0 College van Burgemeester en Wethouders Van de Gemeente Berkelland. Postbus 200 7270 AB Borculo
GEMEENTE BERKELLAND Ing.
2 3 OKT. 2015
grp type zknr Betreft: Beleidsvisie Bibliotheek Oost-Achterhoek. Ons kenmerk: BOA/151021
Eibergen, 21 oktober 2015
Geacht College,
In het Strategisch overleg met u op 1 september 2015 en tijdens de informerende raadsvergadering op 29 september heb ik u middels een presentatie op de hoogte gebracht van de beleidsvisie van de Bibliotheek Oost-Achterhoek. Beide keren kregen we enthousiaste reacties op de gekozen richting. We willen u dan ook voorstellen deze Beleidsvisie vast te stellen als richtinggevend beleid voor de komende jaren. Op basis hiervan kunnen dan van jaar tot jaar verdere prestatie- en budgetafspraken ontstaan. Kern van de Beleidsvisie De bibliotheek acteert in een snel veranderende samenleving waarbij digitalisering en participatie kernwoorden zijn. Ook de Bibliotheekwet die per 1 januari 2015 van kracht is geworden speelt hierop in en borgt de landelijke digitale bibliotheek en onderschrijft de brede functie van de bibliotheek. Zelf als burger je toekomst kunnen invullen betekent steeds hogere eisen aan allerlei basisvaardigheden: kunnen lezen en schrijven, kunnen omgaan met informatie en kunnen omgaan met websites, DigiD's en dergelijke.
Zoals eerder gepresenteerd kiest de Bibliotheek Oost-Achterhoek ervoor om zich, binnen de bestaande financiële kaders, te richten en ontwikkelen op de volgende strategische lijnen.
Kenniswerkplaats van en voor participerende burger
Partner voor leesvaardige en mediawijze kinderen
Fysieke en digitale bibliotheek 2.0
In 2018: Logische ondersteuner voor de zelfredzaamheid van burgers Huis van de taal voor iaaggeletterden • Is de bibliotheek het ondersteuningspunt voor de digitale overheid
in 2018: • Voorkomen van laaggeletterdheid en digibetisme op jonge leeftijd • Structureel samenwerken aan taalontwikkeling, leesbevordering en mediawijsheid van kinderen.
In 2018: • Waarborgen van fysieke bibliotheken • Ontmoetingsplaats van participerende burgers
Kenniswerkplaats van en voor de participerende burger. Bijvoorbeeld met cursussen gericht op (digitale) zelfredzaamheid , digitale spreekuren en aandacht voor de digitale overheid en de ondersteuning van burgers bij het gebruik daarvan. Partner voor leesvaardige en mediawijze kinderen. Een verdere intensivering en inzet van middelen op dienstverlening aan het onderwijs, m.n. via kleine bibliotheken op school en aandacht voor leesbevordering en mediawijsheid binnen scholen. Investeringen die BOA hierbij doet te matchen door financiering uit het onderwijs. Fysieke en digitale bibliotheek 2.0: Behoud van spreiding van vestigingen, ruime openingstijden. De uitleenfunctie, gedeeltelijk met inzet van samenwerkingspartners en vrijwilligers. Vestigingsinrichting als huiskamer van de samenleving, met ruimte voor burgerinitiatief rond lezen, leren en informeren. Gebruik maken van landelijke ontwikkelingen op digitaal gebied, zoals e-books. Samenwerking De bibliotheek stelt zichzelf voor een stevige uitdaging. Zij dit doet dit echter niet alleen. Er zal op veel terreinen samenwerking nodig zijn om de nodige resultaten te bereiken. Met gemeente zelf, met SDOA, met onderwijs en last but not least: met burgers zelf. Geen onnodige dubbelingen, eikaars inzet versterken en het bestaande financiële kader als uitgangspunt. Dat zijn de lijnen waarlangs de bibliotheek tot uitvoering kan komen.
Als Bijlagen bij deze brief ontvangt u een samenvatting van de presentatie. In deze samenvatting ziet u ook een schets van mogelijke geactualiseerde prestatieafspraken die kunnen worden vastgelegd in de beschikking. Mocht u geïnteresseerd zijn in de complete versie van de beleidsrichting dan kunt u die hier downloaden: http://www.oostachterhoek.nl/over-debibliotheek/visie-missie.html
We zien graag uw reactie tegemoet.
elijke groet Ton Mengerink Directeur-bestuurder de Bibliotheek Oost-Achterhoek Bijlage: Samenvatting beleidsrichting
0 Meer waarde boeken! Samenvatting beleidsrichting Bibliotheek Oost-Achterhoek 2015-2018 1. Meer waarde boeken! Bibliotheken zijn al decennia lang van vaste waarde in de samenleving. Veelal opgericht begin 20 eeuw met de gedachte e
van volksverheffing. Industriëlen, kerkgenootschappen en de maatschappijen tot Nut van het Algemeen investeerden op deze manier in de samenleving. Waar een bibliotheek tijden lang equivalent was aan het lenen van boeken, zien we de afgelopen jaren een stevige transitie. Nieuwe waarden komen de bibliotheek binnen: waarden die gericht zijn op een stevige ondersteuning van participerende burgers. Met nog steeds taal- en leesbevordering hoog in het vaandel. De bibliotheek transformeert tot kenniswerkplaats van en voor participerende burgers en wil meer waarde boeken! Deze beleidsrichting geeft hiervan de hoofdlijnen. Het bijbehorende plan kwam tot stand tussen juni 2014 en maart 2015 waarbij ook al betrokken gemeenten en portefeuillehouders zijn betrokken.
2. Ontwikkelingen Verandering als enige constante In 2010 werd de eerste iPad geïntroduceerd. En in 2015 heeft meer dan 70% van alle huishoudens een tablet. Waar vroeger informatie schaars en duur was, is het tegenwoordig overal en in overvloed aanwezig. Wifi is voor velen een basisvoorziening geworden. We staan in verbinding met de hele wereld en kennis laat zich sneller dan ooit delen. En door dat delen vermenigvuldigt kennis sneller dan ooit. Onze samenleving is een kennissamenleving geworden waarin het goed kunnen omgaan met alle informatie een basisvoorwaarde voor ons bestaan is geworden. Met '21st century skills' als creativiteit, en innovatie en mediawijsheid gaan wij de toekomst in. Docenten op Youtube die goed uitleggen worden kijkcijferhits en bibliotheken kennen naast hun gedrukte boeken tegenwoordig ook een flink aanbod van ebooks.
Basisvaardigheden en participatie De wereld is kleiner dan ooit en iedereen die dat wil kan contacten leggen over de hele wereld. Wat lokaal gebeurt, kan snel verbonden met initiatieven in de rest van de wereld. Toch kunnen lang niet alle inwoners goed omgaan met al die digitale ontwikkelingen Ongeveer 11% van de Nederlanders is laaggeletterd. Zo'n 3 a 4 miljoen Nederlanders kan niet goed omgaan met een pc of tablet en de helft van alle mensen die
deVolkvk
mint
•HllsK'vIdK
belastingaangifte doet, doet dit niet alleen maar laat zich daarbij helpen. Er ontstaat een nieuwe tweedeling in onze samenleving: zij die het kunnen en zij die het niet kunnen. Hoewel de wereld globaler is dan ooit, zie we tegelijkertijd zien we dat we steeds meer op lokaal niveau organiseren. Klein is het nieuwe groot. De verzorgingsstaat transformeert tot een participatiesamenleving. De drie decentralisaties in het sociaal domein per 1 januari 2015 onderstrepen dit en worden op gemeente- en wijkniveau geïmplementeerd. Overheden doen in de volle linie een stap achteruit en nodigen de samenleving uit tot initiatief. Nieuwe business modellen De financiële crisis zorgt voor kleinere budgetten bij overheden en bij private initiatieven. Het noopt elke organisatie om eigen business modellen te herzien en te zoeken naar de juiste vormen van financiering. De urgentie hiervan wordt nog een vergroot doordat de Achterhoek een krimpregio is en dat behoud van voorzieningen hiermee geen automatisme is. Hier ligt dus een dubbel opgave die creatieve oplossingen vergt. Crowd funding, samenwerking en burgerparticipatie komen in die business modellen daarom steeds vaker voor. Ook bibliotheken herontwikkelen zichzelf. In 2014 verscheen het rapport van de commissie Cohen 'De bibliotheek van de Toekomst'. Het schetst het beeld dat geletterdheid en digitale vaardigheden onmisbaar zijn voor elke burger in onze samenleving. De bibliotheek is voor die vaardigheden een vitale schakel in de kennissamenleving. De bibliotheek ontwikkelt zich tot een hedendaagse agora, een moderne sociaal-culturele marktplaats en kloppend hart van de gemeenschap. Bij die gedachte sluit de per 1 januari 2015 in werking getreden Bibliotheekwet ook aan. De Bibliotheekwet schetst een brede openbare bibliotheek die vijf functies dient te vervullen: 1) kennis en informatie, 2) ontwikkeling en educatie, 3) lezen en literatuur, 4) kunst en cultuur en 5) ontmoeting en debat.
De verzorgingsstaat is dood. levedepamcipadesameirieving
de Bibliotheek
Outi Athlethoeh
3. Drie strategische lijnen Lokaal rendement De bibliotheek Oost-Achterhoek werkt in opdracht van de gemeenten Berkelland, Oost-Gelre en Winterswijk. Elk van de drie college akkoorden kent aanknopingspunten voor het nieuwe bibliotheekbeleid. Kenmerk van elke van programma's is gekozen wordt voor beleid dat 'eigen kracht' mobiliseert en burgerinitiatieven stimuleert en vormt daarmee ook een belangrijk startpunt voor de strategische lijnen van de bibliotheek. In de komende periode stuurt de bibliotheek dan ook op drie strategische lijnen. Lijn 1: Kenniswerkplaats van en voor participerende burgers Lijn 2: Partner voor leesvaardige en mediawijze kinderen en Lijn 3: Fysieke en digitale bibliotheek 2.0
Kenniswerkplaats van en voor participerende burger
Partner voor leesvaardige en mediawijze kinderen
Fysieke en digitale bibliotheek 2.0
In 2018: Logische ondersteuner voor de zelfredzaamheid van burgers Huis van de taal voor Iaaggeletterden Is de bibliotheek het ondersteuningspunt voor de digitale overheid
In 2018: • Voorkomen van laaggeletterdheid en digibetisme op jonge leeftijd • Structureel samenwerken aan taalontwikkeling, leesbevordering en mediawijsheid van kinderen.
In 2018: Waarborgen van fysieke bibliotheken Ontmoetingsplaats van participerende burgers
T : . .
0 4. Lijn 1: Kenniswerkplaats van en vóór de participerende burger Onder deze lijn wordt een programma uitgebouwd dat in de kern al aanwezig was maar dat steviger samen met samenwerkingspartners en burgers vorm zal moet worden gegeven. De kern van het programma geven wij hieronder weer. Digitale vaardigheden
Sociaal domein
Verbinden van burgers
De bibliotheek is hét ondersteuningspunt voor de digitale overheid. De bibliotheek organiseert dit samen met betrokken burgers en samenwerkingspartners.
De bibliotheek ondersteunt met programma's voor maatschappelijke participatie.
De bibliotheek verbindt burgers die met elkaar iets willen leren of die aan elkaar iets willen leren. De bibliotheek faciliteert, de burger organiseert.
• • • •
Ondersteuning Digisterker Internettrainingen Formulierenbngade Workshops over financiële zaken.
Activering: • Oefenmateriaal Nederlands j j • Taaimaatjes voor Iaaggeletterden • Klik en Tik • Sollicitatiebegeleiding
J
Zorg: • Collecties zorginstellingen • Boek-aan-huis-dienst
• • • • •
Taaimaatjes voor Iaaggeletterden Leeskringen Studiekringen Tabletcafé's Pop-up-bibliotheken
Wie dit
niet kan lezen is
niet gek!
Samenwerking met partners
De bibliotheek is de plek bij uitstek om basisvaardigheden als lezen, schrijven en digitale vaardigheden aan te leren of bij te houden. De bibliotheek wil zich hierbij ontwikkelen als de ontmoetingsplaats waar activiteiten van partners en burgerinitiatieven samen komen. Veel van deze activiteiten zijn nauw verbonden met taken van gemeenten in het sociaal domein. Het ligt dan ook voor de hand om af te stemmen welke hoe de inzet van de bibliotheek op een logische manier kan worden verbonden met de gemeentelijke inzet. Inzet van samenwerkingspartners en burgerinitiatieven die in de bibliotheek plaats vinden, kunnen versterkend werken op het beleid van de gemeenten. Mogelijke resultaatafspraken op dit gebied in afstemming met de drie gemeenten:
J< JL±J< & T I K
•aaBoaaooaaaaao
0 50 digitale cursussen per jaar gericht op digitale zelfredzaamheid 3 vestigingen met spreekuur voor de digitale overheid Met elk van de gemeenten een aanvullende aanbod op het gebied van activering en zorg (bijv. sollicitatiebegeleiding, klik & tik, ondersteuning zorgcentra) De opzet van een burgernetwerk waar inwoners helpen elkaar verder op als wonen, werken, gezondheid, ICT, lezen en studeren met ondersteuning van kennis van bibliotheekpersoneel.
5. Lijn 2: Partner voor mediawijze en leesvaardige kinderen De Iaaggeletterden van de toekomst zittenvandaag op school. 14% van de 15-jarigen geeft aan moeite te hebben met het lezen van de boeken. Het is niet voor niets dat het onderwijs in de volle breedte meer aandacht geeft aan taalontwikkeling. De bibliotheek ondersteunt scholen daarbij graag.
Vroeg- en Voorschools Vroegtijdig met partners terugdringen van taalachterstand. Voorkomen van ongelijkheid op jonge leeftijd
Basisonderwijs
Voortgezet onderwijs
B i b l i o t h e e k gaat g r o o t s c h a l i g
De b i b l i o t h e e k b l i j f t m e t v o o r t g e z e t
i n z e t t e n o p B i b l i o t h e e k o p School
i n v e s t e r e n in l e e s v a a r d i g h e i d e n
voor scholen die dat w i l l e n . Voor
intensiveert collectieve
a n d e r e scholen b l i j f t e d u c a t i e f
a b o n n e m e n t e n en p r o g r a m m a ' s .
aanbod gelden. •
Boekstart uitbreiden
naar
•
kinderdagverblijven en •
Intensivering samenwerking
peuterspeelzalen
basisonderwijs
Intensiveren capaciteit voor
V e r s t e r k i n g l e e s o n d e r w i j s en
Boekstart
mediawijsheid •
Leesbevordering blijven stimuleren
| •
O n d e r s t e u n e n in h u n ( d i g i t a l e ) informatie
| '
Aansluitend op opbrengstgericht werken K o m e n d e p e i i o d e extra a a n d a c h t kleine k e r n e n School b e t a a l t mee aan dienstverlening
Samenwerking met onderwijs
Lees- en m e d i a p r o g r a m m a ' s G e c o m b i n e e r d e school /leespas
•
School b e t a a l t m e e a a n d i r e c t e meerkosten
0 Voorvroeg- en Voorschools wordt gewerkt met het programma Boekstart. Nagenoeg elke bibliotheek werkt hiermee. Het programma brengt ouders vroeg op de hoogte van het belang van taalontwikkeling. Uitvoering geschiedt nu samen met consultatiebureaus en zal de komende tijd worden uitgebreid naar kinderdagverblijven en peuterspeelzalen. Voor het basisonderwijs wordt stevig ingezet op de Bibliotheek op School. Dit is een programma waar landelijk al meer dan 40% van de basisscholen aan mee dit. En dit terwijl programma nog maar enige jaren loopt. Het programma zet in op leesconsulenten op school en een passende collectie die op verschillende manieren kan worden ingevuld. In het Voortgezet Onderwijs blijven we leesbevordering ondersteunen. Goed zoeken op internet en verantwoord internet gebruik, zijn onderwerpen waar de bibliotheek steeds vaker voor gevraagd wordt. Op een aantal plekken in OostAchterhoek zit de bibliotheek ook in de middelbare school. Met elk van de drie onderwijsvormen en elk van de gemeenten zal worden gezocht naar intensivering die passend is. Voor elk van de programma's geldt dat het onderwijs zelf meebetaald aan de uitvoering. Gezamenlijke inzet van middelen leidt tot een win-win-situatie voor de gemeenschap en voor het onderwijs. Mogelijke resultaatsafspraken op dit gebied in afstemming met de drie gemeenten: •
Alle peuterspeelzalen en kinderdagverblijven nemen deel aan Boekstart
•
100% baby's en hun ouders worden per jaar bereikt, 75% wordt lid
•
19 basisscholen nemen met 3.000 leerlingen deel aan Bibliotheek op School
•
Bibliotheek wordt door basisscholen gezien als ketenpartner in verbetering taal- en leesvaardigheid
•
Met 4 VO-scholen afspraken over dienstverlening voor 3.000 scholieren " P - W
6. Lijn 3: Fysieke en digitale bibliotheek 2.0 De klassieke bibliotheek - boeken lenen, een krantje lezen - blijft bestaan. Maar de nieuwe functies zullen stap-voor-stap hun plek krijgen in elk van de vestigingen. Om kenniswerkplaats van en vóór de samenleving te worden, zal er meer
M é »
behoefte zijn aan ruimtes waar mensen met elkaar hun programma kunnen uitvoeren. Vestigingen krijgen dus een diverser karakter. Er zullen meer programma's zijn en minder collectie. Schatkamer van collecties U i l l e e n f u n c t i e v o o r brede g r o e p e n in s t a n d h o u d e n en ' s l i m ' o r g a n i s e r e n ( r o u t e d collecties, b u r g e r c o l t e c t i e s e.d) R u i m o p e n , b l i j v e n s t r e v e n naar zoveel m o g e l i j k samenwerkingspartners Hoogwaardige front-office voor service-uren advies Zo g r o o t m o g e l i j k b e h o u d van ( b e t a l e n d e ) leden Invoering Nationale BibliotheekPas
Digitale bibliotheek
Bibliotheekvestiging 2.0 / Jeugdbibliotheek 2.0
B l i j v e n d e k o p p e l i n g lokale fysieke
Volwassenen
b i b l i o t h e e k en landelijke d i g i t a l e
V e s t i g i n g e n als h u i s k a m e r van d e
bibliotheek
participatiesamenleving. ' •
V e r d e r e i n t e g r a t i e v a n landelijke digitale infrastructuur
Ruimte voor burgerinitiatief r o n d lezen, l e r e n e n i n f o r m e r e n
!
•
Verruiming van aanbod ebooks
F a c i l i t e i t e n v e r b e t e r e n passend bij g e m e e n t e .
Aandacht voor ondersteuning v a n e-lezen
Jeugd
E-lezen zal l a n g z a a m voor d e l e n
B r e e d t e in t i t e l a a n b o d h a n d h a v e n .
bevolking alternatief worden
Fysieke v e s t i g i n g e n gaan g e b r u i k t
voor fysieke collecties
w o r d e n voor p r o g r a m m a v o o r
Zeven v e s t i g i n g e n
o u d e r s en k i n d e r e n . •
Kinderpersbureau Huiswerkbegeleiding Opvoedingsondersteuning.
Beschikbaarheid en openstelling van de vestiging blijven daarmee een zeer belangrijk punt. In een dicht pand kan niks georganiseerd worden. Die openstelling kan gerealiseerd worden door met meerdere partijen gebruik te maken van het pand. De samenwerkingspartners zorgen dan voor sociaal toezicht. Vaker en vaker zal dit ook burgerinitiatief zijn. Tegelijkertijd krijgen de medewerkers Front Office meer ruimte om hun kennis te delen met zowel de individuele klant als met de partijen die gebruik maken van de bibliotheek als ruimte . Deze samenwerking heeft dan op beide partijen een versterkend effect De digitale bibliotheek zal de komende periode verder groeien. De Koninklijke Bibliotheek zorgt voor alle openbare bibliotheken in Nederland voor de groeiende collectie ebooks. Via speciale campagnes met de app Vakantiebieb komen veel burgers voor het eerst in aanraking met ebooks. Langzaam zal het aandeel van ebooks groeien. Thans is dit enkele procenten van het totaal aantal uitleningen. Door een ander gebruik van de ruimte in vestigingen en de versterking van de digitale bibliotheek zal de omvang van de fysieke boekencollectie de komende periode licht afnemen.
0 Mogelijke resultaatafspraken op dit gebied in afstemming met de drie gemeenten: •
Zeven vestigingen, ruim open
•
25.000 leden
•
500.000 uitleningen
•
60.000 download ebooks
•
15 cursussen e-lezen per jaar
•
In drie vestigingen de jeugdbibliotheek 2.0 met 10 samenwerkingspartners en 100 vrijwilligers die het leuk vinden om dit programma mee te maken
7. Van visie naar uitvoering Organisatorisch De ingeslagen weg - met nieuwe rollen voor de bibliotheek - is een wenkend perspectief voor de samenleving. Het vraagt een stevige transitie van de bibliotheek Oost-Achterhoek. Van 'instituut' bibliotheek naar 'netwerkorganisatie'. Het werken met samenwerkingspartners zal ook de komende jaren nog veel verder uitgebouwd worden. Na jaren van professionalisering in de bibliotheekbranche, gaat gezocht worden naar herwaardering van burgerkracht. Dat betekent niet dat de oude vrijwilliger terugkomt maar dat gezocht moet worden om samen met burgers de programma's voor de samenleving te maken. Het werk in de bibliotheek wordt diverser. Het aantal leesconsulenten dat op basisscholen actief zal zijn zal flink toenemen. Maar ook voor de medewerkers in de vestigingen zelf wordt meer gevraagd: meer programma's in de bibliotheek, meer partners, samenwerken met burgers en meer digitale vaardigheden. Voor beide is een stevig scholingsprogramma ingericht. De titel van het programma heet 'Meer waarde boeken'. De bibliotheek wordt meer en meer een ondernemer die een maximaal maatschappelijk rendement oplevert. Dat betekent dat ook telkens gekeken zal worden naar de passende schaal
[Jeugdlab;
0
dc Bibliotheek
van bibliotheekwerk en samenwerking binnen de keten. Dat er de komende jaren zowel binnen de gemeenten als binnen bibliotheekketen verdere samenwerking plaats vindt is evident. Financieel Langzaam krabbelt Nederland uit de crisis. Dat betekent dat de financiële marges uiterst smal zijn. De transitie zoals in dit beleid aangegeven gaat uit van gelijkblijvend budget middels de structurele subsidie. Burgerkracht en samenwerking zijn de middelen die optimaal ingezet moeten worden om nieuw beleid mogelijk te maken. Ze zijn vaak niet te vinden op de begroting maar zijn onmisbaar in de financiële houdbaarheid voor het komende beleid. Traditionele gebruikersinkomsten zullen licht dalen. De bibliotheek verandert langzaam van 'iets waar men lid van is' naar 'iets waar men een bijdrage aan levert'. Dit is de consequentie van een nieuw business model. Van scholen zal gevraagd worden om bij te dragen aan de programma's die de bibliotheek levert. Daar waar gedeelde maatschappelijke opbrengsten zijn, zullen ook de kosten hiervoor gedeeld worden. Gezocht zal worden naar incidentele projectsubsidies die passen bij ambities van gemeenten. Denk dan bijvoorbeeld aan afstemming rond het sociaal domein of ambities rond Bibliotheek op School. Het geheel van de transitie van de genoemde beleidslijnen zijn vastgelegd in een sluitende meerjarenbegroting.
0 Bijlage: Voorzet prestatie-afspraken gemeenten 1.
Inleiding
De bibliotheek Oost-Achterhoek heeft tussen juni 2014 en maart 2015 vorm gegeven aan het meerjarenplan 'Meer Waarde Boeken'. Dit nieuwe beleid is in februari 2015 voor het eerst besproken met ambtenaren en wethouders waarna een informatieronde is gevolgd langs colleges en gemeenteraden. In alle gevallen waren reacties positief. Helder is dat bibliotheken bezig zijn in een meerjarig proces van transitie aan het werk zijn van een 'klassieke' bibliotheek naar een maatschappelijke en educatieve bibliotheek. Dit betekent ook dat de prestaties die worden afgesproken met bibliotheken stap-voor-stap mee zullen veranderen. In deze bijlage wordt een voorzet gegeven voor mogelijke prestatie-afspraken. Dit gebeur in twee delen: 1) herijking van de basisafspraken van 2012 en 2) inhoudelijke sturing van prestaties vanuit de drie beleidsrichtingen uit het programma 'Meer Waarde Boeken'. 2.
Herijking basisafspraken 2012
Tijdens de vorige beleidsperiode is een aanzet gemaakt dat door elk van de colleges is geaccordeerd. Deze afspraken zijn aangepast op basis van het nieuwe beleidsplan en de nieuwe bibliotheekwet. Deze afspraken maken deel uit van de jaarlijkse subsidiebeschikking en maken daarmee onderdeel uit van het budgetrecht van de raad. 1.
De beleidsnotitie "Meer waarde boeken : Hoofdlijnen beleidsrichting 2015-2018 Bibliotheek Oost-Achterhoek" is de basis voor het bibliotheekbeleid van de gemeenten en de bibliotheken in de jaren 2015 - 2018. Dit onder voorbehoud van een jaarlijkse evaluatie als bedoeld in punt 6.
2.
Bibliotheek Oost-Achterhoek maakt deel uit van het stelsel van Openbare Bibliotheekvoorzieningen zoals benoemd in de Wet Stelsel Openbare Bibliotheekvoorzieningen die op 1 januari 2015 van kracht is geworden. Deze wet bekrachtigt de ketensamenwerking op provinciaal en landelijk niveau. Verder omvat een openbare bibliotheekvoorziening conform artikel 5 van deze wet in ieder geval de volgende functies: a. ter beschikking stellen van kennis en informatie; b. bieden
10
van mogelijkheden tot ontwikkeling en educatie; c. bevorderen van lezen en het laten kennismaken met literatuur; d. organiseren van ontmoeting en debat; en e. laten kennis maken met kunst en cultuur. 3.
De bibliotheek conformeert zich aan de eisen die verbonden zijn aan het verkrijgen van het certificaat van de Stichting Certificering Openbare Bibliotheken. De gemeenten stemmen in met de normen die ten grondslag liggen aan de certificering, mits dit geen claim legt op extra subsidie boven de overeengekomen subsidie. Certificering moet dus worden gerealiseerd binnen de beschikbare budgetten.
4.
De kosten van de bibliotheek voor ondersteuning van de totale organisatie, het bestuur en het management worden toegerekend aan de lokale exploitatie per gemeente. De verdeelsleutel in de begroting van de bibliotheek is het aantal inwoners per gemeente met uitzondering van de kleine kernen per 1 -1 2015. Deze formule wordt jaarlijks geactualiseerd.
5.
De subsidies per gemeente worden 100% bij voorschot uitbetaald aan de bibliotheek in 2 (twee) termijnen per 15 januari en 15 juli van ieder kalenderjaar.
6.
Voor de monitoring door de gemeenten wordt gebruik gemaakt van het reguliere instrumentarium. Subsidiebeschikking en begroting, halfjaarlijkse rapportage, jaarrekening en jaarverslag. De bibliotheek zorgt jaarlijks voor een kwalitatieve evaluatie over de uitvoering van de beleidsnotitie genoemd onder punt 1.
7.
De begroting wordt aan de gemeenten Winterswijk en Berkelland aangeleverd per 1 juni van het kalenderjaar voorafgaande aan het begrotingsjaar. De jaarrekening en het jaarverslag worden aan de gemeenten aangeleverd per 1 juni van het kalenderjaar volgend op het betreffende boekjaar. Voor Oost-Gelre geldt voor alle stukken formeel 1 mei, maar het is mogelijk om uitstel aan te vragen tot 1 juni.
8.
De ondersteuning van "Dorpsböke" in de kleine kernen in de gemeente Berkelland alsmede initiatieven in de gemeente Oost-Gelre in het kader van de Bibliotheek Op School wordt gedaan op basis van kostendekkende tarieven en facturering
9.
Per kalenderjaar wordt minimaal tweemaal bestuurlijk en ambtelijk overleg gevoerd van de gemeenten met de directie van de bibliotheek.
11
3.
Prestaties voorvloeiend uit 'Meer waarde boeken'
Kenniswerkplaats voor participerende burger
Partner voor mediawijze en leesvaardige kinderen
Fysieke en digitale bibliotheek 2.0
In 2 0 1 8 :
In 2 0 1 8 :
In 2 0 1 8 :
•
•
•
Binnen de drie lijnen van 'Meer waarde boeken' zijn een drietal lijnen genoemd. Bij elk van deze lijnen zijn ook al mogelijk prestatieafspraken genoemd. Per lijn geven we hieronder aan welke afspraak mogelijk is.
•
50 digitale cursussen per jaar
3.000 leerlingen m e t
3 gemeentes afspraken over
p r o g r a m m a Bibliotheek o p
ondersteuning rond sociaal
School
domein •
19 schoolbibliotheken voor
•
n e t w e r k van burgers
leerlingen en 4 VOvestlgingen en 3.000
bij vragen rond participatie
leerlingen hebben een
3.1 Lijn 1: Kenniswerkplaats van en voor de participerende
samenwerkingspartners •
25 basisscholen/3.000
opgericht die elkaar helpen
7 fysieke vestigingen met r u i m e openingstijden m e t Hoogwaardige front-office voor service-uren advies
•
M e e r studieplekken en cursusruimte
educatief a b o n n e m e n t Versterking positie
burger
Voorschools en Boekstart
In de beleidsnotitie worden onderstaande mogelijke doelen genoemd.
Voorstel voor invulling
A. Digitale vaardigheden
Sü digitale cursussen per jaar gericht op digitale zelfredzaamheid 3 vestigingen met spreekuur voor de digitale overheid
B. Sociaal domein
3 gemeenten een aanvullende aanbod op het gebied van activering en zorg (sollicitatiebegeleiding, klik & tik. ondersteuning zorgcentra)
C Verbinden van burgeri
500 inwoners helpen elkaar verder op vefschillende gebieden als wonen, werken, gezondheid, ICT, lezen en studeren met ondersteuning van kennis van bibliotheekpersoneel.
2016
wmmmmÊÊÊÊm A. Digitale vaardigheden
Algemeen: Gezocht wordt naar aanbod van ondersteuning van burgers voor digitale zelfredzaamheid. Invulling wordt gegeven met cursussen en spreekuren. Er wordt samenwerking gezocht met partijen als SeniorWeb en met gemeenten wordt gekeken naar ondersteuning bij de Digitale Overheid. In 2016 doorgaan met: Bestaande aanbod zoals iPad en Tabletcursussen in samenwerking met Kruiswerk en het digitaal spreekuur (1 x per 2 weken)
12
Extra inzet in 2016 voor: Samen met de gemeente ontwikkelen van een gezamenlijke visie digitale geletterdheid van inwoners. Dit in het verlengde van de Digitale Overheid en de beschikbare licentie voor Digisterker bij Bibliotheek Oost-Achterhoek. B. Sociaal domein
Algemeen: Met de gemeenten wordt gezocht naar een aanvullend aanbod binnen het Sociaal Domein op het gebied van activering en zorg. Te denken valt een aan een aanbod met partners op het gebied van bijvoorbeeld sollicitatiebegeleiding, een inloopcafé, digitale vaardigheden of ondersteuning van zorgcentra). In 2016 doorgaan met: Leesclubs voor Iaaggeletterden en inloopcafé/wegwijsloket in Ruurlo (in samenwerking met Humanitas, Voormekaarteam en gemeente) fxtro inzet in 2016 voor: Samen met de gemeente zorg dragen voor koppeling van inzet van de bibliotheek aan partners van het sociaal domein. Denk dan aan samenwerking rond sollicitatiebegeleiding, digitale vaardigheden of taalbeheersing.
C. Verbinden van burgers
Algemeen: De bibliotheek ontwikkelt zich als plek waar burgerinitiatieven en activiteiten van partners gericht op een 'Leven lang leren' samen komen. De bibliotheek gaat op actief op zoek naar groepen die zich hiervoor inzetten en faciliteert deze. In 2016 doorgaan met: Het aanbieden van de bibliotheek als plek waar burgers zelf iets kunnen organiseren, zoals het Filmhuis dat door vrijwilligers in Ruurlo en Neede wordt georganiseerd en in Borculo samen met Betula wordt uitgevoerd of het seniorencafé in Neede In 2016 extra inzet voor: Gericht zoeken van de juiste verbindingen met burgerinitiatieven. Zodanig dat in elke vestiging met minimaal twee nieuwe burgerinitiatieven gestart kan worden rondom het thema 'Leven Lang Leren.
3.2 Lijn 2: Partner voor mediawijze en leesvaardige kinderen In de beleidsnotitie worden onderstaande doelen genoemd.
13
de Bibliotheek
A. Vroeg- en voorschools
Alle peuterspeelzalen en kinderdagverblijven nemen deel aan Boekstart 100% baby's en hun ouders worden per jaar bereikt en 75% wordt
lid B. de Bibliotheek op School (dBoS)
19 scholen nemen deel 3.000 leerlingen nemen deel Bibliotheek ketenpartner in verbetering taal-en leesvaardigheid
C. Educatieve abonnementen
31 scholen afspraken over afname van losse leesbevorderingsproducten 5.000 leerlingen nemen hieraan deel
D. Voortgezet onderwijs
4 schoolvestigingen hebben gecombineerde lees- en schoolpassen Programma's voor leesbevordering 3.000 scholieren
Bouwsteen
Invullin
A. Vroeg- en voorschools
Algemeen: Samen met partners als consultatiebureaus, kinderdagverblijven en peuterspeelzalen vroegtijdig taalachterstand terugdringen taalachterstand. Voorkomen van ongelijkheid op jonge leeftijd. In 2016 doorgaan met: Boekstart aanbieden aan alle pasgeborenen via gemeenten. In 2016 extra inzet voor: Extra aandacht voor Boekstart via kinderdagverblijven door extra programma's. Met kinderdagverblijven worden hiervoor samenwerkingscontracten gesloten.
B. Basisonderwijs
Algemeen: Taal- en leesbevordering en mediawijsheid voor basisscholen. Uitbouw van het programma Bibliotheek op School. Voor scholen die nog niet op dit programma zijn aangesloten blijven educatieve abonnementen beschikbaar. Scholen betalen mee aan de uitvoering. In 2016 doorgaan met: Educatieve abonnementen voor alle scholen en bestaande scholen (7) voor Bibliotheek op School in Berkelland en Oost-Gelre.
14
6 Dit gekoppeld aan inzet van combinatiefunctionarissen. In 2016 extra inzet voor:
C. Voortgezet onderwijs
Uitrol voor Bibliotheek op School bij de zes Dorpsböke in het buitengebied van Berkelland, gebruik maken van de regeling combinatiefunctionarissen en i.s.m. de scholen Algemeen: Onderhoud van leesvaardigheden en verdere uitbouw van mediawijsheid. VO-scholen betalen mee aan deze dienstverlening middels schoolabonnementen. In 2016 doorgaan met: Bestaande contract met VO-scholen In 2016 extra inzet voor: Doorontwikkeling van bestaande contracten naar een steviger dienstverlening rond leesvaardigheid. Bespreking met VOscholen waar nog geen contract mee is. In Neede wordt gestreefd naar samenwerking met Maxx en Triviant.
Lijn 3: Fysieke en digitale bibliotheek 2.0 In de beleidsnotitie worden onderstaande doelen genoemd.
A. Schatkamer van collecties
7 vestigingen met ruime openstelling door samenwerking met partners 25.000 Leden 500.000 uitleningen 1 Nationale bibliotheekpas
B Digitale bibliotheek
60.000 downloads van ebooks 15 cursussen per jaar over digitaal lezen
C Bibliotheekvestiging 2.0
180 activiteiten (incl. voor jeugd) Lees- en werkplekken, leestafel , WIFI- en koffievoorziening in elke vestiging
D. Jeugdbibliotheek 2.0
In drie vestigingen de nieuwe jeugdbibliotheek 10 samenwerkingspartners 100 vrijwilligers die het leuk vinden om dit programma mee te maken.
15
A. Schatkamer van collecties
Algemeen: Uitleenfunctie voor breed bereik slim organiseren. Ruime openingstijden en vestigingen handhaven met samenwerkingspartners en burgerinitiatief. Indien gewenst kan dit aangevuld worden met 'klassieke' gegevens als 7 vestigingen, 25.000 leden en 500.000 uitleningen. in 2016 doorgaan met: De bestaande 7 vestigingen voor 25.000 leden met 500.00 uitleningen.
B. Digitale bibliotheek
In 2016 extra inzet voor: Zoeken van de juiste partners om openstelling met zo min mogelijk eigen personeel mogelijk te maken. Neede is op dit moment de belangrijkste ontwikkeling op dit vlak maar in de volle breedte heeft dit aandacht. Algemeen: Verdere integratie van ebooks en digitale bronnen en promotie en instructie voor een breed publiek. Dit door inpassing van landelijke en provinciale content. In 2016 doorgaan met: Bestaande instructies over ebooks. In Berkelland maken in 2014 300 inwoners gebruik van ebooks en deze lezen gezamenlijk 2.300 ebooks.
C. Bibliotheekvestiging 2.0 / jeugdbibliotheek 2.0
In 2016 extra Inzet voor: Verdere uitbouw van het ebook-aanbod door landelijke partijen en deelname aan landelijke marketingacties. Algemeen: Ontwikkeling voor volwassen naar huiskamer van participatie en ontwikkeling. On wikkeling voor jeugd naar meer activiteiten en belevenis. In 2016 doorgaan met: Het aanbieden van de bibliotheek als huiskamer met een leestafel, Wifi, een koffieplek en ruimte waar activiteiten kunnen plaats vinden. In de vier vestigingen van Berkeland zijn we gezamenlijk 108 uur open. In 2016 extra inzet voor: Kleine aanpassingen in een aantal vestigingen om de huiskamerfunctie beter uit te kunnen voeren.
16
