2006, rechtsonder Saïd Achouitar

‘Lancering Methode Saïd’   Visiedocument op methodiekontwikkeling, effectmeting en duurzame lokale  inbedding van Futsal Chabbab in de provincie Gelderland, 2008‐2010    Versie: 15 november 2008 

 

 

Chabbab Hees, Nederlands Kampioen zaalvoetbal, seizoen 2005/2006, rechtsonder Saïd Achouitar 

        Richard ten Barge, Harrie Jansen, Majid Achouitar   Stichting ter Bevordering van Futsal Chabbab    Dr. Ruud van der Meulen   Kennispraktijk     Jurjen Engelsman, Michel de Boer   Gelderse Sportfederatie        Leeswijzer   Dit is een werkdocument dat de visie  weergeeft van de Stichting ter Bevordering van Futsal Chabbab en dat  richting geeft aan de officiële aftrap van het project ‘Lancering Methode Saïd’ op 7 januari 2009 bij het Huis der  Provincie in Arnhem. In samenspraak en samenwerking met verschillende personen en partijen zal in de perio‐ de 2008‐2010 het concept Futsal Chabbab verder worden ontwikkeld, waartoe onder meer de opzet en inhoud  van de cursus Coach Futsal Chabbab op detailniveau wordt uitgewerkt.   

1

Inhoud    1.  WAAROM EEN CURSUS ‘COACH FUTSAL CHABBAB’? .................................................................................. 3  1.1.  Stichting ter Bevordering van Futsal Chabbab: spin in het web ............................................................. 3  1.2.  Ontwikkeling van Futsal Chabbab ........................................................................................................... 5  1.3.  Het probleem: ‘we kunnen Saïd niet klonen…’ ....................................................................................... 5  1.4.  De oplossing: groeimodel voor Futsal Chabbab ...................................................................................... 6  1.5.  Het vernieuwende van de cursus Coach Futsal Chabbab ....................................................................... 7  1.6.  Lancering van de ‘Methode Saïd’: een drietrapsraket ............................................................................ 8  1.7.  Aansluiting op bestaand beleid en duurzaamheid.................................................................................. 9  1.8.  Doorkijk op de toekomst: verbreding van de Methode Saïd? ................................................................ 9  2.  CONCEPTOPZET CURSUS ‘COACH FUTSAL CHABBAB’ ................................................................................ 10  2.1.  Een kijk in de keuken: Saïd aan het werk .............................................................................................. 10  2.2.  Conceptopzet: doel, vorm en inhoud van de cursus ............................................................................. 11  3.  PROJECTORGANISATIE ‘LANCERING METHODE SAÏD’ ............................................................................... 13  REFERENTIES ......................................................................................................................................................... 14

2

 

1. WAAROM EEN CURSUS ‘COACH FUTSAL CHABBAB’?   

1.1.

Stichting ter Bevordering van Futsal Chabbab: spin in het web 

  In dit visiedocument ‘Lancering Methode Saïd’ (LMS) beschrijft de Stichting ter Bevordering van Futsal Chabbab  (SBFC)  hoe  het  project  Futsal  Chabbab  verder  in  de  provincie  Gelderland  kan  worden  uitgezet.  De  beoogde  looptijd van het lanceringstraject is van april 2008 tot en met september 2010. Voor de realisatie van het on‐ derliggende  projectplan  verstrekt  de  Provincie  Gelderland  de  SBFC  een  subsidiebedrag  van  €  99.500,‐  in  het  kader  van  de  ‘Subsidieregeling  Sociaal  Beleid’.  Daarnaast  wordt  voor  in  totaal  €  50.500,‐  aan  cofinanciering  ingebracht. Het totale projectbudget is daarmee € 150.000,‐.  Ter voorbereiding en ter uitvoering van dit visiedocument is een samenwerkingsdriehoek gevormd tussen  de  SBFC,  Kennispraktijk  (onderzoeks‐  en  adviesbureau  voor  sport,  onderwijs  en  gezondheid)  en  de  Gelderse  Sportfederatie (GSF). Het belangrijkste middel voor een verdere verspreiding van het project Futsal Chabbab is  de ontwikkeling van een cursus ‘Coach Futsal Chabbab’ (CFC). Daarmee wordt de werkwijze van zaalvoetbal‐ trainer en sociaal‐cultureel werker Saïd Achouitar vastgelegd in een leerplan. Als grondlegger, naamgever en  kartrekker van verschillende Futsal Chabbab‐projecten is Saïd voor Futsal Chabbab van groot belang. Saïd is bij  uitstek een verbindende voetbaltrainer. Een Coach Futsal Chabbab zou dan ook iemand moeten zijn, die werkt  volgens een persoonlijke aanpak en die bruggen bouwt tussen de verschillende leefwerelden van risicojonge‐ ren – van voetbal, thuis, school, werk en de straat. ‘Coach’ dus in de zin van een betrokken professional met  een brede blik, die meer is dan simpelweg een voetbaltrainer of ‘coach’ die tijdens wedstrijden langs de zijlijn  staat.   Met de ambitie tot ontwikkeling van een gedegen interne opleidingsstructuur voor het eigen middenkader  zet de SBFC een nieuwe stap (SBFC, 2007). Alleen zo kan er met een kwalitatief hoogstaand aanbod (van ‘nieu‐ we Saïds’) aan de grote vraag naar nieuwe projecten (in nieuwe gemeenten en in nieuwe wijken) worden vol‐ daan. En alleen zo wordt de kwaliteit van projecten gewaarborgd, om te voorkomen dat er een ‘wildgroei’ van  projecten  ontstaat.  Met  de  ontwikkeling  van  een  interne  opleidingsstructuur  speelt  de  SBFC  tevens  in  op  de  landelijke  behoefte  aan  de  opleiding,  scholing  en  beroepsontwikkeling  van  combinatiefunctionarissen.  Deze  bruggenbouwers binnen de BOS‐driehoek van Buurt, Onderwijs en Sport (Ministerie van OCW, 2007) zouden  zorg moeten dragen voor een professioneel en pedagogisch verantwoord naschools vrijetijdsaanbod. Per 2008  ontvangen  de  G‐31  gemeenten  gelden  voor  de  invoering  van  deze  combinatiefunctionarissen,  waarvan  voor  1.250 fte binnen de sportsector. Momenteel voorzien MBO‐ en HBO‐opleidingen nog niet in een passend op‐ leidingsaanbod voor deze nieuwe functie van combinatiefunctionaris. De kennis en kunde vanuit Futal Chab‐ bab‐projecten – waarbij al veel jaren ervaring met een zinvol en aantrekkelijk naschools sportaanbod is opge‐ daan – kan aan de implementatie van de combinatiefuncties in de provincie Gelderland bijdragen.   Wat  is  de  Stichting  ter  Bevordering  van  Futsal  Chabbab?  De  SBFC  is  op  1  januari  2007  opgericht.  Deze  stichting  heeft  de  coördinatie  van  Futsal  Chabbab  overgenomen  van het  Bewonersoverleg  Heseveld.  Het  be‐ stuur van de stichting wordt momenteel gevormd door Richard ten Barge (voorzitter), Harrie Jansen (secreta‐ ris)  en  Majid  Achouitar  (penningmeester).  Figuur  1  toont  hoe  de  SBFC  zichzelf  ziet  als  ‘spin  in  het  web’  van  Futsal Chabbab. Dat web wordt gespannen tussen vier onderdelen. (1) De wijkprojecten, met hierin aandacht  voor zaalvoetbaltrainingen, toernooien, clinics, uitjes, kampen en buitenschoolse opvang. (2) Huiswerkbegelei‐ ding. (3) De opleiding van middenkader. (4) Een leer‐/stagebedrijf dat ondertussen zowel door Calibris als Eca‐ bo is erkend.   Naast cirkels zijn in de figuur ook vierkanten weergegeven. Waar de cirkels verwijzen naar onderdelen die  onder  de  regie  van  de  SBFC  vallen,  verwijzen  de  vierkanten  naar  haar  (strategische)  partners.  Zo  heeft  Saïd  Achouitar sinds 2004 een zelfstandige onderneming onder de naam Futsal Chabbab, vanuit de SBFC wordt hij  ingehuurd voor de uitvoering van projecten. Verder bestaat er naast de projecten van Futsal Chabbab tevens  een zelfstandige bij de KNVB ingeschreven zaalvoetbalvereniging onder de naam Chabbab Hees. Als meervou‐ dig  Nederlands  Kampioen  zaalvoetbal  biedt  de  vereniging  jongeren  de  mogelijkheid  tot  een  topsporttraject  aan.  Tot  slot  toont  de  figuur  Kennispraktijk  en  de  Gelderse  Sportfederatie,  de  twee  strategische  partners  waarmee de SBFC in de komende twee jaren de Methode Saïd in provincie Gelderland zal lanceren. Afgezien  van de organisaties die zijn getoond in deze figuur, zijn er nog vele andere organisaties waarmee de SBFC con‐ tacten onderhoudt, zoals het Kandinsky College, ROC Nijmegen, de Hogeschool Arnhem‐Nijmegen, NEC, KNVB,  woningbouwcorporaties, en zo verder. 

3

Figuur 1  Stichting ter Bevordering van Futsal Chabbab: spin in het web  Kennispraktijk   (methodiekontwikkeling, effect‐ meting) 

Opleiding middenkader  (cursus Coach Futsal  Chabbab) 

Chabbab Hees  (zelfstandige bij KNVB aangeslo‐ ten zaalvoetbalvereniging) 

Gelderse Sportfederatie (duurzame lokale inbedding)  Wijkprojecten (zaalvoetbal, clinics,  buitenschoolse op‐ vang, toernooien) 

SBFC

Leer‐/stagebedrijf (samen met ROC  Nijmegen)

Huiswerkbegeleiding (samen met Kandinsky  College) 

Futsal Chabbab  (zelfstandige onderneming van  Saïd Achouitar) 

    Wat beoogt de Stichting ter Bevordering van Futsal Chabbab? De missie van de SBFC kan in de vorm van de  volgende vijf einddoelen worden samengevat:   n Beleven: ‘passie en plezier’. Het aanbieden van een leuke en zinvolle sportieve activiteit voor jongeren uit  achterstandswijken.   o Bewegen: ‘gezond en wel’. Het verminderen van overgewicht en het bevorderen van een actieve leefstijl.   p Binden en overbruggen: ‘samen sterk’. Het bijbrengen van normen en waarden, het verminderen van over‐ last, het bevorderen van interetnische contacten tussen jongeren, het betrekken van ouders en van twee‐ degeneratie familieleden.   q Leren en ontwikkelen: ‘het beste uit jezelf’. Het verminderen van schooluitval, het bevorderen van onder‐ wijs‐ en arbeidsmarktkansen, het persoonlijk begeleiden en ondersteunen van kwetsbare jongeren.   r Presteren: ‘kanjers en kampioenen’. Het ontwikkelen van sportieve vaardigheden en van sportieve talen‐ ten, het toeleiden naar sportverenigingen.   Wat betreft de doelstellingen van Futsal Chabbab is er in het bijzonder aandacht voor ‘leren en ontwikkelen’,  om jongeren optimale kansen te bieden op school en op de arbeidsmarkt. Een leuk voetbalaanbod mag geen  beloning zijn voor overlast, en een leuk voetbalaanbod mag er evenmin toe leiden dat er ’s avonds enkel nog  wordt  gevoetbald  in  plaats  van  dat  er  huiswerk  wordt  gemaakt.  Naast  verveling  vormt  immers  vooral  ook  schooluitval een belangrijke oorzaak van probleemgedrag, overlast of zelfs een criminele loopbaan (Winsemius,  Tiemeijer, Van den Berg, Jager‐Vreugdenhil, & Van Reekum, 2008).  De doelstelling van dit project, ‘Lancering Methode Saïd’, is drieledig. (1) Methodiekontwikkeling: het vast‐ leggen,  vernieuwen,  fijnslijpen  en  overdragen  van  de  werkwijze  van  Saïd  in  de  vorm  van  een  cursus  Coach  Futsal  Chabbab,  om  de  kwaliteit  van  de  projecten  te  waarborgen.  (2)  Effectmeting:  wetenschappelijk  onder‐ bouwen van de mate waarin en wijze waarop deze methodiek bijdraagt tot succesvolle projecten, om de kwali‐ teit van de projecten voortdurend te verbeteren. (3) Duurzame lokale inbedding: ervoor zorgen dat er in sep‐

4

tember 2010 in de provincie Gelderland voldoende inhoudelijk draagvlak en financieel draagvlak bestaat voor  het uitvoeren van Futsal Chabbab‐projecten, alsook van de bijbehorende CFC‐cursus.    

1.2.

Ontwikkeling van Futsal Chabbab  

  Vanaf 2001, ofwel sinds zeven jaren, draait in Nijmegen het project ‘Futsal Chabbab’. ‘Futsal’ is de internationa‐ le benaming voor zaalvoetbal, en ‘Chabbab’ is Arabisch voor jeugd. Futsal Chabbab organiseert zaalvoetbalacti‐ viteiten én huiswerkbegeleiding voor jongeren in de leeftijd van 9 tot 16 jaar. Deze jongeren betreffen vooral  jongens  uit  achterstandswijken.  Voor  een  groot  deel  –  maar  zeker  niet  uitsluitend  –  gaat  het  om  allochtone  jongens. Jongens… die, als er niets voor hen wordt georganiseerd, gemakkelijk zouden kunnen afglijden in on‐ gewenst, overlastveroorzakend gedrag. Jongens ook… die een niet ondenkbeeldig risico lopen op schooluitval.  Zijn jongeren eenmaal 16 jaar dan stromen ze uit de projecten, maar krijgen ze de gelegenheid om in te stro‐ men bij zaalvoetbalvereniging Chabbab Hees, een organisatorisch onafhankelijke Nijmeegse zaalvoetbalvereni‐ ging, die echter door de jongeren als een natuurlijk verlengstuk van het zaalvoetbalproject wordt gezien. Be‐ gonnen in de wijk Heseveld, heeft Futsal Chabbab zich in de afgelopen jaren ontwikkeld tot een organisatie met  succesvolle projecten in meerdere Nijmeegse wijken.   Hoe ontstond Futsal Chabbab? Het is 2001, de wijk Heseveld in Nijmegen heeft te kampen met een groep  overlast veroorzakende jongeren. Er zijn rumoerige hangplekken, winkeliers klagen over winkeldiefstal, ruiten  van  bushaltes  worden  ‘uit  verveling’  kapotgeslagen,  de  politie  moet  meerdere  malen  ingrijpen,  de  situatie  escaleert. Saïd Achouitar, een dan 20 jarige Marokkaanse jongeman ziet dit met lede ogen aan. Zijn idee: jo‐ chies  –  met  name  jonge  jongens  van  Marokkaanse  afkomst  –  nog  vóórdat  ze  overlast  gaan  veroorzaken  op  straat, een zinvolle tijdsbesteding bieden, en ze dan tevens aanspreken op hun gedrag. Zo wil hij voorkomen  dat deze jongens ‘op het verkeerde pad’ terecht komen. Saïd start met een project waarbij jongeren wekelijks  kunnen  zaalvoetballen.  Tijdens  de  zaalvoetbalactiviteit  spreekt  hij  de  jongens  individueel  aan,  bespreekt  hun  gedrag,  bekijkt  hun  schoolresultaten,  heeft  het  met  de  jongens  over  de  situatie  thuis,  de  problemen  en  hoe  daarmee om te gaan. Saïd luistert naar de jongens met aandacht en moedigt ze aan.   Tegelijkertijd zijn de regels die Saïd stelt duidelijk: wie zich niet naar behoren gedraagt of wie op school  beneden  zijn  niveau  presteert,  krijgt  de  wind  van  voren.  Een  strenge  discipline  en  een  harde  aanpak,  dat  is  waar  de  jongens  behoefte  aan  hebben.  En  wordt  er  na  meerdere  waarschuwingen  nog  niet  geluisterd  dan  wordt een jongen tijdelijk geschorst en kan dus niet meer mee doen aan het zaalvoetballen. In 2005 zet Futsal  Chabbab een nieuwe stap. Het merendeel van de jongeren die deelnemen aan de zaalvoetbalprojecten zit op  het Kandinsky College (VMBO‐school). In samenwerking met deze school wordt een huiswerkbegeleidingspro‐ ject opgestart: zo draagt het project Futsal Chabbab nog nadrukkelijker bij aan de bestrijding van onderwijsach‐ terstanden en schooluitval. Dit houdt in dat jongeren die deel willen nemen aan één van de zaalvoetbalprojec‐ ten van Futsal Chabbab, maar die onvoldoendes hebben op hun rapport, verplicht de wekelijkse huiswerkbege‐ leiding moeten bezoeken. Een eerste evaluatie van het huiswerkbegeleidingsproject wijst uit dat de schoolre‐ sultaten  van  de  deelnemende  jongeren  er  duidelijk  op  vooruit  gaan  (SBFC,  2008).  Eveneens  in  2005  vindt  er  uitbreiding plaats van het project op grotere schaal, waartoe Khalid Mansouri (leraar lichamelijke opvoeding)  wordt  aangetrokken  om  samen  met  Saïd  trainingen  en  activiteiten  te  verzorgen,  en  om  het  concept  Futsal  Chabbab te blijven vernieuwen. In 2006 laat Futsal Chabbab niet alleen van zich horen op maatschappelijk vlak,  maar  ook  op  sportief  vlak.  Een  team  van  jongeren  tot  en  met  17  jaar  wordt  toegelaten  binnen  de  KNVB‐ zaalvoetbalcompetitie  en  wordt  in  het  seizoen  2005‐2006  prompt  kampioen  van  Nederland.  Voor  officiële  erkenning door de KNVB wordt in 2007 zaalvoetbalvereniging Chabbab Hees opgericht.   

1.3.

Het probleem: ‘we kunnen Saïd niet klonen…’ 

  In de zeven jaren dat de Futsal Chabbab‐projecten nu draaien, is er een groot aantal vrijwilligers actief gewor‐ den.  Enkele  jongeren  trainen  zelfstandig  een  zaalvoetbalteam.  Dit  alles  onder  de  bezielende  leiding  van  Saïd  Achouitar. Jongeren die veelal eerst zelf aan de projecten deelnamen, hebben bij de KNVB een opleiding ge‐ volgd en zijn door Saïd verder geschoold. Sommige jongeren zijn nu zover dat ze zelfstandig een project kunnen  draaien. Het probleem waar de SBFC momenteel echter mee worstelt is tweeledig. Ten eerste neemt de vraag  naar Futsal Chabbab‐trainers steeds sterker toe, in veel gemeenten en wijken bestaat er belangstelling voor het  opstarten van nieuwe Futsal Chabbab‐projecten. Ten tweede is het aanbod van Futsal Chabbab‐trainers ontoe‐ reikend.  De  werving  en  opleiding  van  trainers  zou  daartoe  veel  systematischer  moeten  worden  opgezet.  In  plaats van een ‘wildgroei’ aan nieuwe projecten in nieuwe gemeenten en in nieuwe wijken, kiest de SBFC daar‐ om bewust voor een strategie van ‘geremde groei’. Het tempo waarmee er nieuwe projecten worden uitgezet, 

5

zal (deels) worden afgestemd op de opleiding van gecertificeerde Futsal Chabbab‐coaches. (Daarvóór kunnen  allicht wel nieuwe projecten van start, maar volwaardige erkenning volgt pas bij inzet van gecertificeerde Futsal  Chabbab‐coaches).  Wat de SBFC heeft gemerkt bij het opleiden van deze vrijwilligers is het ontbreken van een leerplan. Door  het unieke karakter van de projecten kan er niet worden volstaan met het volgen van een KNVB‐cursus, of een  basisopleiding  jeugd  en  sport.  Natuurlijk  is  het  een  en  ander  vastgelegd  in  enkele  instructies.  Ook  worden  werkwijzen  via  de  begeleiding  door  Saïd  mondeling  op  de  andere  trainers  overgedragen.  Maar:  vooralsnog  zitten de werkwijzen van Futsal Chabbab, die Saïd heeft ontwikkeld, vooral in zijn hoofd. Op den duur gaat dit  wringen. Immers: ‘we kunnen Saïd niet klonen’. De SBFC heeft daarom de behoefte om de door Saïd ontwik‐ kelde methode uit te werken tot een leerplan dat leidraad vormt voor de cursus Coach Futsal Chabbab. Vanuit  een  voetbaltechnische  en  vooral  ook  vanuit  een  pedagogische  invalshoek  zal  er  een  cursus  moeten  worden  ontwikkeld  waarmee  de  specifieke  aanpak  van  Saïd  op  een  nieuwe  lichting  van  Futsal  Chabbab‐trainers  kan  worden  overgedragen.  Zodoende  heeft  de  SBFC  contact  gezocht  met  uiteenlopende  externe  deskundigen,  zodat in samenspraak met Saïd de cursus Coach Futsal Chabbab kan worden ontwikkeld.   

1.4.

De oplossing: groeimodel voor Futsal Chabbab 

  Doelstelling van het project ‘Lancering Methode Saïd’ is dat het concept Futsal Chabbab in de komende twee  jaren voet aan de grond krijgt op het niveau van de provincie Gelderland. Figuur 2 toont een groeimodel dat  veronderstelt dat persoonlijke groei binnen het Futsal Chabbab project in organisatorische groei van het Futsal  Chabbab project uitmondt. Dit model is vooralsnog niet meer dan een concept, dat in samenspraak met uiteen‐ lopende externe deskundigen verder zal worden ontwikkeld.    Figuur 2  Een groeimodel voor Futsal Chabbab: ‘van pupil tot professional’    4. Coördinatoren: organisatorische vaardigheden  (20+ jaar)  3. Coaches: pedagogische vaardigheden (18‐20 jaar)  2. Assistent‐coaches: voetbaldidactische vaardigheden   (16‐18 jaar )   1. Junioren: voetbaltechnische vaardigheden (12‐16 jaar)  0. Pupillen: voetbalplezier (8‐12 jaar)    Persoonlijke groei  Allereerst toont de figuur de persoonlijke groei die mogelijk is binnen Futsal Chabbab – ‘van pupil tot professi‐ onal’. Kenmerkend voor Futsal Chabbab is een persoonsgerichte en doelgroepgerichte aanpak. Om aan te slui‐ ten bij de belevingswereld van de jongeren uit wijken met Futsal Chabbab‐projecten, worden jongeren aange‐ moedigd  tot  het  doorlopen  van  een  persoonlijk  ontwikkelingsplan.  Met  het  vorderen  van  de  leeftijd  krijgen  jongeren daarbij steeds meer verantwoordelijkheden. Naast de speelse elementen van het zaalvoetbal worden  er dan ook serieuze elementen toegevoegd, in voorbereiding op de stap naar onderwijs en werk. Voor sommi‐ ge jongeren is er zelfs het vooruitzicht op een betaalde baan binnen Futsal Chabbab. Leden van Futsal Chabbab  krijgen daarmee de mogelijkheid tot het doorlopen van het volgende leeftijdsgebonden ontwikkelingspad:  0. Pupillen: 8‐12 jaar. Plezier ontwikkelen in zaalvoetbal staat voorop. Futsal Chabbab kiest voor deze groep  een speelse aanpak. 

6

 

1.

2.

3.

4.

Junioren: 12‐16 jaar. Naast het plezier in zaalvoetbal komt er voor het ontwikkelen van voetbaltechnische  vaardigheden steeds meer aandacht. Van jongeren wordt niet alleen inzet tijdens de trainingen verwacht,  ze zijn vanaf deze leeftijd ook verplicht om wekelijks naar de huiswerkbegeleiding te gaan.  Assistent‐coaches:  16‐18  jaar.  Als  junioren  eenmaal  16  jaar  zijn,  dan  stromen  ze  uit  het  project  Futsal  Chabbab.  Op  dat  moment  bestaat  de  mogelijkheid  om  van  de  zaalvoetbalvereniging  Chabbab  Hees  dan  wel van een andere vereniging lid te worden. Voor gemotiveerde oud‐junioren is het echter tevens moge‐ lijk om bij de Futsal Chabbab‐projecten betrokken te blijven door assistent‐coach te worden. Voor deze rol  wordt het certificaat Futsal III van de KNVB gevraagd (dan wel deelname aan deze cursus).   Coaches: 18‐20 jaar. Op grond van enige ervaring als assistent‐coach kunnen jongeren in aanmerking ko‐ men voor een vergoeding voor het behalen van het certificaat Futsal II van de KNVB. Met dat diploma op  zak is een voetbaltechnische ondergrond gelegd en mogen jongeren met de cursus Coach Futsal Chabbab  van start.  Coördinatoren: 20+ jaar. Op grond van ervaring als coach kunnen jongeren doorgroeien naar een functie  als coördinator. Naast voetbaldidactische en pedagogische vaardigheden beschikken ze dan ook over or‐ ganisatorische vaardigheden. 

  Waarom biedt het Leerbedrijf Futsal Chabbab jongeren een aantrekkelijk persoonlijk ontwikkelingsplan? Voor  pupillen is de motivatie vooral het plezier in voetbal. Voor junioren zou de prikkel moeten bestaan in het ple‐ zier in voetbal en het geleidelijk groeiende besef dat de huiswerkbegeleiding bijdraagt aan hun kansen binnen  het onderwijs en uiteindelijk op een betaalde baan. Voor assistent‐coaches vormt de prikkel het plezier in het  voortzetten  van  de  betrokkenheid  bij  de  projecten  van  Futsal  Chabbab  en  daarnaast  het  gegeven  dat  deze  betrokkenheid bestaat uit een serieuze bijbaan, die vergelijkbaar wordt beloond met het vullen van de schap‐ pen bij de supermarkt. Voor coaches bestaat de prikkel uit het enthousiasme voor Futsal Chabbab, alsook de  mogelijkheid tot een deeltijdbaan bij Futsal Chabbab. Bovendien zullen de mogelijkheden worden onderzocht  voor erkenning van praktijkervaring (EVC) en inbedding van de CFC‐cursus binnen het reguliere onderwijspro‐ gramma.  Voor  coördinatoren  is  de  prikkel  de  mogelijkheid  tot  het  vervullen  van  een  voltijdbaan  bij  Futsal  Chabbab – een afwisselende baan met aanzien, alsook veel verantwoordelijkheid en vrijheid om zelf verdere  invulling te geven aan het concept Futsal Chabbab.    Organisatorische groei  Tegelijkertijd toont de figuur de organisatorische groei die mogelijk is van Futsal Chabbab. Door het ontwikke‐ len van een interne opleidingsstructuur wordt er gewerkt aan kader dat voeling heeft met de doelgroep. Met  deze vorm wordt er zowel persoonlijke, als organisatorische groei beoogd, zodat het Futsal Chabbab concept  kan worden verspreid op provinciaal niveau. Het middenkader wordt opgeleid vanuit de grote pool van jonge‐ ren die als pupillen in het project stromen. De groep die doorgroeit naar de functie van Coach Futsal Chabbab,  maakt  het  opzetten  van  nieuwe  trainingsgroepen  mogelijk.  Op  grond  van  praktijkervaring  kunnen  jongeren  vervolgens  doorgroeien  tot  de  functie  van  coördinator,  een  rol  waarin  ze  zelfstandig  met  een  SBFC‐licentie  nieuwe  projecten  in  nieuwe  gemeenten  kunnen  opzetten.  In  het  voetbalseizoen  2009/2010  zullen  er  twee  pilotcursussen worden gegeven (één in Nijmegen en vervolgens één in Ede), leidend tot het certificaat Coach  Futsal Chabbab. Vervolgens wordt verdere groei in de provincie Gelderland beoogd. Hierbij zal Futsal Chabbab  zich vooral richten op risicojongeren uit achterstandswijken, zoals Hatert in Nijmegen en Veldhuizen in Ede.    

1.5.  

Het vernieuwende van de cursus Coach Futsal Chabbab  

De CFC‐cursus leidt deelnemers op volgens de methodiek die door Saïd Achouitar ondertussen al zeven jaren  succesvol in Nijmegen wordt toegepast. Om drie redenen ziet de SBFC deze cursus als vernieuwend en als be‐ langrijke waarborg voor de kwaliteit van de Futsal Chabbab‐projecten.    ‘Als je de spelers wilt veranderen, begin dan bij de trainers’. Ten eerste wordt volgens recent onderzoek de  prosociale  ontwikkeling  van  jeugdspelers  vooral  door  de  invloed  van  trainers  bepaald  (Rutten,  2007).  Het  is  daarom opmerkelijk dat interventies in de jeugdsport zich nog vaak richten op de spelers in plaats van op de  trainers (Hilhorst, 2007). Het nadeel van een interventie op spelersniveau is dat het gaat om een tijdelijke in‐ terventie, waarvan na verloop van tijd wellicht weinig meer bij spelers beklijft. Het voordeel van een interven‐ tie op trainersniveau is dat het gaat om een duurzame en krachtige interventie. Immers, trainers vervullen een  voorbeeldrol. 

7

  Een combinatie van voetbaldidactiek en pedagogiek. Ten tweede zijn bestaande cursussen en methodie‐ ken vaak gericht op ófwel voetbaldidactische, ófwel op pedagogische vaardigheden. De CFC‐cursus bouwt via  pedagogische reflectie op concrete voetbalcasussen op een ondergrond van KNVB‐cursussen voort.    Méér dan voetbaltrainer. Ten derde zegt prosociaal gedrag binnen de sport weinig over prosociaal gedrag  buiten de sport (Van der Meulen, 2007, 2008). Interventies binnen de jeugdsport richten zich vaak op het be‐ vorderen van prosociaal gedrag binnen de sport. Dit roept de vraag op in hoeverre de betreffende jeugdspelers  zich  ook  beter  gaan  gedragen  buiten  de  sport.  Het  is  de  bedoeling  dat  Futsal  Chabbab‐coaches  als  bruggen‐ bouwers  meer  zicht  krijgen  op  de  wijze  waarop  een  speler  zich  gedraagt  buiten  het  zaalvoetbalproject  om;  thuis,  op  straat  en  op  school.  Enerzijds  wordt  daarmee  de  sociale  controle  op  jongeren  vergroot.  De  trainer  weet het als een jongere iets uitspookt, omdat hij dit via ouders, leraren of wijkagenten hoort. Anderzijds ver‐ vult de trainer een voorbeeldrol en wordt hij een luisterend oor.   

1.6.

Lancering van de ‘Methode Saïd’: een drietrapsraket 

  In drie fasen wil de SBFC de ‘Methode Saïd’ lanceren in de provincie Gelderland.     Fase 1: methodiekontwikkeling  De eerste fase betreft het op papier zetten van de werkwijze die momenteel in het hoofd van zit Saïd Achoui‐ tar, dit in de vorm van een cursus Coach Futsal Chabbab. Alleen zo is er een verdere professionalisering van het  middenkader mogelijk. De cursussen Futsal III en Futsal II van de KNVB bieden weliswaar een goede voetbal‐ technische ondergrond, maar verdere pedagogische verdieping is wenselijk.    Fase 2: effectmeting  De tweede fase betreft het vaststellen in hoeverre de CFC‐cursus bijdraagt aan het succes van Futsal Chabbab‐ projecten. Hiertoe zullen er drie soorten effecten worden gemeten:   1. Uitval. Het aantal jongeren dat de cursus met certificaat afrondt.  2. Werkwijzen. (a) Vragenlijst waarin deelnemers hun oordeel geven over de kwaliteit van de CFC‐cursus als  geheel en over de kwaliteit van de CFC‐opleiders. (b) Vragenlijst waarin deelnemers aangeven in hoeverre  zij vinden dat zij vorderingen hebben gemaakt als trainer. (c) Vragenlijst, afgenomen bij dezelfde groep van  spelers tijdens de toelatingsproef en tijdens de eindproef, waarin deze spelers enkele vragen beantwoor‐ den over de pedagogische kwaliteit van hun trainer. (d) Observatie, op grond van gestandaardiseerd for‐ mulier, verricht tijdens de toelatingsproef en tijdens de eindproef. (e) Gesprekken met gecertificeerde coa‐ ches enkele maanden na afloop van de cursus over de vraag in hoeverre zij vruchten hebben geplukt van  het volgen van de CFC‐cursus.  3. Einddoelen.  Binnen  de  looptijd  van  het  LMS‐project  kan  er  nog  niet  worden  vastgesteld  in  hoeverre  de  nieuwe Futsal Chabbab‐coaches die worden opgeleid, bijdragen aan succesvolle Futsal Chabbab‐projecten.  Wel  zal  er  onderzoek  plaatsvinden  naar  Futsal  Chabbab‐projecten  die  al  langer  lopen  (zonder  gecertifi‐ ceerde  Futsal  Chabbab‐coaches).  Daarbij  is  er  vooral  aandacht  voor  de  mate  waarin  Futsal  Chabbab‐ projecten bijdragen tot minder overlast en minder schooluitval, alsook voor de mate waarin door jongeren  uit de projecten de overstap naar reguliere voetbalverenigingen wordt gemaakt. Voor deze evaluatie wor‐ den  zowel  kwantitatieve  als  kwalitatieve  onderzoeksmethoden  gebruikt  (gesprekken,  observaties,  foto’s,  vragenlijsten, registers).  Bovendien  vormt  het  project  Futsal  Chabbab  de  voornaamste  proeftuin  binnen  SportPlus,  een  Nederlands‐ Vlaams kwaliteitsnetwerk voor effectieve jeugdsportinterventies dat zich richt op onderzoekers, beleidsmakers  en  professionals  (bijlage  1).  Binnen  dit  netwerk  wordt  een  kleine  selectie  van  kansrijke  voetbalprojecten  ge‐ volgd.  Uiteindelijk  wordt  er  naar  gestreefd  om  deze  projecten  via  methodiekontwikkeling,  effectmeting  en  duurzame  lokale  inbedding  te  laten  uitgroeien  tot  volwassen,  bewezen  aanpakken,  waarbij  de  verschillende  aanpakken leren van elkaar. SportPlus is een initiatief van Kennispraktijk, een onderzoeks‐ en adviesbureau dat  met de naam ‘Kennis‐praktijk’ nadrukkelijk streeft naar het leggen van verbindingen: tussen organisaties, tus‐ sen werkvelden (zoals sport en onderwijs) en tussen theorie en praktijk. Binnen SportPlus kent Futsal Chabbab  momenteel  twee  partnerprojecten:  Doelbewust  in  Den  Bosch  (een  samenwerking  van  Servicepunt  Sport  en  Bewegen  en  Divers  Welzijnsonderneming)  en  Dubbel  Doel  in  Enschede  (een  samenwerking  tussen  Sportclub  Enschede en Scholingsboulevard Enschede). Daarnaast kent Kennispraktijk binnen SportPlus momenteel twee  partneronderzoeksinstellingen: het W.J.H. Mulier Instituut (centrum voor sociaal‐wetenschappelijk sportonder‐ zoek) en de Vrije Universiteit Brussel (Prof. Dr. Marc Theeboom, Vakgroep Sportbeleid en ‐management). Op 

8

13 december 2008 gaat SportPlus met de lancering van de website www.sport‐met‐een‐plus.nl en de oprich‐ ting van een stichting officieel van start.    Fase 3: duurzame lokale inbedding  De derde en laatste fase betreft het uitzetten van de CFC‐cursus, alsook van Futsal Chabbab‐projecten, waarin  gecertificeerde coaches vervolgens aan de slag kunnen. In het tijdvak 2002‐2008 heeft het project Futsal Chab‐ bab met succes in drie Nijmeegse wijken gedraaid, in september 2008 volgt uitbreiding met twee nieuwe Nij‐ meegse wijken. De hamvraag luidt natuurlijk in hoeverre voor deze methodiek ook in andere Gelderse gemeen‐ ten, bijvoorbeeld Arnhem of Ede, belangstelling bestaat, in hoeverre voor deze methodiek ook daar middelen  aanwezig zijn en in hoeverre deze methodiek ook daar effectief werkt. In samenwerking met Kennispraktijk en  met de GSF wil de SBFC een stappenplan ontwikkelen dat op hoofdlijnen beschrijft aan welke randvoorwaar‐ den dient te worden voldaan voor het opstarten van nieuwe projecten. De GSF kan bovendien een belangrijke  rol  vervullen  waar  het  gaat  om  het  leggen  van  eerste  contacten,  promotie,  publiciteit,  en  –  volgend  op  het  LMS‐project – ondersteuning in de uitvoering van nieuwe Futsal Chabbab‐projecten.  De SBFC is zich er overigens van bewust dat het bij de Methode Saïd om een intensieve en integrale aan‐ pak  gaat.  Dat  maakt  het  Futsal  Chabbab  concept  complex  en  vraagt  om  het  nodige  regelwerk  alvorens  een  nieuw  project  kan  opstarten  en  effectief  kan  draaien.  Het  stappenplan  zou  een  overzicht  moeten  geven  van  mogelijke organisatiestructuren en financieringsmodellen, alsook van ervaringen en ‘best practices’ opgedaan  en ontwikkeld in Nijmegen. Tegelijkertijd zal in de opleiding van het middenkader van Futsal Chabbab aandacht  worden  geschonken  aan  het  bedenken  van  creatieve,  lokale  oplossingen  en  invullingen.  Hoewel  de  SBFC  de  fase van inbedding als wezenlijk beschouwd voor het welslagen van het LMS‐project, laat zij op dit punt op dit  moment bewust nog veel vragen open. In de komende twee jaren zou geleidelijk een beter beeld moeten wor‐ den gevormd van de beste strategie voor het uitzetten van nieuwe projecten. Dit ook gezien het snel verande‐ rende  gemeentelijke  sportbeleid  (van  BOS‐regeling  naar  combifunctie‐regeling)  en  het  snel  veranderende  al‐ gemene beleid (nog onduidelijke rol van woningbouwcorporaties in financiering van aanpak van Vogelaarwij‐ ken). 

1.7.  

Aansluiting op bestaand beleid en duurzaamheid 

Voor de professionalisering die de SBFC in de komende jaren wil doorvoeren om de kwaliteit van haar projec‐ ten  te  kunnen  waarborgen,  wordt  in  belangrijke  mate  aangesloten  bij  bestaand  beleid.  Daarbij  biedt  nieuw  beleid,  zoals  de  Impuls  Brede  Scholen,  Sport  en  Cultuur  (Regeling  Combinatiefuncties)  –  als  opvolger  van  het  BOS‐beleid – mogelijkheden tot het verduurzamen van de Futsal Chabbab‐projecten. In het licht van landelijk  beleid kan Futsal Chabbab (op provinciaal niveau) onder meer bijdragen aan de realisatie van de doelstellingen  van ‘Aanval op de uitval’ (Ministerie van OCW, 2006) en aan de implementatie van combinatiefunctionarissen  als  bruggenbouwers  binnen  de  BOS‐driehoek  (Ministerie  van  OCW,  2007).  In  het  licht  van  provinciaal  beleid  kan  Futsal  Chabbab  onder  meer  bijdragen  aan  de  realisatie  van  de  doelstellingen  van  het  Gelders  Stedelijke  Ontwikkelingsbeleid  (GSO)  door  het  bevorderen  van  integrale  wijkontwikkeling  en  lokale  leefbaarheid.  Voor  het financieren van Futsal Chabbab‐projecten wordt dan ook onder meer een beroep gedaan op subsidierege‐ lingen  van de landelijke  en provinciale  overheid,  zoals  de WMO, de  Regeling  Combinatiefuncties  en de  GSO‐ gelden.   

1.8.

Doorkijk op de toekomst: verbreding van de Methode Saïd? 

  Dit visiedocument richt zich op het ontwikkelen en implementeren van een cursus Coach Futsal Chabbab die  het uitvoeren van succesvolle Futsal Chabbab‐projecten in de provincie Gelderland mogelijk maakt. De vierde  en laatste fase, de fase van het daadwerkelijk uitvoeren van Futsal Chabbab‐projecten en CFC‐cursusssen valt  daarmee buiten het bereik van het projectplan en is om die reden ook niet binnen het projectbudget begroot.  Verder ligt de nadruk binnen dit lanceringsproject op zaalvoetbal. Een belangrijk uitgangspunt van de SBFC is  echter dat zij openstaat voor een vraaggericht aanbod, en daarmee voor verbreding naar andere takken van  sport, zoals basketbal en kickboksen. Eindproduct van dit project vormt een cursus volgens de Methode Saïd,  gericht op zaalvoetbal. Uitgangspunt voor de cursus vormen telkens concrete voetbalcasussen, vanwege de tijd  voor het verzinnen, uitwerken en uittesten van deze praktijkvoorbeelden, zal het LMS‐project zich zodoende op  zaalvoetbal concentreren. Tegelijkertijd wordt de cursus zodanig ontwikkeld, dat het model en de modules die  aan de cursus ten grondslag liggen zich eenvoudig laten veralgemenen tot één of meerdere cursussen gericht  op andere sporttakken.  

9

2. CONCEPTOPZET CURSUS ‘COACH FUTSAL CHABBAB’    Ter voorbereiding van dit visiedocument is met uiteenlopende deskundigen gesproken over de behoefte aan,  alsook de vorm en inhoud van de cursus Coach Futsal Chabbab. Aldus werd een ruw raamwerk voor de cursus  uitgewerkt. Tijdens de startbijeenkomst op 7 januari 2009 zal dit visiedocument als concept aan de leden van  de  adviesgroep  worden  voorgelegd,  waarna  het  vervolgens  op  grond  van  de  verkregen  inbreng  zal  worden  bijgesteld en verder worden uitgewerkt. Het volgende kader geeft een eerste indruk van de werkwijze van Saïd  op grond van een kennismakingsbezoek door Kennispraktijk. De cursusopzet vormt een eerste antwoord op de  onmogelijkheid  om  Saïd  simpelweg  te  klonen  en  de  noodzaak  om  zijn  werkwijze  te  standaardiseren  via  een  overdraagbare, persoonsonafhankelijke cursus.    

2.1.

Een kijk in de keuken: Saïd aan het werk 

  Het is vrijdagmiddag vier uur, een groep van 18 jongeren in de leeftijd tot en met 12 jaar uit Vogelaarwijk Ha‐ tert verzamelt zich in de nieuw geopende sportzaal. Het valt me op dat de groep uit merendeels matige voet‐ ballers  bestaat.  Deze  jongeren  hebben  weinig  weg  van  de  voetbalvirtuozen  die  ik  in  de  weer  zag  tijdens  het  behalen van de landstitel op de DVD van Futsal Chabab. Toch wordt er intensief getraind als toppers, en dat  een uur lang. Gestoken in hetzelfde hagelwitte Chabbab‐tenue, maken de jongeren een professionele indruk.  Wat me ook opvalt, is dat de groep voor ongeveer de helft uit meisjes bestaat. Er wordt gemengd gevoetbald  en ook al gedragen sommige jongens zich soms wat onwennig, hier wordt niet krampachtig over gedaan.    Bij de start van de training roept Saïd de groep in een kring bijeen – één voor één vraagt hij de jongeren hoe  het hen de afgelopen week is vergaan. ‘Hoe ging het op school?’ Het antwoord van veel jongeren is nogal vlak.  ‘Ja, prima.’ Met het eerste antwoord is Saïd echter niet altijd tevreden, waarna hij vervolgens doorvraagt. Zo  meldt een meisje dat zij die week een lerares heeft uitgescholden. Aanvankelijk komt de aanpak van Saïd mij  voor als een wat geforceerde aanpak, toch lijkt het erop dat jongeren zijn werkwijze beschouwen als volkomen  normaal. School is belangrijk, zo luidt de glasheldere boodschap van Futsal Chabbab.    Na de warming‐up gaat de groep intensief aan de slag. Saïd spoort een jongen aan om inmiddels zijn trainings‐ pak uit te trekken. Trainen bij Futsal Chabbab betekent immers hard werken, dribbelen op de voorvoeten en  voortdurend blijven bewegen. De groep traint serieus, bij vlagen fanatiek. De training is opgebouwd uit korte,  intensieve blokken. Tussendoor wordt de training stilgelegd. En dat letterlijk: als Saïd de groep toespreekt ver‐ wacht hij dat ze goed luisteren, dus ‘bal stilleggen’ en geen ‘geklier’ met de voet aan de bal. Tijdens deze mo‐ menten vraagt hij jongeren uit de groep naar wat zij vonden dat er goed ging en wat zij denken dat er beter zou  kunnen. Na te hebben geluisterd, vult Saïd vervolgens zelf verder aan. Ook worden jongeren uitgenodigd om  opbouwend commentaar te leveren op elkaar.     Over  het  algemeen  verloopt  de  training  rustig  en  ordelijk  –  een  groot  verschil  met  de  doorgaans  chaotische  inloopuren van het sportbuurtwerk waarmee ik bekend ben. Dat neemt niet weg dat enkele jongens moeite  hebben om zich aan de regels te houden. Wat dit betreft is Saïd geen gemakkelijke, hij laat niet veel langs zich  heen gaan. Voor elkaar uitlachen, elkaar bevelen geven en elkaar afzeiken, is bij Futsal Chabbab geen plaats.  Saïd geeft enerzijds ruimte (lachen), maar stelt anderzijds strikte grenzen (elkaar uitlachen). De pedagogiek die  Saïd toepast is veeleer prikkelend/vragend dan prekend/belerend. ‘Waarom doe je dat?’ ‘Waarom wil je voet‐ ballen bij Futsal Chabbab?’ ‘Voor mij hoef je niet te komen, jíj wilt voetballen.’     Volgend op enkele waarschuwingen, lopen de straffen uiteen van 50 keer opdrukken, tot enkele minuten langs  de kant op de bank gaan zitten, tot omkleden en wegwezen. Daar tegenover staan de beloningen. Deze varië‐ ren van een aai over de bol, enthousiaste aanmoedigingen, positieve, persoonlijke opmerkingen, tot het uitde‐ len  van  muntjes  aan  de  spelers  aan  het  eind  van  de  training  –  één  dan  wel  meerdere,  afhankelijk  van  goed  gedrag en inzet.    Het is bijna tijd. Ondertussen heeft Mourad het zover laten komen dat hij wordt weggestuurd, omdat hij voort‐ durend op lompe wijze Bryan commandeert. Wanneer Mourad terugkomt in de zaal voor het pakken van zijn  sporttas, krijgt hij nog een kans. Saïd vraagt hem of hij langs de kant op de bank wil gaan zitten. Na afloop van  de training neemt Saïd ongeveer 10 minuten de tijd voor een gesprek met Mourad over zijn vervelende gedrag.  De eerste paar minuten staat het gezicht van Mourad op onbewogen, onverschillig, onaantastbaar. Op de vraag 

10

of hij het vervelend vindt dat hij werd weggestuurd, antwoordt hij ‘Mij maakt het niet uit…’. Na verloop van tijd  weet Saïd echter tot Mourad door te dringen. Wat er precies met hem aan de hand is, wordt vooralsnog niet  duidelijk,  wel  geeft  Mourad prijs  dat  hij  niet  lekker  in  zijn  vel  zit  en  hij  belooft  beterschap  voor  de  volgende  keer.    Ondertussen loopt een andere groep die de zaal heeft gehuurd, zich warm. Het trainingsuur van Futsal Chab‐ bab is net voorbij, als Jan, de wijkagent, en een collega, de zaal komen binnenlopen. Saïd knoopt een gesprekje  aan  en  verneemt  hoe  de  jongeren  zich  in  de  afgelopen  weken  op  straat  hebben  gedragen.  Sommige  van  de  jongens  die  zich  in  het afgelopen  uur  voorbeeldig  hebben  gedragen,  zijn  volgens  de  wijkagenten  wat  betreft  hun gedrag op straat nog niet van ‘schoffies’ in ‘schatjes’ veranderd. Saïd regelt vervolgens met de wijkagenten  dat zij in de komende weken een keertje een training komen bijwonen. Zo vormt hij een verbindende schakel  tussen de wereld van het voetbal en de wereld van de straat.    Als we eenmaal weer buiten de zaal staan, vraagt Saïd me wat ik vind van zijn werkwijze. Tijdens dit gesprek is  zijn scherpe blik allerminst verdwenen. Op een afstand ziet hij hoe Nourredine en Michael bij de fietsenstalling  hangen. Ook Ibrahim loopt langs. Saïd vraagt hem waarom hij niet meer komt bij de training. Eerst antwoordt  Ibrahim dat hij niet meer van zijn moeder mag, omdat hij naar de moskee moet op vrijdagavond. Saïd stelt dat  hij  dan  nog  altijd  vooraf  kan  trainen.  Daar  heeft  Ibrahim  niet  van  terug,  hij  begint  te  twijfelen  en  met  hem  wordt afgesproken dat hij in elk geval nog een keer de Chabbab‐kleding komt terugbrengen. Dit brengt hem  verder aan het weifelen, waarna hij zegt ‘wellicht kom ik toch nog een keer naar de training’. [En inderdaad,  momenteel traint Ibrahim weer mee.]    In zijn aanpak is Saïd streng, maar tegelijkertijd ook sociaal. Hij kent een uitgebreid en verfijnd beloningen‐ en  straffenrepertoire.  Wat  er  in  zijn  aanpak wél  werkt  en  wat  níet  (en wat  averechts uitpakt)  is  wat  mij  betreft  voorlopig nog de vraag. In elk geval stel ik vast dat Saïd beschikt over veel kennis van zijn doelgroep en veel  trainerservaring beschikt, en dat hij goed over zijn aanpak heeft nagedacht.    Dit verslag van een training berust op veldwerkaantekeningen van een eerste kennismakingsbezoek, afgelegd  door Ruud van der Meulen van Kennispraktijk. Alle personen worden niet met hun echte naam genoemd, met  uitzondering van Saïd. 

  2.2.

Conceptopzet: doel, vorm en inhoud van de cursus 

  Doel  De cursus Coach Futsal Chabbab (CFC) is een verdiepingscursus, aansluitend op de cursussen Futsalcoach III en  Futsalcoach II van de KNVB. Tijdens de CFC‐cursus worden coaches opgeleid die zowel een goede voetbaltrai‐ ning kunnen verzorgen als die risicojongeren kunnen ondersteunen in hun sociale ontwikkeling. De CFC‐cursus  leidt bij uitstek op tot verbindende voetbaltrainers: trainers die opereren op voetbaltechnisch en pedagogisch  snijvlak. Futsal Chabbab‐coaches zijn bruggenbouwers: trainers die verbindingen aanbrengen tussen de uiteen‐ lopende leefwerelden van risicojongeren – tussen de werelden van voetbal, gezin, school, werk en de straat.  Daarom staan Futsal Chabbab‐coaches niet alleen als voetbaltrainer in de zaal. Zij leggen ook huisbezoeken af,  zijn aanwezig tijdens de huiswerkbegeleidingsuren, denken met jongeren mee over het vinden van een oplei‐ ding en een baan, en zij weten hun weg in de wijk waarin hun project draait. Bovendien leiden Futsal Chabbab‐ coaches  (allochtone)  jongeren  toe  naar  reguliere  voetbalverenigingen,  een  belangrijke  doelstelling  van  het  overheidsprogramma ‘Meedoen Allochtone Jeugd door Sport’ (MAJS) (Ministerie van VWS, 2006).    Vorm: met inzet van vernieuwende leermethodieken  In twee opzichten wil de CFC‐cursus meer zijn dan een standaardcursus. Ten eerste, waar een traditionele cur‐ sus veel nadruk legt op kennisoverdracht, is de CFC‐cursus eigenlijk meer een training, met nadruk op zelferva‐ rend leren. In de CFC‐cursus wordt er veel in de praktijk geoefend. Uitgangspunt vormen daarbij telkens con‐ crete voetbalcasussen. Via rollenspelen leren deelnemers om op een pedagogisch verantwoorde wijze te coa‐ chen. Ook denkt de SBFC aan het wisselend inzetten van trainingsgroepen van cursisten als ‘proefkonijnen’ om  zo  kennis  en  kunde  uit  de  cursus  op  de  eigen  alsook  op  andermans  groepen  in  de  praktijk  te  brengen.  Ten  tweede, waar een cursus op een gegeven moment ophoudt, is de afronding van de CFC‐cursus eigenlijk pas de  start.  In  de  CFC‐cursus  zal  er  worden  gewerkt  met  dezelfde  methodieken  die  worden  toegepast  binnen  het  Leerbedrijf  Futsal  Chabbab.  Te  denken  valt  aan  persoonlijke  ontwikkelingsplannen  (POP’s),  buddy‐leren,  sa‐

11

menwerkend leren, intervisie, kenniskringen en vraaggestuurd leren. Via de Futsal Chabbab‐website (forum, e‐ mail)  zou  een  virtueel  kantoor  kunnen  worden  ingericht,  voor  continue  communicatie,  feedback  en  kennis‐ overdracht en het bevorderen van een zekere Futsal Chabbab‐cultuur.     Inhoud  Op grond van een eerste brainstorm over de cursus denkt de SBFC onder meer aan de volgende onderwerpen  voor de verschillende cursusbijeenkomsten:  n Motiveren: hoe bevorder en behoud je het plezier van spelers?  o Feedback: hoe ontvang, verkrijg en geef je opmerkingen van en aan spelers?  p Evaluatie en reflectie: hoe kun je jezelf als coach blijven verbeteren?  q Verbale communicatie: luisteren, samenvatten, doorvragen (LSD) en hoe stel je open vragen?  r Non‐verbale communicatie: hoe sta je erbij als trainer?  s Interpretatie: hoe lees je de gedachten en gevoelens van je spelers?  t Conflicten: hoe vermijd je ze en hoe kun je ze oplossen?  u Prosociale ontwikkeling: hoe vorm je een goed voorbeeld, stel je regels en bevorder je respectvol gedrag?  v Netwerken: hoe bouw je bruggen tussen voetbal en andere sociale verbanden (gezin, wijk, school, werk)?  w Teamwork: hoe zorg je voor sfeer en een goede band tussen spelers?     

12

3. PROJECTORGANISATIE ‘LANCERING METHODE SAÏD’    Voor het project ‘Lancering Methode Saïd’ (LMS) zijn ondertussen uiteenlopende personen en partijen bena‐ derd.  Stichting  ter  Bevordering  van  Futsal  Chabbab,  Kennispraktijk  en de  Gelderse  Sportfederatie  vormen  de  belangrijkste partners, deze organisaties zullen een samenwerkingsdriehoek vormen. Naast een werkgroep is  er een stuurgroep en een adviesgroep.    A. WERKGROEP    Kennispraktijk   ■ Dr. Ruud van der Meulen (projectleider)  ■ Drs. Jarno Hilhorst  ■ Tom van der Ven    Futsal Chabbab  ■ Saïd Achouitar (grondlegger van het concept Futsal Chabbab)    ROC4NEC  ■ Jan Harmens    Gelderse Sportfederatie  ■ Jurjen Engelsman    B. STUURGROEP    SBFC  ■ Richard ten Barge (voorzitter)  ■ Harrie Jansen (secretaris)    Kennispraktijk  ■ Dr. Ruud van der Meulen (projectleider)    C. ADVIESGROEP    Vrije Universiteit Brussel (Vakgroep Sportbeleid en –management)  ■ Prof. Dr. Marc Theeboom (voorzitter)   ■ Zie verder bijlage 2 voor enkele van de overige partijen die voor de adviesgroep worden uitgenodigd.  

 

13

REFERENTIES    Hilhorst, J. (2007). Sport en sociale competentie: effecten van een schoolsportprogramma op sociaal competent  gedrag en competentiebeleving in sport en bewegen. Utrecht: Universiteit Utrecht. (scriptie)   

URL: http://www.nisb.nl/documenten/Sport_en_sociale_competentie_Thesis.pdf 

Meulen, R. van der (2007). Brug over woelig water: lidmaatschap van sportverenigingen, vriendschappen, ken‐ nissenkringen en veralgemeend vertrouwen. Amsterdam: Thela Thesis. (dissertatie)  URL: http://webdoc.ubn.ru.nl/mono/m/meulen_r_van_der/brugovwow.pdf 

Meulen, R. van der, Romijn, D., Baas, D., & Breedveld, K. (2008). Van court naar community: evaluatie Cruyff  Court FC Omniworld Veld 2007/2008. ‘s‐Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.  URL: http://www.cruyff‐foundation.org/smartsite.net?id=619 

Ministerie van OCW (2006). Aanval op de uitval: perspectief en actie. Den Haag: Ministerie van OCW.   

URL: http://www.minocw.nl/documenten/AanvalopUitval.pdf 

Ministerie van OCW (2007). Bestuurlijke afspraken Impuls brede scholen, sport en cultuur. Den Haag: Ministerie  van OCW.  URL: http://www.minocw.nl/documenten/bestuurlijke_afspraken_impuls_brede_scholen_sport_en_cultuur.pdf    Ministerie van VWS (2006). Programma Meedoen allochtone jeugd door sport 2006‐2010. Den Haag: Ministerie  van VWS.  URL: http://www.minvws.nl/images/meedoen_tcm19‐98754.pdf 

Rutten, E. (2007). Education through organized youth sport. Utrecht: Universiteit Utrecht.  SBFC (2007). Futsal Chabbab: toekomst in ambities, zaalvoetbal voor de jeugd. Nijmegen: SBFC.  SBFC (2008). Huiswerkbegeleidingsproject Futsal Chabbab. Nijmegen: SBFC.    Winsemius,  P.,  Tiemeijer,  W.,  Berg,  M.  van  den,  Jager‐Vreugdenhil,  M.,  &  Reekum,  R.  van  (2008).  Niemand  houdt van ze…: Kohnstamm‐lezing 2008. Den Haag: WRR.    http://www.wrr.nl/content.jsp?objectid=4346     

14

Bijlage 1   Doel van SportPlus, Nederlands‐Vlaams kwaliteitsnetwerk voor effectieve jeugdsportinterventies    Missie  SportPlus is een initiatief van Kennispraktijk dat probeert bij te dragen aan de professionalisering van projecten  op het snijvlak van buurt, onderwijs en sport (BOS‐driehoek). Er wordt daarbij veel waarde gehecht aan niet  alleen het verzamelen, maar ook het delen en toepassen van kennis.     Visie  SportPlus benadrukt positieve, innovatie, intensieve en integrale pedagogieken en projecten. Dat wil zeggen:  projecten  die  verbindingen  leggen  tussen  organisaties  in  de  driehoek  van  buurt,  onderwijs  en  sport,  zodat  leefwerelden  van  jongeren  meer  op  elkaar  gaan  aansluiten.  En:  projecten  die  bevorderen  dat  jongeren  met  achterstanden hun talenten optimaal ontwikkelen. Sport is niet slechts een middel om overlast van hangjonge‐ ren  (tijdelijk)  te  bestrijden  (negatieve  insteek),  maar  veeleer  een  mogelijkheid  om  de  onderwijskansen  en  daarmee  de  maatschappelijke  kansen  van  risicojongeren  blijvend  te  verbeteren  (positieve  insteek).  Daarbij  wordt vooral gezocht naar projecten, interventies en methodieken die duurzaam lokaal kunnen worden inge‐ bed.    Strategie  1. Het uitvoeren van projecten. SportPlus richt zich op het scouten van kansrijke voetbalprojecten voor risico‐ jongeren, om deze vervolgens via fondsenwerving mogelijk te maken.  2. Het  ontwikkelen  van  projecten.  SportPlus  richt  zich  op  het  vastleggen,  onderbouwen,  verfijnen  en  ver‐ nieuwen van methodieken in de vorm van bijvoorbeeld handboeken of stappenplannen.  3. Het meten van effecten. SportPlus richt zich op het ontwerpen, verspreiden (bijvoorbeeld via een meet‐o‐ theek  op  internet)  en  toepassen  van  gestandaardiseerde  en  gevalideerde  meetinstrumenten  voor  het  toetsen  en  beschrijven  van  de  werkzaamheid  van  methodieken.  Daarbij  zal  bijzondere  aandacht  uitgaan  naar het ontwikkelen en inbedden binnen projecten van eenvoudige, laagdrempelige meetinstrumenten.  Tot nu toe vindt monitoren en evalueren van BOS‐projecten vooral plaats ‘van bovenaf’ in plaats van ‘van  onderop’. Zonder draagvlak, inzicht en terugkoppeling naar professionals is monitoren en evalueren echter  een moeizaam proces: iets wat er bijkomt, in plaats van iets wat er bij hoort. Het bijhouden van gegevens  zou veel meer onderdeel moeten worden van de dagelijkse werkzaamheden van sportleiders.  4. Het duurzaam lokaal inbedden van projecten.   5. Het  uitwisselen  van  kennis.  SportPlus  streeft  naar  het  delen  van  informatie  over  succesvolle  en  minder  succesvolle  werkwijzen,  zodat  onderzoekers,  beleidsmakers,  professionals  en  projecten  van  elkaar  leren.  Dit in de vorm van:  ■ Kwaliteitsnetwerken  (met  vertegenwoordiging  van  studenten,  onderzoekers,  beleidsmakers  en  pro‐ fessionals);  ■ De website www.sport‐met‐een‐plus.nl (officieel online vanaf 13 december 2008);  ■ Een database met onderzoeksartikelen en projecten waarvan de werkzaamheid is onderzocht;   ■ Het gezamenlijk organiseren van themacongressen om kennis over BOS‐projecten te verspreiden on‐ der studenten, onderzoekers, beleidsmakers en professionals.   ■ Het inbrengen van kennis over BOS‐methodieken binnen de curricula van MBO/HBO/WO‐opleidingen  op het gebied van sport en bewegen.  6. Het bewaken en bevorderen van de kwaliteit en integriteit van evaluaties van projecten. SportPlus streeft  naar onafhankelijkheid van (wetenschappelijk) onderzoek naar jeugdsportinterventies. Dit onder meer in  de vorm van een ‘critical friends concept’, waarbij onderzoeksinstellingen de evaluaties die zij verrichten  aan elkaar voorleggen en kritisch bediscussiëren.   

15

Bijlage 2  Het LMS‐project wordt mogelijk gemaakt door onder meer de volgende partners:    Provincie Gelderland (subsidieverstrekker)  I: www.gelderland.nl    Stichting ter Bevordering van Futsal Chabbab (SBFC) (opdrachtgever)  Richard ten Barge (voorzitter)  I:  www.sbfc.nl    Futsal Chabbab  Saïd Achouitar (grondlegger van de ‘Methode Saïd’)    Kennispraktijk – voor sport, onderwijs en gezondheid (ontwikkelaar)  Dr. Ruud van der Meulen (projectleider ‘Lancering Methode Saïd)  I:  www.kennispraktijk.nl  E:  [email protected]  T:  024‐3295781  M:  06‐51311711    Gelderse Sportfederatie (GSF) (implementatie)  Jurjen Engelsman  I:  www.gelderland‐sport.nl    Vrije Universiteit Brussel (VUB) (advisering)  Prof. Dr. Marc Theeboom  I:  www.vub.ac.be    Stichting Leerplanontwikkeling (SLO) (advisering)  I:  www.slo.nl    Kandinsky College  I:  www.kandinsky.nl   

16