dinsdag 23/10/2012 * 20:00 u. vooraf inschrijven (€ 3)
Anderhalve kilo grijze materie onder onze schedel is de bron van al onze gedachten, emoties en herinneringen. Nele Van den Broeck brengt een theatraal, wetenschappelijk verhaal over de werking van de hersenen en de nieuwste ontdekkingen in de neurologie op een verstaanbare en heel eigen manier. Met een atypische PowerPoint-presentatie met zelfgemaakte pictogrammen en liedjes, filmpjes en interventies, zoals bv. een outfitwissel, wordt alles uit de doeken gedaan. Pas op, de vertelling is volledig wetenschappelijk verantwoord, maar de manier waarop het gebracht wordt, is dan weer verre van orthodox ! Wat een verademing om te ontdekken dat wetenschap ook plezant kan zijn ! Nele Van den Broeck
Bibliotheek Bree
oktober 2012
1
Top 10 - aanverwante materialen Titel : Waarom ik voel wat jij voelt : intuïtie en het geheim van spiegelneuronen Auteur : Bauer, Joachim Categorie : Informatieve boeken voor volwassenen Korte bespreking : Waarom werken lachen en gapen zo aanstekelijk? Waarom vinden we sommige mensen op het eerste gezicht aardig en andere niet? Waarom zijn we in staat elkaar intuïtief aan te voelen? De verklaring van deze verschijnselen ligt in de spiegelneuronen, die nog niet zo lang geleden zijn ontdekt. Deze neuronen stellen ons in staat emotioneel af te stemmen op anderen. Ze verschaffen ons een intuïtief inzicht in de bedoelingen van de mensen om ons heen en laten ons hun vreugde en pijn meevoelen. En ze vormen de basis van ons inlevingsvermogen en het vermogen om lief te hebben. Maar ze moeten wél van kinds af aan worden getraind ! Joachim Bauer vertelt over deze sensationele ontdekking en over de inzichten die daaruit voortvloeien – voor opvoeding en leerproces, liefde en dagelijkse communicatie. De auteur koppelt de functie van de spiegelneuronen aan een fors aantal zaken, als autisme, het ontstaan van taal, hartstocht, sociale gemeenschap, milieu en onderwijskunde, psychotherapie, enz. Een boek dat de manier waarop wij mensen waarnemen verandert. Joachim Bauer is internist en psychiater. In 1996 ontving hij de belangrijke Organon-onderzoeksprijs.
Titel : De mannelijke hersenen : waarom mannen anders zijn dan vrouwen Auteur : Brizendine, Louann Categorie : Informatieve boeken voor volwassenen Korte bespreking : Waarom reageren mannen zo anders dan vrouwen? De auteur, Louann Brizendine, is ervan overtuigd dat Nele Van den Broeck
Bibliotheek Bree
oktober 2012
2
verschillen tussen de seksen, in gedrag en emoties, voor een belangrijk deel worden veroorzaakt door verschillen in de structuur van de hersenen. Eerder publiceerde zij de bestseller 'De vrouwelijke hersenen' (2007). Dit nieuwe boek vormt hierop een logisch vervolg. Je komt meer te weten over : - de hersenen van tienerjongens en het opvoeden van jongens : jongens leren lezen en rekenen met hun spieren door een proces dat ‘embodied learning’ (ervarend leren) wordt genoemd ; - de voortplanting en het monogamiehormoon : hormonen bepalen of een man zich ontpopt tot een brave huisvader of tot een playboy ; - de papa-hersenen : de hormonen van een man tijdens de zwangerschap van zijn vrouw ondergaan een verandering ; - woede, agressie en winnen : elke man wil graag winnen, maar heeft ook een baas nodig. Dit boek geeft op een begrijpelijke en onderhoudende manier inzicht in vragen die bij een breed publiek leven. Dr. Louann Brizendine is een Amerikaanse neurologe en psychiater. Ze is als arts afgestudeerd aan Yale en als neurobioloog aan Berkeley. Ze is oprichter van de Women’s and Teen Girl’s Mood and Hormone.
Titel : Het puberende brein : over de ontwikkeling van de hersenen in de unieke periode van de adolescentie Auteur : Crone, Eveline Categorie : Informatieve boeken voor volwassenen Korte bespreking : Waarom verslapen pubers zich zo vaak? Waarom zijn zij het ene moment zo volwassen en het volgende moment zo onmogelijk? Waar komt die tegenstrijdigheid vandaan tussen verantwoordelijk gedrag en ondoordachte en risicovolle keuzes? Kunnen zij eigenlijk wel zelfstandig plannen? En hoe komt het dat juist adolescenten vaak uitblinken in sport, kunst en creativiteit? De adolescentie is een unieke periode waarin de hersenen zich nog volop ontwikkelen. In ‘Het puberende brein’ beschrijft Eveline Crone, ontwikkelingspsychologe, wat er de laatste jaren is ontdekt over de hersenen van adolescenten. Zij legt op basis van deze recente inzichten uit waar de emotionele stormen vandaan Nele Van den Broeck
Bibliotheek Bree
oktober 2012
3
komen, waarom de mening van vrienden opeens veel belangrijker wordt dan die van ouders en wat we van adolescenten kunnen verwachten op school. De adolescentie is niet alleen een tijd van risico's en grenzen, maar ook van unieke mogelijkheden. ‘Het puberende brein’ is interessant voor iedereen die kinderen in de adolescenten-leeftijd heeft of zich nog goed kan herinneren hoe het was om adolescent te zijn.
Titel : Zo werken onze hersenen : het menselijk brein ontrafeld Auteur : Greenfield, Susan Categorie : Informatieve boeken voor volwassenen Korte bespreking : Het boek probeert op een heldere manier een introductie in de complexe werking van de hersenen te geven. Prof. Susan A. Greenfield gaat in dit fascinerende boek uitvoerig in op dit unieke orgaan en zijn complexe wisselwerking met de rest van het lichaam. Op iedere dubbele pagina wordt een deelonderwerp behandeld. De basistekst is eenvoudig en duidelijk. De figuren zijn talrijk en fraai. Er zijn regelmatig kaders waarin een speciaal onderwerp wordt uitgediept. Een fraai en informatief boek, om met veel plezier aandachtig door te bladeren en met stukjes te lezen. Geen boek om van A tot Z te lezen of gericht iets op te zoeken.
Titel : Brain story : ontsluiting van onze raadselachtige binnenwereld Auteur : Greenfield, Susan ; Abels, Gerlof (vertaler) ; Alberts, H. Categorie : Informatieve boeken voor volwassenen Korte bespreking : Een schitterend boek van een farmacologe uit Oxford (die in Engeland een goede naam heeft met het toegankelijk maken van wetenschap voor een breed publiek), geschreven als begeleidend boek bij een BBC-tv-serie over het functioneren van onze hersenen. Deze serie werd door TELEAC in Nederland uitgezonden. Op een zeer leesbare, maar toch wetenschappelijke wijze, geeft zij achtergronden van het functioneren van de hersenen, Nele Van den Broeck
Bibliotheek Bree
oktober 2012
4
daar waar de uitzending oppervlakkig moet blijven. Er is aandacht voor vorm, aanleg, beeldvorming, werking van drugs en medicijnen, enz. Een zeer aanbevolen boek voor de serieuze lezer die meer wil weten over de hersenen of die bij wil blijven bij alle informatie daarover die via de media tot ons komt. Het boek kan zeer goed gebruikt worden zonder de televisie-cursus te volgen. Susan Greenfield is directeur van het Royal Institution of Great Britain en hoogleraar farmacologie aan Oxford University. Als toonaangevend researcher naar de ziekte van Parkinson en Alzheimer houdt zij regelmatig lezingen over de gehele wereld. In 1998 ontving zij de Royal Society Faraday Medal voor haar bijdrage aan het toegankelijk maken van de wetenschap voor een breed publiek.
Titel : ABC van de menselijke geest Auteur : Kivits, Tonja (vertaler) Categorie : Informatieve boeken voor volwassenen Korte bespreking : Dit is een grappig, overvol boek over de psyche van de mens. Het bestaat uit 6 delen die in vraag en antwoord in vogelvlucht behandelen wat ze aankondigen : (1) 'De geheimzinnige menselijke geest' gaat over de psychologie als wetenschap, (2) 'De hersenen in kaart gebracht' over de ontwikkeling van de hersenen en de onderzoeken daarnaar. (3) Daarop volgt 'Onze wonderbaarlijke zintuigen'. (4) In 'Onze innerlijke wereld' wordt uitgelegd hoe en wanneer de persoonlijkheid zich vormt. (5) 'De familie, onze houvast' gaat in op relaties, koesteren, opvoeden en het belang van bv. aantrekkingskracht. (6) 'De wereld om ons heen' behandelt de relaties in de buitenwacht, het belang van vriendengroepen, op school en in sociale netwerken. Met duidelijke woordenlijstjes, leuke spelletjes, goede tabellen en veel leuke weetjes over wat de mens het meest interesseert : de werking van zijn eigen geest.
Titel : Tussen de oren : hoe het lichaam de geest krijgt Auteur : Neuvel, Koos
Nele Van den Broeck
Bibliotheek Bree
oktober 2012
5
Categorie : Informatieve boeken voor volwassenen Korte bespreking : Hoe echt zijn bijna-doodervaringen? Waarom kunnen geamputeerde ledematen zoveel pijn doen? Klopt het dat je van hardlopen slimmer wordt? Kent een computer enig geestelijk leven? Bestaat het chronisch vermoeidheidssyndroom alleen tussen de oren? Hoe effectief is een placebo? En kun je door positief denken kanker overwinnen? Al deze vragen gaan over de verhouding tussen lichaam en geest. De filosoof René Descartes heeft lichaam en geest ooit uit elkaar getrokken. Tegenwoordig geldt nog steeds dat het brein alles bepaalt. Volgens Koos Neuvel is het juist andersom : het lichaam verandert de geest. De auteur laat zien, op basis van talloze wetenschappelijke onderzoekingen, hoe ze onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Hoe sterk die verbintenis is, illustreert hij aan de hand van aansprekende voorbeelden over de werking van de hersenen. Overtuigend maakt hij duidelijk dat de geest allesbehalve almachtig is en hoezeer de geest gevormd wordt door het lichaam. Ook houdt hij een pleidooi voor het nut van negatief denken bij ziekte. Maar vooral demonstreert hij dat wij meer zijn dan ons brein. Boeiend geschreven van begin tot eind, met pakkende beeldspraak, over het soms bizarre samenspel tussen lichaam en geest. Heel toegankelijk voor een geïnteresseerd publiek. Koos Neuvel is freelance journalist en schrijft artikelen en boeken over wetenschap. Eerder publiceerde hij o.a. ‘Waarom jongens geen meisjes zijn’ (2006) en ‘Het levenselixer’ (2008).
Titel : Mindsight : de psychologie van het nieuwe bewustzijn Auteur : Siegel, Daniel J. Categorie : Informatieve boeken voor volwassenen Korte bespreking : Mindsight is gefocuste aandacht op de werking van onze geest, gedachten en gevoelens. Met name door mindfulnessoefeningen kunnen we on(der)ontwikkelde hersengedeelten activeren en zo een aanzet geven om een aantal van onze problemen op te lossen. Mindsight is een nieuwe manier van kijken naar gedachten, brein, relaties en bewustzijn. Onze gedachten bepalen onze ervaringen en andersom. Nele Van den Broeck
Bibliotheek Bree
oktober 2012
6
Daniel Siegel laat zien hoe we letterlijk onze hersenen opnieuw kunnen programmeren, zodat we anders leren denken en invloed kunnen uitoefenen op onze mentale en emotionele belevingen. Door middel van de methode die Siegel mindsight noemt, leer je van een afstand kijken naar je gedachten en gevoelens. Zo creëer je een nieuw bewustzijn van waaruit je je leven op een positieve manier kunt vormgeven en je je relatie met anderen kunt verbeteren. (1) Het eerste deel van het boek geeft inzicht in de werking van onze hersenen. Het verbindt neurowetenschap en ontwikkelingspsychologie. (2) In deel twee legt de schrijver de nadruk op wat te veranderen is door mindsight, aan de hand van concrete problemen uit zijn praktijk als psychiater/psychotherapeut. Een zeer goede en interessante aanvulling op de huidige hulpverlening. Het is geen eenvoudig werk. Een goed boek voor hulpverleners geestelijke gezondheidszorg. De schrijver is een bekend professor toegepaste psychiatrie aan de Universiteit van Californië en mededirecteur aan het Mindfull Awareness Research Center. Hij schreef al meer over interpersoonlijke neurobiologie en psychologie.
Titel : Gebruik je hersens : werk slimmer, win tijd Auteur : Van den Brandhof, Jan-Willem Categorie : Informatieve boeken voor volwassenen Korte bespreking : Over de exacte werking van het menselijk brein is nog veel niet bekend. En dat terwijl de hoeveelheid informatie die dagelijks op ons afkomt alsmaar meer wordt en dat het daarom goed zou zijn als wij deze sneller en doelmatiger kunnen opnemen en verwerken. Met datgene wat wel bekend is over de hersenen, wil de schrijver handreikingen geven om sneller te leren denken en werken. Begonnen wordt met een uitleg over hoe de hersenen zijn samengesteld, hoe zij functioneren en wat wij kunnen doen om de hersencapaciteit te vergroten, hoe wij bewuster leren denken en onszelf leren ontspannen. Vervolgens handelt het over doelgericht leven, hoe in zeven stappen sneller te leren, hoe slimmer te werken en het belang van de omgeving voor de productiviteit. In de nieuwe geheel herziene uitgave leert men : Nele Van den Broeck
Bibliotheek Bree
oktober 2012
7
• zijn hersencapaciteit beter te benutten • sneller te lezen en te leren • effectiever informatie te verwerken • zijn geheugen te verbeteren • een breinvriendelijke omgeving te creëren. Het geheel biedt voor veel mensen aanknopingspunten om daadwerkelijk beter en sneller met informatie om te gaan en daardoor slimmer en sneller te werken. ‘Gebruik je hersens’ is een absolute bestseller. Van de eerste uitgave werden al meer dan 22.000 exemplaren verkocht. Deze nieuwe druk is grondig omgewerkt en geactualiseerd. Jan-Willem van den Brandhof is de oprichter van BrainStudio, het instituut voor sneller leren, effectiever informatie verwerken en het vergroten van creativiteit. BrainStudio verzorgt Brain Trainingen in binnen- en buitenland. Eerder publiceerde Van den Brandhof de bestseller ‘Leer als een speer’ om ook jongeren te helpen sneller en beter te leren.
Titel : Spijs voor je brein : hoe chemicaliën je gedachten en gevoelens sturen Auteur : Wenk, Gary L. Categorie : Informatieve boeken voor volwassenen Korte bespreking : Waarom maakt chocola je blij? Helpt marihuana je geheugen te verbeteren wanneer je oud bent? Is koffie drinken echt het beste om wakker te worden en alert te zijn? Waarom word je duf van alcohol? Wat moet je eten of drinken om je beter te concentreren op je werk? Waarom word je suf van medicijnen tegen een simpele verkoudheid? Gaan je hersenen langer mee wanneer je minder eet? Waarom is het zo moeilijk om te stoppen met roken? Waarom dachten heksen vroeger dat ze konden vliegen? Gary Wenk is een bekende Amerikaanse hoogleraar op het gebied van de basiswetenschappen van de hersenen. Aan de hand van vaak verrassende voorbeelden laat hij zien dat alles wat wij consumeren invloed heeft op hoe wij denken, voelen en handelen. Eten, drinken, planten, nicotine en drugs beïnvloeden namelijk de verschillende neurotransmitters die met gedrag te maken hebben. Wenk beschrijft die afzonderlijke neurotransmitters, legt uit wat hun rollen zijn in de hersenen en hoe ze aan en uit kunnen worden gezet.
Nele Van den Broeck
Bibliotheek Bree
oktober 2012
8
De titel is wat misleidend, want er is geen verdere informatie over de invloed van voeding op de hersenen in het algemeen. Toch is het een onderhoudend boek met veel feitjes, grappige ervaringen, historische anekdotes en uitleg over hoe de hersenen op bepaalde stoffen reageren.
Nele Van den Broeck
Bibliotheek Bree
oktober 2012
9
