2 oktober 2014, Stadhuis Zwolle
e
2 Buitenkringbijeenkomst Functiecreatie: 2 oktober 2014 Op 2 oktober kwamen 55 vertegenwoordigers vanuit gemeenten, provincies, SW-bedrijven, UWV, VNG, A+O fonds Gemeenten, IPO, CAOP, SBCM en A&O-fonds Provincies bijeen om ervaringen uit te wisselen rondom Functiecreatie bij de decentrale overheid. Na de eerste Buitenkringbijeenkomst rondom de startfase van de pilots, 16 juni in het provinciehuis Zuid-Holland, hebben er veel ontwikkelingen plaatsgevonden. Zowel binnen de pilots, die nu allen midden in de onderzoeks- en analysefase zitten als binnen het werkveld, dat bol staat van ontwikkelingen rondom de inclusieve arbeidsmarkt.
De dag werd geopend door Bert Otten van RadarAdvies, landelijk projectleider van de pilots Functiecreatie. Bert nam de deelnemers mee in het proces van de pilots, van startfase naar onderzoeks- en analysefase, richting het daadwerkelijk creëren van functies en het matchen. Bert benoemde daarbij ook de handreikingen die op basis van de ervaringen vanuit de pilots geschreven worden en die dichtbij het organisatieproces staan. Bert benadrukte tot slot het doel van de Buitenkring, het met elkaar aanpakken en oplossen, om zo de pilots sterker te maken. Na het openingswoord van Bert Otten, nam Bert Roes vanuit de VNG het stokje over. Hij presenteerde de stand van zaken rondom de inclusieve arbeidsmarkt. Hieronder volgen de belangrijkste punten uit zijn presentatie, meer informatie vindt u terug in bijgevoegde Prezi: http://prezi.com/nxs1vadenhxj/inclusieve-arbeidsmarkt/. Inclusieve arbeidsmarkt, stand van zaken oktober 2014 In maart 2014 zijn aanvullende afspraken gemaakt op de banenafspraak vanuit het Sociaal Akkoord. Het betreft een extra inspanning voor 2500 banen in 2014. Dit betekent dat in 2015 gemeenten 582, provincies 41 en waterschappen 35 extra banen moeten creëren. Wanneer de sectoren eind 2015 niet op koers liggen wordt het quotum, na overleg met sociale partners en VNG, geactiveerd. Dit quotum telt voor werkgevers met 25 of meer werknemers. De doelgroep voor de banenafspraak bestaat uit: -
Mensen met een arbeidsbeperking die geen Wettelijk Minimumloon kunnen verdienen Huidige (herkeurde) WAJONGers
1
2 oktober 2014, Stadhuis Zwolle
-
Mensen met een WSW-indicatie die nu op de wachtlijst staan Mensen met een Wiw/Id baan Inleenverbanden tellen mee bij de inlenende sector/werkgever Wsw-detacheringen tellen mee als vrijgevallen werk wordt herbezet door mensen in beschut werk
Het UWV beheert het doelgroepenregister en doet de 0-meting, om vast te stellen hoeveel mensen met een arbeidsbeperking werken bij een bedrijf. Het werkbedrijf (een samenwerkingsverband per arbeidsmarktregio van regiogemeenten, werkgevers, vakbonden en andere relevante partijen) zorgt ervoor dat er regionaal arbeidsmarktafspraken gemaakt worden. Op landelijk niveau is hiervoor een minimumpakket vastgesteld dat elk werkbedrijf moet bieden. Hieronder valt bijvoorbeeld het middel proefplaatsing, dat belangrijke kansen biedt voor de testperiode. De conclusie van zijn presentatie was als volgt: “De echte opgave ligt in de eigen organisatie en in het organiseren van de interne samenwerking”. Tijdens de presentatie van Bert Roes ontstond een levendige discussie met betrekking tot calculerend gedrag rondom de banenafspraak zoals het “omlabelen” en het via de draaideur opnieuw naar binnen brengen van medewerkers die al met een arbeidsbeperking binnen de organisatie werken. Bert benadrukte hierbij dat het in de banenafspraak echt gaat om nieuwe banen, en dat het UWV hierop gaat controleren.
In gesprek met de pilots Na de update rondom de stand van zaken, ging Bert Otten in gesprek met deelnemers vanuit de verschillende pilots. Wijchen – Bert de Koning, gemeente Wijchen, benadrukt het “out of the box” denken binnen de pilot Functiecreatie, en het loslaten van de beren op de weg. Bert is in de gemeente Wijchen vrijgemaakt voor de pilot Functiecreatie en neemt de rol als kwartiermaker op zich. Door binnen de organisatie uit te leggen wat Functiecreatie betekent en door op bestuurlijk niveau de eigen verantwoordelijkheid van de gemeente te benadrukken in het kader van de banenafspraak, neemt Bert de weerstand weg en ontstaat er enthousiasme in de gemeente. Mary van Looij, vanuit Breed, bevestigt dit. Ze benadrukt dat draagvlak en gezamenlijk commitment van belang zijn, voordat je met Functiecreatie aan de slag kan gaan. Op basis van de gesprekken die in de gemeente Wijchen hebben plaatsgevonden ziet Mary ook zeker kansen. “De mensen met wie je in gesprek gaat zien deze kansen ook”, aldus Mary. In Wijchen worden de werkzaamheden die blijven liggen, maar ook afname in werkdruk en klantvriendelijkheid gekoppeld aan Functiecreatie. Het doel van hun pilot is het creëren van 2,5 fte, de verwachting is dat dit zeker gaat lukken, misschien zelfs meer. Delft – Suzan Bos, gemeente Delft, benoemt dat Delft eerst wat sceptisch tegenover Functiecreatie stond, aangezien de gemeente op weg is naar regieorganisatie. Maar de opbrengsten tot nu toe hebben haar verrast. Door de gesprekken en de aanwezigheid in de organisatie hebben de medewerkers van Werkse! mogelijkheden blootgelegd in de organisatie, ook bij de niet traditionele onderdelen van de organisatie zoals beleidsafdelingen. Edward den Heeten, Werkse!, heeft binnen de afdeling ruimte alle adviseurs bevraagd rondom “Hoe ziet je dag eruit? Wat zijn je taken?”. Hij heeft hier zowel licht administratieve taken uitgehaald, als mogelijkheden binnen het organiseren van
2
2 oktober 2014, Stadhuis Zwolle
evenementen dat binnen deze afdeling veel gebeurt. Hij kijkt hierbij naar taken die een grote doelgroep kan doen en ziet zeker kansen voor matching. Fryslân – Anke van der Schaaf, provincie Fryslân, vertelt dat er een goede samenwerking bestaat tussen de provincie en de drie SW-bedrijven, ook tussen de SW-bedrijven onderling. Er zijn intakegesprekken geweest met de vier afdelingen P&O, beleid, facilitaire zaken en provinciale waterstaten. Bij twee van deze afdelingen gaat een verdiepingsslag plaatsvinden en wordt gekeken welke functies daar uit gehaald worden. Na weerstand in de beginfase vanwege krimp in organisatie en vermindering van budgetten, is de respons na de eerste scepsis binnen de provincie nu positief. Mona Mijnheer, Empatec, vindt het interessant dat de pilot je helpt anders te kijken tegen Functiecreatie, het werkt horizon verbredend. De provincie is een nieuwe klant, waar wat meer drempels zijn dan binnen het bedrijfsleven, maar die zijn zeker niet onoverkomelijk. Doordat de provincie een nieuwe klant is, is er wel meer tijd nodig om zicht te krijgen op wat er binnen de organisatie gebeurt, om mee te kijken en te ervaren. Drenthe – Liane Veerman, Emco-groep, noemt de ambitieuze aanpak om aan de slag te gaan met de pilot binnen zes beleidsteams. Door het commitment, met name vanuit Petra Hoekman van de provincie Drenthe, is het wel gelukt om de deuren te openen en weerstand weg te nemen. Inmiddels zijn alle teams gesproken en is de pilot goed op weg en verwacht Liane dat er mensen geplaatst kunnen worden. Ook formele randvoorwaarden spelen een belangrijke rol, aangezien er net een reorganisatie heeft plaatsgevonden. Toch staan managers er wel voor open, en hebben ze een intrinsieke motivatie. Doetinchem – Milad Lahdo, gemeente Doetinchem, vertelt dat via de directie commitment en draagvlak zijn gecreëerd voor de pilot. Daardoor is er meer begrip in individuele gesprekken die gevoerd worden met managers. De wethouder was, als voormalig afdelingshoofd Werk en Inkomen, al snel enthousiast. Petra Douma, Wedeo, vertelt dat Functiecreatie in de gemeentelijke organisatie anders is dan bij het bedrijfsleven. “We kijken dagelijks bij bedrijven wat de mogelijkheden zijn en wat we kunnen creëren, alleen nu is het voor een veel grotere groep mensen”. Ze kijkt nu ook naar het bestand, naar de mensen die daarin zitten. Dit belemmert echter niet het out of the box denken. Ook het UWV is aan de pilot gelinkt, er is sprake van een samenwerking met arbeidsdeskundigen. Parallelsessies Na een kort pauze ging de groep uiteen in drie parallelsessies met de thema’s: QuickScan, randvoorwaarden en functieprofiel. De leerpunten en thema’s vanuit deze sessies waren als volgt: Functieprofiel In deze sessie is gewerkt vanuit twee vragen: 1) We doen dit juist om te kijken naar de niet-traditionele invullingen, nieuwe dingen eruit halen, hoe ga je daarmee aan de slag? 2) Hoe maak je daar een nieuw functieprofiel van? Op basis hiervan is het volgende besproken: • Je gaat met de niet-traditionele invulling aan de slag door op een creatieve manier mee te kijken op de werkvloer. Met wel als randvoorwaarde dat het van bovenaf in de organisatie is geregeld en uitgedragen wordt. Bevraag daarom niet alleen managers, maar juist de mensen op de werkvloer.
3
2 oktober 2014, Stadhuis Zwolle
• •
Kijk hierbij juist naar de dingen die niet in de functieomschrijving staan, maar die wel door de medewerker (extra) worden gedaan. Kijk qua doelgroepen ook breder. We gaan uit van laaggeschoolde arbeid. Maar, vanuit de gemeente Groningen kwam ook het geluid dat er veel hoogopgeleide Wajongers zijn. Die kunnen andere werkzaamheden dan waar je nu misschien aan denkt, en hebben meer de behoefte aan werkdruk- en stressreductie. Mensen met autisme kun je bijvoorbeeld werkzaamheden rondom analyseren en onderzoeken laten uitvoeren.
QuickScan – In deze sessie is gekeken naar de QuickScan, en welke stappen daarvoor nodig zijn. Op basis daarvan is het volgende besproken: •
•
•
Het is van belang een persoon vrij te maken voor Functiecreatie, die de tijd heeft en krijgt om op een projectmatige manier aan de slag te gaan. De ervaring vanuit de betrokken P&O medewerkers is dat je dit er niet even bij doet. Aangezien je met de cultuur van de overheidsorganisatie te maken hebt, is het van belang tijd uit te trekken om draagvlak te creëren. Het is belangrijk om te denken in werkprocessen in plaats van losse functies en afdelingen. Dit levert ook draagvlak op aangezien medewerkers op deze manier niet bang zijn om hun functie kwijt te raken en aangezien je laat zien dat het efficiënter kan. Stem jouw aanpak van de scan van te voren goed af op de afdeling en de mensen. Het format van SBCM dat gebruikt wordt is gericht op productieprocessen en vergt wat aanpassing bij overheidsorganisaties. In deze organisaties zijn vaak hoogopgeleide medewerkers aanwezig die zelf in kaart kunnen brengen wat ze doen en hoeveel tijd ze daaraan besteden. Mary van de Looij, Breed, licht dit toe: “Bij productie binnen een bedrijf is er veel routine en een herhaling van stappen die elkaar snel opvolgen. Bij een beleidsafdeling zijn de dagen heel verschillend ingericht en is iemand soms twee uur bezig met het werken achter te computer. Het is niet efficiënt als je daarnaast gaat zitten met je stopwatch”. Dit soort overwegingen kunnen van tevoren worden meegenomen als bepaald wordt hoe de QuickScan uitgevoerd gaat worden.
4
2 oktober 2014, Stadhuis Zwolle
Randvoorwaarden Het vertrekpunt van deze sessie lag in de randvoorwaarden die ervoor nodig zijn om Functiecreatie mogelijk te maken. De volgende randvoorwaarden zijn uit deze sessie naar voren gekomen: •
•
Geld. Zeker in het kader van krimp en bezuinigingen, een dergelijk proces vraagt geld. Vanuit provincie Flevoland is aan het begin van het proces budget gevraagd voor de implementatie van de participatiewet en garantiebanen, dat biedt mogelijkheden. Daardoor ontstaat er een duidelijke scheiding in de discussie rondom krimp en bezuinigingen versus Functiecreatie. Je maakt er een apart project met apart budget van. Tineke Cupers van provincie Flevoland benoemde dat, ondanks de krimp van het zittende personeel er geen lastige discussies zijn over verdringing. Ze heeft aangetoond dat het bij Functiecreatie om andere doelgroepen gaat (globaal hoog opgeleid versus laag opgeleid) Efficiencywinst kunnen benoemen. Dit draagt bij aan het commitment doordat je laat zien wat Functiecreatie oplevert, wat de maatschappelijke kosten en baten van inzet zijn. In de pilot vanuit de gemeente Delft wordt gewerkt aan een business case. Daarnaast zijn er vanuit SBCM business cases beschikbaar die aantonen dat door Functiecreatie efficiencywinst plaatsvindt. Informatie en brochure zijn te downloaden via:
http://www.sbcm.nl/informatiecentrum/informatiecentrum/cache/new/infocenter/instrum enten/thema/arbeidsmarkt/details/functiecreatie-‐financiele-‐business-‐cases-‐voor-‐ werkgevers.html . •
Functiecreatie als structurele vaardigheid. Functiecreatie is niet iets tijdelijks, maar het is belangrijk dat het vaardigheid is binnen de (P&O-afdeling binnen de) organisatie. Zorg dus voor training en daarmee borging over het project heen.
Tot slot De vijf pilots zullen zichzelf nog een keer presenteren in het vroege voorjaar van 2015. Ook worden de ervaringen vanuit de pilots vastgelegd in een handreiking.
5
