FOD Financiën
Helpdesk Strategie
Final deliverable Versie 1_0 24/05/2004
deeper
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Content Inleiding Werkwijze voor het bepalen van de Helpdesk strategie Helpdesk definitie en naam Helpdesk Model -
Organisatie Diensten Processen Technologie
Helpdesk Implementatie -
High-Level Roadmap
Assumpties Appendix
2
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Inleiding Dit document reikt, op basis van beschikbare informatie, een aantal aanbevelingen aan ivm de ondersteuning van de GSBI applicatie na implementatie. Hierbij wordt zowel aandacht besteed aan de post go live support periode (korte periode na implementatie) als de periode hierna (=operationele fase).
3
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Werkwijze voor het bepalen van de Helpdesk strategie
Best Practice Helpdesk Governance & Model
Bestaande situatie
Workshops
Helpdesk Strategie
Input Change Management
4
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Definitie De Applicatie Support Groep is een organisationele entiteit die een aantal mensen met specifiek expertise en kennis op een logische manier groepeert. De Applicatie Support Groep levert gedefinieërde diensten aan de departementen van FOD Financien met als doel om deze departementen toe te laten hun werk efficient uit te voeren.
• Er dient een duidelijk onderscheid gemaakt te worden tussen de post go live periode en de operationele fase. • Per release is er sprake van een post go live periode en dient de overdracht naar de ASG gecoordineerd te worden. ontwikkelingsteam
Ontwikkelingsfase Go live 5
Post go live support team (external & key users) Applicatie Support Groep (key users)
Applicatie Support Groep
Post go live periode 6 weken
Operationele fase Overdracht © Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Helpdesk Levenscyclus De opbouw van de ASG dient gealigneerd te worden met het ontwikkelinsprogramma om zo tot een optimale kennisoverdracht te komen.
Roll out preparation period
Roll out implementation period
Number of helpdesk resources
Analyse Analyse
Design Design
helpdesk helpdeskgrowth growth Integrate Integrate
Knowledge Transfer
Impl. Impl. Cluster Cluster11
Knowledge Transfer
Knowledge Transfer
helpdesk helpdesk continuation continuation Support
Support Support Impl. Impl. Cluster Clusternn
helpdesk operational start date
6
Operational phase After roll out period
Sustain Sustain Impl. Impl. Cluster Cluster66
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Best Practice Model • Om op een gestructureerde manier een aantal aanwijzingen rond de strategie voor de ASG te kunnen bepalen, wordt er gebruik gemaakt van het IBM best practice model voor IT organisaties. • Het model onderkent 4 belangrijke domeinen: diensten, organisatie, processen en tools. • Voor elk van deze domeinen dienen een aantal strategische keuzes gemaakt te worden. • Deze strategische keuzes vormen de basis voor het gedetailleerd design en de implementatie van de Applicatie Support Groep.
Het Best Practice Model is gebaseerd op het IBM Service Management Model
Diensten
Processen
7
Organisatie
Technologie
Het IBM IT Service Management Model Is een end-state architectuur die de diensten, processen, organisatie en de technologie specifieert die nodig zijn om diensten efficient te leveren en te beheren.
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
De vier domeinen versus detailniveau •Elk van de 4 domeinen kan worden uitgewerkt tot op een bepaald detailniveau (vericale as). •Voor de strategiebepaling dient de eerste horizontale laag (=scope van deze deliverable) gedefinieerd te worden.
Services
Detail niveau
Level 0
8
Service Catalogue Structure
Level 1
Service Catalogue Service Definitions
Level 2
Service Delivery Plans
Level 3
Service Reporting
Processes
Technology
ICT Process Model
Tool Architecture
Process Maps Process Descriptions
Data Architecture Applications Architecture Infrastructure Architecture
Activities Workflow Procedures Work Instructions
Tools Descriptions Logical Db Integration
Physical Architecture
Organisation
Organisational Model
Role Descriptions Org chart
Detailed Functions Detailed Org chart
CV
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Organisatie
Diensten
Organisatie
Processen Technologie
9
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Organisatie – AS IS
User support Development Infrastructuur
Operations
Vaststellingen: •Elke pijler heeft specifieke applicaties en een ‘eigen’ ICT afdeling •Business analysten maken deel uit van ICT (binnen development groep) •Support verloopt grotendeels ad hoc (bij voorbeeld bellen naar de business analyst/ontwikkelaar) •Support calls worden niet formeel gelogd of opgevolgd
10
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Organisatie – TO BE ICT User support ICT Service Desk (SPOC)
Development Infrastructuur
Operations
Strategische principes: •Centralisering van ICT diensten •Business analysten maken geen deel meer uit van ICT. Zij komen in de departementen terecht. •Support wordt geformaliseerd en procesmatig ingericht •Single point of contact wordt geimplementeerd •Principe van scheiding van externe en interne dienstverlening wordt toegepast
11
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Organisatie – TO BE: schatting aantal resources ICT
User support
User support ICT Service Desk (SPOC)
Development Infrastructuur Operations
Applicatie Support groep
Desktop
…
•De Applicatie Support groep is een aparte groep binnen de User Support afdeling •Een gefaseerde schatting van aantal resources dient bepaald te worden. Dit kan op de volgende manieren: • volgens resource schattingsmodel gebaseerd op de hoofdfactoren complexiteit van het business proces en aantal users • volgens benchmarks • Enkele nuttige indicatoren •ASG / user ratio • # aantal users 12
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Schatting aantal VTEs volgens resource model • Op basis van een aantal factoren wordt een schatting gemaakt van aantal FTE’s nodig per periode (bij voorbeeld per kwartaal).
13
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Diensten
Diensten
Organisatie
Processen Technologie
14
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Diensten: strategische principes Het gemeenschappelijk (zowel vraag- als aanbodzijde) bepalen van de diensten Het definiëren van de diensten op een gestructureerde manier en in een niettechnische taal.
Definitie service level eenheidskost Rapportering In scope / uit scope
Het communiceren van de diensten naar alle belanghebbende partijen. Zo kunnen bijvoorbeeld de diensten en rapportage op het Intranet geplaatst worden.
Het constant opvolgen en verbeteren van de dienstverlening via een duidelijk proces
15
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Dienstencataloog structuur FOD FIN ICT key users (enkel gedurende post user support go live suppot applicatie periode) support groep ontwikkeling infrastructuur applicatie support functioneel business proces functioneel applicatie technisch applicatie technisch hardware & OS applicatie operationeel beheer monitoring applicatie monitoring HW, OS & DB operationeel beheer applicatie operationeel beheer HW, OS & DB operationeel beheer interfaces job batch scheduling applicatie onderhoud correctief onderhoud preventief onderhoud perfectief onderhoud gebruikersbeheer rapportering nieuwe rapporten onderhoud en verbetering bestaande rapporten applicatie en business proces training geven bestaande training creatie nieuwe training ondersteunen trainingsafdeling beheer master data creatie master data aanpassingen master data
16
x x
FOD FIN TRAINING
THIRD PARTIES
operations
x x x x x x x x x x x x x
x
x x x x x
x
x
x x
x x
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Processen
Diensten
Organisatie
Processen Technologie
17
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Processen: strategische principes Het definieren van een lange termijn visie op procesniveau (bij voorbeeld maturiteitsniveau’s per set van processen gebaseerd op COBIT model) Alignering met het Coperfin proces model. Bepalen van de prioriteitsprocessen van het procesmodel voor design en implementatie van processen. Het gebruik maken van bestaande frameworks, standaarden en methodologieen: ITIL, COBIT, CMMi, UML, ... Het regelmatig uitvoeren van metingen op procesperformantie & het initiëren van verbeteringsacties Het voorzien van management commitment, training, tools, communicatie and awareness creatie als kritische succesfactoren voor het implementeren van processen.
18
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Processen: alignering met het Coperfin process model Stratégie et Planning
Uitvoering
Monitoring
Prim aire processen Inning
Functionele proc. Belastingen & Inv.
Functionele processen Patri. Documentatie Proc. spec. v erwerking
Sturende processen
52. Prestatiemeting
Ondersteunde processen
49. Klantenbeheer
Beheer klanten
Make and Operate ICT
Budget- en boekhoudi ng
51. Interne dienstverleningsmodellen
50. Gebruikersondersteuning
Secretariaat en Logistiek
Personeels- en organisatieontw ikkeling
55. Analyse
56. Design
57. Build
63. Algemene, analytische en begrotingsboekhouding
58. T esten
59. Deployment
60. Operations
64. Financïele rapportering & analyse
61. T echnical Services
Opleiding 66. Opleiding
67. T Transitie ransitie 67.
68. T Tucht ucht 68.
79. Gérer un bâtiment
Beheren 80. Beheren vervoersvan vervoersmiddelen middelen
81. Uitvoeren Uitvoeren 81. van van werkorders werkorders
69. Beloning en arbeidsvoorwaarden
Sociaal 70. Sociaal overleg overleg
71. Mentoring Mentoring 71.
72. OntwikkelOntwikkel72. cirkels cirkels
82.Onthaal
Achats -83. Achats contrats contrats
84. Achats Achats -84. Commande Commande
73. Loopbaanontwikkeling
Gelijke 74. Gelijke kansen kansen
75. Welzijn Welzijn 75.
76. 76. Tijdsbeheer Tijdsbeheer
39. Levering en distributie
65. Inzetten
62. Begroting
48. Stratégie et planning
Info- en kennisbeheer
Expertise en ondersteuning 41. Reglementering
42. Commentaar
35. S trategie en uitwerk ing diens tv erlening modellen
36. Beheer controlemodellen
43. Werkmethodes
44. Informatie
37. Beheer invorderingsmodellen
38. Operationele expertise
Communicatie
45. Extern advies & medewerking
47. Opvolging
87. Opmaken adviezen en verslagen
89. Infotheek
91. Uitvoeren van de communicatie
85. Juridische ondersteuning
86. Beheer van data
88. Kwantitatieve analyse
78. Kennismanagement
40. Integratie economische keten ondernemingen
53. Gestion des prestations
77. Preventie en bescherming
92. Beheren communicatienetwerk
90. Opmaken nieuwsflash en infomap
54. Interne controle
Veranderingsmanagement 93. (Re)développe ment du ‘plan de réalisation’
Legende
19
94. Analyser le contexte du changement
Operationeel proces
95. Créer le processus de suivi et de rapportage
Management proces
96. Diriger et mesurer la progression du trajet de changement
Functioneel domein
97. Planifier le programme
98. Mobiliser le programme
99. Gérer et améliorer le programme
100. Planifier et gérer le projet
Groep van functi. domeinen
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Processen: Support processen
Binnen ICT kan men twee grote groepen van processen onderscheiden. Voor de ASG zijn vooral de support processen belangrijk.
Development DevelopmentProcessen Processen (scope (scopevan vanproject project“support “support au audéveloppement”) développement”)
Support SupportProcessen Processen ITIL* ITIL*gebaseerd gebaseerd
*Zie appendix voor meer detail over ITIL
20
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Processen - support processen definitie en implementatie: link met ander project •In het kader van het strategisch principe: Alignering met methoden en standaarden zoals gedefinieerd door Coperfin (zie projecten 2004 realisatie Coperfin). • Concreet betekent dit dat er processen gedefinieerd en geimplementeerd zullen worden die gebaseerd zijn op ITIL. • De processen zullen in een ander project gedefinieerd worden (input voor dit project).
21
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Processes: Support processen - best practice proces model (gebaseerd op IPW)
Board
Business IT Alignment
Program / Project Mgmt
Business Continuity
Relationship Mgmt
IT Service Design
Financial Mgmt
IT Service Continuity
Service Level Mgmt
IT Service Building&Testing
Availability Mgmt
Capacity Mgmt
Contract Manager
Change Mgmt
Release Mgmt
Managing Applications
End Users
Managing Call Mgmt
Problem Mgmt
Configuration Mgmt
Infrastructure
Incident Mgmt
Application 22
Database
Hardware & OS
Data communication © Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Prioriteitsprocessen De volgende processen worden gezien als prioritair: Configuration Management Service Level Management Incident management Change Management Financial Management for IT Services
Het wordt aanbevolen eerst deze prioriteitsprocessen te definiëren en te implementeren. Hierna kan verder worden gegaan met een gefaseerde aanpak voor de implementatie van het volledige proces model (lange termijn) 23
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Technologie
Diensten
Organisatie
Processen Technologie
24
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Technologie – Welke tools zal de ASG gebruiken? Het wordt aangeraden om niet de CRM tool te gebruiken als CSD tool (zie onderstaand stuk uit Coperfin2 ICT boek) Gezien de specificiteit van de dienstverlening door bepaalde Stafdiensten, is het niet uitgesloten dat dit leidt tot de selectie van verschillende ‘software packages’ binnen de schoot van de FOD Financiën. De afweging in hoeverre een ‘one size fits all’-oplossing zin heeft voor de FOD Financiën zal zich typisch baseren op verschillende criteria (doelgroepen, integratie van processen, schaalvoordelen, functionaliteit, ondersteuning, enz.). Zo is het vb. niet ondenkbaar dat de ICT Stafdienst voor de invulling van haar processen, gebruik zal willen maken van een specifieke ICT Help Desk oplossing, waarbij er moet worden voldaan aan specifieke vereisten: Conform de gekozen methodologie (vb. ITIL, CMMI) Maximaal geïntegreerd in een Enterprise Systems Management omgeving (waarbij vb. de bedrijfsapplicatis of systemen een interactie kunnen aangaan met het ‘CRM’ pakket) Gespecialiseerde kennissystemen zijn geïntegreerd (vb. regelgebaseerde scripts) Nadruk op het beheer van SLA’s en OLA’s
Consolidated Service Desk (CSD) tool - ITIL compliant -
-
Gartner definitie: “CSDs incorporate the features of the standard help desk, but address the broader issue of managing service and support requests to improve the operational efficiency and quality of service of the client’s service delivery organization. The key features of the CSD are geared to analyze incidents, problems and changes for the purpose of building a more predictive service and support delivery organization.” De oplossing gekozen door FOD Fin is HP Open View Service Desk (ITIL compliant) Deze tool zal een aantal processen faciliteren en elke request opvolgen doorheen de verschillende oplosgroepen binnen de organisatie tot deze is opgelost.
Document management tool -
Definitie: een tool die het document management process voor elektronische documenten ondersteunt (versie controle, ownership, review en goedkeuringen, …) De FOD Fin heeft nog geen keuze gemaakt voor het beheer van documenten . Nadien dient er te worden onderzocht of deze tool ook door ICT gebruikt kan worden voor interne documentatie. Mogelijke oplossingen:
25
Lage kost & complexiteit: een set file folders het netwerk Hoge kost en complexiteit: web enabled database platform met out-of-the-box uitgebreide functionele ondersteuning van het proces (eg Documentum
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Technologie – Welke tools zal de ASG gebruiken? Intranet site: -
-
Geintegreerd met de portal Mogelijkheid van ter beschikking stellen van Self support module Belangrijk communciatie kanaal voor information & knowledge sharing naar de gebruikersgemeenschap Wat kan er zoal gepubliceerd worden (niet exhaustieve lijst): Contactgegevens (bij voorbeeld lijst van key users) Processen, procedures en werkinstructies van de ASG Gelaagde Business Process Documentatie Applicatie gerelateerde documentatie -
26
User Manuals Training Presentaties Oefeningen Test Scripts Quick Reference Guides …
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Technology – overall application architecture Trend & Policy Analysis
Human Resource Planning
Financial Planning
Human Resource Management
Financial Management
Contract Negotiation
Channel Management
Supply Chain Planning
Facility Management
Supply Chain Management
Asset Management
Procurement & Contract Management
Supplier Relationship Management
CRM & Customer Support
Core Processing
Understand Customer Needs
Registration
Proactive Initiatives
Support Center
Product & Service Marketing Marketing Marketing Support
Manage 3rd Party Channels
27
Contract Management
Contact Center
Manage Customer Effectiveness
Data (Intelligence) Collection
MIS
Retain Compliant Customers
Manage Customer Channels
Program & Project Management
Managing FOD Finance
EIS
Program Portfolio Planning
Balanced ScoreCard
Strategic Planning
New Products & Services
Learning Applications Simulation
Case Management
Analysis Engine
Education
Correspondence
Client Accounting
Returns & Liability
Financial Accounting
Payment Processing
Customs
Debt Management
Patrimony Documents
Audit
GIS
Reference
Work Management Workflow
Document & Content Management
Scheduling & Resource Management
Time Reporting
Intelligence, Risk & Knowledge Management
Translation
Library Management
Knowledge Exchange
Develop Customer Insight
Risk Assessment
Knowledgebase
Rulebase
Decision Support
Software Development Knowledgebase
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Implementatie – High level roadmap (doorlooptijd) Phase
Mobilisation
Analysis
Envisioning
Design
Transition
Organisational Change and Communication Activities
Track 1 Create Project Team Create Project Plan
Define IT services Analyse current situation
Project Kick Off
Design IT services
Implement IT services
Design IT processes
Implement IT processes
Design IT organisation
Transform IT organisation
Select Tools&Techn.
Implement Tools&Techn.
Track 2 Define IT processes Track 3 Define IT organisation Track 4 Define IT Tools&Techn. architecture
Deliver -ables 28
Project Plan
Analysis Report of Current situation
High Level Design Document through workshops
Service Catalogue Process descriptions Selected Tools & Technology
SLA, OLA, UC Trained people Implemented Tools Tool manuals © Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Appendix Wat is ITIL? De Service Delivery Set De Service Support Set
29
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Processen – What is the the ‘IT Infrastructure Library (ITIL)’? ITIL: -
High-quality, internationally accepted, proven best practices for IT Service Support and Service Delivery
-
Service Delivery is the management of the IT services themselves, and involves a number of management practices to ensure that IT services are provided as they will be agreed between the Service Center and the Customers (NMSC). Service Delivery can consists of the following disciplines Service Level Management Capacity Management Continuity Management Availability Management IT Financial Management
-
Service Support is the practice of disciplines that enables the Support Center to provide the IT Services effectively. Service Support can consists of the following disciplines Configuration Management Incident Management Problem Management Change Management Service/Help Desk Release Management
-
30
For more information, consult www.itil.co.uk and the official documentation No direct focus on project management and training © Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Appendix: ITIL Service Delivery Set The Service Level Management (SLM) process is responsible for ensuring that the Service Level Agreements (SLAs) and the underpinning Operational Level Agreements (OLAs) or contracts are established and met. This process includes a constant cycle of negotiating, monitoring, and reporting upon IT service achievements. It also includes the initiation of actions to eradicate poor service. IT Financial Management is the process that supports the business goals and objectives through controlled budgeting, tracking, and charge backs. Capacity Management is the process to plan for capacity to meet the SLA and business requirements. Capacity Management needs to understand the business’ future requirements, (the required service delivery), the organization’s current operation (the current service delivery) and the IT infrastructure (the means of service delivery). It ensures that current, and future capacity and performance requirements will be met, as per the business case. IT Service Continuity Management is the management of an organization’s ability to continue to provide a pre-determined and agreed upon level of IT Services to support the minimum business requirements, following an interruption to the business. Availability Management is the design, implementation, measurement, and management of IT services to ensure that the stated business requirements for availability are consistently met. Availability targets specified in SLAs will be monitored and reported on, as part of the Availability Management process. 31
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financien Helpdesk Strategy
Appendix: ITIL Service Support Set Incident Management is the process to restore normal service operation as quickly as possible and minimize the adverse impact on business operations. ‘Normal service operation’ is defined as service operation within SLA limits. Problem Management is the process for identifying the root cause of Incidents and then initiating actions to improve or correct the situation. The Problem Management process is both reactive and proactive. The reactive Problem Management focuses on solving Problems in response to one or more Incidents. Proactive Problem Management focuses on identifying and solving Problems and Known Errors to eliminate future Incidents. Configuration Management provides a logical model of the infrastructure or a service by identifying, controlling, maintaining, and verifying the versions of Configuration Items (CIs) in existence. Change Management is the process to control the implementation of approved Changes to the infrastructure or any aspect of services. Release Management is the process to control the building of a new Release for deployment. Release Management includes the planning, designing, building, configuration, and testing of hardware and software to create a Release. Activities also cover the planning, preparing, and scheduling of a Release to many Customers and/or locations.
32
© Copyright IBM Corporation 2003
FOD Financiën
©Copyright IBM Corporation 2002
deeper
International Business Machines Corporation Woluwe Garden Woluwedal 18 B-1932 Sint-Stevens-Woluwe Belgium Printed in Belgium All Rights Reserved IBM, the IBM logo are trademarks or registered trademarks of CopyrightinIBM International Business Machines©Corporation the Corporation United States2003 other countries, or both.