische piloot Voorspelt ‘enhanced perceptual skills’.
Onderzoeken wat bij je past, welke oefeningen helpen jou?
2. Afstand nemen / niet reageren • • •
•
‘Laat gedachten maar voorbij gaan’ Afstand nemen Verbetert flexibiliteit
Autisme: vooral afstand nemen / niet reageren
2
14/11/2012
Groepstraining • • • • • • •
9 wekelijkse sessies 2,5 uur 12 deelnemers Training aangepast Meditatie oefeningen Vragen / huiswerk Dagelijks ongeveer een uur oefenen
Aanpassingen: • Taal:
Aanpassingen reguliere mindfulness training Taal: duidelijk en concreet
Training herschreven samen met ervaringsdeskundigen
– Gat in je hoofd zoals een dolfijn – Ga met je aandacht door je linkerarm naar je linkerhand.. – ‘Kijk’ of je kunt voelen waar… – Voel hoe de adem naar beneden gaat, naar je tenen
‘Mij zegt de uitdrukking van de vrouw niets. Verder begrijp ik niet waar dat haar vandaan komt, waarom het daar zit.’
• Doel van mindfulness – Samen onderzoeken waar het jou bij helpt
• Structuur mbt huiswerk / generalisatie
Kwalitatief onderzoek: • Gemakkelijker in te slapen – Bij piekeren in bed: aandacht verleggen
• Makkelijker gedachten loslaten – Bijvoorbeeld ook op het werk – Filmpje Harry: Luistermeditatie
• Minder last van geluiden
• Beter grenzen aanvoelen – Korte oefening op het werk – Lichaam scannen
• Minder overgeleverd aan stress – Korte meditatie
• In elke groep 1 deelnemer die aangaf geen baat te hebben
– Luisteren naar geluiden zonder erop door te denken
3
14/11/2012
Depression
Randomized controlled trial
Anxiety
45
24 22
40
20 35 Intervention group Control group
30
• 20 cliënten interventie • 21 cliënten wachtlijstgroep • • • •
Depressie (SCL-90) Rumineren (RMQ) Pos en neg affect (GMS) Outcome Questionnaire (OQ)
25
10
20 T1
T2
Positive affect
Rumination 44
22
42
20
40
18 Intervention group
38
Intervention group
16
Control group
Control group
14 12 T1
Onderzoek Singh e.a., 2011
T2
10 T1
T2
Interventie: • • • • •
Meditatie: Gewoon ademen, je hoeft niks te doen Denk terug aan waardoor je zo boos werd Blijf bij de boosheid Ga met je aandacht naar je voetzolen Beweeg je tenen, voel je sokken, je hielen in je schoenen 6. Blijf gefocust op je voeten tot je je weer rustig voelt
T1
T2
32
1. 2. 3. 4. 5.
Control group
12
34
3 adolescenten met autisme 3 adolescenten met Asperger 13-18 jaar oud Regulier onderwijs, thuis wonend Probleem: agressief gedrag Slaan, schoppen, bijten, krabben, vernielen Eerdere therapie hielp onvoldoende
Intervention group
16 14
36
• • • • • • •
18
‘Meditation on the soles of the feet’. Moeders: 1 dag getraind + 1 maand oefenen Moeder traint met kind: elke dag 30 min 5 dagen aaneen Zittend in de stoel, voeten op de grond
Procedure • • • • •
Na week training 2 keer per dag oefenen, alleen Gebruiken wanneer / na boosheid Ouders en brussen geven ‘reminders’. Geen verdere instructies of aansturing
4
14/11/2012
Resultaten Onderzoeksresultaten 3 pubers met Asperger
Onderzoeksresultaten 3 pubers met Autisme
Adolescenten zelf: • • • •
‘Would you advice it to anyone else?’ ‘Yes, without hesitation’ ‘Why?’ ‘Because it works man, no question about it’.
Vragen?
www.mindfulnessbijautisme.nl
[email protected]
5
