20 jaar kinderrechten! Een beetje geschiedenis
de kinderrechten niet respecteert, door de rechter gestraft kan worden. Om ervoor te zorgen dat het Kinderrechtenverdrag wordt nageleefd en om de rechten en belangen
van
alle
18-jarigen
in
Vlaanderen te verdedigen, richtte het Vlaams
Parlement
in
1997
het
Kinderrechtencommissariaat op.
Op 20 november 2009 bestaat het internationaal "Verdrag van de rechten van het kind" twintig jaar. Op twee na ondertekenden alle landen van de wereld op 20 november 1989 het Kinderrechtenverdrag. Al die landen waren het erover eens dat kinderen jonger dan 18 jaar recht hebben op
Deze organisatie plaatst, door allerlei
verzorging, bescherming en respect.
acties, de kinderrechten in de kijker. Aan
Alleen de Verenigde Staten van Amerika
het hoofd van het commissariaat staat
en Somalië doen niet mee.
de kinderrechtencommissaris (KC). De
Elke regering die het 54 artikelen
eerste KC was Ankie Vandekerckhove.
tellende verdrag ondertekent, verbindt zich ertoe de kinderrechten in haar land toe te passen.
Kinderrechten in België Samen met 193 andere landen heeft België het Kinderrechtenverdrag aangenomen. In 1992 werd het verdrag opgenomen in de Belgische wet. Dit betekent dat wie
© Plantyn,Mechelen,2009-Actuakrant-p.1
20 jaar kinderrechten!
Uit een onderzoek van Ketnet uit 2007
mensen van kinderen en jongeren
blijkt dat 64 % van de ondervraagde
vinden. Ik ben vooral bezorgd over het
kinderen nog nooit van het Kinderrechten-
beeld
commissariaat had gehoord. Redenen
opgehangen als er over hen wordt
genoeg dus voor "Van-A-3" om op
gepraat. Daarom vind ik het belangrijk
onderzoek te gaan.
grote mensen te overtuigen van het
dat
van
jongeren
wordt
belang dat kinderen en jongeren een
Waken over de rechten van alle 18-jarigen
positief toekomstbeeld moeten hebben in onze samenleving.
Waaruit bestaat het werk van de KC? De KC zorgt ervoor dat het werk op het Kinderrechtencommissariaat vlot verloopt. Samen met mijn ploeg medewerkers doen we heel veel om de kinderrechten bekend
te
maken
en
te
doen
respecteren.
Wat moeten kinderen tussen 10 en 12 Wie een kijkje neemt op de website van
jaar weten over het Kinderrechtencommissariaat?
het Kinderrechtencommissariaat (www.
De kinderen moeten weten dat het
kinderrechten.be), wordt er door de
commissariaat zich inzet voor de rechten
nieuwe KC Bruno Vanobbergen met een
en het welzijn van alle kinderen in
knipoogje begroet. "Van-A-3" had een
Vlaanderen. Het commissariaat vertelt
interview met de man die waakt over de
aan volwassenen wat ze voor hen moeten
rechten van alle mensen die jonger zijn
doen en vraagt de verantwoordelijken,
dan achttien jaar.
de politici van ons land, voortdurend aandacht voor onderwijs, gezondheid,
In
juni
2009
volgde
u
Ankie
gezin en cultuur van jongeren. Maar …
Vandekerckhove op als Vlaamse KC.
politici denken niet altijd aan kinderen
Waarom wilde u KC worden?
en jongeren. Het probeert ervoor te
Aan de Universiteit Gent heb ik jarenlang
zorgen dat ze kinderen niet vergeten. Wij
onderzoek
geven hen advies. Kinderen die denken
gedaan
naar
wat
grote
© Plantyn,Mechelen,2009-Actuakrant-p.2
20 jaar kinderrechten!
dat ze in hun rechten geschonden zijn,
beroep doen op onze ombudsdienst. Bel
kunnen met hun klachten steeds bij het
naar
commissariaat terecht.
[email protected] of
02
552
98
00,
mail
naar
vul het formulier op onze website in.
Waarvoor wilt u zich als KC inzetten? Er moet nog meer aandacht worden besteed aan de rechten van jongeren die in de misdaad belanden, minderjarige vluchtelingen en kinderen die lichamelijk
en geestelijk mishandeld worden. Ik wil mee helpen om ervoor te zorgen dat kinderen krijgen.
een
gelijke
Kinderen
behandeling
moeten
dezelfde
ruimte krijgen als volwassenen. Ze moeten voldoende kunnen bewegen, zich uitleven, niets doen … Tot slot vind ik het belangrijk dat we als KC waken over een betere beeldvorming van 'de
Hoeveel kinderen tussen 10 en 12 jaar doen er gemiddeld per jaar een beroep op het commissariaat? Op
het
komen jaarlijks zo’n 1.200 meldingen of
jeugd van tegenwoordig'.
klachten
Kunnen
kinderen
met
Kinderrechtencommissariaat
vragen
of
binnen.
Het
zijn
vooral
minderjarigen zelf en ouders die contact
problemen rechtstreeks bij u terecht?
opnemen. Andere meldingen komen van
Als
leerkrachten,
kinderen
vragen
hebben
over
directies,
CLB's
en
kinderrechten of informatie zoeken over
opvoeders. Kinderen jonger dan 10
hun rechten, kunnen zij terecht op onze
hebben zelden zelf een vraag of klacht.
website of in een van onze vele boekjes.
Jaarlijks zijn er wel vijftig à zestig 10-
Voor kinderen is er het K-30-boekje, een
tot 12-jarigen die zelf een klacht
boekje met 30 vragen en antwoorden
formuleren. Maar er zijn niet alleen
over het Kinderrechtenverdrag. Alle
meldingen en klachten. Kinderen vragen
kinderen kunnen dit boekje gratis
ook regelmatig infomateriaal van het
bestellen via onze webiste. Voorts
commissariaat aan. Dit wordt hun steeds
kunnen kinderen die denken dat ze
gratis thuis toegestuurd.
oneerlijk worden behandeld, steeds een
© Plantyn,Mechelen,2009-Actuakrant-p.3
20 jaar kinderrechten!
Wat zijn de meest gehoorde klachten/ problemen? “Wat gebeurt er als mama en papa apart gaan wonen?” Problemen binnen het gezin worden het meest aangemeld. “Mag de school mijn spullen doorzoeken of afpakken?” Klachten en vragen rond de school komen op de tweede plaats. Verder volgen problemen rond vrije tijd, seksualiteit, verkeer, drugs, misdaad en
kinderen zonder papieren. Ook met de moderne media (computer, internet, tv en sms) loopt het soms mis.
Het Kinderrechtencommissariaat heeft speciaal voor de twintigste verjaardag een logo ontworpen. Iedereen die zich voor de kinderrechten inzet, mag dit logo gebruiken. Dus elke school, klas of leerling mag dit op zijn website of blog plaatsen. Het logo is te verkrijgen bij
[email protected].
De kinderrechten vieren dit jaar hun
De jeugdboekenweek (van 13 tot 28
twintigste verjaardag. Wat zijn voor u de
maart 2010) heeft als thema 'recht op
hoogtepunten in die 20 jaar?
boeken'. Daarnaast zijn er heel veel
Het Kinderrechtenverdrag is in enkele
kinderrechtenfeesten in scholen en
jaren tijd het snelst aangenomen verdrag
gemeenten.
ooit geworden. Maar een van de belangrijkste zaken is dat kinderen vandaag veel gemakkelijker mee mogen beslissen.
Dat
er
nu
leerlingen-,
kinderraden en kindergemeenteraden zijn, kunnen we alleen maar toejuichen.
Wat mag er in "Van-A-3" zeker niet ontbreken? Ondanks de vele inspanningen die wij doen om duidelijk te informeren, zijn er nog altijd kinderen met vragen. Vele antwoorden vinden ze in onze boekjes,
Welke acties mogen we verwachten voor
posters, folders en bij verschillende
de viering van 20 jaar kinderrechten?
andere organisaties. Misschien even
In de week van 20 november worden er
aandacht voor:
in Vlaanderen door allerlei kinderrechten-
- inkleurposter: twaalf rechten uit het
organisaties tal van verjaardagsactiviteiten
Kinderrechtenverdrag kregen een plaats
georganiseerd.
op een grote poster die kinderen zelf mogen kleuren.
© Plantyn,Mechelen,2009-Actuakrant-p.4
20 jaar kinderrechten!
Wat is uw boodschap aan kinderen in het algemeen
en
aan
kinderen
met
problemen in het bijzonder? Ik
wens
alle
kinderen
een
grote
belangstelling en interesse toe voor wat er in de wereld rondom hen gebeurt. Ik - Megafoon school: tips, ideeën en voorstellen over wat er op je school of in je klas beter of anders kan. De poster en Megafoon kun je gratis bestellen op onze site.
hoop dat ze op die manier ervaren dat kinderen dichtbij of veraf een heel ander leven leiden dan het leven dat zij leiden. Ik wens alle kinderen met problemen een plek waar ze troost kunnen vinden en op zijn minst één vertrouwenspersoon bij wie ze met hun vragen en problemen terechtkunnen.
UNICEF en kinderrechten - Zit je met een vraag, twijfel of probleem over 'school'? Bel dan naar de Kinder- en Jongerentelefoon (KJT). KJT bekijkt wat er precies aan de hand is en hoe het verder kan. Bel gratis 102 of surf naar www.kjt.org.
20 november: Dag voor Verandering! 20 jaar worden op 20 november, dat is toch wel speciaal. Dat vindt ook UNICEF België. Net als vorig jaar nodigt UNICEF alle kinderen uit om op school een Dag voor Verandering te organiseren! Voor één dag het leven op school veranderen
- De Kinderrechtswinkel geeft antwoord
om
op jouw vragen over je rechten op
kinderrechten, moet kunnen.
aandacht
te
vragen
voor
de
school: www.kinderrechtswinkel.be.
© Plantyn,Mechelen,2009-Actuakrant-p.5
20 jaar kinderrechten!
begeleiding geestelijke mishandeling mishandeling: iemand uitschelden, bedreigen, pesten, .... zijn vormen van geestelijke mishandeling kinderen zonder papieren papieren: kinderen die hun land ontvlucht zijn (door oorlog, What do you think?
armoede) en in ons land willen komen
“What do you think?” is een Engelse uitdrukking en betekent: "Wat denk jij ervan?". Met dit project wil UNICEF kinderen en jongeren een stem geven. UNICEF ondervraagt kinderen over hoe het met hun rechten gesteld is. Een
rapport hiervan gaat naar de politici in ons land en naar het Comité voor de Rechten
van
het
Kind
in
Genève
(Zwitserland). Dit comité ziet erop toe dat alle landen die het Kinderrechtenverdrag ondertekenden, respecteren. Nog meer info op staat op www.whatdoyouthink. be. Hier vind je ook de volledige tekst van het Kinderrechtenverdrag.
wonen (asiel zoeken). Deze mensen vluchten uit hun land zonder identiteitskaart of andere papieren mee te nemen. lichamelijke
mishandeling mishandeling:
geweld
tegen iemand gebruiken, slaan ombudsdienst: ombudsdienst behandelt,
dienst
wordt
die
geleid
klachten door
een
ombudsman of -vrouw politicus: (mv. politici), iemand die aan politicus politiek doet rapport: verslag rapport toekomstbeeld: voorstelling die men toekomstbeeld zich maakt over de toekomst UNICEF UNICEF: United Nations International Children's Emergency Fund. Organisatie
Verklarende woordenlijst
die de armste kinderen in de wereld
De schuin gedrukte woorden uit de tekst
geslacht, godsdienst of nationaliteit
worden hieronder verklaard.
vertrouwenspersoon vertrouwenspersoon: iemand waar je
helpt, zonder onderscheid van ras,
met je problemen terecht kunt. Op advies geven geven: iemand goede raad geven
school kan een juf of meester je
CLB CLB: centrum voor leerlingenbegeleiding.
vertrouwenspersoon zijn.
Leerlingen, ouders, leerkrachten en schooldirecties kunnen een beroep doen op het CLB voor informatie, hulp en
© Plantyn,Mechelen,2009-Actuakrant-p.6
20 jaar kinderrechten!
En nu jij! 1. Worden de kinderrechten in jouw omgeving gerespecteerd? Een kleine test! a) Beantwoord de vraag. Doorstreep wat niet past. b) Over welk recht gaat het? Vul de zin aan. Kies hiervoor uit: informatie - spel - onderwijs - gezondheidszorg - inspraak - voeding - privacy - godsdienst - bescherming - vereniging. leerlingenraad? ja / neen 1. Is er op jouw school een leerlingenraad Recht op ___________________________________________________ internet? ja / neen 2. Mag je in de klas informatie zoeken op het internet Recht op ___________________________________________________ ideeënbus? ja/ neen 3. Is er op jouw school een ideeënbus Recht op ___________________________________________________ gestoord? ja / neen 4. Heb je thuis een plek waar je niet wordt gestoord Recht op ___________________________________________________ kiezen? ja / neen 5. Mag je zelf een hobby kiezen Recht op ___________________________________________________ 6. Heb jij een vertrouwenspersoon bij wie je te rade kunt (ouders, meester, leidster ...)? ja / neen Recht op ___________________________________________________ 7. Mag je mee beslissen naar welke school je gaat in het secundair? ja / neen Recht op ___________________________________________________ 8. Is er op jouw school een vegetarische dag dag? ja / neen Recht op ___________________________________________________ 9. Mag je op jouw school kiezen welk spel je speelt? ja/ neen Recht op ___________________________________________________ 10. Kun jij met jouw vrienden praten over jouw geloof geloof? ja / neen Recht op ___________________________________________________ 11. Mag je thuis rustig je eigen mening zeggen? ja / neen
© Plantyn,Mechelen,2009-Actuakrant-p.7
20 jaar kinderrechten!
Recht op ___________________________________________________ 12. Kun jij jaarlijks naar de tandarts tandarts? ja / neen Recht op ___________________________________________________ 2. Evaluatie Hoeveel ja's scoor je op de test hiervoor? ___ /12 Hoeveel is dat op 100? _________________________________________ Ben je hiermee tevreden? Worden jouw rechten gerespecteerd? Wat vind je ervan? Noteer hieronder in enkele mooie zinnen jouw mening. __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ 3. Ga in "Van-A-3" op zoek naar organisaties die opkomen voor de kinderrechten. Teken hun logo en noteer kort waarvoor ze zich inzetten.
(Illustratieverantwoording: het copyright op de illustraties berust bij de volgende personen, firma's en instellingen: p. 1:Unicef (logo), Kinderrechtencommissariaat (logo) en © Jan Van de Vel/REPORTERS (foto); p. 2:Kinderrechtencommissariaat (foto); p. 3:Kinderrechtencommissariaat (cover); p. 4:Kinderrechtencommissariaat (logo); p. 5:Kinderrechtencommissariaat (poster en cover) en Kinder- en Jongerentelefoon (logo);p. 6: Unicef (logo's))
© Plantyn,Mechelen,2009-Actuakrant-p.8